CÂU 21. Trình bày khái niệm mâu thuẫn và vai trò của mâu thuẫn đối với quá trình vận động, phát triển của sự vật theo quan điểm duy vật biện chứng. VD minh hoạ.

* Khái niệm:

- Mâu thuẫn dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất và đấu tranh, chuyển hoá giữa các mặt đối lập của mỗi sự vật, hiện tượng hoặc giữa các sự vật hiện tượng với nhau.

- Mặt đối lập là những mặt có những đặc điểm, thuộc tính, quy định có khuynh hướng biến đổi trái ngược nhau nhưng đồng thời là điều kiện, tiền đề tồn tại của nhau.

* Thống nhất các mặt của đối lập là sự nương tựa vào nhau, ràng buộc nhau, quy định với nhau mặt này lấy mặt kia làm tiền đề cho sự tồn tại của nhau.

* Đấu tranh của các mặt đối lập là sự tác động qua lại theo khuynh hướng phủ định lẫn nhau, bài trừ lẫn nhau.

* Các tính chất của mâu thuẫn:

- Tính khách quan.

- Tính phổ biến.

- Tính đa dạng, phong phú.

- Các sự vật luôn tồn tại mâu thuẫn.

* Vai trò của mâu thuẫn đối với quá trình vận động, phát triển của sự vật:

- Mâu thuẫn giữ vai trò là nguồn gốc, động lực cơ bản của quá trình vận động, phát triển.

+ Vận động, phát triển chính là 1 quá trình sự vật này chuyển thành sự vật khác, giai đoạn này chuyển thành giai đoạn khác của 1 sự vật.

+ Tính chất thống nhất giữa các mặt đối lập trong mâu thuẫn có thể tác động làm cho sự vật ổn định tương đối ở 1 chất nhất định, chưa biến đổi thành cái khác.

+ Nhưng giữa chúng không chỉ có thống nhất tương đối mà còn luôn diễn ra sự đấu tranh giữa các mặt đối lập - đấu tranh giữa chúng là tuyệt đối.

* VD: Ở Việt Nam: Những mâu thuẫn phát sinh trong nền kinh tế thị trường: ổn định và đổi mới về chính trị là 2 mặt đối lập thống nhất biện chứng. Có ổn định thì mới đổi mới được. Nhưng muốn ổn định thì cần phải giải quyết những mâu thuẫn sau:

- Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.

- Mâu thuẫn giữa hình thái trước đây và nền kinh tế thị trường.

- Mâu thuẫn giữa nền kinh tế thị trường và mục tiêu xây dựng con người xã hội chủ nghĩa.