CÂU 36. Phân tích mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội. Ý nghĩa của việc nghiên cứu vấn đề này.

* Khái niệm:

- Tồn tại xã hội dùng để chỉ phương diện sinh hoạt vật chất và các điều kiện sinh hoạt vật chất.

- Ý thức xã hội dùng để chỉ phương diện sinh hoạt tinh thần của xã hội, nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh tồn tại xã hội trong những giai đoạn phát triển nhất định.

* Mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội:

- Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội:

+ Tồn tại xã hội nào thì ý thức xã hội đó.

+Những biến đổi của ý thức xã hội đều có nguyên nhân sâu xa từ sự biến đổi của tồn tại xã hội, đặc biệt là sự biến đổi của phương thức sản xuất.

+ Tác động tích cực: thúc đẩy sự phát triển của xã hội. 

+ Tác động tiêu cực: kìm hãm sự phát triển của xã hội.

* Ý nghĩa của việc nghiên cứu vấn đề:

- Để nhận thức đúng đắn các hiện tượng thuộc đời sống, ý thức xã hội thì cần:

+ Căn cứ vào tồn tại xã hội làm nảy sinh ra nó.

+ Phải giải thích những hiện tượng đó từ những phương diện khác nhau thuộc nội dung tính độc lập tương đối ý thức xã hội của chúng.

+ Trong thực tiễn cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới cần phải tiến hành đồng thời trên cả 2 mặt tồn tại xã hội và ý thức xã hội.