Câu 36 : Vì sao nước ta phải xóa bỏ cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập chung quan liêu bao cấp, chuyển sang cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước ?

Cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập chung bao cấp được áp dụng trong vòng 30 năm ở miền bắc đã đem lại cho chúng ta một thành tựu đó là : Làm tốt công tác hậu phương quân đội, tập chung được sức người, sức của cho tiền tuyến trong công cuộc kháng chiến chống mỹ cứu nước. Xây dựng 1 số cơ sở công nghiệp nặng quan trọng làm thay đổi bộ mặt nông thôn miền bắc cơ chế này phù hợp với điều kiện chiến tranh nhưng sai lầm của chúng ta là sau ngày đất nước được hoàn toàn giải phóng cả nước bước vào thời kì khôi phục và phát triển nền kinh tế thì chúng ta vẫn tiếp tục duy trì cơ chế ấy. Vì vậy hậu quả tất yếu là nền kinh tế lâm vào tình trạng trì trệ, khủng hoảng, siêu lạm phát, sản xuất đình đốn, hàng hóa khan hiếm, đời sống nhân dân gặp khó khăn, ngân sách nhà nước bội chi lớn triền miên và vấn đề cấp bách đặt ra là phải đổi mới nền kinh tế. Đó là tiếp tục xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, hình thành đồng bộ và vận hành có hiệu quả, cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước.

Sự vận hành của nền kinh tế thị trường thông qua sự tác động của các quy luật kinh tế như :

- Quy luật giá trị : Thông qua giá cả quy luật, giá trị điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa, điều tiết việc phân bố các nguồn lực của sản xuất và các nghành, các lĩnh vực, các vùng của nền kinh tế, khuyến khích tăng năng xuât lao động XH và thúc đẩy sự phát triển của LLSX phân hóa giàu nghèo.

- Quy luật cung cầu đây là quy luật phản ánh mối quan hệ và sự tác động qua lại giữa cung và cầu để xác định giá trị thị trường. Cầu : đại diện cho nhu cầu của XH. Cung : là số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người sản xuất mong muốn và có thể bán được trong thời gian nhất định với giá cụ thể.

- Quy luật lưu thông tiền tệ : Trong nền kinh tế thị trường lưu thông tiền tệ có tác động trực tiếp đến sản xuất và trao đổi hàng hóa, tình trang thừa và thiếu tiền trong lưu thông đều làm biến dạng các chỉ số giá cả gây khó khăn cho lưu thông hàng hóa và hạch toán kinh doanh của các doanh nghiệp. Cơ chế thị trường điều tiết nền kinh tế rất linh hoạt, mềm dẻo và uyển chuyển nó có tác dụng kích thích mạnh, nhanh sự đổi mới về kĩ thuật, cộng nghệ, quản lý và do đó dễ dàng thỏa mãn nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng,... Bên cạnh đó cơ chế thị trường còn mang tính tự phát nên những hậu quả như khủng hoảng, thất nghiệp, lạm phát, phân hóa giầu nghèo là những vấn đề khó tránh khỏi.

Tóm lại cơ chế thị trường có nhiều ưu thế và vì những ưu thế của cơ chế thị trường nên ngày nay các quốc gia trên thế giới đều chủ trương sử dụng cơ chế thị trường như 1 công cụ để phát triển kinh tế, mặt khác vì những khuyết tật của cơ chế thị trường nên hiện nay các quốc gia có xu hướng kết hợp cơ chế thị trường với sự can thiệp, điều tiết vĩ mô của nhà nước đối với nền kinh tế, hình thành nên cơ chế kinh tế hỗn hợp. Do đó nhà nước phải có vai trò quản lý và điều tiết vĩ mô trong nền kinh tế thị trường đó để :

- Phục vụ những khuyết tật của cơ chế thị trường.

- Để hướng vào những mục tiêu kinh tế, chính trị, xã hội mà nhà nước của mỗi quốc gia đặt ra trong từng thời kì.

Vai trò quản lý của nhà nước trong nền kinh tế là hiệu quả, ổn định, tăng trưởng và công bằng, để đạt được các mục tiêu này nhà nước phải có các chức năng như :

- Xây dựng pháp luật, các quy định và quy chế điều tiết.

- Ổn định và cải thiện các hoạt động kinh tế.

- Tác động đến việc phân bố các nguồn lực.

- Quy hoạch và tổ chức thu hút các nguồn đầu tư và kết cấu hạ tầng.