Do có việc nên tôi phải xuống thành phố xuất bản Paju một chuyến. Mỗi lần đi qua cổng chào của thành phố, trong đầu tôi là xuất hiện một cảnh tượng mơ hồ.

Vài năm trước, vào một buổi chiều tối và một buổi tối ảm đạm mưa rơi lất phất báo hiệu mùa xuân sắp về, sau khi xong việc ở thành phố xuất bản Paju, tôi lái xe trở về trên đường con đường rộng thênh thang. Chợt tôi trông thấy mấy chiếc xe hơi rúm ró nằm giữa những mảnh vỡ văng khắp nơi. Hình như vậy xảy ra một vụ tai nạn liên hoàn.

Từ trong chiếc xe đầu tiên một người đàn ông lớn tuổi lom khom chui ra, trao đổi vài câu với chủ một chiếc xe khác rồi lại nhanh chóng chạy về xe mình. Ông không buồn để ý đến tình trạng hư hỏng của chiếc xe. Hình như có việc gì đó gấp gáp hơn, à không, có lẽ còn có việc gì đó quan trọng hơn đang chờ đợi ông.

Cảnh tượng ngay sau đó cho đến giờ vẫn còn in đậm trong ký ức tôi. ayrên hàng ghế sau của chiếc xe vừa mới xuống là một bà lão bé nhỏ đang co người run lên bần bật. Ông mở cửa sau, dang rộng hai cánh tay ôm lấy bà vào lòng.

Hình ảnh hình ảnh ấy khiến tôi liên tưởng ngay đến việc ông đang dùng cả cơ thể của mình để nói rằng "dù bao nhiêu năm tháng qua đi tôi vẫn còn lo lắng cho mình như ngày đầu tiên".

Khoảng một tháng sau, tôi ngồi uống rượu cùng vài người bạn tri kỷ. Nói với nhau đủ thứ chuyện từ to lớn tới vặt vãnh hàng ngày, đến lúc mồi nhắm vơi gần hết chúng tôi chuyển chủ đề sang chuyện tình yêu. Một người bạn đang làm biên tập viên cho một tờ tạp chí hùng hồn nói, tình yêu khiến con người ta có những ý tưởng điên rồ.

"Nếu đã thích một ai đó rồi, người ta sẽ muốn sở hữu không chỉ 'ban ngày' mà còn cả 'ban đêm' của người đó. Đôi khi người ta tin tưởng vào cảm xúc của nhau, cố tình trở thành tên tội phạm ăn trộm mất ban đêm của nhau mà vẫn tin tưởng rằng mình vô tội. Tình yêu là như thế đấy.

Một anh bạn là giám đốc của một nhà xuất bản chủ yếu làm về sách triết học nói thêm.

"Cái từ 'thả thính' mà dạo này người ta hay dùng, là nói về thứ tình cảm vẫn còn đang chơi vơi giữa chắc chắn và nghi hoặc'. Chắc chắn là nghi hoặc cứ thi nhau lên xuống như nước thủy triều. Thế rồi mức độ nghi hoặc giảm dần, chỉ còn lại chắc chắn thôi, thì đó là tình yêu bắt đầu, không phải vậy sao?"

Tất cả đều là những kinh nghiệm đúc rút được từ những gì bản thân đã trải qua, nhưng cách họ nói như thế đó toàn là chuyện của người khác. Tôi dỏng tai nghe họ nói gật đầu lia lịa đồng tình. Đến lúc bàn rượu gần tàn, tự nhiên trong đầu tôi xuất hiện một câu hỏi ngớ ngẩn .

'Vậy đâu là tiêu chuẩn phân biệt tình yêu thật sự và tình yêu giả dối?'

Trong một khoảnh khắc, hình ảnh ông bà ra khỏi xe trong vụ tai nạn lần trước cổng mờ ảo hiện ra trước mắt tôi như một thước phim không lời.

Tôi vỗ đùi một cái đánh. Đúng rồi, liệu có thể coi người kia như một phần thân thể mình hay không, như cái cách ông đã đối xử với bà, có lẽ đó chính là tiêu chuẩn để phân biệt tình yêu thực sự với những thứ na ná tình yêu.

Tình yêu quá nhiều thể loại. Không thể tùy tiện định nghĩa tình yêu. Thành thật mà nói tôi vẫn không hề biết tình yêu là gì. Tôi chỉ biết rằng nếu cái cách đôi vợ chồng già đối xử với nhau ngày hôm ấy không phải là tình yêu thì rốt cuộc thứ gì mới được gọi là tình yêu đây?