Lúc ấy vào đầu tháng 4 năm 1883. Một buổi sáng, tôi thức dậy và thấy Holmes y phục chỉnh tề đứng bên giường tôi. Lúc ấy mới 7 giờ 15 phút, tôi ngạc nhiên nhìn anh.

- rất tiếc đâu phải đánh thức anh dậy, nhưng sáng nay cả nhà đều chịu như thế cả. Bà Hudson bị dựng dậy, bà ấy dựng tôi dậy, và bây giờ tôi dựng anh dậy.

- cái gì thế? Một đám cháy?

- không, một phụ nữ trẻ đã đến trong trạng thái hốt hoảng. Cô ta nài nỉ gặp tôi gấp. Sự vội vã của cô ta hứa hẹn một vụ hấp dẫn, tôi biết anh muốn theo dõi nó từ đầu.

- tôi sẽ không bỏ qua nó!

Tôi nhanh nhẹn mặc quần áo và một vài phút sau đó, đi theo anh xuống phòng khách. Một phụ nữ vận đồ đen, che kín mặt bằng một tấm mạng, đang ngồi bên cửa sổ. Cô ta đứng lên khi chúng tôi vào. Holmes vui vẻ nói:

- chào cô. Tôi là Sherlock Holmes. Đây là bạn thân và cũng là người cộng tác của tôi, bác sĩ Watson. Cô hãy đến gần lò sưởi và dùng một cốc cà phê nóng.

- tôi không run vì lạnh đâu!- Người phụ nữ nói và thay đổi chỗ ngồi như đã được yêu cầu.

- vậy thì vì cái gì?

- nỗi lo sợ, sự khủng khiếp.

Khi nói, cô ta giở tấm mạng lên. Quả thật cô ta đang sợ hãi như một con thú đang bị săn đuổi. Những đường nét và dáng vấp của một người trạc tuổi ba mươi, nhưng tóc đã lốm đốm bạc, nét mặt mệt mỏi, hốc hác. Holmes nhìn lướt nhanh qua cô, rồi cúi người về đằng trước, vỗ nhẹ lên cánh tay cô, dịu dàng nói:

- cô không nên hốt hoảng, chẳng bao lâu nữa, chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề. Sáng nay cô đã đến bằng xe lửa, đúng không?

- ông biết tôi ư?

- không, nhưng tôi quan sát phân nửa tấm vé khứ hồi trong lòng bàn tay cô. Chắc cô đã khởi hành sớm. Trước khi đến nhà ga, cô đã ngồi trên một chiếc xe do chó kéo, chạy dọc theo những con đường rất lầy lội?

Người phụ nữ giật nẩy mình, trố mắt nhìn sững bạn tôi. Holmes mỉm cười nói tiếp:

- không có gì bí mật cả. Tay áo bên trái của cô có lấm tấm dăm bảy vết bùn. Những dấu vết hoàn toàn mới, không có loại xe nào có thể tung bùn như thế, ngoài xe chó kéo; và chỉ khi cô ngồi vào phía bên trái cuả người điều khiển xe.

- ông nói đúng, tôi đã khởi hành trước 6 giờ và bước lên chuyến tàu đầu tiên đi đến Waterloo. Thưa ông, tôi không thể chịu nổi sự căng thẳng lâu hơn nữa. Tôi không biết trông cậy vào ai. Không có ai, trừ một người duy nhất, nhưng anh ấy cũng chẳng giúp được gì. Tôi đã nghe đến tên ông. Thưa ông, ông có thể hé lên một tia sáng nhỏ xuyên qua cái bóng tối dày đặc, đang bao quanh tôi? Hiện nay, tôi chưa có đủ điều kiện để trả ơn ông, nhưng trong vòng sáu tuấn tới, ông sẽ thấy tôi không phải là kẻ vô ơn.

- thưa cô, tôi sẽ quan tâm đến trường hợp của cô, tận tụy như tôi đã làm cho mọi khách hàng khác. Về chuyện ơn nghĩa, thì sự thành công trong nghề nghiệp, tự nó đã là phần thưởng rồi. Nhưng cô có quyền thanh toán chi phí cho tôi vào thời điểm nào thích hợp nhất cho cô. Bây giờ, cô muốn chúng tôi giúp cô việc gì?

Than ôi! Cái khủng khiếp trong tôi là những nỗi sợ hãi mơ hồ. Và những nghi ngờ của tôi xuất phát từ những điểm quá nhỏ bé, đến đỗi mọi người đều cho là nhảm nhỉ, là điều tưởng tượng. Nhưng thưa ông, tôi nghe nói rằng ông có khả năng nhìn sâu vào trong cái độc ác của trái tim con người. Ông có thể khuyên bảo tôi phải làm gì

- tôi đang chú ý nghe, thưa cô

- tôi là Helen Stoner. Tôi đang sống với một ông cha dượng, người sau cùng của một trong những dòng họ lâu đời nhất tại nước Anh, dòng họ Roylott tại lâu đài Stoke Moran.

- Holmes gật đầu, nói: 

- cái tên ấy thì quen thuộc với tôi.

- đã một thời, đất đai của họ trải dài ngút mắt, bạt ngàn. Tuy vậy, trong thế kỉ vừa qua, bốn kẻ thừa kế nối tiếp nhau đều là những kẻ phá gia, truỵ lạc. Sau cùng, dòng họ này bị tan nát do một tay ham mê cờ bạc, không còn gì để lại, ngoài một vài mảnh đất và toà lâu đài đã có từ một trăm năm trước. Nhưng tài sản cũng bị cầm cố. Vị điền chủ cuối cùng kéo lê cuộc đời mình tại đó và sống cuộc sống cơ cực bần hàn. Đứa con trai độc nhất của ông ta là cha dượng của tôi. Ông thấy rằng muốn tồn tại thì ông phải tự thích nghi với điều kiện sống mới, ông vay được một số tiền của bà con thân thích rồi cố học hành, đỗ bác sĩ. Sau đó, ông đến Calcutta thuộc Ấn Độ. Tại đó ông tại được uy tín, nhưng rồi trong một cơn giận dữ do xảy ra một vụ mất cắp trong nhà, ông đã đánh chết người quản gia bản xứ, và suýt nữa thì bị kết án tử hình. Theo luật lệ tạo đó, ông bị kết án tù lâu năm, mãn hạn ông về đây và trở thành một con người sầu muộn, thất chí.

Tại Ấn Độ, bác sĩ Roylott đã cưới mẹ tôi, góa phụ của thiếu tướng Stoner. Chị tôi và tôi là hai chị em sinh đôi. Khi mẹ tôi tái giá, chúng tôi mới lên hai. Bà có một số tiền trên một nghìn bảng một năm. Số tiền này bà hoàn toàn giao phó cho bác sĩ Roylott trong khi chúng tôi còn sống chung một mái nhà với ông ta, với điều kiện khi nào đi lấy chồng, chúng tôi sẽ được nhận hàng năm một số tiền nhất định. Sau khi chúng tôi về nước Anh một thời gian ngắn thì mẹ tôi mất. Bà chết cách đây tám năm vì tai nạn xe lửa. Ông bố dượng Roylott từ bỏ ý định hành nghề bác sĩ tư tại London và đưa chúng tôi về sống với ông tại lâu đài của ông. Món tiền mà mẹ tôi để lại đủ cho mọi nhu cầu của gia đình.

Nhưng gần đây, thay vì giao du với bạn hữu và đi thăm viếng láng giềng, thì dượng tôi lại tự giam mình trong nhà, ít khi đi ra ngoài, nếu có, chỉ là để gây gổ với bất cứ người nào mà ông gặp phải. Tính khi hung hãn gần như điên loạn là di chuyền trong những người thuộc dòng họ này. Một loạt những cuộc cãi vã, xô xát đã xảy ra, trong số đó, hai vụ phải nhờ đến cảnh sát dàn xếp. Cuối cùng thì ông đã trở thành hung thân của cả làng.

Tuần trước, ông ném bác thợ rèn qua thành cầu xuống một con suối, tôi đã phải thu góp tiền bạc mới có thể giải quyết ổn thỏa chuyện ấy. Ông chẳng có bạn bè gì ngoài những người Gipsy. Ông thường cho họ dựng trại trên mảnh đất hương hỏa; đáp lại, những người Gipsy thường đãi đằng ông tại trại của họ. Ông cũng say mê những con vật từ Ấn Độ. Hiện nay, ông có một con beo và một con khỉ đầu chó. Những con vật này được thả rông trên vùng đất của ông.

--------------------
Tu bi con tờ niu.