Phần nhiều điểm nhất...và cũng khó đạt điểm tuyệt đối nhất. Tại sao á? Bởi nó nhiều điểm, nên có thể chia ra nhiều phần để trừ chứ sao nữa...cô mình có nói, :chấm văn là cứ tìm mọi chỗ để trừ thôi mà". 

Vài "hành trang" cơ bản mà mình nghĩ bạn nào cũng cần có để làm phần này. Thuộc phân tích thơ, hoặc các từ cốt yếu từ đó diễn giải ra. Thuộc diễn biến của truyện. Có thể không thuộc từng câu từng chữ, nhưng nhất thiết phải thuộc các hành động, diễn biến của truyện ra sao. Khi đề liên quan đến thơ thì sẽ dẫn trích dẫn đủ để có thể phân tích. Còn với truyện thì có thể trích dẫn hoặc không (như đề minh họa 2019 ấy, không có trích dẫn do tính chất của đề), vậy nên phải thuộc tình tiết của truyện, có như thế mới có thể biết lấy ý từ đâu trong văn bản.

Khi đọc đề, xác định các ý mà đề yêu cầu cần nghị luận (cũng như NLXH vậy). Sau đó vạch ra các dẫn chứng định lấy từ đâu, cố gắng nghĩ thật nhanh và ghi được càng nhiều càng tốt. Nghĩ tới các bài có thể liên hệ được, và liên hệ ở đoạn nào, ghi chép lại khi nghĩ ra.

Mở bài, mình vẫn ưu tiên vào thẳng vấn đề. Nếu bạn có thể nhớ được tác giả quê quán ở đâu, hoạt động thời kì nào vv thì có thể ghi vào để coi như là mở bài gián tiếp. Nhưng cẩn thận kẻo sa đà, và quên luôn vấn đề cần nghị luận. Mục đích chính là vấn đề đề bài nêu ra nhé.

Nối giữa mở và thân, nếu có thời gian, bạn có thể tóm lược về tác giả, tác phẩm và vấn đề được nêu ra có thể nhìn nhận như thế nào. Phần này giúp đoạn thân không bị "bộp" vào luôn, mà cảm giác mượt hơn và có sự chuẩn bị cho người đọc. Có thể viết phần này thì bài của bạn đã khác với rất nhiều người rồi đấy. Lưu ý rằng chỉ ước lượng phần này khoảng 5-10' hoặc hơn một vài phút thôi nhé, bởi phần này không cần đầu tư quá nhiều.

Thân bài các bạn nên chia thành nhiều khổ khác nhau, xuống hẳn dòng luôn ấy. Mỗi khổ là một vấn đề hoặc trong vấn đề chính đó thì lấy các dẫn chứng từ từng phần khác nhau, ứng với các khổ khác nhau. Một bài dài đằng đặc, tạo cho người đọc cảm giác khá bức bối, khó chịu. Như mình đã đề cập từ trước, giám khảo sẽ chỉ chấm lướt thôi, lọc ra ý chính chứ không ngồi săm soi từng bài đâu. Tách dòng ra, bạn cho giám khảo thấy mình có tư duy mạch lạc, trình bày khoa học. Người ta cũng dễ đọc nữa, hiển nhiên điểm sẽ có thể cho cao hơn. Lưu ý một chút nữa là các vấn đề nên được viết cân đối nhé. Đừng để vấn đề một hai mặt giấy, vấn đề hai lại chỉ được có nửa mặt, nhìn khá khó chịu và hụt hẫng đấy.

Lập luận, phân tích xong, nhất thiết phải chốt vấn đề. Sau mỗi vấn đề là chốt "nhẹ" một lần. Xong cả hai vấn đề là chốt toàn bài. Kết luận chung. Rồi tới một khổ nữa để nêu nội dung toàn tác phẩm, nghệ thuật được tác giả sử dụng, những phần thế này nhất thiết phải có nhé và cần đầu tư nữa.

Ước lượng thấy thời gian còn tương đối, các bạn có thể nghĩ tới việc mở rộng vấn đề. Có thể là ngay trong tác phẩm đang phân tích, các khía cạnh khác liên quan đến đề có thể nghĩ tới. Hoặc liên hệ tới các tác phẩm khác có cùng vấn đề. Tuy nhiên nếu thấy không đủ thời gian thì tuyệt đối không tham nhé. Ngay từ khi chuẩn bị viết phần NLXH, các bạn phải ước lượng xem thời gian đủ không đã nhé. Nếu đủ thì tách thành một phần thế này. Còn nếu cảm thấy không đủ thì bên trên phân tích tới đâu, thì liên hệ thêm một chút ở đó. Nhớ kĩ, liên hệ để nổi tác phẩm mình đang phân tích, đừng đi sâu vào bên kia quá nhé. Nếu không có phần này thì cũng chẳng có gì phải lo lắng cả. Bạn đảm bảo đủ mọi phần khác, điểm sẽ rơi vào khoảng 3.5-4đ rồi. 4đ là phải viết cực chắc các phần đấy nhé (không tính mở rộng nha).

Kết bài, đơn giản là lặp lại một lần nữa vấn đề và suy nghĩ của bản thân, những gì đã học được từ tác phẩm và áp dụng cho hiện tại. Nhất định bài phải đủ 3 phần nhé. Nếu phần trên viết hay đi mấy mà thiếu kết bài thì bị trừ điểm hình thức khá nặng đó. Kết bài theo kinh nghiệm của mình thì khoảng 2-3' là xong rồi, cứ rập khuôn mà thôi. Thấy phần trên có vẻ không kịp thì bỏ cách viết luôn kết bài rồi thừa thời gian hãy quay lại phần trên nhé.

_______________

Toàn bộ kinh nghiệm mình tích cóp chỉ có bấy nhiêu thôi. Hi vọng có thể giúp ích cho các bạn.