Cuối cùng lão đặt cột buồm xuống, đứng dậy. Lão dựng cột buồm, vác lên vai rồi tiếp tục đi. Lão phải ngồi nghỉ năm lần trước khi về đến lều. Vào trong lều, lão dựng cột buồm tựa vào tường. Lão tìm trong bóng tối ra chai nước và uống một ngụm. Rồi lão nằm xuống giường. Lão kéo cái mền đắp qua vai, xuống lưng rồi chân; lão nằm ngủ úp mặt lên lớp báo, hai tay dang rộng, lòng bàn tay ngửa lên. Sáng hôm sau, khi thằng bé nhìn vào lều, ông lão đang ngủ. Trời đang nổi gió lớn đến nỗi thuyền câu không thể ra khơi; thằng bé dậy muộn rồi tạt qua lều ông lão như nó thường làm vào mỗi buổi sáng. Thằng bé thấy ông lão đang thở và khi nhìn vào đôi bàn tay, nó bật khóc. Nó rón rén bước ra đi mua cà phê mang về; suốt con đường dốc nó cứ thổn thức mãi. Nhiều người đánh cá quây quanh con thuyền, ngắm nhìn cái vật được buộc bên mạn, một người xắn quần lội xuống nước dùng dây đo chiều dài bộ xương. Thằng bé không xuống đấy. Nó đã đến từ trước và một trong những người đánh cá thay nó trông hộ con thuyền.

"Bác ấy sao rồi... ", một trong những người đánh cá hỏi vọng lên.

"Đang ngủ", thằng bé đáp. Nó không bận tâm đến việc mọi người nhìn thấy nó khóc.

"Đừng để ai đến quấy rầy ông".

"Từ mũi đến đuôi, con cá dài gần sáu mét", người đang đo xướng lên.

"Cháu chắc là thế", thằng bé nói. Nó đi vào Terrace và hỏi mua một lon cà phê.

"Thật nóng và cho nhiều sữa, đường vào".

"Cần gì nữa không... "

"Thưa không. Để lát nữa cháu xem ông có thể ăn được gì".

"Con cá thật ra trò", chủ khách sạn nói.

"Chưa từng có một con cá nào như thế. Kể cả hai cái con đáng mặt mà cháu bắt hôm qua".

"Mấy con cá quèn của cháu ấy mà", thằng bé nói rồi lại khóc.

"Cháu có muốn uống chút gì không... ", chủ khách sạn hỏi.

"Thưa không", thằng bé đáp.

"Nhờ bác nhắc hộ họ đừng đến quấy rầy ông Santiago. Cháu sẽ quay lại".

"Chuyển hộ lời hỏi thăm của bác đến ông lão".

"Cám ơn bác". Thằng bé mang lon cà phê nóng lên lều ông lão và ngồi xuống bên cạnh cho đến khi lão thức giấc. Có lúc, trông ông lão như thể sắp tỉnh dậy. Nhưng lão lại chìm vào giấc ngủ vùi; còn thằng bé thì đi qua đường hỏi mượn ít củi về hâm nóng cà phê. Rốt cuộc thì lão cũng thức giấc.

"ông khoan ngồi dậy hãy", thằng bé nói.

"Cứ uống cái này đi đã". Nó rót một ít cà phê ra lá. ông lão nhìn chỗ cà phê rồi uống.

"Chúng đánh bại ông, Manolin à", lão nói.

"Chúng thật sự đã đánh bại ông".

"Nó không đánh bại được ông. Kể cả con cá".

"Anh Pedrico đang trông thuyền và dụng cụ. ông định làm gì với cái đầu cá kia... "

"Để Pedrico chẻ ra dùng bẫy cá".

"Thế còn lưỡi kiếm... "

"Nếu cháu thích thì giữ lấy".

"Cháu thích lưỡi kiếm", thằng bé nói.

"Bây giờ ông cháu ta phải lên kế hoạch cho những việc khác".

"Họ có tìm ông không... "

"Dĩ nhiên. Cả thuyền tuần tra bờ biển lẫn máy bay".

"Đại dương vô cùng vô tận, thuyền câu thì quá ư nhỏ bé nên khó nhìn thấy", ông lão nói. Lão nhận thấy được nói chuyện với ai đó thì dễ chịu hơn phải tự nói với chính bản thân mình hay với biển cả.

"ông nhớ cháu", lão nói.

"Cháu bắt được mấy con... "

"Hôm đầu được một con. Hôm thứ hai được một và hôm thứ ba được hai".

"Giỏi lắm".

"Bây giờ ông cháu ta lại cùng đi câu".

"Đừng. ông không gặp may mắn. ông chẳng còn may chút nào".

"Vứt quách cái chuyện may rủi ấy đi", thằng bé nói.

"Cháu sẽ mang vận may của cháu theo".

"Gia đình cháu sẽ nói gì... "

"Cháu không quan tâm. Hôm qua cháu bắt được hai con. Nhưng bây giờ ông cháu ta sẽ đi câu cùng nhau bởi cháu còn phải học hỏi nhiều điều".

"Ta phải rèn một ngọn lao đâm cá thật tốt và luôn mang theo trên thuyền. Cháu nên cắt một lưỡi dao từ lá thép giảm sóc của chiếc xe Ford cũ. Chúng ta có thể mài nó ở Guanabacoa. Phải mài sắc chứ đừng mang nung lửa kẻo nó sẽ gãy. Dao của ông đã gãy".

"Cháu sẽ cắt con dao khác và mang lá thép ấy đi mài. Chẳng biết đợt briạa lớn này sẽ kéo dài mất mấy ngày... "

"Có lẽ ba hôm. Không chừng lâu hơn đấy".

"Cháu sẽ chuẩn bị sẵn sàng đủ mọi thứ", thằng bé nói.

"ông nhớ chăm sóc hai bàn tay cho lành".

"ông biết cách chữa trị. Hồi đêm ông khạc ra cái gì đó thật lạ và cảm thấy cái gì đó trong ngực bị vỡ".

"Cũng để cái đó bình phục luôn", thằng bé nói.

"ông hãy nằm nghỉ đi, ông ạ; cháu sẽ mang chiếc sơ mi sạch của ông đến cho ông. Thêm cái gì đó để ăn".

"Nhớ mang bất cứ tờ báo nào trong khoảng thời gian ông đi vắng đến nhé", ông lão dặn.

"ông phải khỏe lại thật nhanh vì còn nhiều thứ cháu cần phải học và ông có thể dạy cháu mọi điều. Chắc ông đã chịu đựng quá nhiều... "

"Nhiều lắm", ông lão đáp.

"Cháu sẽ mang thức ăn và báo đến", thằng bé nói.

"ông cứ nghỉ cho lại sức. Cháu sẽ mua thuốc chữa tay từ hiệu thuốc nữa".

"Đừng quên bảo Pedrico cái đầu cá ông cho anh ấy đấy".

"Vâng. Cháu nhớ". Khi thằng bé ra khỏi cửa, đi xuống con đường rải đá san hô vụn, nó lại khóc. Chiều hôm ấy có đoàn du khách ở Terrace và nhìn xuống khoảng nước ngổn ngang lon bia rỗng và xác cá nhồng, một người phụ nữ trông thấy bộ xương sống dài, trắng phau, cực lớn với chiếc đuôi đồ sộ dính đằng cuối dập dềnh, đung đưa theo làn sóng trong lúc gió Đông thổi trên vùng biển cồn sóng không ngớt phía ngoài cửa cảng.

"Cái gì kia... ", bà ta hỏi anh bồi và đưa tay chỉ chiếc xương sống dài của con cá khổng lồ, bây giờ chỉ là đồ rác thải đang đợi thủy triều cuốn đi.

"Tiburon", anh bồi đáp.

"Cá mập ấy mà". Anh ta hàm ý giải thích chuyện gì đã xảy ra.

"Tôi không ngờ cá mập lại đẹp như thế, dáng đuôi thật duyên dáng".

"Anh cũng thế", bạn trai của bà ta nói. Phía trên đường, trong căn lều, ông lão lại ngủ. Lão vẫn nằm úp mặt ngủ, thằng bé ngồi bên cạnh nhìn lão. Ông lão đang mơ về những con sư tử.