Mỗi lời nói đều có bản năng tìm đường trở về nhà

Vài năm trước, ông tôi về trời. Tôi không thể quên được ngày ông nhắm mắt xuôi tay. Suốt mấy ngày, ý thức của ông cứ lang thang giữa sự sống và cái chết.

Ngày cuối cùng. Khoé miệng ngậm chặt suốt nhiều ngày của ông cuối cùng cũng thở khẽ ra một từ Tay... Lời cuối ông để lại thế giới này, đối với tôi không phải vô tình buột ra. Dường như nó đã được ông ấp ủ trong cơ thể, trong trái tim từ lâu lắm rồi.

Mãi về sau, tôi mới được nghe một người quen ở bệnh viện kể lại rằng có không ít bệnh nhân sau cuộc vật lộn ở ranh giới giữa thế giới bên này và thế giới bên kia, vào khoảnh khắc trút hơi thở cuối cùng, khoé miệng họ phát ra từ tay. Có rất nhiều sinh mệnh chẳng còn đủ sức động đậy khoé môi nhưng vẫn muốn cảm nhận hơi ấm từ người thân lần cuối nên cố nói một câu Hãy nắm lấy tay tôi...

Kể từ hôm đó, trong đầu tôi tràn ngập những suy nghĩ về bàn tay. Thỉnh thoảng, tôi lại suy tư về nỗi cô đơn của con người. Và tôi nghĩ rằng có lẽ chính bàn tay và lời nói của chúng ta mới có thể an ủi hoặc xoa dịu nỗi cô đơn mãn tính trong lòng người.

Mỗi con người giống như một ốc đảo lạc lõng. Điều duy nhất có thể kết nối những ốc đảo ấy lại chính là bến tàu mang tên lời nói. Nhờ lời nói mà chúng ta không còn cô đơn.

Chúng ta đang sống trong thời đại mà sức mạnh của lời nói trị vì cả thế giới. Một lời nói phù hợp không chỉ trả được món nợ ngàn lượng, mà còn giúp thay đổi cuộc sống của một con người, thay đổi vận mệnh của cả một tổ chức, một cộng đồng.

Lời nói có khi còn trở thành tiêu chuẩn để đánh giá sức cạnh tranh của một cá nhân. Xu hướng cho rằng người ăn nói giỏi là người hấp dẫn ngày càng ra tăng. Có lẽ bởi vì thế mà rất nhiều người nói lời nào cũng sắc bén như dao và biết bao nhiêu nhà diễn thuyết có thể kể những câu chuyện kích động khiến khán đài vang dội.

Mọi năng lượng hướng ra bên ngoài đều cùng lúc tác động vào bên trong. Sức mạnh của ngôn ngữ cũng không phải là ngoại lệ. Không hiếm những người không thể khống chế sự sắc bén của lời nói và câu từ, họ hoặc là tự huỷ hoại bản thân, hoặc là ném mình vào địa ngục.

Tôi tin rằng lời nói của con người có bản năng tìm đường về nhà. Ngôn ngữ giống như loài cá hồi bơi ngược dòng nước, mang trong mình bản năng vô thức quay về nơi chúng được sinh ra. Lời nói sinh ra từ miệng người đời không hề tan biến ngay khoảnh khắc chào đời. Nó cứ quay vòng, quay vòng rồi đến một lúc nào đó, nó sẽ lẻn vào đôi tai, lẻn vào cơ thể người buông ra lời nói ấy.

Nếu vậy, giỏi ăn nói có ý nghĩa gì? Tôi vẫn không thể đưa ra lời hồi đáp rõ ràng cho câu hỏi này. Tôi không đủ khả năng để trả lời. Bởi ngôn ngữ giữa con người với con người không bao giờ đơn giản, tầm thường đến thế.

Lời nói không phải đối tượng có thể dễ dàng phân tích của bừa bãi tìm một câu trả lời. Có điều trong quá trình viết văn và gặp gỡ nhiều người thuộc các tầng lớp khác nhau, tôi nhận ra nếu như con người có nhân phẩm thì lời nói cũng có ngôn phẩm (言品).

Sự vật bị uốn cong thì cái bóng của nó cũng cong, được dãn thẳng thì cái bóng của nó cũng thẳng. Lời nói chứa đựng tâm hồn. Lời nói là âm thanh của trái tim. Từ phẩm 品 - mang ý nghĩa trình độ, đẳng cấp - có cấu tạo rất thú vị. Nó được cấu tạo từ ba chữ khẩu - miệng. Lời nói cứ thế dồn lại tạo nên phẩm chất của con người.

Một lời nói vô tình buông ra cũng khiến phẩm cách lộ diện. Cố nguỵ trang bằng những ngôn từ hoa mỹ, bóng bẩy đến thế nào cũng vô ích. Mùi hương của riêng ta, tính tình của riêng ta, tất cả đều thể hiện trong lời nói.

Đọc một cuốn sách không phải là hành động đọc suy nghĩ và tâm hồn của tác giả mà rốt cục chính là đọc bản thân. Hi vọng mỗi khi lật mở một trang trong cuốn Phẩm cách của lời nói này, bạn đọc sẽ không ngừng tự đặt câu hỏi về lời nói cũng như thế giới quan của bản thân.

Sau khi gấp cuốn sách lại, mong thỉnh thoảng bạn đừng dùng đôi môi mà hãy dùng đôi tai để chiếm được trái tim người đối diện. Và tôi cũng mong rằng sự chân thành sâu thẳm trong trái tim bạn có thể xoa dịu những đớn đau trong lòng người ấy.

Tôi mong rằn bạn hãy tiến gần thêm chút nữa về phía người quý giá bên cạnh bạn lúc này. Tôi thành tâm nguyện cầu điều đó.

Hi vọng mỗi lời nói của  bạn,
đối với một ai đó,
là một bông hoa rực rỡ

- Ki Ju Lê -