Cách thức và đánh giá

Việc học thông qua làm với ví dụ thực tế

(Case studies)

Định nghĩa: Ví dụ thực tế Case studies *

Là những bản tóm tắt, phân tích những ví dụ kinh doanh,

công ti thực tế, dựa trên số liệu và nghiên cứu cụ thể

Đòi hỏi bạn tách bóc và suy ngẫm về những vấn đề chủ chốt,

bác bỏ cả giả thuyết lẫn toàn bộ trường hợp đó.

Xác định các phương án thích hợp giải quyết ví dụ này

Xem xét cái được và mất của giải pháp đưa ra

Giới thiệu và trình bày sự phân tích để đưa ra được giải pháp tối ưu nhất

Cách tiến hành: quá trình thực hành với một ví dụ thực tế (Case studies)

Xác định mục tiêu khi làm ví dụ này

Xác định những người có vai trò quan trọng trong công ti, những cổ đông

Xác định những nhóm đối tượng cần phải lưu tâm đến,

ví dụ: khách hàng, người cung cấp...

Khẳng định nhiệm vụ chính thức của công ti,

tổ chức bạn đang nghiên cứu

Xem xét các hoạt động trước đây và vai trò của công ti

Khẳng định nhiệm vụ của các cổ đông

Đánh giá mức độ quan trọng của các cổ đông,

hoặc là trong khả năng quyết định hoặc ảnh hưởng của họ trong công ti

Lên dàn ý quá trình công ti đưa ra các quyết định

Lưu ý các quyết định không chinh thức

Xác định quá trình sản xuất hoặc giao hàng

Xác định các nguồn hỗ trợ

Xác định đối thủ cạnh tranh

Các điều kiện của công việc, đối thủ

Xác định vấn đề mấu chốt nhất

Các hệ quẩ

Vai trò của quản lí

Vai trò của các nhà sản xuất và dịch vụ

Xác định các vấn đề chiến lược

Xác định các quyết định quan trọng bạn cần phải đưa ra

Xác định những yếu tố rủi ro

Xác định các tiền lệ trước đây

Xem xét các giải pháp

So sánh các lựa chọn, được và mất, giả thuyết, yếu tố rủi ro

Nhận xét và đánh giá

Viết một bản tóm tắt, tập trung vào các yếu tổ cơ bản

Xem thêm Sắp xếp các dự án làm theo nhóm

* định nghĩa được lấy từ Mô hình dạy và học, Case Studies, Đại học Tây Australia, Perth, Australia.

http://www.csd.uwa.edu.au/altmodes/to_delivery/casestudy.html

Sắp xếp các dự án

Bắt đầu sớm

Không bao giờ là quá sớm để bắt đầu cả. Bắt đầu sớm khiến bạn có nhiều thời gian hoàn thành việc hơn, và bạn có đủ thời gian để làm tốt.

Phân công thời gian. Quyết định xem:

Bài diễn thuyết hoặc bài viết nên dài đến đâu

Tài liệu cần nghiên cứu ở mức độ khó dễ như thế nào

Bạn cần bao nhiêu thời gian để hoàn thành công việc

Chia nhỏ công việc thành các phần nhỏ khác nhau.

Bảng bên dưới có cả mục công việc phải được xong vào thời gian nào để giúp bạn sắp xếp, quản lí công việc tốt hơn.

Cái gì

Như thế nào

Khi nào:

Tóm tắt các mục tiêu

Các mục tiêu cần thông minh (SMART):

Specific (Rõ ràng)

Measurable (Định lượng được)

Attainable (Có thể đạt được)

Relevant (Liên quan chặt chẽ)

Trackable (Có thể theo dõi kiếm tra được)

Lấy của Blanchard, Zigarmi, và Zigarmi

Lãnh đạo và Nhà quản lí một phút

Xác định các quá trình để hoàn thành mục tiêu

Chương trình sắp xếp

(Gantt, Critical Path, PERT)

Các chương trình hỗ trợ trình bày

(Word, PowerPoint, etc. )

Các bước thực hiện

Lịch làm việc và hạn cụ thể

Kiểm tra lại với người hướng dẫn

càng thường xuyên càng tốt

Tìm tài liệu

Sách giáo khoa

Trong thư viện

Về lĩnh vực

Các nguồn khác

Phân tích tài liệu

Chuẩn bị nếu thiếu

Xin trợ giúp

Kiểm tra đột ngột

Lên khung sản phẩm

Mở đầu/Ý chính

Chủ đề nhỏ

Viết/thảo văn bản/bài nói

Mở bài

Thân bài

Kết luận

Tài liệu và phần danh sách nguồn tài liệu

Kiểm tra

Tổng kết và đánh giá

Sản phẩm

Quá trình

Tóm tắt

Tập dượt (nếu phải diễn thuyết)

Trình bày

Ăn mừng là bạn đã hoàn thành nhiệm vụ!

Chuẩn bị và trình bày các dự án

Những điều cơ bản cần biết khi diễn thuyết trước lớp (làm presentations)

Mục đích chính của bài diễn thuyết

Chuẩn bị một bài nói và lấy một vài ý chính để bắt đầu

Đặc điểm về người nghe và kiến thức của họ

Bắt đầu từ những điểm chung giữa bạn và người nghe.

Đối chiếu và liên hệ mục đích của bài nói sở thích hoặc điều khán giả muốn nghe

Câu chủ để

Khẳng định ngay từ đầu: mục đich và nội dung bài nói

Tranh luận

Hãy thuyết phục người nghe bởi lí luận, dẫn chứng, con số cụ thể và logic

Xem lại và tóm tắt khi hoàn thành;

Tóm tắt bài nói

Kiểm tra xem mọi người có hiểu bạn vừa nói điều gì không

Câu hỏi và thảo luận

Luyện tập nói bằng cách,

nói và thu lại giọng của mình, hoặc luyện tập nói trước mặt một vài người bạn

Nghệ thuật truyền tải thông tin:

Làm người nghe cảm thấy thoải mái,

bằng việc kể một truyện vui hoặc giai thoại có liên quan đôi chút đến bài nói, hoặc thu hút sự chú ý của họ bằng một cử chỉ thân thiện...

Sử dụng cách xưng hô thân mật;

Nhìn vào mắt người nghe;

Trình bày báo cáo với giọng nói chuyện và

có thể lên trầm xuống bổng, thay đối một chút khi cần nhấn mạnh;

Sử dụng các cụm từ nối để định hướng cho người nghe là bạn đang chuyển sang một đề tài mới;

Cho người nghe có cơ hội đặt câu hỏi để lôi cuốn họ vào buổi nói chuyện;

Kết thúc bài nói bằng việc tóm tắt lại các ý chính, các luận điểm hoặc ý tranh luận;

Dành thời gian cho câu hỏi và nhận xét về

Nội dung

(phần chưa được đề cập đến hoặc các ý liên quan)

Kết luận

Cách trình bày

Để lại thông tin liên lạc của bạn (carte visite) để tiện liên lạc

Sử dụng các giáo cụ trực quan, âm thanh...:

Liên lạc sớm để biết chắc xem các phần cứng của máy tương ứng với phần mềm của bạn;

và phiên bản phần mềm của các tài liệu bạn mang đến cũng phải tương ứng với các phiên bản phần mềm của máy vi tính trong lớp.

Nên chuẩn bị sẵn một vài cách giữ file

(trong ổ cứng, trên trang web, đĩa mềm, hoặc là in ra giấy(!) trong trường hợp thất lạc.

Đến sớm để kiểm tra mọi dụng cụ, các giáo cụ như loa đài, máy vi tính...

hoạt động tốt, kiểm tra âm thanh và hình ảnh xem mọi người trong phòng có thể nghe hoặc nhìn thấy rõ không.

Nên để tất cả các tài liệu chiếu ở font chữ to cho dễ nhìn.

Có các tài liệu dẫn chứng cho mỗi luận điểm.

Không nên phát tài liệu tay,

dàn ý bài nói cho người nghe trước khi bạn bắt đầu (vì như vậy thì họ sẽ tập trung vào việc đọc mấy tài liệu đó hơn là nghe bạn nói)

Xem thêm: Nghệ thuật nói trước đám đông

Nghệ thuật nói trước đám đông

Biết rõ về địa điểm.

Nên làm quen với địa điểm nơi bạn sẽ nói chuyện.

Đến sớm, đi 1 vòng quanh khu vực diễn thuyết và tập sử dụng microphone và những giáo cự trực quan khác.

Tìm hiểu về khán giả.

Chào người nghe khi họ bắt đầu đến.

Nói chuyện với bạn bè, người quen dễ hơn hẳn nói chuyện với một nhóm người lạ, vì vậy nên tạo cảm giác thân thiện.

Biết rõ về những gì bạn chuẩn bị nói.

Luyện tập bài nói và chỉnh sửa nếu cần thiết.

Nếu bạn không nắm rõi chủ đề bạn sắp nói hoặc không cảm thấy thoải mái, sự sợ hãi sẽ tăng gấp đôi gấp ba.

Thư giãn.

Thư giãn, giảm căng thẳng bằng việc làm một vài động tác thể dục.

Hình dung hình ảnh của bản thân đang nói

Thử hình dung cách bạn nói, âm lượng to, rõ và chắc chắn.

Nếu bạn hình dung được là bạn sẽ thành công, thì nhất định bạn sẽ thành công.

Nên nhớ là mọi người đều muốn bạn thành công.

Họ không muốn bạn thất bại.

Khán giả muốn bạn phải thú vị, cởi mở, đưa ra thông tin bổ ích và thoải mái, giúp họ vui, giải trí.

Đừng xin lỗi với khán giả.

Nếu bạn nhắc đến sự sợ hãi của mình, hay là xin lỗi cho những lỗi bạn nghĩ mình đã mắc phải trong khi nói, tự dưng bạn lại khiến khán giả để ý đến phần có thể họ không nghĩ tới. Tốt nhất là hãy giữ im lặng.

Tập trung vào nội dung chứ không phải là môi trường xung quanh.

Xua đuổi căng thẳng ra khỏi đầu bạn, và hướng sự chú ý của bạn thân đến nội dung buổi nói chuyện và khán giả.

Sự sợ hãi sẽ tan biến!

Chuyển sợ hãi thành năng lượng tích cực.

Tận dụng năng lượng đó để tăng sự nhiệt tình, hứng khởi!

Rút kinh nghiệm.

Kinh nghiệm nhiều sẽ khiến bạn tự tin hơn, và đó là điều vô cùng quan trọng trong việc nói trước đám đông.

Tham gia vào một câu lạc bộ Toastmasters (luyện về nói trước đám đông) sẽ giúp bạn có nhiều kinh nghiệm hơn.

Tái bản với sự cho phép của hiệp hội Toastmasters quốc tế, "Mười mẹo nhỏ để thành công trong việc nói trước đám đông" có thể tìm thấy tại địa chỉ http://www.toastmasters.org/tips.htm (Lấy tháng 10 năm 2002)

Xem thêm: Allyn and Bacon "Public Speaking Web site"

Phỏng vấn cho các dự án

Chuẩn bị:

Bạn càng tỏ ra là bạn chuẩn bị kĩ càng, thì buổi phỏng vấn càng suôn sẻ.

Những hướng dẫn dưới đây rất hữu ích để có một buổi phỏng vấn thành công

Chuẩn bị sẵn về nói lên sự hứng thú của bạn, bao gồm

Bạn thấy điều gì là hứng thú nhất về chủ đề này

Điều gì bạn có thể thu lượm được qua buổi phỏng vấn mà ban không thể có nếu như bạn không đi phỏng vấn.

Tìm hiểu đôi chút nhứng kiến thức chung về

người phỏng vấn bạn, dự án họ tham gia, công ti và/hoặc các sự kiện gần đây. Nói cách khác, thực ra buổi phỏng vấn bắt đầu trước khi bạn gặp người đó!

Các mục tiêu và câu hỏi nên được sắp xếp thứ tự ưu tiên, cái nào quan trọng thì làm trước

Chuẩn bị kĩ sẽ giúp bạn rất nhiều!

Tìm hiểu xem còn thiếu điều gì nữa không; và hỏi xin lời khuyên của người khác nếu cần thiết.

Mục tiêu của bạn là làm cho buổi phỏng vấn trở nên thoải mái, dễ chịu, và làm cho đối tượng phỏng vấn dễ chịu khi nói chuyện, chia sẻ thông tin. Hãy tự đặt câu hỏi: "Nếu đổi vai, người phỏng vấn và người được phỏng vấn, tôi hy vọng người kia sẽ trò chuyện với mình như thế nào?"

Ăn mặc gọn gàng và thích hợp cho buổi phỏng vấn

Chuẩn bị danh sách những vận dụng cần có

sổ tay, bút, máy thu âm....

Thu xếp địa điểm buổi phỏng vấn ở nơi hợp lý

Điều này sẽ có thể tăng thêm sự thú vị của địa điểm, tăng hiệu quả cho thu âm hoặc nội dung buổi phỏng vấn.

Buổi phỏng vấn

Đến sớm

Để tránh tắc đường, đậu xe, đi lạc đường...

Quan sát và hướng bản thân vào môi trường của đối tượng của buổi phỏng vấn: môi trường làm việc, đồng nghiệp....

Không nên săm soi nhưng nên để ý!

Đừng gây chuyện với công việc đang diễn ra ở công sở hoặc chỗ làm đó

Nên coi buổi phỏng vấn như một buổi nói chuyện có chủ ý hoặc "dàn ý".

Mở đầu bằng những câu hỏi bạn đã chuẩn bị sẵn

Sẵn sàng tiếp cận những cơ hội mở rộng vấn đề

Nhưng nhớ những mục đích bạn đã chuẩn bị

Lắng nghe một cách chủ động để hiểu và báo cáo

Phải chắc chắn là bạn hiểu những gì người kia đang nói!

Không cần thiết phải đồng tình hay không đông tình với ý kiến đó

Cũng không nên tranh luận về những gì họ phải nói

Biết lúc nào phải yên lặng

Nghe một cách cẩn thận, đủ để bạn biết khi nào cần để cho người kia dừng lại và xem qua những ý tưởng của họ. Bạn không cần thiết phải nói trong những khoảng lặng đó.

Đừng ngại nói ra nếu như bạn không hiểu,

hoặc cần họ giải thích thêm.

Để họ nhắc lại hoặc giải thích lại, bạn có thể dùng những mẫu câu như: "Vậy những điều bạn đang nói là ..." hay "Để tôi xem rõ ràng ý như thế này..."

Sẵn sàng nếu có diễn biến bất ngờ trong lúc nói chuyện, và nên tạo cơ hội cho việc mở rộng đề tài ngoài những gì bạn đã chuẩn bị

Đừng bao giờ nghĩ là bạn biết hết và đoán được trước nội dung câu chuyện.

Không nên để cho ý kiến chủ quan ảnh định hướng những câu hỏi cần nói đến.

Mở đầu (một vài phút)

Tự giới thiệu và dự án bạn đang làm

Hỏi tên, chức danh, carte visite của người bạn phỏng vấn,

ảnh, logo công ti... nếu phù hợp

Nên tạo cảm giác thoải mái cho người bạn phỏng vấn (và cả bạn nữa!) Một vài đối thoại ban đầu có thể coi như để làm quen: ví dụ: bạn có thể cảm ơn họ đã dành thời gian gặp bạn. Khen văn phòng, hoặc bày tỏ sự ngưỡng mộ với thành công của họ....

Nếu đây là buổi phỏng vấn đầu tiên của bạn,

bạn có thể nói với họ là bạn đang luyện tập dần kĩ năng phỏng vấn

Nếu bạn đã biết trước người phỏng vấn,

nên lưu ý rằng công việc có thể đòi hỏi bạn phải khách quan với những kinh nghiệm của người kia. Không nên định kiến sẵn là họ sẽ thế này hay thế khác!

Đưa cho họ một bản chấp thuận ghi hình hoặc thu âm

Những câu hỏi mở đầu

Vui vẻ bắt đầu, chuẩn bị giọng

Bày tỏ sự ham thích của bạn với buổi phỏng vấn cũng như sự chuẩn bị của bạn

Kiểm chứng một số thông tin chọn lọc như.

(Tôi đã đọc lí lịch của ông/bà và thấy ghi ông/bà tốt nghiệp từ...ngành...

(Báo đã đưa tin khu dân cư của anh đã thành công trong việc...

(Trong báo cáo hàng năm của công ty chị, tôi được biết dây chuyển sản xuẩt thành công nhất là...

(Điều đã khiến bà thành công trong...

(Anh đã bắt đầu hứng thú với công việc ...như thế nào?)

(Tôi đã đọc được rằng chị khởi nghiệp với tư cách là một dược sỹ, và nay đã trở thành...

(Cuốn sách hay người nào đã có ảnh hưởng lớn đến anh trong lĩnh vực...

(Theo tôi thấy, công việc của chị là có phụ trách...

(Người thầy nào hay con người nào đã là hình mẫu lí tưởng của anh trong....

(Đâu là hệ quả của...)

Phỏng vấn theo thứ tự các câu hỏi bạn đã chuẩn bị

Chuyển tiếp: nhớ căn thời gian và những gì bạn phải nói:

tìm những lúc chuyển thích hợp để tiếp tục câu chuyện

Dần đi sâu hơn và chú trọng vào chiều sâu cuộc đối thoại,

với sự thích hợp và cơ hội phù hợp

Hạn chế các câu hỏi Có/Không

Hãy hỏi những câu mà người trả lời sẽ phải giải thích. Điều này thể hiện rằng bạn không chỉ quan tâm đến con số, sự kiện..mà là vai trò cũng như ý kiến của đối tượng bạn đang phỏng vấn. Và cũng để cho người kia có thể trả lời rõ ràng, và cá nhân hóa câu chuyện bạn đang hỏi

Đừng có buộc tội (những câu hỏi lên giọng như TẠI SAO anh không...?"),

thay vào đó, hãy hỏi xem người bạn đang phỏng vấn có sẵn sàng cho nghi vấn của bạn hay không, có trình bày quan điểm của họ hay không...

Xây dựng bối cảnh và đề tài

(Nó nghe như thể...rất quan trọng với bạn, điều gì ...đã bị ảnh hưởng như thế nào...

(Cái gì là quan trọng nhất trong....

(Khó khăn hoặc thách thức nào là đáng lo nhất....

(Ông đã phản ứng thế nào khi....

(Anh thấy vai trò của mình trong việc thay đổi...

(Ở thời điểm nào thì chị muốn.... Chị đã đối mặt với thách thức hoặc thay đổi này như thế nào?

(Bác có đoán được thử thách tiếp theo của mình là gì không...

(Trong.., tôi đã đọc được là anh phát biểu là ".........", anh có thể nói rõ hơn được không?

(Làm thế nào để anh kiếm soát được....

(Một vài người cho rằng ...., nhưng anh đã chọn hướng đi khác. Anh có thể giải thích sự khác nhau được không?)

Chuẩn bị kết luận

Nhớ căn thời gian,

và những điều bạn cần phải hỏi

Đặt câu hỏi về những chủ điểm khác

chưa được đề cập đến

Tóm tắt một vài ý quan trọng

để chứng thực là bạn đã hiểu đúng.

Hỏi về những nguồn khác mà bạn có thể lấy thông tin,

nguồn dữ liệu, hoặc lời khuyên...

Kết luận

Xem qua những gì bạn vừa làm và đối chiếu với kế hoạch ban đầu

Gợi ý là bạn sẽ đưa họ xem bản báo cáo, bài báo hoặc tóm tắt của buổi nói chuyện

Cảm ơn

Ghi chép:

Khi ghi chép,

đừng ngần ngại hỏi nếu bạn chưa hiểu rõ:

"Anh/Chị có thể nhắc lại...? Tôi muốn đảm bảo là tôi hiểu tất cả những gì tôi ghi chép"

"Tôi không rõ là tôi có hiểu đúng ý của anh không, có phải ý anh là..."

Ghi nhãn và điền ngày tháng năm cho các ghi chép, hay băng ghi âm để sau này tiện theo dõi.

Nếu bạn thu âm buổi nói chuyện

Kiểm tra máy, băng và pin trước khi bắt đầu

Có sự cho phép của họ, bằng giấy hoặc ghi trên nhãn băng.

Vẫn ghi chép, đặc biệt là những ý mấu chốt, phòng trường hợp.

--------------------------------------------------------------------------------

Các dạng phỏng vấn:

· Những người nổi tiếng (hoặc tai tiếng!)

Cần tìm hiểu ai đứng sau thành công hay thất bại của họ

· Những người chuyên nghiệp

Cần tìm hiểu nghề nghiệp của họ, công ti, nơi họ làm việc, giao tiếp...

· Dạng theo dự án

Xây dựng một dự án từ đầu đến cuối, từ lúc nguồn cảm hứng ban đầu, rồi kết quả, và hệ quả.

· Nói chuyện lịch sử

Tìm hiều về các sự kiển trước đây là những kinh nghiệm bản thân

· Xin việc

Rèn luyện kĩ năng phỏng vấn cũng giúp bạn khi người ta phỏng vấn bạn!

· Phỏng vấn bất kì người qua đường,:1

Ngắn gọn và thân thiện, tuy nhiên cũng phải tỏ ra "chuyên nghiệp".

Đừng tiếp cận đối tượng với thái độ "xin lỗi làm phiền anh/chị". Rèn luyện thói quen chuyên nghiệp và tiếp cận:

Tự giới thiệu và giải thích công việc, dự án bạn đang làm.

Xin phép họ để bạn đặt câu hỏi

Hỏi tên và nơi họ đến:

kiểm tra tên-nhất là chính tả (chủ yếu đối với nước ngoài)

Ngắn gọn và luôn tận dụng cơ hội hỏi tiếp

Những câu hỏi khó nên để ở cuối

Cám ơn- nên nhớ là người bạn đang phỏng vấn là đang giúp bạn, không liên quan đến việc họ có được lợi gì từ buổi phỏng vấn này hay không.

Nếu câu chuyện, buổi phỏng vấn sẽ được đăng tải, hãy nói cho người được phỏng vấn thời gian, địa điểm và tên của bạn

Dù họ có thể khó chịu, nhưng bạn luôn phải tỏ ra lịch sự.

Tỏ ra chuyên nghiệp. Nhắc lại với người kia vì sao bạn hỏi họ, và nếu có thể, hãy nhắc lại câu hỏi. Nếu không có tiến triển, thì bạn có thể thôi. Và đừng quá để bản thân bạn dính vào.

Hướng dẫn trên đây và cách hướng dẫn phỏng vấn người qua đường là dựa trên tài liệu với sự cho phép của Leslie Rubinkowski trình bày tại buổi nói chuyện về "Học bổng trong lĩnh vực đưa tin và viết dành cho sinh viên tốt nghiệp đại học" tại Học viên Poynter , mùa hè 2002.

Xem thêm:

Johnson and Hill Staffing Services, Luyện tập phỏng vấn