15.

P

hương pháp nghiên

c

ứu lý

thu

yết

L

à

P

P

c

hứn

gminhl

uậ

n

đề

,

g

iả

thu

yế

t

KH

dự

a

trên nh

ữ

nglí thuy

ế

t

K

H

đ

ã

có

,

đ

ã

đượ

cth

ừ

a

nhận

;

dùng

P

Pl

ậ

p

l

uậ

n

logic

hay

l

ậ

p

l

u

ậ

n

toán học để chứng minh

Các

P

Pl

ậ

p l

u

ậ

n

(su

y l

u

ậ

n

)

c

h

ủ

yế

u

:

-

Suy lu

ậ

n

k

i

ể

u

d

i

ễ

n dịch (suy di

ễ

n)

:

Đ

i

t

ừ

cái

qu

y l

uật

,khái

quá

t

c

hun

g

đ

ế

n

cá

i

c

ụ

t

h

ể (chung

đ

ế

n

r

i

ê

n

g

)

.

-

S

u

y l

uậ

n

k

i

ể

u

q

u

i

nạp

:

T

ừ

cá

i

riê

ng

l

ẻ

đ

ế

n

cái

chung (MarieCuirie)

-

Suy

l

uậ

n

k

i

ể

u

l

oạ

i

s

uy

:Từ

cái

nà

y

để

suy

r

a

cái

khác (

T

ừ cái riêng

đế

n cái riêng).

T

r

ong KH

t

ừ

kế

t

qu

ả

này

s

uy

r

a

kế

t

qu

ả

khá

c.

(

vắ

c

x

in

trên

kh

ỉ

đế

n

ng

ư

ờ

i)

•

Đư

ợ

csử

dụn

g

r

ộn

grãi

cá

c lĩ

n

h

vự

c

–

Nghiên

c

ứutư

l

i

ệu

–

Xây

d

ự

n

gkhái

n

iệm,

ph

ạmtrù

–

T

h

ựchiệncácphán

đ

oán,suyluận

•

Khô

n

g có

b

ấ

t cứ

qua

n

sá

t

h

o

ặ

c t

hự

c n

gh

i

ệ

m

nà

o đư

ợ

c ti

ế

n

hành

6. Phư

ơ

ng pháp nghiên

c

ứu t

h

ực nghiệm

•

Th

ực

h

i

ệ

n

những

thí

nghi

ệ

m

trong

đ

i

ề

u

k

i

ệ

n

các

t

hôngsốthay

đ

ổ

i

c

ó

c

h

ủ

đ

ị

nh

•

C

ó

t

h

ể

t

hự

c

h

i

ệ

n

trên

mô

hình

d

o

ng

ười nghiên c

ứ

u t

ạ

o

r

a

•

Nghiên

cứ

ut

hự

c

ngh

i

ệ

m

á

p

dụn

g

ph

ổ

b

i

ế

n trong

k

hoa

họ

ctự nhiên, khoa

họ

c

k

ỹ th

uậ

t

v

à

côn

g

nghệ

, y

học

,…

7

.

P

h

ư

ơ

ng phápnghiên

c

ứu phi thực nghiệm

•

Là

p

h

ư

ơng

pháp

nghiên

c

ứ

u

dự

a

trên

s

ự

quan

sát,

quan

t

r

ắ

c

nhữn

g

s

ự

k

i

ệ

n

đ

ã

hoặ

c

đan

g t

ồ

n t

ạ

i.

•

Thu th

ậ

p

nhữn

g

sốli

ệ

u

t

h

ố

n

g

k

êđã

t

í

c

h lũ

y

, trên

c

ơ

s

ở

đ

ó

phá

t

h

i

ệ

n qui l

uậ

t

củ

a

s

ự

vậ

t

hoặ

c

h

i

ệ

n tư

ợng.

•

N

g

ư

ờ

i

n

ghi

ê

n

cứ

u

c

h

ỉ quan

sá

t

,

khôn

g

c

ó

b

ấ

t

c

ứ

s

ựcan

t

h

iệ

p

n

à

o

gâ

y

b

i

ế

n

đổ

it

r

ạ

ngthái

củ

a

đố

i tư

ợn

g

n

ghi

ê

n

cứ

u

•

Áp

dụ

ng trong khoa h

ọ

c tự nhiên,

x

ã h

ộ

i.

8

.Phư

ơ

ng

pháp

Thuth

ậ

p

thông

hế

t

s

ứ

c

quan

t

r

ọ

n

g

NCK

H.

C

ó

h

ể

nó

i:

T

oàn

b

ộ

quá

trình

N

C

l

à

quátrình

t

huth

ậ

p

v

à

x

ửlý

thôngtin.

Thông

tin

v

ừ

a

l

à

“nguyê

n

l

i

ệu”

,v

ừ

a

l

à

“

s

ả

n

phẩ

m”

c

ủ

a

n

ghi

ê

nc

ứ

u

k

h

o

a

họ

c

                 M

ỤCĐÍCH CỦATHU THẬPTT

NGU

Ồ

N

THÔNG

TIN

CÁCDẠNGTHÔNGTIN

-Thôngtin địnhtính,địnhlư

ợ

ng

-TTlý thuyết,TTt

h

ự

cnghi

ệ

m

-Tt

cấp

  I,TT

cấp II

ằ

l

ậ

i

dà

i

ó

b

ề

Thôngtin địnhtính

địnhlư

ợ

ng

a.

TT

đ

ị

nhtính,TT

đ

ị

n

hlượ

ng

-

T

T

đ

ị

n

h

tí

nh

:

là

T

T

v

ề

bả

n

chấ

t

s

ự

vậ

t,

h

i

ệ

ntư

ợ

ng;

t

hư

ờ

ng

mang

tính

khái

quát,

tính

qui l

uậ

t;t

ồ

nt

ạ

il

â

u

dà

i

v

à

c

ótí

n

h

bề

n

vững

.

-

T

T

đ

ị

n

h

lư

ợ

ng:

t

h

ể

h

i

ệ

n

đ

ộ

l

ớ

n

c

ủ

a

T

T

đ

ị

nh

tính,

thể

h

i

ệ

n

b

ằ

n

g

c

á

c

tha

m

s

ố

.

T

ù

y

l

oạ

i

T

T màgiát

r

ịtu

yệ

t

đố

ic

ủ

a

đ

ộ

chín

h

xá

c

ch

o

phép

l

ớ

n

ha

y

nh

ỏ

(t

u

ổ

c

ủ

a

m

ộ

t

ng

ư

ờ

i,

t

uổ

i

đ

ịa

chấ

t…).

minh

l

u

ậ

n

v

ề

lí

TT

li

ệ

u

à

đ

t

ữ

d

l

i

ệ

l

à

ề

hấ

h

iệ

b.TTlý thuy

ế

t,TTthực nghi

ệm:

-

T

T

l

ý thuy

ế

t

l

à

n

h

ữ

ng TTvề

bả

n

c

h

ấ

t

s

ự v

ậ

t,

h

i

ệ

n tư

ợng

.

L

à

cá

cc

ă

ncứlýthu

y

ế

tc

ủ

a

N

CKH

.

N

h

ữ

ng

T

T

n

àyt

hư

ờngđ

ư

ợ

c

lư

ut

r

ữd

ư

ới

dạ

ng

tà

il

i

ệ

uvà dođónócó

t

hể

c

óđư

ợ

c

t

hôngquađọcvàNC

t

ài li

ệ

u.

T

T

l

ý

thu

y

ế

tdùởd

ạn

g

nà

oc

ũn

g

t

hư

ờ

ngdùngtrong ch

ứn

g

minh

cá

c

l

u

ậ

n

đề

v

ề

m

ặ

t

lí

lu

ậ

n.

T

T

lý

thu

y

ế

t

m

ang

t

ính

bả

n

c

h

ấ

t,b

ề

nv

ữ

ngvà

t

ồn

t

ạ

i

l

â

u dài.

KHTN:

học thuy

ế

t,đ

ị

nh lý, nguyên lí, qui

t

ắ

t...

KHX

H-

N

V

:

học

y

ế

t,

q

ui

u

ậ

t…

í

nh

s

á

ch,

t

r

ư

ơ

ng củaNhà nư

ớ

c;qui đ

ị

nh của

B

ộ, ngành…

-

T

T

t

h

ực

n

g

h

i

ệ

m

là

nh

ữn

g

T

T

c

ó

đư

ợ

c

qua

hoạ

t

độ

n

gt

hự

cti

ễ

n

thô

n

g

qu

a

cá

c

th

í

n

gh

i

ệm,

t

h

ử

ngh

i

ệm

,

đ

i

ề

utra XH,p

hỏn

g

vấ

n

m

à

có

.

c

.

T

Tc

ấ

p1

(

sơ

cấ

p)vàTT

cấ

p2

(t

hứ

cấ

p):

-

TT

cấ

p

1

:

có

  đượ

ct

rự

c

  t

iế

p

t

ừ

  n

g

uồ

n

  sả

n

s

inh

ratin

đ

ó

(

khi

n

ghe,

hay

đọ

c

t

r

ự

c

ti

ế

p

t

á

c

g

iả

củ

a

bà

i

b

áotrình

bà

y

KQ

ng

hiên

c

ứu

)

.

-

T

Tc

ấ

p

2

:

Không

tr

ự

c

ti

ế

p

m

à

g

i

á

n

t

i

ế

p

q

u

a

ng

ư

ờ

i

khác

(nghe

nói

  l

ạ

i

  hoặ

c

  T

T

mà

  m

ộ

t

  tác

g

iả

khá

c

dùn

g

là

m cơsởnghiênc

ứ

u

củ

a

họ

).

Các yếu tố ảnh

h

ư

ở

ng tới

chất

  lư

ợ

ngthôngtin

Thông

ti

n

ph

ả

ichínhxá

c

,

k

ị

p

tinhtú

y

.

th

ời,

đ

ầ

y

đ

ủ

và

B

C

s

ử

Hệ

cấ

u

•

P

P

t

i

ế

p

cậ

n

(

cách

th

ức

h

ayc

h

iế

n

l

ượ

c

t

ổc

h

ức

lấ

y

TT

)

khi

th

u

t

h

ậ

p

T

T

,

cá

c

P

P

ế

pc

ậ

n

n

h

ư

:

Duy V

ậ

t-

BC

,

ch

sử

-

logic,

h

ố

ng

-

cấ

u

Phântích-t

ổn

g

hợp

,Đ

ị

nhtính

-

Đ

L

,

C

á

b

i

ệ

t-Sosánh.

•

P

P

l

ấ

y

T

T

c

ụ

t

h

ể

:

chọ

n

P

P

nà

ot

ù

yt

hu

ộ

cv

à

ot

ừ

ngt

r

ư

ờn

g

hợ

p

v

à

yê

uc

ầ

u

c

ụt

hể

.

•

T

ù

y

th

u

ộ

c

và

o

P

Pxửlí

TT

Các yếu tố ảnh

h

ư

ở

ng tới

chất

lư

ợ

ngthôngtin

•

Công

c

ụl

ấ

y

các

yế

u

tố

tác

đ

ộn

g

r

ự

c

ti

ế

pt

ớ

i

co

n

n

gư

ờ

i

v

à

côn

gcụthu th

ậ

ptin.

9.Phư

ơ

ng

pháp

ti

ế

p

c

ậ

n

Khái

n

i

ệ

m:

T

i

ế

p

cậ

n=App

r

oach(E) /App

r

oche(F)

Từ

đ

i

ể

nOxford

(

199

4

)

:

wa

y

o

f

dealin

g

with

personorthing

T

i

ế

p

c

ậ

n

T

T

c

ách

ứ

c

x

em

xét,

n

h

ậ

n

m

ộ

t

cách

khái

quát

t

r

ư

ớ

c

khi

bắ

t

tay

t

h

ự

c

sự

Từ

ể

Oxford

1994:

wa

y

dealing

và

ol

ấ

y

T

T

.

C

ó

nh

i

ề

ucáchti

ế

pc

ậ

n

T

T

:

1

.

PP

t

i

ế

p

cậ

n

duy

vậ

t

-

b

iệ

n

c

h

ứ

ng

  (Mac

Lê

-

nin):Quan

đ

i

ể

m

D

V

-B

C

ch

o

r

ằn

g

“Th

ế

g

i

ớ

i

vậ

t

chấ

t

  t

ồ

n

  t

ạ

i

  khách

  quan

  vớ

iý

  t

hứ

c

  củ

a

  con

r

a

m

ớ

i

ch

o

v

ậ

t

đổ

i

triển

quá

v

ậ

n

đ

ó

mâ

u

nả

y

ng

ư

ờ

i

v

à

khôn

g

ngừn

g

vậ

n

động

,

chuyể

n

hóa.

T

r

o

n

gquátrình

v

ậ

n

độn

g

đó

,

cá

c

mâ

uth

uẫ

n

nả

y

sinhvà

i

ệ

c

g

i

ả

i

qu

y

ế

t

c

ác

u

ẫ

n

đ

ó

ạ

o

r

a

cá

im

ớ

i,làm

ch

o

s

ự

v

ậ

tthay

đổ

i,

phá

ttriểnkhông

ng

ừng

.

Mâ

ut

huẫ

n

v

à

giả

i

q

uyế

t

m

â

uth

uẫ

ntrong

t

h

ế

g

i

ớ

i

tự

nhiên

v

à

x

ã

hộ

i

là

độn

gl

ự

cc

ủ

a

s

ựphát tri

ển”

2

.

PP

ti

ế

p

  c

ậ

n

  lị

c

h

s

ử

-

logic:

  Nhìn

  nhậ

n

TT

theoquan

đ

i

ể

m

lị

c

h

sử

,

vớ

i

ý

n

g

hĩa

mọ

i

s

ự

vậ

t

h

i

ệ

n

  tư

ợng

  đề

u

  c

ó

quá

trình

  phát

  sinh,

phát

tri

ể

n

v

à

vậ

n

độn

g

củ

a

n

ó

(

Đ

ị

a

c

h

ấ

t).

Xe

m

xé

t

s

ự

v

ậ

t

g

ắ

n

v

ớ

i

đ

i

ề

u

k

i

ệ

n

v

à

hoà

n

c

ảnh

lị

c

h

s

ử

c

ụ

t

h

ể

(

T

am

ơng

,

ng

ũ

t

h

ường.

HTXt

hờ

i

ch

i

ế

ntran

h

…

)

.

3

.

PP

t

i

ế

p

  cậ

nhệ

th

ố

ng

–

cấ

u

  trúc:

à

i

á

l

à

đầ

Hệ

b

ũ

ộ

h

tư

ơn

g

n

h

ưn

g

tác

qua

vớ

i

-

H

ệ

th

ố

ng:

là

m

ộ

t

t

ậ

p

h

ợ

p

c

á

c

t

hàn

h

p

h

ầ

n

đ

ộ

c

l

ậ

ptư

ơn

g

đ

ố

i

n

h

ưn

g

c

ó

tác

độ

n

g

qual

ạ

i

vớ

i

nhau.

Hệ

t

hố

n

g

b

a

o

g

iờ

cũn

g

c

ó

m

ộ

t

g

i

ớ

i

hạ

n

nhấ

t

đ

ịnh.

H

ệ

t

hốn

g

qua

n

h

ệ

vớ

i

m

ô

r

ườ

ng

bên

ng

o

à

it

hôn

g

qu

ac

á

c

đạ

ilư

ợn

g

đầ

u

  và

o

v

à

đầ

u

r

a c

ủ

a

h

ệt

hống.

-

C

ấ

u

t

rúc:

là

ế

t

c

ấ

u,

s

ự

sắ

p

xế

p

b

ên

củ

a

vớ

i

c

á

c

ố

i

qua

n

hệ

đ

ông

q

ua

l

ạ

i

c

ụ

h

ể

g

i

ữ

a

c

á

c

hàn

h

p

h

ầ

n

c

ủ

a

đ

ể

đ

i

đế

nm

ộ

t

kế

t

quả

,m

ộ

tm

ụ

ctiêu

x

ác

đ

ị

n

h

củ

aH

T

.

•

Vì

vậy

:

H

T

-

cấ

u

trúc

là

  nói

  t

ớ

i

  t

ậ

p

  h

ợ

p

  các

mthành

p

h

ầ

n

độ

cl

ậ

ptư

ơn

g

đ

ố

i,

s

ựràngb

u

ộ

cl

ẫ

n

nhau

v

à

các

quy

l

uậ

t

tác

  độ

ng

  qua

  lạ

i

  g

i

ữ

a

các

thành

phầ

nc

ủ

aHT

v

àm

ụ

ctiêuc

ủ

a

nó

.

•

Từ

v

i

ệ

c

h

i

ể

u

khá

i

n

i

ệ

m

H

T

-

cấ

u

trúc,

ta

h

iểu

qua

n

đ

i

ể

mti

ế

p

cậ

nH

T

-

C

T

làcáchnhìn

nhậ

n

s

ự

vậ

t

,

h

i

ệ

n

t

ư

ợ

ng

v

ới

t

ầ

mnhìn toàn

d

i

ệ

n

,

m

ọ

im

ặ

t

t

r

o

n

gm

ố

i

t

á

c

đ

ộ

ng

qua

lạ

i

g

i

ữ

a

c

á

c

m

ặ

tđ

ó

.

4

.

PP

t

i

ế

p

  cậ

n

  phân

  tíc

h-t

ổ

ng

  h

ợ

p:

kh

ô

ó

h

ô

ố

ủ

h

à

h

ẽ

h

à

h

để

cá

c

chấ

t

lẻ

h

ệ

đế

n

ti

ế

t

d

i

ễn

)

để

-

Phân

tích

(PT):

là

mổ

x

ẻ

vấ

n

đề

,

đ

i

từ

cái

chun

g

đế

n

ch

i

ti

ế

t

(Suy

d

i

ễn

)

.

Dùng

đ

ể

tìm

h

i

ể

u

s

â

u

v

ề

cá

c

ch

i

t

i

ế

t

,

cá

c

t

hàn

h

p

h

ầ

n

c

ũ

ng

nh

ư

cá

ctính

chấ

triêng lẻ

củ

a

h

ệt

hống

.

-

Tổ

n

ghợ

p

:là

đ

itừ

cá

i

riêng

,

n

h

ữn

g

đặ

c

tính

r

i

ên

g

củ

a

cá

c

t

hàn

h

phầ

n

s

ẽ

cấ

u

t

hàn

h

HT

để

t

ạ

o

dựn

g

nê

n

H

T

.

Th

ư

ờ

ng

dùng

trong

t

r

ườ

ng

hợ

p

kh

ô

n

g

h

ể

c

ó

đ

ư

ợ

c

hô

n

g

mon

g

m

uố

n

nga

y

m

à

p

h

ả

i

t

hông

r

ồ

i

t

ổ

ng

hợ

pl

ạ

i

ch

ota t

hôn

gtinm

ớ

i.

5.

PPt

iế

p

cậ

n

đ

ị

nhtính-

đ

ị

n

hlượng:

T

r

o

n

gti

ế

p

c

ậ

n

T

T

p

hântích-t

ổn

g

hợ

p

c

óthểti

ế

n

hàn

h

the

o

các

h

đ

ịnhtính

h

ay

đ

ị

n

hlư

ợng.

-

Đ

ị

nhtính:

i

ế

p

c

ậ

n

đ

i

v

à

ob

ả

n

chấ

t

c

ủ

a

s

ự

v

ậ

t,

ệ

nt

ượn

g

củ

a

T

T

m

à

chư

a

c

h

ú

ý

đ

ến

đ

ộl

ớn

,m

ứ

c

đ

ộtác

đ

ộng

,

ản

h

h

ư

ởn

g

củ

a

s

ự

v

ậ

t

h

ay

h

i

ệ

ntư

ợn

g

đ

ó

.

T

i

ế

p

  c

ậ

n

đ

ịnhtínhc

ầ

n

ch

o

v

i

ệ

c

hoạc

h

đ

ị

n

h

ch

i

ế

n

lư

ợc

,

v

ạ

c

h

p

hươ

ng

h

ư

ớn

g

hàn

h

động

.

-

T

i

ế

p

c

ậ

n

đ

ị

n

hl

ư

ợ

ng

:là

c

á

c

h

ti

ế

p

c

ậ

n

à

m

r

õ

đ

ộl

ớn

,

mứ

c

đ

ộ

ản

h

h

ư

ở

ng,

tác

đ

ộn

g

c

ủ

a

các

đạ

i

l

ư

ợng

.

D

o

đ

ó

đ

ị

n

hl

ượn

g

b

ổ

sun

g

v

à

là

m

r

õthêm vai tròc

ủ

at

ừ

ngthôngtin.

T

hô

n

gt

h

ư

ờng

,

ba

n

đầ

u

dù

n

g

T

T

Đ

T

đ

ể

xe

m

xét,

khẳn

g

đ

ị

n

h

ph

ư

ơn

g

hướng

,m

ụ

ctiêu.Sau

đ

ó

dù

n

g

T

T

Đ

L

đ

ể

khẳn

g

đ

ị

n

h

đ

ộl

ớn

,m

ứ

c

độ

,

ả

nh

h

ư

ởn

g

củ

a

cá

cy

ế

ut

ố

.

6.

PP

t

i

ế

p

c

ậ

n

c

á

b

i

ệ

t-so

s

ánh:

trái

v

ớ

i

quan

đ

i

ể

mH

T

,

v

ìv

ậ

y

phả

i

đ

i

đô

i

vớ

i

v

i

ệ

c

s

o

s

ánh.