Chương 1

Tháng 9

Bây giờ, loài ve sầu đã mồ yên mã đẹp. Nhiều cậu đang chờ hóa kiếp bướm để được sống một lần với mùa xuân và nếu chết sớm, sẽ được ép vào những trang sách đẹp nhất của các cô học trò mơ mộng. Bây giờ, loài tu hú đã bay về rừng, đang tương tư rặng vải mùa hạ miền xuôi. Và, bây giờ, cây đang làm đám ma cho lá. Lá rơi ban ngày. Lá rụng ban đêm. Lá ốm. Lá úa. Rồi lá chết. Thương nhất là những chiếc lá bàng. Thân xác to lớn thế mà cũng bị sốt rét vàng da, biến chứng đỏ thẫm, chẳng đợi kịp gió đến rửa tội đã vội rớt xuống tuyền đài. Tuyền đài là mặt đường phố, là vỉa hè tháng chín. Tháng chín vào học. Những bước chân tựu trường giẵm nát xác lá. Lá đau. Lòng học trò hớn hở. Lòng tôi thì vướng mắc một chút sắt se. Tự nhiên tôi thấy thương xác lá. Tôi tưởng mỗi chiếc lá đều là cuối cùng và tôi muốn giơ hai tay ôm lá vào lòng. Rõ ràng giống thi sĩ Nguyễn Bính viết bài thơ Cây bàng cuối thu.

Năm nay, tôi nghỉ hè ở quê ngoại. Quê ngoại nhà tôi có một vẻ gì đó thật mơ hồ, một ngăn cách nào đó thật diệu vợi. Người con gái đã về nhà chồng là giã từ luôn quê mẹ như giã từ thời son trẻ của mình. Bổn phận làm vợ, làm mẹ bắt hình ảnh quê mẹ nhạt nhòa. Và hình ảnh ấy chỉ thiết tha sống dậy khi nỗi buồn nhuộm nắng hoàng hôn. Chiều chiều ra đứng cổng sau, Trông về quê mẹ ruột đau chìu chìu. Từ nỗi thiết tha của người mẹ, đứa con lớn lên, yêu quê ngoại hơn yêu quê nội. Quê nội gần gũi. Quê ngoại xa vời. Gần gũi quá, quen thuộc quá dễ gây chán nản. Xa vời quá, lạ lùng quá khiến ta mơ ước. Và ta ngỡ niềm mơ ước của ta sẽ no đầy nếu ta được sống ở quê ngoại rộn ràng trong ký ức, quê ngoại rực rỡ trong những câu chuyện kể của mẹ ta. Một lần, lên tám, tôi đã theo mẹ tôi về quê ngoại. Bẵng đi mười năm, vẫn chưa có lần thứ hai. Tôi cố hình dung ra quê ngoại và sự quạnh hiu đánh đai lấy cuộc đời những người bên ngoại của tôi. Không tài nào hình dung nổi. Và tôi chỉ còn mang máng nhớ nửa ngày đường ô tô, qua chuyến phà lớn, chuyến đò nhỏ mới về tới quê ngoại.

Mấy tháng trước, tôi đã đọc cuốn Quê mẹ của Thanh Tịnh. Thấy tâm hồn xao xuyến chi lạ. Rồi đọc tiếp truyện ngắn Con so về nhà mẹ, cũng của Thanh Tịnh, đăng trên Giai Phẩm Tết Ngày Nay, tôi rơm rớm nước mắt. Câu chuyện thật giản dị: Hai vợ chồng trẻ cưới nhau được một năm thì chị vợ mang thai. Nhà chị Ở xóm làng bên kia sông. Gần ngày sinh đẻ, anh chồng đưa vợ về nhà mẹ sinh con so. Tiễn chân vợ tận bến đò anh chồng mới trở lại nhà mình. Con đò dẫn chị vợ về nhà mẹ. Chị nghĩ ngợi mông lung... Tôi không hỏi mẹ tôi xem ngày mẹ tôi sinh tôi, mẹ tôi có về quê ngoại. Nhưng câu chuyện Con so về nhà mẹ bắt tôi tưởng tượng nhiều. Tôi thương mẹ tôi. Tôi thương quê ngoại vô vàn. Vì vậy, vụ hè năm nay, tôi xin bố mẹ tôi cho về nghỉ ngơi ở quê ngoại. Tâm trạng tôi từa tựa tâm trạng thi sĩ Xuân Tâm. Trong khoảnh khắc sách bài là giấy cũ. Chiếc va ly của tôi lèn chặt niềm vui cùng với hàng chục cuốn tiểu thuyết của Lê Văn Trương, Tô Hoài, Ngọc Giao...

Ở quê nội, tôi có ông chú nghiêm khắc. Ông là sinh viên luật khoa. Hè nào ông cũng về quê với những cuốn sách dầy cộm. Chú tôi kèm tôi học nửa buổi. Ông bắt tôi làm những bài toán hóc búa và bắt phân tích văn phạm Pháp văn mờ người. Tôi sợi nhất chia động từ. Mà chú tôi cứ muốn tôi thuộc lòng những động từ khuôn mẫu đủ "mốt", đủ "tăng". Những động từ bất quy tắt phải thuộc như cháo. Chú tôi đánh tôi thẳng tay. Ông thích đem "nhãn hiệu" sinh viên ra khuyên nhủ tôi. Mùa hạ, ở quê nội, không bao giờ là mùa xuân nữa. Ở quê ngoại thì tuyệt vời. Mọi người coi tôi như hãy còn bé bỏng. Các cậu tôi, các dì tôi thay phiên nhau chiều chuộng tôi, chỉ lo tôi buồn tôi đòi về tỉnh. Ông cậu út được phó thác trách nhiệm bày đặt các cuộc vui cho tôi chơi. Cậu tôi dẫn tôi đi câu, đi giăng bẫy chim, đi bơi và dạy tôi thổi ống xì đồng. Suốt ngày, hai cậu cháu vác ống xì đồng tìm chim cu gáy mà thổi. Cậu tôi chịu khó kiếm đất sét, viên đạn, nung khô rồi tiện tròn. Cậu tôi thổi ống xì đồng rất giỏi. Chim sẻ vặt lông rán ăn ngon miệng.

Những giấc ngủ trưa của tôi thường kéo dài đến xế chiều. Hễ thức dậy là có thức ăn ngay. Hôm nay bún rêu cua. Mai bánh cuốn. Mốt xôi chè... Đêm trăng, bà ngoại tôi thả vó tôm. Tôi theo bà tôi đi cất vó. Những chú tôm giẫy đành đạch trong vó bằng vải màn cũ nhuộm nâu. Hắt các chú vào cái rổ có cành tre, các chú giẫy lạo xạo vui tai lắm. Trên đời, nếu những bữa cơm nào đáng nhớ nhất, tôi sẽ chẳng ngần ngại kể ngay những bữa cơm trưa ở quê ngoại nhà tôi. Một đĩa rau muống tía. Một bát tương nhỏ. Một đĩa tôm đầu đặc trứng kho mặn vắt chanh. Ly kỳ là bát nước rau muống. Đang xanh, vắt chanh vào nó đỏ tía. Quê ngoại chiều chuộng tôi quá khiến tôi tưởng tôi còn bé bỏng thật tình, dù bà ngoại tôi vẫn nói đùa "Cháu lấy vợ được rồi đấy". Nghe con cá quẫy mạnh dưới ao, tôi bảo cậu tôi "Cháu thèm ăn cá chép kho", lập tức, cậu tôi thả vó xuống ao và rủ nhiều người tắm dồn cá về phía vó. Và cất cá chép to nhất mới bắt.

Điều làm tôi sung sướng hơn cả là, ở quê ngoại, không ai kèm tôi học hay giục tôi lo bài vở. Tôi tự do. Chiếc võng mắc dưới giàn hoa lý vườn sau, tôi nằm đọc truyện Tô Hoài, Ngọc Giao rồi ngủ. Cuốn sách cuối cùng đem về quê ngoại của tôi, tức mình ghê, không phải là cuốn truyện. Đó là tập thơ Tâm hồn tôi của Nguyễn Bính. Tôi đọc bài đầu, cất đi. Buồn quá, lại lôi ra đọc. Và tôi thích. Tôi học thuộc lòng. Tôi mê thơ từ đó, bắt đầu bằng thơ Nguyễn Bính. Tôi nhớ bài Cây bàng cuối thu :

Thu đi trên những cành bàng

Chỉ còn hai chiếc lá vàng mà thôi

Hôm qua đã rụng một rồi

Lá theo gió cuốn ra ngoài sơn thôn

Hôm nay bởi thấy tôi buồn

Lìa cành theo gió lá luồn qua song

Hai tay ôm lá vào lòng

Than ôi chiếc lá cuối cùng là đây

Ba tháng hè ở quê ngoại, tôi biết yêu thơ, biết buồn. Quê ngoại nhà tôi phả vào tâm hồn tôi khói hương mơ mộng cùng lúc tuổi tôi vừa lớn. Cho nên, ngày khai trường năm nay, đi trên con đường cuối thu đầy lá chết, tôi thấy quanh tôi vướng mắc một nỗi buồn man mác. Phải chăng khi cậu trai biết buồn là cái nụ hoa đầu trong trái tim cậu muốn nở ? Hay cánh bướm thoát khỏi hồn cậu đòi đậu trên một cánh hoa ? Tôi đến trường hơi muộn. Vì đi chậm để thương những chiếc lá vàng. Vẫn cảnh náo nức cũ, cảnh náo nức của tựu trường. Tôi không tìm được một nỗi vuốt ve nào ở những mùi thơm của trường lớp, bàn ghế sau ba tháng hè xa vắng. Có lẽ, "mùa xuân trong mùa hạ" hãy còn quá ngon. Dường như, tựu trường không mang lại một xúc động cho niên thiếu. Kỷ niệm chỉ hiện hình và bao giăn nhịp điệu buồn tênh. Nhưng mùa xuân của học trò bước quá nhanh. Giờ cuối cùng một niên học chấm dứt, người học trò vui vẻ : Sung sướng quá, giờ cuối cùng đã hết. Giờ cuối cùng của ba tháng hè chấm dứt, chẳng nghe ai mừng rỡ.

Trống trường báo hiệu xếp hàng vào lớp. Tôi thẫn thờ vào lớp học cơ hồ con chim khuyên bị thả vào chiếc lồng tre. Cửa sổ mới sơn, cái cửa sổ thiếu mùi thơm của hoa cau, nhỏ bé nhìn rõ một khoảng trời không đủ các sắc mây. Tôi đâm ra khó tính và cảm giác quanh tôi hoàn toàn câm nín. Bàn ghế câm nín. Bảng đen câm nín. Ngay cả sự Ồn ào sắp chỗ ngồi, tranh chỗ ngồi cũng câm nín. Thầy giáo xuất hiện. Những lời nói đầu : Năm nay là năm thi cử, các anh phải làm việc chuyên cần. Vượt đoạn đường này các anh mới hy vọng lên trung học đệ nhị cấp rồi lên đại học. Các anh chép thời khóa biểu... Bút viết ấn mạnh mực mới chịu ra. Tay run rẩy. Tôi chép thời khóa biểu khó khăn hơn làm bài tập đại số phương trình bậc hai. Buổi học đầu của niên học mới sao mà uể oải ! Thân hình nón. Ba điểm tạo nên một mặt phẳng. Tam giác quay không chịu sinh ra một bài thơ Nguyễn Bính.

Sự uể oải kéo dài đúng một tuần lễ. Khi tôi nghĩ đến ông chú sinh viên luật khoa, nghĩ đến trường thi bên Nam Định, nghĩ đến tiếng thở dài não nuột của bố mẹ hay tin con mình thi trượt thì lớp học của tôi có một học sinh mới. Một nữ học sinh. Chiếc lồng nhốt con chim khuyên bỗng được thả lên một cánh hoa phượng. Vì tên nàng là Phượng. Trần Thị Hồng Phượng.

Phượng là nữ sinh duy nhất của lớp đệ tứ. Lên trung học, tôi chuyên ngồi bàn đầu. Ông chú sinh viên của tôi khuyên tôi nên chiếm bàn đầu. "Vì thầy giảng bài dễ nghe. Vì thầy "chú ý" mình nhất. Vì sợ thầy "chú ý" mình hết dám lười biếng". Đó là những điểm lợi của những anh học trò... gạo cỡ ông chú sinh viên của tôi. Còn những anh học trò "tài tử", yếu toán, kém lý hóa mà bị ngồi bàn đầu là một tai họa. Thầy yêu, cứ bắt lên bảng sửa toán thì nguy hiểm vô cùng. Thành thử, bàn đầu thường dành cho những tay xuất sắc. Con gái ưu tiên ngồi bàn đầu. Phượng vào học, tôi phải xuống bàn thứ hai, ngồi sau nàng, suốt buổi học ngắm suối tóc nàng chảy dài trên bờ vai. Khung cửa sổ nhỏ nhìn thấy một khoảng trời thiếu nhiều sắc mây bỗng trở nên vô nghĩa.

Từ mái tóc Phượng tỏa ra một mùi thơm kỳ tuyệt. Mùi thơm của hương tóc hay mùi thơm con gái? Tôi ngột ngạt trong mùi thơm đó, tưởng chừng thấy một thế giới tiểu thuyết, một cõi trời thơ ở mái tóc nàng. Mùi thơm nàng bàng bạc khắp gian lớp. Không phân chất nổi nó giống mùi thơm nào của đất trời, hoa lá. Nhưng nó làm cả lớp học ngất ngây. Những anh học trò luộm thuộm nhất cũng đã chịu khó sửa lại cổ áo, mái tóc. Ngôn ngữ bạt mạng thì để dành lúc vắng nàng mới phóng ra. Nàng đã làm những anh học trò ngổ ngáo hóa thành nai vàng ngơ ngác. Nàng không hiểu nàng là quyền uy của lớp học. Ngồi bất động. Mắt chỉ nhìn lên bàn thầy. Giờ ra chơi nàng không thèm ra. Chơi với ai nhỉ ? Tôi nghĩ thế và bắt thương nàng cô đơn. Nàng là chiếc lá bàng cuối thu. Nàng là con chim khuyên lạc đàn. Nàng là tiên nữ bị đày xuống trần gian. Nàng là cơn lốc nhỏ đang thổi lay động tâm hồn tôi, một thứ tâm hồn vừa lên mầu xanh mơ mộng bằng thơ Nguyễn Bính. Hình như nàng có nỗi buồn hơn tôi.

Hai hôm sau, tôi nhớ thật rõ, đúng rồi, hai hôm sau, nhằm giờ Việt văn, nàng quay xuống bàn tôi. Vừa học đoạn tài sắc của chị em cô Kiều và tôi thắc mắc tại sao Nguyễn Du quên tả mái tóc của Thúy Kiều. Cả Nguyễn Gia Thiều cũng quên tả mái tóc của người cung nữ. Người đời xưa không thích tả mái tóc giai nhân hay không biết tả mái tóc giai nhân? Có lẽ, ngày xưa, giai nhân đội khăn hoặc búi tóc nên thi sĩ không cảm nổi vẻ đẹp của mái tóc. Nàng quay xuống bất chợt khiến tôi hốt hoảng như một tên trộm bị bắt quả tang. Tên trộm đương say ngắm mái tóc nàng mà trách người tài tử ngày xưa. Đôi mắt tôi, chắc chắn, chứa nhiều ý gian. Nàng mỉm cười. Nụ cười làm quen. Tôi ngẩn ngơ một nỗi. Nàng khẽ hỏi:

- Anh có thể cho Phượng mượn những quyển vở của anh không?

Tôi thấy nóng ran đôi tai. Tôi thấy nhịp tim của tôi dồn dập. Tôi thấy hồn tôi thoát khỏi xác tôi và chui ra khung của sổ bay bổng lên trời cao.

- Được chứ, anh?

Tôi gật đầu, đáp gọn :

- Được.

Và hỏi :

- Bây giờ à?

Nàng cười. Lại cười:

- Mai. Mai thứ bảy anh đem hết vở bài học, bài làm cho Phượng mượn. Chủ nhật Phượng ở nhà chép. Anh nhớ đấy nhé !

Tôi gật đầu nữa. Nàng quay lên. Và tôi nguyền của tôi đần độn, ngu ngốc, thô lỗ, man di mọi rợ. Đã đọc tiểu thuyết của Ngọc Giao, Tô Hoài, Thâm Tâm, Thạch Lam, thuộc hàng trăm câu đối thoại bay bướm, tình tứ mà có dịp đối thoại với con gái thì chỉ biết gật đầu và đáp, hỏi quê mùa, đồng chua nước mặn. Phượng hỏi mượn vở của tôi để chép bài cũ. Thế thôi. Thế mà cũng gây một "dư luận" trong lớp. Giờ ra chơi, bạn bè xúm quanh tôi phỏng vấn tình hình. Quan trọng lắm. Đây là một biến cố của những chàng trai vừa lớn, những chàng trai hung hăng, bất chấp tất cả nhưng đứng trước mặt con gái thì đôi tay bỗng dài ngoẵng chẳng biết nên cất chỗ nào cho tiện, đôi mắt đang ngời sáng bỗng mờ tối, cái miệng đang liến thoắng bỗng nín thít, đôi khi nói chẳng nên lời, dùng ong tiểu thuyết, trong thơ. Tự nhiên, tôi mua sự bối rối và bầy đặt sự xấu hổ. Tôi yêu dễ dàng. Ôi, tình yêu dễ dàng, tình yêu đủ mầu sắc cầu vồng, tình yêu bong bóng trời mưa.

Tan học về, tôi không thiết ăn cơm. Tháng chín tuyệt vời. Tựu trường tuyệt vời. Mùa thu năm nay mới là mùa xuân. Mùa hè vừa qua vất đi. Tiếng ve sầu, tiếng tu hú buồn nản. Không gian quê ngoại nằm gọn ở nụ cười của Phượng, người con gái hẳn đã yêu tôi, chỉ yêu tôi. Lục cuốn thơ Nguyễn Bính đọc vụ hè tìm một bài dặn dò xa xôi. Không có. Xin tiền mẹ bảo mua cuốn sách giáo khoa. Nhưng đến hiệu sách mua tập Lỡ bước sang ngang của Nguyễn Bính. Cả buổi trưa mê man đọc và gửi lòng mình vào thơ. Tuổi trẻ, thơ và tình yêu. Ba thứ đó quyện lấy nhau, gắn bó keo sơn. Thiếu nó là không có tuổi trẻ, là tuổi trẻ què cụt, tuổi trẻ quáng gà, tuổi trẻ tàn bạo, tuổi trẻ thành đàn ông ưa lý sự, bất mãn nhằng và đói kém kỷ niệm làm người. Hạnh phúc không bao giờ đến vớ vẫn. Hạnh phúc không bao giờ đến với những kẻ sinh ra đời đã làm đàn ông. Hạnh phúc chỉ đến với những kẻ sinh ra đời biết tìm cách hưởng trọn vẹn thời tuổi trẻ thơ mộng. Thời đó là thời của tình yêu, thi ca và âm nhạc. Những ai chống đối mơ mộng là chống đối đấng sáng tạo. Bởi vì, đấng sáng tạo tạo ra loài người đã dặn loài người yêu nhau. Thương hại thay những kẻ không biết yêu. Thương hại thay những kẻ cầm dao đòi giết tình yêu và sự mơ mộng.

Nguyễn Bính chưa giúp tôi được điều gì. Tôi cũng chưa hiểu mình nên dở cái trò gì trong những cuốn tập bài học, bài làm sắp cho Phượng mượn. Thôi hãy gượm. Vội vàng chi? Tôi tự nhủ tôi và sắp xếp những cuốn vở thật tươm tất. Ít ra, nàng sẽ phục ta là người học trò gương mẫu, sách vở sạch sẽ, bài làm toàn mười tám điểm trên hai mươi. Tôi nhìn tôi trong gương. Khen thầm: Được đấy, mày có vẻ Lục Vân Tiên lắm, Chương ạ ! Mày thuê nặn bức tượng nhỏ sửa soạn tặng Kiều Nguyệt Nga đi. Buổi chiều xuống thong thả. Những mảng nắng hoàng hôn đến với tôi bằng ý nghĩ khác. Tôi vừa biết thế nào là từng giọt nắng và nỗi rét mướt của thời gian chờ đợi.

Sáng hôm sau, qua một đêm chiêm bao đẹp, giã từ chiêm bao đẹp, tôi đến trường thật sớm. Sân trường còn vắng hoe. Thế mà, ở gian lớp của tôi, Phượng đã có mặt. Qua song cửa sổ nhìn vào, Phượng giống hệt con chim khuyên cô độc. Tôi bước vào lớp. Nhẹ nhàng lắm nhưng vẫn làm lay động chiếc lồng. Con chim khuyên giật mình. Rồi đôi mắt nó long lanh mừng rỡ. Phượng cười. Nụ cười buổi sáng rực rỡ như bình minh. Nàng đứng dậy:

- Anh tới sớm quá.

- Phượng tới sớm hơn tôi.

Nàng đỡ chồng vở trên tay tôi. Cử chỉ quen thân và hồn nhiên. Tôi bối rối. Tự nhiên, tôi cười vô duyên dáng, đoảng vị. Nàng ngó chăm chăm tên tôi viết nắn nót, viết bằng bút "lông" ở cái "ê ti két". Phượng thích thú :

- Biết tên anh rồi. Thiên Chương. Những một ngàn chương cơ à?

- Không phải đâu.

- Thế là gì ?

- Là những vì sao, là tinh tú, là văn chương trên trời.

- Tên anh hay tuyệt.

Tôi đã ngồi xuống ghế của tôi. Phượng cũng ngồi. Nàng ngồi quay lưng về phía bảng đen. Như vậy, hai chúng tôi giáp mặt nhau. Tôi thấy khuôn mặt nàng đẹp cơ hồ những giấc chiêm bao chợt đến, chợt đi đêm qua. Tôi chưa hiểu Phượng đẹp đến độ nào, chỉ biết nàng đang làm tôi xao xuyến. Có lẽ, người con gái ta quen trước nhất ở đoạn đầu niên thiếu mà ta tưởng chừng đã yêu nàng là người con gái đẹp nhất. Nếu một mùi hương khó phân chất, theo thi sĩ, thì Phượng càng không nên so sánh với bất cứ ai, bất cứ cái gì, trừ những chiêm bao đẹp. Nàng hỏi :

- Anh Chương là học trò mới?

- Tôi là ma cũ.

- Anh định bắt nạt ma mới chăng?

- Tôi không dám bắt nạt ai. Phượng chắc không phải người tỉnh này?

- Vâng.

- Mọi năm học đâu?

- Hà Nội.

- Ở đây buồn lắm, tỉnh lỵ nhỏ bé, dân đồng chua nước mặn.

- Nhưng đời sống êm đềm. Học trò hiền ghê ghê là. Họ tránh đường cho Phượng đi và chẳng ai trêu cợt. À, hè qua anh có đi đâu chơi không?

- Về quê ngoại.

- Sao anh không ra bãi biển Đồng Châu. Tỉnh này có bãi biển Đồng Châu đẹp nhất Việt Nam.

- Quê ngoại tôi đẹp hơn nhiều.

Tôi kể chuyện quê ngoại nhà tôi cho Phượng nghe. Nàng ước ao một dịp hè nào đó sẽ theo tôi về quê ngoại nhà tôi. Câu chuyện đang vui và tôi hết bối rối thì bỗng dưng tôi nói một câu ngu ngốc:

- Mai Phượng sẽ chép bài mỏi tay.

Phượng mím môi rồi bẻ bão tay :

- Chắc phải mua một lọ dầu Nhị Thiên Đường.

Tôi hỏi :

- Để làm gì?

Phượng nheo mắt :

- Anh không hiểu để làm gì à?

Tôi gật đầu :

- Để làm gì vậy?

Phượng cười:

- Để bóp tay sau khi chép hết bài cũ.

Tôi suy nghĩ giây lát:

- Hay là...

- Hay là bóp tay bằng dầu Con Hổ?

- Hay là Phượng để tôi chép bài giúp.

- Rồi Phượng làm gì?

- Phượng...

Tôi không biết trả lời sao. Im lặng. Tôi đưa mắt nhìn qua khung cửa sổ. Một khoảng trời của tôi còn y nguyên. Vẫn thiếu đủ sắc mây song nó mới phủ lên một vẻ kỳ ảo. Tôi nghe rõ tiếng trái tim tôi đập. Tôi chớp mắt và tưởng một bình minh nạm vàng ngập lụt trong mắt tôi. Tháng chín quả là tuyệt vời. Tôi đứng lên:

- Họ sắp tới.

Và tôi bước nhanh khỏi lớp. Một lúc, sân trường đã đông đầy học trò. Những người bạn tinh nghịch vỗ vai tôi thân mật:

- Kiều Nguyệt Nga đến sớm nghê, Kim Liên đâu hả, Lục Vân Tiên? Phong Lai cướp mất nàng rồi ư?

Tôi làm bộ nghiêm nghị:

- Đừng đùa nhảm.

Thì họ dọa:

- Bạn chê Lục Vân Tiên, tôi sẽ là Lục Vân Tiên đánh Phong Lai cứu Kiều Nguyệt Nga.

Tôi bỗng dậy từ đáy lòng chút gì hờn ghen, khó chịu. Hai giờ Đại số, tôi không nghe kịp thầy giảng. Hồn tôi thả trên dòng suối tóc Phượng. Tôi nhớ một đoạn giảng văn óng ả học năm ngoái, đoạn giảng văn dịch của Chateaubriand. Suối tóc Phượng như thác Niagara. Và tôi, tôi là Chateaubriand đứng ngắm thác chảy "Mơ màng trên những bờ nước rộng, rút lại thấy một mình đứng trước Thượng Đế". Mơ màng trên suối tóc ngạt ngào hương thơm và thấy mình ngồi dưới bảng đen. Tiếng phấn viết ken két nhằng nhịt những con số dễ làm nản chí. Đừng tháng mười vội. Thong thả đã. Hãy là đầu tháng chín. Tháng chín kéo dài cho mộng mơ no nê rồi tháng mười không sao đâu. Tháng chín cho tôi đủ thì giờ trách móc tôi khờ khạo, bí tắc một câu trả lời "Rồi Phượng làm gì".

- Anh Chương !

- Dạ.

- Anh đang mơ mộng gì đó?

- Dạ, con đang nghe bài.

- Hiểu chứ?

- Dạ hiểu.

- Lên bảng!

Tôi lên bảng, run run cầm cục phấn. Tay trái xóa bảng. Bụi phấn bay tung. Tôi quên tôi sắp bị mắng. Tưởng tượng bụi phấn như bụi tuyết trắng xóa đầu mình. Tưởng tượng mái tóc mình là cành lê điểm hoa phấn trắng. Tưởng tượng bụi phấn cơ hồ lớp sương buồn. Sương buồn ôm kín non sông. Ấy là cơn mơ mộng của cậu học trò. Tôi đang đóng trọn vẹn vai trò cậu ta. Và phải khó khăn lắm mới làm nổi bài ứng dụng tầm thường. Thầy đuổi về chổ :

- Năm nay xuống dốc đấy nhé, Chương. Tại sao thế?

Thưa thầy tại con bận tìm câu trả lời "Rồi Phượng làm gì". Câu trả lời khó gấp trăm lần bài toán khó nhất.

- Phải cố gắng.

- Dạ.

Tôi nghĩ thầm: Tháng chín chưa dứt. Tháng tuyệt vời của tôi chưa thể giã từ tôi. Ít nhất, trước khi giã từ, nó nên cho tôi một kỷ niệm. Phượng quay xuống :

- Anh có buồn không ?

Tôi nói :

- Tôi chỉ buồn vì tháng chín qua mau.

- Tại sao?

- Vì chưa kiếm ra câu trả lời Phượng "Rồi Phượng làm gì" nếu tôi chép bài giùm Phượng.

Phượng lại cười :

- Liệu cuối tháng chín anh kiếm nổi chưa?

Tôi gật đầu:

- May ra.

Hai giờ nối tiếp là hai giờ Vạn vật. Tôi không thèm nghe giảng bài. Thầy cứ giảng và tôi cứa vẽ mái tóc Phượng trong quyển vở nháp. Chợt nhớ bài thơ rất học trò của Tế Hanh:

Những vở: soạn bài hay toán, luận

Địa dư, cách trí... dáng lo âu

Chỉnh tề đầy đủ như ông giáo

Vở nháp lôi thôi giống học trò

Bìa rách lung lay giấy chẳng lành

Mực thì đủ thứ: Tím, đen, xanh...

Không cần giấy thấm, không cần thước

Bài chép chưa xong đã chép hình

Nháp luận chữ tây rồi quốc văn

Đôi lời thầy giảng chép lăng quăng

Trò chơi giải trí bên bài toán

Rất khó, bài thơ trải điệu vần...

Và các tên người trạm khắp trường

Làn môi, cặp mắt, vẽ từng đường

Ấy là những lúc chàng trai nhớ

Nghĩ đến ngày kia thoát khỏi trường.

Đó, đâu riêng gì tôi mơ mộng? Và đâu riêng gì tôi vẽ mái tóc một người bạn gái vào cuốn vở nháp? Chàng trai Tế Hanh vẽ làn môi, cặp mắt con gái và ghi nhằng nhịt tên các nàng để nghĩ "ngày kia thoát khỏi trường". Chứ tôi, tôi chỉ vẽ một mái tóc, chỉ viết một tên người có mái tóc và không bao giờ nghĩ ngày mai dời bỏ trường lớp. Tháng chín với tôi còn yêu dấu, nữa là trường lớp của tôi. Phượng không biết tôi đang vẽ mái tóc nàng. Mái tóc nàng là tấm bản đồ dẫn hồn tôi phiêu du đến bờ mơ bãi mộng. "Rồi Phượng làm gì" Phượng đừng làm gì cả, Phượng hãy ngồi yên cho tôi trốn những giờ học khô khan trên nụ cười nàng. Câu trả lời đã có. Nhưng cuối tháng chín liệu tôi dám trả lời Phượng không?

Sáng thứ hai, Phượng đem trả tôi những cuốn vở bài học, bài làm. Hôm nay, tôi vào lớp sớm hơn Phượng. Nàng ngạc nhiên:

- Anh đi học từ năm giờ à?

Tôi ngượng ngùng:

- Vừa mới tới. Phượng chép xong bài chưa?

Phượng vui vẻ:

- Mất cả ngày chủa nhật. Được cái đỡ phải bóp tay bằng dầu Con Hổ.

Tôi thấy những cuốn vở của tôi được bọc giấy bóng mầu xanh. Ngỡ ngàng đôi chút. Và xao xuyến thật nhiều. Phượng đan hai tay vào nhau. Nàng không nhìn một khoảng trời quen thuộc của tôi qua khung cửa sổ.

- Anh thích mầu xanh chứ? Những cuốn vở của anh quý lắm, có thể bầy ở... Bảo Tàng Viện.

Phượng không cho tôi trả lời, nói tiếp:

- Bây giờ mà vẫn còn người học sinh trung học dùng vở đóng bằng giấy nguyên thiếp và viết bằng bút mực thì những quyễn vở đáng giữ kỹ.

Tôi nói :

- Nó cũng tầm thường thôi.

Phượng đã quay lại. Nàng ngó tôi. Đôi mắt long lanh. Không thể là đôi mắt của một loài chim, dù loài chim hiền nhất, dễ thương nhất. Mắt Phượng, mắt của một cô tiên yêu đời. Chưa đúng. Mắt Phượng, mắt của dòng sông cuối thu. Ồ, sao tôi cứ so sánh một cách ngu đần thế nhỉ? Mắt Phượng là mắt Phượng. Mắt Phượng rực rỡ một chân trời chiêm bao. Tôi bị thu hút vào đó. Hồn tôi mê mẩn. Trí tôi rối bời.

Phượng khẽ lắc đầu :

- Nó không tầm thường đâu. Chữ anh viết đẹp. Giá mà Phượng biết đoán nét viết.

Tôi hỏi :

- Thì sao?

Phượng cười. Phượng có hàng triệu triệu nụ cười. Nhưng Phượng chưa cười với ai. Phượng chỉ mới cười với tôi. Tôi muốn Phượng đừng cười với ai, nhất là đừng cười với ai ở lớp học này, ở ngôi trường này, ở tỉnh lỵ này.

- Thì sẽ đoán nổi tâm hồn anh.

- Để làm gì?

- Để xem mai sau anh có hạnh phúc không.

Hạnh phúc à? Tôi không cần hạnh phúc mai sau. Tôi đang có hạnh phúc nếu ý nghĩa của hạnh phúc là lòng mình xao xuyến, bâng khuâng. Tôi vội trả lời Phượng:

- Tôi thích mầu xanh lắm.

- Thế mà Phượng chỉ sợ anh ghét mầu xanh.

- Phượng bảo những quyển vở của tôi quý giá, cuối năm tôi tặng Phượng tất cả, Phượng lấy không?

- Không.

- Phượng chê à?

- Phượng chẳng thích làm kẻ thoán nghịch. Anh muốn nhường ngai vàng cho Phượng sao?

Phượng lật bìa một cuốn vở. Ở trang đầu, tôi đùa bỡn viết hai câu: "Ce cahier est à moi, Comme le royaume du roi". Phượng gấp bìa vở lại:

- Đó, anh quý vở của anh như ngai vàng của ông vua, đời nào anh cho ai.

- Nhưng tôi cho Phượng. Cho ngay bây giờ. Nếu Phượng đừng từ chối, tôi sẽ không bao giờ viết bài bằng bút mực nữa. Tôi sẽ dùng bút máy viết trên vở bán sẵn.

- Nếu Phượng từ chối?

- Tôi cũng sẽ viết bút máy từ ngày mai.

- Anh từ bỏ ngai vàng?

- Tôi bắt chước vua Bảo Đại, thoái vị về làm công dân một nước độc lập.

Phượng đưa tay vuốt tóc mai. Tôi ước ao được làm sợi tóc mai thật ngắn của nàng.

- Phượng phải suy nghĩ, anh ạ! Bắt tội ông vua làm thường dân mà không suy nghĩ thì lòng mình áy náy đấy.

Tôi không nói gì thêm, lặng lẽ rời chỗ ngồi, bước khỏi lớp. Tôi muốn nghe bước chân tôi trên hè phố sớm mai. Và tôi mò ra đường, cúi đầu đi như một thi sĩ. Một thi sĩ, tôi tự hỏi mình có thể làm một thi sĩ? Nếu thi sĩ phải biết làm thơ tuyệt diệu thì không bao giờ tôi là thi sĩ. Nhưng nếu chỉ cần chất thơ phủ kín tâm hồn như sương mù phủ kín trời đất đã là thi sĩ và thi sĩ hơn thi sĩ thì tôi đang là thi sĩ. Xuân Diệu định nghĩa: Thi sĩ nghĩa là run với gió, Mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây. Tôi không run với gió, mơ theo trăng. Tôi thả hồn tôi trên mái tóc người bạn học gái ngồi bàn đầu và yêu nàng trong những giấc chiêm bao đẹp. Tôi cũng là thi sĩ. Tôi là người thơ. Cám ơn quê ngoại những buổi trưa ngủ say bằng văn Tô Hoài, thơ Nguyễn Bính. Cám ơn tháng chín năm nay. Cám ơn những chiếc lá vàng úa. Cám ơn Phượng.

Chẳng còn nghe chiếc lá nào rơi rụng. Những thân cây cô độc đã vơi nỗi buồn. Nước mắt cạn thì nụ cười chớm nở. Con đường hết xác lá, con đường bắt đầu reo vui. Nắng cuối thu, nắng hanh vàng an ủi cây cành. Rồi lộc non sẽ đâm chồi và lá sẽ xanh tươi. Như đầu tháng chín chán nản cho cuối tháng chín mừng rỡ. Tôi nghĩ tôi phải làm thơ. Đêm qua, đọc Mưa thu của Ngọc Giao buồn ngon ngọt. Văn chương nó đưa mình bay bổng, đưa mình viễn du. Nó ru ngủ mình đấy. Tại sao mình không chọn giấc ngủ êm ái mà cứ chọn giấc ngủ đầy ác mộng? Tôi muốn trốn học sáng nay. Trốn học ra bờ sông ngồi nhìn những mảnh bèo lưu lạc và thả hồn mình vào nó, đưa nó táp một bờ bến có lẽ thích hơn cuộc đời vô định của nó. Phải làm cho cánh bèo cũng biết nghĩ nó đang trôi trên dòng sông mơ và sẽ ra ngoài biển mộng. Phải làm cho những cuốn sách giáo khoa biến thành những cuốn tiểu thuyết, những tập thơ nữa. Thì chỉ cần học một tuần là hết chương trình một năm. Và thuộc lòng. Và thi đỗ.

Tôi có vẻ không tưởng. Tôi đấy. Tâm hồn tôi đấy, Phượng đã biết chưa? Tôi trở lại lớp học. Con đường reo vui hơn. Hai giờ học đầu không khô khan, uể oải nữa. Tôi chăm chú nghe thầy giảng bài. Thầy giáo là thi sĩ ngâm thơ trên bục gỗ. Bảng đen là giấy mầu hồng. Tôi tưởng tượng thế và tôi không sợ "xuống dốc" đâu. Tháng chín tuyệt vời của tôi ơi, mi có thể giã từ tôi rồi đó. Tháng mười hẳn còn tuyệt vời gấp bội. Lớp học lúc nào cũng thoang thoảng mùi hương. Lòng tôi lúc nào cũng náo nức. Tôi chợt nhớ ngày mai là cuối tháng chín. Chúng tôi sẽ chia tay nhau. Tháng chín đã cho tôi nhiều kỷ niệm. Tôi gửi tháng chín một kỷ niệm: Những quyển vở chép bài học, bài làm bằng bút mực tím bọc giấy bóng mầu xanh. Tháng chín sợ mang theo mất thì tôi gửi lại Phượng giữ giùm. Hẳn Phượng sẽ ngạc nhiên, Phượng chưa kịp suy nghĩ, Phượng áy náy đôi chút. Tôi sẽ sửa câu đùa bỡn của tôi thành : "Ce cahier est à toi, Comme le royaume du roi". Nếu Phượng cau mày, tôi sẽ nói : À toi, của tháng chín đó, Phượng ạ ! Và chắc Phượng lại cười như Phượng vẫn cười. Với tôi.

Chương 2

Tháng 10

Khi mới nhớn, tuổi mười lăm, mười bẩy,

Làm học trò, mắt sáng với môi tươi.

Ta bước lên, chân vẫn dạo bên người,

Ngoài cặp sách, trần ai xem cũng nhẹ.

Đồi thấp thoáng qua học đười nhỏ bé

Phố phường vui, cuộc sống mới lên hoa.

Ta ngồi nghe những tiếng thị thành xa,

Hồn lơ đãng mộng ra ngoài cửa lớp.

Nắng thủa đó khiến lòng ta hồi hộp,

Ta nhìn cao mới rõ bị giam cầm.

ôi tiếng nào vang bốn bức tường câm ?

Không khí nặng, mơ hồ thầy với bạn.

Ta nhớn lên, bước đường không giới hạn,

Có lẽ đâu kìm giữ bởi tay người?

Tuổi hoa hồng - kiêu hãnh của ta ơi !

Tình đã hẹn ở trên đường nắng mới.

Ta ném bút giẫm lên sầu một buổi.

Xa vở bài, mở rộng sách Ham Mê.

Đã từng phen trèo cổng bỏ trường về,

Xếp đạo đức dưới bàn chân ngạo mạn,

Đời đổi mới từ ngày ta dấy loạn,

Sớm như chiều hư thực bóng hoa hương,

Ta ra đi, tìm lớp học thiên đường,

Và khi đó thì mẹ yêu ngồi khóc...

Ôi khoái lạc của những giờ trốn học,

Những bình minh xuân đẹp, những chiều thu !

Bao cảnh nước mây đằm thắm hẹn hò,

Khi biếng gặp, nhớ nhung pha mầu áo,

Hỡi thành đô với linh hồn Bách Thảo !

Còn nhớ ta, chàng tuổi trẻ tóc bay,

Làm học trò nhưng không sách cầm tay,

Có tâm sự đi nói cùng cây cỏ.

Riêng ta nhớ những trưa hè sắc đỏ,

Đường hoàng lan nắng rộng : lối đi quen.

Nghìn bóng cây chen bóng mộng hư huyền,

Ta đến đó lần đầu nghe rạo rực...

Thấy phảng phất hình đôi vai, bộ ngực,

Làn môi tươi in một né son hồng.

Cặp má đào phơn phớt ánh phù dung,

Đâu lả lướt mái tóc dài sóng gợn ?

Ta ngây ngất cả tấm thân vừa nhớn,

Bỗng rùng mình thở vội áng hương qua,

Tưởng hương thơm một da thịt đàn bà.

Bài thơ của Đinh Hùng làm tôi ngây ngất như thi sĩ ngây ngất tấm thân vừa lớn của người. Tôi đọc nó trên một tuần báo mà ông chú sinh viên của tôi ở Hà Nội gửi về cho bố tôi. Tôi đã chép bài thơ này, học thuộc lòng trước khi hôm giã từ tháng chín. Khi ta vừa lớn, vừa muốn thoáng khỏi sự giam cầm của bổn phận (bổn phận làm học trò, chẳng hạn), vớ được những bài thơ tương tự bài thơ Đinh Hùng, ta phải nhận nó là kinh giải thoát tội lỗi, nếu trốn học ra bờ sông ngắm những cánh bèo phiêu dạt hay mải mơ mộng quên cả làm bài là những tội lỗi. Tôi tưởng bài thơ trên của tôi. Hoặc thi sĩ Đinh Hùng viết cho tôi, viết vì tôi. Ở tâm trạng tôi, bao nhiêu chữ trong bài thơ Khi mới nhớn là bấy nhiêu giọt máu lưu chuyển khắp cơ thể tôi. Tôi sẽ kể Phượng nghe. Nhưng vào tháng mấy? Bắt đầu học một chuyện tình đầu tháng mười. Chuyện tình của cậu học trò Kim Trọng. Năm xưa, học chuyện tình của Lục Vân Tiên thật chán. Thấy Lục Vân Tiên tặng bức tượng cho Kiều Nguyệt Nga mà buồn cười. Ngay cả nỗi tương tư của anh chàng Tú Uyên cũng không khiến tôi thương hại. Tôi dửng dưng. Năm nay, khác hẳn. Dễ hiểu quá. Lòng tôi đã thay đổi, lòng tôi đã chuyển mùa, lòng tôi đã gợn heo may tình ái. Tôi thích Kim Trọng. Cậu học trò Kim Trọng đi trọ học xa nhà. Hẳn cậu ta đã lấy những giờ trốn học làm niềm khoái lạc, đã làm nhưng không sách cầm tay, có tâm sự đi nói cùng cây cỏ. Cái buổi cậu gặp Thúy Kiều phải là buổi ném bút giẫm lên sầu. Kim Trọng trốn học hay Nguyễn Du trốn học ? Tôi nghĩ, ở lớp của tôi, chỉ mình tôi cảm được Kim Trọng. Tháng chín, tự nhủ chờ đợi tháng mười sẽ hạn chế mơ mộng. Tháng mười, muốn coi sách bài là giấy cũ để hồn lơ đãng mộng ra ngoài cửa lớp, hồn lơ đãng trên một mái tóc.

- Anh Chương.

Phượng quay xuống.

- Hết tháng chín rồi, anh tìm ra câu trả lời Phượng chưa?

Phượng mỉm cười. Đôi mắt tinh nghịch.

- Nếu có câu trả lời, Phượng sẽ tặng anh cái này.

Phượng đặt lên mặt bàn tôi một gói nhỏ, dặn dò:

- Đừng mở khi còn bí.

Phượng quay lên. Tôi say mê ngắm cái gói nhỏ bọc bằng giấy bóng mờ mầu xanh. Tóc Phượng nồng hương thơm. Hồn tôi đang ngủ mê trên tóc Phượng, hồn tôi đang lướt êm trên dòng suối huyền ảo. Tôi không nghe thầy giảng bài nữa. Tôi bằng lòng "xuống dốc". Xuống dốc mộng mơ, xuống địa ngục mơ mộng. Địa ngục không quỷ sứ, không cầu vồng, không bàn chông. Địa ngục hiền hòa. Địa ngục rợp hoa, ngát hương. Quyển vở nháp thân mến của tôi dẫn tôi vượt bốn bức tường câm. Tôi ghi hàng chữ : Nếu chưa thể trả lời, cứ mở cái gói xinh đẹp của Phượng thì sao? Tôi xé ra, gấp nhỏ vất trúng quyển vở của Phượng. Nàng dở ra đọc và trả lờ : "Thì Phượng sẽ giận anh lắm". Một lát, Phượng ban ân huệ : "Anh mở đi, Phượng không giận đâu, nhưng đừng cười". Tôi vo tròn mẩu giấy của Phượng, bỏ vào miệng nhai và nuốt một cách thích thú. Cất gói quà tặng của Phượng trên túi áo. Chỗn này gần ngực. Trong ngực là trái tim. Giờ ra chơi, hai đúa ở lại trong lớp. Phượng hỏi :

- Anh mở quà tặng của Phượng chưa?

- Chưa.

- Mở đi chứ !

- Tôi đợi về nhà nằm trong phòng kín mới mở.

- Anh phải mở ngay lập tức.

- Phượng ban lệnh à?

- Anh quên rằng đã cho Phượng những quyển vở và anh đã sửa lại ngôi vị.

- Chưa sửa đâu. Vẫn là roi.

Phượng lắc đầu duyên dáng :

- Nhưng Phượng tự sửa thành reine rồi. Anh trung thành với lời hứa quá. Anh đã viết bút máy. Thôi, Phượng rút lệnh lại vậy. Phượng mới mua cuốn truyện mới của Nguyễn Minh Lang, chưa kịp đọc, cho anh mượn đọc trước nhé !

Tôi hỏi :

- Cuốn gì đó ?

Phượng nheo mắt :

- Còn gói kỹ. Anh đọc sẽ biết. Đem về nhà, vào phòng kín mở đấy.

Phượng lấy cuốn truyện từ cặp sách ra đưa cho tôi. Truyện của Nguyễn Minh Lang, nhà văn lãng mạn đang nổi tiếng. Cùng với Hoàng Công Khanh, Thanh Nam, Nguyễn Minh Lang xuất hiện bắt trời Hà Nội lúc nào cũng như chớm vào thụ Ở quê ngoại nghỉ hè lên tỉnh, tôi trở thành cậu học trò ái mộ văn chương. Tiểu thuyết thứ bẩy là báo lý tưởng. Tôi đã đọc Trăng đồng nội của Nguyễn Minh Lang, Cuộc đời một thiếu nữ dầy cộm của Thanh Lam. Tôi thích Nguyễn Minh Lang lãng mạn hóa những mẩu đời hậu phương kháng chiến. Bừng sáng của Vĩnh Lộc đã khiến tôi say sưa. Tôi sắp được đọc truyện mới nhất của Nguyễn Minh Lang.

- Cho biết cảm tưởng nhé !

- Cảm tưởng gì ?

- Về cuốn truyện.

- Còn gói quà ?

- Luôn.

- Những hai cảm tưởng cơ à ?

Phượng không trả lời. Có nghĩa là nàng muốn hai cảm tưởng. Buổi trưa tuyệt diệu. Trời đã sang đông nhưng nắng vẫn đủ sưởi ấm da thịt. Nằm trong phòng hơi lạnh một chút. Chiếc chăn đơn phủ kín thân thể, chừa cái đầu (vì đầu có hai con mắt) và đôi tay là lý tưởng rồi. Tay cầm sách. Mắt đọc. Bóc miếng giấy bao kín cuốn truyện của Nguyễn Minh Lang ra. Mắt hoa lên. Tim ngừng đập. Tên cuốn truyện làm tôi ngộp thở và rụng rời trong nỗi đê mê vô tận. Hoàng tử của lòng em. Nguyễn Minh Lang bất hủ. Nguyễn Minh Lang viết cho tôi, viết vì tôi đấy. Tại sao Phượng bắt tôi đọc cuốn này? Có phải Phượng chưa biết tên truyện không ? Phượng vào hiệu sách mua mà. Phượng muốn tôi làm hoàng tử của lòng em. Em Phượng. Tôi đọc thật nhanh và tôi chẳng hiểu truyện viết ra sao. Hiểu một cái tên truyện là thừa rồi. Đọc xong, trời đã xuống chiều. Mở gói quà tặng của Phượng : Những trái ô mai. Nhón một trái bỏ vào miệng. Trùm chăn kín đầu, mắt nhắm lại nghĩ hai cảm tưởng. Cảm tưởng sẽ phải ghi lên giấy. Chắc tôi không dám nói. Tình yêu không có tiếng nói. Tình yêu luôn luôn câm nín. Và ta chỉ có thể dùng ngôn ngữ riêng của nó. Đó là những dòng chữ.

Mặc kệ những bài toán nộp thầy ngày mai. Bài toán có chân và nó đứng đợi đến sáng cũng không mỏi. Nó mỏi chân, nó rầy rà thì tôi sẽ bảo nó đi ngủ. Còn tôi, tôi cần thức khuya. Bởi vì tình yêu không biết chờ đợi. Tình yêu nóng tính, nó giục giã mình ghê quá:

Mau với chứ vội vàng lên với chứ

Em, em ơi tình non sắp già rồi

Con chim hồng, trái tim nhỏ của tôi

Mau với chứ thời gian không đứng đợi

Tình yêu không có chân. Tình yêu chỉ có cánh. Tình yêu lượn trên tâm hồn tạ Tình yêu lượn vài vòng thôi. Nếu ta bắt nó lượn hoài, nó sẽ chán và nó vỗ cánh bay đi. Ta đừng lười, phải dang tay ngay lập tức làm chỗ đậu cho tình yêu. Việc gì có thể làm hôm nay, để đến ngày mai không sao. Nhưng tình yêu không thể để đến ngày mai được. Demain, il sera trop tard. Ngày mai sẽ chỉ muộn màng với tình yêu. Tôi nghĩ thế. ý nghĩ láo lếu đối với bất cứ ai. Điều đó chẳng hề chị Tôi chỉ cần nó đúng với tôi. Và tôi quên những bài toán. Quên hết. Phương trình bật hai ax² + bx + c = 0 đi chỗ khác chơi. Các bạn Parabole, Hyperbole, Joule, Ohm cũng nên đi chỗ khác chơi. Tạm biệt các bạn. Tôi mắc bận nghĩ hai cảm tưởng về cuốn "Hoàng tử của lòng em" và gói ô mai.

Phượng,

Tôi đã đọc hết cuốn truyện của Nguyễn Minh Lang. Tôi không còn nhớ gì cả ngoài năm tiếng "Hoàng tử của lòng em". Tôi thích làm hoàng tử. Le prince dễ yêu quá. Phượng biết chưa, những vị hoàng tử trong cổ tích đều đẹp giai và dễ yêu. Hoàng tử ở Bạch Tuyết và bảy chú lùn tuyệt diệu. Hoàng tử ở Công Chúa ngủ trong rừng còn tuyệt diệu hơn. Những vị hoàng tử thảnh thơi vô cùng. Họ toàn trốn học, bỏ trường đi săn. Họ đi săn tình yêu. Và luôn luôn được tình yêu. Những ông vua khổ sở quá. Họ già nuạ Họ hà tiện, bủn xỉn và ưa gây đau khổ cho người khác. Những bà hoàng hậu mới đáng ghét. Nhỏ mọn, tầm thường. Tôi yêu hoàng tử. Tôi khoái trốn học. Và trên bước đường trốn học đi săn, tôi mong ước được gặp một công chúa - princesse đấy nhé, Phượng xóa chữ reine đi - để nàng công chúa ấy cầm tay tôi, nói nhỏ : Hoàng tử của lòng em.

Tôi loay hoay viết cảm tưởng thứ nhất của tôi mất gần một tiếng đồng hồ. Tôi xé. Tôi gạch. Tôi vo tròn ném vào sọt rác. Rồi lại nhặt lên, dở ra gạn lọc vài câu hay nhất. Cuốn vở nháp mỏng dần. "Cho biết cảm tưởng nhé". Đọc hay viết? Phượng quên dặn. Tôi phải học thuộc lòng đoạn văn chương... cảm tưởng của tôi. Phượng thích tôi đọc, tôi sẽ đọc. Phượng thích tôi ghi lên giấy, tôi sẽ ghị Tôi ngồi học văn của tôi. Lạ quá, học hai lần đã thuộc làu. Bây giờ, nặn óc viết cảm tưởng về gói ô mai.

Phượng,

Ô mai Phượng mua ở hiệu nào ấy? Ô mai nó có thời rực rỡ lắm, Phượng biết không? Trước khi thành ô mai nó là trái mợ Trái mơ chín vàng như mầu nắng vàng. Những nàng công chúa hay đi lạc vào rừng mơ, giả vờ làm cô gái hái mợ Đây là chuyện một công chúa hái mơ gặp hoàng tử đi săn cũng lạc vào rừng mợ Hoàng tử đã vất cung tên, dáng điệu mơ màng như thi sĩ Nguyễn Bính. Cảnh tượng lúc ấy thật cổ tích :

Thơ thẩn rừng chiều một khách thơ

Say nhìn rặng núi xanh mờ

Khí trời lặng lẽ và trong trẻo

Thấp thoáng rừng mơ cô hái mơ

Hoàng tử cất giọng hát :

Hỡi cô con gái hái mơ già

Cô chửa về ư đường thì xa

Mà nắng chiều hôm dần một tắt

Hay cô ở lại về cùng ta

Công chúa lặng im. Hoàng tử hát tiếp :

Nhà ta ở dưới gốc cây dương

Cách động Hương sơn nửa dặm đường

Có suối nước trong tuôn róc rách

Có hoa bên suối ngát đưa hương

Công chúa nhẹ nhàng cất bước.

Hoàng tử thở dài :

Cô hái mơ ơi, cô gái ơi

Chẳng trả lời nhau lấy một lời

Cứ lặng rồi đi rồi khuất bóng

Rừng mơ hiu hắt lá mơ rơi

Hoàng tử đuổi theo kể lể những ngày trốn học đi săn. Công chúa mỉm cười. Cuối cùng họ cưới nhau. Hai vợ chồng hái mơ phơi khô và làm ô mai đem bán cho những người học trò yêu nhau làm quà tặng nhau. Tôi thích những quả ô mai Phượng tặng. Vì nhó nhắc tôi một điển cố ô mai, điển cố truyền khẩu chứ chả ai ghi vào sử sách. Chỉ mình tôi ghi thành cảm tưởng. Tại Phượng đó.

Tôi đọc đến mười lần cảm tưởng về những trái ô mai của Phượng. "ô mai Phượng mua ở hiệu nào đấy". Câu mở đầu có vẻ "Nhớ xưa trê cóc đôi nhà" quá. Nó hơi tò mò kiểu Lục Vân Tiên "Giết xong lũ kiến đàn ong, Hỏi ai than khóc ở trong xe này". Và "Quê đâu, tên họ là chi, Khuê môn phận gái, việc gì tới đây? Gặp nhau chớ giấu nhau nay, Hai người ai tớ ai thầy nói ra... " Những anh chàng học giỏi thường thô lỗ (hay vụng về) khi phải nói chuyện với con gái. Như Lục Vân Tiên. Hỏi han giống hệt công an thẩm vấn. Người đẹp tặng cái trâm (gói ô mai) làm kỷ niệm thì vênh mặt lên quay đi. "Vân Tiên ngoảnh mặt chẳng nhìn". Ấy thế mà Kiều Nguyệt Nga vẫn cứ mệ "Nguyệt Nga lúc ấy càng nhìn nết na". Tôi hơi nghi ngờ nhan sắc của Kiều Nguyệt Ngạ Anh học trò học gạo Lục Vân Tiên văn võ kiêm toàn nhưng thiếu ngôn ngữ tỏ tình. Người yêu Vũ Thái Loan dặn dò "Xin đừng tham đó bỏ đăng, Có lê quên lựu có trăng quên đèn", anh ta nổi giận phóng ra hai câu văn chương đồng chua nước mặn "Lòng người như lửa mới nhen, Dễ đâu một bếp lại chen mấy lò". Ví tình yêu như bếp với lò thì chán mớ đời, thì đúng là tay vũ biền vai u thịt bắp, mồ hôi dầu. Hãy nghe những tấm lòng của Nguyễn Bính lên tiếng.

Chàng :

Lòng anh như hoa hướng dương

Trăm nghìn đổ lại một phương mặt trời

Mặt trời là nàng, là trái tim nàng, là tình yêu của nàng. Mặt trời mọc phương đông, hoa tình anh hướng về phương đông. Mặt trời mọc phương tây (nếu mặt trời tinh nghịch), hoa tình anh hướng về phương tây.

Nàng :

Lòng em như con nước trôi

Chỉ về một bến chỉ xuôi một chiều

Bến là chàng. Con nước em sẽ chỉ xuôi về chiều dẫn đến bến tình anh. Tình yêu là hoa là mặt trời là con nước là bến mộng là chiều mợ Tình yêu không thể là bếp với lò.

Vậy thì "ô mai Phượng mua ở hiệu nào đấy" nghe lục cục từa tựa than củi cho vào lò trong bếp. Gạch ngaỵ "ô mai có một thời rực rỡ lắm, Phượng biết không". Câu mở đầu này mới tuyệt cú. Sửa một tí. "ô mai có một điển tích thơ mộng lắm, Phượng biết chưa" ? Nhập đề thế này là hoàn toàn. Câu kết coi như xuất chúng. "Tại Phượng đó". Ô mai có gì đáng phát biểu cảm tưởng, nhưng vì là ô mai của Phượng nên nó đã biến thành điển tích và chính tôi thêu dệt huyền thoại cho ô mai. Tôi dám bịa ra điển tích ô mai? Tại sao không nhỉ ? Mười sáu tuổi, Chế Lan Viên đã xin tiền bố cho xuất bản thi phẩm Điêu tàn và trở thành nhà thơ tượng trưng bất hủ nhất của văn học sử Việt Nam. Người học trò khi mê gái chỉ có một công việc duy nhất đáng chê trách là lười học và trốn học. Còn công việc gì của cậu ta cũng rất đáng cổ võ, nhất là thành tích thức đêm viết thư tình hay làm thơ tình xé bỏ hay cho vào miệng nhai rồi nuốt đi. Điển tích ô mai của tôi gắn bó keo sơn với bài thơ Cô hái mơ của Nguyễn Bính. Một thoáng mộng mơ, tôi nghĩ tới những bài thơ, những bài văn mai sau, những bài thơ, những bài văn nhắc tới ô mai, chắc chắn, phải nhắc tới điển tích ô mai như một câu thơ "Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông" của Nguyễn Du là phải nhắc câu "Đào hoa y cựu tiếu đông phong" của Thôi Hộ.

Đồng hồ điểm boong một tiếng. Một giờ sáng rồi. Mặc kệ, tôi vẫn tỉnh táo. Tôi có thể viết thêm vài trang nhật ký. Ồ, tôi còn thiếu một cuốn nhật ký : Nhật ký của cậu học trò vừa lớn. Chết chửa, điều quang trọng, hệ số ba của tình yêu mà tôi xuýt quên. Ngày mai phải đóng một cuốn nhật ký bằng giấy pelure mầu xanh và ghi đủ mọi chuyện kẻo lại có lần hối tiếc như Thanh Tịnh "Ngày ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết"... Ngày ấy của Thanh Tịnh là ngày ông ta đi học chữ. Ngày ấy (nếu mai sau tôi hồi tưởng) của tôi là ngày tôi đi học yêu đương. Chắc chắn, tôi đã biết ghi, không sai mảy may, không quên chi tiết nhỏ, những gì về Phượng. Ngày mai mới đóng nhật ký, vậy bây giờ làm gì ? Tôi không thích đi ngủ. Đi ngủ là dại dột. Đi ngủ là phản bội tình yêu. Tôi cần thức đến sáng. Tôi muốn sáng mai tới trường thật muộn. Thầy đang giảng bài, tôi dẫn xác vào lớp, mặt mũi hốc hác, đầu tóc bơ phờ, dáng diệu hết sức thi sĩ. Phượng sẽ hỏi tại sao và tôi trả lời tôi thức trắng đêm nghĩ hai câu cảm tưởng. Phượng cũng sẽ hỏi đêm có dài không và tôi sẽ trả lời đêm rất ngắn. Đêm không bao giờ dài khi ta ngồi tơ tưởng tình yêu. Nhưng liệu Phượng có hỏi thế không và tôi có dám trả lời thế không ? Còn hai câu cảm tưởng nữa, cần mấy gói thuốc liều để tôi hiên ngang trao tận tay Phượng ? Tôi nên nhắm mắt một chút. Hình như, người ta mơ mộng người ta thường nhắm mắt. Rồi người ta ngủ ngoan bằng tiếng ru vỗ về của mộng mợ Cuối cùng, người ta với được trái mộng chín vàng vừa tầm tay mình.

Thầy Tán dông dài hai chữ tóc thề trong câu Tóc thề đã chấm ngang vai ở một đoạn văn trích giảng. Tóc thề ra sao? Những ông thầy Việt văn ưa rắc rối và thích chụp đủ thứ tư tưởng vào văn thơ của những người đã chết. Văn thơ trở nên khó khăn, cầu kỳ, bí hiểm do các ông thầy Việt văn. Thí dụ bài Thu Điếu của Nguyễn Khuyến. Cụ Nguyễn Khuyến ngồi trên chiếc thuyền câu nhỏ vào một ngày thu lạnh, cá rúc hết xuống bùn, không tung tăng bơi lội để đớp mồi của cụ, cụ buồn làm bài thơ giải sầu, kết luận "Cá đâu đớp động dưới chân bèo" chứ không đớp mồi của cụ. Thế mà các ông thầy Việt văn quả quyết cá đây là Cần Vương, đớp động là đã dấy lên, chân bèo là ở vài nơi! Tóc thề ra sao? Một anh giơ tay xin giảng nghĩa:

- Thưa thầy, tóc thề đã chấm ngang vai là tóc của Thúy Kiều để chấm ngang vai như...

Phượng quay xuống nhìn anh bạn cùng lớp.

- Như... tóc chị Phượng!

Phượng đỏ mặt. Cả lớp cười. Phượng gục mặt trên đôi tay. Tôi cảm giác ê ẩm mình mẩy. Tôi đứng dậy:

- Thưa thầy, anh Hạnh không hiểu gì về ý nghĩa của hai chữ tóc thề. Con đã đọc trong cuốn sách điển cổ, thấy nói rằng, trước giờ Kim Trọng và Thúy Kiều chia tay, Thúy Kiều cắt mái tóc của mình tặng Kim Trọng để thề thốt suốt đời yêu nhau. Tóc Thúy Kiều nay đã mọc dài chấm ngang vai, lời thề nàng còn nhớ mà Kim Trọng thì vẫn biệt vô âm tín. Vậy tóc thề là món tóc người con gái cắt trao gửi tình nhân như một kỷ vật chứ không phải tóc chấm ngang vai là tóc thề. Hiểu tóc thề như anh Hạnh, con nghĩ, không xứng đáng học Nguyễn Du.

Thầy khen:

- Nếu anh Chương vào vấn đáp, gặp đúng câu này, anh sẽ được mười tám điểm.

Tôi không chú ý lời thầy khen. Tôi thấy đôi vai Phượng rung động. Và tôi tưởng nàng đang thổn thức vì tôi. Một lát, nàng ngẩng mặt lên, hí hoáy ghi chép. Rồi đưa tay ra đằng sau, đặt lên bàn tôi một mẩu giấy. Tôi dở vội ra đọc. Mẩu giấy ghi vỏn vẹn hai chữ cám ơn. Tôi lại bỏ vào miệng nhai và nuốt đi. Lúc này tôi muốn trốn học. Tôi muốn rủ Phượng ra ngoài bờ sông an ủi Phượng. Tôi muốn làm bất cứ một việc gì để Phượng đừng buồn, đừng chán ngôi trường trung học tỉnh lỵ. Phượng buồn, Phượng bỏ lên Hà Nội, tôi sẽ khổ sở lắm. Chắc chắn là tôi sẽ trốn học đều đều, tôi sẽ "Làm học trò nhưng không sách cầm taỵ Có tâm sự đi nói cùng cây cỏ" hết năm học, hết đời người. Tự nhiên, tôi ao ước, ở một nơi nào đó, chỉ có một ngôi trường, một lớp học. Và lớp học duy nhất trong không gian ao ước của tôi thật bé bỏng, chút ít gió cho đủ mát mùa nóng, chút ít nắng cho đủ ấm mùa lạnh, nhiều thân mật cho tình yêu vĩnh cửu. Học trò vỏn vẹn hai đứa. Tôi và Phượng. Thầy giáo dạy văn phạm yêu đương và bàn về cái thú tương tư của những người yêu nhau trên đời.

Phượng đã dựng đứng cuốn vở lên. Tôi đọc hàng chữ viết đậm và đóng khung bằng bút chì mầu: Giờ ra chơi anh Chương ở lại với Phượng nhé! Phượng gấp cuốn vở. Ngồi im. Suối tóc nàng cơ hồ ngừng trôi chẩy. Tôi ngắm suối tóc nàng rồi thả mắt qua khung cửa sổ. Lớp học nào cũng có khung cửa sổ để những người học trò mơ mộng gửi hồn mình xa khơi quên đi tiếng phấn nghiến răng bất mãn trên bảng đen. Bất hạnh cho những cậu học trò bị học ở những gian lớp thiếu một khung cửa sổ nhỏ. Các cậu sẽ không thấy một khoảng trời xanh mà từ khoảng trời xanh ấy, các cậu có thể bồng bềnh phiêu du tới những miền kỳ ảo, những miền đất niên thiếu tuyệt đối cấm những tâm hồn cằn cỗi bén mảng. Tôi ngồi nhìn khoảng trời xanh của tôi chờ đợi giờ ra chơi. Giúp tôi đỡ nóng lòng là những áng mây trôi lướt, là những cánh chim vút quạ Trống trường đã điểm. Học trò kéo hết ra sân. Phượng xoay thế ngồi. Bao giờ tôi nắm tay Phượng thì bấy giờ câu hát của Tô Vũ mới đúng. "Mặt nhìn mặt cầm tay bâng khuâng không nói một câu"... Phượng mỉm cười. Tôi nghĩ nụ cười của Phượng là đóa hoa hướng dương và tôi là mặt trời. Nụ cười chỉ nở khi hướng về tôi. Có lẽ, trưa nay, tôi phải chép bốn câu thơ của Nguyễn Bính vào nhật ký:

Cô nhân tình bé của tôi ơi

Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười

Những lúc có tôi và mắt chi?

Nhìn tôi trong lúc tôi xa xôi

Phượng hỏi:

- Hồi nay sao anh bơ phờ thế?

Tôi đáp:

- Tại thức khuya.

- Để đọc sách điển cổ, hở?

- Không.

- Thế làm gì?

- Tôi cảm. Đêm qua không ngủ được.

- Tức là anh nợ Phượng hai câu cảm tưởng? à, and đã đọc cuốn truyện chưa?

- Chưa. Tên truyện ý nghĩa quá. Tôi tự hỏi người nào sẽ nhận người nào là hoàng tử của lòng mình. Tôi muốn viết thư cho ông Nguyễn Minh Lang, yêu cầu ông ta viết tiếp cuốn truyện bằng tên truyện do tôi đặt.

- Truyện gì?

- Công chúa của lòng anh.

Phượng chớp mắt. Rồi nàng đưa một ngón tay đặt lên mắt bên phải đã nhắm chặt, khẽ daỵ Phượng nói:

- Hình như có một hạt bụi nhỏ vừa bay vào mắt Phượng.

Tôi bảo:

- Phượng nhắm chặt mắt lại, một lát, bụi theo nước mắt trôi đi.

Phượng hơi lắc đầu:

- Khó trôi ra lắm. Hạt bụi không giống khói thuốc đâu. Khói thuốc vướng trong mắt mình làm cay mắt mình giây lát rồi tan đi. Chứ hạt bụi nó làm cộm mắt và lúc nào mình cũng phải nghĩ tới nó. Anh thổi giùm Phượng, hạt bụi mới ra. Nhưng Phượng không nhờ anh đâu.

Có thể nào một hạt bụi đã lọt vào mắt Phượng. Trận gió nào đã mang hạt bụi tới. Tôi nghe đâu đây rất lặng lẽ. Một cụm mây trắng dừng yên trên khoảng trời xanh qua khung cửa sổ. Hạt bụi yêu dấu. Phượng đã yêu nó. Phượng đã muốn hạt bụi đồn trú ở cửa ngõ linh hồn nàng. Tôi ghen với hạt bụi. Phượng không nhờ tôi thổi giùm. Nếu nàng nhờ, tôi chẳng hiểu sẽ làm sao cho tay đỡ run, cho tim bớt đập và hơi thở nguyên vẹn đủ lùa vào một cánh cửa sổ linh hồn Phượng.

- Anh đã viết chưa?

- Cảm tưởng à?

- Không, bức thư cho văn sĩ Nguyễn Minh Lang.

- Chưa. Tôi sợ họ tưởng tôi điên.

- Thì anh viết cuốn Công chúa của lòng anh.

- Tôi viết?

- Anh sẽ viết hay là đằng khác vì anh xứng đáng học Nguyễn Du.

Tôi thấy tai tôi nong nóng. Tôi không nhìn được mắt tôi. Chắc nó phải ánh lên một tia kiêu hãnh.

- Còn gói ô mai.

- Cũng chưa nghĩ ra. Tôi định thế này: Tôi sẽ viết đưa Phượng coi. Nếu Phượng bằng lòng, tôi mới nói.

- Thế là anh đã có cảm tưởng rồi?

- Tôi... thức cả đêm qua.

- Để nghĩ cảm tưởng?

- Không, tôi bị cảm.

- Chiều nay anh ghé qua nhà Phượng cho Phượng xem cảm tưởng về cuốn sách và gói ô mai nhé ! Anh biết nhà Phượng chưa?

- Tôi vẫn qua đó mỗi chiều.

- Sao anh không vào nhà Phượng?

Tôi nuốt nước bọt ực một cái, nuốt theo câu trách móc của Phượng. Chợt nhớ một bài thơ của Hà Mạc Tử mở đầu bằng câu trách móc của cô gái thôn Vỹ Dạ.

Sao anh không về chơi thôn Vỹ

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền

Gió theo lối gió mây đường mây

Giòng nước buồn thiu hoa bắp lay

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay

Mơ khách đường xa khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có mặn mà

Nhà Phượng hẳn phải đẹp như thôn Vỹ Dạ. Không có căn nhà nào đẹp bằng căn nhà người yêu ta đang cư ngụ. Thi sĩ dạy tôi điều đó.

- Chiều nay anh phải vào nhà Phượng đấy.

Tôi im lặng. Bởi vì không có thể nói gì hay hơn, ngọt ngào hơn với lời mời nồng nhiệt ấy. Hai giờ học tiếp, tôi ngồi vẽ căn nhà Phượng. Và buổi trưa tôi ngồi ở bàn học sửa chữa hai câu cảm tưởng. Buổi trưa dài lê thệ Thuở chờ đợi thời gian ôi rét mướt ! Tôi mong chiều về. Mong như đứa trẻ con chờ mẹ về chợ. Buổi chiều mơn trớn của tôi, nó đến thật lâu. Nó định gây sự với tôi. Tôi định gặp nó, sẽ mắng nó vài câu. Nhưng nó đến, tôi bối rối. Tôi cằn nhằn tại sao nó đến sớm thế, thong thả chút nữa không được à. Nó cự nự, nó đá vào chân tôi, nó lôi tay tôi ra đường. Tôi ngập ngừng. Rồi tôi phải đi. Tới đầu phố nhà Phượng, tôi quay về. Tôi tưởng bao nhiêu con mắt đang theo dõi tôi, đang cười chế nhạo tôi. Tôi tại tưởng Phượng đang tựa cổng chờ từng giây phút. Và tôi trở lui. Tôi tiếng, tôi lui. Tôi đi, tôi về trên cùng một con phố chẳng biết mấy chục lần. Vẫn không dám rẽ vào phố nhà Phượng. Tôi hỏi tôi có nên tới nhà nàng không. Y hệt Nguyễn Bính:

Chân bước phân vân lòng hỏi lòng

Có nên qua đấy nữa hay không

Không nên qua đấy nên qua đấy

Qua đấy làm chi nữa mất công

Nếu chiều hôm nay trời nhiều gió lất phất mưa lạnh và gần nhà nàng có cái hồ rộng, có lẽ, tôi sẽ giống Nguyễn Bính hơn:

Có chàng đi hứng gió heo may

Bên hồ để mặc mưa rơi ướt

Đếm mãi bâng quơ những dấu giầy

Cuối cùng, tôi đành ra về. Ghé qua hàng thuốc lá, mua những một gói. Điếu thuốc lá Cotab đầu tiên tôi hút vào buổi chiều hôm ấy, buổi chiều thơ mộng nhất, hân hoan nhất và buồn bã nhất của đầu đời niên thiếu. Tiếng hát Quách Đàm từ máy thu thanh một hiệu buôn vọng ra hè phố. Tôi dừng chân, dựa lưng vô cột điện, nghe nhạc và nhìn khói thuốc hòa mầu với sương chiều. Bài hát ngợi ca buổi chiều. "Tôi là người lữ khách, mầu chiều khó làm khuây. Ngỡ lòng mình là rừng, Ngỡ hồn mình là mây. Nhớ nhà châm điếu thuốc... " Nhớ Phượng châm điếu thuốc. Tôi châm điếu thuốc mới. Và nuốt khói tương tư vào phổi.

Tháng mười có một buổi học nặng nề nhất thì buổi học đó phải là buổi học sáng naỵ Phượng không thèm quay xuống cũng chẳng viết thông điệp tình yêu trên từng mẩu giấy nháp quăng cho tôi. Tôi hiểu rằng Phượng đã giận tôi thả lời hứa đến thăm nàng theo mây trời. Phượng không biết tôi đã hút hết hai mươi điếu thuốc lá và hai ngón tay tôi đã lên mầu vàng. Đêm qua, tôi lại thức khuya, tìm những bài thơ thương nhớ thiết tha nhất để học thuộc lòng. Có một nỗi niềm gì đó lang thang trong tâm hồn tôi. Nỗi niềm đó luôn luôn đánh thức tôi cả những lúc tôi buồn ngủ. Nó thúc giục tôi nghĩ tới những buổi chiều nắng vàng khiêu vũ, những vì sao lung linh, những cơn gió, những cụm mây, những bến bờ xa lắc... Nó bắt tôi quên sách vở và xúi tôi trốn học. Và khuyến khích tôi làm thợ Không chừng tôi sẽ trở thành thi sĩ.

Phượng ngồi bất động suốt hai giờ học. Ra chơi, nàng vẫn ngồi bất động. Tôi ngồi sau lưng Phượng, cũng bất động. Tôi có cảm tưởng suối tóc nàng đang chảy siết. Đã đến chỗ xoáy của giận hờn. Và tôi chới với ở chỗ xoáy đó. Tôi không biết cách nào ngoi lên. Tôi đập tay, đập chân. Tôi ú ớ. Rồi tôi chìm nghỉm. Tôi ngu đần quá, không kêu cứu ai. Tôi khờ khạo quá, không thể mở miệng nói một câu xin lỗi. Tôi cam đành làm kẻ tử tội oan uổng. Nhưng Phượng đã nói vu vơ:

- Chiều hôm qua đứng chờ xuýt thành tượng đá.

Tấm màng đã vất xuống dòng suối cho kẻ sắp chết đuối bám vội. Tôi trần tình:

- Chiều hôm qua...

Phượng cắt lời tôi:

- Anh ngủ quên, anh mải đánh bóng chuyền, anh mê bơi lội, anh say sưa đọc truyện, anh...

Phượng ghi đủ thứ tội trong bản án. Tôi bấn loạn, chỉ còn bào chữa bằng một câu hết sức ngu ngơ:

- Chiều hôm qua tôi bắt đầu hút thuốc lá. Tôi thức khuya hút nguyên gói Cotab.

- Hút thuốc lá anh sẽ lao phổi, anh sẽ chết.

- Tôi thích chết.

Phượng quay xuống bất chợt. Tôi giật mình trong nỗi sợ đê mệ Đôi mắt Phượng mở tọ Đôi mắt thật tròn. Đôi mắt thu gọn những buổi chiều nắng vàng khiêu vũ, những vì sao lung linh, những cơn gió, những cụm mây, những bến bờ xa lắc... Và cả tâm hồn tôi.

- Anh hút thuốc lá thật đấy à?

Tôi xoè những ngón tay vàng khói thuốc:

- Phượng xem.

Phượng nhăn nhó:

- Giời ơi, phổi anh vàng như thế.

Nàng mím môi:

- Tại sao anh hút thuốc lá? Anh giận ai mà hút thuốc lá?

Tôi hơi cúi đầu:

- Tôi giận tôi. Tôi hút thuốc lá dưới chân cột điện đầu phố nhà Phượng.

Đôi mắt Phượng ánh lên nỗi vui mừng:

- Nghĩa là anh...

Tôi nhìn vào đôi mắt Phượng, kể lể thật nhanh:

- Tôi không ngủ quên, không mải đánh bóng chuyền, không mê bơi lội, không say sưa đọc truyện...

- Anh đã đến sao anh không chịu vào nhà?

- Tôi không hiểu.

- Anh không thích vào?

- Tôi thích lắm. Tôi đi đi lại lại nhiều lần và tôi về nguyền rủa tôi. Rồi tôi hút thuốc lá cho ngón tay tôi vàng cho tôi đỡ buồn.

Phượng chớp mắt. Một thoáng trôi qua, Phượng mỉm cười. Nàng khẽ gọi:

- Anh Chương !

Tôi hỏi:

- Phượng tin tôi chứ?

Nàng gật đầu:

- Tin anh. Và Phượng thấy anh dễ mến quá.

Đám mây chì của buổi học vụt tan. Lớp học bỗng ngập nắng vàng. Phượng nói:

- Xin lỗi anh nhé !

Tôi như một kẻ lạc vào sa mạc cát bỏng, khát nước khô cổ, ngã gục sắp chết thì thấy mình ngã gục trên miệng giếng đầy ắp nước.

- Từ giờ trở đi Phượng không còn giận anh nữa. Sáng nay biết bao chuyện muốn nói với anh. Thế mà tại giận anh, Phượng quên hết. Anh đã nghĩ xong cảm tưởng chưa. Phượng muốn biết sớm để còn bắt anh nghĩ nhiều cảm tưởng khác.

Tôi nói:

- Thí dụ cảm tưởng bị giận oan, cảm tưởng hút thuốc lá?

Phượng cười:

- Cảm tưởng ấy chắc lạ lắm.

Tôi mở cuốn vở nháp, lấy hai cái cảm tưởng chép nắn nót trên giấy pelure xanh đưa cho Phượng. Nàng cất vào cặp sách ngay và bảo:

- Phượng bắt chước anh, để về nhà nằm trên giường đọc chầm chậm.

Tôi bắt đầu lo sợ. Và lại nguyền rủa mình dại dột dám để Phượng biết những dòng chữ đáng lẽ phải giữ kín trong nhật ký của mình. Chẳng hiểu, đọc xong, Phượng sẽ nghĩ gì. Tôi thấy xấu hổ. Tôi thấy cần lẩn trốn.

Chương 3

Tháng 11

Giã từ tháng mười. Giã từ ba mươi ngày gieo mạ mộng mơ xuống tâm hồn học trò vừa lớn. Mạ đã cao. Mạ còn xanh vàng. Tháng mười một nhổ mạ cấy, mạ sẽ thành lúa con gái. Giã từ tháng mười. Giã từ ba mươi ngày học trò hư hỏng. Giã từ tháng mười biết hút thuốc lá vàng tay, biết buồn nản, khổ đau vì mái tóc và biết lấy Tú Uyên làm niềm an ủi. Chào mừng tháng mười một bằng buổi sáng trốn học. Tôi ra bờ sông ngồi nhìn dòng nước trôi lững lờ. Và suy nghĩ mông lung. Hôm qua đưa cảm tưởng cho Phượng, về lo âu không thiết ăn ngủ. Không hiểu Phượng còn mến mình nữa không? Không hiểu cảm tưởng Hoàng tử của lòng em, cảm tưởng ô mai có làm Phượng giận hờn. Tôi trách tôi ngu dại. Tôi trách tôi nông nổi. Tôi trút tội vạ lên những ngọn cỏ quanh tôi. Tôi bứt gốc cả cụm cỏ, ném xuống sông. Tôi ghét những đám bèo lưu lạc. Tôi ghét tất cả. Tôi ghét ngồi. Tôi đứng dậy. Tôi đi lang thang trên bờ đệ Tôi muốn đi mãi để khỏi phải trở về không gian quen thuộc vì không gian quen thuộc của tôi đã bị cảm tưởng vụng dại của tôi bắn phá tan nát. Tôi moi trí nhớ, cố tìm một đoạn văn, một bài thơ vuốt ve sự bối rối của mình. Hỡi tôi, tôi đáng thương quá. Tôi chẳng ngạo mạn như cậu học trò Đinh Hùng một chút nào. Tôi tầm thường không đáng yêu ai, không đáng yêu Phượng.

Chưa từng thấy một nhà văn diễn tả tâm trạng của cậu học trò sau khi gửi thư tình cho người yêu. Thạch Lam có viết một truyện ngắn thật haỵ Cậu học trò của Thạch Lam xa nhà sang Thái Bình trọ học. Cậu học gạo, cậu không biết yêu. Cô con gái bà chủ nhà yêu cậu, mê cậu, tặng cả ngô luộc giữa đường. Lối tỏ tình của cô khiến cậu xấu hổ, cậu lẩn trốn tình yêu. Mãi đến ngày cuối niên học, giã từ trường tỉnh Thái Bình, ngước nhìn lại thấy cô con gái bà chủ trọ mắt ứa lệ đứng trông theo mình, cậu mới biết tâm hồn mình xao xuyến. Văn chương Việt Nam chỉ có một truyện ngắn của Thạch Lam viết về tình yêu vụng dại, nên thơ của học trò. Tại sao không nhiều hơn? Để tôi soi sáng tâm trạng tôi, để tôi lo âu thêm hay thở phào sung sướng. Gửi thư tình thứ nhất cho một người con gái rồi tìm nơi ẩn nấp thì có Vũ Hoàng Chương: "Nét thon mềm run rẩy gắng đưa nhanh, Lòng tự thú giữa khi tìm trốn nấp"... Nhưng sau đó? Người con gái mỉm cười quay đi hay người con gái nhìn thẳng vào mặt mình nhổ nước bọt khinh bỉ. Hay nàng đem thư mách thầy giáo. Hay nàng đưa thư cho bố bố nàng, bố nàng đem thư cho bố mình và mình ăn trận đòn no nệ Thơ văn không nhắc tới. Thơ văn quên khuấy. Thơ văn diễn tả những bức thư tình thật giản dị: "Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất, Anh cho em kèm với một tờ thự Em không nhận nghĩa là tình anh mất, Tình mất đi ai lấy lại bao giờ"... Tình mất đi, nếu có thế thôi, ta sẽ buồn ghê lắm nhưng ta còn đi học được. Tình khinh ta, tình coi thường ta, ta sẽ mất mặt.

Hỡi tôi, tôi dại dột, tôi làm trò cười cho Phượng. Tôi đang mất mặt. Tôi đang lo lắng. Và tôi trốn học lang thang trên con đê này. Tôi không ghét những đám bèo lưu lạc nữa. Tôi thương nó. Bây giờ, tôi muốn theo nó trôi dạt ra biển để cá mập nó ăn thịt tôi. Nhưng tôi phải trở về. Tôi đứng ở góc phố thật xa cổng trường nhìn Phượng trong đám học trò tan học. "áo em trắng quá nhìn không ra". Thấy nỗi lo âu của mình dịu bớt. Bỗng tôi cười tôi. Hỡi tôi, tôi là thằng hề, tôi là Tào Tháo. Tôi đã gửi thư tình cho Phượng đâu. Tôi chỉ gửi cảm tưởng về cuốn truyện vào gói ô mai. Đó là thứ thư tình... gián tiếp. Tôi có tật, tôi giật mình. Cậu học trò vừa lớn tôi ơi, cậu thật tuyệt diệu. Cậu cần trốn học thêm vài buổi sáng. Cậu hãy lang thang trên bờ đệ Cậu hãy lo lắng. Cậu hãy buồn. Bởi vì bài học ái tình nhập môn nào cũng phải có những tiết mục ấy. Tôi trốn học hôm sau, hôm sau nữa. Khi không cầm được nhớ nhung, tôi cắp sách đến trường. Tôi đứng trong đám đông nhìn vào gian lớp. Phượng cô đơn. Phượng ủ rũ. Tôi tệ bạc quá. Tôi tàn nhẫn quá. Hết sức bình thản, tôi thong thả bước vào lớp, bỏ lại những ồn ào ngoài sân.

- Chào Phượng...

Phượng quay ra. Ngỡ ngàng giây lát. Rồi đôi mắt Phượng long lanh niềm vui.

- Chào anh.

Phượng tươi tỉnh. Phượng rực rỡ. Phượng ân cần hỏi tôi :

- Mấy hôm nay anh ốm?

Tôi làm bộ đau đớn :

- Bị cảm.

Phượng phá tan sự ngờ vực của tôi :

- Vắng anh Phượng buồn ghệ Chẳng biết nói chuyện với ai. Phượng mong anh để nói cảm tưởng của Phượng về những cảm tưởng của anh.

Tôi cắn chặt môi che giấu cơn xúc động. Phượng cười, nụ cười trìu mến hơn dạo tháng chín, tháng mười :

- Ô mai đã có huyền thoại của nó. Anh bọc ngoài lớp ô mai lớp áo huyền thoại. Từ nay, ngậm một trái ô mai là ngậm luôn một huyền thoại. Và các cô con gái sẽ muốn nuốt luôn cả cái hạt. Ô mai, với Phượng, có kỷ niệm tuyệt vời. Anh nên gửi đăng báo sự tích ô mai của anh đi. Rồi anh thấy, vô số các cô thích ô mai chỉ vì giấc mơ làm công chúa lạc trong rừng mơ gặp hoàng tử trốn học.

- Phượng nghĩ gì về hoàng tử trốn học ấy?

- Một người ghét học làm vuạ Chắc ông ta muốn thoát nhà tù vương giả. Anh Chương thử trốn học lần nào chưa nhỉ?

- Tôi đâu phải là hoàng tử.

- Nhưng anh viết cảm tưởng Hoàng tử của lòng em hay hơn Nguyễn Minh Lang viết truyện Hoàng tử của lòng em.

- Phượng đã đọc rồi?

- Đợi anh lâu quá, Phượng mua cuốn khác. Phượng đọc vì câu cảm tưởng của anh đó.

- Thế mà...

- Mà sao?

- Mà tôi bị cảm.

- Lần sau anh bị cảm cho Phượng hay Phượng đến thăm anh, chép bài giùm anh nhé!

Tôi sung sướng lặng người. Đêm nay tôi có thể thức chép hết bài vở ba ngày trốn học và học thuộc lòng. Tình yêu đem tới ta những nỗi buồn nhẹ nhàng rồi tiếp đó là hy vọng, phấn khởi.

- Anh còn hút thuốc không?

- Không.

- Nên hút một điếu mỗi ngày.

- Để làm gì?

- Nhớ đến người anh cần nhớ.

- Tôi sẽ hút mỗi ngày một điếu.

- Đừng hút nhiều. Và cố gắng đi học đều. Cuốc năm anh thi đỗ, chắc Phượng mừng lắm.

- Tôi sẽ đi học đều.

- Trưa tan học về, anh đi chung với Phượng.

- Để làm gì?

- Cho con đường ngắn lại. Chúng ta có nhiều chuyện nói, anh quên à?

Tôi quên hồi nào chẳng haỵ Con đường về học sẽ ngắn lại. Tôi thì muốn nó dài ra. Đóm mạ đã thành lúa con gái. Tôi biết Phượng không giận tôi, không coi thường tôi. Cám ơn Phượng. Cám ơn tháng mười một. Sáng mai tôi sẽ tặng Phượng một gói ô mai. Mỗi trái sẽ được gói bằng một huyền thoại viết trên giấy mầu xanh. Ô mai, tặng phẩm của tình yêu học trò. Ô mai gắn bó lấy đời sống học trò vì xuất xứ của nó là trái mợ Nuốt một trái ô mai là nuốt một trái mơ, một giấc mợ Giấc mơ không suôi xuống. Giấc mơ ngược lên. Và giấc mơ vướng mắc ở tâm hồn. Cám ơn trái mợ Cám ơn ô mai. Trưa tan học về, chúng ta sẽ nói chuyện ô mai, Phượng nhé!

Người bạn tên là Tùng kéo tôi tới góc sân trường. Anh ta phân vân một lát rồi hỏi tôi:

- Bạn có thể giúp tôi một việc không?

- Việc gì?

- Tôi có một tâm sự buồn bã, chỉ bạn mới giúp được tôi.

- Sẵn sàng.

- Tôi kể bạn nghe bạn giữ kín hộ.

- Tôi hứa.

- Ngót tháng nay, tôi đến lớp sớm nhất, tôi mê cô Phượng bạn ạ! Mỗi sáng tôi đều bỏ vào ngăn bàn Phượng một bức thư tình, tôi không dám ký tên tôi.

- Rồi sao?

- Tôi dặn Phượng có trả lời tôi xin cứ để thư ở ngăn bàn, tôi sẽ lấy.

- Cô Phượng đã trả lời bạn chưa?

- Chưa. Nhưng thư của tôi không còn ở ngăn bàn. Tôi nghĩ Phượng đã nhận và mang về làm kỷ niệm.

- Bạn chắc chứ?

- Nếu cô Phượng không mang về cô ấy đã xé nát và sẽ viết thư mắng mỏ tôi để lại ngăn bàn. Tan học, tôi tha thẩn ngoài phố, chờ lớp vắng học mới trở vào tìm thự Không có gì cả. Tôi muốn khóc.

- Bạn muốn tôi giúp điều gì.

- Bạn lợi hơn tôi nhờ ngồi bàn nhì nên bạn quen thân với Phượng, bạn để ý giùm tôi xem sao.

Tình đã cầm dao đâm nhiều mũi vào trái tim tôi. Tôi đau nhói và mơ hồ thấy máu tươi tuôn ra. Tôi còn mơ hồ thấy trái tim tôi nhầu nát như một chiếc hoa gạo rơi từ trên cao xuống đất. Nhưng tôi nghiến răng chịu đau. Tôi nói, có chút hờn ghen pha trộn:

- Bạn muốn đổi chỗ ngồi không?

Tùng lắc đầu:

- Muộn rồi.

Tôi cười nhạt:

- Nếu tôi là bạn, tôi hỏi thẳng cô Phượng xem đã nhận được thư của tôi chưa, tại sao không trả lời.

Tùng chê tôi:

- Bạn Chương, bạn học rất giỏi nhưng về tình yêu bạn rất dốt. Những thằng học giỏi thường ngu dốt tình yêu. Tôi biết chắc chắn bạn không yêu Phượng nên bạn mới quen nàng một cách dễ dàng. Nếu bạn yêu nàng, bạn sẽ hành động giống tôi. Không ai biết rõ được tình yêu. Chỉ biết hình như là tình yêu thôi.

Tôi gật gù ngạo mạn:

- Hình như tình yêu của bạn mờ mịt đấy. Hình như bạn cũng chưa biết yêu. Hình như yêu một người ta không nên khoe khoang. Tuy thế, tôi sẽ giúp bạn.

Hình như Tùng nói đúng. Hình như tôi yêu Phượng và hình như Phượng không biết tôi yêu nàng. Buổi học hôm ấy tôi không thèm ngắm mái tóc Phượng. Tôi cứ thả mắt qua khung cửa sổ. Hình như một khoảng trời nhỏ của tôi đầy đặc mây đen. Gần hết giờ, tôi xin phép thầy về sớm. Tôi không thích về học sóng đôi với Phượng. Tại sao Phượng không chịu xé nát những bức thư của Tùng? Tại sao Phượng mang về cất đi làm kỷ niệm? Tôi lạc lõng vào hai câu hỏi quái ác đó. Tôi bị hai câu hỏi quái ác đó hành hạ. Tôi nghiến răng giận hờn và, có phút cay đắng, tôi đã buột miệng đọc hai câu thơ của Nguyễn Bính:

Một trăm con gái thời nay ấy

Đừng nói ân tình với thủy chung

Tôi không thể là Tú Uyên. Tôi chỉ là Lục Vân Tiên bị mù, bị cha con Vũ Thái Loan "tham đó bỏ đăng" đánh lừa đem nhốt vào hang đá núi Xương Tòng "sâu thăm thẳm mịt mùng khó ra". Chiều xuống thê lương. Nắng vàng đã hết gây nhớ nhung. Nắng vàng lên mầu phản bội. Tôi cảm khái, khẽ ngâm:

Bích Câu đâu nữa bóng chàng Uyên

Sông núi phôi pha bặt tiếng huyền

Có lẽ hồn ta không đẹp nữa

Bút thần thôi vẽ nét thiên duyên

Có lẽ hồn tôi không đẹp nữa. Có lẽ phải trốn học đều đều, phải bắt chước người du tử tỉ tê trên những đoạn đường phiêu bạt "Chiều nay biết về nơi đâu, Dừng chân ta ngắm cảnh bao la sầu"... Nhưng tôi chưa nên đi. Tôi cần làm Kỳ Phát. Tôi cần hút nhiều thuốc lá. Tôi cứ hút. Tôi không sợ ho lao. Tôi thích ho lao, thích nằm trên giường bệnh một nhà thương phước thiện như Đặng Thế Phong nghe mưa thu tí tách ngoài hiên mà buồn mà ứa nước mắt mà viết bản Giọt mưa thu bất hủ rồi trào máu ra và chết. Trước khi ho lao, hãy làm Kỳ Phát điều tra vụ thư tình trong ngăn bàn học. Sáng hôm sau, tôi dậy lúc bốn giờ. Tôi đến trường vừa lúc ông tùy phái thức. Vợ Ông đã thổi xong nồi bánh hấp. Tôi vào nhà ông tùy phái, mua bánh hấp ăn. Ăn xong, uống cà phê đen (không thèm cà phê sữa, tôi đang đen tình) và hút thuốc lá. Ông tùy phái lạ lùng lắm. Ông hỏi lăng nhăng. Tôi trả lời ấm ớ. Một bóng đen xuất hiện ở sân trường. Nó đi nhanh vào lớp tôi. Tùng đó. Nó trở ra vội vàng rồi biến mất. Tôi hành động liền. Tóm được ngay một bức thư tình.

Tôi bóp chặt bức thự Nếu bức thư có cổ, chắc nó đã gẫy xương cổ. Nếu bức thư biết thở, chắc nó ngạt thở, chết toi rồi. Mày làm ông khổ sở, ông sẽ làm mày điêu đứng. Tôi vo tròn bức thư, nhét vô túi và lủi thủi trở về. Buổi học hôm đó, dĩ nhiên, tôi vào lớp muộn. Gần giờ ra chơi, tôi xin phép ra trước. Tan học, tôi về sớm mười lăm phút, đứng núp ở gốc cây ngoài phố. Phượng quay xuống hỏi tôi vài lần trong giờ học, tôi lặng thinh. Nàng ném thông điệp, tôi không đọc, không bỏ vào miệng nhai, nuốt đi nhưng tôi cất kỹ. Tôi chờ xem tình địch của tôi dở trò gì. Tùng dời cổng trường rất trễ. Khuôn mặt anh ta buồn thiu. Tôi mỉm cười khoái chí. Mi sẽ biết tay tạ Ai bảo mi dám yêu Phượng. Một tuần liền, tôi đóng vai thám tử Kỳ Phát, tịch thu của địch sáu bức thư tình. Tôi không dám đọc. Sợ đọc tôi sẽ phát điên. Phượng không hiểu tại sao tôi lạnh nhạt với nàng. Phượng gửi thông điệp, hỏi hàng ba chục lần:"Phượng có lỗi gì với anh mà anh giận Phượng lâu thế"? Tôi không trả lời. Sang tuần lễ thứ hai, Phượng gửi một thông điệp quan trọng: "Phượng sắp lên Hà Nội học, bỏ trường này, Phượng muốn nói chuyện với anh một lát". Đọc thông điệp, tôi như ngây như dại. Tôi đành thua Phượng. Giờ ra chơi ngày thứ năm, tôi ở lại trong lớp. Phượng đổi thế ngồi để hai mái đầu có thể kề sát nhau.

Nàng hỏi:

- Anh giận Phượng, hở?

Tôi lắc đầu. Giọng tôi run run:

- Phượng sắp lên Hà Nội?

- Nếu anh giận Phượng.

- Tôi thề không giận Phượng. Tôi chỉ giận cái thằng tôi.

- Không giận Phượng tại sao đúng mười ngày, anh không thèm nói chuyện với Phượng?

- Tôi thấy ở ngăn bàn Phượng...

- Mỗi ngày một bức thư?

- Vâng.

- Và anh giận Phượng?

- Không.

Phượng nhìn tôi. Đôi mắt ngập lụt thiết thạ Đôi mắt ấy, mỗi lần tôi soi tôi vào nó là mỗi lần tôi thấy tôi khác lạ. Đôi mắt Phượng như chiếc gương thần trong cổ tích. Khiến tôi không dám soi hồn tôi lâu. Tôi không sợ đôi mắt Phượng nuốt gọn linh hồn tôi. Mà sợ đôi mắt soi rõ mười ngày ghen hờn bóng gió. Đôi mắt Phượng, đôi mắt huyền. Đôi mắt huyền ơi! Hay chăng tôi yêu say sưa nồng nàn. Đã mấy thu sang, cô em hững hờ tình tôi mong nhớ. Tùng sẽ hát câu đó chứ không phải tôi. Tôi hát: Nhớ đôi mắt dịu huyền, Đôi mắt thầm mơ như nước hồ thụ Nhìn ai như muốn thu lấy tâm hồn... Càng nhìn càng xinh càng nhìn càng ưa như sao trên trời, càng nhìn càng mê càng nhìn càng thương càng nhìn càng yêu. Mắt huyền là hồn ai đó... Có lẽ tôi nên tập chơi lục huyền cầm Hạ uy dị Vì chỉ có tiếng đàn Hạ uy di tình tứ, nũng nịu mới diễn tả nổi chiều sâu thăm thẳm của đôi mắt mộng mợ Tôi ngước nhìn qua khung cửa sổ. Khoảng trời xanh của tôi đã đủ sắc mây.

- Anh Chương!

- Dạ.

- Anh nói dối Phượng.

- Không.

- Thì thôi vậy. Nhưng Phượng mong anh đã nói dối Phượng. Anh đã đọc những bức thư bắt được trong ngăn bàn của Phượng chưa?

- Chưa.

- Anh đã xé nát chưa?

- Chưa.

- Anh hãy đọc đi, buồn cười lắm. Tác giả những bức thư này là một thiên tài. Ông ta gọi Phượng là cô nương, là ái khanh. Chúng mình ghét những ông vua, anh Chương còn nhớ chứ?

- Tại sao Phượng không chịu xé nát?

- Xé đi ông ta buồn ông ta không viết nữa thì Phượng lấy gì để cười. Phượng định gần cuối năm đóng lại thành một cuốn đặt giùm ông ta một cái tên, nhờ anh viết bài tựa rồi trả lại ông ta khuyên ông ta nên xuất bản.

Tôi cười thành tiếng. Cười như nắc nẻ. Cười chiến thắng. Phượng ngạc nhiên:

- Anh cười gì thế?

Tôi nói:

- Phượng nghịch ác quá.

- Phượng hỏi anh cười gì thế?

- Cười giả bữa.

- Như sau một trận ốm ăn giả bữa.

- Hình như thế...

- Tức là mấy hôm nay anh mếu máo, anh xuýt khóc, anh thèm cười mà không được cười?

- Sao Phượng biết?

- Vì anh giận Phượng.

Tôi nín thinh. Tôi sa vào cái bẫy êm ái. Tôi bỏ khoảng trời xanh đủ sắc mây của tôi. Để nhìn Phượng. Hai chúng tôi cùng cười.

- Rồi sao?

- Sao cái gì?

- Những bức thư gửi "cô nương" Hồng Phượng?

- Anh muốn Phượng xé nát?

- Không.

- Thế anh muốn Phượng làm chi đây? Gửi bán đấu giá nhé? Hay là đem triển lãm?

- Đừng.

- Vậy Phượng tặng anh để anh học cách viết thư tình bỏ ngăn bàn một cô học trò nào đó, anh bằng lòng chứ?

Tôi ngượng ngùng quay sang chỗ khác:

- Sắp vào học rồi, Phượng ạ!

Tôi ra sân. Sân trường cơ hồ rợp hoa nở và rộn ràng chim hót. Thấy ở góc sân, Tùng ngồi hút thuốc lá. Không chừng sáng mai anh ta sẽ trốn học, sẽ lang thang trên bờ đệ Hỡi Tùng, anh đang khổ sở như tôi đã khổ sở, anh đang hút thuốc lá như tôi đã hút thuốc lá. Tôi thích người ta gọi thuốc lá là tương tư thảo. Cỏ tương tự Người ta bầy đặt chuyện hút thuốc lá nhất định chẳng bao giờ để phổi vàng, phổi lao. Mà để giải buồn phiền cho những kẻ nặng lòng thương nhớ hay lận đận với tình yêu. Phượng thân ái, thi sĩ Nguyễn Nhược Pháp có một câu thơ thật dễ thương, thật học trò đời vua Hùng Vương, đời lấy Tình Yêu làm quốc sách nên mới có huyền sử Sơn Tinh và Thủy Tinh. Câu thơ ấy như thế này: Yêu nàng bao nhiêu người làm thợ Phượng cho phép tôi sửa lại nhé! Yêu Phượng bao nhiêu người hút thuốc lá. Nhưng Phượng chỉ muốn tôi hút một giúm tương tư thảo khi nhớ đến một người trong một ngày. Hỡi Tùng, anh nói đúng, tôi lợi thế hơn anh vì ngồi ngay sau lưng Phượng. Anh đừng noi gương Thủy Tinh. Anh hãy hát bài Lời du tử.

Lời tiên tri của Đấng Phretphrachanh

Đấng tiên tri mới xuất hiện ở mỏm núi Phretphrachanh bên Ai Lao truyền những lời sấm báo tử cho nhân loại. Một ngày sắp tới đây, mặt trời sẽ nổ tan và trái đất mù mịt, ma quái dấy lên ăn thịt loài người. Đấng tiên tri phán rằng chỉ Ngài mới có thể cứu nguy trái đất và nhân loại. Ngài sẽ ngăn không để mặt trời nổ. Loài người phải tin tưởng Ngài và thành tâm cầu nguyện. Ai nhận được lời tiên tri của Đấng Phretphrachanh mà nghi ngờ sẽ bị gẫy chân tay, cấm khẩu. Ai buông lời chế giễu sẽ bị chết ngay tại chỗ. Kẻ nào chép những lời này đủ một trăm tờ gửi đi khắp nơi thì sẽ thoát chết. Kẻ nào đang yêu, muốn khỏi mất người yêu thì nên chép thêm ba mươi tờ gửi cho người yêu sẽ loại hết tình địch. Thuộc lòng những lời tiên tri thì cầu được ước nên.

Tờ giấy vuông vắn, viết thật nắn nót nhét trong chiếc phong bì đề tên tôi và để ở trên bàn học của tôi. Tôi đoán ra ngay nét chữ của cậu em trai. Tôi đã hết tin những lời tiên tri, những sợi dây của thánh này, thánh nọ từ ngay lên trung học. Hồi còn nhỏ, tôi sợ hãi những lời tiên tri trái đất nổ tung lắm. Những sợi dây, những tờ tiên tri ấy không giống lời tiên tri của Đấng Phretphrachanh. Đấng Phretphrachanh sẽ bị tôi phiên thành Đấng Nói Phét Ra Chanh nếu lời tiên tri của Đấng không có câu:"Kẻ nào đang yêu, muốn khỏi mất người yêu thì nên chép thêm ba mươi tờ gửi cho người yêu sẽ loại hết tình địch." Câu này thật đáng giá. Nó khiến cái trò chơi sợi dây, ông thánh hết vẻ cổ điển. Nó vẫn mới. Vì tôi đang yêu, đang cần tin tưởng tình yêu, đang cần chứng minh tôi sợ mất tình yêu. Cám ơn Đấng Phretphrachanh. Tôi chưa biết làm gì tối nay, vớ được Đấng, mừng quá.

Đã học bài xong rồi, học thuộc rất nhanh (Tình yêu làm ta trốn học nhưng tình yêu cũng làm ta chăm học), tôi cặm cụi ngồi chép ba mươi tờ Lời tiên tri của Đấng Phretphrachanh. Sáng mai, Phượng sẽ thấy ở ngăn bàn học của nàng một tập giấy. Nàng sẽ ngạc nhiên. Chắc nàng không xé và không đọc ngay đâu. Nàng mang về nhà. Nàng tưởng sẽ là "tác phẩm" thư tình trong ngăn bàn học. Nàng hết dám cười. Nàng đọc một cách trịnh trọng và nàng bâng khuâng. Nàng sẽ hát bài Ngây Thơ của Anh Việt "... Em ngắm mây hồng hay dòng nước trong thấy lòng vấn vương như tìm một bóng ai... " Đấng Phretphrachanh có quyền năng cứu nguy trái đất, mặt trời và nhân loại hay không, tôi chẳng thèm biết. Với tôi, Đấng đã dạy một cách tỏ tình xuất sắc, Đấng đã giúp tôi đêm nay ngủ ngoan. Và, nói thật lòng mình, có phút giây tôi tin rằng Đấng đang ngự trị trên đầu tôi theo dõi cuộc tình của tôi. Đấng Phretphrachanh, lần sau có ban lời tiên tri, xin Ngài bỏ tiết mục trái đất mù mờ, mặt trời nổ vỡ đi, Ngài chỉ nên nói Tình Yêu bị quỷ vương hủy diệt nếu loài người cứ xa cách nhau, cứ tìm cách ghét bỏ nhau, chém giết nhau, thù hận nhau thì, bắt buộc, loài người sẽ rửa sạch tai, quỳ bên lư trầm hương nghe lời tiên tri của Ngài và suy tôn Ngài là Đấng Cứu Nguy Tình Yêu. Bởi vì, điều nhân loại sợ nhất là mất tình yêu, là sống như tượng đá, như thảo mộc. Ngàn xưa loài người đã yêu nhau. Ngàn sau loài người còn yêu nhau. Tình Yêu là vĩnh cửu. Trốn học vì tình yêu không bao giờ bị kết án. Trong lịch sử yêu đương của nhân loại thiếu gì kẻ đã liệng cả ngai vàng, đã vất cả thiên hạ, đã giẫm chân lên sự nghiệp hiển hách chỉ vì tình yêu. Một vài tên óc đặc sệt như nhựa đường hay rỗng tuyếch như trái bầu khô đòi cầm lưỡi lê đâm chết tình yêu. Chúng đã chết. Tình yêu đã sống. Chúng sẽ chết. Tình yêu mãi mãi sống, sống muôn thuở. Những lời tiên tri, đáng lẽ, phải truyền cho loài người ở mặt trời. Rằng, khi trái đất hết tình yêu, mặt trời sẽ nổ, trời đất hỗn mang...

Tôi làm công việc của Tùng đang làm. Tôi đến muộn hơn Tùng. Sơn Tinh đến muộn hơn Thủy Tinh. Sơn Tinh tịch thu bức thư tình của Thủy Tinh. Giờ ra chơi Phượng khoe:

- Hôm nay ông ta gửi một cân thư, chắc để sớm hoàn thành tác phẩm.

Tôi vờ hỏi:

- Phượng đọc chưa?

- Phượng nheo mắt:

- Về nhà đọc cười thú lắm.

- Cho biết cảm tưởng nhé!

- Cảm tưởng về những bức thư?

- Một cân thư sáng hôm nay thôi.

Đang nói chuyện vui với Phượng thì Tùng gọi ra sân. Anh ta mời tôi một điếu Cotab. Tùng xòe bàn tay:

- Bạn xem, ngay cả ngón tay tôi đã vàng mong nhớ. Bạn đã giúp tôi chưa?

Tôi hơi ái ngại giùm Tùng. Đành nói dối:

- Chị Phượng nhận thư của bạn đem về cất kỹ.

Tùng sáng ngời đôi mắt:

- Em đọc chưa?

- Tôi không hỏi.

- Bạn hỏi nhanh hộ tôi. Bạn cứ bảo tôi viết những bức thư ấy. Tôi là Tùng. Cây tùng mọc cạnh cây phượng được lắm chứ? Bạn hỏi nhanh kẻo tỉnh lỵ đã hết chỗ ngồi những buổi sáng tôi trốn học, những buổi chiều chờ đợi.

- Bạn đã trốn học?

- Đều đều. Tôi lang thang trên đê, gửi hồn tôi lên những đám bèo lưu lạc. Nếu Phượng chê bỏ tôi, tôi sẽ bỏ nhà ra đi. Tôi đi khắp nơi xa vời, bạn ạ!

- Bạn tính phiêu lưu?

- Một kẻ thất tình biết làm gì hơn. Tôi sẽ vào Thanh Hóa, sẽ vô Sài Gòn, sẽ khăn gói gió đưa thư Nguyễn Bính rồi trời sẽ bắt tôi làm thi sĩ. Phượng là T.T.Kh, tôi là Nguyễn Bính qua vườn Thanh năm ấy.

Tùng nhả khói thuốc, mơ màng. Anh ta khe khẽ đọc:

Vườn Thanh qua đó năm xưa

Trọ nhờ đêm ấy trời mưa tối trời

Quanh lò sưởi ấm bên tôi

Bên người lão bộc nàng ngồi quay tơ

Tuổi nàng năm ấy còn thơ

Còn bao hứa hẹn đợi chờ một mai

Rồi đây bão gió bụi đời

Tôi quên sao được con người vườn Thanh

Đôi mắt Tùng thật xa vắng. Tôi nhìn rõ tôi trong đôi mắt vỡ lòng yêu đương ấy. Chưa bao giờ tôi nhìn rõ tôi từ tháng chín năm nay, từ ngày Phượng bước đôi chân huyền ảo lên trái tim tôi, chắp đôi cánh thiên thần vào tâm hồn tôi. Khi Phượng vui, tôi níu lấy tâm hồn tôi bay lên vòm trời cao nhìn xuống một nhân gian rực rỡ mầu sắc. Khi Phượng buồn, tôi như người lính nhẩy dù thiếu may mắn, ngắm bãi mộng rất chính xác mà gió cuốn mình rơi xuống vũng bùn. Tôi nhìn rõ tôi đi đi lại lại qua nhà Phượng hàng mấy chục lần, mắt lơ láo, mặt ngây dại, miệng lẩm bẩm những câu ngớ ngẩn chẳng đâu vào đâu. Tôi nhìn rõ tôi đứng dựa lưng vô cột điện, quẹt diêm đốt điếu thuốc lá đầu tiên trong đời mình. Tôi nhìn rõ tôi lang thang trên bờ đê giận đám bèo lưu lạc, thù cụm cỏ hồn nhiên. Tôi nhìn rõ quá. Ở đôi mắt Tùng.

- Bạn biết không, bạn Chương?

- Biết gì?

- Tôi đã chết...

- Bạn đang sống mà.

Tùng hất đầu. Dáng điệu thật khinh bạc.

- Bạn quả là ngu ngơ, chưa hiểu nổi chuyện yêu đương. Yêu là chết ở trong lòng một ít, bạn ơi!

Tùng lại cảm khái:

- Vì mấy khi yêu mà được người yêu. Cho rất nhiều nhưng nhận chẳng bao nhiêu.

Anh ta thở dài:

- Tôi viết cho nàng bao nhiêu thư mà nàng chưa thèm viết cho tôi một chữ.

Tự nhiên, tôi hết ghen với Tùng. Tôi đã là Sơn Tinh. Tôi không muốn Phượng cười chế giễu tấm lòng si mê của Tùng. Bởi Tùng giống tôi. Bởi những cậu học trò vừa lớn giống nhau. Nhỡ tôi đã là Tùng hiện tại, chắc tôi có thể khóc hết niên học của mình nếu biết những bức thư tình bỏ ngăn bàn học của mình bị coi như một trò cười. Tôi an ủi Tùng:

- Bạn yên chí.

Tùng nắm chặt tay tôi:

- Bạn hết lòng giúp tôi?

Tôi nói:

- Nước chảy đá mòn, bạn ơi! Khi yêu ta nên noi gương loài kiến. Kiến tha lâu đầy tổ, người yêu mãi sẽ được yêu.

Tôi hơi ân hận "lời vàng yêu đương" của tôi. Tùng cứ yêu Phượng mãi sẽ được Phượng yêu thì tôi ra sao. Tùng buông tay tôi ra, lơ đãng nhìn bầu trời:

- Cả lòng ta là một trang giấy trắng, Nhuốm yêu đương nên sầu tình vương nặng... Cám ơn bạn Chương, tôi sẽ noi gương loài kiến. Nếu Phượng không yêu tôi, tôi sẽ trốn học, bỏ nhà ra đi và trở thành thi sĩ.

Tôi vớt vát:

- Mong bạn trở thành thi sĩ.

Tùng rời tôi, rời sân trường ra phía cổng. Tôi thấy cuốn vở của anh nhét ở túi quần sau. Tôi hỏi với:

- Bạn đi đâu đấy, sắp vào học rồi?

Tùng không quay lại. Anh đáp:

- Tôi ra bờ sông...

Chẳng biết tôi có nên kể chuyện này cho Phượng nghe.

Sắp hết tháng mười một, tháng của giận hờn nhè nhẹ, của ghen tuông bóng gió và của buồn vui man mác. Buổi học sáng nay Phượng như con chim khuyên chào đón nắng xuân trên giàn hoa vàng thắm. Nàng quay xuống:

- Sáng nay lại có chuyện lạ.

Tôi hỏi:

- Chuyện trong lớp mình?

Phượng cười tinh nghịch:

- Anh Chương mà biết trước, anh Chương sẽ... cảm nặng hơn vì hút thuốc lá vàng phổi.

Phượng đưa tay vén mớ tóc mai:

- Đêm qua Phượng đã làm xong lời truyền của Đấng tiên tri. Anh Chương biết không, Phượng phải moi óc tìm đủ ba mươi người bạn để gửi cho họ. Phượng nhờ bưu điện truyền lên mãi Hà Nội.

- Phượng viết?

- Gửi thôi. Anh Chương viết, anh tốn giấy mực. Phượng gửi, Phượng tốn phong bì và tem. Như thế Đấng Phretphrachanh ban ân sủng đồng đều.

- Chuyện lạ của Phượng đấy à?

- Ồ, chuyện lạ ly kỳ hơn. Thêm một ông muốn thành nhà văn chuyên viết thư...

- Lén để trong ngăn bàn học?

- Đúng rồi.

- Ông ta sẽ thành Nguyễn Bính.

- Tại sao anh biết?

- Tôi nghĩ thế.

Đáng lẽ tôi sẽ ngừng lại, thầm thì cám ơn Đấng Phretphrachanh nhưng tôi đánh vuột cảm giác sung sướng. Trong ý nghĩ của tôi chỉ còn Tùng đang lang thang trên bờ đê, vở cuốn tròn đút sau túi quần, ngỡ mình thất tình nặng nên cần phiêu bạt hải hồ. Tùng còn lang thang ở bờ đê nhưng tâm hồn đã đi xa lắm và buồn lắm. Sau Tùng là một anh học trò nữa. Rồi nhiều anh học trò nữa. Yêu Phượng bao nhiêu người trốn học. Biết đâu, họ chả có người trở thành Đinh Hùng, Thâm Tâm, Huyền Kiêu, Nguyễn Bính. Tôi yêu họ. Tôi thương họ. Tôi đã lang thang trên bờ đệ Tôi đã trốn học. Tôi đã muốn thoát đi...

- Anh Chương!

- Dạ.

- Hình như Phượng làm anh buồn?

- Không.

- Anh đang suy nghĩ gì đó?

- Tôi muốn Phượng... Mà khó nói ghê đi mất.

- Anh cứ nói.

- Phượng có giận tôi không đã?

- Đã bảo Phượng xóa chữ giận rồi. Trong cuốn tự điển của Phượng, chữ giận và đồng nghĩa với nó bị Phượng bôi đen.

- Phượng hứa nhé!

- Vâng.

- Phượng đừng cười sau khi đọc xong những bức thư tình bỏ trong ngăn bàn.

- Tại sao?

- Có cái gì tàn nhẫn quá.

- Với ai?

- Với tác giả của nó.

- Họ không biết mà.

- Tôi sợ họ mơ hồ cảm thấy. Tôi sợ ngày nào đó tôi sẽ làm như ho... Chắc tôi khổ sở, Phượng ạ!

Phượng nhìn tôi, chớp mắt. Rồi nàng nói:

- Những hoàng tử trong cổ tích không có kẻ mù, anh Chương nhỉ?

Tôi muốn nắm lấy bàn tay Phượng. Nhưng chưa dám. Tôi muốn nắm lấy bàn tay Phượng và thầm thì một câu thật dài hai tiếng cám ơn. Cám ơn. Cám ơn. Cám ơn Phượng. Cám ơn Phượng. Phượng đưa mắt ra khoảng trời xanh quen thuộc của tôi. Giọng nàng xa vắng:

- Có bao giờ hoàng tử gửi thư cho công chúa không, anh Chương?

Tôi chưa kịp trả lời, Phượng đã nói:

- Họ chỉ gặp nhau trong rừng mơ...

Tôi ngắm suối tóc của Phượng. Dòng suối tóc Phượng hẳn không có sóng cả đủ sức đánh đắm những chiếc thuyền muốn bồng bềnh trôi lướt. Suối tóc Phượng tỏa lan một mùi hương. Và mùi hương đó thơm ngát dễ thấm vào tâm hồn những cậu trai vừa lớn khiến các cậu ngây ngất tưởng mình bị quyến rũ mà chính mình thì muốn buộc gió lại cho mùi hương ở riêng tâm hồn mình.

- Phượng ạ!

- Gì thế anh?

- Về chuyện những bức thư trong ngăn bàn.

- Phượng hiểu rồi, hoàng tử và công chúa chẳng làm ai buồn khổ bao giờ.

Tôi lặng im. Thấy yêu Phượng dù đã yêu Phượng. Lại thấy thêm rằng mỗi cậu học trò vừa lớn là một thi sĩ thích lạc vào rừng mợ Cơ hồ rừng mơ đầy trái chín vàng chỉ nhìn rõ bởi những đôi mắt thiếu niên. Ơi, niên thiếu của đời tạ Mi giống đóa hoa đã nở. Mi muốn là hoa bất tử cũng không được đâu. Rồi mi sẽ phải kết trái. Và trái ngọt hay trái chua nào có biết. Điều chắc chắn là khi mi đã kết trái, tay đời mi hết vẻ vụng dại đặt những bức thư tình không dám ký tên trong ngăn bàn của cô bạn cùng lớp. Trái mơ ngon hóa thành trái mộng đắng. Tay đời mi khôn ngoan bao nhiêu, trái mộng đắng cao bấy nhiêu. Nó luôn luôn xa tầm tay với của mị Mi múa vu vợ Tay đời mi càng mỏi rã. Một đôi lần, tay đời mi vừa giơ cao toan hái trái mộng đắng, chiếc còng sắt nào đã khóa chặt tay mi hay ngọn roi nào đã quật sước da, chẩy máu tay mị Trường đời khác trường học. Trường học mi cần đơn sơ như con bồ câu. Trường đời mi cần ranh mãnh như con rắn. Ở trường học, cảm thấy thất tình, mi trốn học đi lang thang. Ở trường đời, bị thất tình, mi có thể cầm giao giết người.

- Anh lại suy nghĩ gì đó, anh Chương?

Phượng đã bỏ khoảng trời quen thuộc của tôi. Nàng ngó tôi. Tôi ngó nàng. Như hai kẻ lạc trong rừng mơ gặp nhau.

- Tôi nghĩ tháng mười hai.

- Tháng mười hai, ngày Giáng Sinh?

- Sau vụ thi lục cá nguyệt.

- à, Phượng đã hiểu. Đêm Giáng Sinh anh dẫn Phượng tới nhà thờ nhé!

- Phượng...

- Về vụ thi, anh Chương hãy yên lòng...

Tôi không biết Phượng định nói gì. Nhưng hôm sau, đúng ngày cuối tháng mười một, giờ ra chơi, Tùng mời tôi xuống nhà ông tùy phái uống nước. Anh nắm chặt tay tôi. Cái bắt tay thân ái.

- Cám ơn bạn.

- Cám ơn tôi?

- Nhờ bạn mà Phượng đã trả lời tôi. Nàng bảo nàng đọc thư tôi nàng thích lắm. Nàng khuyên tôi đừng viết thư nữa, hãy dành thì giờ học thị Cuối năm thi đậu sẽ tiếp tục viết thư và cho nàng biết tên tôi.

Tùng hả hê:

- Tôi đã được yêu. Tôi không trốn học đi lang thang trên bờ đê làm gì. Cuối năm tôi sẽ đậu ựu hạng.

Phượng thông minh tuyệt vời. Nàng đã chiều ý tôi. Và tôi chợt hiểu câu nàng dặn dò "Anh Chương hãy yên lòng". Tôi hơi vui và tôi hơi buồn. Một chút ghen nhẹ nhàng. Tôi vội an ủi tôi: Phượng nhắc mình đấy. Nàng nhắc mình qua anh chàng Tùng đấy. Tôi hỏi tôi: Tại sao mình không bảo với Tùng là mình đã yêu Phượng? Tôi lại mất vui và buồn rồi. Lạ quá. Tôi chẳng hiểu được tôi. Có lẽ, tôi nên hút một điếu thuốc lá. Thôi, chào mi, tháng mười một chơi ú tim hồi hộp.

Chương 4

Tháng 12

Thầy Việt văn công kích lối học gạo học gạo thậm tệ. Học phải suy diễn. Học một hiểu mười. Học như con vẹt, bài vở thuộc lòng không quên một dấu phẩy, một dấu chấm thì chỉ là thứ mọt sách hiện tại và tên nô lệ sách vở tương lai, nói chưa quá hai câu đã vác điển cố chứng minh, viết chưa quá năm dòng đã lôi sách trích dẫn. Thầy Việt văn ghét điển cố. Thầy không bắt học trò thuộc lòng điển cố ở những tác phẩm cổ văn. Thầy bảo biết để mà biết là đủ. Người học trò thông minh chẳng bao giờ là người học trò học gạo, học vẹt. Mà bắt buộc là học một thoáng đã hiểu ngay và nhớ mãi. Những anh học gạo mặt mũi trông đần độn. Ra đời giỏi lắm là leo tới chức chủ sự phòng. Bước ra khỏi thế giới sách vở, các anh ngơ ngơ ngác ngác. Khổ nỗi, những anh học trò thông minh thường mắc tội lười. Vì cậy mình thông minh. Ba tháng đầu niên học năm nay, tôi lười ghê gớm. Tôi không cậy mình thông minh đâu. Tôi lười bởi lòng tôi chuyển mùa quá sớm, bởi trận gió lạ thổi xoáy vào hồn tôi bắt hồn tôi xao xuyến, bâng khuâng. Tôi ngồi ở bàn học cứ ngỡ mình ngồi bên dòng suối. Ngọn đèn là vì sao soi hình dưới mặt nước. Chữ nghĩa là hoa lá, chim muông. Ngay cả trái tim trong bài Vạn vật tôi cũng thấy nó giống trái tim người tình chưa dám tỏ tình của mình. Trái tim Phượng. Khi đó thì trái tim mất dáng dấp Vạn vật học, trái tim có hồn, có những dây tơ treo đầy nốt nhạc, đụng khẽ là âm thanh réo rắt, đê mê... Trái tim còn có cái lồng nhỏ kết kín hoa mầu sặc sỡ. Con chim khuyên nhẩy nhót trong lồng. Con chim đòi thoát ra đi giang hồ. Và hai lá phổi. Ồ, nó tựa mái tóc rẽ đôi. Hai lá phổi tỏa ngát hương thơm. Tôi muốn thở bằng hai lá phổi tưởng tượng của tôi.

Nhưng sắp thi lục cá nguyệt rồi. Tháng mười hai đáng ghét. Năm đệ tứ đáng ghét. Thi cử làm học trò quên mơ mộng vẩn vợ Phượng không giống một trong ít nhiều thiếu nữ buồn không nói, Tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì. Tôi không giống anh chàng thi sĩ nhớ người yêu cất bước tìm đến Dừng chân trước cửa nhà nàng, Thấy hoa vàng với bướm vàng hôn nhau... Thi cử làm học trò già nua, ủ rũ, hao mòn. Tôi ghét thi cử. Có nghĩa là tôi ghét những cơn nắng bỏng làm úa héo những đóa hoa niên thiếu. Tôi ước ao năm đệ tứ là năm đệ ngũ, năm đệ ngũ dài lê thê, học mãi vẫn chưa tới hè. Để những giấc mơ xanh của tôi khỏi bị thi cử phá đám. Năm đệ tứ đáng ghét. Tháng mười hai bắt đầu bằng những ngày đáng ghét. Tôi phải tạm biệt những giấc mơ xanh, vùi đầu vào sách vở. Đêm vô nghĩa. Đêm thiếu chiêm bao đẹp. Thi cử, tôi muốn bợp tai nó vài cái. Chợt nhớ Phượng nói với Tùng và tôi nhận vơ là Phượng nói với tôi. Tự nhiên, mỗi dòng chữ là một bóng Phượng đổ dài. Mỗi công thức đóng khung tô mầu là một chiếc lồng kết hoa nhốt Phượng, nhốt con chim khuyên yêu mến của tôi. Bàn học là bờ suối. Ngọn đèn là vì sao. Bài vở là Phượng. Tôi học bài là tôi nói chuyện với Phượng. Người yêu ta nói gì với ta, ta cũng nhớ. Niềm bí ẩn ấy chẳng hiểu giải thích thế nào. Tình yêu vốn đầy phép tích. Tình yêu có cái roi hai đầu. Một đầu quất vào thể xác ta, bắt ta quên bổn phận. Một đầu quất vào tâm hồn ta, bắt ta nghĩ bổn phận. Ta răm rắp vâng lời. Bởi vì cả hai đầu roi đều làm thể xác ta êm ái và linh hồn ta ngọt lịm. Ta trốn học vì tình yêu. Ta chăm học vì tình yêu. Ta bỏ sự nghiệp vì tình yêu. Ta xây sự nghiệp vì tình yêu. Hỡi tình yêu, dãy dọa nạt, hãy đánh ta bằng hai đầu roi nhét !

Lại không ghét tháng mười hai nữa. Tháng mười hai cũng dễ thương. Thi cử dễ thương luôn. Nhờ ta hiểu cái roi tình yêu mầu nhiệm. Sáng nay đến lớp lòng phơi phới. Phượng đã chịu ra sân trường. Con chim khuyên đã quen cảnh bên ngoài. Nó cứ tự do nhởn nhơ chuyền nhẩy và ca hót. Nhưng phải nhớ trong trái tim tôi có cái lồng đợi nó về đúng giờ giấc. Phượng vẫy tay bảo tôi đến với nàng. Tình yêu ở lớp học, tình yêu đã ra sân trường. Đó là ý nghĩa của tháng mười hai?

- Anh thấy chưa?

- Thấy gì ?

- Họ nhìn Phượng...

- Mặc kệ họ.

Tôi cau có, tôi hậm hực khiến Phượng cười. Tôi nhất định không cười. Trưa nay về sẽ ghi bốn câu thơ của Nguyễn Bính vào nhật ký và tìm cách cho Phượng đọc nhật ký của mình. Bốn câu thơ này sẽ "cảnh cáo" Phượng :

Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai

Đừng hôn dù thấy đóa hoa tươi

Đừng ôm gối chiếc đêm nay ngu?

Đừng tắm chiều nay bể lắm người

Phượng khẽ lắc đầu :

- Họ nhìn cả anh nữa. Những cô nữ sinh lớp dưới nhìn anh đó, anh hãy nhìn họ đi.

Tôi hơi cúi đầu. Một chút xấu hổ pha lẫn một chút khó chịu. Tôi ngước mặt. Mặt tôi hẳn vênh vang, đáng ghét :

- Tại sao họ nhìn tôi?

Phượng đưa tay che miệng :

- Anh thử ra hỏi họ xem.

Tôi bí. Và tôi hỏi bừa :

- Tại sao họ nhìn Phượng ?

Phượng đáp nhẹ nhàng :

- Vì Phượng đang nói chuyện với anh.

Tiếng nói như một điệu gió đàn, như trận gió nồm nam mà Nguyễn Khuyến mong đợi. Con chim khuyên vẫn nhảy nhót trong chiếc lồng đặt ở giữa trái tim tôi. Tôi ngượng ngùng, lí nhí :

- Xin lỗi Phượng.

Nàng hỏi :

- Hôm nay thi Toán, anh chuẩn bị chưa?

Tôi gật đầu :

- Mấy đêm nay tôi đều chạy thi với bài vở.

- Anh không bị cảm chứ ?

- Không. Nhưng tôi vẫn dành chút thì giờ hút một điếu thuốc lá trong một ngày.

- Anh nên quên thuốc lá.

- Đến bao giờ ?

- Hết kỳ thi đệ nhất lục cá nguyệt.

- Vâng, tôi sẽ quên, sẽ tạm quên.

Chúng tôi vào lớp. Tôi ngoái cổ xuống dưới. Tùng không trốn học hôm nay, không bỏ bài thi quan trọng hệ số 3. Nếu Phượng không trả lời Tùng, chắc chắn, toán hệ số 3 vất đi, lang thang trên bờ đê tính nhẩm nỗi buồn quan trọng hệ số 9. Thầy ra đề thị Bài toán Hình học ngon ợ Bài toán Đại số cũng dễ. Chỉ cần làm một tiếng là xong. Tôi nháp sợ Và vẽ, viết ngay vô giấy nộp. Chép được nửa bài Hình học, thấy Phượng còn chống tay ngậm bút. Thương Phượng vô vàn. Con gái học toán làm gì nhỉ ? Con gái chỉ nên học văn chương. Nghĩ một bài toán nát óc, bạc một sợi tóc và già thêm một chút, xấu đi một chút. Con gái đừng nên tính toán. Tôi có bổn phận giúp Phượng cứu vãn một sợi tóc sắp bạc. Tôi chép hai bài Hình học, Đại số thật rõ ràng vào giấy nháp. Rình thầy không để ý, tôi ném lên cho Phượng. Nàng quay xuống, mỉm cười. Thế là bằng 18 điểm trên 20 rồi. Phượng không chống tay ngậm bút nữa. Sợi tóc sắp bạc của nàng mãi mãi xanh thắm. Sợi tóc nói mừng lắm. Nó đang cám ơn tôi. Tôi có quyền thả mắt qua khung cửa sổ ngắm khoảng trời xanh đủ sắc mây của tôi. Tiếng thầy hối giục :

- Còn hai mươi phút nữa.

Thầy nói :

- Các anh phải coi như đang thi ở trường thị Luôn luôn xong bài thi trước hai mươi phút để có thì giờ đọc lại mà sửa những chổ sai lầm.

Thầy gọi tôi :

- Anh Chương !

Tôi giật mình trở về thực tại :

- Dạ.

- Xong chưa?

- Thưa sắp xong.

- Nhanh lên, anh không giống anh năm ngoái nữa rồi đó. Năm ngoái, anh xuất sắc lắm, phần thưởng ưu hạng môn toán học ; năm nay, anh chậm chạp, ngớ ngẩn.

Thưa thầy, thầy không hiểu con, không hiểu một tí gì về niên thiếu của con, thầy chẳng bao giờ nhìn con bằng hồi tưởng mưa bay, thầy chỉ nhìn con bằng hiện tại nắng gắt. Nhìn con bằng nhìn lại đoạn đời vừa lớn của thầy, thầy sẽ yêu thương con, sẽ bằng lòng thấy con chậm chạp, ngớ ngẩn.

Tôi mở tốc độ viết, vẽ. Vẽ không cần thước. Viết không cần nắn nót. Phượng hoàn tất bài thị Nàng quay xuống :

- Anh sắp xong chưa?

- Sắp.

- Phượng sẽ đền ơn anh một gói ô mai.

Tôi nuốt nước miếng. Thèm ô mai quá. Cuối cùng, tôi đã nộp bài không muộn một phút. Giờ ra chơi, Tùng lăng xăng gần tôi. Anh ta đâu thích lăng xăng gần tôi. Anh ta muốn dùng tôi làm cái bờ để anh ta đơm đó đây. Tôi không hiểu Phượng đã biết Tùng là tác giả những bức thư tình lén bỏ trong ngăn bàn học của nàng chưa. Hẳn chưa. Nhưng lạ lùng quá, lớp tôi đã có năm bẩy anh hút thuốc lá trong giờ ra chơi. Họ chiếm mỗi người một chỗ vắng, nhả khói thuốc và lơ đãng nhìn khói baỵ Yêu Phượng bao nhiêu người hút thuốc lá. Được Phượng yêu bao nhiêu người bỏ thuốc lá. Nhớ Phượng chỉ một tôi hút một điếu mỗi ngày. Tôi có quyền kiêu hãnh một chút. Tùng làm quen Phượng :

- Chị làm bài thi trôi chẩy chứ ?

Phượng khép nép :

- Cám ơn anh trôi chẩy cả.

Tùng điệu bộ. Anh ta khẽ nhún vai và sửa lại cổ áo :

- Từ ngày có chị, lớp học vui lên.

Phượng hỏi :

- Vui lên ra sao hở, anh ?

Tùng trịnh trọng :

- Xin giới thiệu với chị tôi là Tùng.

Phượng không cười. (Cám ơn Phượng). Nàng nhắc lại câu hỏi :

- Vui lên ra sao hở, anh ?

Tùng cụt hứng. Anh ta không thể can đảm như anh ta đã can đảm bỏ thư vào ngăn bàn Phượng. Anh ta giống con gà trống vừa tập gáy xòe cánh lượn cạnh con gà mái và bị con gà mái mổ một cái. Tùng cười thật đáng thương. Anh ta khẽ lắc đầu :

- Khó diễn tả lớp học mình vui lên ra sao.

Tùng khoe :

- Tôi biết chơi guitare espagnolẹ Tất niên trường mình có tổ chức liên hoan, tôi mời chị lên sân khấu hát nhé !

Phượng nói :

- Tôi không biết hát.

Tùng vỗ vai tôi :

- Bạn Chương sẽ dạy chị hát. Anh ấy hát hay lắm.

Tùng chào Phượng rồi bỏ đi. Phượng ngó tôi, mỉm cười. (Biết mà, Phượng chỉ cười với tôi, cười vì tôi). Nàng hỏi :

- Anh Chương có biết Phượng chú ý anh Tùng nhất ở điểm nào không ?

- Không.

- Hình như anh ta làm quảng cáo cho một hãng chết tạo brillantine.

- Sao Phượng hay?

- Thì máy tóc cánh phượng của anh ta bóng nhẫy.

Phượng tủm tỉm cười. Tôi không thể cười. Tôi không nỡ cười. Phượng ác quá. Phượng độc địa quá. Phượng chỉ hiền với tôi. Bỗng Phượng hỏi :

- Anh Chương hát hay lắm, hở ?

- Tôi mê Quách Đàm.

- Tất niên này anh hát cho Phượng nghe nhé !

- Để tôi tập.

- Bản gì ?

- Một bản mới nhất của Lê Trạch Lựu.

- Phượng chờ nghe anh hát từ hôm nay.

Chúng tôi vào lớp. Hai giời sau không thi và là hai giờ Vạn vật cơm nếp nát. Tôi lại có dịp vẽ trái tim, vẽ buồng phổi và tưởng rằng trái tim, buồng phổi trên giấy nháp của tôi không giống trái tim, buồng phổi trong thân thể người tạ Tôi vẽ thêm trái tim Tùng. Trong tái tim anh ta có bốn con sâu đang hì hục đào hầm trú ẩn. Những con sâu này đùn lên tim anh chàng Tùng từng bãi buồn. Tôi vẽ thêm buồng phổi Tùng. Hai lá phổi vàng khói tương tự Ngày nào đó, tim tôi cũng sẽ là chiến khu của loài sâu buồn, phổi tôi cũng vàng khói nhớ nhung. Yêu là chết trong lòng một ít. Tôi chưa chết ít nào. Tôi sẽ chết. Nhiều "ít" chứ không một "ít". Khi ấy, hẳn Phượng đã xa tôi. Bây giờ, Phượng đang ngồi trước mặt tôi và hương tóc nàng phả ngập hồn tôi. Nhưng tôi sợ Phượng sẽ xa tôi như hoa niên thiếu sẽ kết trái thanh niên. Tình yêu đến tình yêu đi ai biết, Trong gặp gỡ đã có mầm ly biệt. Tôi không thích hai câu tiên tri này. Khổ cái là thi sĩ tiên tri rất đúng. Tôi tin thi sĩ. Tôi yêu thi sĩ. Tôi ngưỡng mộ thi sĩ. Tôi muốn tắt nắng đi, Cho mầu đừng nhạt mất. Tôi muốn buộc gió lại, Cho hương đừng bay đi. Làm sao tắt nắng, làm sao buộc gió ?

Hỡi tháng mười hai báo hiệu sắp chấm dứt một chuỗi thời gian, tôi ước ao trở về tháng chín. Tháng chín, ở mái tóc Phượng là dòng suối mợ Tháng mười còn mợ Tháng mười một vẫn mợ Tháng mười hai, tôi mơ hồ thấy dòng suối mơ đã gờn gợn chút buồn. Hình như, tình yêu nào cũng đượm một nỗi buồn.

Trời bớt lạnh từ hôm nào, tôi chẳng biết. Mùa đông năm nay tôi không thấy cảnh tượng tiêu điều của những ngày mưa dầm dề. Khi lòng ta rộn rã một niềm vui, ta quên hết cảnh vật chung quanh tạ Đêm lạnh, nằm trên giường đắp chăn nhớ Phượng, tưởng đến Phượng, cái lạnh trốn đâu mất. Sau ba tháng hè ở quê ngoại, tôi đã đọc thêm thật nhiều tiểu thuyết vài thi cạ Tôi đi tìm tôi. Tôi không hề thấy tôi giống một nhân vật tiểu thuyết nào. Hình ảnh cậu học trò vừa lớn, tâm sự yêu đương của cậu ta bị các nhà văn bỏ quên. Hình ảnh ấy, tâm sự ấy, chắc chắn, những người đã trải qua đoạn đời niên thiếu và leo lên một địa vị xã hội thường không thích hoặc thích kết tội. Nhưng người niên thiếu phải sống đầy đủ thời của họ. Đã đến lúc tôi ghét một bài đạo đức ca của ông Tú Mỡ :

Tuổi niên thiếu sức dài vai rộng

Ví bằng ta chỉ sống mà chơi

Nay mai đến lúc lão thời

Nhìn trang sử sách thấy đời rỗng tuyênh

Chi bằng lúc đầu xanh tuổi tre?

Trời phú cho mạnh khỏe tay chân

Việc ta ta hãy chuyên cần

Quyết đem tài chí lập thân sau này

Rồi vùn vụt tới ngày tuổi tác

Tới khi ta tóc bạc da mồi

Vuốt râu ôn lại sự đời

Đời ta đầy đủ thảnh thơi tự hào

Có nghe tác giả Phấn thông vàng giã từ tuổi vừ lớn ? Có nghe tác giả Điêu tàn vĩnh biệt trường lớp? ôi những tiếng buồn của một thời đã mất, tưởng chừng níu kéo lại, trở về được ta sẽ sống thêm một lần. Thời đáng sống nhất của ta là thời niên thiếu. Đó là thời để yêu. Không bao giờ là thời để ước ao phú quý vinh hoa. Càng không bao giờ là thời của hô hoán thù hận. Cái thế giới niên thiếu thật kỳ diệu, thật rực rỡ. Và bí mật. Người ta không thể nói về nó khi đang sống với nói. Người ta chỉ nhắc tới nó bằng hồi tưởng đứt rời, phản phúc. Hay bằng những tiếc nuối vô vàn. Thời niên thiếu của ta là thời ta sống cho ta, sống theo ý riêng ta, sống trọn vẹn với tạ Ta bất cần, ta bất chấp tất cả, kể luôn bổn phận. Bởi vì, dẫu ta không "ngại núi e sông", ta thừa chí mạo hiểm, ta can đảm phi thường, một con đường ta vẫn bị khuất phục là con đường trở về niên thiếu, con đường trở về thời để mơ mộng, để yêu say đắm, để nhớ vu vơ, để buồn vớ vẩn... Và không hiểu nổi mình.

Tôi không hiểu nổi tôi. Tôi đi tìm tôi qua những nhân vật sáng tạo của nhà văn. Tuyệt nhiên không thấy. Hình ảnh người thiếu niên đã mơ hồ, tâm sự người thiếu niên còn mơ hồ hơn. Mơ hồ quá nên trở thành xa lạ trong tác phẩm văn chương thời vừa lớn của tôi chăng ? Tôi nằm trong chăn nhớ Phượng. Nhớ thiết thạ Tôi nằm trong chăn tơ tưởng tình yêu. Tình yêu nồng nàn. Nhưng tôi vẫn sợ hãi ngày tình yêu bỏ tôi ra đi, vẫn sợ hãi ngày Phượng giã từ cái không gian êm đềm này. Tình yêu đến, tình yêu đi ai biết. Nghĩ tới nỗi buồn ấy, tôi cảm như mình là gã học trò của Bồ Tùng Linh. Và tôi đang gục trên bàn rượu mà lửa hâm rượu đã khô, bình rượu đã cạn. Tôi học đòi Vũ Hoàng Chương thất tình :

Gặp gỡ chừng như chuyện Liêu Trai

Ra đi chẳng hẹn một ngày mai

Em ơi lửa tắt bình khô rượu

Đời vắng em rồi say với ai

Đời vắng Phượng, tôi sẽ say với ai? Không, không thể vắng Phượng. Tháng mười hai có ngày Giáng Sinh. Tháng mười hai yêu dấu. Ngày Giáng Sinh yêu dấu, ngày ấy Phượng hẹn rằng sẽ cùng tôi đến nhà thờ dự thánh lễ nửa đêm. Ngày ấy Chúa Giê xu ra đời vì tình yêu của loài người. Ngày ấy, tôi sẽ nói tôi yêu Phượng. Tôi bỗng hết buồn vớ vẩn. Tung chăn dậy ra bàn viết, tôi loay hoay ghi nhật ký. Và tôi làm thơ...

Những bài thi đệ nhất lục cá nguyệt đã hết. Phượng cám ơn tôi đã giúp nàng thoát bí bài Lý Hóa. Con gái thường dốt Toán, Lý, Hóa. Dĩ nhiên là con gái đẹp. Con gái đẹp mà giỏi Toán, Lý, Hóa thì sẽ bị xấu đi. Phượng dốt Toán, Lý, Hóa vì Phượng đẹp. Đầu tháng giêng mới trả các bài thị Tôi tin rằng kết quả của tôi trên điểm trung bình. Có thể, tôi hết xuất sắc, tôi "xuống dốc", ảnh hưởng những buổi sáng làm học trò nhưng không sách cầm tay, những buổi chiều mơ mộng đếm mãi bâng quơ những dấy giầy. Chả sao. Tôi không muốn làm người xuất sắc. Chỉ muốn làm một người trung bình. Bất cứ lãnh vực nào cũng ở mức trung bình. Như thế cuộc đời bình yêu lắm. Chẳng ai đố kỵ, ghen ghét, thù hận. Quan niệm ai nhất ta nhì, ai nhì ta ba, ai ba ta tư... có vẻ an phận song đó lại là triết lý sống tuyệt hảo. Bây giờ, những người học trò lớp đệ tứ, lớp sửa soạn lên ngưỡng cửa tú tài, được ít ngày thoải mái. Sau lễ Giáng Sinh là đến Tết Nguyên Đán. Trường đã họp toàn lớp. Lớp tôi lãnh nhiệm vụ xuất bản bích báo và tổ chức văn nghệ tất niên. Tôi không chú ý. Tôi đang đợi buổi chiều ngày 24 tháng 12.

Sáng nay, Phượng đi học qua nhà tôi. Nàng ghé vào rủ tôi đến trường. Trời lạnh. Không mưa. Chúng tôi bước ngược chiều gió. Chiếc pull- Over đủ sức cản gió không làm con chim khuyên trong trái tim tôi rét mướt. Tôi không sợ rét. Đi bên Phượng, không còn gì sợ rét. Một tay cắp chồng sách vở, một tay thọc vào túi quần. Tôi bước đều và thấy tỉnh lỵ của tôi nhỏ bé quá. Nhưng vỉa hè thì trải thảm nhung và rắc đầy hoa dù bây giờ cây đang giơ cành khẳng khịu như bộ xương cách trí. Chiếc khăn mầu đỏ quấn quanh cổ Phượng bằng hàng lụa tung baỵ Phượng giống con bé quàng khăn đỏ. Cô bé quàng khăn đỏ mới đúng. Cổ tích đôi khi đã kể sai. Cô bé quàng khăn đỏ ở tuổi vừa lớn. Mẹ cô bảo cô đi học. Con đường từ nhà dẫn đến trường phải qua một cánh rừng mợ Cô muốn làm công chúa hái mơ nên cô đã tha thẩn trong rừng. Cô chờ đợi hoàng tử trốn học đi săn. Hoàng tử sắp đến thì mẹ cô đi tìm cô, bắt cô trở về nhà. Cô tháo khăn đỏ vất lại. Chiếc khăn bay lên mắc trên một cành cây. Hôm hoàng tử lạc vào rừng mơ, chiếc khăn đỏ còn nguyên đó. Hoàng tử nhìn chiếc khăn. Chiếc khăn khẽ phất phợ Rồi bay xuống quấn quanh cổ hoàng tử, tỏa ra mùi hương tuyệt diệu. Hoàng tử ngây ngất. Chiếc khăn đỏ rời khỏi hoàng tử và bay là đà trước mặt vị hoàng tử trốn học. Hoàng tử đuổi theo. Đuổi mãi tớn căn nhà cô bé thì thấy cô bé đẹp não nùng đang tựa cửa nhìn xa mơ mộng. Chiếc khăn quấn lấy cổ cô bé. Cô bé ngạc nhiên ngó ra. Hoàng tử đang chiêm ngưỡng cộ Bà tiên Tình Yêu đã ban phép cho cô bé. Dĩ nhiên, cô bé quàng khăn đỏ trở thành công chúa. Vợ chồng cô không về triều bệ kiến vua cha mà rủ nhau tới rừng mơ lập nghiệp. Họ hái mơ làm ô mai bán cho những người học trò yêu nhau. Về sau, họ còn nuôi tằm, dệt tơ thành khăn, nhuộm đỏ để tặng những cô gái chung thủy. Khăn lụa đỏ quấn quanh cổ các thiếu nữ vào mùa đông mang ý nghĩa đó. Hày quàng khăn lụa đỏ, thế nào cũng gặp tình yêu cao quý trong rừng mợ Rừng mơ ở trong những giấc mơ đẹp.

Cổ tích Cô bé quàng khăng đỏ tôi đã đọc ở đâu, bao giờ, tôi quên mất. Nhưng nó đúng như tôi đã nhớ lại khi nhìn chiếc khăn lụa đỏ của Phượng tung bay.

- Anh Chương!

- Hở?

- Anh không "dạ" nữa à?

- Tôi quên.

- Anh cứ quên đi, quên luôn cũng được, chả sao.

- Tôi xin lỗi Phượng.

- Phượng có trách anh đâu? Mà ta nói chuyện khác. Trời lạnh, trên đường đi học, anh biết ta nên làm gì cho đỡ lạnh không?

- Ăn bánh tây chả quế rắc nhiều muối tiêu.

- Anh đoán đúng ý của Phượng. Nhưng anh đã ăn lót lòng chưa?

- Tôi định ăn thì Phượng tới rủ đi học.

- Anh đừng lo, Phượng có mang sẵn bánh tây chả quế đây, chúng mình vừa đi vừa ăn vừa nói chuyện.

Phượng dừng lại. Nàng mở cặp sách lôi ra hai chiếc bánh tây nhỏ kẹp phồng chả quế. Phượng đưa cho tôi một chiếc:

- Mời anh.

Nàng gài khóa cặp lại. Rồi tay trái xách cặp, tay phải cầm bánh mì. Nàng đưa chiếc bánh lên miệng, cắn một miếng. Phượng cười bằng mắt:

- Coi chừng Phượng bỏ thuốc độc đấy nhé!

Chúng tôi hồn nhiên như đôi chim, như hai người bạn chơi với nhau từ thời thơ ấu. Bánh tây giòn. Chả quế thơm cay mùi quế chị Tôi chợt nhớ những tháng ngày tiểu học. Mùa đông đi học phải xin mẹ bằng được mấy hào mua quế chị Trời lạnh căm căm, bẻ một mẩu quế chi nhỏ tí mà ngậm thì bao nhiêu rét mướt trốn chạy hết. Quế chi nuốt vào dạ dầy, nóng ran cơ thể, chảy nước mắt, nước mũi. Nhưng mà thích. Cho bạn một mẩu quế chi là cho bạn một tấm áo len, một lò sưởi trong buổi học. Lên trung học là giã từ thơ ấu, giã từ những thanh quế chi cay lịm người mùa đông, cay quên lạnh giá, mỗi người học trò phải tìm cho riêng mình một niên thiếu ấm nồng bằng cách gì đó để chắn gió đông. Tình yêu là thứ áo len tuyệt diệu nhất. Mùa đông, tình yêu làm ấm áp. Mùa hè, tình yêu làm mát mẻ. Nhưng chưa tìm ra tình yêu, bánh tây thịt quay hay báng tây chả quế rắc tí muối rang khô tán nhỏ và nhiều hạt tiêu xay thì cũng bớt lạnh một quãng đường từ nhà đến trường. Có tình yêu, lại được tình yêu cho ăn bánh tây chả quế rắc nhiều hạt tiêu, tôi thừa sức lên tận miền Bắc cực, ngồi giữa phiến băng mà mơ mộng.

- Anh Chương!

- Dạ.

- Anh cứ nhớ mãi?

- Hở?

- Như thế tốt lắm. Anh sẽ cho cảm tưởng đấy nhé!

- Cảm tưởng gì?

- Bánh tây. Phượng muốn sau ô mai, báng tây cũng phải có huyền thoại.

- Như huyền thoại chiếc khăn lụa đỏ quàng trên cổ Phượng.

- Có huyền thoại ấy nữa à?

- Hay lắm.

Chúng tôi bên nhau, bước đều , coi như không gian tỉnh lỵ của riêng hai đứa.

- Dịp nào chúng mình được ngồi ở Cổ Ngư, quay lưng về hồ Trúc Bạch, thả mắt nhìn hồ Tây, anh Chương nhỉ?

Tôi hỏi:

- Để làm chi?

Phượng đáp:

- Ăn bánh tôm.

Tôi hân hoan nói:

- Nếu đỗ, sang năm tôi sẽ lên Hà Nội học.

Phượng nói:

- Vậy anh phải đỗ. Rồi Phượng sẽ đưa anh đi thăm đủ ba mươi sáu phố phường.

Hà Nội ba mươi sáu phố phường

Hàng Mật, hàng Đường, hàng Muối trắng tinh

Từ ngày ta phải lòng mình

Bác mẹ đi rình đã biết mấy phen

Làm quen chẳng được nên quen

Làm bạn mất bạn ai đền công cho

Tôi đã nuốt tới miếng bánh tây cuối cùng và nuốt luôn cả lời hứa của Phượng. Nàng sẽ dẫn tôi đi xa hơn, đến một rừng mơ chưa hề có bước chân ai lai vãng. Nhưng tôi phải thi đỗ cuối năm học này. Tự nhiên, tôi yêu Hà Nội, tôi yêu cậu học trò tên là Điệp. Tôi muốn Phượng là Lan ngồi bên song cửa và tôi là Điệp vừa nghe kết quả từ trường thi về qua nhà Phượng. Tôi sẽ mua mười gói đỗ xanh , đỗ đỏ, đỗ đen, hiên ngang như một cảm tử quân đứng phưỡn ngực ngạo nghễ nhìn xe tăng địch quân và ném đủ mười trái lựu đạn. Lựu đạn nở hoa hy vọng. Hoa hy vọng rực rỡ mầu sắc tình yêu. Địch quân không cười. Địch quân chớp mắt. Có thể, địch quân sẽ khóc. Hay vừ khóc vừa cười.

- Anh bằng lòng chứ?

- Để Phượng dẫn đi thăm Hà Nội?

- Đỗ trước đã.

- Nhỡ tôi trượt?

- Anh không thể trượt. Anh phải đỗ.

- Nhỡ...

- Trong đời chúng ta không hề có một lần "nhỡ", anh hiểu chưa, anh Chương?

Tôi hiểu. Nghĩa là không hề có nhỡ một lần tôi và Phượng xa nhau. Điều đó khiến tôi lo ngại. Và tôi sợ mùa hè sắp tới, dù bây giờ chưa hết mùa đông. Mùa hè tới, tôi sẽ đi thị Tôi sẽ đỗ. Nếu chỉ giản dị thế, cuộc đời thật sung sướng. Nhưng nhỡ (làm sao biết nổi mà bảo không hề có nhỡ) tôi trượt, nếu tôi về ngang nhà người yêu bằng một gói vỏ chuối, chắc chắn, cuộc đời sẽ buồn tênh.

- Anh Chương!

- Dạ.

- Anh lại nhớ?

- Tôi quên rồi.

- Nhưng điều này cấm anh quên : Tối 24, anh chờ Phượng ở cửa nhà anh. Chúng mình cùng đi dự tháng lễ nữa đêm.

- Tôi sẽ nhớ.

Đã đến cổng trường. Tôi cám ơn cổng trường. Vì nó làm tôi không thèm nhớ đoạn kết của cuộc đời cậu học trò tên là Điệp. Một chuyện tình chán ngấy là một chuyện tình có nhân vật quy y cửa Phật. Còn chuyện tình đẹp? Tôi chưa biết. Có điều chuyện tình ấy không có đoạn kết khiến ta phải khóc sưng mắt hay cười rũ rượi như một người điên. Nó lâng lâng. Nó man mác. Nó dịu nhẹ. Tôi muốn tình yêu man mác, lâng lâng, dịu nhẹ đừng bùi ngùi, thổn thức. Chúng tôi sóng đôi bước vào sâng trường, vào lớp học. Tôi vừa tìm ra câu trả lời của tôi. Tại sao các cô học trò lớp dưới nhìn tôi khi tôi ở bên cạnh Phượng? Tại vì, giản dị quá mà, các cô ấy đang mơ thành Phượng, đang mộng có cậu học trò nào đó đứng cạnh chuyện trò vu vơ...

Giánh sinh năm nay trời thật lạnh. Chỉ tiếc không có tuyết rơi. Nếu muốn tuyết rơi, tôi phải nhắm mắt mơ mộng. Mọi năm, tôi đâu cần biết lễ Giáng Sinh. Với học trò ngoại đạo, Giáng Sinh được nghỉ một ngày, được xa trường lớp một buổi, được quên sách vở một đêm. Thế thôi. Nhưng Giáng Sinh năm nay thì tuyệt diệu. Với tôi, từ tháng chín, một ý nghĩ gì về Phượng, một ngóng trông nào với Phượng đều tuyệt diệu. Tôi khó tìm tĩnh từ hay hơn. Trước tiên, Phượng nhờ bưu điện gửi cho tôi một tấm thiếp giáng sinh do nàng vẽ. Đơn sơ là tình yêu. Đơn sơ cũng là tặng phẩm tình yêu. Tấm thiếp vừa khổ phong bì, Phượng vẽ cây giáng sinh đầy chuông, hoa và những vì sao. Chót vót cây giáng sinh, một đôi chim nhỏ đậu sát nhau. Chuông, hoa và sao phủ đầy tuyết trắng. Đôi chim nhỏ không bị tuyết phủ. Chắc là vì sao giáng sinh trên trời giúp đôi chim một phép tích làm tan tuyết lạnh. Vì sao giáng sinh chiếu tỏa hào quang xuống chỗ đôi chim đậu. Phượng viết câu chúc tôi: " Chúc anh Chương nhận được một ân huệ nhỏ của Chúa trong đêm Giáng Sinh để gìn giữ suốt đời ". Gửi thiệp giáng sinh trong mùa Giáng Sinh đã trở thành truyền thống cho cả những người ngoại đạo ở thành phố. Không còn gì khôi hài hơn, " học trò " hơn những anh bạn cùng lớp gửi thiệp giáng sinh cho mình tận tay và ở ngay lớp học. Và mình dở ra xem ngay, đọc ngay và cám ơn ngay tại chỗ. Và chẳng cảm thấy gì. Đó là những tấm thiếp giáng sinh năm ngoái, năm kia. Năm nay, không ai gửi cho tôi. Có lẽ, Chúa muốn bắt tôi phải cảm thấy một ý nghĩa tuyệt diệu ( vẫn tĩnh từ đó ) trong ngày giáng sinh của Ngài và Ngài truyền lệnh cho Phượng gửi thiếp giáng sinh cho tôi bằng bưu điện, bằng sự ngạc nhiên vây phủ bởi mầu sắc của thần thánh. Tôi tưởng chừng gặp Chúa sớm nhất, sớm hơn ba ngôi vua tới từ phương Đông.

Tỉnh lỵ nhỏ bé của tôi nhộn nhịp từ lúc chập tối. Người người đi đi, lại lại. Những chiếc đèn ông sao luồn bóng điện bên trong đã thắp sáng trước cửa những gia đình công giáo. Tôi quên chưa hỏi Phượng "đi đạo" hay "đi đời." Tôi nghĩ chả nên hỏi. Bóng tối tràn ngập thị xã cho tôi nhìn rõ cây thánh giá trên nóc giáo đường. Tôi đứng ngoài cửa chờ Phượng. Tôi nhớ Phượng. Nhớ Phượng châm điếu thuốc. Và tôi châm một điếu thuốc. Điếu thuốc chóng hết. "Ngó trên tay thuốc lá cháy lụi dần, Anh sẽ nói gớm sao mà nhớ thế." Châm thêm điếu thuốc mới. Hỡi cỏ tương tư, ngỡ rằng đốt một giúm, nhỏ khói sẽ thấy người yêu hiện ra, ta đốt hai giúm, người yêu vẫn chưa hiện ra trong khói thuốc! Hỡi khói tương tư, ta gửi hồn ta vào ngươi, hãy bay tới nàng bảo đến ngay kẻo ta vàng phổi, ta ho lao, ta chết. Phượng không muốn tôi chết. Phượng đã tới. Nàng mặc áo mầu. Nàng sợ mặc áo trắng tôi nhình không ra. "áo em trắng quá nhình không ra." Phượng tới như một thiên thần, một nữ thiên thần biết yêu. ( Các thiên thần thường là bột nặn, là đá, là gỗ... ) Vùng trời của riêng tôi rực ánh hào quang. Nhưng tầm mắt tôi thì bị giới hạn ( Tôi thích thê). Cơ hồ tôi cận thị. Cơ hồ tôi chỉ còn nhìn rõ Phượng áo nhung xanh mướt.

- Phượng đến muộn bắt anh đợi. Anh đốt mấy điếu thuốc lá rồi?

- Tôi mới sắp đốt điếu thứ nhất.

- Anh có nói dối không?

- Không.

- Sao Phượng cứ thích anh nói dối Phượng.

- Để làm gì?

- Để thấy anh dễ mến hơn.

Chúng tôi sóng đôi bước thân ái tựa đôi nhân tình.

Phượng nói:

- Mình đi đâu chờ tới nữa đêm?

Tôi hỏi:

- Phượng muốn đi đâu?

- Anh có sợ mỏi chân không đã?

- Không.

- Thế thì mình đi hết các phố thị xã. Phượng về đây ngót bống tháng mà mới chỉ biết con đường từ nhà đến trường ngang qua nhà anh. Phượng muốn chơi trò này: Phượng đếm và anh làm tính nhẩm xem thị xã của anh có bao nhiêu bóng đèn điện ngoài phố.

- Những bóng bị cháy?

- Mình cũng tính rồi trừ đi.

- Tại sao mình không đếm những cây hồi?

- Một đêm khác. Giáng Sinh sang năm, chẳng hạn.

Chúng tôi thả dài trên những hè phố lớn. Những phố nhỏ không có vỉa hè, chúng tôi đi giữa đường, đi thong thả. Hai đứa cười nói rất nhỏ mà tiếng cười nói rất to, vang xạ Phượng đếm những bóng đèn điện vàng khè trên cột cao bằng đốt ngóng taỵ Hết con phố, nàng cho biết tất cả có bao nhiêu bóng đèn điện. Sang phố khác, hết đường, nàng lại cho biết số bóng đèn đã đếm và tôi cộng lại. Trò chơi lạ lùng. Hồi còn nhỏ, tôi chỉ khoái bắn vỡ bóng đèn điện. Tối tối, tôi đem súng cao su, tia bóng đèn rồi chạy trốn cảnh binh. Bây giờ lớn khôn, có người bạn gái mà mình tưởng đã là người yêu của mình, tôi đi đến bóng đèn điện.

- Anh Chương ạ !

- Hở !

- Anh không quên " bài học, " Phượng tặng anh 19 điểm.

Tôi bắt chước Phượng xóa tiếng "dạ" và đồng nghĩa của nó trong tự điển rồi.

- Phượng thương hại những con đường đêm không có ánh điện. Đó là những con đường mù. à, được bao nhiêu cả thẩy?

- Tôi quên.

- Lỗi tại Phượng, đang đếm thì nói làm anh quên.

- Phượng cứ nói chuyện, có gì sang năm chúng mình đếm lại. Sang năm, chắc không còn những phố đêm không đèn.

- Anh chắc ?

- Tôi chắc. Vì những phố ấy Phượng đã đi qua.

Phượng lặng thinh. Tôi nghe rõ hơi thở của Phượng và tôi nghe rõ hơi thở của tôi. Tôi có nhiều chuyện muốn kể với Phượng, muốn nói với Phượng nhưng tôi đã quên hết. Ở nhà, sửa soạn ra đi, tôi định khơi chuyện Nhật ký của tôi. Thể nào Phượng cũng nằn nì đòi xem. Và tôi sẽ cho nàng xem. Tôi đã ghi biết bao ý nghĩ của tôi về Phượng. Tôi đã chép biết bao thơ nhớ nhung, hờn ghen, giận dỗi của các thi sĩ mến yêu của tôi. Đọc xong, Phượng sẽ nói yêu tôi. Ba tiếng anh yêu em thật giản dị, thật đơn sơ mà sao khó nói, khó viết ! Phải chăng những gì đơn sơ nhất, giản dị nhất lại khó khăn nhất, rắc rối nhất. Tình yêu là thí dụ. Và vì tình yêu không đơn sơ, giản dị, tình yêu chứa đựng cả bầu trời huyền ảo, cả đại dương bí ẩn nên Thượng Đế mới tạo ra thi sĩ để thi sĩ truyền cách tỏ tình cho loài người. Nhưng thi sĩ chưa làm tròn sứ mệnh của Thượng Đế. Hàng triệu thi sĩ đã làm thơ ái tình và còn hàng triệu thi sĩ đang làm thơ ái tình. Có hàng triệu triệu bài thơ ái tình gây xúc động cỏ cây, hoa lá, chim muông, đất đá, súng đạn. Chỉ thiếu một bài thơ cho tôi nói với Phượng : Anh yêu em. Bởi thế, tôi đành chép những bài thơ của những thi sĩ tôi yêu nhất, tôi ngưỡng mộ nhất vào nhật ký của tôi, hy vọng nếu Phượng đọc, Phượng sẽ nói Phượng yêu tôi, em yêu anh. Phượng nói chắc dễ dàng.

- Phượng.

- Dạ.

- Đã nửa đêm chưa?

- Gần tới.

- Mình nên đến nhà thờ.

- Làm gì ?

- Dự lễ.

- Phượng không " đi đạo ". Phượng " đi đời ", Phượng đi thênh thang trong cuộc đời. Mình dự lễ ngoài đời, dự lễ ngoài trời. Anh hãy ngước nhìn bầu trời mà xem, Chúa đang nhìn những kẻ ngoại đạo và chỉ ban ân sủng cho kẻ ngoại đạo.

Tôi ngửa mặt nhìn trời. Bầu trời đầy sao. ánh sao xuyên qua sương khuya.

- Vì sao nào sáng nhất là Chúa Giê xu đấy.

Tôi nói :

- Tôi chỉ thấy một chuỗi sao sáng nhất.

Tôi bảo Phượng nhìn theo tay tôi chỉ lên trời :

- Phượng thấy chưa, chuỗi sao hình chữ P. Đặt tên là sao Phượng nhé !

Phượng nắm lấy tay tôi. Cánh tay tôi cứng đợ Như một hiệp sĩ hạng tồi bị tay cao thủ điểm trúng huyệt. Tôi lịm người. Tâm hồn tôi thoát khỏi thể xác tôi, bay bổng. Bay bổng lên vì sao Phượng. Tôi đang hưởng một cảm giác lạ lùng mà tôi ngu ngơ quá, chẳng hiểu cách so sánh hay phân chất. Phượng đã buông tay tôi. Nàng giải huyệt cho tôi.

- Có một vì sao mọc chệch ra ngoài.

Tôi nhìn Phượng :

- Đó là chiếc răng khểnh của Phượng.

Phượng cười, nụ cười thơm mùi lê chín :

- Cám ơn anh. Phượng được hưởng một đêm Giáng Sinh rất đẹp ở tỉnh lỵ. Mình về nhé, anh Chương.

- Vâng, mình về...

Đêm Giáng Sinh niên thiếu của tôi đấy. Cũng bình thường và đơn giản, nếu tôi kể chuyện cho bất cứ ai nghe. Hai người trai gái đi trên những phố vắng. Đi đến nửa đêm, nghĩ vẩn vơ, nói vu vợ Rồi về. Trước đó thì náo nức mong, nóng lòng đợi, tưởng chừng mình sẽ kiếm được bí tích của tình yêu trong đêm Giáng Sinh. Chúa đến với loài người chắc cũng đơn giãn như hai chúng tôi. Và đó là tình yêu.

- Anh Chương ạ, nếu được ước một điều trong đêm nay, anh ước ao gì ?

- Phượng đã học bài thơ Đi chơi chùa Hương của Nguyễn Nhược Pháp chưa?

- Chưa.

Tôi mừng quá. Trong bài thơ ấy, cô bé mười lăm tuổi theo bố mẹ đi chơi chùa Hương đã gặp một văn nhân. Cô bé mơ ước "Sao cho em lấy chàng". Tôi muốn ước một điều tương tự : Sao cho tôi lấy nàng. Tôi bảo Phượng :

- Tôi ước ao điều cô bé của thi sĩ Nguyễn Nhược Pháp đã ước.

Phượng nói :

- Để Phượng sẽ đọc bài thơ Đi chơi chùa Hương.

Tôi đưa Phượng về nhà Phượng. Một mình trên con đường khuya, tôi châm thuốc hút. "Nhớ nhà châm điếu thuốc, Khói huyền bay lên cây". Nhớ Phượng châm điếu thuốc. Khói huyền bao lên sao. Đêm nay tôi không thích ngủ. Có thể tôi sẽ làm thơ.

Chương 5

Tháng 1

Tháng giêng ngon như một cặp môi gần

Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa

Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua

Xuân còn non nghĩa là xuân sắp già

Và xuân hết nghĩa là tôi cũng chết

Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ hẹp

Không cho dài tuổi trẻ với thanh xuân

Nói làm chi rằng xuân vẫng tuần hoàn

Nếu tuổi trẻ chẳng đôi lần thắm lại

Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi

Nên bâng khuâng thương tiếc cả đất trời

Những câu thơ thật buồn. Cho niên thiếu. Nó mở ra một hoàng hôn lạnh tím với khung cửa sầu thảm mà người niên thiếu sắp phải bước quạ Bước qua và đoạn tuyệt tuổi ngọc. Ôi, tuổi ngọc của một đời người sao ngắn ngủi thế! Người niên thiê"u sẽ giã từ những buổi "Đi dạo" :

Bước bước giang hồ giữa mắt tươi

Đi thì có chỗ đến không nơi

Mỗi khi nghỉ nhọc t rong thân gió

Tôi hớp trong tay những vốn trời

Sẽ nhìn rõ đời mình lửng lơ quá tầm tay với :

Kìa treo trái mộng trĩu cây đời

Ngang với tầm tay ngắn của người

Những múa vu vơ tay đã mỏi

Ê chề đời thoáng vị cơm ôi

Tôi bỗng thương tôi và thương cái hiện tại tuyệt diệu, cái hiện tại đầy chiêm bao dễ dàng hiện lên trên những trang vỡ nháp học trò, bằng những nét vẽ đơn sơ, khờ khạo. Cái hiện tại ấy rồi phải mất như tôi phải lớn, phải già, phải thôi học. Khung cửa sầu thảm của hoàng hôn lạnh tím khép chặt. Tôi bước sang một thế giới âm u: Cuộc đời. Thế giới ấy đã đặt chân tới, khó lòng trở lại. Cửa đã khép và khóa đã vặn. Tôi sẽ leo lên những con dốc lởm chởm hứa hẹn rơi xuống vực thẳm. Tôi hết được bồng bềnh trên dòng sông mơ mộng. Cái roi đời hẳn, khác cái roi tình yêu. Những câu thơ báo hiệu một tương lai u ám cho tôi, cho những người sắp giã từ tuổi vừa lớn, đã khiến tôi gục mặt xuống cuốn vở nháp. Ngậm ngùi. Năm ngoái , tôi không bận tâm với thời gian, với sự tuần hoàn của trời đất. tôi nghĩ ngày mai sẽ vui hơn ngày quạ Và lớn khôn mình sẽ được hưởng nhiều thứ mà còn bé nhỏ mình thèm thuồng, mình bị ngăn cản. Năm nay, cùng với sự chuyển mùa của lòng tôi, tâm hồn tôi đã thay đổi. Thay đổi từ tháng chín, từ lúc xót thương những chiếc lá vàng úa và tưởng mỗi chiếc lá rời cành đều là chiếc lá bàng cuối cùng trong thơ Nguyễn Bính. Thay đổi từ ngày có Phượng. Ngày đó có tình yêu. Và tình yêu bắt ta lo sợ đôi cánh ngu si của thời gian, bắt ta sợ những lời tiên tri về tình yêu của thi sĩ. "Gặp đi em , anh rất sợ ngày mai, Đời trôi chẩy lòng ta không vĩnh viễn". Lòng ta không vĩnh viễn hay niên thiếu của ta không vĩnh viễn? Tôi chợt nhớ những câu hẹn hò của Phượng. Mà buồn. Nếu hè này tôi trượt? Chắc chắn, tôi không được lên Hà Nội học ban tú tài, không được ngồi ở bên đường Cổ Ngư với Phượng nghe gió lướt trêm mặt hồ thụ Tôi không được gần gũi Phượng, không được thưởng thức mùi hương ngát thơm của tóc Phượng. Tôi sẽ mất Phượng. Mãi mãi mất Phượng. Tôi ghét mùa hè sắp tới. Tôi muốn tháng giêng chôn chân một chỗ. Tôi muốn chặt chân tháng giêng. Nhưng tôi làm không nổi. Tôi đành an ủi tôi. Rằng đã chắc gì Phượng yêu tôi. Rằng tôi chỉ là kẻ nhật vơ tình yêu. Rằng tôi đã biết yêu chưa. Rằng như thế có phải tình yêu. Dẫu sao, tôi vẫn sợ tháng giêng chóng qua, tôi vẫn sợ mùa hè sắp tới. Nghĩ đến buổi chiều hay buổi sáng hay buổi trưa lặng lẽ đi như một thi sĩ "Cúi đầu ngoảnh mặt quên xa tiếc, Đi hết thời gian không tiếc thương", tôi thấy trời đât quanh tôi đã câm điếc. "Sông núi phô pha bặt tiếng huyền". Tôi không dám nghĨ thêm nữa. Hỡi tháng giêng đầu tiên của đời niên thiếu, mi có hiểu tâm trạng ta, tâm trạng của cậu học trò vừa lớn vừa biết yêu vừa biết buồn vừa biết sung sướng vừa biết sợ hãi !

Tháng giêng học Nguyễn Công Trứ! Tại sao tuổi trẻ cứ bị học những tư tưởng cằn cỗi? Tại sao cứ bắt những tâm hồn thiê ''u niên học Trê Cóc, Trinh Thử, Lục Văn Tiên, Cung Oán Ngâm Khúc, Chinh Phụ Ngâm Khúc... ? Tại sao một học trò đệ ngũ phải gặm những khúc bánh mì rắn như đá :

Trẻ tạo hóa đành hanh quá ngán

Chết đuối người trên cạn mà chơi

Lò cừ nung nấu sự đời

Bức tranh vân câ ?u vẽ người tang thương

Một học trò đệ ngũ nào đã tội tình chi mà phải lải nhải thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm :

Ta dại ta tìm nơi vắng ve?

Người không người đến chỗ lao xao

Phải học sự ngờ vực cuộc đời :

Còn bạc còn tiền còn đệ tử

Hết cơm hết gạo hết ông tôi

Tại sao tôi không được học tình yêu trong ca dao, trong thơ Nguyễn Bính, Đinh Hùng, Nguyễn Xuân Huy... ? tôi còn trẻ măng mà tưởng đã già cốc khi đọc những vần thơ yếm thế của Cao Bá Quát :

Ba vạn sáu nghìn ngày là mấy

Cảnh phù du trông thấy cũng nực cười

Thôi công đâu mua chuốc lấy sự đời

Tiêu khiển một vài chung láo lếu

Cái chí làm trai của người xưa không còn hợp với tôi. "Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao" hay là "Quyết soay bạch ốc thành lâu đài" nó giả tạo và anh hùng rơm quá. Cổ thụ là cây đã chết. Sống mà như chết vì đã hết nhựa yêu đương. Cổ thụ chỉ còn cái bóng mát hữu ích trong bài luận lớp bạ Tôi chán thơ văn Nguyễn Công Trứ. Tôi hợp với Chu Mạnh Trinh hơn. Tôi đã buồn, tôi càng buồn. "Tôi buồn chẳng hiểu vì sao tôi buồn". Rõ ràng tôi rắc rối, tôi phiền toái, tôi mưa nắng bất thường, tôi đêm ngày vô định. Tôi đang yêu và tôi đang tiễn biệt tình yêu. Tôi đang sung sướng và tôi đang khổ sở. Tôi hiểu tôi và tôi chẳng hiểu tôi. Phải chăng thế là tuổi vừa lớn, thế là mùa chuyển dịch của lòng niên thiếu ?

Thầy toán trả bài thi đệ nhất lục cá nguyệt. Thầy nói :

- Anh Tùng năm nay tiến bộ. Anh Chương có vẻ chểng mảng, bài vở làm cẩu thả. Nếu anh ỷ tài anh sẽ trượt. Chị Phượng là học trò mới lại rất xuất sắc.

Thầy không hiểu gì về Tùng. Thầy không hiểu gì về tôi. thầy không hiểu gì về Phượng. Chỉ một mình Phượng hiểu tôi. Phượng quay xuống :

- Trả anh "ngôi vị" xuất sắc nhé!

- Tôi tặng Phượng.

- Không tiếc chứ ?

- Đã cho thì không tiếc.

Tôi không ngờ mình nói được một câu bao phủ đầy ý nghĩa. Hình như tôi đã tác hiệu. Hình như khi một cậu trai biết yêu là cậu ta hết hồn nhiên, tuy vẫn ngô nghệ Tác điệu càng ngôi nghê, ngớ ngẩn. Đôi mắt Phượng tròn xoẹ Tôi thấy tôi trong đôi mắt nàng. Tôi thấy tôi hết buồn phiền, lo lắng, sợ hãi. Tôi thấy tôi sung sướng, vui vẻ. Tôi thấy ngôi trường thi bên Nam Định quyến rũ vô cùng. Tôi nghe tên tôi được gọi vào vấn đáp. Tôi nghe tên tôi đâ.u bình thứ. (Cứ trung bình, mọi việc sẽ tốt đẹp). tôi thấy tôi ngồi trên chuyến xe hàng lên Hà Nội trọ học. Tôi thấy Phượng rủ tôi lên Cổ Ngư ăn bánh tôm. Tôi nuốt gọn Hà Nội một miếng. Tôi nhìn rõ cả tôi lẫn mộng mơ của tôi trong đôi mắt Phưò quay lên. Thầy tiếp tục khen người này, chê người nọ, khuyến khích người kia. Phượng hí hoáy viết và đưa cho tôi mẩu giấy :"Phượng muốn xin anh một thứ, được không? " Tôi viết trả lời ngay : "Nếu tôi có bất cứ cái gì, tôi sẽ cho Phượng hết, không tiếc, tôi thề tôi không tiếc". Tôi ném mẩu giấy lên bàn Phượng. Đọc xong, Phượng quay xuống :

- Anh giữ lời hứa đấy nhé! Ăn Tết xong Phượng sẽ nói Phượng sẽ xin anh thứ gì.

Tôi không biết Phượng muốn xin tôi thứ gì. Tôi bỗng ghét tháng giêng , muốn nó đi nhanh. Tôi lại vội vàng. Mới mong tháng giêng chôn chân một chỗ, mới đòi đốt cháy đôi cánh thời gian đã đổi ý liền. Một ngày mấy lần đổi ý. Chưa bao giờ tôi mong Tết như bây giờ. Khi tôi mong đợi thì giờ gian nó ì ra. Nó ngủ gật. Nó quên đi. Nó chán đi. Mắng nó, đuổi nó, nguyền rủa nó, nó nhe răng cười. Tôi đành chịu thuạ Những môn thi khác tôi được trên điểm trung bình. Tôi không phàn nàn. Một mình Phượng hiểu tôi vẫn xuất sắc là thừa. "Hoàng tử của lòng em", của riêng em. Hoàng tử đâu phải của... nhiều em. tháng giêng dương lịch đi chậm thi với tháng chạp âm lịch. Với học trò, tháng giêng là tháng dưỡng sức. Đệ nhất lục cá nguyệt đã thi xong xuôi. Sang tháng hai, qua ít ngày nghỉ Tết Nguyên Đán, học trò đệ tứ tha hồ đánh vật cùng bài vở. Mảnh bằng trung học phổ thông cũng vẻ vang lắm, đùa sao! Lớp tôi lãnh nhiệm vụ tổ chức buổi liên hoan tất niên toàn trường và xuất bản một tờ bích báo. Tùng được bầu làm trưởng ban nhạc, kịch. Tôi làm trưởng ban bích báo.

Tùng xách đàn đến trường. Anh ta vào các lớp tuyển chọn giọng cạ Các cô nữ sinh đệ ngũ phục Tùng sát đất. Giờ ra chơi, lợi dụng chức trưởng ban nhạc, kịch, Tùng ngồi trên bàn, tay búng đàn, miệng hát một khúc nhạc "Em tôi" của Lê Trạch Lựu

Em tôi ưa đứng

Nhìn trời đăm đăm

Mang theo đôi mắt

Buồn vương giấc mơ

Vu vơ đắm đuối

Theo ngàn áng mây

Bao đêm thầm đếm trên trời đầy sao sáng...

Tiếng đàng của Tùng thật haỵ Anh ta chơi đàn nổi tiếng ở thị xã. Tôi biết Tùng hát cho ai nghe. Và tôi thấy gai gai tâm hồn. Những lần Tùng đàn hát trong lớp, Phượng thường quay xuống nói chuyện với tôi. Nàng đùa: "Anh mất bài tủ rồi". Tôi nói: "Tôi sẽ hát bài khác tặng Phượng". Tôi ngó Tùng và đọc rõ nỗi buồn trên khuôn mặt... nghệ sĩ của anh. Bài vở các lớp gửi về đăng bích báo rất ít. Lớp đệ tứ phải viết gần như trọn hai trang báo. Tôi có ba người phụ tá để viết và vẽ. Tôi chỉ chọn bài. Và tôi đã choáng váng khi đọc những bài thơ tỏ tình yêu với Phượng. Đây là thơ của Tùng gửi đăng :

4 Câu Phượng Vỹ

Ta yêu lắm phượng hồng trên áo trắng

Khi đơn sơ môi phượng đắn đo cười

Nhìn lá biếc phượng thêu chùm đỏ thắm

Nghe trong hồn công chúa phượng lên ngôi

Bốn câu thơ của Tùng tán dương Phượng quá. Phượng là công chúa. Công chúa của Tùng. Không hiểu tôi có đủ tài làm bài thơ ca ngợi Phượng hơn Tùng không. Tôi đâm ra bối rối. Tôi muốn từ chức trưởng ban bích báo để khỏi phải tự cầm kim đâm vào tim mình. Và đây, bài thơ ký bút hiệu Ái Phượng (yêu Phượng đây mà, yêu nặng):

Phượng Nở Mùa Xuân

Em ở phương trời xa tới đây

Đi cùng thu với gió heo mây

Từ em chung học tình ta bỗng

Bay thật cao vời theo sắc mây

Đây khoảng đời buồn riêng của ta

Bốn mùa thiếu vắng tiếng chim ca

Bốn mùa không một cành hoa nơ?

Nghe dậy tâm hồn những xót xa

Em đến bảng đen cũng động lòng

Ghế bàn nghe chuyển mạch mung lung

Hoa vườn ta nở chim đua hót

Ta thấy gần ta bao nhớ nhung

Phượng vĩ là em đấy biết chưa

Loài hoa của tình ái đong đưa

Chẳng chờ hè tới cho vàng mộng

Nở rợp hồn ta thắm ước mơ

Thi sĩ Ái Phượng tỏ tình thiết tha gấp mười lần thi sĩ Văn Tùng. Tôi chắc thi sĩ Ái Phượng đã từng lén bỏ thư vào ngăn bàn của Phượng. Phượng bảo tôi đã có trên mười cậu học trò viết thư tình cho nàng. Những bức thư tình lén bỏ vào ngăn bàn học của Phượng không làm tôi khổ sở nữa. Tôi đã là kẻ chiến thắng, kẻ chiến thắng có lòng. Nhưng mà những bài thơ tỏ tình với Phượng tôi đang chọn đăng báo nguy hiểm lắm. Thơ dễ gây xúc động. Những mười mấy bài thơ ca ngợi Phượng, ngỏ lời yêu Phượng thì tôi chống đỡ sao nổi. Thi sĩ Ái Phượng và mười sáu câu thơ của anh ta làm tôi tối tắm mặt mũi. Bài thơ dưới đây mới là trái đấm nghìn cân :

Con Chim Xanh Tình Ái

Em rụt rè tháng chín

Từ tháng chín tới nay

Tâm hồn anh gói kín

Yêu em em có hay

Em hồn nhiên tháng mười

Anh ngại ngùng dò hỏi

Phải em gửi nụ cười

Cho tình anh trôi nỗi

Em đơn sơ tháng một

Anh chiêm bao tình cờ

Em làm sao biết được

Trời trong anh ngẩn ngơ

Em tuyệt vời tháng chạp

Nhìn em anh ngại ngùng

Mùa xuân nào chim hót

Mùa xuân anh nhớ nhung

Con chim xanh tình ái

Bây giờ đã tháng giêng

Một mình anh mòn mỏi

Đi trên nỗi ưu phiền

Thi sĩ tác giả bài thơ này ký bút hiệu Hoài Phượng. Trên đầu bài thơ, nhà thi sĩ "khốn nạn" của tôi đề tặng một câu bống bế : "Tặng một chùm phượng đỏ duy nhất trên cây phượng vĩ giữa sân trường của tôi"! Phượng đỏ là Hồng Phường. Thi sĩ Hoài Phượng làm thơ tặng Hồng Phượng, diễn tả mối tình thơ mộng của chàng từ tháng chín.

Từ tháng chín, bao nhiêu anh học trò đệ tứ đã yêu thầm nhớ trộm Phượng. Yêu Phượng bao nhiêu người hút thuốc lá. Yêu Phượng bao nhiêu người làm thợ Toàn những bài thơ, đọc xong, tôi choáng váng. Nếu tôi là Phượng chắc tôi sẽ xúc động tận đáy linh hồn. Và nghĩ thế, tôi rối tăm mặt mũi. Nhưng tôi tin Phượng đã yêu tôi. (Thật ngớ ngẩn, người ta đã tặng anh một bức tượng như Lục Vân Tiên tặng tượng Kiều Nguyệt Nga hay cắt mớ tóc gửi anh làm tin như Thúy Kiều gửi Kim Trọng đâu mà anh chắc người ta đã yêu anh. Anh nhận vợ Yêu là nhận vơ đó.) Phượng sẽ cho tôi biết cảm tưởng về những bài thơ "tán" nàng. Chắc chắn, Phượng sẽ thản nhiên. Tôi chỉ muốn vậy. Và mong rằng Phượng khen ngợi những bài thơ đã làm tôi bàng hoàng.

Lớp tôi, nhờ Phượng, sẽ đóng góp cho văn học sử hàng chục thi sĩ lừng danh. Thơ của Ái Phượng, Hoài Phượng hay hơn thơ của Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Bỉnh Khiêm. Nó thật quá, gần gũi với tôi quá. Nó còn học trò. Mai sau nó sẽ điêu luyện, nó sẽ làm mờ Huy Cận, Xuân Diệu... Hỡi thi sĩ của lớp tôi, các bạn hãy thất tình, hãy trốn học, hãy trượt thi để thành thi sĩ trứ danh. Bởi vì, tất cả thi sĩ trứ danh đều đã làm thơ ở lớp học vì người con gái. Vì tình yêu. Các bạn hãy nổi tiếng, hãy vào Nam ra Bắc. Xin các bạn đừng cướp mất Phượng của tôi bằng những bài thơ óng ả của các bạn. Thi sĩ làm cho mọi người yêu nhau. Thi sĩ tạo hạnh phúc cho người khác. Các thi sĩ học trò của tôi nhớ giùm tôi điều ấy. Dù sao, tôi sẽ thức khuya vài đêm để làm một bài thơ thi đua với thi sĩ Ái Phượng, Hoài Phượng, Văn Tùng.

Và đây là bài thơ của tôi, bài... "chiến thơ" như bài "chiến tụng Tây Hồ Phú" của Phạm Thái:

Tương Tư Thảo

Nàng cho tôi giúm tương tư thảo

Và dặn mỗi chiều xuống nhớ nhung

Đốt cỏ tương tư bằng lửa ảo

Hồn bay theo khói đẹp vô cùng

Lúc ấy đôi lòng đi dạo chơi

Qua đường nắng chiếu lối trăng soi

Đây dòng sông mộng con thuyền lướt

Tình ngỡ đang nằm trong chiếc nôi

Chín vạn hương thơm tỏa ngạt ngào

Quanh tôi đầy rẫy những chiêm bao

Với tay hái một chùm hoa phượng

Chưa đủ vì chưng vẫn khát khao

Ngẩn ngơ đứng giữa khung trời la.

Tôi lạc vào rừng mơ rất mơ

Ngủ trọ màng cây chăn xác lá

Thấy mình khác hẳn tháng năm xưa

Đó lúc hồn tôi theo khói bay

Lên cao hồn cũng hóa làm mây

Thành mưa rơi xuống nhòa thương nhớ

Thấy dựa vai nàng tay kiếm tay

Tôi so sánh bài thơ của tôi với các thi sĩ Văn Tùng, Ái Phượng, Hoài Phượng thì cảm thấy mình ăn đứt về "nội dung". Nội dung Tương Tư Thảo là nội dung của tình yêu đã nằng trong taỵ Khi các bạn tôi mới yêu Phượng trên áo trắng như Văn Tùnh, anh yêu Phượng đấy, em biết chưa như Ái Phượng, chưa ngỏ lời yêu đã ngỡ thấy tình như Hoài Phượng thì tôi đã dựa vai nàng, đã đi dạo chơi với nàng, đã hái trái mộng, hoa mơ, đã được nàng bỏ bùa tình yêu tức là tặng một giúm tương tư thảo. Đọc bài Tương Tư Thảo, Phượng sẽ nhớ câu dặn tôi :"Hút một điếu thuốc lá mỗi ngày lúc nhớ tới một người". Tôi vững lòng rồi. Tôi chấp tất cả. Bài thơ của tôi ký bút hiệu... Tây. Tôi bắt chước J. Leiba, thi sĩ có mấy câu thơ đợi thư người tình rất thú vị:

Thư bạn tôi không có sáng nay

Người phát thư vừa qua khỏi cửa

Lòng tôi như dại lại như ngây

Và bút hiệu của tôi là Mille Chapitres. Nhưng Mille Chapitres độc giả dễ đoán quá. Tôi viết tắt Mille vậy: M. Chapitres, ngàn chương, Thiên Chương. Thiên Chương đâu phải nghìn chương, Thiên Chương là văn chương trên trời, là tinh tú cơ mà! Kê, M. Chapitres cũng cứ chu rồi. Tôi cho trình bầy Tương Tư thảo ở giữa tờ bích báo. Khung thơ tô màu đỏ viết chữ đen nổi bật. Chợt nhớ có hôm Phượng bảo tôi gửi đăng báo bài huyền thoại ô mai, tôi bèn đăng luôn trên bích báo, ký tên Hồng Phượng. Bích báo hoàn thành, chẳng có vẻ gì gọi là tết học trò cả. Tự nhiên bích báo mang chủ đề Phượng. Thơ Phượng, văn Phượng và toàn ký tên Phượng : Ái Phượng, Hoài Phượng, Hồng Phượng, Loan Phượng, Mơ Phượng, Diễm Phượng... , trừ bút hiệu bí hiểm M. Chapitres! Hôm bích báo "Xuân Hồng "dán ở cửa lớp đệ tứ, độc giả chen nhau đọc như chen nhau mua vé xen xiếc Tạ Duy Hiền ngày xưa. Nhiều anh rút sổ tay chép hết những bài thơ tình bồng bế. Độc giả làm những cuộc phê bình tại chỗ. Bài thơ nào haỵ Bài thơ nào lãng mạn. Mọi người đều thắc mắc M. Chapitres ảnh hưởng Xuân Diệu nặng nề. Một độc giả ra cái điều sành điệu thi ca, ngâm váng :

Bữa trước riêng hai dưới nắng đào

Nhìn cô tôi muốn hỏi vì sao

Khi tôi đến kiếm trên môi đẹp

Một thoáng cười yêu thỏa khát khao

Muôn vạn hương thơm của ngạt ngào

Quanh tôi đầy rẫy những chiêm bao

Với tay hái một chùm hoa phượng

Chưa đủ vì chưng vẫn khát khao

Và bình:

- Xuân Diệu khát khao, M. Chapitres cũng khát khao. "Chín vạn hương thơm" là mượn chữ Nguyễn Bính. Giờ đây chín vạn hương trời nở, Duy có tình ta khép lại thôi.

Vị độc giả đang bình bài thơ của thi sĩ M. Chapitres quả là tay sành điệu. Thì ra, hầu hết học trò vừa lớn đều chiêm ngưỡng các thi sĩ của tình yêu. Trong khi quý vị độc giả của bích báo "Xuân Hồng" say sưa thưởng ngoạn, say sưa cãi nhau thì tôi ngồi trong lớp với Phượng. Nàng hỏi :

- Anh có vui không ?

- Vui gì?

- Người ta đang bàn tán về tờ bích báo của anh đó.

Tôi hồi hộp.

- Chắc anh chờ một lời khen chê của ai?

- Vâng.

- Của ai đấy?

- Phượng!

Nàng đan hai bàn tay vào nhau. Tôi muốn bàn tay trái của nàng là tôi. Còn bàn tay phải của nàng chính là nàng.

- Lát tan học, Phượng sẽ làm độc giả muộn màng.

Tôi nói :

- Hy vọng bích báo của học trò đồng chua nước mặn sẽ không kém bích báo của học trò Hà Nội.

- Phượng đã nghe độc giả đòi biết thi sĩ M. Chapitres là ai. Nếu hỏi Phượng, Phượng cho họ biết liền.

Phượng nhìn tôi :

- Không ai nghĩ anh làm thơ đâu nên họ không hiểu M là gì.

Tôi hơ ngượng :

- Bài thơ ảnh hưởng Xuân Diệu quá.

Phượng cười :

- Chưa chắc đâu. Tại sao anh không nghĩ vị độc giả nọ ghen tài với anh ?

Tôi lặng thinh. Một lát, tôi lảng sang chuyện - câu chuyện đang làm tôi sung sướng - buổi văn nghệ tất niên :

- Tôi đã tập xong một bài hát mới.

- Để hát tặng Phượng ?

- Vâng.

- Năm ngoái anh hát tặng ai ?

- Không tặng ai cả.

- Anh chọn bài gì ?

- Bí mật. Tôi sợ nói trước lại bị mất "tủ".

Hai chúng tôi cười vui. Tôi chỉ còn nghe loáng thoáng tiếng khen chê bên ngoài lớp học. Trong những tiếng đó, tôi đã mơ hồ thấy một tràng vỗ tay trước nhất và sau nhất của Phượng cho một bài hài, một người hát. Người đó có thể là "hoàng tử của lòng em" chăng ?

Sân khấu thật quyến rũ. Bao nhiêu điẻm hiệu đoàn phải tặng hết cho Tùng nhà nghệ sĩ có tương lai làm người du tử hát câu "Chiều nay biết về nơi nao, dừng chân ta ngắm cảnh bao la sầu... " vì, đến giờ phút này, Tùng vẫn chỉ là Thủy Tinh chiến bại. Ông bác của Tùng là chủ rạp chiếu bóng Lidọ Tùng xoay sở giỏi, ông bác bằng lòng cho trường mượn tổ chức đêm văn nghệ tất niên. Mọi năm, tổ chức ngay ở trường, thiếu thốn đủ phương tiện. Năm nay, Tùng "tiến bộ" , Tùng tiến bộ vì Phượng mà thầy toán không hiểu. Sái giờ chiều, rạp chiếu bóng đã đông nghẹt. Hàng ghế danh dự dành riêng cho quan khách và các thầy có một ghế ghim miếng giấy: "Ghế của trưởng ban Văn Tùng". Bẩy giờ, chương trình bắt đầu. Tùng chải đầu cánh phượng bóng loáng. Anh ta mặc sơ mi mầu xanh đậm, quần nhạt và thắt cà vạt mầu quần. Trông Tùng giống kép hát! Không nghệ sĩ học trò tí nào. Tùng lăng xăng đi lên, đi xuống. Tôi đã ghi tên hát một bài nên được đeo cái huy hiệu của ban tổ chức. Tôi đứng ở cửa rạp, đợi Phượng. Các thầy và quan khách đã tới đông đủ mà Phượng vẫn chưa tới.

Nghệ sĩ Văn Tùng kiêm thi sĩ tác giả Bốn Câu Phượng Vĩ chạy ra hỏi tôi:

- Em tới chưa ?

Tôi giả vờ ngớ ngẩn :

- Em nào ?

- Phượng, Hồng Phượng !

- Chưa.

- Tôi gửi giấy mời riêng nàng. Em tới, bạn dắt lên hàng ghế danh dự, chỗ ghế ghim mẩu giấy "Ghế dành riêng cho trưởng ban Văn Tùng" giùm tôi nhé !

Đồng ý.

- Chương chình có em xuất hiện đấy. Bạn nhớ vỗ tay thật giòn giã.

Văn Tùng vội vàng chạy vào rạp. Bên trong, những màn chào cờ, mặt niệm đã xong xuôi. Văn Tùng đang bi bô đọc chương trình buổi liên hoa tất niên. Phượng tới đúng lúc đó. Tôi hỏi, giọng đầy hờn ghen, trách móc :

- Có một ghế danh dự của Phượng, Phượng ngồi đó chứ ?

Phượng lắc đầu :

- Anh cho Phượng chỗ nào cũng được nhưng phải ở cạnh anh.

- Anh Tùng gửi giấy mời...

- Chắc Phượng quên không lục ngăn bàn !

Tôi muốn nắm tay Phượng nói một câu thật nồng nàn như tháng giêng, thật ngon như tháng giêng... Nhưng tôi không dám nắm tay Phượng, không thể nghĩ nổi câu nói :

- Mình vào thôi.

Hai chúng tôi vào rạp. Phượng hỏi :

- Ngồi đâu ?

Tôi nói :

- Đứng. Phượng đến muộn hết chỗ rồi. Tôi quên nhận chỗ cho Phượng, quên nhận chỗ cho cả tôi.

Phượng cười. (Phượng cứ cười hoài. Bao giờ tôi thấy Phượng khóc ?) Nàng bảo :

- Đứng càng tốt. Nghe anh hát xong Phượng về.

- Nhỡ tôi hát sau cùng ?

- Phượng cũng vẫn chờ nghe anh hát.

Tôi thấy trong tôi ngập lụt cảm xúc. Và tôi nguyền rủa tôi đã quên ngắm khuôn mặt Phượng chiều naỵ Trưởng ban Văn Tùng giới thiệu một đại diện học sinh lên đọc bài chúc tết thầy, phụ huynh, quan khách và bạn cùng trường. Anh đại diện được coi như niên trưởng của lớp đệ tứ. Anh đã hai mươi sáu tuổi, một vợ, ba con vàng chúng tôi quen đùa là học sinh râu. Bài chúc tết của anh rất cảm động. Phượng nói nhỏ bên tai tôi :

- Ở Hà Nội không có màn này.

Sau bài chúc tết thắm thiết tình nghĩa luân lý giáo khoa thư, trưởng ban Văn Tùng bước ra mi cô :

- Thưa quý thầy, thưa quý vị, sau đây là mục "Bông hồng tình nghĩa " chúng con kính dâng quý thầy, quý vị...

Tùng nhìn xuống đám khán giả :

- Xin mời chị Trần Thị Hồng Phượng...

Phượng bối rối :

- Chết rồi !

Tôi trấn an nàng :

- Phượng lên gắn hoa hồng vào áo của các thầy và quan khách. "Nó" đã ghi tên Phượng vào chương trình.

Tôi khích lệ Phượng :

- Phượng lên đi, tôi đưa Phượng lên.

Phượng nghe lời tôi. Nàng thẫn thờ bước lên phía sân khấu. Lòng vừa giận dỗi vữa lo âu. Dường như, mặt nàng đỏ hồng vì xấu hổ. Dưới ánh đèn, Phượng rực rỡ, Phượng tuyệt vời. Đêm nay sẽ có bao nhiêu cậu học trò hút thuốc lá, bao nhiêu cậu học trò thức trắng đêm làm thơ, bao nhiêu cậu tưởng đã yêu Phượng. Người ta vỗ tay hoan hô Phượng. Người ta ngợi ca sắc đẹp của nàng. Một cô nữ sinh khác bê một cái khay đồng phủ lụa trắng và trên lớp lụa trắng là những bông hồng tươi với cuống dài đã lấy hết gai ra. Phượng đến trước từng thầy, từng vị quan khách. Mỗi lần nàng gài một bông hồng lên áo thầy là mỗi lần tiếng vỗ tay muốn vỡ mái rạp chiếu bóng. Màn này chấm dứt, hai chúng tôi lại về cuối rạp, đứng ở chỗ cũ.

Phượng hậm hực :

- "Nó " là ai hở, anh Chương ???

Tôi nói :

- Thi sĩ Văn Tùng !

Phượng khó chịu :

- Bốn câu thơ của ông ấy nên gửi đăng vào mục "vui cười". Phượng biết rồi, ông ấy đã viết cho Phượng những bức thư gửi "cô nương, ái khanh "...

Tôi hỏi :

- Làm sao Phượng biết ?

Phượng đáp :

- Thấy nét chữ trong cái giấy mời. Thi sĩ Văn Tùng thích đùa, Phượng sẽ đùa cho ông ấy biết tay.

Phượng cứ hậm hực, cứ cau có như thế đi. Tôi sung sướng lắm. Nàng bảo tôi :

- Anh giục "nó " cho anh hát trước đi. Chúng mình về sớm, dạo phố đếm những cây hồi.

Tôi chiều ý Phượng ngaỵ Tùng bằng lòng. Bắt đầu phần nhạc kịch bằng bài hát "Em tôi" của Lê Trạch Lựu do Văn Tùng tay đàn miệng cạ Rồi đến "Ai về sông Tương" của Thông Đạt do Ái Phượng đơi cạ Rồi đến "Thơ Ngây" của Anh Việt do Hoài Phường trình bày. Những "ca sĩ" này đã là những thi sĩ xuất hiện trên bích báo Xuân Hồng. Ái Phượng là Nguyễn Văn Thức. Hoài Phượng là Nguyễn Văn Tải. Hai tên "cục bột" , ngớ ngẩn nhất lớp mà cũng biết yêu Phượng. Thì tôi, tôi cần yêu Phượng hơn họ. Đến lượt tôi lên hát. Tôi hát bài "Ngày Ấy" của Johann Strauss bằng tiếng Anh. "Ngày ấy, chúng mình còn niên thiếu, em đã nói em yêu anh. Vào một buổi sáng tháng Năm rực rỡ, em nhớ chứ ? " Tiếng vỗ tay cuối cùng vọng lên từ một góc cuối rạp. Tôi xúc động. Tôi muốn ngất đi. Không ai hô "bis" cả. Cần gì. Tôi đâu hát cho họ. Tôi chỉ hát vì Phượng, cho Phượng. Tôi xuống sân khấu về chỗ có Phượng. Và chúng tôi dời khỏi rạp. Chúng tôi lại đi khắp phố tỉnh lỵ đếm những cây hồi. Mưa xuân đã rắc bụi. Mưa xuân rắc bụi lên tóc chúng tôi.

- Anh Chương ?

- Hở ?

- Phượng bằng lòng quá. Bài hát có câu "vào một buổi sáng tháng Năm rực rỡ... " Tháng Năm sắp tới hẳn sẽ rực rỡ.

- Tháng năm sắp tới, những cây hồi chúng ta đang điê"m sẽ có hoa và mùi hoa hồi thơm li hoa hồi.

- Vào tháng Năm ?

- Vâng, vào tháng Năm.

- Tháng Năm hoa phượng nở rợp trời tỉnh lỵ.

- Chúng ta sẽ đi nhặt hoa phượng ép vào vở như "ngày ấy, chúng ta còn niên thiếu."

Hai đứa gần gũi nhau hơn đêm Giáng Sinh vừa quạ Trời không có sao. Đêm cuối năm mù mịt. Mưa xuân lại rắc bụi đến nỗi những ngọn đèn đường cũng mờ ảo. Mưa xuân rắc bụi cho chúng tôi. Tuy thế, những con phố chúng tôi đi qua vẫn đủ sáng, vẫn đủ ánh sáng dẫn vào lối mộng. Phượng nói :

- Phượng đã thuộc bài thơ "Tương Tư Thảo " của anh rồi.

- Nó đâu đáng học thuộc.

- Anh nói vậy Phượng sẽ giận anh đó.

- Thì thôi.

- Nhưng Phượng trách anh nhiều. Tại anh đăng cái cảm tưởng về ô mai của anh, ký tên Phượng nên Phượng nhận được nhiều gói ô mai ở ngăn bài học. Có lẽ, Phượng nên mở cửa hiệu bán ô mai. À, anh Chương...

- Hở ?

- Mai Phượng lên Hà Nội.

- Phượng giận tôi à ?

- Phượng lên Hà Nội ăn tết. Nghỉ học rồi mà, ăn tết xong, Phượng sẽ về Thái. Phượng còn nhiều chuyện muốn nói với anh. Ta đợi tháng Năm nhé !

- Điều Phượng muốn tôi tặng ?

- Ăn Tết xong đã. Anh mau quên quá.

- Tôi sốt ruột.

- Một giúm tương tư thảo sẽ giúp anh bớt sốt ruột. Anh có muốn tiễn chân Phượng không.

- Không.

- Tại sao ?

- Tiễn chân Phượng, tôi sẽ buồn lắm.

- Tùy anh. Mai Phượng đi chuyến xe bẩy giờ.

Tôi đưa Phượng về nhà. Và quên mất thị xã có bao nhiêu cây hồi. Ngày mai Phượng lên Hà Nội. Ngày mai tôi ở lại thị xã đìu hiu này. Tôi biết Phượng sẽ trở lại Thái nhưng vẫn tưởng Phượng đi mãi không về. Tình yêu vĩnh cửu. Tại sao khi yêu người ta cứ ngỡ tình yêu chóng phôi phả Tại sao tôi đã ngỡ tôi đang mất Phượng, mất Phượng từ lúc một mình trên đường khuya dưới trời mưa bụi? Đêm Giáng Sinh vừa qua, Phượng bảo Phượng thương những con đường thiếu ánh đèn điện. Đó là những con đường mù. Con đường tôi đương đi về nhà tôi là con đường mù. Tất cả những con đường khi người yêu xa vắng để ta lầm lũi cô độc đi đều là những con đường mù, những con đường câm. Bắt đầu tự bây giờ, cả bầu trời trên tôi, cả không gian quanh tôi, cả nhân gian gần tôi đdã mù và câm. Tháng giêng cũng câm. Mùa xuân câm luôn. Và Tết câm nốt. Tôi ghét Tết. Tôi thù Tết. Hỡi Tết, hãy chóng qua và chóng tàn cho Phượng trở lại kẻo tôi giết Tết. Bất chợt, tôi vớ được tâm sự não nùng về Tết: "Tôi có chờ đâu có đợi đâu, Mang chi Xuân lại gợi thêm sầu. Với tôi tất cả như vô nghĩa, Tất cả không ngoài nghĩa khổ đau... Ai đâu trở lại mùa thu trước ? " Phải, tôi muốn trở lại tháng chín, muốn tìm lại chút xao xuyến đầu tiên từ mùi thơm của hương tóc Phượng.

Có lẽ, sáng mai tôi sẽ ra bến xe. Tôi sẽ đứng nấp một chỗ tiễn chân Phượng. Rồi tôi sẽ về hút nhiều thuốc lá nhớ Phượng. Nhớ Phượng châm thuốc lá. Khói huyền bay lên sao.

Chương 6

Tháng 2

Phượng ơi,

Hôm nay là mồng bốn. Tết sắp tàn. Còn bốn hôm nữa chúng mình sẽ đi học. Phượng có về kịp hôm đó? Tôi nghĩ phải viết thư giụi Phượng vễ sớm. Nhưng tôi không biết Phượng ở phố nào trong ba mươi sáu phố phượng Hà Nội. Vậy tôi viết xong, tôi sẽ xé thuốc lá cuốn bằng giấy viết thư cho Phượng rồi hút thuốc, nhả khói cho khói bay lên tới vì sao răng khểnh. Hẳn vì sao sẽ lung linh. Và tôi hiểu Phượng đã nhận được thư của tôi. Từ hôm Phượng đi, tôi buồn vô cùng. Tôi không hiểu tại sao tôi buồn. Nhưng, có lẽ, một phần vì Phượng đấy. Tôi bỗng nhớ một người. Theo lời Phượng dặn, khi nhớ tới một người thì hút một điếu thuốc lá sẽ bớt nhớ. Tôi hút rất nhiều điếu thuốc lá mà nỗi nhớ cứ bám chặt hồn tôi. Tại sao thế, Phượng? Tôi lại thấy điều này: Mùa đông đã qua, không còn những hôm lạnh buốt, song tôi vẫn nghe giá lạnh đầy lòng. Tại sao thế, Phượng? Những con đường chúng mình đã qua trở nên tầm thường. Chúng nó mù cả rồi, dù đêm đêm những ngọn đèn điện còn chiếu sáng. Ngày xưa, tôi không chú ý tới những điều nhỏ mọn quanh mình, tôi thấy chúng vữa nhỏ mọn vừa tầm thường chẳng mang một ý nghĩa nào. Bây giờ thì khác. Thí dụ những cây hồi. Có thể, những cây hồi sẽ nở hoa vào tháng Năm như mọi tháng Năm. Cứ tháng Năm sang là hồi nở hoa. Đều đều. Đơn giản. Bây giờ thì khác. Những cây hồi mong đợi chóng đê"n tháng Năm để đưỢc nở hoa, được tỏa mùi thơm lạ lùng cho Phượng ngửi vì Phượng thích ngửi hoa hồi về đêm. Thí dụ những cây phượng. Chúng cũng nôn nao trông chờ tháng Năm. Vì chúng biê"t PHượng sẽ nhặt cánh hoa rơi ép vào vở. Ngay cả trái ô mai, vì Phượng, cũng có một lớp huyền thoại bọc bên ngoài. PhưỢng xa không gian này, những cây hồi, những cây Phượng, những trái ô mai héo hắt. Phượng biết thế không? Xin lỗi Phượng, tôi cần hút một điếu thuốc. Xong rồi sẽ viết tiếp cho Phượng...

...

Phượng ơi ,

Tôi đã đốt xong một giúm tương tư thảo và tôi nhận ra một điều mới lạ. Phượng muốn biết điều mới lạ của tôi không? Điều mới lạ do tôi khám phá khác hẳn lời dặn dò của Phượng. Nghĩa là, khi ta nhớ tới người nào đó, ta đối một điếu thuỐc, ta sẽ đốt thêm nữa và đốt mãi mãi đến lúc không còn thuổc để mà đốt. Giản dị quá mà, Phượng. Bởi vì nỗi nhớ chẳng biết tính bằng cách nào. Người ta đã tính nỗi sầu bằng những nhịp cầu và niềm yêu bằng ngón đình. Chắc Phượng còn nhớ những câu ca dao hồi học đệ thất? Nhưng nỗi nhớ thì ca dao quên tính giùm. Thành thử người ta chỉ nói: "nhớ ai ra ngẩn vào ngơ, Nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai". Và nhớ, Phượng ơi, tôi nghĩ khó lòng đếm, khó lòng đọ Đành bắt chước một vì sao đêm buồn: " Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ ? " Nhớ ai đó, sao mai cũng phải mờ nhạt, lười biếng chiều sáng. Vậy tôi nhớ người nào đó tôi không thể châm một điếu thuốc cho bớt nhớ. Một điều thuốc châm, một vùng khói lan tỏa, một trời nhớ mênh mông. Làm sao hết nhớ ? Tôi chợt nhớ Hàn Mặc Tử đã hỏi làm sao giết người trong mộng :

Trời hỡi làm sao cho khỏi đói

Gió trăng có sẵn làm sao ăn

Làm sao giết được người trong mộng

Để trả thù ân ái phũ phàng.

Tôi nhớ như một thi sĩ nhớ :

Anh nhớ tiếng, anh nhớ hình, nhớ ảnh

Anh nhớ em, em hỡi, anh nhớ em

Còn gì buồn bằng những buổi chiều êm

Mà ánh sáng hòa dần cùng bóng tối,

Gió lưỚt thưỚt kéo mình qua cỏ rối

Đêm bâng khuâng đôi miếng lẩn trong cành

Mây theo chim về đẫy núi xa xanh

Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ

Không gian xám tưởng sấp tàn lặng lẽ...

Bầu trời nhớ mênh mông của tôi không phải là không gian xám. Và nó không thể tan thành nước mắt. Nên tôi cành nhớ. Càng nhớ tôi càng cần đốt thuốc lá. Giá có Phượng mà nói về nỗi nhớ của tôi, chắc tôi sẽ... bớt nhớ. Ước ao thế và tôi tưởng tượng Phượng đang ngồi trong lớp học giờ ra chơi, Phượng sẽ hỏi tôi : "Anh Chương đang nhớ ai thế ? " Tôi chối phất tôi không nhớ ai cả. Tôi nhắc đến một người nào đó như thi sĩ Nguyễn Bính nhắc đến cô hàng xóm của ông. Phượng thuộc bài thơ ấy chứ? Tôi thì thích lắm. Nguyễn Bính tả cô hàng xóm sống cô đơn mỗi ngày một lần hong tơ ướt ở mái hiên. Một hôm nàng quên hong tợ Chàng buồn rầu :

Cái gì như thể nhớ mong

Nhớ nàng, không, quyết là không nhớ nàng

Không nhớ nàng, nhất quyết không nhớ nàng.

Đến khi hay tin nàng chết mới thú nhận :

Nghẹn ngào tôi khóc, quả tôi yêu nàng

Như thế, nhớ là yêu hay không nhớ là yêu? Phượng sẽ nói nhớ là yêu, yêu là nhớ. Và nếu Phượng hỏi : "Anh Chương yêu người nào mà nhớ ghê thê ? " Tôi sẽ cười, giống PhưỢng ưa cười: "Hẳn Phượng biết tôi yêu người nào rồi, yêu từ dạo tháng chín, năm ngoái ". Tôi tưởng tượng rất tài nhưng tôi sẽ không dám, không bao giờ dám nói những gì tôi tưởng tượng với Phượng đâu. Tôi thích nói dối Phượng. Và Phượng bằng lòng cho tôi nói dối. Tôi sợ có lần tôi nói thật, Phượng cứ nghĩ tôi còn nói dối thì khổ sở lắm. Vậy tôi không nên nói thật chăng? Không khi nào tôi nên nói thật là tôi yêu Phượng chăng? Hay tôi chỉ nên nói dối tôi không yêu Phượng. Tôi xin phép Phượng được đốt một điếu thuốc lá nữa, Phượng nhé !

...

Phượng ơi ,

Không một thứ gì có thể giúp ta vơi nỗi nhơ hay quên nỗi nhớ. Nhớ nó liền với yêu.Yêu nhớ. Nhớ yêu. Khi không yêu nữa thì hết nhớ. Hay khi hết nhớ là không còn yêu. Nhớ nó sinh ra những biến chứng buồn khổ, dù người ta ngỡ ta yêu đã phụ bạc tạ Tôi lấy thơ Nguyễn Bính kể cho Phượng nghe :

Quái lạ làm sao tôi cứ buồn

Làm sao tôi cứ khổ luÔn luôn

Làm sao tôi cứ tương tư mãi

Người đã cùng tôi phụ rất tròn

Đó, Phượng biết chưa, nỗi nhớ nó hành hạ những kẻ mang nỗi nhơ tàn nhẫn thế đó. Tôi không hiểu Phượng đã nhớ ai? Lại giời Phượng chưa nhớ ai. Phượng chỉ nhớ tôi một chút. Một chút, tôi sợ rằng Phượng sẽ giống một người ngắm nỗi nhớ :

Ngẩng đầu ngắm mãi chưa xong nhớ

Hoa bưởi thơm rồi đêm đã khuya

Phượng đã đọc "HỒN BƯỚM MƠ TIÊN " chắc Phượng phảI nhớ đoạn anh chàng Ngọc lên chùa Long Giáng tìm cô Lan mà kể lễ mình nhớ nhiều, càng tìm cách quên nỗi nhớ càng nhớ thiết thạ Ca dao có hai câu diễn tả nỗi nhớ mà tôi thấy tuyệt vời :

Nhớ ai như nhớ thuốc lào

Đã chôn điê"u xuống lại đào điếu lên

Kết luận: Không có cách nào làm quên được nỗi nhớ khi ta còn yêu. Thuốc lá làm ta nhớ nhiều hơn. Tương tư thảo mà. Hoặc tôi đã hiểu nhầm ý của PHưỢng. Là, hút một điếu thuốc lá mỗi ngày vào lúc nhớ người nào đó để khỏi quên người đó. Nếu vậy cần gì hút thuốc lá. Tôi chỉ cần ngồi lặng yên, chớp mắt giây lát là thấy người tôi nhớ hiện về bên tôi, vuốt ve nỗi nhớ của tôi. Tôi sẽ làm trái ý Phượng, tôi không hút một điếu thuốc nào nữa. Và tôi nhớ những kỷ niệm làm thành nỗi nhớ của tôi, bắt đầu từ tháng chín năm ngoái. Tôi yêu tháng chín. Tôi cũNg yêu tháng Năm. Tháng Chín cửa tim tôi hén mở và con chim xanh tình ái tự cánh rừng mơ rất xa bay về đậu ở cửa tim tôi. Rồi con chim xanh tình ái không bay, không muốn baỵ Nó hót những khúc ca tuyệt diệu làm tôi ngẩn ngơ, rạo rực. Và tôi hiểu tại sao tôi ngẩn ngơ, rạo rực. Vì tôi vừa lớn. Tôi vừa lớn vào tháng chín. Vừa lớn để vừa biết yêu. Biết yêu vào tháng chín. Nếu sau này trở thành nhạc sĩ, tôi sẽ sáng tác một bản nhạc , mở đầu bằng câu : "Anh biết yêu em ngày anh vừa lớn, vào một buổi sáng tháng chín... "

Phượng, tôi xin lỗi Phượng, tôi không thể tiếp tục kể chuyện tháng chín của tôi. Tôi dừng bút , Phượng nhé !

Phượng chưa về Thái. Ngày mai đã đi học rồi. Buổi chiều hôm nay tôi qua nhà Phượng tán bận tất cả. Tôi không dám vào nhà Phượng hỏi xem Phượng đã về chưa. Tôi tìm được cái cớ rất hay: Bấm chuông nhà Phượng, có người sẽ ra hỏi tìm ai, tôi nói tìm Phượng, để làm gì, xin lại mấy quyển vở Phượng mượn từ trong Tết. Tôi bịa chuyện thế và sẽ biết Phượng về hay chưa. Nhưng tôi không dám. Ngay cả những dòng chữ đã viết nắn nót trên giấy pelure xanh tôi cũng không dám nghĩ sẽ cho Phượng đọc. Và tôi đành cắt nhỏ dán vào cuốn nhật ký của tôi. Tôi đứng dựa lưng vô cột đèn điện ở bến xe, hút thuốc lá, chờ chuyến xe cuối cùng. Chuyến xe chở rất nhiều Hà Nội về. Chỉ thiếu mỗi mình Phượng. Ngày mai, lớp học vắng Phượng rồi. "Đời vắng em rồi say với ai ? " Đên nay tôi sẽ thao thức. Sáng hôm sau, tôi đi học sớm nhất thị xã, sớn nhất nước, sớm nhất thế giới. Cổng trường chưa mở. Tôi leo cổng vào lớp. Gian lớp lạnh lẽo. Nó sẽ lạnh lẽo hơn nếu sáng nay Phượng vắ ngồi. Cảm thấy được vuốt ve, an ủi. Lùa tay vào ngăn bàn Phượng, tôi lôi ra nhiều gói ô mai và những bức thự Ôi, còn những anh học trò si tình hơn ta, đến sớm hơn ta! Tôi mỉm cười nhớ câu nói đùa của Phượng: "Có lẽ, Phượng sẽ mở cửa hiệu bán ô mai ". Hiệu bán ô mai của Phượng chắc là đắc hàng. Những cậu học trò tới hiệu của Phượng mua ô mai để bỏ vào ngăn bàn của Phượng. Phượng không cần ở rừng mơ, hái mơ làm ô mai. Huyền thoại ô mai sẽ tuyệt vời, xứng đáng viết bài thơ thật dài đăng báo. Tôi lượm hết ô mai của Phượng bỏ xuống ngăn bàn mình.

Khi sân trường đã lác đác vài cậu học trò, tôi bước ra khỏi lớp. Thi sĩ Văn Tùng xuất hiện. Anh vỗ lấy tôi :

- Mấy ngày Tết bạn trốn đâu ?

- Nằm nhà.

- Bạn ốm à ?

- Vâng, tôi ốm.

- Em Phượng tới chưa ?

- Chưa.

- Em có cảm động cái màn tôi mời em lên gài hoa không ?

- Chị ấy giận bạn.

- Giận tôi ?

- Phải, chị ấy về sớm và lên Hà Nội ăn Tết.

- Bỏ mẹ !

Tùng buông hai tiếng không thơ mộng tí nào. Khuôn mặt anh ta ngẩn ra và buồn thiu.

- Thế mà tôi tưởng...

Tôi hỏi :

- Bạn tưởng sao ?

- Tôi tưởng Phượng cảm động. Còn về bài thơ bốn "câu phượng vĩ" của tôi ?

Tôi cần phải "hạ " thi sĩ Văn Tùng để trút vội nỗi buồn bực của tôi :

- Chị ấy bảo thơ của bạn ngắn quá.

Tùng hốt hoảng :

- Bài hát tôi hát tặng nàng ?

Tôi nói :

- Chị ấy bỏ về trước khi bạn gân cô hát !

Tùng giặm chân, vò tóc :

- Tôi vụng về, tôi khờ khạo, tôi làm sai chương trình.

Tôi nhún vai :

- Bạn chê tôi ngu dốt về tình yêu mà...

Tùng khẽ lắc đầu:

- Về tình yêu, ai cũng ngu dốt, khờ khạo bạn ơi !

Tùng nắm tay tôi :

- Nhờ bạn xin lỗi Phượng giúp tôi nhé !

Tôi thở dài :

- E rằng chị ấy không còn học ở trường này nữa.

Tôi vào lớp. Và lớp học, buổi sáng hôm nay, như tôi đoán trước, lạnh lẽo làm sao. Bàn đầu - bàn dành riêng cho Phượng - trống vắng. Tôi nhìn qua khung cửa sổ, thấy khoảng trời nhỏ bé của tôi u ám. Lớp học giống hệt buổi chiều mưa dầm gió bấc. Chẳng riêng gì tôi, hầu như tất cả học trò lớp đệ tứ đang ngẩn ngơ tiếc nhớ. Tôi ngó xuống : Các thi sĩ Ái Phượng, Hoài Phượng đều lơ đãng nhìn ra sân trường. Họ tương tư Phượng. Sách vở buổi sáng nay là giấy cũ. Chữ nghĩa sáng nay là trò đùa. Tùng bỏ ngang giờ học, vở cuộng tròn đút túi quần sau dời khỏi lớp. Nếu tôi ra bờ sông, tôi sẽ gặp Tùng lang thang trên con đê dài hun hút hay ngồi hút thuốc lá nhìn dòng nước lững lờ. Khi cậu học trò buồn về chuyện tình yêu, cậu chỉ biết làm thế. Rồi đêm nay, cậu sẽ dệt những vần thợ Biết đâu, ngày mai, cậu chả trở thành thi sĩ lừng danh. Tỉnh lỵ vốn hợp với thi sĩ. Những bài thơ, những truyện ngắn hay nhất đều đã được sáng tác ở tỉnh lỵ. Thủ đô là không khí ồn ào của báo chí. Tỉnh lỵ mới là không khí khoáng dạt của thơ và trầm lắng của văn chương. Tôi bỗng hối hận đã làm Tùng tuyệt vọng. giờ ra chơi, tôi bỏ trường lớp đi tìm Tùng. Tôi ra bờ sông. Tung đang ngồi quay lưng về thị xã. Anh hút thuốc và thả mắt sang xóm làng bên kia. Tôi đến gần anh ta.

- Tùng...

Anh bình thản nhả khói thuối rồi nói :

- Bài thơ của tôi ngắn thật. Tôi tiếc chúng ta không còn dịp làm bích báo Tết.

Tùng rút thuốc mời tôi :

- Bạn nên hút với tôi vài điếu.

Anh tâm sự :

- Phải nhận thằng Ái Phượng và thằng Hoài Phượng làm thơ hay hơn tôi.

Tôi hỏi :

- Còn thằng M. Chapitres ?

Tùng khinh bạc :

- Thơ của nó không dính dáng gì tới tôi. Nó hay hơn Nguyễn Bính cũng kệ nó. Nhưng tất cả đều vô nghĩa. Vì nàng đã xa đây. Tôi vụng về quá làm nàng giận tức bỏ đi.

Tôi anh ủi Tùng ( Cũng để an ủi tôi ):

- Bạn ơi, Phượng sẽ trở lại.

Tùng vất điếu thuốc lá :

- Nàng sẽ trở lại ?

Tôi gật đầu :

- Phượng hứa với tôi Phượng sẽ trở lại.

Đôi mắt Tùng không còn vẩn một chút mây buồn nào. Bây giờ, đôi mắt ấy ngập nỗi hân hoan :

- Tôi phải xin lỗi nàng bằng một bài thơ dài hơn.

Tùng đứng dậy, vỗ vai tôi :

- Bạn Chương...

Tôi cười :

- Tôi đây.

- Gần gũi bạn tôi ngỡ gần gũi nàng, tôi ngỡ hương thơm nàng phảng phất đâu đây.

- Bạn mơ màng đấy.

- Tôi mơ màng à? Vâng, tôi mơ màng. Tôi mơ màng. Tôi định sẽ bỏ thi kỳ này nếu nàng không trở lại. Ôi, chỉ cần nàng bảo "Tùng, anh phải đỗ", tôi sẽ đỗ ưu hạng. Tôi sẽ uống cà phê đặc thức khuya học bài... Tôi chờ nàng ra lệnh.

- Chúng ta về phố.

Tùng theo tôi ngaỵ Chúng tôi gặp hai thi sĩ Ái Phượng và Hoài Phượng bỏ lớp ra bờ sông. Tôi bảo Tùng :

- Ái Phượng, Hoài Phượng kia kìa !

Tùng cười ngạo mạn :

- Hai thằng cả quỷnh ấy cũng biết yêu Phượng thì tôi cần yêu Phượng gấp ngàn lần.

Tùng nheo mắt :

- Bạn Chương, bạn dại quá, tôi như bạn tôi đã yêu PHượng và tôi chắc đã được Phượng yêu...

Tôi lặng thinh. Ngày nào đó tôi phải kể chuyện này cho Phượng nghe. Chuyện ba bốn anh học trò mê Phượng ra bờ sông nhớ Phượng. Và một anh mắng tôi ngu vì đã không biết yêu Phượng. Tôi chắc Phượng sẽ nói tôi bịa đặt.

- - -

Anh Chương ,

Phượng bị cảm sốt và Phượng không về kịp vào ngày đi học. Phượng định viết thư báo tin anh biết từ hôm mồng bốn nhưng Phượng đã không thể rời khỏi giường bệnh. Anh Chương đừng nghĩ Phượng vô tình nhé! Chiều nay Phượng thấy khoe khỏe, Phượng ngồi dậy viết thự NHìn tấm lịch mới rụng rời. Đã mồng bẩy. Thu8 tới anh phải mồng mười. Tết ở Hà Nội chán lắm. Nếu Phượng nói Phượng muốn ăn Tết ở thái, anh Chương có tin Phượng không? Phượng gặp đông dủ bạn cũ. Phượng cho họ đọc huyền thoại ô mai của anh, lập tức, các hiệu bán ô mai đắt hàng ghê quá. Ấy là nhờ anh. Phượng khoe anh với họ và họ ước ao được về Thái học. Phượng tả đêm Giáng Sinh đi đếm bóng đèn điện, đêm tất niên đi đếm những cây hồi với anh, họ lắng tai nghe. Phượng cũng nói vào tháng Năm, hoa hồi sẽ thơm ngát. Mồng một, Phượng đi lẽ ở đền Ngọc Sơn xin hai quả th? một quẻ cầu vận cho Phượng, một quẻ cầu... thi đỗ cho anh. Phượng nhờ ông thầy ngồi ở đầu cầu Thê Húc đoán vẻ giùm anh. Thánh bảo năm nay anh thi đỗ. Vậy anh nên mừng đi là vừa. Buồn cười ghê, anh Chương ạ, Phượng không xin thẻ tình duyên mà ông thầy cứ bảo tháng dạy Phượng duyên may tình đẹp làm Phượng xấu hổ đỏ mặt. Phượng đã đứng giữa cầu Thê Húc, dựa vào thành cầu nhìn xuống nước hồ Gươm. Lúc â"y, Phượng ao ước có anh đứng cạnh để nói chuyện gì đó...

Thôi đợi về Thái sẽ kể anh nghe nhiều. Anh đừng viết thư trả lời Phượng. Vì Phượng sẽ về, chậm nhất là ba bốn hôm nữa. Phượng đã mua sẵn một hộp dầu Con Hổ. Anh biết làm gì chưa? Lần này chắc phải bóp tay sau khi mượn vở của anh về chép bài. Phượng không hỏi anh Tết ở Thái có vui không đâu. anh sẽ nói anh vui. Anh hay nói dối Phượng. Anh bảo anh không tiễn chân Phượng thế mà Phượng ngồi trên xe trông rõ anh đứng sau cột đèn điện hút thuốc lá. Nhưng Phượng cứ thích anh nói dối. Anh không là anh có. Chớ một lần nào anh có với Phượng, anh Chương nhé! Bởi anh có là anh không. Và Phượng sẽ buồn biết mấy. Đêm Giao Thừa, Phượng đi hái lộc cho cả anh đấy. Phượng sẽ đem về biếu anh một nhánh lộc tượng trưng. Phượng có hàng trăn chuyện nói với anh. Hẹn gặp anh ở Thái, Phượng dừng bút đây. Chúc anh nhớ lời thánh dạy.

Phượng

T.B. - Hút ít thuốc lá thôi nhé kẻo vàng phổi, ho lao đấy.

- - -

Nhận thư Phượng sáng naỵ Nàng gửi về trường. Nếu sáng nay tôi trốn học thì thêm một ngày buồn nhớ. Mồng mười rồi. Phượng tính đúng ngày thư tới. Tôi cần thư, đọc tên người gửi, tâm hồn xao xuyến lạ lùng. Tôi nhét thư vào túi áo. Thư Phượng áp gần trái tim tôi. Không bao giờ ta nên bỏ thư của người yêu vào bóp hay túi quần. tôi lại trốn học. Lúc này m+'i cần trốn học. Tôi không ra bờ sông nữa. Bồ sông thương quá. Bờ sông của các thi sĩ Văn Tùng, Ái Phượng, Hoài Phượng, những kẻ yêu và chắc chắn không được yêu. Tôi đén một phố vắng, ngồi dưới gối cây hồi, bóc thư ra đọc. Tôi học thuộc lòng thư của Phượng. Tôi muốn bỏ thư vô miệng nhai nát và nuối đi. Nhưng để dán vào nhật ký của tôi sướng hơn. "Thư thì ngọt như suốt đời mộng ảo." Tôi bỗng yêu mùa xuân. Tôi thấy tôi vừa được mừng tuổi xứng đáng. Xuân của tôi, bây giờ, là xuân hồng, xuân thắm. Tôi huýt sáo gió một bản luân vũ ca ngợi xuân và tuổi trẻ của nhạc sĩ La Hối. Tưởng như lá đã đầu cành và lá đang reo vui. Tưởng như chim đã về họp và chim đang nghe tiếng hót của tình yef^u. Quanh tôi, trời đất mỞ hội. Tôi muốn phổ nhạc bức thư của Phượng. Để hát mỗi khi nhớ Phượng. Nhưng tôi đã thuộc rồi. Tôi hát hay tôi ngâm hay tôi lẩm nhẩm đọc cũng là tôi tụng kinh tình yêu của tuổi vừa lớn. Tôi bỏ gốc cây hồi, bước nhanh về trường. Ngôi trường đẹp quá. Bạn bè dễ thương quá. Kẻ trốn học đã tình nguyện trở về vào giữa giờ học. Tôi ngồi trên ghế gỗ ngỡ ngồi trên ghế đệm có lò xọ Êm ái. Lâng lâng. Tôi thả mắt qua khung cửa sổ. KHoảng trời quen thuộc của tôi lại đủ sắc mây. Thoang thoảng mùi hương tóc Phượng. Tôi mơ hồ thấy Phượng rực rỡ quay xuống, mỉm cười :

- Anh nhớ Phượng không ?

- Nhớ nhiều.

- Khi nhớ Phượng anh làm gì ?

- Tôi buồn khổ.

- Rồi anh làm gì ?

- Tôi sợ Phượng chết.

Niềm vui đến với tôi bất ngờ nên rạo rực. Và tôi muốn phơi bầy niềm vui của tôi. Giờ ra chơi, tôi khoe Tùng :

- Phượng sắp trở lại Thái.

Tùng hớn hở :

- Bao giờ ?

- Hai, ba hôm nữa.

- Mỗi chiều tôi sẽ ra bến ô tô đợi nàng.

- Nàng về bằng máy bay.

- Sao bạn biết ?

- Nàng viết thư bảo tôi thế.

- Đây.

Tôi chỉ hco Tùng xem cái phong bì thư thôi. Tùng cám ơn tôi. Anh ta nói :

- Tôi sẽ ra sân vận động mỗi ngày. Chiều nay tôi phải tới chỗ bán vé máy bay.

Thị xã của tôi không có sân baỵ Trực thăng của quân đội Pháp dùng sân vận động làm bãi đáp. Gần đây, hãng Cosara mở đường bay Hà Nội - Thái Bình, mỗi tuần một chuyến. Máy bay nhỏ bé của hãng Cosara có thể xuống sân vận động. Tôi nói dối Tùng. Tôi không muốn nói dối ai. Nhưng Phượng thích tôi nói dối.

- Bạn ChưƠng !

- Gì đó ?

- Xin phép bạn tôi được loan tin cho hai thi sĩ cả quỷnh Ái Phượng và Hoài Phượng biết.

Tùng bỏ tôi. Anh đi tìm Ái Phượng, Hoài Phượng. Tôi biết Tùng sẽ nói dối. Tôi biết Tùng sẽ bảo PhưỢng gửi thư cho anh và gạt Ái Phượng, Hoài Phượng ra bến ô tô đón PhưỢng. Tin Phượng sắp về Thái loan truyền rất nhanh. Học trò đệ tứ bàn vê Phượng. Lại biến cố mới. Lớp học ấm cúng. ĐẦy tiếng thầm thì nhắc nhở ngày về của PHượng. Sáng hôm sau, tôi đê"n lớp thật sớm, đã thấy ô mai và thư trong ngăn bàn của Phượng. Tôi mở một phong thư ra coi. Thấy anh học trò này tả nỗi nhớ Phượng giống hệt mình. Anh ta dám gửi cho Phượng. Còn tôi thì ngập ngừng. Tôi tịch thu hết chiến lợi phẩm, định bụng sẽ làm quà tặng Phượng. Hỡi các bạn tôi, các bạn bắt tôi lao mình vào cuỘc chiến đấu êm ái. Các bạn sẽ thua trận. Bởi vì, con gái chỉ yêu những anh học trò ngây ngô, khờ khạo. Con gái lại dễ mắc mưu. Vậy muốn được yêu, ta nên giả vờ ngây ngô, khờ khạo. Như tôi. Thi sĩ dạy tôi điều đó. "Anh là kẻ say mê nhưng nhút nhát ".

Tôi đến nhà Phượng. Không có Phượng, tôi can đảm ghê lắm. Tôi bấm chuông. Người nhà Phượng chạy ra :

- Cậu hỏi ai ?

Tôi vờ vẫn :

- Đậy có phải nhà cô Phượng ?

- Vâng.

- Cô Phượng viết thư cho tôi nhờ tôi đến lấy những cuốn vở của cô ấy để chép bài giùm cô ấy những ngày cô ấy nghỉ học.

Tôi không run một tí nào. Người nhà Phượng tin tôi ngay, lấy hết vở của Phượng đưa cho tôi.

- Tên cậu là gì ?

đạ , Tùng.

- Em Phượng về tôi sẽ nói cậu Tùng đã tới lấy vở của em.

Tôi chào bà chị của Phượng, bước nhanh. Thi sĩ Văn Tùng sướng nhé! Tôi đem những quyển vở của Phượng về, nằm ngửa trên giường và đặt chồng vở lên ngực. Tôi thở mạnh. Chồng vở nhấp nhô theo từng hơi thở của tôi. Những quyển vở của Phượng phải mang linh hồn tôi. Tôi ôm ấp chúng, vuốt ve chúng, trìu mến chúng. Tôi đem chúng ra bàn học. Dở từ trang. Mỗi trang sách tỏa ngát mùi thơm của hương tóc Phượng. Tôi sung sướng chép bài giùm Phượng. Sung sướng như tôi ghi nhật ký. Tôi đang viết "lưu bút " đây. Không còn gì tuyệt vời hơn. Buổi chiều thứ ba ra bến ô tô đốn Phượng. Thấy hai thi sĩ Ái Phượng, Hoài Phượng và vài anh học trò cùng lớp thơ thẩn ở bến xe. Tôi vẫn đứng sau một một đèn điện. Sự thống khoái của tôi là biết nhiều người yêu một người và người ấy chỉ yêu tôi. Thi sĩ Văn Tùng, giờ này, chắc đang ngồi trên bờ tường thấp của sân vận động, buông thõng hai chân và hút thuốc lá. Tiếng máy bay nào đó ở tận bốn tầng mây cũng bắt trái tim anh ta đập mạnh. Tùng đang cười một mình. Anh tưởng đã cho ái Phượng và Hoài Phượng... lỡ chuyến đò.

Chiều nay không có nắng. Trời mưa xuân thật đẹp. Mưa rây làn bột xuống đầu tóc. Tôi mặc áo mưa kéo cao cổ lên. Nếu tôi có một chiếc măng tô như Kỳ Phát? Và chiếc mũ phớt. Thì tôi thám tử ra phết. Nhưng thế này đã là thám tử rồi. Tôi đứng chôn chân dưới cột đèn điện. Mưa xuân cứ việc rắc bụi. Điếu thuốc trên môi không tắt. Khói thuốc quả đã sưởi ấm lòng kẻ chờ đợi. Vài anh học trò si tình đã bỏ cuộc. Rồi thi sĩ Ái Phượng cũng bỏ về. Yêu mà thiếu kiên nhẫn là vất đi. Yêu phải chịu khó lặn lội, mưa gió. Như tôi. Bến xe còn một mình thi sĩ Hoài Phượng. Tôi rời cột đèn điện, bước về phía Hoài Phượng, vỗ vai anh ta :

- Bạn đón ai ở đây ?

Hoài Phượng hất đầu. Nước mưa xuân rũ sạch ở mái tóc chải rất nhiều brillantine của anh.

đdón một người.

- Ai ?

- Phượng ! Nàng viết thư dặn tôi ra đón nàng. Còn bạn ?

- Tôi đón chú tôi.

- Bạn quen Phượng mà nàng không báo tin cho bạn biết nàng trở lại Thái à ?

- Không. Nghe Tùng nói nàng dặn anh Tùng đón nàng ở... phi trường !

- Nàng về bằng máy bay ?

- Tùng nói thế.

- "Nó " hại tôi rồi. Chào bạn Chương, tôi phải ra sân vận động ngay lập tức.

Hai nhà thơ sẽ gặp nhau ở sân vận động. Bến xe còn mỗi mình tôi... Nhưng Phượng đã không về chuyến xe cuối cùng. Nàng không về đúng ngày nàng muốn về. Tôi lo ngại giùm Phượng. Hay Phượng chưa hết bệnh? Sáng hôm sau tôi vẫn đến trường sớm để thu lượm ô mai và thư tình trong ngăn bàn của Phượng. Tôi muốn trốn học. Song, trốn học thì không thể chép bài giúp Phượng được. Với người học trò si tình, khi tình yêu xa vắng,để diễn tả nỗi nhớ nhung thật thiết tha, chỉ còn cách trốn học và thức khuya làm thợ Từ hôm Phượng lên Hà Nội, tôi thường nghĩ chuyện bỏ nhà đi giang hồ đây đó. Những tập báo xuân tôi đã đọc hết. Tôi mê những giai thoại về các nhà văn, nhà thợ Tôi yêu Nguyễn Bính đã đành nhưng tôi thích cuộc đời vô định và bệnh hoạn của Hàn Mặc Tử. Tôi ước ao nhiều điều. Giá tôi nổi tiếng như Thanh nam, như Nguyễn Minh Lang, tôi sẽ viết một cuốn truyện dài dầy bằng cuốn "Cuộc đời một thiếu nữ " hay "Cánh hoa trước gió ". Ở phương trời nào đó, Phượng sẽ đọc và, sẽ bồi hồi. Có lẽ, gặp Phượng tôi sẽ nói tôi phải trở thành tay văn sĩ nếu một mai tôi và Phượng vĩnh viễn xa nhau.

Lá thư của Phượng không cho tôi "nghĩ dại " rằng Phượng không trở lại Thái. Hương tóc Phượng còn thơm ngát ở những quyển vở tôi đang ôm ấp, vuốt vẹ Tháng Năm - tôi viết hoa chữ N - Phượng nhớ chứ ? Tháng Năm những cây hồi sẽ nở hoa. Tháng Năm, trời thật trong và trăng thật sáng. Chúng ta sẽ đi bên nhau thưởng thức mùi hoa hồi. Con đường gần trường mình, Phượng biết không, phượng vĩ sẽ nở chói chang. Chúng ta sẽ bước trên những lớp xác hoa. Phượng thương hoa, tôi bước nhẹ cho hoa đừng rướm máu. Tôi còn muốn đi xa hơn, sau tháng Năm. Tôi thèm một miếng Hà Nội của Phượng. Ta sẽ ngồi bên hồ Trúc Bạch nghe gió lạnh đuổi nhau và kể chuyện miền Thái từ tháng chín năm ngoái năm xưa, năm nào... Có thuở nào đó không, Phượng nhỉ, tôi mời Phượng về quê ngoại nhà tôi. Đó là khung trời thơ mộng. Đó là rừng mơ nơi các vị hoàng tử trốn học đi săn tình yêu và đã gặp các nàng công chúa. Quê ngoại nhà tôi thần tiên và đầy phép tích. Quê ngoại dạy tôi thương lá úa vàng chết để tôi có tháng chín bùi ngùi và gặp Phượng. Và yêu Phượng.

Phượng ơi ,

Ngày mai tôi vẫn đi học. Tôi nhớ lời thánh ở đền Ngọc Sơn dạy rồi. Tôi sẽ đỗ và hoa hồi sẽ thơm ngát suốt đời tôi. Chiều nay, chiều mai tôi còn ra bến xe đón Phượng. Nhưng Phượng đừng hòng tôi nói có đón Phượng. Mãi mãi tôi nói không. Phượng thic'h thế mà. Phượng thích là trời thích. Tôi đứng nấp ở cột điện ấy, Phượng nhớ rồi đó. Phượng hãy nháo nhác kiếm tôi và đưa tay vẫy vu vợ Tôi sẽ đưa tay vẫy lại. Rồi Phượng xuống xe về nhà. Sáng mai chúng ta gặp nhau ở lớp học. Phượng có thể nhận ra hàng chục khuôn mặt bạn trai cùng lớp. HỌ đi đón Phượng đó, Phượng ạ ! Phượng nói gì với họ tùy ý Phượng. Chỉ xin Phượng đừng cười. Tôi muốn độc chiếm đôi môi Phượng. Tôi muốn Phượng cười vì tôi, cho tôi. Rồi Phượng muốn gì ở tôi ? Một điều mà Phượng đã xin tôi dịp trưỚc Tết, Phượng ngỏ đi, tôi cho Phượng ngaỵ Tôi cho Phượng như cây hoa một đời chỉ nở hoa một lần và bông hoa duy nhất â"y chỉ dành để cho một người đã đi vào đời tôi. Bằng yêu thương. Bằng hờn giận. Bằng nhớ nhung. Sẽ bằng đau khổ. Bằng nước mắt. Biết đâu được. Tôi ghét nước mắt, tôi ghét đau khổ.

Phượng ơi,

Tôi sẽ mơ ước nhiều đêm naỵ Tôi cầu khẩn bà tiên Tình yêu - tôi yêu cổ tích lấm - ban cho tôi một phép nhiệm mầu. Là sáng mai thức dậy, thấy mình ở lớp học lúc nào và đang chuyện trò cùng Phượng.

Chương 7

Tháng 3

Phượng đó. Như một con chim đã trở về cành cây cũ cũa nó sau nhiều ngày soải cánh phiêu du, Phượng đã trở về ngồi ở chỗ cũ. Đón chào nàng nồng nhiệt nhất là những gói ô mai, những lá thư tình còn ngại ngùng chưa dám ký tên để trong ngăn bàn của nàng. Phượng đó. Nàng đâu biết, mới đây thôi, tất cả đều đã câm và mù và chết vì một lời nguyền nào đấy của bà tiên ác độc. (Tại sao đã là tiên lại còn ác độc ?) Khi Phượng vào lớp, tất cả đều sống dậy , mở mắt và lên tiếng. Bẳng đen, bàn ghế, song cửa, bút mực cũng lên tiếng một lúc. Phượng đầy quyên uy, phép tích mà nàng không rõ. Mà chẳng ai rõ, trừ những cậu học trò yêu nàng. Hương tóc PhưỢng thơm ngập gian lớp. Khuôn mặt Phượng rực rỡ làm ánh sáng của mặt trời ghen giận. Đôi mắt Phượng mơ hỒ hơn, quyến rũ hơn. Tôi đến lớp muộn một chút Tôi cố ý đến sau Phượng. Phượng chào tôi bằng một nụ cười. Chờ tôi ngồi vào chỗ, Phượng quay xuống:

- Chào anh Tùng!

- Chào "cô nương"!

- Anh Tùng có mang vở tới cho Phượng không ?

- Có.

- Anh chép hết bài giùm chứ ?

- Chép hết.

- Vậy đền công anh một hộp dầu Con Hổ.

Hai chúng tôi cười vui. Tôi hỏi :

- Tại sao Phượng biết Tùng đến nhà lấy vở?

Phượng nheo mắt :

- Bà chị của Phượng tả hình dáng anh chàng Tùng ấy.

Tôi nói :

- Lần sau tôi cải trang.

Phượng mỉm cười :

- Có ai trách anh dối đâu. Anh sắp nói dối Phượng nếu Phượng hỏi chiều qua anh có ra bến xe đón Phượng không. Phượng biết anh nói dối nên không hỏi nữa. Nhưng Phượng...

- Nhưng Phượng sao ?

- Đoán rằng anh muốn vẫy tay chào Phượng ở sau một cột đèn. Phải thế không ?

- Không.

- Tiếng "không" của anh nghe thú vị quá. Phượng có nhiều quà cho anh lắm. Chiều nay, anh tới nhà Phượng nhé ?

- Tôi sẽ mang quà của tôi tới.

- Gì đó ?

- Những món để mở cửa hiệu.

- Biết rồi. Trong ngăn bàn đang sẵn. Những bức thư gói những trái ô mai. anh đứng bán ô mai với Phượng chắc là đắt hàng.

- Tôi đã nghĩ thế và nghĩ cả những trái ô mai đi đi về về...

- VẬy phải thêm chân vào huyền thoại ô mai và anh nên cho giấy gói ô mai một huyền thoại.

- giấy gói ô mai tự nó nó đã có huyền thoại.

- Ra sao ?

- Những bức thư tình lén bỏ vào ngăn bàn học của cô bạn cùng lớp.

Phượng, tự nhiên , đập nhẹ lên tay tôi :

- Tuyệt điệu! Phượng không muốn anh tới nhà PhưỢng chiều nay đâu. Mà muốn cùng anh ra bờ sông ngắm dòng nước tháng giêng.

Tôi cảm giác như Phượng vừa xoa chút dầu Con Hổ lên tay tôi. Chất dầu thấm qua da, vào thịt và truyền đếm tim một ấm nồng vừa độ. Tưởng tượng một ngọn cỏ buồn thiu sau những ngày mưa dầm chợt thấy ánh nắng đầu xuân. Tôi là ngọn cỏ ấy. Ngọn cỏ ngậm giọt sương và giọt sương lung linh dưới ánh nắng. Ngọn cỏ ngậm đầy tâm sự nhưng ngọn cỏ không biết kể lể tâm sự của mình cho ánh nắng nghe. Giời ơi, sao tôi có thể ngớ ngẩn thế! Bao nhiêu là nhớ nhung. Nhớ nhung trọn tháng giêng. Tháng giêng chỉ thiếu Phượng mươi mười hai hôm cũng coi là thiếu Phượng đầy tháng. Nhớ nhung muốn bỏ trưỜng mà đi. Nhớ nhung muốn làm lãng tử trốn nhà phiêu bạt, muốn trở thành thi sĩ để có lần được than thở giống Nguyễn Bính: "Mình tôi trời bắt làm thi sĩ ". Nhớ nhung đốt hàng trăm điếu thuốc. Vậy mà ngọn cỏ gặp ánh nắng, Ngưu Lang gặp Chức Nữ, đã chỉ nói những chuyện vớ vẩn. Thế gọi là tình yêu chăng ?

- Anh Chương !

đạ !

- Mới xa anh vài hôm anh đã quên.

- Hở ?

- Anh có nhớ Phượng không ?

- Nói dối hay nói thật ?

- Nói thật.

- Không, tôi không nhớ Phượng.

- Thế là anh nói dối. Phượng sợ anh nói thật.

- Tôi đã nói thật.

- Anh nói dối.

- Thì tôi no/i dối.

- Anh nhận được thư của Phượng chứ ?

- Thư nào ?

- Anh lại nói dối. Thôi, Phượng không hỏi chuyện thư nữa. Mà Phượng cũng không gửi thư cho anh.

- Thế à ?

Hai chúng tôi nhìn nhau, thấy rõ tầm hồn nhau ở mắt của mỗi đứa. Phượng chưa nói Phượng muốn xin tôi điều gì. ĐÃ qua tết rồi. Chiều nay chắc PhưỢng sẽ nói.

- Anh nhớ chưa ?

- Nhớ gì ?

- Chiều nay chúng mình ra bờ sông.

- Tôi đón Phượng ở đâu ?

- Ở cổng trường.

Thầy đã vào lớp. Tôi trả Phượng những quyển vở. Chưa bao giờ tôi lắng tai nghe thầy giảng bài như bây giỜ. Tôi nghĩ tới quẻ thẻ Phượng xin cho tôi và lời thánh ở đền Ngọc Sơn đã dạy. Có phải khi yêu nhau người ta thường cầu nguyện cho nhau? Tháng Năm chả còn bao nả. Tôi giống những cây hồi, những cây phượng, chờ đến tháng Năm sẽ nở hoa? Thầy nói tuần sau sửa soạn thi đệ nhị lục cá nguyệt. Thi xong đệ nhị lục cá nguyệt là vừa hết chương trình học. Chúng tôi sẽ có hai ba lần thi thử và các thầy sẽ nghiêm khắc, hạn định thì giờ đúng như ở trường thi thật. Tôi không lo ngại chuyện thi cử. Thánh ở đền Ngọc Sơn muốn tôi đỗ là Phượng muốn tôi đỗ. Tôi không cần biết đỗ đạt hay trượt vỏ chuối tương lai tôi sẽ ra sao. Chỉ cần đỗ cho Phượng vui là đủ. Và vì Phượng, tôi phải đỗ. Phượng ơi, Phượng có biết thế không ?

Giờ ra chơi. Tôi yêu những giờ ra chơi. Cuộc đời bên ngoài sân trường không có những giờ ra chơi. Tôi hiểu thế. Và tôi không thích nghĩ chuyện tương lai. Vì tương lai khi ta nghĩ đến là ta đã tính chuyện bỏ trường mà đi. Tôi rất mến sân trường của tôi. Sân rộng thênh thang và có nhiều cây phượng lớn. Mùa hè, phượng nở đỏ rực rỡ, ve sầu kêu ran ran. Kỷ niệm khởi tự những đơn sơ, tầm thường đó. Gốc cây phượng này ta đã ngồi. Thân cây phượng kia ta đã khä'c tên tạ Näm ngoái, näm xưa chỉ là thế. Näm nay, ta đã dựa vào thân cây phượng cùng người bạn gái tên Phượng ta nói chuyện cùng nàng và hồn ta bay tới phương trời xa xăm.

- Chào chị Phượng.

Tùng lên tiếng. Anh ta kiểu cách trước mä.t Phượng:

- Chị mang về Thái nhiều Hà Nội quá.

Phượng cúi nhìn tà áo mình :

- Hà Nội , anh lầm chäng?

Tùng nhún vai :

- Tôi không lầm. Tôi tới xin lỗi chị. Bạn Chương nói chị đã giận tôi vì tôi mời chị gä'n hoa và chị chê bài thơ của tôi ngä'n.

Phượng nói :

- Bài thơ của anh ngä'n thật.

Tùng cười :

- Bạn Chương nói chị về bä'ng máy bay, tôi đã đó hụt. Bạn Chương khoe chị viết thư nhä'n bạn ấy ngày chị về.

Phượng hỏi :

- Anh đón tôi làm gì ?

Tùng đáp :

- Đê? xin lỗi chị thật sớm và hứa sẽ làm bài thơ dài hơn.

Tùng đưng hai tay lên vuốt hai cái cánh phượng của mái tóc :

- Mấy hôm chị nghỉ, lớp học buồn quá. Bạn Chương đồng ý, chứ?

Tôi lä'c đầu :

- Riêng tôi, tôi không buồn.

Tùng hạ tôi :

- Thế thì bạn là gỗ đá, rong rêu...

Phượng bênh tôi :

- Có thê? lä'm. Nhưng anh Tùng, tại sao anh không gọi tôi là "cô nương" ?

Tùng đỏ mä.t. Anh ta ấp úng:

- Chào chị Phượng...

Rồi bước vội. Tôi trông theo Tùng. Ái ngại. Tôi nghĩ rä'ng nếu Tùng đã ngồi chỗ của tôi từ tháng chín và tôi ngồi chỗ của Tùng, tôi sẽ là Thủy Tinh. Phượng ngó tôi cười :

- Anh Chương bảo không nhận được thư của Phượng ?

- Tôi nói dối.

- Anh Chương bảo Phượng giận thi sĩ Tùng ?

- Tôi...

Phượng cướp lời tôi :

- Anh nói thật.

Nàng tiếp :

- Và anh bảo anh không buồn những ngày Phượng nghỉ học.

- Tôi...

- Anh nói dối.

Phượng ngước nhìn bầu trời mùa xuân:

- Phượng muốn bị anh nói dối mãi. Nhưng Phượng thì không hề nói dối anh.

Tôi nói :

- Tại sao Phượng không nói dối tôi ?

- Hai chúng ta chỉ nên có một người nói dối, vì thế đó. Và còn vì không có "con" Cuội.

- Phượng thông minh quá.

- Thông minh à? Đừng bảo Phượng thông minh, anh Chương nhé~ Phượng không thích thông minh hay khôn ngoan.

Bỗng Phượng nói :

- Sä'p tới tháng Näm rồi. Tháng Näm Phượng có nhiều chuyện đê? nói với anh. Phượng lại hy vọng những chuyện ấy không được nói.

Tôi hỏi :

- Còn một điều Phượng muốn xin tôi ?

Phượng nhìn tôi đäm đäm :

- Như lời dạy của thánh trong quẻ thẻ Phượng đã xin cho anh.

- Phượng xin tôi thi đỗ ?

-Đạ.

- Nhỡ tôi trượt ?

- Anh phải đỗ.

- Làm cách nào biết được?

- Anh đừng hút thuốc lá mỗi khi nhớ tới người nào đó nữa.

Tôi lä.ng yên. Nghe xao xuyến đang nổi sóng tự đáy hồn. Tôi hiểu Phượng rồi. Tôi nói :

- Chiều nay tôi không thê? ra bờ sông với Phượng được. Nhánh lộc và quà Hà Nội của Phượng, Phượng hãy giữ giùm tôi tới tháng Näm.

Phượng có vẻ buồn :

- Vâng, tới tháng Näm.

Chúng tôi vào lớp. Từ lúc đó, khuôn mä.t Phượng đäm chiêu lạ thường. Và đẹp lạ thường. Hương tóc Phượng vẫn tỏa mùi thơm tuyệt diệu. Phảng phất làn khói buồn mỏng tựa khói sương. Tôi biết tôi đã yêu Phượng. Bây giờ mới thật sự yêu Phượng. Bây giờ mới biết đánh vần yêu đê? đọc và thấm nghĩa buồn. Tình yêu luôn luôn có nỗi buồn đi bên cạnh. Nỗi buồn tôi hiện mang là nỗi buồn thi cử. Đời học trò, đáng lẽ, chỉ nên có những giờ ra chơi. Trong giờ ra chơi, ngưỜi học trò tha hồ mộng mị và không hề lo lä'ng ngày mai rời trưỜng, xa lớp. Thi cử là mối đe dọa hãi hùng. Không ai sợ trượt. "Học tài thi phận". Nhưng trượt rồi còn dịp trở lại trường cũ không? Và định mệnh (Sao tôi ghét hai tiếng này thế, nói gợi tưởng một kẻ vô hình ác nghiệt đã cố tình an bài cho mỗi đời ngưỜi một định mệnh) nào sẽ ám ảnh những cậu học trò "lạc đê. thì ? Tôi chợt nhớ một truyện ngä'n của Nhất Linh diễn tả cái định mệnh trớ trêu của một anh học trò học giỏi, thông minh. Anh ta cầm chä'c mảnh bä'ng. Tương lai anh ta hứa hẹn vợ đẹp nhà giầu. Anh đi thị Đỗ viết. Vào vấn đáp chỉ và nhanh tay cầm cục tẩy trên bàn vị giám khảo. chä.n tờ giấy cho gió khỏi bay mà bị đánh trượt. Cục tẩy xóa tương lai rực rỡ của anh. Đời anh thủng một lỗ. Anh về quê, lấy vợ quê, mở quán hàng bên đường, cả ngày đập ruồi và hút thuốc lào vä.t! Truyện ngä'n đó, nhớ lại, tôi sợ hãi vô cùng. Và tôi ghét thi cử. Thế mà tôi cứ phải học thị Phượng ơi, nhỡ tôi trượt?

Tôi thả mä't qua khung cửa nhỏ. Khoảng trời quen thuộc của tôi, dường như, nhiều mây đen.

Ai đã viết lên bản những câu thơ:

Hoa chanh nở giữa vườn chanh

Thầy u mình với chúng mình chân quê

Hôm qua em đi tỉnh về

Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều

Bốn câu thơ như ca dao của Nguyễn Bính. Anh học trò nào đây đả si mê thơ Nguyễn Bính giống tôi. Hình như học trò tỉnh nhỏ đều ngưỡng mô. Nguyễn Bính. Vì Nguyễn Bính giản dị, chân thành và đä'm thä'm y hệt cuộc đời những người ở tỉnh nhỏ. Hai người trai gái yêu nhau sinh trưởng giữa chốn cỏ nội hoa ngàn. Một hôm nàng ham vui phồn hoa lên thành phố chơi. Rồi nàng trở về, tình nhân của nàng thấy áo nàng vướng chút bụi kiên kỳ của đô hội. Chàng tưởng chừng hương đồng gió nội theo tình yêu thanh cao và đơn sơ đã mất mát ít nhiều. Anh học trò viết thơ Nguyễn Bính lên b ảng hä?n đã yêu Phượng ghê lä'm. Yêu Phượng bao nhiêu ngươì làm thợ Yêu Phượng bao nhiêu ngườithuộc thợ Yêu Phượng bao nhiêu người hút thuốc lá... Anh trách Phượng lên Hà Nội ít ngày, trở về Thái không hồn nhiên như tháng trước đây mà.

Phượng dạo này, quả nhiên, lä.ng lẽ. Tôi đoán đúng rồi, nàng có một nỗi buồn. Suốt buổi học, nàng chỉ quay xuống nói với tôi vài câu vào giờ ra chơi nếu tôi ở lại lớp. Hôm nay, nhờ mấy câu thơ của Nguyễn Bính , tôi có thê? nói chuyện với Phượng nhiều hơn. Tôi xé giấy nháp, viết mấy chữ: "Phượng đã đọc bốn câu thơ của Nguyễn Bính trên bảng chưa?". Phượng phúc đáp ngày : "Rồi, lát ra chơi, chúng ta bình giảng!" Giờ ra chơi, Phượng quay xuống:

- Ho trách Phượng đấy.

- Tại vì mấy hôm nay Phượng buồn, họ tưởng Phượng nhớ một người nào ở Hà Nội.

- Vâng, Phượng nhớ một người.

Mũi tên nhọn hoắt vừa phóng thẳng vào trái tim tôi, xuyên thấu lưng. Tôi lặng người cơ hồ bị trúng gió. Tôi ngớ ngẩn hỏi :

- Phượng nói dối?

Phượng khẽ lắc đầu :

- Không bao giờ Phượng nói dối anh đâu, anh Chương ạ !

Phượng thả mắt nhìn ra khoảng trời của tôi :

- Đó là câu chuyện Phượng định nói với anh vào tháng Näm.

- Buổi sáng ?

- Vâng, buổi sáng. Nhưng Phượng hy vọng sẽ không phải nói.

- Sao thế ?

- Vì phải nói, người buồn nhất là Phượng. Anh chờ đến tháng Năm nhé! Nghe anh tả mùi hoa hồi, Phượng yêu hoa hồi quá. Phượng ao ước được đi bên anh vào những đêm hoa hồi nở nhiều. Anh đã hứa với Phượng là cho Phượng xin một điều, một niềm vui chung với anh, anh còn nhớ ?

- Tôi nhớ.

- Anh đã làm gì ?

- Tôi định từ tháng sau, tôi và vài người bạn lập một tô? näm người học thi.

- Anh còn định gì nữa, phải lập ngay chứ ?

- Tôi sẽ lập ngay.

- Không có sẽ.

- Tôi lập ngay.

- Anh Chương luôn luôn chiều chuộng Phượng. Mai thi toán, anh đừng lo cho Phượng nhé! Với Phượng, thi cử không có nghĩa gì hết. Rồi có ngày Phượng sẽ nói cho anh rõ. Phượng đi học vì mục đích riêng. Nếu học đê? đỗ, Phượng đã chä?ng về Thái. Tháng sau, có lẽ, Phượng đi học không đều đâu. Nhưng anh Chương chớ... hút thuốc lá. Phượng không lên Hà Nội đâu. Phượng vẫn ở Thái. Chuyện Phượng sẽ kể, anh Chương sẽ hiễu rä'ng không bao giờ Phượng nói dối anh. Phượng quý anh lä'm.

Phượng bỏ khoảng trời qua khung cửa nhỏ, nhìn tôi mỉm cười :

- Anh Chương thì không bao giờ được nói thật với Phượng.

Tôi nói :

- Sẽ có lần tôi nói thật.

Phượng thở dài :

- Lần ấy, hẳn Phượng phải khóc.

Giờ ra chơi thật ngä'n ngủi không đủ thì giờ cho tôi hỏi tại sao Phượng phải khóc nếu tôi nói thật tôi yêu Phượng. Tôi muốn đời tôi có hàng ngàn vạn giờ ra chơi và giờ ra chơi cuối cùng của cuộc đời, thế nào tôi cũng dám nói thật là tôi yêu Phượng. Tôi cứ nghe thầy giảng bài và hồn tôi cứ lạc lõng trên dòng suối tóc Phượng. Ở suối tóc Phượng tôi mới thấy tuổi tôi, mộng tôi và ý nghĩa đời tôi. Suối tóc Phượng dàn trải tới mơ hồ vô tận. Có ngôn ngữ nào diễn tả được niềm bí ẩn của tình yêu? Ngay cả thi sẽ cũng bất lực. Thành thử, với tình yêu, người ta chỉ lä.ng thinh đê? tâm hồn bị xâm chiếm bä'ng muôn vàn cảm giác lâng lâng, bay bổng. Tâm hồn người ta vốn đớn sợ Khi tâm ho6'n trở nên huyền bí, ấy là lúc ta yêu đương. Phải chäng Phượng đã yêu tôi. Và nàng khó hiểu từ tháng bạ Nàng không dễ hiễu như hồi tháng chín. Yêu là lä.ng thinh là không lên tiếng hỏi. Vậy tôi chả dại gì hỏi tại sao Phượng đã biến thành công chúa ngủ trong rừng. Yêu là ta và người ta yêu được hóa phép trở thành những nhân vật cô? tích. Và buồn như cô? tích.

Những bài thi đê. nhị lục cá nguyệt phảI được thanh toán trong tháng bạ Một tuần nữa hết tháng bạ Hỡi tháng ba của học trò đi thị Từ đây đến ngày sang trường thi, thời gian vùn vụt. Học Trần Tế Xương bỗng lo lä'ng vô cùng. Mấy hôm kém quan trọng đã thi xong. Anh nào dốt Lý, Hóa thì chọn Vạn vật mà bä't chước loài cuốc. Bài Việt vän của tôi sa sút thậm tê.. Tôi ghét thơ vän Nguyễn Công Trứ, gä.p đề thi chí làm trai của Uy Viễn tướng công, đành bôi bác. Tôi không thuộc nổi lấy nửa bài thơ của Nguyễn Công Trứ, làm sao mà dẫn chứng cái chí làm trai của ngài. Giá được học Nguyễn Bính, lại làm bài luận về nỗi nhớ người yêu của Nguyễn Bính thì tôi phải có điểm xuất sắc. Kỳ này, thầy trả bài sớm. Tôi được 5 điểm trên 20. Thầy Việt văn chỉ trích kịch liệt. Tôi buồn muốn khóc. Phượng đã quay xuống an ủi:

- Anh nên học Nguyễn Công Trứ lại. Phượng sẽ mua tä.ng anh cuốn Luận đề về Nguyễn Công Trứ.

Tôi gật đầu :

- Vâng, tôi sẽ học kỹ Nguyễn Công Trứ.

Phượng cười :

- Anh lại "vâng, dạ" rồi! Anh đừng quên thánh đã bảo anh phải đỗ.

Tôi nói :

- Tôi không quên.

Hôm nay thi toán. Bài Hình không có gì khó. Bài Đại số khúc mä'c đôi chút, tôi vẫn làm xong trước giờ nộp bài hai mươi phút. Thầy cầm bài của tôi xem một lát rồi khen:

- Chương khá lắm.

Thầy hỏi :

- Chểnh mảng cũng anh mà chäm chỉ cũng anh, tại sao lạ thế ?

Tôi muốn thưa: Tại tình yêu. Thưa thầy, khi con yêu con chểnh mảng, con coi sách bài là giấy gói hàng, con thích trốn học; khi con đưỢc yêu, con chäm chỉ học hành, con thích ngồi trong lớp cả những giờ khô khan nhất. Nhưng tôi không dám trả lời thầy thế. Tôi đành cúi đầu, im lä.ng cho niềm sung sướng nổi sóng. Bởi tôi biết Phượng đang sung sướng. Tôi bèn sửa một đoạn trong bài tập đọc của lớp vỡ lòng (Tôi cũng chỉ vừa qua lớp vỡ lòng): "Tôi cố tôi học, tôi chäm tôi học, học sao cho mau tấn tới, cho vän hay chữ tốt, cho... người yêu vui lòng". Phượng không sợ tôi sẽ thi trượt nữa. Đấy, Phượng thấy chưa, tôi làm bài thi trước hạn định những hai mưới phút thầy khen khá lä'm mà vẫn cứ giúp Phượng củng cô? ngôi vị xuất sä'c, dù Phượng không thích xuất sä'c, Phượng không ôm mộng lều chõng. Phượng có vẻ Châu Long quá. Tôi là Lưu Bình lười biếng. Phượng kích lê. tôi. Không, Phượng đừng làm Châu Long. Phượng giống Châu Long, Phượng sẽ về với Dương Lễ khi tháng Näm tới. Còn tôi đi đâu ? Tôi chợt nhớ rä'ng Phượng đang nhớ tới một người. Người nào ? Có lẽ, tôi phải hỏi Phượng. Tôi không thê? ấm ức. Nó còn, tôi trượt. Nó mất, tôi đỗ.

- Phượng!

Phượng quây xuống.

- Làm xong bài chưa ?

Phượng đáp :

- Xong rồi.

Tôi hỏi :

- Phượng có nghe thầy khen tôi và thắc mắc về tôi không ?

Phượng gật đầu. Nàng mỉm cười :

- Thầy không biết anh Chương được thánh ở đền Ngọc Sơn phù hô..

Tôi nói :

- Phượng đã phù hộ tôi.

Đôi mä't Phượng chớp mau. Tôi mơ hồ thấy, ở đuôi một cò vực. Tình yêu mong manh tựa khói sương, chỉ cần một chút ngờ vực là khói sương tan biến". Tôi xấu hổ, tôi ân hận đã nghĩ không đẹp về nỗi nhớ của Phượng.

- Anh Chương nghĩ gì thế ?

- Tôi đang nghĩ đến tháng Năm.

- Vào một buổi sáng ?

- Cả đêm khuya trên đường ngä.p hoa hồi.

- Hãy nghĩ lời thánh dạy anh trước.

Phượng quay lên. Rồi lại quay xuống:

- Đã lập tô? học thi chưa ?

Tôi đáp :

- Ngày mai bä't đầu.

Lần này Phượng quay lên và không quay xuống nữa. Như vậy, trong nhiều buổi học, chúng tôi chỉ còn nói với nhau vài câu ngä'n ngủi. Có một thi sĩ, tác giả "Gửi Hương Cho Gió ", yêu nàng thơ của chàng ghê lä'm. Nhưng mùa thi gần kề, chàng dä.n em thơ của chàng hãy chờ đợi chàng qua mùa thị Qua mùa thi, chàng và nàng lại tiếp tục tình tự. Thi sĩ yêu thơ như tôi yêu Phượng. Tôi cũng muốn nói với Phượng rä'ng hãy đợi tôi, qua mùa thi, đến tháng Näm hoa hồi nở, chúng ta sẽ tình tự dưới gốc một cây hồi.

Thế là hết những bài thi đê. nhị lục cá nguyệt. Cän cứ vào kết quả kỳ thi này thầy hiệu trưởng cho biết ai có thê? đô?. Tôi nä'm trong danh sách hai mươi thí sinh có thê? đỗ với điều kiện vài Việt Vän phải ở điểm trung bình. Chúng tôi sẽ nghỉ sớm hơn các lớp khác đô. nữa tháng đê? chuẩn bị lều chõng sang trường Nam. Đơn thi đã làm xong và sä'p sửa nộp. Những ngày không đi học, làm cách nào đê? gä.p Phượng? Tôi định hỏi Phượng câu này. Không gä.p Phượng mỗi ngày, tôi học sẽ không vào. Tôi học vì Phượng, cho Phượng. Tôi nói thật. Và câu nói thật này sẽ không bao giờ nói với Phượng. Chương trình học cũng đã hết. Không chừng, chúng tôi nghỉ từ đầu tháng tự Bây giờ, đến trường đê? làm bài tập. Riêng hai môn toán và lý hóa, thầy cho làm những bài đã là đề tài thi ở Ba Lê, Vạn Tượng, Nam Vang, Sài Gòn... nhiều näm trước. Thầy hiệu trưởng định tô? chức vài lần thi thử nhưng cuối cùng thầy quyết định chỉ thi thử một lần. Chúng tôi sä"p thanh dự cuộc đánh trận giả với chữ nghĩa. Tôi sẽ đóng vai người chiến sĩ giả vờ không mấy hào hùng. Bởi vì, trận đánh kết thúc cuối tháng ba và tháng tư có hòa bình. Nghĩa là tháng tư gian lớp của tôi đóng cửa. Chúng tôi không đến lớp học nữa. Tới trường, vào vän phòng nhận phiếu báo danh thôi! Sang tháng chín, ít anh học trò cũ còn chút may mä"n thì trở lại lớp mình, nhiều anh bỏ trường đi luôn làm những kẻ chiến bại lạc lõng. Một số đỗ đạt thì tìm trường xa mà học. Chia ly khởi sự từ đó.

Tôi không cần đợi tháng chín.. Tự lúc này tôi đã tương tư lớp học, tương tư một chỗ ngồi ở bàn đầu. Tôi sä'p không được thấy hồn tôi lãng du trên suối tóc Phượng. Tôi sä'p không đưỢc ngửi mùi hương tóc Phượng. Tôi sä'p không được thả mä't qua khung cửa sô? ngä'm khoảng trời quen thuộc nhiều sä'c mây của tôi. Tôi sä'p không được nhìn Phượng cười mỗi buổi sáng và nghe rạo rực ở lòng mình bốn giờ học. Hôm qua, Phượng vä'ng mä.t. Mới vä'ng Phượng một hôm, hồn đã rã rời. Vä'ng Phượng suỐt tháng tư, hồn khä'c khoải đến đâu ? Tôi bỗng lại sợ hãi vu vơ, lại phải nghĩ tới người Phượng đang nhớ. Rồi tôi tự hỏi tại sao tôi không gä.p Phượng từ tháng chín những näm quạ Näm đê. thất, chä?ng hạn. Chúng tôi đã có buốn niên học, bống Giáng Sinh, bốn cái Tết và bao nhiêu niềm vui. Rồi tôi tự hỏi thêm, liệu gä.p Phượng từ tháng chín näm đê. thất, tôi đã biết cảm mùi hương tóc Phượng đê? yêu Phượng? Mai mốt gä.p Phượng tôi sẽ hỏi Phượng xem nếu chúng tôi đã quen nhau từ tháng chín näm xưa thì tháng Näm đầu tiên chúng tôi có mơ ước đi trên đường khuya ngát hương hoa hồi ?

oOo

Phượng đi học hơi trễ. Đó cũng là một biến cố: Biến cố cuối näm. Chưa hề thấy Phượng vào lớp muộn. Luôn luôn đến sớm. Và chỉ bỏ học mấy ngày Tết vì ốm ở Hà Nội không về Thái kịp. Phượng nghỉ học hai hôm liền gây nhiều thä'c mä'c cho những người yêu nàng. Dù Phượng đã bảo tôi nàng sẽ vä'ng mä.t ít ngày trong tháng tư, tôi vẫn thấy "làm sao ấy " và "cảm bên mình nỗi tịch liêú khi Phượng nghỉ học. Trước tháng chín näm ngoái, hình như không có gì xẩy ra và sẽ không có gì xẩy ra cho cuộc đời học trò bình thường của tôi. Tôi sẽ như cây hồi, hàng hồi tháng sáu, tháng bẩy, những hàng hồi xanh tươi ngon mä't nhưng không tỏa nổi một mùi hương. Hoa hồi ( tôi thích hoa hồi nên tôi đem nó ra mà ví von, so sánh) chỉ nở vào tháng Näm. Tôi ngỡ rä'ng hoa hồi có một cái hẹn vào tháng Näm. Dòng sông chỉ chẩy siết và ngầu đỏ phù sa vào tháng bẩy. Tình yêu học trò chỉ đến vào tháng chín, näm mười bẩy tuổi. Näm mười bẩy tuổi , vào tháng chín, cây hồi trong tâm hồn tôi nở hoa. Em biết chứ, có ai nhä'c tới hoa hồi ? Tôi không còn thä'c mä'c tại sao tôi đã không gä.p Phượng sớm hơn hay đã không về quê ngoại sớm hơn một mùa hè. Bây giờ, tôi nghĩ tới cây gạo ở cuối tỉnh. Tháng ba dương l.ich là tháng hai âm lịch. Tháng hai , sau Tết, hoa gạo nở. Tôi sá chi loài hoa gạo tầm thường, loại hoa của quạ và sáo. Thân gạo sù sì gai góc không thê? là điểm tựa của tình yêu là nơi hai người yêu nhau dựa lưng thầm thì tình tự. Hoa gạo đỏ mầu máu người chết. Khi rơi rụng, nó rơi lộp bộp làm giật mình kinh hãi. Nó không gây hương nhớ nhung. Tôi sợ nó vì Nguyễn Bính đã tả nó:" Những hoa gạo đỏ tười mầu máu, Nhầu nát như người lính tử thương". Và buồn rầu kết luận : " Một khi tình rụng như hoa rụng, Máu đỏ lìa tim dạ xót xá. Hoa gạo khiến tôi liên tưởng hoa phượng. Hoa phượng cũng "đỏ tươi mầu máú. Tháng hai hoa gạo rụng. Tháng Näm hoa phượng rơi. KHông ai nhä.t hoa gạo ép vào sáng nhưng Phượng đã nói sẽ nhä.t hoa phượng ép vào vỡ. Đó là hình ảnh ngậm ngùi tôi vừa chợt nghĩ.

Phượng đã vào lớp. Nàng hơi ngượng ngùng. Cä.p sách ôm trước ngực. Nàng cúi đầu chào thầy rồi bước nhanh tới chỗ ngồi. Phượng quay xuống:

- Tại anh đó, đáng lẽ hôm nay Phượng còn nghỉ.

Những ý nghĩ sầu thảm của tôi vụt tan. Lòng tôi cuộn dâng con nước thủy triều rạo rực. Đầy là câu nói ngọt ngào, thä'm thiết nhất từ tháng chín. Vì tôi PHượng đi học. Phượng nói với tôi. Vì Phượng tôi đi học. Tôi không dám nói với Phượng.

- Anh Chương !

- Hở ?

Phượng mỉm cười (Phượng cứ cười với tôi, chẳng lẽ tôi không bảo Phượng cười):

- Anh hiểu Phượng chứ ?

Tôi chớp mắt :

- Tôi hiểu :

Phượng có thể đọc được niềm cảm động trong cái chớp mắt của tôi không nhỉ?

- Hai hôm Phượng vắng mặt anh làm gì ?

- Tôi nhớ...

- Anh nhớ lời thánh dạy ?

- Vâng.

- Tổ học của anh đến đầu rồi ?

- Họ đợi nghỉ học mới bắt đầu.

- Bao giờ nghỉ học ?

- Sang tháng tư.

Phượng lặng yên giây lát. Rồi nàng hỏi:

- Anh định nơi học chung ở đâu chưa?

Tôi nói :

- Ở nhà anh Định, cuối phố Trưng Trắc.

- Con phố thẳng tắp hai hàng hồi ?

- Vâng.

- Những hôm Phượng không có việc gì, Phượng sẽ qua đấy mỗi ngày một lần.

- Vào buổi sáng ?

- Vâng, vào buổi sáng.

Tôi không dám hỏi Phượng qua con phố thä?ng tä'p hai hàng hồi ấy làm gì. "Anh hiểu Phượng chứ "? Tôi hiểu. "Tại anh đó, đáng lẽ hôm nay Phượng còn nghỉ". Tại anh đó, vì anh đó, Phượng qua đấy mỗi buổi sáng đê? anh học cho nó vào và thi cho nó đỗ.

- Phượng vừa có tin vui.

- Tin gì vậy ?

- Người Phượng nhớ, Phượng sắp được gặp. Mọi người trong gia đình Phượng đi tìm ròng rã sáu năm trời. Và đến lượt Phượng về Thái, Phượng sắp gặp. Phượng yêu Thái Bính của anh lắm.

Thú thật là tôi đang "ghen" với người Phượng nhớ. Phượng không chịu nói người Phượng nhớ là ai và tôi thì ngại ngần không hỏi. Câu trả lời của Phượng hoä.c sẽ sẽ làm làm tôi sung sướng hoä.c sẽ làm tôi khô? sở. Tôi cầm chä'c câu trả lời làm tôi khô? sở nên tôi không hỏi.

- Anh Chương !

- Dạ.

- Anh giận Phượng ?

- Không.

- Thế sao anh "dạ"?

- Tôi quên.

- Anh đừng bao giờ quên nữa. Phượng đã hứa đến tháng Năm sẽ kể anh nghe nhiều chuyện. Chắc chắn, Phượng sẽ kể.

- Chuyện vui.

- Hôm nọ Phượng mới hy vọng là chuyện vui thành thử lại hy vọng không phải kể cho anh nghe. Hôm nay, không cần hy vọng vì chắc chắn là chuyện vui.

- Cho riêng Phượng ?

Phượng nhän nhó :

- Anh thích Phượng buồn à ?

Tôi đáp nhanh :

- Xin lỗi Phượng.

Phượng quay lên. Một lát, Phượng ném xuống mẩu giấy: " Hôm nay nhiều ô mai và giấy gói ô mai quá. Bao giờ chúng mình được mở một hiệu bán ô mai ? Phượng rất sợ, mai này , sẽ không được quờ tay vào ngän bàn mỗi buổi sáng đê? lấy ô mia gửi tới từ những cánh rừng mơ rồi báo tin cho anh biết ". Tôi đọc xong cảm tưởng nhận ô mai của Phượng cũng sờ sợ cái "mai này ". "Mai sau còn có bao giờ... " Câu thơ thật ảo não ! Ở một không gian khác và thời gian khác, tâm hồn Phượng có đô? thay, tâm hồn tôi có thay đổi ? Hä?n là không còn những gói ô mai lén tä.ng Phượng trong ngän bàn học và chä?ng ai nhớ huyền thoại ô mai. Phượng ơi, tôi vẫn không thuộc nổi một bài thơ của Nguyễn Công Trứ, vẫn không đọc hết một bài luận ở cuốn Luật Đề Về Nguyễn Công Trứ Phượng đã mua tä.ng tôi. Không làm nổi một bài luận Việt vän nhưng tôi có thê? viết trôi trẩy một đoạn cảm nghĩ về Phượng đê? nä'n nót chép vào nhật ký của tôi.

Phượng ơi ,

Phượng không muốn tôi nói thật. Thì tôi việt thật. Rằng, tôi chán nản học hành thi cử, tương lai, sự nghiêp. Tôi chán nản ngày mai. Tôi muốn mãi mãi làm cậu học trò đê. tứ có người bạn gái ngồi trước bàn mình mà mình yêu tha thiết song không bao giờ nói mình yêu với cô ta hay với ai. Ai bảo mình yêu cô ta, mình sẽ đỏ mä.t, chối bai bải rồi ân hận đã chối bai bải. Tôi muốn mãi mãi ôm ấp niềm vui nhẹ nhàng, nỗi buồn thoang thoảng. Và học chung với Phượng suốt đời ở ngôi trường nhỏ bé của tỉnh lỵ tầm thường này. Tôi không thích đi đâu. Không thích lên Hà Nội học, không thích ngồi hóng gió bên hồ Trúc Bạch. Tôi chỉ thích cùng Phượng đi trên đường khuya đếm từng chiếc bóng điện và ao ước được nä'm tay Phượng. Đê? ngỡ mình được Phượng yêu. Thế thôi, Phượng ạ!

Chương 8

Tháng 4

Chào tháng tư! Chào những ngày hứa hẹn ít vui, nhiều buồn, lắm nhớ. chào tháng tư bằng một buổi sáng thử thách quan trọng. Phượng vắng mặt sáng naỵ Mấy lớp dưới được nghỉ, nhường bàn ghế, chỗ ngồi cho những con gà nòi của trường sửa soạn trận đấu quyết định tương lai. Ôi, tương lai! Chưa bao giờ nghe hai tiếng này phát ghét đến thế. Tương lai: Anh nào đỗ trung học phô? thông, nếu gia đình khá giả, lên Hà Nội tiếp tục học thi tú tài. Anh nào gia đình túng quẫn, xin làm giáo viên tiểu học sẽ được tuyển dụng ngay không cần học sư phạm. Anh nào thích đời sống quân ngũ, tình nguyện thi vào trường võ bị Ở Đà Lạt hay Thủ Đức. Những anh bất hạnh đạp vỏ chuối, vồ hụt cái tương lai đẹp thì bỏ trường mà đi, hoặc về làm ruộng, ngâm bài "Văn chương phú lục chẳng hay, Trở về làng cũ học cày cho xong", hoặc đi buôn bán, hoặc xin học nghề mưu sinh. Đấy, tương lai của mảnh bằng trung học phô? thông, chán như cơm nếp nát.

Nhưng vẫn quan trọng. Đến nỗi,thi thử gay go hơn thi thật. Mỗi anh học trò ngồi một bàn. Anh này ngồi đầu bàn, anh kia ngồi giữa bàn, khó lòng hỏi han nhau. Thầy dặn: Bình tĩnh, đừng run, đừng vội vàng, đọc kỹ đầu bài, chưa hiểu thì đọc lại, tâm niệm "tôi phải đỗ"! Các thầy vừa làm giám khảo vừa làm giám thị. Bài thi viết lên bảng. Mắt thầy chiếu rõi từng học trò. Hai giờ một môn thị Ngày bốn môn. Thầy chấm bài suốt đêm. Hôm sau đọc kết quả thi viết. Rụng như sung. Lớp bốn mươi học trò chỉ mười lăm anh được vào vấn đáp. Tôi may mắn đợt... thi thử. Thầy Việt văn quay về Nguyễn Công Trứ. Thầy cho năm điểm, mắng mỏ tàn tê.. Mười anh đỗ. Năm anh thi vấn đáp kỳ hai. Có tôi. Thầy hẹn tuần lễ nữa thì thi vấn đáp cho năm thí sinh trượt vấn đáp.

Phượng đến trường hôm công bố kết quả thi vấn đáp thử. Nàng đả nghe thầy Việt văn hết lời mạt sát tôi. Tan học, Phượng bảo tôi đưa nàng về tận nhà. Trên đường về, Phượng nói :

- Anh chỉ cần "yêú cụ Nguyễn Công Trứ một chút thôi. Mình học cụ có mấy bài thơ, mấy đoạn phú mà...

Tôi nói :

- Không hiểi tại sao tôi không thuộc nổi thơ Nguyễn Công Trứ.

Phượng nói :

- Vì anh thiếu... chí nam nhi!

Phượng cười khúc khích. Nàng hỏi tôi :

- Chiều nay anh có bận việc gì không ?

Tôi đáp :

- Không.

- Thế thì chiều Phượng cùng anh học thơ Nguyễn Công Trứ nhé !

- Ở đâu ?

- Chúng mình ra bờ sông. Phượng học thi với anh, ai thuộc trước và thuộc trơn làu làu, lại hiểu rõ ý nghĩa, người ấy thắng cuộc.

- Đê? làm chi đây ?

- Tuần sau thi vấn đáp thử. Anh không thích làm Phượng vui lòng à? Anh phụ lòng thánh à ?

- Tôi xin lỗi Phượng.

- Mỗi câu thơ Nguyễn Công Trứ là một trái ô mai gói bằng thứ giấy thường đặt trong ngăn bài của Phượng.

- Phượng treo giải ?

- Vâng.

- Vậy chiều nay mang thật nhiều ô mai nhé !

Chúng tôi chia tay nhau giữa đường. Phượng bảo đê? Phượng về nhà một mình cũng được. Trưa hôm đó, tôi dở cuốn Việt Nam Thi Văn Hợp Tuyển, tìm kiếm cụ Nguyễn Công Trứ. Tôi mơ hồ thấy Uy Viễn tướng công hiện ra, râu dài quá rốn, nụ cười đô. lượng. Ngài vuốt đầu tôi, nhẹ nhàng và âu yếm chuyện trò.

- Cháu chán thơ phú của ta phải không ?

- Bẩm phải ạ !

- Ta biết lắm. Ở tuổi cháu và trình đô. kiến thức của cháu, đọc thơ phú của ta đã không thích thì học sao hiểu. Cháu chỉ nên học những gì gần gũi cháu. Lên bậc đại học hãy nghiên cứu tư tưởng của tạ Bây giờ học ta, cháu sẽ giống loài vẹt.

- Nhưng cháu cần học đê? thi đỗ.

- Vẹt, loài vẹt đángo biết "Vòng trời đất dọc ngang ngang dọc?" Thôi, ta chiều mày kẻo mày thi trượt, loài vẹt nhỏ...

Uy Viễn tướng công nói tới đó, một con hạc trắng đáp xuống cạnh ngài và ngài cưỡi hạc bay đến vùng trời dinh điền Tiền Hải. Tôi dụi mắt. Thấy chữ nghĩa quyến rũ quá. Tôi học thuộc lòng thơ phú của Nguyễn Công Trứ thật dễ dàng. Chiều nay, tôi sẽ ăn no ô mai. Tôi sẽ nuốt cả hột ô mai. Hột ô mai sẽ hóa thành hột mợ Và sẽ mọc ở lòng tôi một cánh rừng mơ.

oOo

Thầy Việt văn bắt tôi đọc một bài hát hói của Nguyễn Công Trứ. Tôi đọc trôi chẩy. Thầy bắt bình giải. Tôi bình giải đầy đủ. Thầy ngạc nhiên. Thầy khen. Thưa thầy, nếu Phượng ngồi bên con xem con học, con có thê? học thuộc lòng cả cuốn Việt Nam Thi Văn Hợp Tuyển của cụ Dương Quảng Hàm như học giả Nguyễn Văn Tố thuộc lòng tự điển laroussẹ Tôi không sợ trượt nỏ chuối. Phượng hai lòng lắm. Tôi vui là chuyện đã đành. Nhưng nỗi buồn mới đang đe dọa tôi. Ngày mai chúng tôi nghỉ học. Lớp đi thi nghỉ học sớm. Tôi không hiểu Phượng có giữ đúng lời hứa, mỗi buổi sáng, đi qua con phố thẳng tắp hai hàng hồi để, từ một chỗ nào đó ở nhà Định, tôi nhìn thấy Phượng tha thướt trong chiếc áo lụa mầu mỡ gà. Mùa đông đã hết. Mùa xuân sắp tàn. Áo lục Phượng mặc sẽ làm cho mùa hè mát rượi. Phượng bảo Phượng không hề nói dối tôi. Nhưng Phượng còn giấu tôi một chuyện. Phượng did tìm người Phượng nhớ. Người ấy là ai nhỉ? Tôi nhớ buổi chiều mấy hôm trước, chúng tôi ra bờ sông hóng gió. Hóng gió vì tôi đã thuộc một số thơ phú của Nguyễn Công Trứ đủ đê? làm bài thi lấy điểm trung bình. Hôm ấy, Phượng cảm động khôn tả. Tôi đọc rõ niềm cảm động trong mắt Phượng. Tôi đã hỏi, đã giải thích mà vẫn chẳng hiểu tại sao Phượng lo lắng chuyện thi cử của tôi ghê thế. Tôi suy diễn như chứng minh hình học. Yêu nhau là cầu nguyện cho nhau. Phượng cầu nguyện cho tôi, vậy Phượng đã yêu tôi. Tại sao Phượng không nói Phượng yêu tôi. Tình yêu chỉ cảm thấy, không nghe rõ, không nói được chăng? Dẫu sao, tôi vẫn buồn vì ngày mai lớp học của tôi đã khép kín.

Khung cửa sô? cũng bị khép kín. Tôi không còn ngồi dưới bàn Phượng, thả hồn lãng du trên suối tóc Phượng, thả mắt nhìn khoảng trời quen thuộc đủ sắc mây của tôi nữa. Khoảng trời ấy, thiếu PhưỢng, sắc mây chắc chắn là đi giang hồ. Thiếu tôi nữa, khoảng trời sẽ u ám và khung cửa trở nên tầm thường. Tôi sắp thật sự xa hẳn những hình ảnh quen thuộc, những hình ảnh, từ tháng chín, đã làm tôi bồi hồi, xúc cảm. Tôi tự hỏi, mai sau - chẳng xa lắm mà cũng phải thành chuyện mai sau - đến một ngôi trường nào đó, còn Phượng ngồi bàn trên, còn khung cửa nhỏ với khoảng trời quen thuộc? Không gì buồn hơn nỗi buồn chia ly trường cũ. Sự chia ly đã đùn lên như tiếng côn trùng đùn lên khi chiều xuống. Buổi học cuối cùng là buổi học đê? học trò hàn huyên và gửi nhau những dòng lưu bút. Ôi, những dòng lưu bút. Tôi đã viết trên hàng chục trang lưu bút của bạn bè. Mỗi một ý: Xa trường lớp, xa bạn bè thì buồn lắm. Phượng cũng viết lưu bút cho nhiều người. Tôi không biết PhưƠng đã viết gì cho Tùng, cho Thức, cho Tải?... Nhưng Phượng không xin những dòng lưu bút của họ. Và cả của tôi.

Phượng dặn tôi, tan học , ngồi lại ở lớp học một lát. Tôi ngoan ngoãn tuân lệnh. Đã bảo Phượng đầy quyền uy mà. Khi đàn ong vỡ tô? , tản mạn ra đường phố, trường lớp mang một vẻ quạnh hiu rờn rợn. Tôi nhìn sân trường qua khung cửa. Nắng nhẩy múa trên những cây phượng lá đã xanh. Cuối tháng sau, mầu đỏ của hoa sẽ lấn át mầu xanh. Đó là lúc cổng trường khóa chặt và loài ve sầu tự do hát những điệu nhạc buồn phiền. Nắng mời gọi hè sang. Nắng rủ rê biệt ly đến. Và nắng hứa hẹn làm hoa hồi nở. Tôi chỉ còn trông đợi hoa hồi như niềm an ủi.

- Anh Chường !

- Hở ?

- Mai chúng mình không đi học nữa.

- Vâng.

- Phượng sẽ mất vô số ô mai.

- Và giấy gói.

- Phượng viết trong cuốn lưu bút của anh Tùnh một câu chúc ấy ấy thi đỗ. Các anh khác, Phượng cũng viết thế và cám ơn họ đã quý mến Phượng. Việt xong, Phượng bỗn buồn quá. Phượng có cảm tưởng như đã vĩnh viễn xa họ.

- Một người nói Phượng là bóng mát giữa sân trường.

- Anh ấy nói quá chăng ?

- Nói thật.

Phượng nhìn tôi. Mắt nàng thật xa vắng. Như thê? Phượng đang nhìn xa phương trời nào có người nàng nhớ. Giây lát, Phượng hỏi :

- Mai anh tới nhà anh Định học chưa ?

Tôi gật đầu :

- Mai, buổi sáng.

- Phượng sẽ qua đó mỗi sáng, những hôm Phượng không phải đi xa.

- Phượng đi đâu ?

- Bây giờ khó nói. Rồi Phượng sẽ nói với anh. Nếu đời sống giản dị, Phượng về Thái chỉ đê? học, những ngày chờ thi, hai chúng mình tới lớp học chung, hẳn là vui anh Chương nhỉ?

- Vâng.

- Nhưng đời sống đã không giản dị. Và Phượng đành đếm những cây hồi hai bên hè phố Trưng Trắc.

- Phượng só nghĩ hay có cảm tưởng như Phượng sắp xa tôi mãi mãi ?

Phượng chớp mắt. Chớp mắt hoài. Tôi chợt nhớ, có lần, Phượng đã chớp mắt và bảo một gợn bụi vướng vào mắt nàng. Gợi bụi ? Tôi không tin đó là gợn bụi. Chỉ là gợi buồn. Chỉ là khói buồn. Tự nhiên, tôi thàm hút một điếu thuốc lá. Giọng nói của Phượng không giống giọng nói nàng thường nói với tôi. Nó đượm chút gì u hoài, nuối tiếc.

- Phượng không dám có cảm tưởng ấy.

- Tại sao ?

- Vì Phượng không coi anh giống những người bạn cùng lớp. Chúng mình thân nhau hơn, anh Chương ạ! Khi ta có bạn thân, ta rất sợ xa cách bạn của tạ Bởi thế, Phượng ít thích thân ai.

- Phượng đả thân tôi ?

- Vâng, thân anh nên Phượng sợ xa anh.

Bỗng Phượng mỉm cười. Giọng nói hồn nhiên, vui vẻ :

- Ta còn cái hẹn với những cây hồi.

Tôi nói :

- Và một đêm đi xem hoa hồi nở.

- Phượng cũng còn hẹn mời anh ăn bánh tôm ở Cô? Ngư.

- Tôi sẽ đỗ !

Phượng mở cặp sách lấy ra một nhánh lộc đã khô cứng ép trong cuốn sách và một quẻ thẻ - một mảnh giấy màu đỏ in đầy chữ nho và chữ quốc ngữ - đưa cho tôi :

- Quà Tết của anh.

Tôi đưa tay nhận. Và , không thê? nói tôi cảm động dường nào. Ông tùy phái đi ngang qua lớp. O6ng đứng lại, ngó vào , hỏi :

- Cô, cậu chưa về sao, muộn rồi ?

Tôi giục Phượng về trước. Nàng đứng dậy, cắp cặp sách dời khỏi lớp. Tôi trông theo Phượng thướt tha bước qua sân trường. Tôi gục mặt xuống bàn tưởng tiếc. Tháng tư chán nản. Tháng Năm liệu tôi có được đi bên Phượng dưới những hàng hồi tỉnh lỵ ngát hương? Tôi thèm trở về tháng chín. Tôi thèm đi lại từ tháng chín. Ông tùy phái hối thúc :

- Cậu Chương về cho tôi khóa cửa lớp.

Tôi lững thững bước ra, đứng giữa sân ngoái lại nhìn gian lớp. Hồi tưởng một niên học, niên học cuối cùng của trung học đê. nhất cấp, niên học làm chứng cho tuổi vừa lớn, mà bùi ngùi, xúc động. Ông tùy phái đóng cửa sô?. Ông tùy phái đóng cửa ra vào. Ông tra chìa vô ô? khóa. Kỷ niệm của tôi bị nhốt kín trong gian lớp. Ôi, tháng tư, sao buồn vậy !

Những trang nhật ký trong tháng tư ghi đều từ hôm nghỉ học ở nhà ôn bài vở chờ ngày đi thị Viết cho Phượng. Nói chuyện với Phượng. Nhưng chắc không bao giờ dám đưa Phượng đọc.

Phượng thân ái ,

Tôi biết tháng tư thật dài, từ hôm naỵ Buổi sáng, trước khi tới nhà Định ôn bài vở, tôi đã ghé vào trường. Lúc â"y, các lớp đã vào học. Tôi đứng nhìn gian lớp của mình kín cửa. Tôi hình dung ra bóng tối trong đó. Và sự lạnh lẽo. Tôi biết bàn ghế, bảng đen, tranh ảnh cũng ngậm ngùi như tôi bên ngoài. Niềm vui tuổi vừa lớn tôi bị nhốt trong gian lớp tối tăm, lạnh lẽo. Ý chừng kỷ niệm một đoạn đầu đời của tôi bị nhốt kín. Tôi gửi gian lớp giữ cho tôi. An ủi mình thế mà vẫn buồn. Phượng thân ái, tháng tư Phượng mới bảo tôi là bạn thân của Phượng. Vậy tôi gọi Phượng thân ái, được chứ ? Từ tháng chín, từ có Phượng, tôi quên tất cả những gì chung quanh tôi. Tôi chỉ còn nhớ mỗi khung trời quê ngoại, nôi ấy, tôi đã ước ao có lần cùng Phượng về nghỉ hè. Chúng mình sẽ giống hai cánh bướm bay lượn trên cỏ nội hoa ngàn. Bao giờ ước ao thành sự thật? Ước ao giống chiêm bao. Ta mờ mắt, chiêm bao lặn mất. Và ta thẫn thờ tiếc rẻ. Tôi rất yêu cô? tích. Đôi khi, tôi tưởng tôi và Phượng là nhân vật trong cô? tích. Cô? tích rất ít nhân vật. Cô? tích đẹp mà buồn. Nỗi buồn cô? tích không bắt ta nghen ngào, khóc tủi. Những nhân vật cô? tích yêu nhau thật hiền hoà. Cô? tích luôn luôn có đoạn kết tuyệt vời. Đoạn kết của chúng mình có giống đoạn kết một cô? tích hoàng tử gặp công chúa không hở, Phượng ? Tôi nói thế này Phượng tin không nhé! Là, tôi chỉ mới mơ hồ thấy những hàng hồi tỉnh lỵ của tôi đẹp thôi. Đến tháng Năm, hoa hồi nở và một buổi tôi, một đêm khuya, Phượng và tôi đi dưới những hàng hồi, đi trong mùi thơm của hoa hồi thì những hàng hồi mới thật sự đẹp, thật sự khó quên. Bởi kỷ niệm của chúng ta đã quyện lấy hương thơm của hoa hồi. Nhưng chúng ta đã hứa sẽ nói với nhau chuyện gì đó vào buổi sáng tháng Năm. Chúng ta sẽ nói chuyện gì ? Tôi mơ ước được nghe Phượng nói câu ngắn ngủi " Em yêu anh". Một câu đó thôi. Là thừa rồi. Chúng ta không cần nói thêm câu nào khác. Một câu đó là đủ cho một khúc nhạc ngàn đời: Ngày đó, khi ta còn niên thiếu, em nói em yêu anh vào buổi sáng tháng Năm...

Phượng thân ái,

Tôi về nhà Định đây. Sáng mai, tôi không đến trường nữa đâu. Đến trườngt tôi sẽ buồn lắm, tôi sẽ nhớ từ mái tóc Phượng đến nụ cười Phượng. Và chắc là tôi trượt thị Tôi hy vọng thấy Phượng ngang qua nhà Định , Phượng thướt tha dưới hàng hồi xanh tươi. Song Phượng đã không ngang qua nhà Định sáng naỵ Tôi hiểu Phượng bận việc, Phượng phải đi tìm người Phượng mong nhớ. Tôi cũng có quyền ghen với người ấy chứ, Phượng nhỉ? Tôi ngồi , thả mắt ra đường phố. Tôi chẳng học hành gì cả. tôi chờ Phượng, chờ đê"n khi nắng ngập lá hồi. Tôi bỏ cái tô? học thi, quên lời hứa với Phượng, quên lời thánh đền Ngọc Sơn, cuộn tròn cuốn vở nhét vào túi quần sau, lần ra bờ sông ngồi ủ rũ như một kẻ thất tình. Giá có vò rượu, chiếc cần câu, tôi sẽ giống anh chàng Phạm Thái trong tiểu thuyết Tiêu Sơn Tráng Sĩ. Tôi bắt đầu trách Phượng đấy , Phượng ạ! Nếu Phượng đừng về Thái hay nếu Phượng đừng học ở trường tôi, lớp tôi, tháng chín thật bình yên cơ hồ mặt nước cuối thụ Tôi sẽ không biết mùi hương tóc, không biết khoảng trời nhiều sắc mây qua khung cửa sổ; không biết hút thuốc lá, không biết làm thơ... Tôi sẽ học hành xuất sắt, sẽ thuộc lòng thơ phú Nguyễn Công Trứ và sẽ đỗ hạng bình. Có phải khi ta yêu ta chịu thiệt thòi đời đủ thứ? Có phải khi ta yêu ta quê n cả đời tả Tại sao tôi không được quên chuyện thi cử, tôi không được cùng Phượng đi tìm người Phượng nhớ ? Rồi sau đó, tôi thiệt thòi. Thánh đền Ngọc Sơn ban phúc hay phán một lời nguyền ? Phượng hãy giận tôi đi, hãy ghét bỏ tôi đi vì sáng nay tôi thấy cuộc đời tẻ nhạt, vỗ nghĩa. Có lẽ cả ngày hôm nay, cả đêm hôm nay tẻ nhạt, vô nghĩa luôn. Cả những giấc chiêm bao nữa.

...

Phượng thân ái ,

Điều này lạ lă"m, tôi cần nói với Phượng. Là , không hiểu tại sao mỗi lần gặp Phượng tâm hồn tôi cứ xống xang khó tả. Tim tôi đập mạnh và tay tôi run rẩy. Trông thấy Phượng từ đằng xa, tôi đã hồi hộp, sung sướng. Thế là yêu chăng? Sáng nay Phượng ngang qua nhà Định. Tôi muốn nhẩy bô? ra đường gọi Phượng. Tôi sợ hãi gì ai? Hoặc tôi bình tĩnh bước khỏi cửa nhà Định, theo Phượng sẽ không trách tôi. Dễ dàng quá mà tôi không dám. Tôi đã đi tìm sự cầu kỳ, vất vả. Nghĩa là, tôi kiếm một cái cớ, thoát ra tô? học thi, chạy nhanh theo con phố Lê Lợi cùng chiều với con phố Trưng Trắc. Đến cuối phố, tôi vòng sang con phố Phượng đang thả bước. Tôi đi ngược chiều với Phượng. Tôi đi thản nhiên dù mồ hồi đã toát ra cùng nỗi hồi hộp của tôi dâng tràn. Tôi làm như tình cờ gặp Phượng. Nhưng tôi biết Phượng không cho đó là sự tình cờ. Phượng tin rằng tôi nói dối. Phượng đúng rồi. Tôi nói dối Phượng suốt đời. Chừng nào không được nói dối Phượng, chừng đó tôi hết là tôi. Mà là thứ rong rêu, gỗ đá. Tôi cũng hiểu sự tình cờ gặp gỡ làm Phượng cau mày. Tôi yêu cái cau mày của Phượng. Nó vẽ thành bức tranh nửa sung sướng nửa giận hờn - giận hờn rất nhẹ - Chúng ta chỉ chào nhau lần gặp gỡ tình cờ ngắn ngủi. Thế mà tôi đã có buổi sáng thần tiên, học bài như có thánh ốp, trí óc sáng suốt, chứng minh hàng chục bài toán không vấp váp mảy maỵ Đó, Phượng thấy chưa, thiếu Phượng, tôi chẳng làm được gì nên thân. Tôi muốn mỗi buổi sáng được tình cờ gặp Phượng một lần.

Phượng thân ái ,

Vì buổi sáng hôm nay là buổi sáng thần tiên cả ngày, cả đêm nay cũng thần tiên. Và những giấc chiêm bao lung linh mầu sắc. Tôi đã hút một điếu thuốc lá, nhìn lên bầu trời đầy sao và ngắm chiếc răng khểnh của Phượng. Tôi muốn viết một bài thợ Không, tôi khó lòng viết nổi một bài thơ haỵ Đã có hàng ngàn thi sĩ làm thơ haỵ Đã có hàng ngàn thi sĩ làm thơ cho tôi học thuộc, tôi cần gì phải làm thơ nhỉ? Vậy thì tôi đọc một đoạn thơ và tưởng mình cùng người yêu bước nhẹ lên những câu thơ ấy. Một đêm nào, Phượng thân ái, ta đi bên nhau trên lối sỏi trong khu vườn đầy trăng, ta sẽ thấy cảnh tượng như thơ: "Trong vườn đêm ấy trăng nhiều quá, Ánh sáng tuôn đầy các lối đi. Tôi với người yêu cùng nhè nhẹ, Âm thầm không biết nói năng chị... ".... Chúng ta sẽ chẳng nói gì với nhau cả. Chúng ta, hai người, rất bơ vợ "Trằng sáng trăng soi trăng đẹp quá, Hai người nhưng chẳng bới bơ vờ ". Những người yêu nhau thường bơ vơ... nên thơ thế đó. Yêu là bơ vợ Yêu là biết cảm nỗi bơ vơ hơn. Phượng ơi, đã chắc gì tháng Năm hoa hồi nở. Tôi sợ lắm nếu hoa hồi tháng Năm thiếu mùi hương.

...

Phượng thân ái ,

Hai hôm liền, Phượng không ngang qua nhà Định. Và tôi không được tạo ra chuyện gặp gỡ tình cờ. Tôi lại phải đến trường, tìm cách mở một cánh cửa sô? nhìn vào gian lớp. Tôi nhắm mắt hồi tưởng. Thấy Phượng ngồi ngoan. Tóc Phượng ngập hương và mắt Phượng ngập buồn. Tôi thương hại Phượng quá. Gian lớp mới là vùng trời tự do của tôi, bây giờ. Tôi đứng bên ngoài, đứng trong ngục tù thương nhớ. Tôi là tội đồ của tình yêu. Tôi bám chấn sông cửa ngỡ bám chấn song sắt giá lạnh. Tôi thèm một chỗ ngồi trong ấy, một chỗ ngồi tôi vừa giã từ đã tiếc nuối. Nếu mai này - chữ của Phượng đó - chúng ta xa nhau mãi mãi, tôi không được đứng bên ngoài nhìn kỷ niệm của mình bên trong , tôi sẽ ra sao, Phượng biết không? Đang làm học trò tôi đã nhớ tôi tháng chín. Tháng chín đẹp và tháng chín khởi sụ một nỗi buồn.

Phượng thân ái,

Tôi không hiểu hai hôm nay Phượng đi đâu, đến đâu và Phượng có một phút nào nghĩ đến tôi. Tôi chắc là Phượng đã nghĩ đến tôi. Tôi phải an ủi tôi chứ. Tôi vừa đọc được một câu tư tưởng in trên tờ nhật báo cũ : "Yêu nhau không phải đê? ngồi nhìn nhau mà đê? nhìn chung về một hướng". Yêu nhau không nhìn nhau họa là thánh nhân vĩ nhân luận về tình yêu thế ! Tôi thích thi sĩ luận về tình yêu thế! Tôi thích thi sĩ luận về tình yêu. Thi sĩ mới biết yêu. Thánh nhân , vĩ nhân không biết yêu. Yêu mà ngồi nhìn về một hướng thì chán quá. Yêu là phải đi bên nhau dưới những hàng hồi, trong mùi hương thơm ngát trên đường khuay vắng. Và không dám cầm tay nhau. Phải thế không , Phượng? Nếu phải thế, sẽ chẳng bao giờ tôi dám cầm tay Phượng một lần. Một lần cho mãi mãi. Có lẽ, hoa hồi cũng chỉ ngát thơm một lần vào một lần tôi dám cầm tay Phượng. Và chỉ riêng chúng mình biết hoa hồi có mùi thơm như chỉ riêng chúng mình yêu nhau.

...

Phượng thân ái,

Đã mấy hôm rồi, Phượng không đi qua nhà Định. Đã mấy hôm rồi, tôi chẳng thiết học hành. Tôi quên lời Phương dặn, quên niềm vui trông đợi của Phượng, quên cả ông thánh đề Ngọc Sơn, tôi hút thuốc lá rất nhiều. Tôi thường dựa lưng vào thân cây hồi cuối phố Trưng Trắc - cây hồi đã đôi lần thấy Phượng ngang qua - châm thuốc và ngửa mặt nhả khói nhìn khói bay lên , lan tỏa vào nhữa đám lá hồi. Như thế không vơi nỗi nhớ. Như thế chỉ nhớ thêm và buồn vô tả. Tháng tư sắp hết cho tháng Năm sắp sang. Tôi bắt đầu lo ngại tháng Năm. Có thê? nào tháng Năm, vào một buổi sáng, Phượng phải nói với tôi nhưng chuyện mà Phượng đã hy vọng không phải nói ? Vậy sẽ không có một lần chúng ta đi dưới hàng hồi, đi trong mùi hương thơm ngát trên đường khuya đê? tôi dám cầm tay Phượng xem tâm hồn tôi ngỡ ngàng đến đô. nào. Tháng Năm, với tôi, không là ngày nghe tên mình trúng tuyển kỳ thi Trung Học Phô? Thông đâu. Tháng Năm, với tôi, chỉ là con phố vắng, hàng hồi, mùi thơm và Phượng.

Phượng thân ái ,

Đêm qua , tôi thức giấc và ra đứng ở bờ giếng sau nhà. Tôi tìm chiếc răng khểnh của Phượng dưới mặt giếng nước. Mặt giếng nhỏ quá, làm sao đủ chứa một chuỗi sao ? Tôi cứ tưởng tôi là thi sĩ ca dao đứng ở bờ ao một đêm buồn.

Đêm qua ra đứng bờ ao

Trông cá, cá lặn , trông sao, sao mờ

Buồn trông con nhên giăng tơ

Nhện ơi nhện hỡi nhên chờ mối ai

Buồn trông chênh chếch sao mai

Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ

Đêm đêm tưởng dải Ngân Hà

Chuôi sao tinh đẩu đã ba năm tròn

Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn

Tào Khê nước chảy vẫn còn trơ trơ

Đêm buồn , buồn ghê gớm, thi sĩ ca dao trông rõ cả con nhện cũng buồn. Con nhện không ngủ. Con nhện mải nhớ một người. Tôi là con nhện, Phượng ạ! Con nhện giăng lưới tương tự Cái lưới chụp kín hồn tôi. Tôi sợ cái lưới ấy. Tôi sợ tháng Năm. Hình như, điều ta mơ ước không bao giờ đến với ta như ta đã ước mợ Tôi đã mơ ước thật nhiều. Tháng Năm, lại giời, tôi không phải nghe chuyện Phượng không muốn kê?. Tôi sợ tháng Năm và tôi vẫn mong đợi tháng Năm. Tôi, tôi chả nên viết nữa. Viết thì phải nghĩ. Nghĩ thì phải nhớ. Nhớ thì phải buồn. Tôi ép nhánh lộc khô và quẻ thẻ của Phượng cho ở trang này. Tháng Năm, ta đợi mi đấy.

Chương 9

Tháng 5

Hoa Phượng đã lác đác nỡ trên những cành cao nhất. Những chùm phượng sớm chưa chinh phục được mầu xanh của lá. Hoa hồi đã dậy mùi thơm. Ngày thi gần tới. Phượng không gặp tôi dễ chừng lâu lắm. Ngót tháng tự Ca dao nẩy nòi một câu chữ Hán thật tuyệt : Nhất nhật bất kiến như tam thu hề. Nhưng Phượng đã về với tôi vào tháng Năm. Nàng nhớ hẹn tháng Năm. Ý như cô? tích. Bà tiên xấu xí phát một lời nguyền : Công chúa nhắm mắt chết trong rừng, nàng chỉ sống dậy đúng ngày hoàng tử trốn học đi săn lạc tới nơi công chúa nằn ngủ, hôn lên môi nàng. Phượng xa tôi và chỉ về khi hoa hồi nở. Gặp Phượng, tôi mừng rỡ. Phượng buồn thêm một chút. Nụ cười thì vần tươi ngon. Chúng tôi rủ nhau đến trường. Trường đã nghỉ hè. Cửa lớp đóng kín. Sân trường mênh mông. Hai đứa ngồi dưới gốc cây phượng vĩ giữa sân. Khung cảnh thật mơ màng, thật cô? tic'h.

Phượng nhìn lên ngọn cây phượng vĩ :

- Hoa đã nở.

Tôi nói :

- Năm nay hao nở sớm.

Phượng thôi tìn hoa, đưa tay bứt những ngọn có trước mặt :

- Nở sớm, hoa sẽ chóng tàn.

Câu nói nghe mà bùi ngùi. Phượng hỏi :

- Anh đã ôn bài kỹ chưa ?

Tôi hơi bối rối. Đành trả lời :

- Đã.

Phượng khẽ lắc đầu :

- Anh nói dối. Khói thuốc vàng mấy ngón tay anh. Anh đừng nói gì, anh Chương. Phượng không giận anh đâu.

Đôi mắt Phượng ươn ướt sương buồn :

- Hình như hoa hồi đã nỡ ?

Tôi đáp :

- Vâng, hoa hồi đã nở.

- Đó là tháng Năm.

- Tháng Năm...

- Phượng không quên. Tối nay clặng. Giây lát, Phượng nói :

- Ngôi trường này cho Phượng nhiều kỷ niệm quá. xa nói, chắc Phượng buồn vô kê?. Và nhớ nó, Phượng sẽ khóc.

Tôi hỏi :

- Đã khi nào Phượng khóc chưa ?

Phượng nói :

- Từ lên Trung học, chưa lần nào Phượng khói. Nhưng Phượng sắp khóc.

- Vì xa ngôi trường này ?

- Xa cả những hàng hồi nhỏ bé đáng yêu.

Phượng đứng dậy:

- Anh đưa Phượng về nhé !

Tôi không từ chối. Tôi đưa Phượng về tới đầu phố nhà Phượng. Nàng dặn :

- Buổi tối, anh tới đây dẫn Phượng đi dạo.

Buổi tối, hai chúng tôi bước chậm trên những vỉa hè. Tỉnh lỵ của tôi rất tầm thường. Có lẽ, chỉ đáng nhớ vì mỗi vỉa hè là một hàng hồi thẳng tắp, cây nọ cac'h cây kia vài thước. Chúng tôi đi dưới hàng hồi kia vài thước. Chúng tôi đi dưới hàng hồi của nhiều phố. Cho đến khuya. Bấy giờ, hoa hồi thơm vô tả. Tôi ngỡ tóc Phượng, môi Phượng, áo Phượng cũng thơm mùi hoa hồi.

- Anh Chương !

- Tôi nghe Phượng đây.

- Anh không "hở " nữa à ?

- Hở ?

- Ngày mai anh sang Nam ?

- Vâng.

- Ngày kia anh vào trường thi ?

- Vâng.

- Anh đã hứa với Phượng là anh phải đỗ.

- Tôi sẽ bắt chước anh Điệp.

Phượng dừng lại :

- Phượng chưa mỏi chân nhưng chúng ta nên đứng dưới một cây hồi.

Tôi nghe Phượng. Thân cây hồi nhỏ. Chúng tôi đứng gần nhau như thê? dựa lưng vào nhau. Phương hỏi :

- Vừa rồi anh nói gì ?

- Tôi sẽ bắt chước anh Điệp.

- Đừng, anh đừng ném đỗ, Phượng không ngồi bên cửa chờ anh ném đỗ đâu. Ngày mai...

- Ngày mai ?

- Ngày mai anh sang Nam và ngày mai Phượng ra ngoài kia !

Tôi sững sờ. Tôi hốt hoảng.

- Phượng xa tôi mãi mãi ?

Phượng nói, giọng sũng buồn :

- Người Phượng nhớ Phượng đã gặp. Đó là anh trai duy nhất của Phượng. Anh ấy ra đi từ năm 1946. Già đình Phượng đã mất công tìm kiếm. Năm ngoái, một người bạn anh hồi cư về cho biết tin anh ấy đang chiếu đấu ở mặt trận Thái Bình, me Phượng sai Phượng về Thái vừa học vừa dò hỏi đê? liên lạc với anh ấy vì gia đình Phượng có nhiều họ hàng ở Thái. Họ hàng nhà Phượng đã giúp Phượng. Và Phượng đã gặp anh Phượng. Phượng chưa dám nói với anh Chương vì người nhà dặn kín đáo, sợ bọn Phòng Nhì của Pháp. Anh Chương hiểu Phượng chứ ?

Tôi thở dài :

- Phượng sẽ vĩnh viễn xa tôi ?

Phượng đang hai tay thật chặt :

- Có thể, chúng ta sẽ gặp lại nhau ở Hà Nội. Me Phượng bắt anh Phượng về thành. Phượng cần một thời gian tâm sự với anh ấy. Anh ấy thương me lắm, anh ấy sẽ tìm đường về.

Không hiểu do cơn xúc động nào, tôi đưa tay nắm lấy tay Phượng. Hai bài tay đan chặc của Phượng buông lơi và , bây giờ, tay tôi đan tay Phượng. Tôi khẻ gọi :

- Phượng...

-Đạ.

- Tôi "không" nhớ Phượng đâu.

- Vâng.

- Nếu tôi nhớ Phượng, Phượng sẽ giận.

- Vâng.

- Nhưng nếu mãi mãi xa Phượng, chẳng có lần gặp nhau, Phượng có cho tôi nói thật là tôi nhớ Phượng không ?

- Có.

- Nhớ Phượng tôi sẽ làm sao ?

- Anh hãy nhặt một cánh hoa phượng ép vào nhật ký của anh. Và, mỗi năm, đến tháng Năm, anh nhớ có hoa phượng nở. Phượng ở trên những chùm phượng vĩ. Nơi nào Phượng nở, nơi ấy anh nhìn hoa là gặp Phượng. Anh nhớ rủ Phượng đi dạo dưới những hàng hồi ngát hương.

Tôi thấy Phượng khóc. Nước mắt Phượng ứa ra. Tôi rút khăn thấm nước mắt cho Phượng. Và nói :

- Đê? tôi đưa Phượng về, khuya rồi.

Chúng tôi đi sát bên nhau. Đường phố im vắng. Dù tôi đang cầm tay Phượng nhưng mùi hoa hồi đã không còn thơm nữa. Tôi nghe rõ tiếng nước mắt của tôi rơi.

Con chim khuyên của tôi đã bay xạ Chiếc lồng trong trái tim tôi ngỏ cửa. Tôi không tin có ngày tôi gặp lại Phượng. Hè này, thi trượt hay thi đỗ tôi cũng về quê ngoại. Ở đấy, tôi biết buồn. Ở đấy tôi sẽ hong nỗi buồn của tôi.

Hết

Duyên Anh - Vũ Mộng Long

Viết Phượng Vĩ xong: 20 - 4 - 1972