Câu 24: Lớp nhện

a. Cấu tạo chung

- Cơ thể phân đốt, gồm 2 phần là đầu ngực (prosoma) và bụng (opisthosoma), nối với nhau một eo nhỏ.

+ Đầu ngực: Có 6 đôi phần phụ (1 đôi kìm, 1 đôi chân xúc giác, 4 đôi chân bò). + Bụng (opisthosoma): Là phần biến đổi nhiều nhất, có 1 hay 2đôi lỗ thở của phổi sách và nhiều đôi nhú tơ. Nhìn chung phần bụng của Hình nhện biến đổi nhiều so với sơ đồ khởi đầu theo hướng giảm số đốt từ sau ra trước và tập trung thành một khối, mất dần dấu vết phân đốt.

- Phần biểu môcó một số loại tuyến khác nhau có nguồn gốc từ tuyến da như tuyến độc (của bọ cạp, nhện, bét), tuyến tơ (nhện, bọ cạp giả,một số bét), tuyến mùi (chân dài), tuyến trán, tuyến hậu môn (đuôi roi) HÌnh.

b. Hoạt động sinh lí- Hệ tiêu hoá:

+ Cấu tạo hệ tiêu hoá: Hầu có thành cơ khoẻ, ruột giữa có nhiều nhánh làm tăng diện tiếp xúc và sức chứa thích nghi với việc tiết men tiêu hoára ngoài phân hủy con mồi và hút chất dinh dưỡng. HÌnh

+ Phần lớn ăn thịt, một số hút mô thực vật, động vật hay ăn chất căn bã hữu cơ đang phân huỷ.

- Hệ bài tiết: Có đặc điểm trung gian của nhóm vừa chuyển từ nước lên cạn. Chúng vừa có tuyến háng vừa có ống manpighi. HÌnh.

- Hệ hô hấp: Khác nhau tuỳ nhóm:  nhện cổ hô hấp bằng phổi sách (bọ cạp có 4 đôi, đuôi roi, nhện có 2 đôi). Số còn lại hô hấp bằng khí quản,một số lại có cả phổi sách và cả  khí quản

Hệ tuần hoàn: Có sơ đồ cấu tạo chung của ngành. Số đôi lỗ tim giảm dần cùng với mức độ tập trung của các đốt

- Hệ thần kinh: Kiểu cấu ạo chung của ngành, mức độ tập trung thần kinh tùy theo nhóm, phụ thuộc vào mức độ tập trung các đốt

- Giác quan: Khá phong phú:

+ Cơ quan cảm giác ánh sáng, cơ học, hoá học

+ Mắt hình nhện kém phát triển (có 1 – 5 đôi mắt đơn), chỉ phân biệt được vật đứng yên hay chuyển động trong phạm vi gần. Riêng nhómnhện nhảy mắt khá phát triển có thể phân biệt được hình khối của vật. HÌnh

+ Có nhiều  lông  cảm  giác  bao  gồm:  Lông  rung (trichobotricum) có số lượng ổn định trên chân xúc giác và chân bò hay trên than

+ Cơ quan vị giác và khứu giác hình đàn nằm ở chân và thân. HÌnh

Hệ sinh dục: Đơn tính, có hiện tượng dị hình chủng tính.Tuyến sinh dục nằm ở phần bụng, vốn có cấu tạo kép nhưng có thể dính với nhautừng phần hay tất cả thành một tuyến chung. Gồm có tuyến tinh (trứng), ống dẫn và lỗ sinh dục. Ngoài ra ở con đực có tuyến phụ, cơ quan thụ tinh như bầu tinh, con cái có thêm túi nhận tinh. HÌnh

c. Sinh sản và phát triể

Hoạt động thụ tinh của hình nhện rất đa dạng: Một số thụ tinh nhờ bao tinh (spermatophora) được con đực gắn trên giá thể trong múa giaohoan trước khi chuyển vào lỗ sinh dục cái (bọ cạp giả) hay chuyển trực tiếp nhờ vào nhờ kìm con đực (một số bét), còn nhện thì truyền tinh trựctiếp qua bầu tinh ở tận cùng của chân xúc giác. Một số Chân dài thụ tinh trong. Một số nhóm con cái ăn thịt con đực sau khi đã giao phối xong (nhện, bọ cạp).

Phần lớn hình nhện đẻ trứng, một số ít đẻ con. Trứng của hình nhện thường lớn, giàu noãn hoàng, phân cắt bề mặt và xác định. Phôinhện và phôi bọ cạp còn có rõ 12 đốt. Trong quá trình phát triển các đốt có xu hướng tập trung thành khối và mầm phần phụ tiêu giảm

- Phần lớn hình nhện phát triển gián  tiếp,  con  non  giống  trưởng thành, có thể phân biệt 2 kiểu vòng đời

+ Tuổi thọ cao, có thể 20 năm, lột xác suốt đời, thành thục sinh dục sau thời gian sinh trưởng kéo dài (bọ cạp, nhện chân dài...).

+ Tuổi thọ thấp, phát triển nhanh, khi gặp điều kiện thuận lợi thì sinh sản, khi gặp điều kiện bất lợi thì sống tiềm sinh.