Câu 37: Trình bày được quá trình lan truyền và các biện pháp phòng chống đối với bệnh lây theo đường máu phổ biến: Sốt xuất huyết dengue.

a)quá trình lan truyền

* Nguồn truyền nhiễm

Có thể cho rằng nguồn truyền nhiễm duy nhất là người. Người bệnh là nguồn truyền nhiễm, đặc biệt là người bệnh thể nhẹ, ít được quản lý nên là nguồn bệnh quan trọng.

Các nhà nghiên cứu ở Malaixia đã chứng minh được loài khỉ hoang dại là nguồn chứa mầm bệnh trong tự nhiên, nhưng chưa có bằng chứng từ khỉ truyền cho người.

* Đường truyền nhiễm

Bệnh lây truyền cho người qua vector trung gian là muỗi Aedes aegypti. Muỗi này rất thích đốt người, hút máu ban ngày, cao điểm vào sáng sớm và chiều tối.

Sau khi hút máu người bệnh có chứa virus dengue, thời gian cần thiết để cho virus phát triển trong muỗi là từ 8 -10 ngày, sau đó muỗi có khả năng truyền virus dengue cho người khác khi hút máu. Muỗi cái Aedes còn có thể truyền ngay virus dengue từ người bệnh sang người lành do thay đổi vật chủ khi bữa ăn máu bị gián đoạn. Cách truyền bệnh này được gọi là truyền cơ học.

Muỗi sống trong nhà, thường đậu ở những nơi ít ánh sáng, có hơi ẩm (như quần áo đang mặc màu sẫm treo trên mắc áo).

Muỗi sinh sản ở những nơi nước trong như các chum vại, bể chứa nước, những vũng nước đọng trong, các vỏ đồ hộp, chai lọ, lốp xe hỏng, các lọ hoa... Chúng đẻ trứng ở đó dù lượng nước rất ít, bọ gậy muỗi Aedes aegypti phát triển tốt ở nước có pH acid nhẹ, nên muỗi thích đẻ vào nước mưa, nước máy. Có thể tìm thấy muỗi trưởng thành vào khoảng 50m ở xung quanh ổ và khoảng cách xa nhất có thể thấy là 200m.

Bệnh còn được lây truyền bởi muỗi Aedes albopictus nhưng Aedes aegypti là trung gian truyền bệnh chính.

* Khối cảm thụ

Mọi người đều có thể mắc bệnh sốt xuất huyết, phần lớn các trường hợp mắc bệnh là trẻ em dưới 15 tuổi.

Không khác nhau về giới tính

b)bp phòng chống

* Đối với nguồn truyền nhiễm

- Phát hiện sớm người mắc bệnh: dựa vào các biểu hiện lâm sàng, xét nghiệm.

- Cách ly và điều trị bệnh nhân kịp thời.

- Khai báo: sốt xuất huyết dengue là bệnh cần phải khai báo. Cán bộ y tế cơ sở có nhiệm vụ thông tin và báo cáo về số người mắc bệnh hàng tuần cho cơ quan y tế cấp trên theo qui định.

* Đối với đường truyền nhiễm

- Diệt ngay đàn muỗi đang nhiễm virus tại ổ dịch một cách triệt để bằng hóa chất

- Vận động nhân dân tham gia triệt phá các nơi muỗi trú ngụ và sinh sản, các ổ bọ gậy muỗi.

- Giám sát vector: Sau khi phun hóa chất một tuần, tiến hành điều tra lại các chỉ số muỗi, bọ gậy để đánh giá hiệu quả phun diệt muỗi. Việc chỉ định phun lần 2 căn cứ vào các chỉ số điều tra muỗi, bọ gậy (chỉ số mật độ ≥ 0,5; chỉ số nhà có muỗi/bọ gậy ≥ 10%; chỉ số Breteau ≥ 20). Hai lần phun cách nhau 7-10 ngày.

* Đối với khối cảm thụ

- Đẩy mạnh hoạt động thông tin, giáo dục về sự nguy hiểm của dịch bệnh trên mọi phương tiện thông tin đại chúng.

- Tuyên truyền giáo dục cho cộng đồng tránh muỗi đốt như ngủ phải nằm màn ban ngày, sử dụng hương trừ muỗi, bình xịt muỗi và các biện pháp dân gian để diệt muỗi trong và xung quanh nhà.