QHSX là những quan hệ cơ bản giữa người với người trong quá trình sản xuất.

- Quan hệ mang tính chất khách quan nó là quanhệ cơ bản quyết định tất cả các quan hệ xã hội khác của con người.

- QHSX là tiêu chí quan trọng để phân hình thái HTXH này với HTKT khác.

- QHSX được hình thành và biến đổi theo xu hướng phù hợp với tính và trình độ của LLSX.

* QHSX được biểu hiện ở 3 mặt sau:

- QH về mặt sở hữu đối với TLSX: có 2 hình tưức sở hữu cơ bản về tư liệu sản xuất đó là: sở hữu xã hội và sở hữu tư nhân. Mặt này đóng vai trò quyết định đến các vai trò khác của QHSX vì muốn tiến hành sản xuất được cânf phải có TLSX (bao gồm đối tượng xã hội người có TLLĐ). Ai nắm giữ TLSX chủ yếu trong xã hội người đó sẽ có quyền trong việc tổ chức quản lý sản xuất phân công lao động và sẽ có quyền trong việc phân phối sản phẩm do lao động làm ra.

- Quan hệ trong việc quản lý sản xuất: do quan hệ về mặt sở hữu đối với TLSX quyết định.

- Quạn hệ về mặt phân phối sản phẩm lao động: do quan hệ về mặt sở hữu đối với TLSX quyết định ba mặt trên của QHSX có quan hệ tác động biện chứng với nhau không thể tách rời trong đó quan hệ sở hữu đối với TLSX đóng vai trò quyết định.

+ Các loại hình quan hệ sản xuất cơ bản ở nước ta hiện nay.

- Hiện nay nước ta đang ở vào thời kỳ quá độ đến CNXH do đó các loại hình QHSX của nước ta bao gồm:

- QHSX XHCN (sở hữu Nhà nước về tư liệu sản xuất, kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế và nó định hướng phát triển các thành phần khác.

- QHSX dựa trên sở ưữu tập thể về TLSX (trừ ruộng đất sở hữu xã hội) đó là kinh tế tập thể, thành phần kinh tế mà trình độ xã hội hóa của LLSX, tổ chức và quản lý sản xuất thấp hơn kinh tế Nhà nước, nhưng sản xuất với lượng hàng lớn cung cấp cho đời sống xã hội.

- QHSX TBCN (sở hữu tư nhân về TLSX): kinh tế TB tư nhân.

- QHSX dựa trên hình thức sở hữu cá nhân về TLSX và lao động trực tiếp của bản thân người lao động kinh tế cá thể./.