Quản lý rủi ro tài chính 1

Ths. Trần Tuyết Nhung – Trung tâm thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước

QUAÛN LYÙ RUÛI RO TAØI CHÍNH

Ths. Traàn Tuyeát Nhung

Trung taâm Thoâng tín duïng - Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam

Muïc ñích cuûa quaûn lyù taøi chính laø ñeå taêng cöôøng lôïi nhuaän cuûa caùc ngaân haøng vaø

taêng giaù trò cuûa ngaân haøng treân thò tröôøng. Tuy nhieân, chieán löôïc nhaèm vaøo muïc ñích

taêng lôïi nhuaän cuõng coù nghóa laø phaûi chaáp nhaän nhieàu ruûi ro, vì vaäy nhöõng nhaø quaûn lyù

phaûi theo ñuoåi muïc ñích lôïi nhuaän theo caùch thöùc phaûi ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn vaø

haïn cheá ñöôïc nhöõng ruûi ro tín duïng, ruûi ro laõi suaát, ruûi ro thanh khoaûn, vaø ruûi ro veà kinh

doanh ngoaïi teä. Ñeå ñaït ñöôïc cuøng luùc ñöôïc hai muïc tieâu laø naêng cao lôïi nhuaän vaø quaûn lyù

ruûi ro, haàu heát caùc ngaân haøng thöôïng maïi treân theá giôùi ñeàu thaønh laäp Ban quaûn lyù taøi saûn

nôïcoù. Ban naøy bao goàm chuû tòch ngaân haøng, giaùm ñoác vaø nhöõng ngöôøi ñieàu haønh boä

phaän nhö quaûn lyù taøi saûn coù (quaûn lyù vieäc cho vay trong nöôùc vaø quoác teá), quaûn lyù taøi saûn

nôï (quaûn lyù vieäc thu huùt tieàn gôûi) vaø phaân tích tình hình kinh teá cuûa ngaân haøng. Ban quaûn

lyù taøi saûn nôïcoù seõ chòu traùch nhieäm ñöa ra caùc chieán löôïc cho vay vaø thu huùt tieàn göûi.

Ban naøy seõ hoïp vaøi laàn trong moät thaùng ñeå thaûo luaän vaø ñöa ra chieán löôïc nhaèm naâng

cao lôïi nhuaän vaø khoâng phaûi chòu nhieàu ruûi ro.

Vaán ñeà chuû choát maø Ban quaûn lyù taøi saûn nôï coù caàn quan taâm xem xeùt ñoù laø söï

cheânh leäch veà laõi suaát giöõa laõi suaát cho vay( laõi suaát ñöôïc thu töø vieäc cho vay vaø kinh

doanh caùc taøi saûn coù khaùc) vaø laõi suaát huy ñoäng voán ( laõi suaát trong vieäc göûi tieàn vaø vay

nôï khaùc). Sau khi xem xeùt baûng caân ñoái taøi saûn nhöõng quy ñònh phaùp lyù trong hoaït ñoäng

ngaân haøng, möùc ñoä caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng khaùc, tình hình kinh teá noùi chung, xem

xeùt caùc ñôn xin vay voán, tình hình huy ñoäng voán hieän taïi, Ban naøy seõ ra quyeát ñònh veà

vieäc ñònh giaù caùc khoaûn cho vay, cuï theå laø caùc quyeát ñònh veà laõi suaát cô baûn ñoái vôùi moät

soá khoaûn vay vaø lieäu neân ñöa ra laõi suaát coá ñònh hay thaû noåi ñoái vôùi caùc khoaûn vay. Hôn

nöõa, Ban naøy seõ ñöa ra nhöõng caùch thöùc huy ñoäng voán höôùng tôùi vieäc kinh doanh taøi saûn

coù. Ñieàu naøy seõ ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc thay ñoåi laõi suaát huy ñoäng vaø môû roäng

chieán löôïc cho vay, tieáp caän khaùch haøng treân thò tröôøng. Muïc tieâu laø ñaûm baûo söï cheânh

leäch giöõa laõi suaát thöïc döông giöõa taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï, nghóa laø laõi suaát cho vay phaûi

cao hôn laõi suaát huy ñoäng, ñaûm baûo cho vieäc kinh doanh coù laõi. Neáu laõi suaát cho vay thaáp

hôn laõi suaát huy ñoäng, thu nhaäp ngaân haøng seõ giaûm vaø voán cuûa ngaân haøng cuõng giaûm

theo. Neáu vieäc naøy keùo daøi, ngaân haøng seõ laâm vaøo tình traïng khoâng coù khaû naêng thanh

toaùn.

Moïi quyeát ñònh do Ban naøy ñöa ra se aûnh höôûng tröïc tieáp ñeùn taøi saûn nôï vaø taøi

saûn nôï vaø taøi saûn coù cuûa ngaân haøng vaø ñeå haïn cheá ruûi ro ngaân haøng ôû möùc ñoä chaáp nhaän

ñöôïc, ñaûm baûo söï toàn taïi vaø phaùt trieån laâu daøi cuûa ngaân haøng. Vieäc quaûn lyù ruûi ro taøi

chính ñöôïc thöïc hieân thoâng qua ñaùnh giaù caùc khoaûn vay, ñaùnh giaù khaùch haøng vay voán.

Vieäc ñaùnh giaù naøy döïa treân naêm yeáu toá cô baûn:

- Khaû naêng hoaøn traû khoaûng vay: Khaû naêng cuûa khaùch haøng trong vieäc hoaøng traû

khoaûn vay.

Library of Banking students

Quản lý rủi ro tài chính 2

Ths. Trần Tuyết Nhung – Trung tâm thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước

- Ñaëc ñieåm khaùch haøng: Khaû naêng laõnh ñaïo hoaït ñoäng kinh doanh cuõng nhö möùc ñoä

saün loøng hoaøn traû khoaûn vay cuûa nhöõng ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp.

- Voán: Söùc maïnh veà taøi chính cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm vay voán.

- Theá chaáp: Taøi saûn vaø möùc ñoä thanh khoaûn (chuyeån thaønh tieàn maët) cuûa taøi saûn

ngöôøi vay duøng ñeå ñaûm baûo khoaûn vay.

- Ñieàu kieän: Nhöõng yeáu toá coù theå aûnh höôûng ñeán khaû naêng hoaøn traû voán cuûa khaùch

haøng, ñoù laø ñieàu kieän hieän taïi veà tình hình kinh teá, veà cô caáu thò tröôøng, möùc ñoä

caïnh tranh vaø moät soá yeáu toá khaùc maø vöôït quaù söï kieåm soaùt cuûa khaùch haøng vay

voán.

I. ÑEÅ ÑAÙNH GIAÙ ÑÖÔÏC NAÊM YEÁU TOÁ TREÂN ÑAÂY, NGÖÔØI QUAÛN LYÙ NGAÂN

HAØNG CAÀN PHAÛI THÖÏC HIEÄN CAÙC VAÁN ÑEÀ SAU:

- Nhaän thöùc vaø tham gia moät caùch nghieâm tuùc vaøo vieäc ñònh giaù vaø ñaùnh giaù khoaûn

vay.

- Thöïc hieän giaùm saùt ñaày ñuû

- Xuùc tieán moái quan heä laâu daøi giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng

- Quaûn lyù taøi saûn coù moät caùch chuû ñoäng

1. Nhaän thöùc vaø tham gia moät caùch nghieâm tuùc vaøo vieäc ñònh giaù vaø ñaùnh giaù caùc

khoaûn vay:

Nhöõng ngöôøi quaûn lyù ngaân haøng phaûi xem xeùt moät caùch thaän troïng ñôn xin vay

voán cuûa khaùch haøng ñeå phaân bieät roõ khach haøng naøo ñaùp öùng ñöôïc ñaày ñuû caû 5 yeáu toá

treân, sau ñoù seõ chaáp nhaän vaø ñònh giaù khoaûn cho vay voán nay. Khaùch haøng xin vay voán seõ

phaûi göûi thoâng tin veà taøi chính, veà tình hình hoaït ñoïng cuõng nhö thoâng tin veà taøi saûn lieân

quan ñeán vieäc vay voán naøy. Trong voøng hai thaäp kó qua, khaùch haøng khoâng chæ thu thaäp

thoâng tin tröïc tieáp töø khaùch haøng maø thöôøng xuyeân thu thaäp thoâng tin qua coâng ty thoâng

tin. Caùc coâng ty naøy thu thaäp thoâng tin töø caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân vaø laäp neân baûng

baùo caùo toùm taét veà nôï naàn cuûa khaùch haøng, lòch söû thanh toaùn vaø ñöa ra moät soá nhaän xeùt

chung.

2. Thöïc hieän giaùm ñaày ñuû:

Ñaây laø böôùc thöù 2 ñeå thöïc hieän quaûn lyù ruûi ro moät caùch hieäu quaû sau khi ngaân

haøng cho vay voán. Nhöõng hoaït ñoäng taøi chính cuûa doanh nghieäp sau khi vay voán phaûi

ñöôïc giaùm saùt lieân luïc ñeå ñaûm baûo raèng doanh nghieäp vaãn tieáp tuïc ñaùp öùng ñuû 5 yeáu toá

cô baûn treân. Moät yeâu caàu toái thieåu laø ngaân haøng phaûi theo doõi chaët cheõ vieäc thanh toaùn

cuûa khaùch haøng ñeå coù nhöõng quyeát ñònh caàn thieát nhö tieáp tuïc cho vay hay tòch thu taøi

saûn ñeå theá nôï.

3. Xuùc tieán moái quan heä laâu daøi giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng:

Ngaân haøng phaûi xuùc tieán moái quan heä vôùi khaùch haøng, vieäc thieát laäp moái quan heä

laâu daøi vôùi khaùch haøng seõ giuùp cho ngaân haøng vaø khaùch haøng hieåu bieát veà nhau toát hôn,

Library of Banking students

Quản lý rủi ro tài chính 3

Ths. Trần Tuyết Nhung – Trung tâm thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước

laøm giaûm bôùt veà caû maët chi phí vaø thôøi gian khi xem xeùt giao dòch kinh doanh giöõa hai

beân. Vieäc coù ñöôïc moái quan heä truyeàn thoáng vôùi ngaân haøng seõ giuùp cho khaùch haøng giaûi

quyeát ñöôïc vaán ñeà thanh khoaûn nhöõng luùc caàn thieát.

4. Quaûn lyù taøi saûn coù moät caùch chuû ñoäng:

Vieäc quaûn lyù caùc khoaûn vay phaûi ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân vaø thaän troïng. Ngaân haøng

caàn phaûi bieát thieát laäp traïng thaùi caân baèng giöõa tính chuyeân moân hoaù khi ñaàu tö va tính

ña daïng hoaù caùc khoaûn ñaàu tö. Moät ví duï ñieån hình laø vaøo nhöõng naêm 1980, caùc ngaân

haøng ôû Oklahoma vaø Texas ñaõ cho vay khaùch haøng hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh doanh

vaø khai thaùc daàu khí. Trong baûn caân ñoái taøi saûn cuûa caùc ngaân haøng naøy, phaàn lôùn caùc

khoaûn ñaàu tö vaø cho vay taäp trung vaøo lónh vöïc daàu khí, do vaäy khi giaù daàu giaûm vaø caùc

coâng ty naøy bò phaù saûn, caùc ngaân haøng naøy ñaõ gaëp nhieàu khoù khaên vaø raát nhieàu ngaân

haøng bò phaù saûn. Ñaây laø moät trong nhöõng ví duï ñeå phaûn aùnh söï caàn thieát phaûi ña daïng

hoaù danh muïc ñaàu tö ñeå ñaûm baûo trong tröôøng hôïp xaûy ra khuûng hoaûng ñoái vôùi moät

ngaønh naøo ñoù thì ngaân haøng vaãn duy trì hoaït ñoäng.

Moät caùch khaùch ñeå phaân taùn ruûi ro ñoái vôùi moät khoaûn cho vay lôùn laø cuøng ngaân haøng caùc

cuøng ñaàu tö vaøo caùc khoaûn vay ñoù thoâng qua baûng cam keát giöõa caùc ngaân haøng.

II. MOÄT SOÁ COÂNG CUÏ QUAÛN LYÙ RUÛI RO LAÕI SUAÁT TRONG HOAÏT ÑOÄNG NH:

Nhö ñaõ neâu treân, muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng laø ñaûm baûo söï cheânh leäch laõi

suaát thöïc döông giöõa laõi suaát töø vieäc cho vay voán vaø chi phí phaùt sinh töø vieäc huy ñoäng

voán. Nhö vaäy coù nghóa laø vieäc quaûn lyù ruûi ro laõi suaát phaûi ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân

lieân tuïc taïi caùc ngaân haøng thöông maïi ñeå ño löôøng möùc ñoï aûnh höôûng cuûa laõi suaát ñeán taøi

saûn nôï vaø taøi saûn coù cuûa ngaân haøng thöông maïi.

1. Phöông phaùp phaân tích aûnh höôûng cheânh leäch taøi saûn nôïcoù ñeán thu nhaäp cuûa

ngaân haøng khi coù söï bieán ñoäng cuûa laõi suaát ( Income Gap Analvsis)

Moät caùch thöïc hieän vieäc quaûn lyù naøy ñoù laø aùp duïng phöông phaùp phaân tích aûnh

höôûng cheânh leäch taøi saûn nôï coù ñeán thu nhaäp cuûa ngaân haøng khi coù söï bieán ñoäng laõi suaát

(Income Gap Analvsis). Döôùi ñaây laø chi tieát phöông phaùp tính aûnh höôûng do söï bieán ñoäng

cuûa laõi suaát ñeán thu nhaäp ngaân haøng.

Böôùc ñaàu tieân caàn laøm khi thöïc hieän chieán löôïc quaûn lyù ruûi ro theo phöông phaùp

naøy laø xaùc ñònh taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi söï bieán ñoäng laõi suaát. Veà phía taøi

saûn coù, taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát (interest rate-sensitive assets, vieát taét laø ISAs) ñoù

laø taøi saûn maø coù thôøi gian ñaùo haïn döôùi moät naêm vaø nhöõng khoaûn cho vay vôùi laõi suaát phuï

thuoäc vaøo laõi suaát treân thò tröôøng. Veà phaùi taøi saûn nôï, taøi saûn nôï nhaïy caûn vôùi laõi suaát(

interest- rate-sensitive liabities, vieát taét laø ISLs) ñoù laø nhöõng khoaûn huy ñoäng voán vôùi

thôøi gian ñaùo haïn döôùi 1 naêm vaø nhöõng khoaûn huy ñoäng voán khaùc gaén lieàn vôùi laõi suaát

bieán ñoäng treân thò tröôøng.

Böôùc tieáp theo laø tính söï cheânh leäch giöõa hai taøi saûn naøy

Library of Banking students

Quản lý rủi ro tài chính 4

Ths. Trần Tuyết Nhung – Trung tâm thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước

Söï cheânh leäch (GAP) = ISAs – ISLs

Trong ñoù ISAs taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát

ISLs taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát

Tröôøng hôïp taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát lôùn hôn taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi

suaát, söï cheânh leäch mang daáu aâm(GAP< 0), neáu laõi suaát treân thò tröôøng taêng, chi phí huy

ñoäng voán seõ taêng hôn laõi suaát thu ñöôïc töø vieäc cho vay, do vaäy thu nhaäp cuûa ngaân haøng

giaûm. Ngöôïc laïi, neáu laõi suaát giaûm, thu nhaäp cuûa ngaân haøng taêng leân.

Tröôøng hôïp taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát lôùn hôn taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi laõi

suaát (GAP > 0), neáu laõi suaát treân thò tröôøng taêng, laõi suaát thu ñöôïc töø vieäc ñaàu tö vaøo taøi

saûn coù seõ taêng nhanh hôn chi phi boû ra huy ñoäng voán, ñieàu naøy coù nghóa laø thu nhaäp cuûa

ngaân haøng seõ taêng leân. Ngöôïc laïi, neáu laõi suaát treân thò tröôøng giaûm, thu nhaäp ngaân haøng

giaûm.

Tröôøng hôïp taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát baèng taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát

(GAP = 0), vieäc taêng giaûm laõi suaát treân thò tröôøng seõ coù cuøng möùc ñoä taùc ñoäng taøi saûn coù

nhaïy caûm vaø taøi saûn nôï nhaïy caûm, thu nhaäp cuûa ngaân haøng seõ khoâng thay ñoåi.

Döôùi ñaây laø baûng toùm taét taùc ñoäng cuûa vieäc thay ñoåi laõi suaát ñeán thu nhaäp cuûa

NH:

Qua vieäc phaân tích aûnh höôûng cuûa taùc ñoäng laõi suaát ñeán thu nhaáp cuûa ngaân haøng,

Ban quaûn lyù taøi saûn nôï coù khoâng nhöõng bieát ñöôïc söï thay ñoåi cuûa laõi suaát coù taùc ñoäng tíc

cöïc hay tieâu cöj ñeán thu nhaäp cuûa ngaân haøng maø coøn tính ñöôïc quy moâ cuûa söï taùc ñoäng

ñoù. Quy moâ cuûa söï taùc ñoäng ñoù ñöôïc tính theo coâng thöùc sau:

BI = GAP.i

Trong ñoù Bi laø möùc ñoä thay ñoåi veà thu nhaäp cuûa ngaân haøng

I laø söï thay ñoåi veà laõi suaát

GAP = ISAs – ISLs

Ví duï nhö moät ngaân haøng coù 150 trieäu USD laø taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát, ø

250 trieäu USD taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát. Vôùi giaû thieát laø laõi suaát taêng 3%. Ban

quaûn lyù taøi saûn nôï coù seõ tính ñöôïc möùc ñoä aûnh höôûng ñeán thu nhaäp nhö sau:

GAP = 150 – 250 = - 100

BI = GAP.i = -100. 0,03 = -3 trieäu USD

Trong tröôøng hôïp naøy, ngaân haøng döï tính thu nhaäp cuûa ngaân haøng giaûm 3 trieäu

USD neáu laõi suaát taêng 3%. Ngöôïc laïi, vôùi laõi suaát giaûm 3% thì thu nhaäp cuûa ngaân haøng

döï tinhd taêng theâm 3 trieäu USD.

Nhö vaäy, thoâng qua vieäc hieåu ñöôïc baûn chaát cuûa moái quan heä giöõa soá tieàn cheânh

leäch taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï vaø söï thay ñoåi veà laõi suaát, Ban quaûn lyù taøi saûn nôï coù ñöa ra

chính saùch quaûn lyù moät caùch hieäu quaû ruûi ro laõi suaát.

Library of Banking students

Quản lý rủi ro tài chính 5

Ths. Trần Tuyết Nhung – Trung tâm thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước

Thoâng qua vieäc döï ñoaùn laõi suaát trong töông lai vaø möùc ñoä ruûi ro, Ban quaûn lyù taøi

saûn nôï coù seõ xaùc ñònh löôïng hoaù ñöôïc möùc ñoï ruûi ro mad ngaân haøng gaëp phaûi. Neáu ngaân

haøng döï tính laõi suaát seõ taêng trong thôøi gian tôùi, Ban quaûn lyù taøi saûnnôï coù seõ ra caùc bieän

phaùp ñònh höôùng ñeå ñaûm baûo raèng taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát lôùn hôn taøi saûn nôï

nhaïy caûm vôùi laõi suaát (GAP > 0). Bieän phaùp thöïc hieän trong tröôøng hôïp naøy coù theå haïn

cheá taøi saûn nôï ngaén haïn, taêng cöôøng huy ñoäng nguoàn voán daøi haïn. Hoaëc Ban quaûn lyù taøi

saûn nôï coù seõ ñöa ra chính saùch taêng cöôøng löôïng taøi saûn coù gaéng lieàn vôùi laõi suaát coù ñoä

bieán ñoäng lôùn nhö cho vay ngaén haïn nhieàu hôn hoaëc ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn ngaén haïn.

Neáu nhö Ban quaûn lyù taøi saûn nôï coù döï tính laõi suaát seõ giaûm trong töông lai, hoï seõ

ñöa ra chính saùch ñeå coù ñöïoc taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát lôùn hôn taøi saûn coù nhaïy

caûm vôùi laõi suaát ( GAP > 0). Ñieáu ñoù coù nghóa laø taêng cöôøng huy ñoäng voán ngaén haïn, taêng

cöôøng cho vay daøi haïn, giaûm cho vay ngaén haïn.

Töø coâng thöùc (1) cho thaáy, ñoä lôùn cuûa GAP caøng taêng, möùc ñoä taùc ñoäng cuûa laõi

suaát ñeán thu nhaäp ngaân haøng caøng lôùn. Ñoä lôùn cuûa GAP trong moïi tröôøng hôïp seõ ñöôïc

phuï thuoäc vaøo quan ñieåm chaáp nhaän ruûi ro, ngaân haøng ñoù seõ duy trì söï cheânh leäch giöõa

taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát vôùi taøi saûn nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát lôùn, ( duy trì GAP

lôùn). Tröông hôïp ngaân haøng muoán haïn cheá ruûi ro ñeán möùc ñoä toái thieåu, ngaân haøng seõ duy

trì khoaûng caùch giöõa hai loaïi taøi saûn naøy nhoû.

Phöông phaùp treân laø moät coâng cuï höõu hieäu ñeå ño löôøng aûnh höôûng do söï thay ñoåi

laõi suaát ñeán thu nhaäp cuûa ngaân haøng. Hieän nay caùc ngaân haøng ñaõ aùp duïng moät soá phöông

phaùp khaùc ñeå ñaùnh giaù moät caùch cuï theå hôn taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi laõi suaát ñeán giaù trò

cuûa taøi saûn nôï, taøi saûn coù vaø giaù trò roøng cuûa ngaân haøng. Treân thöïc teá, coù 2 loaïi ruûi ro taùc

ñoäng ñeán vieäc ñaàu tö cuûa ngaân haøng khi laõi suaát thay ñoåi ñoù laø ruûi ro veà giaù caû vaø ruûi ro

veà vieäc taùi ñaàu tö. Ruûi ro veà giaù( price risk) laø ruûi ro khi laõi suaát taêng laøm cho giaù caû thò

tröôøng cuûa caùc khoaûn cho vay vaø caùc khoaûn ñaàu tö chöùng khoaùn giaûm. Ruûi ro veà taùi ñaàu

tö (reinvestment risk) laø vieäc giaûm laõi suaát seõ daãn ñeán giaù trò töông lai cuûa caùc khoaûn cho

vay vaø ñaàu tö chöùng khoaùn giaûm. Hai loaïi ruûi ro naøy vaän ñoäng theo hai höôùng khaùc nhau.

Chính vì vaäy, caùc ngaân haøng phaûi ñöa ra moät phöông phaùp ño giaù trò taøi saûn cuûa

ngaân haøng trong tröôøng hôïp coù söï thay ñoåi veà maët laõi suaát.

2. Phöông phaùp “phaân tích thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn”(duration analvs)

Moät phöông phaùp höõu hieäu maø caùc ngaân haøng thöông maïi theá giôùi aùp duïng thöôøng

xuyeân ñoù laø phöông phaùp “phaân tích thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn”. Ñaây laø

phöông phaùp tính thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cuûa giaù trò hieän thôøi cuûa doøng

tieàn maët.

Döôùi ñaây laø coâng thöùc ñöôïc aùp duïng phoå bieán khi tính thôøi gian ñaùo haïn trung

bình gia quyeàn, ñöôïc goïi laø coâng thöùc Macaulay: n CPt (t) , t=1 (1+i)

Trong ñoù: CPt laø doøng tieàn töông lai cuûa caùc khoaûng laõi ñònh kyø taïi thôøi

ñieåm t

Library of Banking students

Quản lý rủi ro tài chính 6

Ths. Trần Tuyết Nhung – Trung tâm thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước

T laø soá thöù töï töøng naêm ñaàu tö

i laø laõi suaát, n soá naêm ñaàu tö

Aùp duïng coâng thöùc treân ta coù theå tính ñöôïc thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia

quyeàn cuûa moät traùi phieáu coù trò giaù laø 10.000 ñoâ la vôùi tæ leä traû laõi haøng naêm laø 10%,

trong voøng 5 naêm thì thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn laø 4.16997 naêm. Giaù trò naùy

coù yù nghóa laø sau 4.16997 naêm, ngöôøi giöõ traùi phieáu seõ thu ñöôïc laõi suaát laø 10% töø khoaûn

ñaàu tö naøy baát keå laõi suaát treân thò tröôøng thay ñoåi theâ naøo. Sau thôøi ñieåm naøy, vieäc laõi

suaát taêng laøm giaûm giaù trò hieän thôøi cuûa caùc khoaûn ñaàu tö seõ ñöôïc buø ñaép baèng vieäc taêng

giaù trò doøng tieàn töông lai cuûa traùi phieáu. Ñieàu naøy coù nghóa laø ruûi ro veà giaù seõ ñöôïc buø

ñaép baèng vieäc taêng giaù trò cuûa vieäc taùi ñaàu tu cuûa traùi phieáu naøy.

Töø coâng thöùc treân ta nhaän thaáy moät ñieåm ñaùng löu yù nöõa laø vieäc tính thôøi gian

ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cho thaáy vôùi traùi phieáu ñaùo haïn caøng daøi ruûi ro veà laõi suaát

caøng lôùn.

Ban quaûn lyù taøi saûn nôï coù thöôøng aùp duïng coâng thöùc naøy trong vieäc quaûn lyù caùc

khoaûn ñaàu tö vaø quaûn lyù voán cuûa ngaân haøng baèng caùch tính thôøi gian ñaùo haïn trung bình

gia quyeàn cuûa soá tieàn cheânh leäch giöõa taøi saûn coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát vaø taøi saûn nôï nhaïy

caûm vôùi laõi suaát. Coâng thöùc aùp duïng cho caùch tính naøy naøy nhö sau: thôøi gian ñaùo haïn

trung bình gia quyeàn cuûa soá tieàn cheânh leäch baèng thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn

cuûa taøi saûn coù tröø ñi thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cuûa taøi saûn nôï:

Duration GAP = DURAs – DURLs

Trong ñoù DURAs laø thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cuûa taøi saûn coù

DURLs laø thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cuûa taøi saûn nôï

Tröôøng hôïp thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cuûa soá tieàn cheânh leäch mang

daáu döông ( Duration GAP >0) coù theå hieåu raèng giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn coù seõ nhaïy

caûm vôùi laõi suaát hôn laø giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn nôï. Cuï theå neáu laõi suaát taêng, giaù trò

cuûa taøi saûn coù seõ giaûm nhanh hôn giaù trò cuûa taø saûn nôï, neáu laõi suaát giaûm, giaù trò cuûa taøi

saûn coù seõ taêng nhanh hôn giaù trò cuûa taøi saûn nôï, laøm voán cuûa ngaân haøng taêng leân.

Tröôøng hôïp thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cuûa soá tieàn cheânh leäch mang

daáu aâm (Duration GAP <0) taêng laõi suaát seõ laøm giaûm voán ngaân haøng vì giaù trò cuûa taøi saûn

coù se giaûm nhanh hôn giaù trò cuûa taøi saûn nôï. Töông töï, neáu laõi suaát giaûm thì voán cuûa ngaân

haøng seõ taêng.

Phöông phaùp naøy khoâng nhöõng giuùp ban quaûn lyù taøi saûn nôï coù bieát ñöôïc söï thay

ñoåi veà voán theo höôùng naøo khi laõi suaát thay ñoåi maø coøn tính ñöôïc ñoä lôùn cuûa söï thay ñoåi,

coâng thöùc tính nhö sau:

% thay ñoåi = -cheânh leäch thôøi gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn * i/(1+i)

Hay % NW = - Duration GAP * i/(1+i)

Quản lý rủi ro tài chính 7

Ths. Trần Tuyết Nhung – Trung tâm thông tin Tín dụng Ngân hàng Nhà nước

Nhö vaäy neáu nhö ban quaûn lyù taøi saûn nôï coù döï tính raèng laõi suaát thò tröôøng seõ taêng

hoï seõ ñöa ra chính saùch ñeå taêng thôøi gian ñaùo haïn trung bình cuûa taøi saûn nôï vaø giaûm thôøi

gian ñaùo haïn trung bình gia quyeàn cuûa taøi saûn coù. Ñieàu naøy coù nghóa taêng cöôøng huy ñoäng

voán, taêng cho vay ngaén haïn.

Treân ñaây laø moät soá phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro treân ñöôïc aùp duïng treân caùc ngaân

haøng tieân tieán treân theá giôùi, noù laø coâng cuï höõu hieäu ñeå ngaân haøng thöïc hieän taøi saûn vaø

nguoàn voán. Hieän nay Vieät Nam ñang tieán haønh hoäi nhaäp heä thoáng taøi chính quoác teá caùc

ngaân haøng caàn phaùp trieån nghieäp vuï quaûn lyù ruûi ro, löôïng hoaù caùc ruû ro ñeå tính toaùn

ñöôïc möùc ñoä thieät haïi trong tröông hôïp cuï theå. Nghieäp vuï tín duïng laø nghieäp vuï chuû choát

cuûa caùc ngaân haøng coâng cuï quaûn lyù ruûi ro cuûa caùc nghieäp vuï naøy ñöôïc ngaân haøng treân

theá giôùi nghieân cöùu vaø aùp duïng vaøo thöïc tieãn coâng vieäc haøng ngaøy. Thieát nghĩ caùc toåt

chöùc tín duïng Vieät Nam caàn tham khaûo phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro cuûa caùc ngaân haøng

tieân tieán treân theâ giôùi ñeå aùp duïng vaøo coâng vieäc thöïc tieãn taïi Vieät Nam.