•1. Rệp sáp (Pseudococcus sp.)

•Họ: Pseudococcidae

•Bộ: Homoptera

•(Loài sâu hại nguy hiểm nhất đối với cây tiêu, cà phê)

•Tên khác (rệp phấn hoặc rệp bông trắng)

Đặc điểm hình thái, sinh học

•- Rệp cái TT hình bầu dục, không cánh, dài 2,5-5mm, ngang 2-3mm, màu hồng, thân có phủ lớp sáp trắng, quanh thân có các tia sáp dài trắng xốp.

•Rệp đực TT dài khoảng 1mm, màu xám nhạt, có một đôi cánh mỏng. Rệp TT hầu nhý không di động, di chuyển từ nõi này sang nõi khác nhờ kiến sống cộng sinh.

TQSS & Cách gây hại

•- Rệp đẻ hàng trăm trứng và nở con dýới bụng. Rệp non mới nở màu hồng, hình bầu dục, di chuyển tìm nõi sống cố định, vài ngày sau trên mình xuất hiện lớp bột sáp trắng và tua sáp ở phía đuôi.

• - Xuất hiện nhiều trong mùa nắng là loại sâu hại nguy hiểm nhất đối với cây tiêu (cà phê).

TQSS & Cách gây hại

•- Rệp thýờng sống tập trung, gây hại ở gié bông, gié trái, ngọn non, cuống lá, mặt dýới lá. Rệp chích hút nhựa cây, nếu mật số cao, cây tiêu sinh trýởng kém, cằn cỗi, khô héo, chùm quả héo và rụng non.

•Chất bài tiết của rệp là môi trýờng cho nấm bồ hóng đen phát triển, bám đen cả cành lá và vỏ trái, làm giảm quang hợp và giảm giá trị sản phẩm.

TQSS & Cách gây hại

•- Ngoài ra, kiến đỏ, kiến đen tha rệp đi chui xuống đất bám vào hút dịch ở gốc thân, cổ rễ, mật số rệp tăng dần lên theo thời gian.

•- Khi rệp phá hại lâu ngày ở rễ, chúng cộng sinh với loài nấm Bornetina ở trong đất, sợi nấm kết thành lớp dày tạo thành những khối u lớn có bề mặt xù xì màu trắng xám gọi là măng xông bao quanh các đoạn rễ, bên trong có rất nhiều rệp đủ các lứa tuổi đang bám chặt vào mặt rễ đã bong tróc hết vỏ để chích hút.

TQSS & Cách gây hại

•Rễ bị hại nặng, cây tiêu (cà phê) cằn cỗi, lá vàng, ra hoa kết trái rất kém rồi héo dần và chết do bộ rễ bị phá hủy do không còn khả năng hút nýớc và chất dinh dýỡng nuôi cây.

•- Trên các cây tiêu (cà phê) bị suy yếu do rệp phá hại, các loại nấm bệnh xâm nhập nhiều hõn làm tác hại càng nặng hõn.

Biện pháp phòng trừ

•- Kiểm tra thật kỹ hom tiêu trýớc khi trồng.

- Cắt tỉa những cành sâu bệnh, cành già, cành týợc nằm trong tán lá để výờn cây thông thoáng.

•- Dọn sạch cỏ rác, lá cây mục ở xung quanh gốc để phá vỡ nõi trú ngụ của kiến.

•- Mùa nắng dùng vòi bõm nýớc phun vào chổ có nhiều rệp đeo bám có tác dụng rửa trôi bớt rệp, đồng thời tạo ẩm độ trên cây làm giảm mật số rệp.

•- Thýờng xuyên kiểm tra 10 ngày/lần để phát hiện sự xuất hiện của rệp sáp ở trên lá, cành, chùm quả, thân, phần thân giáp với mặt đất và phần rễ trong đất.

•- Nếu thấy có rệp dù ở mật số thấp cũng phải diệt trừ ngay vì rệp sáp sinh sản rất nhanh.

Trừ rệp sáp trên lá & chùm quả:

•Cần phun thuốc kỹ để thuốc bám và thấm qua lớp sáp, phải phun thuốc 2 lần cách nhau 7-10 ngày để diệt tiếp lứa rệp non mới nở từ trứng đýợc che ở dýới bụng rệp mẹ.

•Có thể dùng nýớc xà bông rửa chén pha 15-20 ml/bình 8 lít, phun ýớt đều nõi rệp đeo bám, ngày hôm sau phun thuốc.

Thuốc trừ sâu

•+ Oncol 20EC, Nurelle D 25/2.5EC : 25-30ml/ bình 8 lít

+ Cori 23EC: 20 ml/bình 8 lít

+ Mospilan 3EC: 15 ml/bình 8 lít nýớc ; Mospilan 20SP : 2,5 g/bình 16 lít

+ Elsan 50EC: 30 ml/bình 8 lít

+ Applaud 10WP : 20-25 g/bình 8 lít nýớc ; Applaud 25SC : 8-12 ml/bình 8 lít.

•+ Dầu khoáng Citrole 96.3EC: 40 ml/bình 8 lít

Trừ rệp sáp hại rễ :

•+ Oncol 20EC: pha 40 ml/10 lít nýớc, týới vào vùng rễ 3-5 lít dung dịch thuốc cho một gốc tùy theo cây lớn nhỏ.

•Oncol 20EC còn có hiệu quả cao diệt trừ tuyến trùng hại rễ.

•+ Lorsban 15G : xới quanh gốc sâu 10 cm, phá bỏ tổ đất khô cứng quanh nọc tiêu (gốc cà phê), rắc thuốc 20-30 g/gốc, sau đó phủ đất và týới đẫm nýớc cho cây.

REÄP SAÙP HAÏI QUAÛ:

•ñaëc ñieåm sinh hoïc

•Reäp saùp thöôøng chích huùt caùc boä phaän non: laù non, choài non, quaû non.

•Reäp saùp haïi quaû thöôøng xuaát hieän töø khi caø pheâ ra hoa cho ñeán khi thu hoaïch. Reäp saùp haïi quaû coù hình baàu duïc, beân ngoaøi coù lôùp saùp traéng bao phuû.

•Khaû naêng sinh saûn maïnh, sinh saûn ñôn tính, tröùng ñeû  thaønh töøng boïc.

•Moãi con reäp caùi coù theå ñeû töø 65 -290 tröùng coù khi leân tôùi 1000 tröùng, sau 3-5 ngaøy thì tröùng nôû.

• Reäp saùp coù khaû naêng gaây haïi treân nhieàu loaïi caây troàng khaùc nhau nhö tieâu,ñieàu. Söï laây lan cuûa reäp chuû yeáu nhôø gioù, möa, ñaëc bieät laø kieán.

•Bieän phaùp phoøng tröø

•Taïo thoâng thoaùng trong vöôøn caây, nhaèm haïn cheá söï phaùt sinh cuûa reäp saùp.

•-Veä sinh vöôøn caø pheâ, caét boû nhöõng caønh bò saâu, haïi naëng,  ñem  tieâu huyû töôùi beùc, röûa caønh röûa laù...

•-Haïn cheá vieäc söû duïng thuoác BVTV ñeå baûo veä taäp ñoaøn thieân ñòch

•-Khi maät soá reäp saùp cao coù theå duøng voøi nöôùc vôùi aùp suaát cao xòt maïnh laøm cho saùp tô  traéng bung ra sau ñoù môùi duøng thuoác.

• 

•Caàn öu tieân söû duïng caùc cheá phaåm sinh hoïc, cheá phaåm höõu cô khoâng ñoäc haïi nhö DC-tron plus  naám kyù sinh...coù theå söû duïng moät trong caùc loaïi thuoác sau: Applaud-Bass 10wp, Supracide 40EC, Suprathion 40EC, Cymerin 5EC,10EC vaø 20EC, Mapy 400E. Neân  phun tröïc tieáp vaøo choã coù reäp, ñuùng noàng ñoä vaø lieàu löôïng theo khuyeán caùo treân nhaõn thuoác, phun laàn 2 caùch 5-7 ngaøy chæ neân phun nhöõng caây coù reäp