•         1. Rệp sáp (Pseudococcus sp.)

•         Họ: Pseudococcidae

•         Bộ: Homoptera

•         (Loài sâu hại nguy hiểm nhất đối với cây tiêu, cà phê)

Đặc điểm hình thái, sinh học

•         - Rệp cái TT hình bầu dục, không cánh, dài 2,5-5mm, ngang 2-3mm, màu hồng, thân có phủ lớp sáp trắng, quanh thân có các tia sáp dài trắng xốp.

•         Rệp đực TT dài khoảng 1mm, màu xám nhạt, có một đôi cánh mỏng. Rệp TT hầu như không di động, di chuyển từ nơi này sang nơi khác nhờ kiến sống cộng sinh.

TQSS & Cách gây hại

•         - Rệp đẻ hàng trăm trứng và nở con dưới bụng. Rệp non mới nở màu hồng, hình bầu dục, di chuyển tìm nơi sống cố định, vài ngày sau trên mình xuất hiện lớp bột sáp trắng và tua sáp ở phía đuôi.

•          - Xuất hiện nhiều trong mùa nắng là loại sâu hại nguy hiểm nhất đối với cây tiêu (cà phê).

•         - Rệp thường sống tập trung, gây hại ở gié bông, gié trái, ngọn non, cuống lá, mặt dưới lá. Rệp chích hút nhựa cây, nếu mật số cao, cây tiêu sinh trưởng kém, cằn cỗi, khô héo, chùm quả héo và rụng non.

•         Chất bài tiết của rệp là môi trường cho nấm bồ hóng đen phát triển, bám đen cả cành lá và vỏ trái, làm giảm quang hợp và giảm giá trị sản phẩm.

•         - Ngoài ra, kiến đỏ, kiến đen tha rệp đi chui xuống đất bám vào hút dịch ở gốc thân, cổ rễ, mật số rệp tăng dần lên theo thời gian.

•         - Khi rệp phá hại lâu ngày ở rễ, chúng cộng sinh với loài nấm Bornetina ở trong đất, sợi nấm kết thành lớp dày tạo thành những khối u lớn có bề mặt xù xì màu trắng xám gọi là măng xông bao quanh các đoạn rễ, bên trong có rất nhiều rệp đủ các lứa tuổi đang bám chặt vào mặt rễ đã bong tróc hết vỏ để chích hút.

•         Rễ bị hại nặng, cây tiêu (cà phê) cằn cỗi, lá vàng, ra hoa kết trái rất kém rồi héo dần và chết do bộ rễ bị phá hủy do không còn khả năng hút nước và chất dinh dưỡng nuôi cây.

•         - Trên các cây tiêu (cà phê) bị suy yếu do rệp phá hại, các loại nấm bệnh xâm nhập nhiều hơn làm tác hại càng nặng hơn.

Biện pháp phòng trừ

•         - Kiểm tra thật kỹ hom tiêu trước khi trồng.

- Cắt tỉa những cành sâu bệnh, cành già, cành tược nằm trong tán lá để vườn cây thông thoáng.

•         - Dọn sạch cỏ rác, lá cây mục ở xung quanh gốc để phá vỡ nơi trú ngụ của kiến.

•         - Mùa nắng dùng vòi bơm nước phun vào chổ có nhiều rệp đeo bám có tác dụng rửa trôi bớt rệp, đồng thời tạo ẩm độ trên cây làm giảm mật số rệp.

•         - Thường xuyên kiểm tra 10 ngày/lần để phát hiện sự xuất hiện của rệp sáp ở trên lá, cành, chùm quả, thân, phần thân giáp với mặt đất và phần rễ trong đất.

•         - Nếu thấy có rệp dù ở mật số thấp cũng phải diệt trừ ngay vì rệp sáp sinh sản rất nhanh.

•         Cần phun thuốc kỹ để thuốc bám và thấm qua lớp sáp, phải phun thuốc 2 lần cách nhau 7-10 ngày để diệt tiếp lứa rệp non mới nở từ trứng được che ở dưới bụng rệp mẹ.

•         Có thể dùng nước xà bông rửa chén pha 15-20 ml/bình 8 lít, phun ướt đều nơi rệp đeo bám, ngày hôm sau phun thuốc.

•         + Oncol 20EC, Nurelle D 25/2.5EC : 25-30ml/ bình 8 lít

+ Cori 23EC: 20 ml/bình 8 lít

+ Mospilan 3EC: 15 ml/bình 8 lít nước ; Mospilan 20SP : 2,5 g/bình 16 lít

+ Elsan 50EC: 30 ml/bình 8 lít

+ Applaud 10WP : 20-25 g/bình 8 lít nước ; Applaud 25SC : 8-12 ml/bình 8 lít.

•         + Dầu khoáng Citrole 96.3EC: 40 ml/bình 8 lít

Trừ rệp sáp hại rễ :

•         + Oncol 20EC: pha 40 ml/10 lít nước, tưới vào vùng rễ 3-5 lít dung dịch thuốc cho một gốc tùy theo cây lớn nhỏ.

•         Oncol 20EC còn có hiệu quả cao diệt trừ tuyến trùng hại rễ.

•         + Lorsban 15G : xới quanh gốc sâu 10 cm, phá bỏ tổ đất khô cứng quanh nọc tiêu (gốc cà phê), rắc thuốc 20-30 g/gốc, sau đó phủ đất và tưới đẫm nước cho cây.