Ôn thi >> Lý thuyết >> Văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975 >> Sóng

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau cũng thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc

Dẫu ngược về phương nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương

Trăm ngàn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỉ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ.

Tác giả

Xuân Quỳnh (1942-1988). Nhà thơ nữ hiện đại, viết rất hay, rất nồng nàn về thơ tình. Những bài thơ hay nhất của chị: "Mùa hoa doi", "Bao giờ ngâu nở hoa", "Hoa cúc", "Sóng", "Thuyền và biển", v.v... Tác phẩm "Chồi biếc" (1963), "Hoa dọc chiến hào" (1968), "Gió Lào cát trắng" (1974), "Lời ru trên mặt đất" (1978), "Sân ga chiều em đi" (1984), "Hoa cỏ may" (1989).

Xuất xứ

Bài thơ "Sóng" được Xuân Quỳnh viết vào ngày 29/12/1967, lúc nhà thơ 25 tuổi. Bài thơ rút trong tập "Hoa dọc chiến hào" tập thơ thứ 2 của chị.

Chủ đề

Tình yêu là sóng lòng, là khát vọng, là niềm mong ước được yêu, được sống hạnh phúc trong một mối tình trọn vẹn của lứa đôi.

Những điều cần biết, cần nhớ

1. Hình tượng "Sóng"

Ca dao có Thuyền nhớ bến, bến đợi thuyền. Một tình yêu đằm thắm, thiết tha. Xuân Diệu có bài thơ nổi tiếng, trong đó Sóng là hình ảnh người con trai đa tình "Anh xin làm sóng biếc - Hôn mãi cát vàng em - Hôn thật khẽ, thật êm - Hôn êm đềm mãi mãi - Đã hôn rồi, hôn lại - Cho đến mãi muôn đời - Đến tan cả đất trời - Anh mới thôi dào dạt..."

Trong bài thơ tình của Xuân Quỳnh, Sóng là hình ảnh thiếu nữ đang sống trong một tình yêu nồng nàn. Sóng lúc thì "dữ dội và dịu êm", có khi lại "ồn ào và lặng lẽ". Hành trình của sóng là từ sông "Sóng tìm ra tận bể". Sóng bể muôn trùng, tình yêu vô hạn. Sóng nhớ bờ còn em thì "nhớ đến anh - cả trong mơ còn thức". Sóng "con nào chẳng tới bờ..." cũng như tình yêu sẽ cập bến hạnh phúc. Và sóng sẽ tan ra trên đại dương, vỗ mãi đến ngàn năm, muôn đời. Cũng như tình yêu đẹp sống mãi trong lòng người và cuộc đời, đó là "biển lớn tình yêu". Xuân Quỳnh lấy hình tượng Sóng để thể hiện một tình yêu sôi nổi chân thành và dạt dào khát vọng.

2. Tâm tình thiếu nữ

- Với thiếu nữ, tình yêu là khát vọng:

"Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ"

- Mối tình đầu chợt đến. Hạnh phúc đã cầm tay, thiếu nữ vẫn ít nhiều bối rối, tự hỏi lòng. Trong trắng và ngây thơ. Sự kỳ diệu của những mối tình đầu, xưa và nay vẫn là một điều bí ẩn đối với lứa đôi:

"Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau"...

- Yêu lắm nên nhớ nhiều. "Nhớ ai bổi hổi bồi hồi..." (Ca dao). "Nhớ gì như nhớ người yêu" (Tố Hữu). Với Xuân Quỳnh thì nỗi nhớ anh của em là triền miên, và cũng tha thiết, lớp lớp tầng tầng, mãnh liệt, nồng nàn không bao giờ nguôi:

"Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được.

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức"

"Thiếu nữ khát khao trong tình yêu, thủy chung trong tình yêu. Tâm tình trọn vẹn và hồn hậu dành tất cả cho người yêu: "Nơi nào em cũng nghĩ - Hướng về anh - một phương"

- Cũng như sóng ngoài đại dương "Con nào chẳng tới bờ - Dù muôn vời cách trở", thiếu nữ sẵn sàng vượt qua mọi thử thách để đi tới một tình yêu hạnh phúc trọn vẹn "Như biển kia dẫu rộng - Mây vẫn bay về xa".

- Tình yêu lứa đôi thật sự hạnh phúc khi tình yêu ấy hòa nhịp trong "biển lớn tình yêu" của cộng đồng:

"Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ"

3. Kết luận

Bài thơ "Sóng" là một bài thơ tình rất hay và mới. Hay ở nhạc điệu bồi hồi, thiết tha, say đắm. Hay ở hình ảnh kép: Sóng nhớ bờ, em nhớ anh, em yêu anh. Nói tình yêu là khát vọng của tuổi trẻ, đó là một điểm nới. Thiếu nữ bày tỏ tình yêu, thể hiện một ước mong chân thành đi tới một tình yêu đằm thắm, thủy chung, đó cũng là điểm mới. Tình yêu của lứa đôi không bé nhỏ và ích kỷ, tình yêu của lứa đôi như con sóng nhỏ được "tan ra" - giữa "biển lớn tình yêu" của đồng loại; đó cũng là một điểm mới nữa.

Đọc và nhớ thêm đôi vần thơ nữa của Xuân Quỳnh

BAO GIỜ NGÂU NỞ HOA

... Vượt qua tháng qua năm

Vượt qua đồi qua suối

Bỗng gặp một mùi hương

Như lời yêu thầm gọi

Như ánh mắt bao dung

Trong cơn khát cháy lòng

Bỗng tìm ra nguồn nước...

Mùi hương không hẹn trước

Tình yêu đến bất ngờ

Em đâu biết bao giờ

Mùa hoa ngâu ấy nở...

THUYỀN VÀ BIỂN

Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển mênh mang nhường nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu, về đâu...

HOA CÚC

Có thay đổi gì không cái màu hoa ấy

Mùa hạ qua rồi lại đến mùa thu

Thời gian đi mầu hoa cũ về đâu

Nay trở lại vẫn còn mới mẻ

Bao mùa thu hoa vẫn vàng như thế

Chỉ em là đã khác với em xưa

Nắng nhạt vàng, ngày đã quá trưa

Nào đâu những biển chờ nơi cuối đất

Bao ngày tháng đi về trên mái tóc

Chỉ em là đã khác với em thôi

Nhưng màu hoa đâu dễ quên người

Thành phố ngợp ngày nào nhiều gió dậy

Gương mặt ấy lời yêu thuở ấy

Mầu hoa vàng vẫn cháy ở trong em.

Đề bài | Bài giải | ý kiến bạn đọc

Đề bài

Phấn tích bài Sóng của Xuân Quỳnh

Bài giải chi tiết | Viết cách giải khác của bạn

Xưa nay chúng ta từng nghe người con trai nói yêu người con gái đến nỗi nọ nỗi kia, chứ chúng ta đã được nghe người con gái nói yêu người con trai đến nỗi nào đâu? Nếu có hoạ chăng mới nghe trong ca dao:

"Đêm baou nằm lưng chẳng đến giường

Trông trời mau sáng ra đường gặp anh"

Hay là:

"Thấy anh như thấy mặt trời

Chói chang khó ngó, trao lời khó trao"

Bây giờ mới có Xuân Quỳnh. Nữ sĩ đã diễn tả khát vọng tình yêu một cách chân thành, hồn nhiên trong hình tượng: Sóng.

Với hình tượng Sóng, Xuân Quỳnh tìm được một hình ảnh của "thiên địa đa tình" để phô diễn tình yêu dào dạt, mênh mông trường cửu của mình.

Xuân Quỳnh khéo léo gợi hình tượng sóng bằng nhạc. Câu thơ năm chũ thích hợp với nhịp điệu sóng trùng điệp, miên man. Những từ ý nghĩa trái ngược nhau lại được sắp xếp theo từng cặp, vừa thể hiện được nhịp sóng, bản chất của sóng và cũng gợi tình yêu đôi lứa, những thay đổi thất thường trong tâm hồn trẻ:

"Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ"

Những câu thơ cũng đi theo từng cặp, tràn từ câu này sang câu khác, phô diễn được hai mặt hình tượng sóng, sóng biển và sóng lòng:

"Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?"

Hay là:

"Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước"

Hình tượng sóng luôn luôn biến hoá. Mọi biểu hiện cụ thế của sóng tương hợp với mỗi trạng thái tâm hồn của người con gái.

Biểu hiện này của sóng đầy nữ tính: "dữ dội và dịu êm, ồn ào và lặng lẽ", từ cực này sang cực khác như tâm tình, tính khí của người con gái đang yêu (hay ít ra thì cũng là người con gái Xuân Quỳnh đang yêu)

Mượn biểu tượng sóng, Xuân Quỳnh diễn tả khát vọng của tình yêu. Song không chịu nổi khuôn khổ chật hẹp gò bó của sông, sóng đã tìm ra biển cả:

"Sóng không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể"

"Ra tận bể" sóng mới thể hiện hết mình, sóng mới "dữ dội và dịu êm", sóng mới vô hạn vô hồi. Xuân Quỳnh cũng đã từ bỏ hôn nhân tìm đến tình yêu.

Mượn biểu tượng sóng, Xuân Quỳnh muốn diễn tả nhận thức về điều kỳ diệu của tình yêu:

"Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau"

Chỉ biết rằng khát vọng tình yêu nó da diết, nó bồi hồi, nó vĩnh hằng trong lồng ngực trẻ như sóng vĩnh hằng trong lòng biển cả.

"Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ"

Sóng là nỗi nhớ thao thức trong lòng. Nó ẩn "dưới lòng sông sâu", nó hiện "trên mặt nước", nó trường cửu với thời gian:

"Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ đựơc"

Mượn biểu tượng sóng, Xuân Quỳnh còn biểu hiện đựơc nỗi băn khoăn trước cái hữu hạn của đời người và cái vô hạn của tình yêu:

"Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ"

Hình tượng sóng thể hiện được tâm hồn trẻ trung, sôi nổi, mãnh liệt của Xuân Quỳnh. Một tâm hồn khao khát tự do, không chịu nổi khuôn khổ chật hẹp, tìm đến biển lớn của tình yêu. Một cô gái thích yêu chứ không phải thích đựơc yêu, thích xê dịch - xê dịch để tìm thuỷ chung. Quan niệm tình yêu của Xuân Quỳnh mới mẻ, táo bạo, nhưng không hoàn toàn thoát ly khỏi truyền thống đạo lý của dân tộc.

Về cách biểu hiện bằng những cặp biểu tượng thì không phải là sáng tạo riêng của Xuân Quỳnh. Thuyền và Biển, Bến và Đò, Sóng và Bờ, Bướm và Hoa, Nước và Non... những cặp biểu tượng đó, chúng ta đã từng gặp trong văn học quá khứ. Nhưng điều khác lạ, khác thường là những biểu tượng động, dữ dội, xê dịch lại là nữ (Xuân Quỳnh xiết bao!); không như trong thơ ca dân gian, những biểu tượng tĩnh như Bến, Bờ, Hoa, Non... mới là hình ảnh người con gái. Cho đến Tản Đà, trong bài thơ "Thề non nước", một trong những bài thơ tiêu biểu cho tinh thần Tản Đà mà hình ảnh Non vẫn giành cho người con gái:

Non cao những ngóng cùng trông

Suối khô dòng lệ chờ mong tháng ngày

Xương mai một nắm hao gầy

Tóc mây một mái đã đầy tuyết sương.

Mặc dù có tinh thần lãng mạn, Tản Đà vẫn nằm trong phạm trù cổ điển là vậy. Tất nhiên giữa Tản Đà và Xuân Quỳnh có một khoảng cách thời gian non nửa thế kỷ và một cuộc cách mạng giải phóng phụ nữ. Như vậy là Xuân Quỳnh đã đảo lộn vai trò. Những nhà thơ nữ có tình cảm lớn thường đảo lộn vai trò như vậy. Từ Hồ Xuân Hương đến Xuân Quỳnh... và họ đều tạo ra sức hấp dẫn riêng.

Đề bài | Bài giải | ý kiến bạn đọc

Đề bài

Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ cùng tên của Xuân Quỳnh. Bạn có cảm nhận gì về tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ này?

Bài giải chi tiết | Viết cách giải khác của bạn

A - GỢI Ý CHUNG

Cần chỉ ra được sự thẳng thắn táo bạo trong cách giãi bày tình yêu và khát vọng về tình yêu giàu nữ tính.

-Nên sử dụng thường xuyên thao tác so sánh ( so sánh điểm nình về tình yêu, chút phân vân trước cái bí ẩn của tình yêu, cách sử dụng ẩn dụ...rất riêng của chị so với của nhiều bài thơ khác )

-Lưu ý những lối nói lạ của Xuân Quỳnh.

B-GỢI Ý CỤ THỂ

A) MỞ BÀI

- Thơ tình của Xuân Quỳnh thường mang đậm nét tự thuật.

- Sóng là một bài thơ hay, trong đó khát vọng tình yêu đã đuợc thể hiện theo một cách riêng rất chân thực.

B) THÂN BÀI

- Trong bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh không nói điều gì vượt quá nhận thức và trải nghiệm của chính mình. Cái nhìn của Xuân Quỳnh xuất phát từ bên trong. Nó không giống sự suy đoán tuy già dặn, đúng đắn nhưng lại đi từ ngoài vào của các nhà nghiên cứu tâm lý tình yêu.

- Xuân Quỳnh không ngại nói thẳng ra nỗi yêu thương dào dạt của mình. Chị rất kiên định trên lập trường tình yêu và đề cao tuyệt đối lòng chung thuỷ. Có những lúc tình yêu của chị chứa đựng sự thách thức đối với hoàn cảnh.

- Xuân Quỳnh đã chọn hình tượng sóng để hoá thân là rất chính xác. Mỗi đặc tính của sóng đều ứng hợp với một đặc tính nào đó trong tình yêu của chị. Tuy nhiên "sóng" ở đây không phải là một ẩn dụ hoàn chỉnh. Nó bị giải thích rất sớm nhưng không vì thế giảm sức hấp dẫn. Vừa bộc lộ gián tiếp, vừa giãi bày trực tiếp, khi ẩn, khi hiện , đấymới chính là nhịp sóng ngầm đích thực của bài thơ.

C) KẾT BÀI

- Với một vẻ đẹp rất riêng, bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh đã chiếm đượccảm tình của đông đảo người đọc.

- Nhà thơ dù đã mất, tình yêu của chị vẫn còn dạt dào "vỗ sóng"trong thơ.

C - BÀI LÀM

Như một bông hoa bé nhỏ Xuân Quỳnh (XQ) đến với Nàng thơ rồi lặng lẽ ra đi giữa quãng đời xuân sắc. Những ai đã một lần gặp mặt ấy rất khó quên người con gái thanh mảnh mà nét dịu dàng toả ra trong từng cử chỉ ấy. Nét dịu dàng của nhà thơ còn đựơc thể hiện rõ nét trong bài thơ Sóng như một cái duyên thầm của người con gái Việt Nam trong tình yêu.

Không như cái cuống quýt vội vàng của Xuân Diệu, tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh nhẹ nhàng mà sâu lắng, mãnh liệt nhưng vẫn đằm thắm dạt dào nữ tính. Nhà thơ đã mượn hình tượng sóng để diễn tả tình yêu. Đây không phải là một điều mới. Chợi nhớ cách đây gần ba trăm năm cố thi hào Nguyễn Du cũng đã nhắc đến con sóng khi viết về mối tình Kim - Kiều:

Sóng tình dường đã xiêu xiêu

Và hơn một lần Xuân Diệu cũng đã có câu thơ nói về sóng:

Anh xin làm sóng biếc

Hôn mãi cát vàng em

Nói như thế không có nghĩa là Xuân Quỳnh đã bắt chước hay vay mượn hình tượng thơ trong các tác phẩm khác. Có ai đấy đã từng nói trong văn chương điều tối kị nhất là vay mượn hay bắt chước. Xuân Quỳnh là nhà thơ, chắc hẳn rõ điều này hơn ai hết ! Nhà thơ hoàn toàn có lý do riêng của mình khi kết hợp sóng và tình yêu:

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể.

Sóng vốn là một trạng thái động, nó cũng là một vật thể thiên nhiên vì vậy sóng luôn chứa đựng những mâu thuẫn trong cùng một trạng thái chăng? Dữ dội và dịu êm, ồn ào và lặng lẽ. Đã có lần nào bạn đứng trước biển chưa? Biển xanh ! Đấy là khung cảnh vừa ngỡ rất quen thuộc lại vừa rất xa lạ. Tình yêu cũng thế. Vậy thì có sự so sánh nào tốt hơn là so sánh sóng biển với tình yêu:

Nhà thơ viết :

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

Nói đến sóng ở đây là XuânQuỳnh là nói đến tình yêu mà sóng chính là biểu tượng của người con gái. Người con gái khi yêu luon tự day dứt trăn trửo với tình yêu, tự mâu thuẫn với chính mình. Tâm trạng của Xuân Quỳnh là tâm trạng người con gái say mê, nồng nhiệt đấy nhưng cũng rất đằm thắm, cởi mở, tìm về cội nguồn nhưng vẫn không thể giấu được vẻ sôi nổi của tuổi trẻ.

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ

Sóng chính là tình yêu đấy, chính là khát vọng tình yêu đã tạo nên mâu thuẫn làm con sóng không hiểu nổi mình và nhà thơ cũng không hiểu nổi mình. Trong tình yêu người ta vẫn thích đi tìm quy luật, tìm định nghĩa mới cho tình yêu; hướng tới những cái gì có sức mạnh trường cửu như sóng như biển. Nói đến sóng là nhà thơ đã nói đến mình, nói đến tình yêu của mình.

Sang đến đoạn thơ thứ ba là những câu thơ đậm lại, có chút gì ưu tư, suy ngẫm:

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Tự nơi nào sóng lên

Người con gái đang muốn tìm hiểu ư? Đứng trước biển lớn, đứng trước tình yêu người con gái múon quay về tìm cội nguồn ư? Đoạn thơ không có nhiều hình ảnh ẩn dụ. Sóng biển, anh và em quấn quýt vào nhau nhờ đó người đọc có thể nhận ra mối quan hệ giữa anh và em. Ở đoạn thở trên, ta vẫn ngỡ như nhân vật trữ tình đang giấu mình trong lớp sóng ngoài kia, thế mà ở đây nhà thơ không tự kiềm chế nổi mình, kiềm chế nổi tình yêu dâng lên dạt dào trong ngực trẻ. Như trái thị lột xác thành cô Tấm trong truyện cổ tích, nhân vật trữ tình nhảy ra khỏi lớp áo ẩn dụ để xưng em:

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Thế đấy là cuộc đời là biển, sóng là tình yêu, người ta nói về cuộc đời thiếu tình yêu thì không còn là cụôc đời nữa. XQ nghĩ về tình yêu, nghĩ về anh, nhưng vẫn nghĩ đến cuộc sống chung . Đây là điều đáng quý? Có lẽ nhà thơ đã nắm bắt được mối liên hệ giữa hạnh phúc riêng và cuộc sống chung của mọi người.

Nhà thơ viết "anh" và "em" , cách nói khác đi, mức độ tình yêu cũng được nâng lên thêm một bậc. Tình cảm trung thực và mãnh liệt đến nỗi chẳng cần che giấu hay nguỵ trang. Xuân Quỳnh nói thẳng, nó táo bạo bằng hình ảnh cụ thể : anh và em để bày tỏ tình cảm của mình. Táo bạo nhưng vẫn giữ được nét dễ thương của người con gái

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau.

Câu thơ mở đầu thật hay như một lời nũng nịu. Tình yêu đến bên ta tự lúc nào ta cũng không biết nữa. Có lẽ tình yêu là cái mà ta chỉ có thể cảm nhận chứ không thế nhìn thấy hay định nghĩa nó được. Nhà thơ viết "Em cũng không biết nữa" chứ thật ra hơn ai hết. Xuân Quỳnh là người hiểu rõ tình cảm của chính mình, hiểu rõ mức độ sâu sắc trong tình yêu của mình.

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được.

Đứng trước biển xanh,trước muôn trùng sóng vỗ, Xuân Quỳnh phát hiện ra con sóng cứ vỗ hoài, vỗ đêm ngày không biết nghỉ. Nhưng sao cớ chi mà sóng phải vỗi vào bờ? Nhà thơ khônghiểu sóng mà chũng không hiểu nổi mình, chỉ biết thương "con sông nhớ bờ ngày đêm không ngủ được". Và cũng vì thế mà thương cho mình bởi mình và sóng có gì khác nhau đâu

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

"Sóng nhớ bờ" còn "em" nhớ anh. Trăm ngàn con sóng ngoài biển khơi con nào chẳng tới bờ, tình yêu mà không có nỗi nhớ đâu còn là tình yêu. Phát hiện của nhà thơ không có gì là mới nhưng Xuân Quỳnh có cách nói dễ làm cho người ta liên tưởng đến một truyền thuyết của tình yêu: có con sóng nào đó ngoài biển khơi ngày đêm không ngủ được cứ tha thiết nhớ đến bờ. Nhà thơ cũng thế, nỗi nhớ tràn bờ lại một lần nữa khiếp Xuân Quỳnh không tự chủ được mình, lại một lần nữa tự lột bở lớp áo ẩn dụ bên ngoài để đến trọn vẹn với tình yêu, sóng thì đêm ngày không ngủ được còn em thì "cả trong mơ vẫn còn thức". Độ sâu của tình yêu không thể chỉ thể hiện ở mức độ sâu sắc mà nó còn đạt đến một giá trị vĩnh hằng. Dù ở bất kì nơi đâu, "sóng" cũng chỉ hướng về một phương duy nhất là bờ, về anh

Dẫu xuôi về phương Bắc

Dẫu ngược về phương Nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương.

Nhà thơ không chọn cho mình một phương nào trong bốn phương của trái đất : Đông , Tây, Nam , Bắc mà xác định : phương anh. Bằng tình yêu, bằng tiếng nói của trái tim Xuân Quỳnh đã phát hiện ra một phương thật lạ. Có lẽ đây là lần đầu tiên tôi nghe được một từ như thế. Có lẽ chính cái mới lạ, cái độc đáo ấy làm cho bài thơ trở nên dễ thương mang đậm nữ tính hơn, chỉ có những người đang yêu mới có thể sáng tạo được như vậy. Nói đến "phương anh" ở đây không có nghĩa là chỉ nói đến việc chọn lựa từ ngữ hay chiêm nghiệm mà từ đó điều quan trọng nhất mà tác giả muốn đến với người đọc chính là thái độ với tình yêu, là lòng chung thuỷ. Bao giờ và bao giờ cũng vậy : em vẫn hướng về anh một phương. Nhưng cuộc đời đâu chỉ là hạnh phúc, muốn tình êu trọn vẹn người ta còn phải vượt qua biết bao gian khổ, thử thách. Trong khổ thơ sau người ta còn vược qua biết bao gian khổ thử thác. Trong khổ thơ sau nàh thơ toàn nói ẩn dụ, nhưng cách nói ẩn dụ ở đay không trùng lặp vào đâu đựơc và cũng chẳng cần lí giải gì nhiều. Tự nó đã nói lên bao nhiêu điều:

Ở ngoài kia đại dương

Trăm ngàn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở.

"Con nào chẳng tới bờ". Vâng, mọi con sóng đều đến được với bờ dù muôn vàn cách trở, đó là điều tự nhiên. Em cũng thế. Tình yêu đã chắp cánh cho em bay qua mọi khó khăn gian khổ đến với anh.Bằng tình yêu anh và em chắc chắn sẽ tìm được hạnh phúc đích thực của mình.

Kết thúc bài thơ, Xuân Quỳnh viết hai đoạn thơ thật buồn

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn qua đi

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để nghìn năm còn vỗ

Tình yêu là vĩnh cửu nhưng cuộc đời là hữu hạn. Biển mênh mông đấy nhưng biển cũng có bờ. Cuộc đời "tuy dài thế" nhưng thật ra rất ngắn ngủi vì "năm tháng vẫn đi qua". Hạnh phúc chỉ là những phút giây ngắn ngủi.

Ngày vui ngắn chỉ tày gang

Nhà htơ mong muốn tình yêu cũng như cuộc sống trở nên trưởng cửu để được sống, sống trọn vẹn với tình yêu, sống mãi mãi với tình yêu. Biển sóng ngoài kia thôi nhấp nhô và lặng dần đi nhường chỗ cho biển lòng suy gẫm. Vì tình yêu người ta ước muốn tan ra thành trăm ngàn con sóng nhỏ để yêu, yêu một trăm lần hơn, yêu cho kịp vì:

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Nói đến sóng, đến biển cuối cùng nhà thơ chỉ nhằm đến cái đích cuối cùng đấy là khát vọng tình yêu. Sóng và biển chỉ là cái cớ là vật để Xuân Quỳnh chất chứa vào đó tình cảm tha thiết của mình. Có lẽ nhà thơ đã nhận ra được sự mỏng manh của tình yêu và cuộc sống nên chỉ ước một điều tình yêu sống mãi. Điều này ngẫu nhiên trùng hợp với những vần thơ của thi sĩ Đức Hai - rích Hai - nơ:

Chỉ một ước mơ thôi

Ngày ngày anh lặp lại

Sau khi anh chết rồi

Tình yêu còn mãi mãi

Vậy đó khi người ta yêu nhau đời bao giờ cũng đẹp. Bài thơ ra đời vào năm sáu bảy, vào thời kì mà các nhà htơ đang tự hoá thân vào trách nhiệm của dân tộc, Xuân Quỳnh dám bày tỏ nỗi lòng riêng tư của mình, bày tỏ tình cảm của mình là điều đáng khâm phục. Nhẹ nhàng như một lời thì thầm, bài thơ Sóng đã để lại trong lòng người đọc những tình cảm dịu ngọt mơn man nhưng đầy thi vị.

Bài giải của bạn: princezerg 19:55:44 Ngày 10-03-2008

"Sóng" được in trong tập "Hoa dọc chiến hào", xuất bản năm 1968 của nữ nhà thơ tình nổi tiếng Xuân Quỳnh. Bài thơ nói về tâm trạng, tình yêu mãnh liệt của người con gái khi yêu. Hãy đến với bài thơ bằng nhạc điệu, bài thơ là âm điệu của một cõi lòng bị sóng khuấy động, đang rung lên đồng điệu đồng nhịp với sóng biển. Rạo rực đến xôn xao, khát khao đến khắc khoải, có một hình tượng sóng được vẽ lên bằng âm điệu, một âm điệu dập dồn, chìm nổi, miên man như hơi thở chạy suốt cả bài.

Sắc điệu trữ tình của bài thơ được gợi lên từ hình tượng sóng. Cả bài thơ là những con sóng tâm tình xôn xao trong lòng người con gái đang yêu khi đứng trước biển ngắm nhìn những con sóng vô hồi, bất tận. Sóng là một hình tượng ẩn dụ, đó là sự hóa thân của cái tôi trữ tình của nữ sĩ, lúc thì hòa nhập, lúc sự phân thân của "em" - người con gái đang yêu một cách say đắm. Sóng đã khơi gợi một hồn thơ phong phú, hồn nhiên, sôi nổi. Thông qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã có một cách nói rất hay để diễn tả tâm trạng của người con gái.

Thật tự nhiên và thơ mộng, con sóng nhớ bờ nên ngày đêm sóng vỗ, sóng thao thức với thời gian và đại dương. Cũng giống như bên đợi thuyền, thuyền nhớ bến, lúc nào lòng người con gái cũng bồi hồi nhớ thương:

"Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

"Còn thức" tức là lúc nào em cũng nhìn thấy rõ hình bóng anh, ánh mắt anh ... Một tình yêu cuồng nhiệt, say mê. Con sóng khao khát được đến bờ để được vỗ về, ve vuốt:

"Hôn thật khẽ thật êm

Hôn êm đềm mãi mãi"

(Xuân Diệu)

Cũng như "em" muốn được gần bên anh, được hòa nhịp vào trong tình yêu với anh. Tình yêu của người con gái thật mãnh liệt, nồng nàn. Sóng xa vời cách trở vẫn tìm được tới bờ, cũng như anh và em sẽ vượt qua mọi khó khăn để đến với nhau, để sống trong hạnh phúc trọn vẹn của lứa đôi.

"Ở ngoài kia đại dương

Trăm ngàn con sóng nhỏ

Con nào cũng tới bờ

Dù muôn vời cách trở"

Người con gái đã bày tỏ lòng mình một cách chân thành, say đắm, thắm thiết. Chân thật và thủy chung là đặc tính của tình yêu:

"Dẫu xuôi về phương Bắc...

Hướng về anh một phương".

Sóng đã bày tỏ nỗi lòng của người con gái, khát vọng được sống hết mình trong một tình yêu đẹp, sắt son thủy chung. Người ta thường nói xuôi vào Nam, ngược ra Bắc; nhưng ở đây, trong nỗi nhớ chất đầy nhà thơ lại dùng ngược lại. Từ đó nhà thơ đã nói đến nỗi nhớ bất chấp vạn vật, khoảng cách, tình yêu là sự gặp gỡ giữa hai tâm hồn không có giới hạn.

Cuối cùng sóng đã nói hộ nhà thơ nỗi khát vọng được sống trọn vẹn trong tình yêu. Tình yêu lứa đôi đẹp đẽ, nồng nàn như trăm ngàn con sóng nhỏ giữa đại dương mênh mông, muốn được hoà nhịp vào biển lớn của tình yêu cộng đồng:

"Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ"

Cả bài thơ, nếu kể đến nhan đề, thì tác giả đã mười một lần nhắc đến từ "sóng". Sóng vỗ như tâm tình xôn xao. Sóng cho ta nhiều ấn tượng về âm điệu của sóng, cũng như giọng điệu tâm tình, nhịp điệu của bài thơ. Thơ hồn nhiên, liền mạch về cảm xúc, trong sáng trong cách diễn đạt của tác giả. Sóng vỗ trên đại dương mênh mông cũng chính là sóng vỗ trong lòng người con gái.

Từ hình tượng "sóng" Xuân Quỳnh cho ta thấy rõ vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu. Với tình yêu chân thành, thắm thiết, người phụ nữ muốn sống hết mình, sống trọn vẹn trong tình yêu đẹp. Yêu là nhớ ngày mong đêm, người phụ nữ khát khao được hòa nhập gần gũi trong tình yêu ấy. Họ yêu thật nồng nàn, say đắm, thủy chung.

Xuân Quỳnh viết bài thơ này vào những năm 1967, khi cuộc kháng chiến của nhân dân miền Nam ở vào giai đoạn ác liệt, khi thanh niên trai gái ào ào ra trận "xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước", khi sân ga, bến nước, gốc đa, sân trường diễn ra những cuộc chia ly màu đỏ. Cho nên có đặt bài thơ vào trong hoàn cảnh ấy ta mới càng thấy rõ nỗi khát khao của người con gái trong tình yêu.

"Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được"

Đọc xong bài thơ Sóng ta càng ngưỡng mộ hơn những con người phụ nữ Việt Nam, những con người luôn thủy chung, luôn sống hết mình vì một tình yêu. Xuân Quỳnh xứng đáng là một nhà thơ nữ của tình yêu lứa đôi, bà đã làm phong phú hơn cho nền thơ nước nhà.

"

Bài giải của bạn: GiacomoCasanova 16:27:21 Ngày 09-06-2008

Xuất hiện từ khi có con người tồn tại tình yêu nghiêng vào văn chương như một quy luật tất yếu của cuộc sống như là một điều gần gũi nhưng lại là bí ẩn nhất đốia với con người.Có lẽ chính vì vậy mà những cung bậc thăng trầm của tìn yêu lúc nào cũng là mới mẻ và chắc chắn rằng tình yêu sẽ mãi là đề tài muôn thuở của con người.Không nằm ngoài quy luật này "Sóng" của Xuân Quỳnh nổi lên như một bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ lãng mạn của người phụ nữ vừa mang được nét đẹp đằm thắm dịu dàng của người con gái phương Đông cổ điển lại có được cả những khám phá tìm tòi khá mới mẻ và độc đáo.Là một gương mặt thơ trẻ trên diễn đàn thơ ca thời kì khán chiến chống Mĩ cứu nước,XQ cùng thế hệ với những nhà thơ :Trần Đăng Khoa,Trần Mạnh Hảo,Phạm Tiến Duật,Phan Thị Thanh Nhàn,Lâm Thị Mĩ Dạ...Trong dàn đồng ca chung của thơ ca thời kì lửa cháy XQ cũng viết về hào khí chung của dân tộc:

Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước

Mà lòng phơi phới dậy tương lai

Thời kì này XQ viết rất sung sức và khá đều tay.Chị cho ra đời những nhiều tập thơ,nhiều tác phẩm có giá trị.Tiêu biểu phải kể đến:Hoa cỏ may,Sân ga chiều em đi,Hoa dọc chiến hào.Gió Lào cát trắng...Đcj thơ XQ ta thấy điểm mạn của chị là giọng thơ nghiêng về nỗi lo âu pháp phỏng trướchanhj phúc đời thương của mình."Sóng" là bài thơ tiêu biểu cho giọng thơ ấy của chị.Bài thơ được viết năm 1967 và được đưa vào tập "Hoa dọc chiến hào" năm 1968.Bài thơ là nỗi lòng trăn trở của người phụ nữ trước "biển lớn tình yêu" của mình.

Mỗi bài thơ thường tác động đầu tiên tới người đọc bằng âm điệu.Khi nội dung của bài thơ ta còn chưa nắm được thì âm điệu của bài đã xâm nhập hồn ta tự bao giờ.Bài thơ "Sóng" vỗ vào lòng người đọc chính bằng âm điệu của sóng.Bài thơ được XQ viết theo thể thơ ngũ ngôn liên hoàn.Đây là một thể thơgiauf vần điệu nhưng khá khó thể hiện.Nếu khéo sử dụng thì âm điệu của nó rất dễ biến hóa và biến tấu.Ta nhớ tới "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải mặc dù được viết trong những ngày tháng cuối đời khi tác giả nằm trên giường bệnhnhuwng bài thơ vẫn thể hiện được khát vọng của tuổi treddeer lặng lẽ dâng cho đời.Còn ở đây khi thể hiển tình yêu của người phụ nữ XQ đã triệt để khai thác lợi thế của thể thơ này.Chỉ tính riêng khổ thơ đầu ta đã thấy nhà thơ thể hiên nhịp điệu khá linh hoạt.Nếu 2 câu thơ đầu:

Dữ dội / và dịu êm

Ồn ào / và lặng lẽ

Thì 2 câu thơ sau nhịp điệu đã thay đổi có khi là 1/4 cũng có khi là 3/2

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

Chính sự chuyển nhịp này đã giúp XQ nhận ra nhịp điệu của con sóng khi trầm khi bổng,khi giáng khi thăng và hình tượng sóng cũng dần ló ra theo âm điệu của sóng.Do vậy khi phân tích hình tượng sóng ta không thể bỏ qua âm điệu của sóng.

Để hình tượng Sóng hiện ra chân thực hơn XQ đã rất khéo léo tổ chức ngôn ngữ cho bài thơ này.Ở đay tác giả đã khá thành công trong việc sử dụng bút pháp tương xứng giữa các cặp câu,vế câu làm cho chúng cứ sóng đôi nhau tương xứng.Nghệ thuật tương xứng đã tạo ra sự hô ứng,đuổi bắt,nhấn nhá,luyến láy nhờ đó XQ đã tạo ra âm điệu sóng khi trầm khi bổng.Ta có thể bắt gặp trong bài thơ này những vế câu như thế:

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Cũng có khi là sự tương xứng giữa các cặp câu với nhau.Có thể là:

Con sóng dưới lòng sâu

Cong sóng trên mặt nước

Có thể:

Dẫu xuôi về phương Bắc

Dẫu ngược về phương Nam