Câu 41. Phân tích sự phân cắt trứng của giun đốt.

Trứng phân cắt xoắn ốc và xác định. Đánh dấu các PB bằng một chữ cái, một hệ số và một số mũ. Quy ước: Sau 2 lần phân cắt liên tiếp theo kinh tuyến, có 4 PB và đánh dấu là A, B, C và D (B ở phía bụng, D ở phía lưng). Sau lần phân cắt thứ 3 theo xích đạo, có 8 PB (4 PB bé ở cực sinh học, ký hiệu là 1a –1d, còn 4 ở cực dinh dưỡng là PB lớn, ký hiệu là 1A - 1D).Khi 1A - 1D tiếp tục phân chia thì cho ra 4 PB bé thứ 2 (2a – 2d) và 4 PB lớn là 2A – 2D. Cứ tiếp tục cho ra 3a – 3d và 3A – 3D, 4a – 4d và 4A – 4D…

            1a                             1b                             1c                               1d

  A=                             B=                            C=                            D=

            1A                            1B                            1C                               1D

Dùng chỉ số 1Q gồm (1A; 1B; 1C; 1D), 1q gồm (1a; 1b; 1c; 1d). Như vậy hệ số 1,2,3,4… đi kèm với các chữ cái viết thường dùng để chỉ số thứ tự hình vuông PB bé ở cực sinh học, còn PB lớn thì ký hiệu bằng chữ cái hoa và hệ số chỉ số lần phân chia. Các PB bé khi phân chia đánh dấu bằng số mũ (số mũ 1 là ở cực sinh học và số mũ 2 là ở cực dinh dưỡng).

Ví dụ: Từ 1d hình thành 1d1 và 1d2, từ 1d1 hình thành 1d1 và 1d2, từ 1d2 hình thành 1d21 và 1d22. Như vậy một số mũ là thế hệ PB thứ nhất của 1d, còn có hai số mũ là thế hệ thứ 2 của 1d… Chú ý:

               1a1; 1b1; 1c1;1d1                                              2q= 2a; 2b; 2c; 2d

   1q=                                                               1Q =

               1a2; 1b2; 1c2; 1d2                                             2Q = 2A; 2B; 2C; 2D

Nhờ đó xác định nguồn gốc và vị trí của các PB. Ví dụ: Phôi bào có ký hiệu 2d121 là PB bé mặt lưng (hình thành từ phôi bào D, thuộc hình vuông PB thứ 2 (có hệ số 2) của thế hệ thứ 3 (có 3 số mũ), hiện ở cực sinh học. Các PB ở cực sinh học quay 1 góc 450 xen kẽ theo chiều kim đồng hồ và ngược lại, nên chúng nằm xen kẽ giữa các PB cực dinh dưỡng. Phân cắt xoắn ốc xác định là các PB phân hoá sớm và xác định. Tiếp theo các PB bé thứ 1 và 3 là mầm của lá ngoài, 4d là mầm lá phôi giữa, còn các PB thứ 4 khác  4a, 4b, 4c và 4A, 4B, 4C và 4D là mầm của lá phôi trong.Phôi vị hoá chủ yếu kiểu phủ mặt (epbolie), sau đó pt thành ấu trùng trochophora bơi lội nhờ vành tiêm mao miệng. Ấu trùng có xoang nguyên sinh, 2 nguyên đơn thận, 2 TB sinh lá phôi giữa bắt nguồn từ PB 4d ở 2 bên ruột.