Sơ đồ chung : khí nén được trích từ động cơ, APU, và nguồn từ mặt đất được đưa đến hệ thống điều hòa nhiệt độ để điều chỉnh nhiệt độ cho dòng khí sao cho thích hợp với từng mục đích sử dụng. Sau đó, chúng được đưa đến các khoang trên máy bay như khoang hàng hóa, cabin hành khách, buồng lái, phòng bếp/buồng vệ sinh… nhờ hệ thống phân phối/thông hơi. Sau khi được sử dụng, chúng được đưa đến các mạn tàu và thoát ra ngoài nhờ hệ thống điều áp nhằm duy trì áp suất nằm trong giới hạn cho phép để đảm bảo an toàn cho sự hoạt động của con người và máy móc.
Hệ thống khí nén (pneumatic system) là hệ thống tạo lực thông qua cơ cấu chấp hành để điều khiển các thiết bị cần thiết trên máy bay. Bên cạnh đó, hệ thống còn có tác dụng như một nguồn năng lượng cung cấp khí nén cho các hệ thống khác trên máy bay.Nguồn năng lượng của hệ thống khí nén là áp suất khí đã được nén trước ở giá trị nhất định có áp suất cao được nạp sẵn trong các bình từ mặt đất, hoặc do máy nén khí riêng lắp trên máy bay, hoặc trích từ máy nén động cơ.
Đặc điểm nguồn năng lượng khí nén là sử dụng cho các thiết bị có công suất từ 5-10kW. Khí nén thường sử dụng từ các bình khí mang theo, nên có thời gian sử dụng bị hạn chế. Nếu lấy khí nén từ máy nén riêng thì hiệu suất của máy nén riêng này giảm mạnh khi bay ở độ cao lớn, còn nếu khí nén lấy từ nén động cơ thì lưu lượng và áp suất bị hạn chế.
Nguồn năng lượng khí nén có ưu điểm là :
- Trọng lượng nhỏ, giải phóng công nhanh
- Chất công tác ổn định
- An toàn về cháy
Nhưng có nhược điểm là :
- Dung lượng nhỏ
- Có quán tính do khí có tính nén
- Không điều khiển được cơ cấu chấp hành ở các vị trí trung gian
- Khó bịt kín do độ nhớt nhỏ
Cấu trúc chung của hệ thống khí nén gồm ba phần :
- Phần nguồn năng lượng
- Phần điều khiển
- Phần cơ cấu chấp hành
Tương ứng với các phần này là các thiết bị đi kèm theo để đảm bảo cho hệ thống hoạt động được.
a. Phần nguồn năng lượng
Hệ thống khí nén được cung cấp từ từ ba nguồn khác nhau :
- Nguồn trích khí từ động cơ
- Nguồn trích khí từ APU
- Nguồn có áp suất cao từ mặt đất
Khí được trích từ các tầng của máy nén cao áp và thấp áp của động cơ, tuy nhiên khí được trích ra từ tầng máy nén cao áp chỉ được sử dụng trong trường hợp động cơ hoạt động với công suất nhỏ. Van trích khí (bleed valve) được dùng để đóng ngắt và điều tiết áp suất. Dòng khí đi qua van trích được dẫn tới van quá áp (OPV). Van này có tác dụng bảo vệ trong trường hợp quá tải. Dòng khí này được làm mát nhờ bộ làm mát (Precooler) lấy không khí ở tầng quạt giúp điều chỉnh nhiệt độ khí nén trước khi đưa vào sử dụng. Fan Air Valve là van dùng để điều tiết dòng khí lạnh đi vào bộ làm mát.
Với động cơ CFM56-5B, khí nén cao áp được trích từ tầng thứ 5 hoặc tầng thứ 9 của máy nén cao áp.
Nguồn trích khí từ APU
APU ( Auxiliary Power Unit ) là động cơ tua bin khí phụ tốc độ không đổi, là một thiết bị tự bảo đảm năng lượng, được dẫn động bởi một động cơ xilanh – pistong hoặc động cơ tuabin nhỏ. Nhiệm vụ của nó là cung cấp nguồn năng lượng điện, thủy lực hoặc khí nén bổ trợ khi động cơ chính của máy bay chưa hoạt động.
Nguồn có áp suất cao từ mặt đất (GPU : ground power unit)
GPU (Ground Power Unit) là thiết bị cấp năng lượng mặt đất là thiết bị có dạng một động cơ tuabin khí nhỏ thuộc hệ thống trang thiết bị mặt đất. Nhiệm vụ của nó là cung cấp năng lượng điện hoặc áp lực khí để khởi động các động cơ máy bay khi cần thiết. Tóm lại nó có chức năng tương tự như các động cơ phụ đặt trên máy bay APU.
a. Phần điều khiển
Phần điều khiển của hệ thống bao gồm các van điều áp, van điện từ, van cao áp…
Khí nén có áp suất cao từ các nguồn khí nén qua van điều áp sẽ được giảm áp suất xuống phù hợp với áp suất công tác (khoảng 45 – 50 daN/cm2) và được đưa tới van điện từ (không biểu diễn trên hình). Khi có tín hiệu điều khiển van điện từ sẽ mở đường khí cung cấp cho cơ cấu chấp hành.
a. Phần cơ cấu chấp hành
Hệ thống khí nén có chức năng cung cấp khí nén cho các hệ thống khác như
- Hệ thống cao không
- Hệ thống chống đóng băng trên cánh
- Hệ thống điều áp bể nước
- Hệ thống dự trữ nguồn thủy lực
- Khởi động động cơ
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro