Câu 10. Tư duy là gì? Hãy nêu và phân tích những đặc điểm. Vai trò các giai đoạn, và các thao tác của tư duy.
1. Định nghĩa: Tư duy là 1 quá trình tâm lý phản ánh những thuộc tính bản chất bên trong, những mối liên hệ quan hệ có tính quy luật của sự vật hiện tượng trong hiện thực khách quan mà trước đó ta chưa biết.
2. Các đặc điểm của tư duy
a. Tính có vấn đề của tư duy (hoàn cảnh có vấn đề)
- Hoàn cảnh có vấn đề là hoàn cảnh trong đó chứa đụng những vấn đề mới mà cá nhân có nhu cầu để giải quyết vấn đề đó.
- Điều kiện để 1 hoàn cảnh trở thành hoàn cảnh có vấn đề.
+ Hoàn cảnh đó phải là hoàn cảnh mới mà bằng nhận thức cảm tính và bằng hiểu biết của con người ko giải quyết được.
+ Cá nhân phải có nhu cầu giải quyết vấn đề đó.
+ Hoàn cảnh đó phải phù hợp với trình độ nhận thức của cá nhân.
- Hoàn cảnh có vấn đề vừa là tiền đề, vừa là kết quả của quá trình tư duy.
+ Nhờ có hoàn cảnh có vấn đề chúng ta mới có tư duy
+ Sau khi quá trình tư duy ta sẽ có kết quả.
Hoàn cảnh có vấn đề có kết quả là tiền đề của quá trình tư duy khác.
b. Tính gián tiếp
- Tính gián tiếp là tư duy có khả năng phản ánh sự vật hiện tượng khi sự vật đó ko tác động trục tiếp vào giác quan của con người.VD: Xem trong bếp biết nết đàn bà.
Có ý nghĩa là ko cần trực tiếp tiếp xúc xem họ làm mà chỉ cần xem cách xắp xếp, bày trí của họ tra có thể biết họ là người ntn.
- Tính gián tiếp của tư duy phải thông qua 1 vật trung gian đó chính là ngôn ngữ.
- Tư duy của cá nhân phải dựa vào kết quả của các cá nhân khác hoặc tư duy của loài người
c. Tính trừu tượng và khái quát của tư duy
- Tính trừu tượng tức là tư duy có khả năng gạt bỏ những thuộc tính, những thành cá biệt, cụ thể, chỉ giữ lại những đặc điểm chung nhất, cơ bản nhất cho nhiều sự vật hiện tượng.
- Khái quát là sau khi tìm ra những đặc điểm duy nhất, bản chất nhất tư duy có khả năng nhóm những sự vật hiện tượng đó trong 1 loại và 1 phạm trù.
Hai đặc điểm này luôn đi cùng với nhau.
d. Tư duy có mối liên hệ mật thiết với ngôn ngữ
- Nếu ko có ngôn ngữ thì quá trình tư duy của con người sẽ ko xảy ra và các sản phẩm của tư duy sẽ ko dduocj chính chủ thể đó và người khác tiếp nhận.
- Nếu ko có tư duy thì ngôn ngữ của con người chỉ là 1 chuỗi âm thanh vô nghĩa ko có nội dung.
Tư duy con người sâu sắc thì ngôn ngữ sẽ dễ diện đạt. Tư duy là nội dung còn ngôn ngữ là hình thức bên ngoài.
e. Tư duy có mối liên hệ mật thiết với nhận thức cảm tính.
- Nhận thức cảm tính là nguồn cung cấp nguyên liệu và tạo ra hoàn cảnh có vấn đề cho quá trình tư duy. Nhận thức cảm tính tham gia vào mọi gaii đoạn của quá trình tư duy.
- Ngược lại tư duy sẽ giúp cho nhận thức cảm tính phản ánh 1 cách sâu sắc hơn, đầy đủ hơn và chính xác hơn.
g. Tư duy có bản chất xã hội lịch sử
Tư duy xuất phát từ nhu cầu của thực tế, xuất phát từ hiện thực khách quan
- Trong quá trình tư duy có sử dụng những tri thức, những kinh nghiệm vốn có của XH loài người.
- Tư duy của con người mang tính tập thể cao ko chỉ với mục đích nhận thức thế giói khách quan.
Mang tính tập thể cao là trước yêu cầu của thế giói khách quan đặt ra thì có nhiều tổ chức, tập thể, cá nhân cùng giải quyết.
3. Vai trò của tư duy
Tư duy có khả năng phản ánh bản chất, những mối liên hệ của sự vật hiện tượng trong hiện thực khách quan.
- Tư duy của conn người ko những có khả năng giải quyết được những nhiệm vụ trước mắt mà còn có khả năng giải quyết được những nhiệm vụ của ngày mai trong tương lai.
- Tư duy làm cho nhận thức cảm tính phản ánh chính xác, phong phú và đầy đủ hơn giúp cho hoạt động của con người đạt kết quả cao.
4. Các giai đoạn của quá trình tư duy
Xác định vấn đề và biểu đạt ván đề
Xuất hiện liên tưởng, sàng lọc liên tưởng và hình thành giả thiết, kiểm tra giả thiết.
5. Các thao tác của quá trình tư duy
- Thao tác phân tích và tổng hợp: là cách chia nhỏ các thành phần để phân tích thành tổng thể thống nhất
- So sánh: muốn so sánh pahir dựa trên phân tích.
- Trừu tượng hóa và khái quát hóa
Trừu tượng hóa: Gạt bỏ những cái riêng lẻ, chỉ giữ lại những cái chung nhất. Dựa trên phân tích, so sánh, rút ra các đặc điểm này.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro