Câu 24: Trình bày được các nguồn gốc thu thập thông tin trong công tác giám sát DTH.

1. Tỷ lệ chết

Thường được ghi chép chính xác tuy nhiên về nguyên nhân thường ít chính xác. Nếu được chẩn đoán rõ thì ghi chép rất chính xác, nhưng với các bệnh khó chẩn đoán nhất là những trường hợp chết đột ngột, việc ghi chép thường là những triệu chứng sau cùng ít cho công tác giám sát. Với các bệnh thường không gây chết, nhưng các dữ kiện về tỷ lệ chết có thể là một chỉ số đáng được đánh giá về sự phát sinh của bệnh. Tuy nhiên, khi có hiện tượng chết trội hơn mức lý thuyết có thể đánh giá là một chỉ số nhạy của bệnh đó.

2. Tỷ lệ mắc

Báo cáo mắc bệnh đã được thực hiện ở nhiều nước và ở nước ta cũng áp dụng các quy định báo cáo bệnh.

- Lợi điểm:

+ Các báo cáo thường chính xác do được các bác sĩ chẩn đoán.

+ Có xét nghiệm

+ Có tổ chức tập hợp báo cáo.

- Nhược điểm:

+ Một số bệnh không có trong danh mục báo cáo.

+ Tỷ lệ thấp hơn so với thực của quần thể.

+ Ít chính xác đặc biệt với các bệnh do virus do không có các xét nghiệm.

+ Báo cáo không kịp thời, nên làm tăng thời gian lưu hành của bệnh.

3. Báo cáo dịch

Ngày càng được chính xác nhờ hoạt động của các Trung Tâm Y Tế với các phòng xét nghiệm. Tuy nhiên với những bệnh khó cần thiết phải có các chuyên gia hoặc các kỹ thuật cao cấp thì lại là điểm hạn chế ở các trung tâm này.

4. Chẩn đoán xét nghiệm

Bao giờ cũng là đòi hỏi của chẩn đoán chính xác một người bệnh và một bệnh trong quần thể. Tốt nhất là phân lập được tác nhân gây bệnh, trong nhiều trường hợp có thể sử dụng các kết quả huyết thanh.

5. Điều tra các trường hợp bệnh

Chú ý các bệnh nguy hiểm, nhất là những nơi chưa có bệnh đó bao giờ. Cần chú ý đến các khách du lịch vào trong nước hoặc ở những nơi có dịch nhập cư vào nước ta. Hoặc những người từ vùng đang có dịch di chuyển qua những vùng khác.

6. Điều tra dịch tại thực địa

Khi có sự gia tăng tỷ lệ mới mắc, chết cần thiết phải lập đội điều tra. Thông thường đội điều tra bao gồm nhà dịch tễ học, các chuyên gia về xét nghiệm,...

Trong trường hợp này, nên dùng các kỹ thuật chẩn đoán nhanh: Elisa, test da,... để có thể xác định được tác nhân gây bệnh và có kết quả ngay.

7. Điều tra thường xuyên

Để có thể xác định được những trường hợp bất thường hoặc dịch xảy ra trong quần thể. Có nghĩa là có thể phát hiện sớm những trường hợp bất thường đó.

8. Nghiên cứu các ổ chứa

Giám sát các bệnh từ súc vật truyền sang người, và các vector trung gian truyền bệnh. Phải thu thập các dữ kiện về bệnh cũng như về các vector đó.

9. Sử dụng các sinh vật phẩm và thuốc

Điều này không chỉ giúp ích cho vấn đề miễn dịch mà nó còn có thể nói lên được tình trạng bệnh trong cộng đồng hoặc những bệnh mới xuất hiện.

10. Các dữ kiện về quần thể và môi trường

Các dữ kiện về quần thể và môi trường cũng giúp ích rất nhiều như về:

- Con người.: Tuổi, giới, dân tộc,... để có thể lý giải xu thế của bệnh

- Môi trường: Vệ sinh, thực phẩm, nhà ở,...

Các thông tin bổ sung:

+ Cơ sở y tế: Về số bệnh, số ngày nằm viện,... là những chỉ số có ích cho công tác giám sát đặc biệt những vụ dịch.

+ Các phòng xét nghiệm cũng có ích trong những trường hợp có thể phát hiện sớm nhưng ca bệnh sớm,...

+ Nghỉ học và làm việc: Đây cũng là chỉ số khá nhạy, trong những trườg hợp học sinh nghỉ học nhiều, cán bộ công nhân viên nghỉ làm việc. Điều này có thể giúp cho những người làm công tác giám sát nghĩ đến một vụ dịch đang xảy ra.