Hình ảnh thiên nhiên trong thơ Bác cao rộng, đẹp một cách hùng vĩ và thơ mộng. Thiên nhiên mang kích thước của tâm hồn lớn. Chòm sao nâng vầng trăng lên đỉnh núi mùa thu kia (Chòm sao nâng nguyệt vượt lên ngàn), cho thấy cái bao la thăm thẳm của vũ trụ. Mây phủ trùng trùng trên đỉnh núi Tây Phong Lĩnh kia không hùng vĩ lắm sao! Dưới chân núi là một dòng sông mềm mại sáng trong như tâm hồn thi nhân sau mười bốn tháng tù không vướng chút bụi bẩn:

“Núi ấp ôm mây mây ấp núi

 Lòng sông gương sáng bụi không mờ”

Thiên nhiên đẹp trong thơ Bác còn tượng trưng cho mơ ước, niềm vui, tương lai tươi sáng, khát vọng tự do. Có hai hình ảnh của thiên nhiên thể hiện một cách đậm nét và kì lạ là vầng trăng và mặt trời. Vầng trăng thể hiện một cách đậm nét và kì lạ là vầng trăng và mặt trời. Vầng trăng tiêu biểu cho vẻ đẹp huyền ảo, thơ mộng của thiên nhiên, cũng là biểu tượng của tự do. Cho nên Bác tha thiết với trăng hơn bất cứ hình ảnh nào của thiên nhiên.

Khi thì nó tượng trưng cho sự toàn thắng của xã hội mới”

“Phương đông màu trắng chuyển sang hồng

Bóng tối đêm tàn sớm sạch không”

Trước vẻ đẹp của thiên nhiên, Người thường hiện diện với tư cách thi nhân. Đầu tập “Nhật kí trong tù” , Bác có nói: “Ngâm thơ ta vốn không ham”

Hoặc trước buổi bình minh tươi đẹp, Người cảm thấy thi hứng dào dạt:

 “Hơi ấm bao la toàn vũ trụ

Người đi thi hứng bỗng thêm nồng”

Trong “Nhật kí trong tù” thiên nhiên cũng được miêu tả qua những hình ảnh đầy thử thách. Đó là những đêm tối mưa gió, giá lạnh, đướng sá hiểm trở. Đó là những hình ảnh chân thật trong những đêm giải tù:

 “Người đi cất bước trên đường thẳm

 Rát mặt, đêm thu, trận gió hàn.”

“Thơ thiên nhiên trong “Nhật kí trong tù” thực sự có những bài rất hay. Có những phác họa sơ sài mà chân thật và đậm đà, càng nhìn càng thú vị như một bức tranh thủy mặc cổ điển. có những hình ảnh lộng lẫy sinh động như những tâm thảm thêu nền gấm chữ vàng, cũng có những bài làm cho người đọc nghĩ đến những bức sơn mài thâm trầm rộn rịp” (Đặng Thai Mai). Thiên nhiên trong “Nhật kí trong tù” còn cho ta những bài học lớn, ví như bài học này chẳng hạn: con người dù trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ gìn cho tâm hồn được trong sạch như dòng sông trong gương, không một chút bụi mờ:

“Giang tâm như kính tịnh vô trần”

(Lòng sông gướng sáng bụi không mờ)