TÁI TẠO CÙI RĂNG

1.     CHỈ ĐỊNH VÀ CHỐNG CHỈ ĐỊNH

1.1.                     Chỉ định :-Có thể được t/h trên r sống và r chết tủy;-Phục hồi mô r để tạo sự thoát của cùi r sau khi mài;-Phục hồi mô r để tăng cường sự vững chắc của cùi r;-Phục hồi mô r để tăng thêm chiều cao cho cùi r, tạo sức giữ cho phục hình bên trên;-Phục hồi hoàn toàn thân r

1.2.                     Chống chỉ định:-Chân r còn lại có mô r mủn, mềm, có hiện tượng nứt, gãy;- CR nằm dưới đường rãnh lợi mà không thể thực hiện các biện pháp kéo dài cr như : kéo lên bẳng chỉnh nha, trượt vạt về phía cuống;-r chữa tủy không tốt : trên phim X quang thể hiện quá cuống hoặc cách chóp 1-2 mm, có các bệnh lý; nang cr, u hạt không thể phẫu thuật được;-Vùng quang r không tốt : túi lợi sâu trên 3 mm

2.     CÁC VẬT LIỆU TÁI TẠO

1.1                        Cement :-Glass inomer được gia cố kết hợp với nhựa hay amalgam;-Cement hàn phục hồi thuộc tip II: Dentin Cement, Miracle Mix ( GC), Shofu Base ( shofu), Chelon Silver ( ESPE);-Cemment gắn các chốt răng thuộc tip VI: Fuji I, Fuji Plus.

2.2.                      Amalgam:-Là vật liệu tái tạo tương đối tốt, thông dụng, giá thành rẻ;-Quyết định sự cứng chắc của Amalgam là quá trình nhồi, nén tốt;-Trường hợp r mất nhiều mô r cần nhồi nhén có khuôn giữ : ống đồng ( thường để 12h sau khi hàn0;-Về mặt cơ học : sự cứng chắc kèm kim loại đúc;-Sự khít sát với mô r tốt nhưng hay làm đổi mầu phần mô r tiếp cận: đường viền lợi hặc niêm mạc má;-Mầu sắc của Amalgam ả/h tới PH bên ngoài nên ít được sd tái tạo r trước;-Thường tái tạo bằng Amalgam trước sau đó ổn định thường sau 72h mới lấy mẫu làm PH r giả;-Lưu ý : Amalgam đối diện với r mang chụp kim loại có thể gây phản ứng tạo dòng điện sinh học

2.3.                      Composit:-Ưu điểm: mầu sắc thẩm mỹ, tiện lợi sau khi trùng hợp có thể lấy đáy làm PH ngay, giá thành thấp;-Ngày nay nhiều loại composit đã tăng cường khả năng bám dính vào ngà tương đương vào men r;-Thường được tăng cường bằng chốt, pin ngà;-Lưu ý không dùng các VL có chứa Eugienol

2.4.                      Kim loại đúc:-Đặc tính cơ học tốt nên dùng nhiều trong phục hồi tổn thương lớn ở thân r;-Hợp kim vàng : tương đương sinh học, mầu sáng, nhiệt độ nóng chảy thấp, ổn định trong môi trường miệng, cho các vật đúc chính xác, giá thành cao;-Hợp kim bán quý: là hợp kim của bạc và palladium có mầu trắng dễ sử dụng nhưng thường bị mòn khi nung ở nhiệt độ cao;-Hợp kim nicken-chrome: giá thành rẻ, đúc chính xác nhưng độ cứng cao khó mài mòn;-Hợp kim tital : ngày nay được sd rộng rãi do đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về tương hợp sinh học, độ bền, giá thành hợp lý;-Sứ : thẩm mỹ nhưng giá thành cao, hay sử dụng răng cửa

2.5.                      Các chốt:*Chốt ngà răng:-Được đúc sẵn bằng hợp kim thép không gỉ;-Đường kính nhỏ 0.5-1 mm;-Sử dụng bằng cách vặn, đóng hoặc gắn dính;-Cắm chốt không gần tủy r và thành ngoài của r;-Dùng trên r tủy còn sống*Chốt chân răng:-Phân loại theo cách chế tạo : Đúc sẵn hoặc được đúc sau khi lấy dấu của bn;-Phân loại theo vật liệu chế tạo : Có chốt sứ, hợp kim thường, hợp kim tital, kim loại quý, chốt sợi;-Phân loại theo tác dụng lực:+Chốt thụ động : không có răng xoắn vặn, chốt cách chân r 1 lớp chất gắn;Có hình trụ ( Raditx - Denstply), hình nón ( Fil post - Vivadent);Ưu điểm : dễ đặt cứng chắc, không hoặc ít tạo lực trên răng, lưu giữ được;Nhược điểm : có thể xoay nên đặt đúng kỹ thuật;+Chốt chủ động : có rãnh xoắn, cũng có 2 hình dạng là trụ ( Essential Dente) và nón;Ưu điểm : dễ đặt chắc, lực do bác sỹ đặt, có thể tháo ra được;Nhược điểm : Hình nón rất dễ gây nứt, gãy chân răng

I.      TÁI TẠO CÙI RĂNG

1.     Đối với mất 1 phần thân răng:-Răng còn tủy sống : Nếu nhỏ thì hàn phục hồi;Lớn hơn: cắm pin ngà, inlay-onlay, đặc biệt có thể làm chụp từng phần hay toàn bộ;-Răng chết tủy : nếu các thành đều có độ cao trên ½ thân răng thì  hàn

2.     Đối với răng mất nhiều thân răng

Tính số thành còn lại;Yêu cầu được coi là thành khi chiều cao còn lại trên 1/3, độ dày trên 1 mm:-Đủ 4 thành : hàn;-2 - 3 thành : cắm chốt và phục hồi;-0 -1 thành : post anh core: đúc liền 1 khối cả chốt và cùi giả;-Yêu cầu đặt chốt : +Sửa soạn ống tủy : theo cổ điển : chiều dài chốt 2/3 chiều dài ống tủy, đường kính 1/3 chân r, ngày nay chiều dài ½ chân r dưới xương, nếu thân r còn trên ½ chiều cao thân r thì chiều dài chốt 1/3 chiều dài thân r;+Chống xoay : đối với mất toàn bộ thân r cần tăng cường bằng các pin ngà để chống xoay. Thông thường sử dụng 4 pin, ít nhất 2 pin 1  ở phía gần và 1 ở phía xa;Pilpin ( vivadent). Vật liệu chốt thường là Tital hoặc tital-alloy;Pin ko đặt // chốt và ko đặt song song với nhau;Tạo những lỗ tròn trên mặt chân r sâu 1,5mm, đường kính nhỏ bằng mũi khoan 330;Tạo rãnh trên mặt chân r giống trên;Chừa lại mô r cao trên mặt c r 2mm không có nứt ngang, chất gắn chốt trên rãnh lợi 1,5 - 2 mm

3.     Đối với r mất toàn bộ thân r :Post crown : đúc liền một khối trụ và tái tạo thân r. Tùy theo chức năng ăn nhai, thẩm mỹ mà ta chọn loại vật liệu : hợp kim, kim loại, sứ...