Hệ thống thông gió (Ventilation system) cho phép không khí đã được điều chỉnh nhiệt độ và áp suất lưu chuyển trong các khoang. Hệ thống này được điều khiển tự động nhờ bộ điều khiển AEVC ( Avionics Equipment Ventilation Computer) và bộ điều khiển Cargo ventilation Controller, sự hoạt động của hệ thống không yêu cầu sự tác động từ phi hành đoàn.
Hệ thống thông gió được sử dụng để thông gió trong các bộ phận sau :
- Thông gió khoang thiết bị điện - điện tử ( Avionics Ventilation)
- Thông gió khoang hàng hóa (Forward and After Cargo Compartment Ventilation)
- Thông gió buồng vệ sinh/ khoang bếp (Galley and Toilet Ventilation)
Thông gió buồng lái và cabin hành khác(Cocpit and Cabin Ventilation
Hệ thống thông gió khoang thiết bị điện – điện tử đưa không khí vào làm mát các thiết bị điện – điện tử đảm bảo các thiết bị hoạt động được an toàn. Hệ thống này được điều khiển tự động nhờ máy tính điều khiển AEVC (Avionics Equipment Ventilation Computer) và không yêu cầu sự tác động từ phi hành đoàn. AEVC sẽ thay đổi cấu hình hoạt động của hệ thống dựa vào việc máy bay đang ở trên mặt đất hay đang bay và dựa vào nhiệt độ bên ngoài tác động lên vỏ máy bay.
a. Cấu tạo các bộ phận trên hệ thống thông gió khoang thiết bị điện – điện tử.
Các bộ phận trên hệ thống thông gió thiết bị điện tử bao gồm :
- Máy tính điều khiển hệ thống thông gió khoang điện tử AEVC
- Quạt hút/ xả khí
- Van nhánh hút/ xả khí trao đổi trên bề mặt
- Van hút/ xả khí
Máy tính điều khiển hệ thống thông gió khoang điện tử AEVC :
AEVC được đặt trên giá nằm bên trong khoang thiết bị điện tử. AEVC sẽ điều khiển và kiểm soát các van và quạt trong hệ thống. Các công tắc áp suất và cảm biến nhiệt độ khi chịu tác động ảnh hưởng từ môi trường bên ngoài sẽ gửi tín hiệu thông tin đến AEVC, từ đó AEVC sẽ thiết lập các cấu hình hoạt động cho hệ thống thông gió.
Quạt hút/ xả khí :
Quạt hút/ xả khí được truyền động bằng mô tơ cảm ứng 3 pha 4 cực. Quạt hoạt động một cách liên tục với vận tốc vòng quay khoảng 1160 vòng/phút. Trên Stator của quạt được trang bị rơ le và một công tắc nhiệt. Nếu nhiệt độ tác động lên Stator vượt quá giới hạn cho phép (khoảng 140 độ C), rơ le sẽ tự động ngắt nguồn điện cung cấp cho quạt. Trên thân quạt còn được lắp 1 đèn báo hiệu lỗi và một nút điều chỉnh reset. Các mũi tên trên thân quạt chỉ hướng dòng khí qua quạt và chiều quay của quạt. Trong trường hợp các cánh quạt bị vỡ, vỏ quạt được thiết kế đủ bền để hãm các mãnh vỡ để đảm bảo an toàn các đường ống.
Van nhánh hút/ xả khí trao đổi trên bề mặt
Van nhánh hút khí trao đổi trên bề mặt là một loại van bướm được lắp xuôi theo quạt trích khí. Trên van có cơ cấu truyền động có thể di chuyển bướm van tới vị trí đóng/mở. Hai công tắc vi chỉnh đưa tín hiệu về vị trí của van đến máy tính AEVC. Chức năng của van là thoát khí thông gió ở vùng dưới sàn khi lượng khí thông vào lớn.
Van nhánh xả khí trao đổi trên bề mặt : có cấu tạo giống như van hút, được lắp xuôi theo bộ trao đổi nhiệt. Chức năng van này là đưa khí vào trong khoang điện tử khi hiệu suất bộ trao đổi nhiệt bề mặt giảm xuống.
Van hút khí được lắp trên ống dẫn nối với ống cấp khí chính cho khoang lái. Van này tương tự van nhánh hút khí trao đổi bề mặt. Chức năng của van là đưa khí cấp cho khoang lái vào hệ thống để đảm bảo chức năng làm mát trong trường hợp việc cấp khí cho hệ thống xảy ra hỏng hóc. Van có thể điều khiển bằng tay nhờ có chốt điều khiển bằng tay, bên cạnh đó còn có công tắc ngắt hoạt động khi cần thiết.
Van xả khí được lắp trên bề mặt thân,ở phía trước máy bay, được truyền động bằng điện. Van hoạt động từ sự kết hợp của cả hai cửa van (chính và phụ) tùy thuộc vào cấu hình hoạt động của hệ thống thông gió. Khi máy bay đang ở trên mặt đất, van được mở hoàn toàn. Khi máy bay đang bay, van đóng hoàn toàn.
Trong quá trình bay, cửa van phụ được mở trong các trường hợp :
- Nhiệt độ tác động lên bề mặt vượt quá 34 độ C
- Phát hiện có khói trong khoang thiết bị điện tử
- Khi máy tính AEVC hoạt động không bình thường
Trong quá trình chuẩn bị cất cánh mà van không đóng thì các kĩ thuật viên có thể đóng nó bằng tay, trước khi đóng van cần ngắt điện thông qua công tắc ngắt lắp bên trong van
a. Nguyên lý hoạt động
Hệ thống thông hơi khoang thiết bị điện tử được chia làm 3 cấu hình hoạt động :
- Cấu hình mạch hở
- Cấu hình mạch kín
- Cấu hình trung gian
Cấu hình mạch hở (Open circuit configuration)
Trong cấu hình mạch mở, không khí xung quanh được hút qua van hút khí trên bề mặt nhờ quạt thổi gió, được thổi vào trong hệ thống. Không khí, sau khi làm nguội các thiết bị điện tử, được hút trực tiếp ngay khi ra khỏi thiết bị điện tử bằng quạt hút gió. Cấu hình mạnh mở cho phép các thiết bị điện tử được làm nguội với không khí xung quanh dưới điều kiện nhất định ( trên mặt đất và nhiệt độ lớp vỏ tăng trên 12 độ C (53,6 độ F) hoặc giảm trên 9 độ C (48,2 độ F)). Trong quá trình, các van hút và xả khí trên bề mặt được mở hoàn toàn.
Cấu hình mạch kín (Closed circuit configuration)
Trong cấu hình mạch đóng, khí ở thiết bị điện tử được hút tới van cách ly trao đổi nhiệt với bề mặt đi vào bộ trao đổi nhiệt để làm nguội. Sau đó không khí này được thổi lại vào thiết bị điện tử. Van nhánh hút khí trao đổi trên bề mặt được điều khiển bằng AEVC phù hợp với cấu hình của hệ thống. Van nhánh xả khí trao đổi trên bề mặt được mở một cách phù hợp với mức độ tiếng ồn trong khoang hệ thống điện tử.
Cấu hình trung gian (Intermediate configuration)
Trong cấu hình mạch mở một phần, hệ thống gần giống như cấu hình đóng, một phần khí hút được thải ra ngoài
Chú ý : van xả khí trên bề mặt là một van nắp đơn hoạt động bằng điện với một nắp nhỏ hơn được ghép vào nó.Nắp nhỏ hơn này được mở khi bay hoặc trên mặt đất với một lực cất cánh được chọn, khi nhiệt độ vỏ trên 35 độ C (95,0 độ F). Nó trả về vị trí đóng khi nhiệt độ vỏ giảm dưới 31 độ C (87,8 độ F).
Khi máy tính AEVC nhận được tín hiệu từ cảm biến nhiệt độ thông báo nhiệt độ vượt mức 35 độ C thì van nhánh xả khí trao đổi trên bề mặt mở, van xả khí trên bề mặt mở 1 phần, van nhánh hút khí trao đổi bề mặt mở. Sau đó, khoang thiết bị điện tử được làm mát bằng hệ thống điều hòa và khí từ khoang thiết bị điện tử thoát ra trực tiếp qua van xả khí trên bề mặt tới khu vực dưới san phía trước qua van hút khí trao đổi trên bề mặt. Khi nhiệt độ xung quanh giảm xuống dưới 31 độ C, hệ thống chuyển sang cấu hình mạch đóng.
Cấu hình này được sử dụng để cấp khí cho khoang lái trong trường hợp có sự cố có thể xảy ra như :
- Lưu lượng khí hút thấp
- Lưu lượng khí thổi thấp, nhiệt độ ống dẫn cao
- Phát hiện khói
- Nguồn cấp điện cho máy tính AEVC bị ngắt
V.3. Hệ thống thông gió khoang hàng
Hệ thống thông gió khoang hàng hóa (Forward and After Cargo Compartment Ventilation) đưa không khí từ trong cabin thông qua các cửa trên trần cabin đến thông gió trong các khoang hàng hóa phía trước và phía sau. Sau đó không khí được hút ra khỏi khoang hàng hóa nhờ quạt hút khí và được di chuyển đến một khu vực gần van thoát điều áp ở mạn tàu.
Lưu lượng dòng khí khi đi qua khoang hàng hóa khi máy bay đang ở trên mặt đất là 190g/s, khi máy bay đang bay là 140g/s.
Các thành phần chính của hệ thống thông gió khoang hàng hóa bao gồm
- Bộ điều khiển thông gió khoang hàng ( FWD/AFT CARGO Ventilation Controller )
- Quạt hút khí
- Các van ngắt hút/ xả khí
Bộ điều khiển thông gió khoang hàng :điều khiển và kiểm soát hoạt động của quạt hút khí và các van isolation hút/ xả khí. Bộ điều khiển được trang bị các rơ le để ngắt tự động trong trường hợp các quạt và van xảy ra hỏng hóc và hoạt động được nhờ nguồn điện trên máy bay.
V.4. Hệ thống thông gió buồng vệ sinh/khoang bếp
Hệ thống thông gió bếp và toilet đảm bảo điều hòa nhiệt độ không khí gian bếp và toilet, hệ thống này hoạt động hoàn toàn tự động không chịu sự tác động từ phi hành đoàn và các hành khách trên máy bay. Khí được thổi từ cabin vào qua các ống thoát khí riêng.Dòng khí từ bếp và toilet được hút vào đường ống nhờ một quạt hút khí sau đó được thải ra môi trường bên ngoài theo van xả dòng khí. Lưu lượng được điều chỉnh nhờ quạt hút khí đó.
Quạt hút khí trên hệ thống hoạt động một cách liên tục nên nguồn điện cung cấp phải luôn có sẵn.
Lượng khí để cung cấp cho buồng vệ sinh/ khoang bếp được lấy từ cabin. Dòng khí này được thổi qua các lưới sắt trên cửa ra vào, ngoài ra còn có các bộ lọc trên vách trần.
V.5. Hệ thống thông gió buồng lái/cabin hành khách
Không khí sạch tới từ các Pack điều hòa không khí.Các quạt tuần hoàn khí cung cấp dòng khí tuần hoàn.Không khí tuần hoàn tới từ không gian dưới sàn qua các bộ lọc và trộn với không khí sạch từ các pack điều hòa.Trong khoang lái thì dòng khí đến từ hệ thống phân phối cho cabin sau di chuyển theo các đường ống riêng vào buồng lái.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro