3.1. Bản chất, chức năng và các nguyên tắc của tiền lương, tiền công

v  Bản chất của tiền lương

Tiền lương tiền công là một phạm trù kinh tế, là giá cả sức lao động. Tiền lương bao gồm:

- Tiền lương danh nghĩa

- Tiền lương thực tế

v  Chức năng của tiền lương, tiền công

-          Tiền lương phải đảm bảo bù đắp được lao động đã hao phí để tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng sức lao động.

-          Tiền lương phải phát huy tác dụng như đòn bẩy kinh tế kích thích tăng năng suất lao động.

v  Các nguyên tắc cơ bản của tiền lương

-          Nguyên tắc phân phối theo lao động

-          Đảm bảo tiền lương thực tế không ngừng tăng lên

-          Tốc độ tăng tiền lương phải nhỏ hơn tốc độ tăng năng suất lao động.

3.2.               Nội dung của chế độ tiền lương nhiều bậc (cấp bậc).

- Tiêu chuẩn cấp bậc kỹ thuật

- Thang lương, bảng lương

- Mức lương

- Các phụ cấp lương.

3.3. Các hình thức trả lương

·         Trả theo thời gian: Căn cứ vào thời gian làm việc của từng loại lao động có tính đến trình độ nghiệp vụ của từng người.

- Ưu điểm: Đơn giản

- Nhược: Mang tính bình quân, không khuyến khích được tính tích cực của người lao động.

- Chỉ áp dụng trong những công việc không thể hoặc chưa thể thực hiện thù lao theo khoản được.

·         Trả lương theo khoán

Là hình thức trả lương căn cứ vào số lượng, chất lượng sản phẩm hoặc công việc và đơn giá sản phẩm hoặc công việc hoàn thành. Có 2 hình thức:

- Thù lao theo khoán công việc

- Thù lao theo khoán sản phẩm

3.4. Cách trả thù lao

v  Trả lương theo đơn giá khoản trực tiếp: Căn cứ vào số lượng, chất lượng sản phẩm hoặc công việc mà người công nhân trực tiếp sản xuất để tính lương theo một đơn giá nhất định.

Đ = T : K

Đ: Đơn giá một đơn vị khối lượng công việc

T: Thù lao cho mức công việc hoặc sản phẩm khoản

K: Mức sản phẩm khoán

v  Trả theo đơn giá khoán luỹ tiến

Là chế độ trả lương sản phẩm bằng 2 loại đơn giá: Đơn giá không đổi và đơn giá lũy tiến.

Nếu công nhân sản suất vượt mức giao khoán thì:

+ Sản phẩm bằm trong mức khoán được tính theo đơn giá không đổi.

+ Sản phẩm vượt mức khóan được tính theo đơn giá lũy tiến.

Thường áp dụng cho những công việc khó, đòi hỏi tính thời vụ nghiêm ngặt.

Cách xác định:

Đ’ = Đ + Đh’

Đ’: Đơn giá lũy tiến

Đ: Đơn giá công việc (SF) trong mức khoán

h’: % đơn giá được nâng

h’ tăng lên bao nhiêu là phụ thuộc mức tăng khối lượng công việc hoặc sản phẩm phẩm khoán.

v  Trả lương theo khoán có thưởng (thù lao bổ sung).

+ Đây là hình thức thù lao bổ sung được biểu hiện dưới hình thức thưởng.

+ Các hình thức:

- Thưởng nâng cao chất lượng sản phẩm.

- Thưởng tiết kiệm nguyên vật liệu.

- Thưởng vượt năng suất sản lượng, hoàn thành kế hoạch trước thời hạn.

v  Điều kiện trả lương theo khoán sản phẩm.

+ Phải xây dựng được quy trình sản xuất của từng loại cây trồng, từng con gia súc và các định mức kinh tế kỹ thuật.

+ Xác định đơn giá một đơn vị khối lượng công việc.

+ Đảm bảo cung cấp đầy đủ, kịp thời điều kiện vật chất cho người nhận khoán.

+ Xác định bậc công nhân tương ứng với bậc công việc.