2.1. Tính cách là gì?

- Tính cách là một thuộc tính tâm lý phức hợp của cá nhân bao gồm một hệ thống thái độ của nó đối với hiện thực, thể hiện trong hành vi cử chỉ và cách nói năng tương ứng.

- Gồm hai nhóm nét tính cách: tốt và xấu

- Luôn mang tính ổn định và bền vững, thống nhất và cũng mang tính độc đáo, riêng biệt, điển hình cho mỗi cá nhân.

2.2. Cấu trúc của tính cách

- Hệ thống thái độ của cá nhân:

- Hệ thống hành vi, cử chỉ, cách nói năng của cá nhân.

- Thái độ đối với tập thể:lòng yêu nước, yêu chủ  nghĩa xã hội, thái độ chính trị, tinh thần đổi mới, tinh thần hợp tác cộng đồng

- Thái độ đối với lao động: lòng yêu lao động, cần cù, sáng tạo, lao động có kỷ luật, tiết kiệm…

- Thái độ đối với bản thân:tínhkhiêm tốn, lòng tự trọng, tinh thần tự phê bình..

- Thái độ đối với mọi người: lòng yêu thương con người theo tinh thần nhân đạo, quý trọng con người, tinh thần đoàn kết, tương trợ, tính cởi mở, chân thành, thẳng thắn, công bằng,

3. Khí chất

3.1. Khí chất là gì?

Là thuộc tính phức hợp của cá nhân, biểu hiện ở cường độ, tốc độ nhịp độ của hoạt động tâm lý, thể hiện sắc thái hành vi cử chỉ và cách nói năng của cá nhân.

3.2. Các kiểu khí chất theo Hypocrat

- Chất máu ở tim thuộc tính lạnh lẽo

- Nước nhờn ở não có tính lãnh lẽo

- Mật vàng ở gan có tính khô

- Mật đen ở dạ dày có tính ẩm ướt

- Hăng hái(sanguin)

- Bình thản (Flegmatinque)

- Nóng nảy(cholerique)

- Ưu tư (melancolieque)

Theo Paplốp

- Kiểu mạnh mẽ, cân bằng, linh hoạt

- Kiểu mạnh mẽ, cân bằng, không linh hoạt

- Kiểu mạnh mẽ, không cân bằng

- Kiểu yếu

- Hăng hái

- Bình thản

- Nóng nảy

- Ưu tư

Hăng hái:

- Nhận thức nhanh, tình cảm dễ xuất hiện, lạc quan, vui tính, ưu dí dỏm, cởi mở, nhiệt tình, dễ và nhanh chóng thích nghi với môi trường.

- Thiếu sâu sắc, tình cảm dễ thay đổi, ý chí thiếu kiên định, hay hấp tấp vội vã.

- Cần giáo dục tính kiên trì, nhẫn nại, tự kiềm chế, cần đôn đốc nhắc nhở thừơng xuyên trong hoạt động.

- Phê bình: một cách thẳng thắn

Bình thản

- Nhiệt tình khi đã tham gia, tâm lý bền vững, sâu sắc, bình tĩnh, kiên trì, không vội vàng hấp tấp, tự kiềm chế tốt

- Tính ỳ và tính không linh hoạt là nhược điểm. Thích nghi môi trường chậm, do dự nên dễ mất thời cơ.

- Rèn luyện năng lực nhạy cảm, thích nghi, nên tham gia các hoạt động có tính chất “động”

Nóng nảy

- Năng lực nhận thức nhanh, xúc cảm và tình cảm khi bộc lộ thì rất mạnh liệt, có tính quả quyết, dũng cảm, hăng hái, sôi nổi, thật thà, hay nói thẳng

- Nhận thức ít sâu sắc, dễ cáu gắt phát khùng, dễ vui dễ buồn, hay mệnh lệnh ít thuyết phục, hay liều lĩnh, mạo hiểm, vội vàng.

- Giáo dục tính tự kiềm chế, kiên trì, nhẫn nại. Nên tham gia hoạt động có tính chất “tĩnh”.

Ưu tư

- Suy nghĩ sâu sắc, chín chắn, năng lực tưởng tượng dồi dào phong phúà thấy được trứơc khó khăn, lường được hậu quả, dịu hiền, tình cảm sâu sắc và bền vững, dễ thông cảm với người khác

- Hay run sợ, e ngại, hay tự ti, hòai nghi, bi quan, phản ứng chậm với các kích thích,thích nghi kém.

- Rèn luyện tính quả quyết, tính dũng cảm và bạo dạn, tinh thần lạc quan và sự tự tin. Nên giao việc có tính chất động.

Căn cứ hệ thống tín hiệu

- Kiểu nghệ sỹ: hệ thống 1 chiếm ưu thế

- Kiểu trí thức: hệ thống tín hiệu 2 chiếm ưu thế

- Kiểu trung gian: hai hệ thống tương đương nhau.

4. Năng lực

4.1. Khái niệm:

- Năng lực là tổ hợp những thuộc tính độc đáo của cá nhân, phù hợp với những yêu cầu của một hoạt động nhất định, đảm bảo cho hoạt động đó có hiệu quả.

- Năng lực vừa là điều kiện vừa là kết quả của hoạt động

- Là sản phẩm của lịch sử.

4.2. Các mức độ của năng lực

- Năng lực

- Tài năng

- Thiên tài

4.3. Phân loại năng lực

- Năng lực chung: cần thiết cho nhiều hoạt động khác nhau

- Năng lực riêng: có tính chất chuyên môn.

4.4. Mối quan hệ giữa năng lực với tư chất, với tri thức, kỹ năng kỹ xảo

- Tư chất là những đặc điểm riêng của cá nhân về giải phẫu sinh lý bẩm sinh của não bộ, của hệ thần kinh, của cơ quan phân tích, cơ quan vận động tạo ra sự khác biệt giữa con người với nhau

- Tư chất là cơ sở vật chất của năng lực. Nó ảnh hưởng đến tốc độ, chiều hướng, và đỉnh cao nhưng khôngquy định trước sự phát triển của các năng lực.

Thiên hướng (khuynh hướng)

- Thiên hướng là dấu hiệu hay triệu chứng đầu tiên và sớm nhất của sự hình thành năng khiếu.

- Biểu hiện ở nguyện vọng, ý vọng đối với 1 hoạt động nhất định

- Xuất hiện khuynh hướng do: một là do tiền đề bẩm sinh, hai là do môi trường.

- Có tri thức, kỹ năng, kỹ xảo trong một lĩnh vực nào đó là điều kiện cần thiết để có năng lực trong lĩnh vực ấy và ngược lại.