Ông Đặng mân mê tấm vé tàu, kín đáo liếc quanh, như thể sợ bị bắt quả tang làm điều vụng trộm. Dặng hắng mấy cái. Xốc xốc cổ áo. Tự tin. Mỉm cười một mình. Cuối cùng, cũng cưa đứt đục suốt! Cũng đi đến kết thúc. Sự kết thúc này, không phải là chấm hết, nhá! Mà là mở đầu. Sự mở đầu cuộc sống mong ước cả một đời người.

Ông soi đi soi lại mấy lần tấm vé. Số hiệu con tàu, ngày giờ, số toa, số giường nằm. Ông lật qua lật lại mấy lần roong giấy mỏng. Đôi khi, ông kín đáo đưa lên môi, tựa thể hôn người con gái hẹn đón đợi ông ngày kia ở sân ga. Không phải giấc mơ! Sự thật đây, tấm vé tàu nóng ấm và thơm mùi mực. Nó không chịu yên trên túi áo ngực ông, cứ rúc rích như con chim nhỏ tinh nghịch.

Tấm vé tàu chứng thực một điều trọng đại rằng, ngày mai ông vào Sài Sòn. Vào với người gần ba mươi năm ông chờ đợi một câu trả lời. Không mệt mỏi. Không chán nản. "Em đón anh ở sân ga...". Ông mừng rung que rung cọng. Mừng phát ngố phát ngọng. Đời người, có lẽ không có nỗi nào lớn hơn nỗi sướng này. Cái anh chàng sinh viên cờ đỏ hồi đó khuyên yêu thôi, không cưới được, ngỡ đúng, mà trật lất! Giờ thì ông cưới đây! Ông sẽ cưới rênh rang, rộn ràng, trong một nhà hàng sang trọng bậc nhất thành phố với hàng ngàn con mắt bạn bè ngưỡng mộ. Ngưỡng mộ về ý chí của ông, ý chí một người lính trận. Ngưỡng mộ về tình yêu của ông, một tình yêu không giới hạn. Ngưỡng mộ về người đẹp của ông, một người đẹp hết thảy đàn ông đều mơ ước.

Hẳn rồi! Tấm vé tàu, tờ thông hành, chiếc chìa khóa, cho phép ông mở cửa trái tim Hoài, đưa nàng về dinh, đã chứng thực điều đó. Còn gì tuyệt vời hơn? Trái tim ông bất lực đeo đuổi tuyệt vọng suốt gần ba mươi năm qua. Như người trên chiếc thuyền câu nhỏ, lưỡi vướng hàm một con cá lớn và con cá kéo ông đi khắp cùng trời cuối biển gần ba mươi năm qua, không hi vọng có lúc dừng. Không hi vọng nhìn thấy mặt con cá.

Đã có lúc hình như dây câu bị đứt, ông chơi vơi giữa trùng khơi. Chỉ bấu víu vào hình ảnh khắc sâu trong dạ. Một sân khấu trên vùng đồi, giữa bốn bề sim mua. Cạnh những dãy lán sinh viên trường sư phạm sơ tán, chưa kịp chuyển về sau chiến tranh. Mắt Đặng như thôi miên bởi một đôi chân thon dài. Một thân hình róng rảy tuyệt đẹp. Một gương mặt trái xoan tươi rói. Một mái tóc lượn sóng tự nhiên. Ánh đèn ảo mờ. Màu trăng hoang sơ. Những vạt rừng lúp xúp sim mua hoang dại chạy quanh lớp học. Những lán tranh tre nứa lá, và xa tít là dãy Trường Sơn tím thẫm nền trời đêm phía tây tựa bức tường thành. Ánh trăng bập bùng. Tiếng trống bập bùng. Điệu nhảy bập bùng. Đặng lọt thỏm giữa rừng người chập chùng. Mặt Hoài cũng nhuốm màu man dại. Dù ở hướng nào trên sân khấu, Đặng cũng thấy Hoài quay về phía anh. Mỉm cười với anh. Đêm văn nghệ như một chương trình của người đẹp dành riêng cho anh, khi trong tà áo trắng nữ sinh lả lướt sân trường, lúc cô bộ đội giữa rừng chiến khu, suối khe róc rách, rồi bộ bà ba đen cô gái Sài Gòn đi tải đạn, thiếu nữ miền sơn cước với nhịp chày bập bùng giã gạo giã lẫn ánh trăng...

Lúc đó, Đặng là kĩ sư mới ra trường về công tác ở cơ quan bố Hoài sau năm năm chiến đấu ngoài mặt trận. Một trận bom làm anh gãy xương ống chân sát đầu gối khiến dáng đi hơi lệch. Anh phải đệm thêm một lớp cao su ở đế dép, để tạo thăng bằng. Anh thường bận quân phục xanh màu cỏ, cái màu khiến ai cũng thương nể. Có lẽ thế, nên bố Hoài chóng gần gũi anh, bố trí cho anh công việc thuận lợi. Và hai người thành bạn vong niên. Tự lúc nào, ông cố ý tạo điều kiện cho Đặng gặp được Hoài, cô con gái rượu rất mực xinh đẹp của mình. Đêm văn nghệ của trường sư phạm nơi sơ tán, cách hàng trăm cây số đường đồi núi được ông mật báo cho Đặng hay. Chỉ có cái tên, và tấm ảnh chân dung bằng mấy đốt tay ông trao cho, anh tự coi mình là người yêu của Hoài, từ lâu lắm. Nhưng Hoài hình như không biết điều đó. Đêm văn nghệ kết thúc, sinh viên ai về lớp nấy. Chỉ còn mình Đặng đứng thẫn thờ trên bãi cỏ. Chần chừ, định bụng cất bước đi tìm, nhưng biết Hoài ở dãy nào, phòng nào? Và nếu gặp được, sẽ ăn nói ra sao? Hai người nào đã biết mặt nhau? Nào đã thư qua từ lại?

Nhưng đây là cơ hội! Đã vượt trăm cây số núi đồi khe suối bì bõm đến đây, há dễ chỉ để nhìn Hoài từ xa? Không gặp, đợi lúc nào nữa? Xa xôi vạn dặm trắc trở thế kia! Vừa nghĩ, chân Đặng đã lò dò đi dọc hành lang một dãy lán nữ sinh từ lúc nào. Mấy cửa chính đóng chặt. Các cửa sổ lọt ra thứ ánh sáng của những chiếc đèn dầu yếu ớt. Ai cũng chăm chú vào trang sách. Những khuôn mặt nhìn nghiêng hao hao. Lặng phắc!

Đặng run run bước. Hồi hộp. Trống ngực dội thình thình. Gương mặt nào anh tìm? Hoài của anh có ở đây không? Chợt anh giật mình, suýt va phải một bóng người. Anh ta có lẽ cũng không thấy Đặng. Nhưng anh ta tỉnh như sáo trong khi Đặng phát hoảng như bị bắt quả tang rình mò. Chút ánh sáng mơ hồ cho Đặng thấy cái băng đỏ trên tay áo anh ta. Ra là đội cờ đỏ. Đặng đành cung cúc bước theo. Ra đến ngoài hoang cỏ, chiếc đèn pin trong tay anh ta bật một đốm sáng đỏ nhờ tựa con đom đóm bay lạc. Đặng moi mấy thứ giấy tờ tùy thân chìa ra. "Anh đến đây làm gì?". "Xem văn nghệ". "Văn nghệ bãi rồi! Anh lò dò đến lán nữ làm chi?". "Tôi tìm... tôi tìm... gặp... người yêu". Đặng nói liều. "Rứa... người yêu của anh là ai? Cô nào? Lớp nào? Khoa nào? Phòng mô?". Đặng cứng lưỡi. Ấp úng không ra lời. Đã liều ba bảy cũng liều, Đặng lí nhí: "Lê Hoài...". "Á á!.. Lê Hoài, lớp Ngữ văn, khoa Văn-Sử, hoa khôi của trường". Anh ta gật gù, tựa đang thưởng thức vẻ đẹp của Hoài. "Hừm! Anh tốt số đấy! Nam sinh trường ni, tài hoa không thiếu. Rứa mà chẳng anh mô lọt mắt cô nàng!". Mặt Đặng đỏ rần trong bóng tối. Nhưng anh chàng cờ đỏ bỗng lắc đầu, chậc lưỡi, tiếc rẻ. Đặng hoang mang: "Sao ạ?". "Muộn rồi! Giờ nội bất xuất, ngoại bất nhập!". Anh chàng cờ đỏ lia hạt đèn pin sang lối mòn giữa bãi sim ý mời anh ra. Đặng cun cút đẩy xe đạp theo lối đó. Chợt anh ta đuổi theo, tần ngần nói: "Người đẹp nước nớ, chỉ yêu thôi! Cưới không được mô!". "Răng anh nói rứa?". Đặng hỏi thân tình, nông quê. "Thì như bông hoa đẹp, rực rỡ hương sắc. Ong bướm xúm về. Rồi thành ra chẳng giữ được của riêng". Ra thế! Ra thế! Mặc! Đặng lên xe, nhấn bàn đạp.

Đặng có thừa quyết tâm. Trong anh, có hai tố chất thâm căn cố đế, ấy là ý chí của người lính trận và sự duy mĩ duy tình dư dật! Trở về trường đại học sau năm năm lăn lóc ngoài chiến trường, kiến thức rơi vãi theo bom đạn, mọi cái phải làm lại từ đầu, anh dành thời gian tự học gấp đôi gấp ba các sinh viên khác. Hễ có giờ nghỉ, ngày nghỉ, là anh phóc lên thư viện, vào phòng thí nghiệm. Bộ đồ lính phai bạc trên người Đặng như một chứng chỉ trung thực khiến cho những người phụ trách rất cảm nể. Họ ngầm giúp đỡ, hướng dẫn anh những tài liệu sát thực. Và danh hiệu sinh viên ưu tú là món quà vô giá cho ý chí, nghị lực của anh. Những ngày hè, anh dồn hết thời gian cho mảnh vườn nhà. Ở đó, anh áp dụng các kĩ thuật lai ghép tiên tiến vào các giống cây ăn trái, rau củ quả, vào chăn nuôi gà lợn. Sổ tay ghi chép dày đặc những thất bại và thành công. Anh mang thói quen đó khi ra công tác. Ông bố Hoài mê anh như mê nhân tình. Ông tự hào dưới trướng có một kĩ sư canh nông tài giỏi. Đôi khi, ông đứng hàng giờ ngắm mảnh vườn đồi, trước sân cơ quan sơ tán, nơi Đặng trồng những luống cải, cà chua, bầu bí... trái lúc lỉu trên cây, trái lăn lóc mặt đất. Hàng ngày, Đặng không nghỉ trưa, đi nhặt phân bò rơi vãi trên các bãi chăn dắt gia súc về ủ, gánh nước dưới khe lên tưới. Anh là một mẫu đàn ông hiếm có. Ông bí mật om cô con gái rượu xinh đẹp nức tiếng của mình cho Đặng.

Hết giờ hành chính, Đặng luôn tay luôn chân ngoài vườn. Không mơ mòng mấy em trẻ trung trong cơ quan. Ai cũng lắc đầu ái ngại thương một đấng nam nhi trái tim khô cằn. Nhưng không ai biết trong túi áo ngực anh luôn nâng niu chân dung hai thiếu nữ xinh đẹp. Một, người đã cũ, anh coi là mối tình đầu. Một là Hoài, con gái giám đốc của mình.

Với thiếu nữ đầu tiên, khi học đại học năm thứ ba, Đặng ở cùng phòng với một cậu sinh viên trẻ măng. Một hôm, cậu ta thập thò tấm ảnh một người đẹp. "Ảnh ai rứa?". Đặng sấn đến, ghé mắt. "Chị Liêm. Chị ruột em đó". Cậu ta nói, chìa tấm ảnh cho Đặng. Anh chợt run lên. Trái tim đau nhói. Ngực tức thở. Một cái gì rần rật chạy buốt sống lưng. Trong ảnh, nữ quân nhân trẻ măng. Mọi nét thon gọn, đài các. Khuôn mặt trái xoan thùy mị. Ánh nhìn tỏa rạng nét thông minh. Đôi mắt đen láy, tinh nghịch và mơ mộng. Đường ngôi rẽ mái tóc dày như mây thành hai bím vắt trước ngực. Cái cổ cao thon tròn ba ngấn. Bờ vai đầy. Vừng ngực mẩy. Chỉ chừng ấy dáng nét, đủ cho Đặng chết đứng, mường tượng một giai nhân tuyệt sắc. Anh hình dung trong bộ quân phục vừa bó sát, mờ tỏ những đường cong chết người!

Hôm sau, Đặng khoác ba lô hướng ra biên giới phía Bắc. Hành trang như ngày xưa ra trận, chỉ khác là, túi ngực có thêm bức ảnh Liêm. Vượt một ngàn hai trăm cây số đường trường để tìm người đẹp trong ảnh, chỉ có mỗi anh. Sau chiến tranh chống Mĩ, đường sá, xe cộ còn rất khó khăn, đoạn nhờ được xe, đoạn phải đi bộ. Đường lên các tỉnh phía Bắc, không khác đường vượt Trường Sơn ra trận năm xưa, chỉ thiếu máy bay bỏ bom trên đầu.