Truyện kể về một anh tên là Tràng nhà nghèo, dân ngụ cư, không lấy được vợ. Một lần anh theo chở xe thóc lên tỉnh, một người phụ nữ đã theo anh về nhà và họ trở thành vợ chồng - anh đã "nhặt" được vợ trong cảnh đói khát và ra mắt người mẹ già trong lời ra tiếng vào của làng xóm và sự trêu đùa của lũ trẻ vì thêm người ăn trong hoàn cảnh đói khát, người chết đói ở khắp nơi là điều không thể tưởng tượng nổi trong mắt mọi người. Cảnh đêm "Tân hôn" của 2 người còn văng vẳng bên tai những "Tiếng khóc" do người chết đói đã xảy ra ở khắp nơi. Những bữa ăn đầu tiên sau "ngày cưới" đơn giản chỉ có cháo cám loãng với rau chuối thái cũng là điều may mắn và hạnh phúc. Tác phẩm ghi lại cuộc sống đời thường trong thời kỳ nạn đói năm 1945.