1. "Thích là gì?"
"Gió mát, trăng tỏ, cùng đối thơ ca."
"Cụ thể hơn được không?"
"Tri kỉ, rượu ngon, nói chuyện thâu đêm."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Thường nghe giọng nói, tiếng cười của chàng."

2. "Yêu, là gì?"
"Rượu nhẹ hương, lầu cao cổ kính, chẳng gió mưa."
"Cụ thể hơn được không?"
"Ngày nhớ, đêm mong, chập chờn khó ngủ."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Chỉ vì em."

3. "Quạnh hiu là gì?"
"Gió nhẹ, nắng vàng, chẳng niềm vui."
"Cụ thể hơn được không?"
"Trái ôm, phải ấp, lòng chẳng mảy may."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Không có em."

4. "Mỹ nhân là gì?"
"Tay thon, mắt thu thủy, yểu điệu mảnh mai."
"Cụ thể hơn được không?"
"Hương quýt nhẹ đưa."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Em."

5. "Quân tử là gì?"
"Tu thân, dưỡng tính, biết ganh đua."
"Cụ thể hơn được không?"
"Phong lưu, nho nhã, ấm áp như ngọc."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Chính là chàng."

6. "Nhớ nhung là gì?"
"Nhớ mong, không nói một lời, loạn cả trái tim."
"Cụ thể hơn được không?"
"Mỗi lúc ngẩn ngơ đều nghĩ đến em."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Ở đâu cũng có bóng em."

7. "Hạnh phúc là gì?"
"Thi cử, tên đề bảng vàng, công chính liêm minh."
"Cụ thể hơn được không?"
"Chức vị cao, tay nắm quyền, ngồi ôm thiên hạ."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Chỉ có nàng."

8. "Không cam lòng là gì?"
"Cầu mà không được."
"Cụ thể hơn được không?"
"Có rồi lại mất đi."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Có em, mất em."

9. "Bạn đời là gì?"
"Củi gạo, dầu muối, hàng rào gỗ nhỏ."
"Cụ thể hơn được không?"
"Cơm canh đạm bạc, cùng nắm tay."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Cùng em."

10. "Nhàn nhã là gì?"
"Biển sớm, thuyền nhỏ, sóng nhẹ vỗ."
"Cụ thể hơn được không?"
"Hoa khắp chốn, rượu đầy bình, gió len khung cửa."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Cùng em."

11. "Yêu là gì?"
"Gió xuân, mây trắng, phải là em."
"Cụ thể hơn được không?"
"Vương quyền, phú quý, chẳng bằng em."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Em tựa vạn vật, vạn vật lại không thể thay thế em."

12. "May mắn là gì?"
"Ngày xanh, gặp em, lòng dậy sóng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Mưa rơi, vẫn bên em, chưa từng rời bỏ."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Đời nay may mắn, cùng em viết lên chuyện tình."

13. "Cuộc sống là gì?"
"Củi gạo, dầu muối, một trai một gái."
"Cụ thể hơn được không?"
"Chỉ vậy, nửa đời, không cần hồi ức."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Gối lên tay anh."

14. "Phiêu bạt là gì?"
"Cỏ bồng, bèo dạt, không gốc rễ."
"Cụ thể hơn được không?"
"Cánh hạc lẻ loi, nhạn một mình, lạc bầy nơi đất lạnh."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Trôi về phương Nam, ở đầu phương Bắc, nỗi lòng tha hương, quê nhà xa vạn dặm."
"Hơn chút nữa?"
"Hết xuân lại qua thu, xa xôi không hẹn ngày về."
"Vẫn không hiểu."
"Theo mây lang thang, tìm em chốn nào?"

15. "Thất tình là gì?"
"Đêm mưa, rượu nồng, trở về đã muộn."
"Cụ thể hơn được không?"
"Ly rỗng, tự chuốc say, nghe khúc nhạc buồn."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Chỉ còn mình ta."

16. "Say là gì?"
"Một mình uống rượu, nâng ly vàng kính trăng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Chếnh choáng, đắm say."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Nụ cười của em."

17. "Đời người là gì?"
"Cô độc, tự do, một mình độc lập."
"Cụ thể hơn được không?"
"Rực rỡ, không sợ hãi, lại yêu sâu."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Thiếu em."

18. "Xa rời là gì?"
"Trăng sáng, tận chân trời, cách ngàn dặm khơi."
"Cụ thể hơn được không?"
"Ngựa chạy khắp chốn, thuyền chèo khắp nơi, tìm em thật khó."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Nhớ em, mong em."

19. "Niên thiếu là gì?"
"Trường học, sân thể dục, nụ cười của em."
"Cụ thể hơn được không?"
"Không hỏi về tiền đồ, không phụ sự cố gắng, cứ vô tư nói cười."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Năm tháng ấy."

20. "Thiên hạ là gì?"
"Trăm núi, ngàn sông, chí hướng vẫy vùng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Trời Nam, đất Bắc, nhật nguyệt chuyển xoay."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Yên ngựa, khoác chiến bào, tuổi trẻ ngông cuồng."
"Hơn chút nữa?"
"Kinh thành náo nhiệt, ánh lửa dần tàn, một ánh mắt nhìn lại."
"Vẫn chưa hiểu lắm."
"Trong mắt chỉ có em."

21. "Nghiêng thành là gì?"
"Chim sa, cá lặn, hoa cũng thẹn."
"Cụ thể hơn được không?"
"Mắt sáng, răng ngọc, gặp liền thương."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Đẹp như nàng."

22. "Em là gì?"
"Mưa đêm khắp núi, song cửa Tây đèn le lói."
"Cụ thể hơn được không?"
"Trăng sáng giữa trời, lòng gợn tầng sương."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Cây xanh lại, đôi mày ưu tư."
"Vẫn chưa hiểu."
"Khó hiểu cũng chính là em."

23. "Nhớ nhung là gì?"
"Hoa ven đường đã nở, cánh nhạn trú lạnh trở về."
"Cụ thể hơn được không?"
"Mưa đêm khắp núi, song cửa Tây nến tàn."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Ánh lửa dần lụi, vẫn chẳng gặp em."

24. "Cô độc là gì?"
"Cô đơn chiếc bóng, lẻ loi một mình."
"Cụ thể hơn được không?"
"Một bình rượu nhẹ, cầm kiếm hướng nơi xa."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Hoa đào ngoài cửa sổ nở rộ, 337 bông xinh."

25. "Đêm dài là gì?"
"Trăng sáng, sao thưa, gió lạnh thổi."
"Cụ thể hơn được không?"
"Tà áo mỏng manh."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Nhớ chàng."

26. "Si là gì?"
"Lưu luyến vô cùng, đến chết mới ngừng, ngày nhớ đêm mong, chẳng thêm xa cách, nào như dấu chân hồng nhạn tan nhanh trên tuyết."
"Cụ thể hơn được không?"
"Nơi mắt nơi tim, như gió như rượu mạnh, không cách gì trốn thoát."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Sớm gửi tim này cho em."

27. "Ngày về là gì?"
"Nổi gió, hoa nở, ý xuân tưng bừng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Hoa đào hồng, liễu biếc xanh, vương vấn hơi xuân."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Có em."

28. "Anh hùng là gì?"
"Tay cầm giáo vàng, mặc áo giáp, chiến trận chưa ngừng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Trung thành dũng cảm, dùng kế nhà binh, bảo vệ non nước ta."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Giữ vững cửa thành."
"Chi tiết thì sao?"
"Chàng."

29. "Duyên kiếp trước là gì?"
"Chốn thanh lâu, tóc tựa sương, một cái ngoảnh nhìn."
"Cụ thể hơn được không?"
"Bóng chiều đổ quận Ngư Dương."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Trong mộng của ta có nàng."

30. "Duyên là gì?"
"Một cái nhăn mày, một chùm tóc mây, hiểu lòng nàng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Lòng này hồi tưởng ngày gặp gỡ."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Trăm hoa cũng chẳng thắng nổi nàng."

31. "Đáng tiếc là gì?"
"Trăng khuyết, cây cỏ lơ thơ, kiếm chẳng sắc."
"Cụ thể hơn được không?"
"Rừng sâu ít gỗ xưa, hoa rơi rồi cũng thành bùn, bước một mình biết cậy ai."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Bỏ lỡ em."

32. "Rung động là gì?"
"Nắng sớm, sương mai, muốn chạm vào."
"Cụ thể hơn được không?"
"Nhớ nhung, ngập ngừng, khó nói thành câu."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Con nước xuân, sông ngày hạ, hồ sang thu, đầm vào đông, chẳng bằng em."
"Vẫn không hiểu."
"Ánh sáng là em, phần đời còn lại cũng là em."

33. "Cô độc là gì?"
"Hoa xuân, trăng thu, trong giấc mộng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Trải bể tình, gặp nỗi sầu chia xa, chẳng ai đồng cảm."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Mất đi em."

34. "Cuộc sống là gì?"
"Áo quần đơn giản, khói bếp đưa hương, em nhăn khoé mày."
"Cụ thể hơn được không?"
"Giữa hạ, chén sứ trắng tinh, canh mơ mát lạnh."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Em ngồi thêu áo trong phòng, ngọn đèn sao thân thiết."

35. "Giai nhân là gì?"
"Nắng vàng, gió nhẹ, tuyệt thế chẳng ai bằng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Hoa giữa núi, cùng chuyện trò, xinh đẹp tựa ngọc."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Cười xao xuyến, nàng như con nước đầu thu."
"Hơn chút nữa?"
"Quay đầu nhìn lại trăm kẻ say, bứt rứt xé lòng, gặp rồi chẳng quên."
"Vẫn không hiểu."
"Hương phủ giấc mộng ta."

36. "Giấc mộng nào không muốn tỉnh giấc?"
"Mười dặm gió xuân, nước trong hơn cả ngọc lưu ly."
"Cụ thể hơn được không?"
"Quân lâm thiên hạ, hái sao trăng."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Có nàng."

37. "Rung động là gì?"
"Ráng chiều phủ bốn phương, búp sen rộ giữa hồ."
"Cụ thể hơn được không?"
"Sương sớm từng giọt sáng trong, trăng lấp ló sau mây."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Em nheo khoé mày cười nhẹ, lần gặp gỡ đầu."

38. "Khác đường là gì?"
"Bồng Sơn ngay trước mắt, thanh điểu sao khó tìm."
"Cụ thể hơn được không?"
"Mắt say nhập nhẹm nhìn bốn phía, mãi tham lam chút vui sướng lúc này."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Trong mộng cười đùa vui vẻ, tỉnh lại lệ trào buồn thương."
"Hơn chút nữa?"
"Bên cầu Nại Hà, cạnh đá Tam Sinh."
"Vẫn không hiểu."
"Xa cách chàng rồi, dáng hình đơn côi."

39. "Nhớ nhung là gì?"
"Gió xuân, con nước xuân, hoa xuân khắp chốn."
"Cụ thể hơn được không?"
"Núi vời vợi, nước mênh mông."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Như trăng sáng, như ánh lửa bên núi, cả biển sao trời."
"Vẫn không hiểu."
"Thiếu nàng."

40. "Bất đắc dĩ là gì?"
"Đi khắp thế gian, vẫn chưa gặp nàng."
"Cụ thể hơn được không?"
"Chốn tiên cảnh, bờ bỉ ngạn, hai thế giới."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Chốn hồng trần này vắng nàng."

41. "Anh hùng cái thế là gì?"
"Nước chảy róc rách, cẩm chướng đơm bông."
"Cụ thể hơn được không?"
"Một mối tình si, đời đời không hối hận."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Mười dặm gió xuân, chẳng bằng nàng."

42. "Không gì tiếc nuối là gì?"
"Dưới trăng, bên hoa, hái đoá phù dung."
"Cụ thể hơn được không?"
"Trà hương, bữa cơm đạm bạc, người trước mắt là người trong lòng."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Đời này có em."

43. "Mất mát là gì?"
"Mưa bụi, lạnh căm, giữa khói mịt mờ."
"Cụ thể hơn được không?"
"Tháng ba, cánh nhạn, mang bụi xuân."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Giữa cảnh đẹp này lại vắng em."

44. "Duyên là gì?"
"Bất ngờ gặp gỡ, mi mắt cong cong, bỗng quay đầu."
"Cụ thể hơn được không?"
"Chìm trong ảo tưởng, sa vào chốn mộng, tựa như lâu ngày gặp lại."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Em tới bên ta."

45. "Sầu bi là gì?"
"Gió nhẹ, tình chia xa, hờ hững những ưu sầu."
"Cụ thể hơn được không?"
"Xé lòng, hoảng loạn, chưa hẹn ngày về."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Đến cuối cùng cũng chẳng thể cưới em làm thê."

46. "Đi là gì?"
"Một ngọn núi, một con sông, chỉ một mình."
"Cụ thể hơn được không?"
"Ánh sáng, trăng thanh, không chút chờ mong."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Tìm dáng em."

47. "Kiếp nạn là gì?"
"Trăng lạnh, sao thưa, ta tương tư."
"Cụ thể hơn được không?"
"Nỗi niềm si, nghĩ chủ quan, nguyện như lúc ban đầu."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Là em."

48. "Khoảng cách là gì?"
"Trăm sông, ngàn núi, cách biệt chân trời."
"Cụ thể hơn được không?"
"Gặp gỡ, lại chạm mặt, lại chẳng hiểu lòng nhau."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Gần ngay trước mắt, lại như không, vài lời ngắn ngủi."

49. "Tu đạo là gì?"
"Nửa đời tùy duyên."
"Cụ thể hơn được không?"
"Đi giữa bụi hoa, chẳng ngoảnh đầu."
"Cụ thể hơn nữa?"
"Nửa đời còn lại, duyên là nàng."

Nguồn: Tổng hợp bình luận bài hát Tư Mỹ Nhân Hề
(Nghe cùng khúc Tư Mỹ Nhân Hề - Kim Mân Kỳ
https://youtu.be/tuV-UCwb6H8 )

Dịch: Linh Lung Tháp