Do sự độc quyền thống trị của quý tộc chủ nô nên ngoài mâu thuẫn gay gắt giữa nô lệ với chủ nô, còn mâu thuẫn sâu sắc giữa bình dân với quý tộc chủ nô và giữa quý tộc chủ nô và chủ nô mới.

   Tầng lớp chủ nô mới mong đòi lại quyền lợi của họ nên đã đề xướng và lãnh đạo đấu tranh. Nhận được sự ủng hộ của tầng lớp bình dân thông qua các cải cách lớn về kinh tế, chính trị, xã hội đã chuyển hóa cộng hòa quý tộc chủ nô thành cộng hòa dân chủ chủ nô.

a. Cải cách của Xôlông đặt cơ sở và bước đầu hình thành chính thể cộng hòa dân chủ chủ nô

- 594 TCN, Xôlông là quý tộc mới đại diện cho chủ nô công thương được bầu vào hội đồng quan chấp chính.

- Cải cách:

   + ban hành sác lệnh xóa bỏ nợ nần.

   + cấm quý tộc biến những người nông dân không trả được nợ thành nô lệ  -> tầng lớp nông dân ngày càng đông đảo.

   + công nhận quyền chiếm hữu, sở hữu tài sản và giới hạn mức tài sản tối đa của chủ nô.

   + thực hiện cải cách tiền tệ: kinh tế hàng hóa phát triển, tiềm lực kinh tế của chủ nô phát triển.

   + phát triển xuất nhập khẩu.

   + về chính trị, xã hội: chia dân cư thành 4 đẳng cấp căn cứ vào tài sản

   ĐC 1: là những người giàu có nhất, thu nhập từ 500 međin trở lên, nắm những chức vụ quan trọng nhát trong nhà nước, như quan chấp chính, ủy viên hội đồng trưởng lão. Song họ phải có nghĩa vụ cung cấp tiền, lương thực để xây dựng quân đội và chi phí trong những ngày lễ quan trọng.

   ĐC 2: những người thu nhập từ 300 međin trở lên, có  thể được bầu vào hội đồng 400 người do Xôlông lập ra.

   ĐC 3: những người thu nhập từ 200 međin trở lên, cũng được tham gia hội đồng 400 người nhưng phải tham gia quân đội.

   ĐC 4: những người thu nhập dưới 200 međin, có quyền tham gia hội nghị công dân nhưng không được bầu vào các chức vụ của nhà nước, thực hiện nghĩa vụ đi lính và chịu thuế.

   Hội đồng 400 người gồm đại biểu của các địa phương (4 bộ lạc), mỗi bộ lạc được bầu 100 người. Đó là cơ quan tư vấn cao cấp, chuẩn bị những vấn đề quan trọng để đưa ra hội nghị công dân quyết nghị.

   Xôlông còn lập ra tòa án công dân. Mọi công dân có quyền tự bào chữa cho mình và quyền được chống án.

- Cải cách Xô lông đưa lại ý nghĩa chính trị rất quan trọng:

   + tước bỏ bớt được quyền lợi kinh tế và quyền lực chính trị của quý tộc chủ nô.

   + tạo điều kiện để nền kinh tế công thương nghiệp phát triển.

   + bước đầu hình thành cơ chế quyền lực cảu chính thể cộng hòa dân chủ chủ nô, hội nghị công dân bước đầu có thực  quyền.

b. Cải cách Clixten thiết lập chính thể cộng hòa dân chủ chủ nô:

- 509 TCN quan chấp chính Clixten- người đại diện cho tầng lớp chủ nô mới, tiếp tục tiến hành những cải cách quan trọng.

- Chia cư dân Aten thành 3 khu vực, mỗi khu vực chia thành 10 phân khu, 3 phân khu hợp thành 1 “bộ lạc” mới, có tất cả 10 bộ lạc. Sự phân chia cư dân theo cách đảo lộn và trộn lẫn như vậy đã xóa bỏ hoàn toàn những bộ lạc cũ, đồng thời cũng thủ tiêu ảnh hưởng của quý tộc đối với công dân.

- Mở rộng hội đồng 400 người thành hội đồng 500 người, mỗi bộ lạc mới được đề cử 50 người. Mọi công dân đều có thể được bầu làm thành viên của hội đồng.

- Cơ quan mới: hội đồng 10 tướng lĩnh gồm 10 người, mỗi người đại diện cho 1 bộ lạc mới, là những người có thu nhập cao và có tài chỉ huy quân đội

=> nắm quyền sở hữu quân đội là cơ quan hành chính cao nhất.

- Để chống lại âm mưu thiết lập nền độc tài, Clixten đã lập ra luật bỏ phiếu bằng vỏ sò. Hàng năm, vào mùa xuân, đại hội công dân họp phiên đặc biệt, mọi người có quyền viết tên người mà mình nghi là có âm mưu độc tài lên vỏ sò. Người nào có hơn 6000 phiếu, sẽ bị trục xuất trong 10 năm.

c. Cải cách của Pêriclet, chính thể cộng hòa dân chủ chủ nô phát triển đến đỉnh cao.

- Giữa thế kỉ V TCN, Pêriclet (cháu ngoại Clixten), đại diện tầng lớp chủ nô mới, tiếp tục thực hiện những cải cách quan trọng.

- Cải cách chủ yếu trên 2 lĩnh vực, chính trị và xã hội:

   + tăng cường quyền lực cho họi nghị công dân.

   + lần đầu tiên NN cấp lương cho nhân viên cơ quan nhà nước.

   + từ năm 457 TCN trở đi, có 1 số người thuộc tầng lớp trung, tiểu nông được bầu làm quan chấp chính và những chức vụ khác.