Khái niệm, hình thức, nguyên nhân, hậu quả của trục lợi bảo hiểm? Các biện pháp đấu tranh chống trục lợi bảo hiểm?

Trả lời:

1KN:

- Theo hiệp hội bh Canada: “trục lợi bh là hvi cố tình gian dối, lừa đảo, có thể có chủ ý ngay từ khi tgia bh hoặc fát sinh sau khi đã xảy ra rro cho đtượng bh nhằm chiếm đoạt 1 số tiền từ dnbh mà đág lý ra họ k đc hưởg”.

- Trục lợi bh còn đc quan niệm là gian lận trog bh.

2.Hình thức:

a.Hình thức trục lợi bảo hiểm có thể tóm tắt dưới 3 dạng:

Trục lợi bồi thường;

Trục lợi phí bảo hiểm;

Trục lợi của nhà cung cấp dịch vụ.

b.Biểu hiện cụ thể của trục lợi bảo hiểm

Mỗi nghiệp vụ bảo hiểm được triển khai đều có những hành vi trục lợi bảo hiểm đối với mỗi nghiệp vụ bảo hiểm, trục lợi bảo hiểm đối với mỗi nghiệp vụ bảo hiểm khác nhau cũng có nét khác nhau. Tuy nhiên, các hình thức trục lợi bảo hiểm tập trung vào:

Hợp lý hoá ngày và hiệu lực bảo hiểm (trong bảo hiểm xe cơ giới và tàu thuyền,…): Trường hợp tai nạn rồi mới tham gia bảo hiểm; Có tham gia bảo hiểm nhưng tại thời điểm xảy ra tai nạn giấy chứng nhận bảo hiểm đã hết hiệu lực;

Thay đổi tình tiết vụ tai nạn (trong bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm cháy, xây dựng lắp đặt,…)

Tạo hiện trường giả, thay đổi đối tượng bảo hiểm ( trong bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm cháy, thiết bị điện tử, bảo hiểm cây trồng, vật nuôi…);

Khai tăng số tiền tổn thất (phổ biến trong bảo hiểm tài sản, nhất là xe cơ giới và trách nhiệm);

Lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần (bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm hàng hoá vận chuyển);

Cố ý không cung cấp thông tin, cung cấp thông tin sai sự thật hoặc khai báo không trung thực các thông tin liên quan đến tình trạng sức khoẻ của bản thân trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm hoặc trong hồ sơ yêu cầu trả tiền bảo hiểm, cụ thể là: người được bảo hiểm đã mắc bệnh hiểm nghèo trước khi tham gia bảo hiểm nhưng không khai báo; thậm chí, có trường hợp người được bảo hiểm đã chết, song thân nhân vẫn mua bảo hiểm, kê khai khống mức tổn thất… Khai giảm tuổi so với tuổi thực trong bảo hiểm nhân thọ để được giảm phí;

Cố ý gây tai nạn ( trong bảo hiểm tài sản và trách nhiệm…);

Trục lợi thông qua bảo hiểm trùng ( trong bảo hiểm tài sản);

Gian lận đối với người thứ ba ( không bồi thường cho người thứ ba, mặc dù đã nhận tiền bảo hiểm, hoặc đã đòi người thứ ba có liên đới bồi thường, song không khai báo với doanh nghiệp bảo hiểm…).

3.Ng nhân:

Nguyên nhân của trục lợi bảo hiểm thì có nhiều, song tựu chung có một số nguyên nhân chủ yếu sau:

Do những khe hở của pháp luật, do tính răn đe về pháp luật đối với hành vi trục lợi chưa cao và do thực hiện phát luật chưa nghiêm, thiếu sự kiểm tra, kiểm soát và xử lý, nên nhiều người nảy sinh hành vi gian lận

.

Do hệ thống quản trị, điều hành, thiết hế, bán sản phẩm, bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm chưa tốt;

Do một số đại lý, cán bộ thiếu đạo đức nghề nghiệp hoặc do yếu kém về năng lực chuyên môn khi xét nhận bảo hiểm và giải quyết bồi thường bảo hiểm;

Nhận thức của một số người có ý đồ trục lợi về pháp kuật còn nhiều yếu kém, nhất là những văn bản pháp quy về bảo hiểm. Nhiều người còn nhận thức rất mơ hồ vè bảo hiểm và họ cho rằng quỹ bảo hiểm cũng giống như quỹ phúc lợi. Cho nên đã có nhiều trường hợp nói sai sự thật để giúp nạn nhân nhận được quyền lợi bảo hiểm,…

Khó khăn về địa lý: không gian địa lý cũng là nguyên nhân phát sinh gian lận bảo hiểm. Đối với những vụ tổn thất xảy ra ở xa, hoang vắng, ít người qua lại ( trong bảo hiểm xe cơ giới, tàu thuyền,…) việc giữ nguyên hiện trường là rất khó do vậy sự thay đổi tình tiết hiện trường có lợi cho người tham gia bảo hiểm dễ xảy ra.

Hạn chế trong công tác trao đổi thông tin thị trường: Thị trường bảo hiểm luôn sôi động, phức tạp, tình hình cạnh tranh ngày càng khốc liệt nên các doanh nghiệp luôn giữ bí mật thông tin. Việc trao đổi những thông tin cần thiết về khách hàng giữa các doanh nghiệp bảo hiểm là rất hạn chế. Vì vậy, một đối tượng tài sản nào đó có thể tham gia bảo hiểm ở nhiều doanh nghiệp bảo hiểm và khi tổn thất xảy ra họ đã nhận được tiền bồi thường ở tất cả các công ty bảo hiểm.

Do lỗi vô tình hay cố ý của các nhân viên bảo hiểm: họ có thể vô tình ghi sai ngày tham gia bảo hiểm trên giấy chứng nhận bảo hiểm hoặc do thiếu trách nhiệm nên đã

không đánh giá đúng được mức độ trầm trọng của rủi ro. Cũng có thể nhân viên bao hiểm thông đồng với khách hàng trục lợi bảo hiểm. Họ có thể đáng gái cao mức độ tổn thất hoặc vạch đường đi nước bước cho khách hàng để lợi dụng các kẽ hở về giấy tờ, thủ tục giám định, bồi thường nhằm trục lợi,…

Do sự thông đồng giữa những người tham gia bảo hiểm có hành vi gian lận với những người có liên quan như: y, bác sỹ, những người làm chứng trong các vụ tổn thất…

Ví dụ: mua chuộc bác sỹ để dựng bệnh án, làm giả hoặc kê khai những đơn thuốc đắt tiền để yêu cầu số tiền bảo hiểm nhiều hơn, Bác sỹ, pháp y kết luận nguyên nhân tử vong vượt thẩm quyền, sai sự thật, hoặc tử vong do bệnh tật nhưng vẫn được xác nhận là tử vong do tai nạn.

4.Hậu quả:

Đối với doanh nghiệp bảo hiểm, hậu quả có thể tính toán được do hành vi trục lợi bảo hiểm là làm giảm lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh, thậm chí còn gây tác động xấu đén uy tín của doanh nghiệp.

Đối với khách hàng là những người trung thực sẽ bị thiệt thòi về quyền lợi. Bởi vì, phí bảo hiểm mà họ phải nộp dùng để chi trả cho cả những khoản tiền gian lân không được phát hiện ra. Do vậy, doanh nghiệp bảo hiểm nào có nhiều vụ gian lận sẽ có mức phí bảo hiểm cao hơn những doanh nghiệp kiên quyết chống và loại trừ những kẻ trục lợi bảo hiểm

Đối với xã hội: Gian lận về bảo hiểm là một nguy cơ về đạo đức, làm tha hoá, biến chất cán bộ, làm cho môi trường kinh doanh thiếu lành mạnh và thiếu công bằng.

Kinh nghiệm các nước cho thấy, để ngăn chặn và giảm đến mức tối thiểu các hậu quả tiêu cực do trục lợi bảo hiểm gây ra, trước hết, cần thống nhất nhận thức về trục lợi bảo hiểm và coi đó là một hành vi vi phạm pháp luật cần bị lên án về đạo đức và xử lý nghiêm minh bằng pháp luật. Đấu tranh chống trục lợi bảo hiểm không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành bảo hiểm mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội, cộng đồng và đòi hỏi phải có sự tham gia, ủng hộ tích cực của các cơ quan công quyền, cơ quan bảo vệ pháp luật và mỗi người dân. Bên cạnh đó, cần tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp lý về trục lợi bảo hiểm, đặc biệt cần phải có quy định về tội danh “Trục lợi bảo hiểm” trong Bộ luật hình sự để có thể xử lý đúng tội danh trục lợi bảo hiểm và phù hợp với thông lệ quốc tế.

5.Các biện pháp đấu tranh:

Để khắc phục, nâng cao khả năng phòng ngừa trục lợi bảo hiểm, cần thực hiện giải pháp đồng bộ.

Trước hết cần rà soát lại hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Bên cạnh việc bảo đảm quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người tham gia bảo hiểm, mua bảo hiểm, cần có chế tài nghiêm khắc, đủ mạnh có giá trị răn đe, ngăn chặn, thậm chí xử lý hình sự đối với hành vi trục lợi bảo hiểm gây hậu quả lớn về tài sản, đạo đức, nhân cách, làm giảm sút lòng tin đối với cán bộ, công chức, tổ chức, cơ quan nhà nước. Có cơ chế bảo vệ, động viên nhân chứng hợp tác, giúp đỡ công việc điều tra, xác minh liên quan đến bảo hiểm, bồi thường.

Hai là, doanh nghiệp bảo hiểm phải nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới, ban hành quy trình làm việc chặt chẽ, thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát nhanh nhạy,

 hiệu quả, bảo đảm trong mọi tình huống,

điều kiện, đều thực hiện nghiêm túc quy trình. Quan tâm giáo dục đạo đức, lòng yêu nghề, tính tự trọng, tinh thần trách nhiệm đối với công việc, doanh nghiệp cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, đặc biệt yêu cầu về tính gương mẫu của các cấp lãnh đạo.

Ba là, xây dựng quan hệ tốt với cơ quan chức năng có liên quan như: giám định, điều tra, khoa học chuyên ngành, hợp tác hiệu quả trong giải quyết vụ việc bảo hiểm, bồi thường có yếu tố gian lận, tính phức tạp, không rõ ràng. Coi trọng công tác thanh tra, kiểm tra để bảo đảm việc tuân thủ quy trình công việc, phát hiện, xử lý kịp thời những sai phạm. Cập nhật, thông tin kịp thời, rộng rãi các vụ việc trục lợi được phát hiện để trao đổi, rút kinh nghiệm, đưa vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ nội bộ, nâng cao năng lực phòng ngừa. Xây dựng quy trình cụ thể về điều tra, xác minh những vụ việc có dấu hiệu gian lận, trục lợi bảo hiểm, để triển khai thực hiện trong toàn hệ thống doanh nghiệp. Bốn là, đẩy mạnh công tác truyền thông, tạo dư luận ủng hộ việc đấu tranh với những hành vi gian lận, trục lợi bảo hiểm.

Nếu đã fát hiện có sự gian lận, cần theo dõi chặt chẽ đối tg, tổ chức điều tra, xác minh cxác, nhờ các cơ quan chức năg can thiệp, tập trug điều tra các đối tg:

N~ ng tgia bh nhiều loại kh nhau, ở n' dn kh nhau.

Tai nạn xảy ra ngay gần ngày kí hđ hoặc xảy ra ngay sau khi kh mua bh với stbh lớn.

Số vụ tai nạn tăg cùg 1 địa điểm.

Giấy yêu cầu bh k fải do chính ng đc bh hoặc ng thụ hưởg bh đề nghị.

Quan tâm giáo dục ý thức, trách nhiệm, tính kỉ luật trog tất cả các khâu do cán bộ nhân viên, đại lí, cộg tác viên trog dn, có csách đãi ngộ thoả đág đvs họ, thưởg fạt hết sức nghiêm túc và có nề nếp.

Việc fòg chốg gian lận k đc ah tới hđ kd, k đc chậm trễ trog quá trình thanh toán bh cho kh.