Tự Tình ( Hồ Xuân Hương )

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn, -Trơ cái hồng nhan với nước non. - Chén rượu hương đưa say lại tỉnh, - Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn. - Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám , - Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn. - Ngán nổi xuân đi xuân lại lại, - Mảnh tình san sẻ, tí con con!

I. Tìm hỉu bài thơ

Hai câu đề: thời gian : lúc đêm khuya, trống canh dồn => quá nửa đêm-> khuya khoắt , sâu, dài vô tận; không gian tĩnh mịch, yên ắng, rợn ngợp, "nước non" -> mênh mông, mang tầm vóc vũ trụ.

"trơ cái hồng nhan" -> trơ trọi, cô lẽ, bẽ bàng, tủi hổ, số kiếp, phận người; chỉ từ, gọi tên sự vật cụ thể, tính chất bình thường, thấp kém -> mỉa mai, tự trào, chua xót

Hai câu thực: "chén rượu" " vầng trăng" -> đối chỉnh, ý từ ngay trong từng chữ, đối sánh, đối lập, bút pháp tả thực, hư -> sự đối lập , tương phản, tả cảnh ngụ tình => bi kịch của tâm trạng HXH, cái oái ăm, dang dở của thế đời, càng đau thương, chua xót

Hai câu luận: đảo ngữ, dùng động từ mạnh -> bức tranh thiên nhiên dữ dội, tràn đầy sức sống, vọt tràn mãnh liệt -> tả cảnh ngụ tình -> cảm xúc mãnh liệt về sự bức phá, ý thức nổi loạn từ tâm trạng dồn nén, muốn đc giải tỏa -> cá tính, bản lĩnh HXH

Hai câu kết: lời giải bày trực tiếp "ngán" -. Chán chường, mệt mỏi, rời rả ; xuân có 2 nghĩa: một là mùa xuân, quy luật tuần hoàn của tạo hóa, hai là tuổi xuân dần trôi đi, tàn phai; "mảnh tình" : nhỏ nhoi, không trọn vẹn, ít, hiếm; "san sẻ" vỡ vụn, ít hơn; "tí con con" họa hoằn, ko đáng kể -> chơi chữ, cách nói mỉa mai, chua xót

II. Nghệ thuật : NN thơ trong sáng, tự nhiên, từ ngữ , hình ảnh độc đáo, đầy ấn tượng; tâm trạng, cảm xúc đc diễn tả linh hoạt -> tâm trạng, nổi niềm của HXH, một con ng vs tình cảnh éo le, bất hạnh nhưng vẫn giữ đc 1 tư thế đaầy bản lĩnh, giàu sức sống, khát vọng.