Câu 1: Khoa học là gì? Nghiên cứu khoa học là gì?

Khoa học là hệ thống tri thức về tự nhiên, xã hội và tư duy về những y luật phát triển khách quan của tự nhiên, xã hội và tư duy. Hệ thống tri thức này hình thành trong lịch sử và không ngừng phát triển trên cơ sở thực tiễn xã hội

Nghiên cứu khoa học (NCKH) là quá trình thu nhận kiến thức thông qua việc sử dụng các phương pháp được công nhận để thu thập, phân loại, phân tích và diễn giải các dữ liệu.

NCKH là quá trình áp dụng các ý tưởng, nguyên lý và phương pháp khoa học để tìm ra các kiến thức mới nhằm mô tả, giải thích hay dự báo về các sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan.

Câu 2: Vai trò của NCKH trong phát triển KT - XH ?

Nghiên cứu khoa học đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Những đóng góp của nghiên cứu khoa học có thể làm thay đổi cách chúng ta sống, làm việc và tương tác với nhau. Dưới đây là một số ví dụ về vai trò của nghiên cứu khoa học trong phát triển KT -XH:

- Giúp tăng năng suất và hiệu quả sản xuất: Nghiên cứu khoa học có thể giúp chúng ta tìm ra các phương pháp mới để tăng năng suất và hiệu quả sản xuất. Ví dụ, nghiên cứu về công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo có thể giúp chúng ta tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm thiểu các lỗi sai.

- Đưa ra giải pháp cho các vấn đề xã hội: Nghiên cứu khoa học cũng có thể giúp chúng ta đưa ra các giải pháp cho các vấn đề xã hội như y tế, giáo dục và môi trường. Ví dụ, nghiên cứu về gen có thể giúp chúng ta tìm ra các phương pháp điều trị bệnh ung thư hiệu quả hơn.

- Phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới: Nghiên cứu khoa học cũng có thể giúp chúng ta phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới. Ví dụ, nghiên cứu về vật liệu mới có thể giúp chúng ta phát triển các sản phẩm có độ bền cao hơn và đáp ứng nhu cầu của thị trường.

- Nâng cao chất lượng cuộc sống: Cuối cùng, nghiên cứu khoa học có thể giúp chúng ta nâng cao chất lượng cuộc sống. Ví dụ, nghiên cứu về y học có thể giúp chúng ta phát hiện ra các phương pháp điều trị bệnh mới và cải thiện chất lượng cuộc sống của những người bệnh.

Tóm lại, nghiên cứu khoa học đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội bằng cách giúp chúng ta tìm ra các giải pháp mới và phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới để đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Câu 3: Nguồn cung cấp kiến thức khoa học. cách đọc và phân tích bài báo khoa học?

Nguồn cung cấp kiến thức:

- Luận cứ khoa học, định lý, qui luật, định luật, khái niệm,.. có thể thu thập được từ sách giáo khoa, tài liệu chuyên nghành, sách chuyên khảo,..

- Các tài liệu, số liệu đã công bố được tham khảo từ các bài báo cáo trong tạp chí khoa học, tập san, báo cáo chuyên đề khoa học,..

- Số liệu thống kê được thu thập từ các Niêm Giàm Thống Kê: chi cục thống kê, tổng cục thống kê,..

- Tài liệu lưu trữ, văn kiện, hồ sơ, văn bản về luật, chính sách,.. thu thập từ các cơ quan quản lý Nhà nước, tổ chức chính trị- xã hội

- Thông tin trên truyền hinh, truyền thanh, báo chí,.. mang tính đại chúng cũng được thu thập và được xử lý để lam luận cứ khoa học chứng minh cho vấn đề khoa học.

Cách đọc và phân tích 1 bài báo KH:

- Luôn đặt ra những câu hỏi, những dự đoán trong đầu và so sánh phần trình bày của tác giả với những câu hỏi và dự đoán đó.

- Ghi lại bất cứ những thắc mắc, nhận xét, nghi vấn nào của bạn về bài báo.

- Gạch dưới, tô đậm, đánh dấu những dữ kiện quan trọng hay có vấn đề của bài báo

- Theo GS. Trương Nguyện Thành, ta cần so sánh bài báo đang đọc với những bài mà bạn đã đọc để nhận ra những đóng góp mới cũng như cách thực hiện nghiên cứu của tác giả. Đặt bài báo đó trong mối tương quan với những bài báo khác, có nghĩa là bạn không chỉ nhìn vào một cái cây mà nhìn cả rừng cây, để tìm ra một khung phân tích hay những giả thuyết nghiên cứu cho riêng bạn

- Nên viết một tóm tắt ngắn bằng ngôn ngữ của bạn sau khi đọc xong bài báo. Phần tóm tắt gồm có câu hỏi nghiên cứu và câu trả lời mà bài báo này cố gắng cung cấp

- Phân loại bài báo với mức độ đọc khác nhau: rất quan trọng cần đọc trước, quan trọng, quan trọng nhưng chưa cần đọc ngay, không quan trọng nhưng thú vị cần lưu lại để đọc sau,...

- Tác giả đã giải quyết hợp lí các vấn đề NC chưa, có hạn chế nào trong những giải pháp mà tác giả đã đề ra hay không?

Câu 4: Phương pháp nghiên cứu là gì? Nêu tên các pp cụ thể. Phân biệt phương pháp và phương pháp tiếp cận?

Phương pháp nghiên cứu khoa học được định nghĩa là các hoạt động, phương thức mà người nghiên cứu sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể trong quá trình nghiên cứu của mình.

Các phương pháp :

1. Thực nghiệm

2. Phi thực nghiệm

3. Bố trí thí nghiệm

4. Kế thừa số liệu

5. Quan trắc

6. Điều tra xã hội học

7. Theo dõi quá trình

8. Dùng công nghệ để đánh giá số liệu

Phân biệt pp với pp tiếp cận:

PP là cách thức, đường lối có tính hệ thống được đưa ra nhằm giải quyết một vấn đề nào đó

Phương pháp tiếp cận gồm: pp diễn dịch và pp quy nạp

Phương pháp diễn dịch liên quan đến các bước tư duy sau:

1. Phát biểu một giả thiết (dựa trên lý thuyết hay tổng quan nghiêncứu).

2. Thu thập dữ liệu để kiểm định giả thiết.

3. Ra quyết định chấp nhận hay bác bỏ giả thiết.

Phương pháp quy nạp có ba bước tư duy:

1. Quan sát thế giới thực.

2. Tìm kiếm một mẫu hình để quan sát.

3. Tổng quát hóa về những vấn đề đang xảy ra.

Phương pháp quy nạp đi theo hướng từ dưới lên rất phù hợp để xây dựng các lý thuyết và giả thiết;

Phương pháp diễn dịch đi theo hướng từ trên xuống rất hữu ích để kiểm định các lý thuyết và giả thiết.

Câu 5: Trình tự NCKH? Cách xác định vấn đề nghiên cứu?

Trình tự chung:

B1. Chọn đề tài

B2. Hình thành luận điểm

B3. Chứng minh luận điểm

B4. Trình bày luận điểm

Cách xác định vấn đề nghiên cứu:

- Vấn đề hoặc tranh cãi mà nhà nghiên cứu muốn giải quyết la gì?

- Tranh cãi nào dẫn đến sự cần thiết của nghiên cứu này?

- Mối quan tâm cần gải quyết đằng sau nghiên cứu này la gì?

- Thường có 1 câu viết " vấn đề được giải quyết trong nghiên cứu này là..?"

Câu 6: Phân biệt các khái niệm luận đề, luận cứ, luận chứng?

Luận đề: Luận đề trả lời câu hỏi "cần chứng minh điều gì?" trong nghiên cứu. Luận đề là một "phán đoán" hay một "giả thuyết" cần được chứng minh

Luận cứ: Để chứng minh một luận đề thì nhà khoa học cần đưa ra các bằng chứng hay luận cứ khoa học. Luận cứ bao gồm thu thập các thông tin, tài liệu tham khảo; quan sát và thực nghiệm. Luận cứ trả lời câu hỏi "Chứng minh bằng cái gì?". Các nhà khoa học sử dụng luận cứ làm cơ sở để chứng minh một luận đề

Luận chứng: là các bằng chứng đưa ra để làm căn cứ lí luận. Bằng chứng có thể là giấy tờ, tài liệu, số liệu, hình ảnh, đồ vật, hiện vật được cơ quan, đơn vị, tổ chức chuyên môn xác thực là đáng tin cậy, thì mới được sử dụng để bảo vệ cho luận điểm. Một cách trực quan nhất, luận chứng là những thứ có thể nhìn thấy, cầm lấy, đo đạc và kiểm chứng được. Từ các bằng chứng xác thực, người ta đưa ra những lập luận một cách logic, thì những lập luận đó phải được công nhận là đúng. Trả lời cho câu hỏi "chứng minh bằng cách nào?"

Câu 7: Cấu trúc của đề cương nghiên cứu? Cách đặt vấn đề? Cách xác định mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu?

· Cấu trúc của đề cương NC

Phần 1: MỞ ĐẦU

- Đặt vấn đề/Lý do chọn đề tài: sự cần thiết phải nghiên cứu

- Mục tiêu nghiên cứu: mtiêu tổng quát và mtiêu cụ thể.

- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu (giới hạn của đề tài)

Phần 2: TỔNG QUAN

- Cơ sở lý luận

- Cơ sở thực tiễn.

Phần 3: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

- Nội dung: Trình bày ngắn gọn nội dung NC

+ Giới thiệu địa bàn NC: đktn, ktxh

+ Thực trạng vấn đề NC: các câu hỏi cần giải quyết

+ Giải pháp...

- Phương pháp nghiên cứu: tùy theo mục tiêu đề tài, các tài

liệu nghiên cứu để chọn phương pháp cho phù hợp

Phần 4: DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Các kết quả, bản đồ, dữ liệu... dự kiến đạt được

· Cách đặt vấn đề:

1. Tầm quan trọng của vấn đề nghiên cứu

2. Trong vấn đề nghiên cứu, chọn chủ đề cụ thể là gì? Tại sao?

3. Tên đề tài là gì? Mục tiêu, đối tượng, phạm vi

4. Đề tài này có lợi ích gì? (học thuật, thực tiễn)

· Mục tiêu NC: Trả lời câu hỏi: "Bạn muốn làm được gì khi thực hiện đề tài?"

· Đối tượng NC: Là vấn đề được đặt ra nghiên cứu? Nghiên cứu cái gì?

· Phạm vi NC: Xác định giới hạn không gian-thời gian,nội dung nghiên cứu

Câu 8: Nêu nd và pp cho 1 đề tài cụ thể?

Bước 1: Phát hiện vấn đề (tức câu hỏi) NC là giai đoạn khởi đầu của NC, khi đặt ra được câu hỏi, người NC sẽ đưa ra được câu trả lời, nghĩa là có thể xác định được phương hướng NC.

Bước 2: XD giả thuyết KH, tức XD luận đề của NC, tức những nhận định sơ bộ về bản chất sự vật. quá trình NC chính là quá trình tìm kiếm luận cứ để chứng minh hoặc bác bỏ luận đề.

Bước 3: Lập phương án thu thập thông tin, lên phương án chọn mẫu khảo sát, dự kiến tiến bộ, phương tiện và pp. Đây chính là quá trình xác định luận chứng của NC.

Bước 4: XD cơ sở lí luận, tức là luận cứ lí thuyết của NC. Khi xác định được luận cứ lí thuyết, người NC biết được những bộ môn KH nào cần được vận dụng để làm chỗ dựa cho công trình NC.

Bước 5: Thu thập dữ liệu nhằm hình thành các luận cứ thực tiễn của NC. Dữ liệu cần thu thập bao gồm các thông tin định tính và định lượng.

Bước 6: Phân tích và bàn luận kết quả xử lí thông tin, tức kết quả NC, đánh giá mặt mạnh, mặt yếu trong kết quả thu thập và xử lí thông tin, chỉ ra những sai lệch trong quan sát, thực nghiệm; đánh giá ảnh hưởng của những sai lệch ấy, mức độ có thể chấp nhận trong kết quả nghiên cứu.

Bước 7: Tổng hợp kết quả / kết luận / khuyến nghị. Phần này là KQ cuối cùng của của NC gồm 4 ND: 1. Tổng hợp để đưa ra bức tranh khái quát nhất về KQ; 2. Kết luận mặt mạnh và yếu; 3. Khuyến nghị về khả năng áp dụng; 4. Khuyến nghị về việc tiếp tục NC hoặc kết thúc sự quan tâm tới ND NC.

Pp cho 1 đề tài cụ thể: sd phối hợp các pp, chú trọng tới pp nào phù hợp đem lại hiệu quả cao cho quá trình NC.

Câu 9: ND cần trình bày trong phần tổng quan tài liệu hay cơ sở lí thuyết.

Khái niệm: Là một bản miêu tả chi tiết để chỉ ra rằng những lý thuyết nào sẽ được nói đến và sử dụng trong đề tài nghiên cứu của mình.

Mục đích của Tổng quan tài liệu và cơ sở lý thuyết

- Trình bày kiến thức và sự hiểu biết về vấn đề đang hoặc sẽ nghiên cứu.

- Đánh giá ưu - khuyết điểm của các lý thuyết sẽ áp dụng.

ND:

- Tổng quan tài liệu và cơ sở lý thuyết phải là sự đánh giá có mục đích của những thông tin có tính chất tham khảo. Sự đánh giá này có thể dựa trên mục tiêu nghiên cứu hoặc những vấn đề gây tranh cãi trong đề tài nghiên cứu.

- Tổng quan tài liệu và cơ sở lý thuyết sẽ thể hiện kỹ năng của người làm nghiên cứu ở 2 lĩnh vực: khả năng tìm kiếm thông tin, dữ liệu; khả năng đánh giá vấn đề một cách sâu sắc và khách quan.

- Cung cấp nền tảng lý thuyết và định hướng cho nghiên cứu của mình.

- Làm rõ ý nghĩa của việc liên kết những gì ta đề xuất khi nghiên cứu với những gì đã được nghiên cứu trước đó, từ đó giúp ta chọn lọc được phương pháp nghiên cứu phù hợp.

- Giúp tập trung và làm rõ ràng hơn vấn đề nghiên cứu, tránh sự lan man.

- Tăng cường khả năng phương pháp luận.

- Mở rộng tầm hiểu biết trong lĩnh vực ta đang nghiên cứu.

- Là bước quan trọng để định hướng việc tìm số liệu và thiết lập bảng câu hỏi về sau.

- Phải được sắp xếp hợp lý, bao quát từ tổng thể đến chi tiết từng câu hỏi nghiên cứu.

- Phải tổng hợp được các kết quả thành một kết luận, đồng thời chỉ rõ ra những ưu điểm cũng như mặt hạn chế của từng lý thuyết, nêu rõ cái gì đã biết và chưa biết.

- Thiết lập được những câu hỏi cần thiết để phục vụ cho các nghiên cứu về sau.

-

Câu 10: Thế nào là đạo đức và văn hóa trong NCKH. Vì sao cần phải quan tâm đến những vấn đề này?

Đạo đức trong nghiên cứu khoa học là những điều đặt ra khi chúng ta quyết định giữa việc cần thực hiện một hành động này với những điều khác không chỉ xét trên tính thích hợp hay hiệu quả mà còn bằng việc tham khảo các tiêu chuẩn đúng hay sai về mặt đạo đức.

Văn hóa khoa học bao gồm những quy ước, giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra và tích lũy trong quá trình tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên

Vì đạo đức trong NCKH chủ yếu được thể hiện thông qua những tác động,ảnh hưởng của nhân cách đạo đức nhà khoa học đến định hướng, mục tiêu và kết quả nghiên cứu, việc áp dụng thành tựu, các kết quả đó vào xã hội và đời sống con người

Các quyết định được cân nhắc kỹ sẽ giúp giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra cho điều tra khảo sát. Công việc đầu tiên trong thiết kế liên quan nhiều đến khía cạnh đạo đức là xác định chủ đề và mục tiêu của điều tra khảo sát. Việc xác định và lựa chọn một chủ đề khảo sát cùng với các mục tiêu phù hợp với khả năng của tác giả và nguồn kinh phí cho phép, đồng thời làm rõ được tính mới, tính cần thiết, hữu ích của chủ đề khảo sát giúp tránh được những khảo sát mang tính "nửa vời" hoặc "vô tích sự", giúp cho xã hội và thậm chí cả nhà nghiên cứu tránh được sự lãng phí cả về tài chính, nhân lực và các nguồn lực khác. Việc thực hiện một khảo sát hay một nghiên cứu nói chung mà không mang lại kết quả hữu ích nào, có thể còn được coi là phi đạo đức khi yêu cầu mọi người tham gia vào đó, nhất là khảo sát đó có nguy cơ gây hại hoặc gây lãng phí tài sản xã hội.