Chương 3

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

3.1 TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

3.1.1.Tính tất yếu của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

- Hồ Chí Minh tiếp thu, vận dụng sáng tạo lý luận hình thái kinh tế- xã hội của Mác- Lênin về sự phát triển tất yếu của xã hội loài người. Người khẳng định: tiến lên CNXH là bước phát triển tất yếu của Việt Nam sau khi nước nhà được độc lập theo con đường cách mạng vô sản.

3.1.2 Đặc trưng của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

a.Cách tiếp cận của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội

- Từ khát vọng giải phóng dân tộc

- Từ phương diện đạo đức, hướng tới giá trị nhân đạo, nhân văn mácxít.

- Từ phương diện văn hoá

c. Bản chất và đặc trưng tổng quát của chủ nghĩa xã hội ở

Với tư cách là một chế độ xã hội sẽ được xây dựng ở Việt Nam, bản chất của CNXH đã được Hồ Chí Minh luận giải qua một số đặc trưng cơ bản sau:

-Về chính trị: CNXH là xã hội do nhân dân lao động làm chủ

- Về kinh tế: CNXH có nền kinh tế phát triển cao, với lực lượng sản xuất hiện đại, quan hệ sản xuất mới dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu.

- Về văn hoá: CNXH là xã hội phát triển cao về văn hoá, đạo đức.

- Về xã hội: Đó là xã hội công bằng, hợp lý,không còn người bóc lột người, các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

- Về con người: con người được giải phóng, có cuộc sống vật chất, tinh thần phong phú, được tự do phát triển toàn diện.

- Về lực lượng để xây dựng CNXH: CNXH là công trình tập thể, là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân tự xây dựng lấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng.

3.1.4 Quan niệm của Hồ Chí Minh về mục tiêu và động lực của chủ nghĩa xã hội

a. Những mục tiêu cơ bản

- Bản chất và mục tiêu của chủ nghĩa xã hội có quan hệ chặt chẽ với nhau. Những đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội theo tư tưởng Hồ Chí Minh sau khi được nhận thức đều trở thành những mục tiêu cơ bản cần đạt tới trong quá trình xây dựng và hoàn thiện CNXH ở Việt Nam.

- Chế độ Chính trị mà chúng ta xây dựng là chế độ do dân làm chủ

- Về quan hệ xã hội: xã hội mà chúng ta xây dựng là một xã hội công bằng, dân chủ có quan hệ tất đẹp giữa người với người; các chính sách xã hội được quan tâm thực hiện; đạo đức - lối sống xã hội phát triển lành mạnh.

- Con người xã hội chủ nghĩa theo quan điểm của Hồ Chí Minh phải là con người có tinh thần và năng lực làm chủ; có đạo đức cần kiệm liêm Chính, Chí công vô tư; có kiến thức khoa học - kỹ thuật, nhạy bộn với cái mới; có tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm,.., Đó là nguồn lực quan trọng nhất để xây dựng thànhcông chủ nghĩa xã hội.

- Nền kinh tế mà chúng ta bây giờ là ''một nền kinh tế xã hội chủ nghĩa với công nghiệp và nông nghiệp hiện đại khoa học và kỹ thuật tiên tiến'' trên cơ sở kinh tế xã hội chủ nghĩa ngày càng phát triển, cách búc lột theo chủ nghĩa tư bản được xoá bỏ dần, đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân ngày càng được cải thiện''.

Nền kinh tế xã hội chủ nghĩa phải được tạo lập trên cơ sở chế độ sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất.

Chủ nghĩa xã hội gắn liền với văn hoá và là giai đoạn phát triển cao hơn chủ nghĩa tư bản về mặt giải phóng con người trước hết khỏi mọi ách áp bức bóc lột.

b. Các động lực của chủ nghĩa xã hội

- Động lực con người: phải phát huy sức mạnh của con người với tư cách là cá nhân người lao động trong cộng đồng sức mạnh của cả dân tộc.

- Động lực vật chất: đó là nhu cầu và lợi ích của con người, của xã hội, coi trọng động lực từ các đòn bẩy kinh tế.

- Động lực chính trị tinh thần: đó là việc phát huy quyền làm chủ và ý thức làm chủ của người lao động, thực hiện công bằng xã hội.

- Động lực khoa học- kỹ thuật và yếu tố quốc tế.

3.2 CON ĐƯỜNG, BIỆN PHÁP QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

3.2.1 con đường

a.Thực chất, loại hình và đặc điểm của thời kỳ quá độ

- Đó là quan niệm về một hình thái quá độ gián tiếp- từ một xã hội thuộc địa nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu sau khi giành được độc lập đi lên CNXH.

- Đặc điểm lớn nhất là " Từ một nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên CNXH không phải kinh qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa."

- Mâu thuẫn chủ yếu trong thời kỳ quá độ đó là mâu thuẫn giữa nhu cầu phát triển ngày càng cao của đất nước với thực trạng nghèo nàn, lạc hậu và sự chống phá của các thế lực thù địch đối với dân tộc ta trong quá trình đi lên CNXH

b. Nhiệm vụ lịch sử của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

- Về nhiệm vụ lịch sử của thời kỳ quá độ, Người chỉ rừ: 'phải xây đựng nền tảng vật chất và kỹ thuật của chủnghĩa xã hội, đưa miền Bắc tiến dần lờn chủ nghĩa xã hội, có công nghiệp và nông nghiệp hiện đại, có văn hoá và khoa học tiên tiến, trong quá trỡnh cách mạng xã hội chủ nghĩa, chúng ta phải cải tạo nền kinh tế cũ và xây dựng nền kinh tế mới, mà xây dựng là nhiệm vụ chủ chụ́t và lâu dài

a. Quan điểm của Hồ Chí Minh về nội dung xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong thời kỳ quá độ

- Xây dựng về chính trị: giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng,củng cố và mở rộng Mặt trận dân tộc thống nhất, nòng cốt là liên minh công- nông và trí thức

- Xây dựng về kinh tế, Người đề cập đến các mặt: lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, cơ chế quản lý...

- Xây dựng về văn hoá: Người nhấn mạnh đến xây dựng con người mới, nâng cao dân trí, đề cao vai trò của văn hoá, giáo dục.

3.2.2Biện pháp

-Hồ Chí Minh xác định bước đi trong xây dựng CNXH: dần dần, thận trọng từng bước một, từ thấp đến cao, không chủ quan nôn nóng.

- Người đã gợi ý nhiều phương thức, biện pháp tiến hành xây dựng CNXH qua 1số cách làm cụ thể:

+ Thực hiện cải tạo với xây dựng, trong đó xây dựng là chủ chốt và lâu dài

+ Kết hợp cải tạo với xây dựng trong đó xây dựng là chủ yếu, vừa xây dựng vừa bảo vệ

+ Đẩy mạnh tăng gia sản xuất đi đôi với thực hành tiết kiệm

- Người khẳng định trong điều kiện nước ta biện pháp cơ bản, lâu dài, quyết định là đem của dân, sức dân, tài dân làm lợi cho dân

KẾT LUẬN

- Kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH

- Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, khơi dậy mạnh mẽ tất cả các nguồn lực,, trước hết là nội lực để đẩy mạnh CNH, HDH đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức.

- Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại

- Chăm lo xây dựng Đảng, làm trongg sạch bộ máy nhà nứơc, đẩy mạnh đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, thực hiện cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng CNXH

a�:zJj�