TU TUONG HO CHI MINH VE VAN DE DAN TOC TRONG CACH MANG VIET NAM

NGO QUANG DINH (*)

Sau khi tim ra con duong cuu nuoc, giai phong dan toc cho nhan dan ta, Ho Chi Minh da xuc tien thanh lap mot chinh Dang cach mang chan chinh o Viet Nam va Nguoi da cung Trung uong Dang ta truc tiep lanh dao cach mang, dua su nghiep dau tranh cach mang cua nhan dan Viet Nam vuot qua moi gian kho, kho khan, di tu thang loi nay den thang loi khac.

Ca cuoc doi cua Ho Chi Minh da danh tron cho nhan dan, cho dat nuoc, cho su nghiep dau tranh giai phong con nguoi, giai phong nhan loai can lao, thoat khoi moi ap buc, bat cong, vuon toi cuoc song am no, tu do va hanh phuc. Cung chinh vi vay ma van de dan toc va giai quyet van de dan toc trong cach mang Viet Nam da duoc Nguoi quan tam, nung nau suot ca doi. De cap den tu tuong cua Nguoi ve van de neu tren, chung toi xin trinh bay khai quat mot so quan diem lon sau day:

Thu nhat, giai quyet van de dan toc o Viet Nam - mot nuoc thuoc dia nua phong kien, truoc het phai tien hanh cuoc dau tranh giai phong dan toc, danh duoi quan xam luoc, danh do bon tay sai, gianh doc lap cho dan toc, tu do cho nhan dan, hoa binh va thong nhat dat nuoc.

Doc lap, tu do, hoa binh va thong nhat dat nuoc la khat vong chay bong cua nguoi dan mat nuoc. Boi, mat nuoc la mat tat ca. Song trong canh nuoc mat, nha tan, moi quyen luc nam trong tay quan xam luoc va bon tay sai thi quyen song cua con nguoi cung bi de doa chu noi gi den quyen binh dang, tu do, dan chu cua moi nguoi. Neu co, do chi la thu tu do cuop boc, bat bo, giet hai va tu day cua quan xam luoc va bon tay sai. Chinh vi vay ma "Khong co gi quy hon doc lap tu do", mot trong nhung tu tuong lon cua Ho Chi Minh trong cach mang Viet Nam da tro thanh chan ly cua dan toc Viet Nam va cua ca nhan loai co luong tri.

Doc lap cho dan toc, tu do cho nhan dan - tu tuong do cua Ho Chi Minh da tro thanh muc tieu hang dau cua cach mang Viet Nam. Tu tuong do duoc quan triet trong toan bo tien trinh cach mang Viet Nam va no duoc the hien noi bat trong cac thoi diem co tinh buoc ngoat lich su.

Khi tra loi cau hoi cua nu dong chi Rodo, thu ky Dai hoi lan thu 18 cua Dang Xa hoi Phap, hop ngay 29 thang 12 nam 1920: Tai sao dong chi lai bo phieu cho Quoc te III? Ho Chi Minh tra loi: "Rat gian don. Toi khong hieu chi noi the nao la chien luoc, chien thuat vo san va nhieu diem khac. Nhung toi hieu ro mot dieu: Quoc te III rat chu y den van de thuoc dia... Tu do cho dong bao toi, doc lap cho To quoc toi, day la tat ca nhung dieu toi muon, day la tat ca nhung dieu toi hieu." (1)

Cung ngay tai nuoc Phap, giua nam 1922, sau khi lam viec voi Bo truong Bo Thuoc dia Phap Anbe Xaro, Ho Chi Minh da noi thang voi ong ta mong muon cua minh va cua nhan dan Viet Nam rang: "Cai ma toi can nhat tren doi la: Dong bao toi duoc tu do, To quoc toi duoc doc lap..." (2)

Nam 1945, dung truoc thoi co moi cua cach mang nuoc ta, khi noi chuyen voi dong chi Vo Nguyen Giap, Ho Chi Minh khang dinh: "Luc nay thoi co thuan loi da toi, du phai dot chay ca day Truong Son cung phai cuong quyet gianh cho duoc doc lap." (3)

Nam 1966, khi de quoc My mo rong chien tranh pha hoai mien Bac bang khong quan va hai quan, Ho Chi Minh keu goi: "Chien tranh co the keo dai 5 nam, 10 nam, 20 nam hoac lau hon nua. Ha Noi, Hai Phong va mot so thanh pho, xi nghiep co the bi tan pha, song nhan dan Viet Nam quyet khong so! Khong co gi quy hon doc lap tu do." (4)

Ho Chi Minh coi muc tieu dau tranh vi doc lap cua To quoc, tu do cua dong bao la le song cua minh. Quyen doc lap dan toc khong tach roi quyen con nguoi va doc lap la dieu kien tien quyet de mang lai hanh phuc cho moi nguoi dan cua dat nuoc minh. Dong thoi, doc lap dan toc con la dieu kien de dan toc Viet Nam duoc quyen song binh dang voi cac dan toc khac tren the gioi va cac dan toc trong nuoc ta duoc chung song ben nhau mot cach binh dang, hoa thuan va cung nhau di toi cuoc song am no, tu do, hanh phuc.

Thu hai, sau khi gianh duoc doc lap dan toc phai dua dat nuoc tien len xay dung chu nghia xa hoi, nham giai phong con nguoi, giai phong xa hoi, xoa bo ngheo nan va lac hau, vuon toi cuoc song am no, tu do, hanh phuc cho moi nguoi, moi dan toc.

Giai quyet van de dan toc trong cach mang Viet Nam neu chi dung lai o cuoc dau tranh de gianh doc lap cho dan toc, tu do cho nhan dan thi su nghiep cach mang do moi chi di duoc mot chang duong ngan ma thoi. Boi co doc lap, co tu do ma nhan dan van doi kho, thi nen doc lap tu do ay cung chang co y nghia gi.

Ho Chi Minh da thau hieu canh song no le, lam than, doi ret va tui nhuc cua nhan dan cac dan toc Viet Nam trong thoi thuc dan, phong kien. Boi vay, mot trong nhung nhiem vu quan trong co y nghia quyet dinh cua su nghiep giai phong xa hoi, giai phong con nguoi, theo Ho Chi Minh la phai xoa bo ngheo nan va lac hau, vuon toi xay dung cuoc song am no, tu do va hanh phuc that su cho tat ca moi nguoi.

Do la uoc nguyen, la ham muon tot bac cua Ho Chi Minh va la uoc nguyen mong moi bao doi nay cua nhan dan cac dan toc Viet Nam. Nguoi noi: "Toi chi co mot su ham muon, ham muon tot bac, la lam sao cho nuoc ta hoan toan doc lap, dan ta duoc hoan toan tu do, dong bao ai cung co com an, ao mac, ai cung duoc hoc hanh." (5)

Thuc hien duoc uoc nguyen do, theo Ho Chi Minh chinh la nham giai quyet mot cach triet de va thiet thuc van de dan toc o mot nuoc thuoc dia nua phong kien.

The nhung di ve dau va xay dung mot xa hoi nhu the nao de thuc hien duoc uoc nguyen do nhan dan cac dan toc Viet Nam cung nhu cho ca nhan loai bi ap buc, boc lot? Do la dieu tran tro, uu tu khong chi o Ho Chi Minh ma o tat ca nhung nguoi co luong tri, trong dao ly, trong nghia tinh khac. Su bat gap va diem tuong dong trong tu duy giua Ho Chi Minh voi nhung nguoi sang lap ra hoc thuyet cach mang va khoa hoc cua thoi dai cung chinh la o cho do.

Chung kien canh song lam than, kho cuc, bi boc lot toi tham te cua giai cap cong nhan va nhan dan lao dong o thuoc dia va chinh quoc, chung kien canh song trai ngang cua bon tu san, thuc dan giau co va gian ac, nen con duong giai phong xa hoi, giai phong con nguoi ma ca Ho Chi Minh va C. Mac, Ph. Angghen, V. I. Lenin deu khang dinh la phai tien len chu nghia xa hoi va chu nghia cong san, chu khong phai la di theo con duong tu ban chu nghia, cang khong phai la quay tro lai che do phong kien.

Doi voi Viet Nam, Ho Chi Minh khang dinh truoc sau nhu mot, la chi co chu nghia xa hoi moi co du co so va dieu kien de thuc hien cong cuoc giai phong con nguoi mot cach triet de va thiet thuc. Tuc la thuc hien duoc day du cac quyen cua con nguoi, trong do co quyen song, quyen tu do va quyen muu cau hanh phuc cua tat ca moi nguoi.

Cung chinh vi vay ma con duong di len chu nghia xa hoi va doc lap phai gan lien voi chu nghia xa hoi tro thanh noi dung cot loi trong tu tuong Ho Chi Minh, va la muc tieu chien luoc trong su nghiep cach mang cua Dang Cong san Viet Nam suot hai phan ba the ky va mai mai ve sau.

Xuat phat tu hoan canh cua Viet Nam, di len chu nghia xa hoi tu mot nuoc nong nghiep ngheo nan, hau qua cua bon thuc dan, phong kien de lai rat nang ne nen Ho Chi Minh cho rang: "Chu nghia xa hoi la lam sao cho nhan dan du an, du mac, ngay cang sung suong, ai nay duoc hoc hanh, om dau co thuoc, gia khong lao dong thi duoc nghi, nhung phong tuc tap quan khong tot dan dan duoc xoa bo... tom lai, xa hoi ngay cang tien, vat chat ngay cang tang, tinh than ngay cang tot, do la chu nghia xa hoi." (6)

Thu ba, phai thuc hien quyen binh dang giua cac dan toc va doan ket, giup do lan nhau cung tien bo trong dai gia dinh cac dan toc Viet Nam.

Lich su cua Viet Nam da chung minh trong cong dong cac dan toc o nuoc ta khong he co dan toc lon (dan toc nhieu nguoi) di ap buc, boc lot dan toc nho (dan toc it nguoi), ma quan he giua cac dan toc voi nhau la quan he anh em, ruot thit. Truyen thong quy bau do cua dan toc Viet Nam nhu Ho Chi Minh da nhan manh: "Dong bao Kinh hay Tho, Muong hay Man, Giarai hay Ede, Xodang hay Bana... deu la con chau Viet Nam, deu la anh em ruot thit. Chung ta song chet co nhau, suong kho cung nhau, no doi giup nhau."(7)

Ben canh viec len an thu doan de hen cua bon thuc dan, phong kien dung chinh sach "chia de tri" nham chia re cac dan toc Viet Nam va de kim ham cac dan toc trong vong ngheo nan va dot nat, Ho Chi Minh da chi ro tinh uu viet cua che do moi de nham giai quyet dung dan van de dan toc o Viet Nam: "Chinh sach dan toc cua Dang va Nha nuoc ta la: Cac dan toc deu binh dang va phai doan ket chat che, thuong yeu giup do nhau nhu anh em. Dong bao mien xuoi phai ra suc giup do dong bao mien nguoc cung tien bo ve moi mat." (8)

Hau qua cua che do thuc dan phong kien va cac the luc thu dich chong pha cach mang de lai o Viet Nam la rat nang ne; de khac phuc hau qua do nham thuc hien quyen binh dang giua cac dan toc va xay dung cuoc song am no, hanh phuc cho dong bao mien xuoi cung nhu mien nguoc, Ho Chi Minh luon coi trong tinh doan ket, thuong yeu giup do lan nhau giua cac dan toc anh em o trong nuoc. Boi, chi co tren co so doan ket moi tao nen suc manh to lon cho cach mang Viet Nam de thuc hien thang loi cac muc tieu cua cach mang da de ra.

Sau khi chu tri Hoi nghi Trung uong lan thuc Tam (5 - 1941), nhan thay co hoi cuu nuoc dang den gan, Ho Chi Minh da gui thu cho dong bao ca nuoc, trong thu Nguoi viet: "...Hoi cac bac phu hao yeu nuoc, thuong noi! Hoi cac ban cong nong, binh, thanh nien, phu nu, cong chuc, tieu thuong! Trong luc nay quyen loi dan toc giai phong cao hon het thay. Chung ta phai doan ket lai danh do bon de quoc va bon Viet gian dang cuu giong noi ra khoi nuoc soi lua bong." (9)

Ho Chi Minh chang nhung la nguoi quan tam den doan ket dan toc, ma chinh Nguoi la hien than cua su doan ket do, la nguoi truc tiep to chuc khoi dai doan ket toan dan, kien quyet dau tranh chong lai moi bieu hien gay chia re, hiem khich, ky thi dan toc de thuc hien tinh doan ket trong dai gia dinh cac dan toc Viet Nam. Bai hoc kinh nghiem ve doan ket trong cach mang Viet Nam duoc Nguoi tong ket thanh 14 chu vang nhu sau:

"Doan ket, doan ket, dai doan ket

Thanh cong, thanh cong, dai thanh cong"

De thuc hien quyen binh dang va xay dung tinh doan ket, giup do lan nhau cung tien bo trong dai gia dinh cac dan toc Viet Nam, xuat phat tu hoan canh va dieu kien song cua cac dan toc o Viet Nam, Ho Chi Minh da dac biet quan tam den dong bao dan toc it nguoi, song o mien nui, vung sau va vung xa cua dat nuoc. Boi, theo Nguoi so voi dong bao song o mien xuoi, vung dong bang va do thi, thi doi song cua dong bao o mien nui, xet tren moi phuong dien, con thap va gap rat nhieu kho khan. Thuc te cho thay, mien nui va vung sau, vung xa cua dat nuoc ta, la noi co dieu kien tu nhien khong thuan loi, trinh do san xuat va van hoa cua nhan dan noi day con rat thap. Noi an, chon o, truong hoc, co so y te va giao thong di lai con nhieu kho khan va thien thon. Ben canh do, do trinh do dan tri thap nen nhung thu tuc lac hau, me tin, di doan con rat nang ne.

Hon nua, khu vuc mien nui nuoc ta - noi lam an sinh song chu yeu cua dong bao cac dan toc it nguoi, la noi giap bien gioi voi so nuoc lang gieng, xa dong bang, dia ban hiem tro, dan cu thua thot, nhieu vung von la can cu dia cach mang quan trong cua cach mang Viet Nam truoc day. Boi vay, quan tam den dong bao dan toc it nguoi vua the hien tinh nhan van sau sac cua Ho Chi Minh trong che do moi, vua co y nghia kinh te va quoc phong to lon doi voi ca hien tai va tuong lai cua dat nuoc.

Su quan tam, giup do doi voi dong bao cac dan toc it nguoi theo Ho Chi Minh, la trach nhiem cua toan Dang va toan dan, cua tat ca cac cap, cac nganh, tu Trung uong den dia phuong, bang nhung viec lam cu the va thiet thuc.

Thu tu, phai doan ket, thuong yeu nguoi Viet Nam song o nuoc ngoai va than thien voi nguoi nuoc ngoai song o Viet Nam.

Vi nhieu ly do khac nhau, dan den mot thuc te cua doi song the gioi, la nguoi dan cua nuoc nay den cu tru va lam an sinh song o nuoc khac va nguoc lai. Giai quyet thuc trang do o moi quoc gia, dan toc va moi chinh dang, tham chi voi tung nha lanh dao co nhung quan diem va chu truong chinh sach khac nhau.

Doi voi nguoi Viet Nam song xa To quoc, Ho Chi Minh chu truong doan ket, thuong yeu ho, keu goi ho huong ve que huong dat nuoc, noi que cha, dat to cua minh, vi tat ca ba con deu la "con Lac chau Hong" cua dat Viet. Dong thoi, Nguoi cung keu goi va khuyen nhu ba con phai giu moi quan he than thien voi nhan dan cac nuoc va thuc hien tot luat phap cua ho. Trong nhung nam chien tranh va cach mang, voi long yeu nuoc, thuong dan, Ho Chi Minh da thu phuc duoc nhieu tri thuc tai ba ve nuoc phuc vu To quoc, phuc vu nhan dan, trong do co nguoi da tro thanh anh hung cua Viet Nam.

Doi voi nguoi nuoc ngoai song o Viet Nam, Ho Chi Minh luon the hien thai do on hoa va than thien voi ho. Trong Loi tuyen bo voi quoc dan sau khi di Phap ve (23 thang 10 nam 1946), Ho Chi Minh neu ro:

"Nguoi Phap o Phap doi voi ta rat than thien, thi nguoi Viet o Viet doi voi nguoi Phap cung nen than thien. Doi voi quan doi Phap ta phai lich su. Doi voi kieu dan Phap ta phai on hoa. De to cho the gioi biet rang ta la mot dan toc van minh. De cho so nguoi Phap ung ho ta cang them dong, suc ung ho cang them manh. De cho nhung ke thu khieu khich muon chia re, khong co the va khong co co ma chia re. De cho cong cuoc thong nhat va doc lap cua chung ta chong thanh cong." (10)

Doi voi nguoi Hoa song o Viet Nam, Ho Chi Minh cung the hien quan diem truoc sau nhu mot la doan ket, than thien va bao ve tai san, tinh mang cung nhu quyen lam an chinh dang cua ho tren dat nuoc Viet Nam, nhu cong dan Viet Nam. Theo Nguoi, chang phai hom qua hom nay nguoi Hoa kieu moi den Dong Duong. Ho da o day, ho da luon giu mot dia vi rat quan trong trong doi song kinh te cua Dong Duong. Nhung chua bao gio lai co nhung cuoc xung dot giua nguoi Viet Nam voi nguoi Hoa tren dat nuoc Viet Nam.

Trong "Thu gui anh em Hoa kieu" nhan ngay Doc lap 2 - 9 - 1945, Ho Chi Minh neu ro: "Hai dan toc Trung - Viet chung ta, may ngan nam nay, huyet thong tuong thong, chung nen van hoa, trong lich su van duoc goi la hai nuoc anh em; hon nua, dat nuoc lien ke, nui song ke tiep, cang nhu moi voI rang che cho cho nhau. Ngot tram nam nay, de quoc xam luoc Vien Dong, giac Phap cuong chiem nuoc ta, lay do lam ban dap xam luoc Trung Quoc. Hai dan toc anh em phuong Dong chung ta lai chiu chung noi kho cuc bi ap buc va xam luoc."

Xuat phat tu quan he dac biet giua hai dan toc va hai nuoc anh em, trong thu, Ho Chi Minh da nhan manh den chinh sach co ban cua Dang va Nha nuoc ta doi voi ba con Hoa Kieu dang lam an, sinh song o Viet Nam: "Chinh phu nhan dan lam thoi Viet Nam da lap tuc tuyen bo xoa bo moi luat phap cua Phap truoc day ap dat len Hoa kieu, xac dinh chinh sach co ban la bao dam tu do, hoan nghenh Hoa kieu cung nhan dan Viet Nam chung suc xay dung nuoc Viet Nam moi.

Mong rang anh em hai nuoc chung ta than mat doan ket, co viec gi thi giai quyet voi nhau theo nguyen tac hop phap ly voi thai do kinh trong nhuong nhin lan nhau, khong duoc vi nhung viec tranh chap nho cua ca nhan ma gay dieu bat hanh ngan cach giua hai dan toc..." (11)

Ngoai ra, doi voi cac dan toc va quoc gia khac tren the gioi, quan diem cua Ho Chi Minh la ton trong nen doc lap dan toc, khong can thiep vao cong viec noi bo cua cac quoc gia, dan toc khac, dong thoi thuc hien quyen binh dang giua cac quoc gia, dan toc voi nhau. Quan diem do cua Nguoi duoc khang dinh trong ban Tuyen ngon Doc lap bat hu, ngay 2 - 9 - 1945 rang: "... tat ca cac dan toc tren the gioi deu sinh ra binh dang, dan toc nao cung co quyen song, quyen sung suong va quyen tu do" (12)

Chang duong lich su hon 70 nam qua ke tu ngay ra doi den nay, Dang Cong san Viet Nam luon trung thanh voi nhung nguyen ly co ban cua chu nghia Mac - Lenin va nhung quan diem tu tuong cua Ho Chi Minh ve dan toc va giai quyet van de dan toc de ra chinh sach dan toc dung dan cho cach mang Viet Nam. Chinh sach do vua phu hop voi hoan canh cu the cua cach mang Viet Nam, vua phu hop voi xu the phat trien tien bo cua nhan loai, nen no da duoc cong dong 54 dan toc Viet Nam don nhan voi niem phan khoi va day tin tuong, cung boi le do ma cach mang Viet Nam co duoc suc manh to lon de hoan thanh thang loi su nghiep dau tranh giai phong dan toc truoc day cung nhu su nghiep xay dung va bao ve To quoc Viet Nam xa hoi chu nghia ngay nay.