Chương IX

TÌNH YÊU THẦY TRÒ LÀ KHÔNG TRONG SÁNG

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Ảnh chụp hôm đi chơi trên núi Ngô Đồng đã rửa xong. Trông mình ngớ ngẩn chưa! Lẽ ra mình cười thì hơn. Mẹ bảo mình cười xinh hơn không cười. Mình trong ảnh khó coi hơn nhiều mình ở ngoài.

Mình thường không chịu nổi những bức ảnh chụp mình xấu hơn ở ngoài nên đã xé bỏ raat nhiều tấm ảnh chụp xấu. Nhưng tấm ảnh này lại có thầy Giang, thầy chụp rất ăn ảnh, chỉ có điều tóc thầy làm sao lại nhô hẳn lên một đám, trông thật buồn cười. Tất nhiên mình không khi nào xé tấm ảnh này. Mình đứng bên thầy, mình bèn cắt riêng hình hai người là thầy và mình ra. Đây chẳng phải tấm ảnh chụp hai người là gì? Đương nhiên khi chụp mình đã có "âm mưu" ấy rồi, chỉ tức là trên vai mình và thầy Giang mỗi vai có một bàn tay, đấy là "móng vuốt" của Lưu Hạ, làm xấu hẳn đi. Có điều thế là mình cũng có một tấm ảnh chụp riêng với thầy Giang, nguyện vọng cũng gọi là thực hiện được. Mình kẹp ảnh vào giữa cuốn nhật ký cùng với chiếc lá ngô đồng hai hôm đi chơi núi, như thế là có ý nghĩa nào đó.

Hôm nay Bối Bối bên hàng xóm đã kéo hẳn một bản nhạc, mặc dù còn rất khó nghe, song không hoàn toàn là tiếng kéo cưa i ỉ nữa. Con bé đã biết "kéo cưa" bằng một cách khác.

Ngày... tháng...

Hôm nay mình mượn quyển Ngoài song. Cô giáo trong thư viện nhìn mình qua cặp kính gác trên sống mũi, ngắm nghía mình rất dữ. Mình ghét ánh mắt xoi mói của cô.

Ngoài song là một tác phẩm nổi tiếng của Quỳnh Dao. Mình đã xem mấy cuốn truyện của Quỳnh Dao, cảm thấy rất thường. Song Ngoài song thì không thường tí nào. Mình đọc, đọc mãi, thấy toàn bộ tình cảm của mình hòa tan vào tới truyện. Mình hoàn toàn hiểu được thứ tình yêu chỉ có thể chôn chặt trong lòng cùng nỗi buồn khóc không tan, không nói ra được cùng ai.

Đọc xong truyện, ngẩng đầu lên nhìn ra ngoài cửa sổ, nỗi lòng đã không còn có thể hình dung được bằng những từ "thương cảm" và "buồn rầu" nữa rồi.

Mưa tạt vào cửa sổ, bầu trời trước mắt trắng mênh mang một màu. Không biết nước mưa làm nhòa tầm mắt hay là mưa đã che mờ cả thế giới...

Cảm giác này chỉ có khi đọc "Hồng lâu mộng".

Bảo Ngọc mất tích, một lần Giả Chính trông thấy Bảo Ngọc cùng một vị sư, một đạo sĩ, cất cao tiếng hát, đạp tuyết mà đi.

Lúc ấy, khi mình đọc hết đoạn này, mình cũng có cảm giác "mây sầu không biết đâu".

Hôm nay lại để rơi biết bao là nước mắt, nước mắt rơi xuống sổ nhật ký lấm tấm ố hoen. Nam nhi có nước mắt chẳng để để rơi, còn mình là con gái, con gái đa cảm, hơn một tí là thương tâm nhỏ lệ, hẳn cũng là điều bình thường. Có điều xưa nay mình chẳng biết mình khóc vì cái gì, khóc cho ai. Sách có viết: "Biết vì sao rơi nước mắt thì dù có khóc nhiều đi nữa cũng chỉ có hạn; không biết vì sao lại khóc thì dù chỉ một giọt nước mắt cũng mang hàm nghĩa vô cùng".

Hàm nghĩa của mình ở chỗ nào?

Si mê một mình với "chữ viết" ướt nhòa trên kính cửa sổ, trên đó có viết một điều bí mật mà không ai hiểu nổi.

Ngày... tháng...

Kể với Hân Nhiên về truyện "Ngoài song", Hân Nhiên nói: "Cậu thấy hay lắm à?". Cái giọng nói ấy khiến mình rất ngỡ ngàng. Hân Nhiên bảo không thích loại sách ấy, nào là tình yêu thầy trò, chẳng trong sáng tí nào. Nhật Bản thật lắm truyện về tình yêu thầy trò nên Hân Nhiên rất phản cảm với những truyện ấy. Hoàn toàn là thứ tâm lý khác thường.

Trời ơi, đêm hôm qua biết bao nhiêu nước mắt của mình, biết bao nhiêu tình cảm nồng đậm của mình đều trả giá cho "tình yêu không trong sáng" và "tâm lý bất bình thường" hay sao? Sao Hân Nhiên lại có thể dùng những chữ như thế để hình dung về nó? Nghe bạn nói thế, mình buồn xỉu đi. Người khác nói không kể làm gì, đây lại chính Hân Nhiên nói mà Hân Nhiên lại là bạn thân nhất của mình.

Còn mình, mình cảm thấy tình cảm của mình rất tốt đẹp, rất thuần khiết, hoàn toàn không phải như lời Hân Nhiên nói.

Một lúc lâu mình chẳng nói câu gì, lẳng lặng đi bên trái Hân Nhiên. Kể cũng lạ, hễ mình đi cùng Hân Nhiên là bao giờ mình cũng đi bên trái bạn ấy là tại sao? Mình bèn hỏi khéo:

_ Hân Nhiên này, theo bạn thì người bạn trai thế nào là tốt?

_ Mình thích bạn trai nào tốt về năng lực và tính cách - Hân Nhiên không nghĩ ngợi nói luôn. Ngay sau đó, bạn đỏ mặt rồi lè lưỡi, nhìn mình cười...

Mình không ngờ bạn thoải mái và thẳng thắn đến thế.

_ Còn cậu?

_ Mình... mình không biết - Mình nói - Nhưng mình thích người chín chắn hơn. Nhưng thầy Giang ấy là rất hay.

Lời vừa ra khỏi miệng mình đã hối, vội vàng nói chữa:

_ Ý mình định nói là...

Song không kịp nữa rồi, Hân Nhiên vớ ngay lấy:

_ Chín chắn hay là chín nục?

_ Chín nục!... - Mình lặp lại.

Về nhà, mình cầm cuốn "Ngoài song" lên, lòng thấy nao nao không hiểu vì lẽ gì.

Mẹ cũng hỏi mình, phải chăng có chỗ nào trong người khó chịu mà suốt ngày hoảng hốt không yên?

Ngày... tháng...

Khi đến thư viện trả sách, cô trông thư viện lại ngắm nghía mình từ trên xuống dưới một lượt qua cặp kính dầy như trôn chai rượu của cô. Chắc là để nhớ kỹ mình. Trong con mắt cô, nhất định mình là đứa con gái hư hỏng chỉ mê truyện tình. Đáng giận thật! Mình bèn cố ý nói to:

_ Em muốn mượn cuốn bài giải những đề khó về vậy lý!

Quả nhiên cô ta gật gù vừa lòng.

Mẹ hôm nay lại bảo mình hồi mình còn nhỏ, hễ có việc gì dù chỉ nhỏ bằng móng tay cũng kể cho mẹ nghe, bây giờ thì...

Tự mình cũng cảm thấy lạ. Bây giờ không hiểu tại sao hễ trong lòng có nỗi buồn, niềm vui nào cũng không muốn kể cho mẹ nghe nữa, chẳng những thế còn muốn né tránh mẹ, dường như mẹ không còn an ủi được mình nữa.

Mình chợt nhớ ra một việc. Lúc ấy nhà mình ở Hàng Châu, một hôm đến nhà bạn chơi thấy cây xương rồng trông rất ngộ. Kết quả là gai li ti đâm đầy tay, mình khóc chạy về nhà. Mẹ lấy nhíp nhổ từng cái gai một, lúc ấy mẹ là cây cao bóng cả của mình, là bến bờ của mình.

Tối về nhà, mình nhắc lại câu chuyện hồi nhỏ đó cho mẹ nghe. Mẹ vừa sắp thức ăn vào bát cho mình, vừa hỏi:

_ Chuyện hồi nào thế nhỉ?

Mẹ đã quên hết rồi. Người mẹ là như thế, yêu con bằng tình yêu vô tư mà không cần đền đáp. Nhưng con cái lẽ nào lại có thể không đền đáp?

Con bé Bối Bối khổ thật. Từ hôm nó sang nhà mình chơi bị mẹ nó thấy, nó càng bị quản chặt. "Mày còn đi lung tung, coi chừng tao đánh gãy chân!". Mình nhìn thấy Bối Bối đang nhoài người trên thành ban công bèn gọi: "Bối Bối ơi, lại bị mẹ đánh đấy à?" nó đỏ mặt lên, gật đầu. "Sang bên này chơi với chị đi!". Mình đưa tay vẫy nó, nó liền đáp: "Không được đâu! Mẹ em đánh đấy!". Những bà mẹ bây giờ sao mà quá quắt, lúc nào cũng dạy ngay từ nhỏ, chỉ muốn dạy nên được thần đồng!

Ngày... tháng...

Hân Nhiên gọi điện đến báo tuần sau cả lớp đến đảo Cô Đơn tập quân sự. Mình nửa tin nửa ngờ. Nghe các bạn mấy khóa trước kể tập quân sự rất vui. Mình ngưỡng mộ đã lâu, một tuần liền không phải sờ đến đám sách vở phiền lòng, thật sung sướng biết mấy, để chứng tỏ độ tin cậy của tin đó, mình cố ý nói:

_ Tuần sau phải kiểm tra lý toán cơ mà!

_ Bây giờ mọi việc đều phải nhường cho tập quân sự.

Chắc dạ rồi, mình lại hỏi:

_ Thầy Giang có đi không?

_ Tất nhiên. Thầy chủ nhiệm của lớp đương nhiên phải đến thăm đám lính tò te của ông chứ!

Lòng mình mừng khấp khởi.

Ngày... tháng...

Đã thông tư, thông tri về việc tập quân sự, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến các thứ ăn vặt, quà bánh.

Hôm nay phát quân phục, mũ đội. Về đến nhà, mình chỉ muốn mặc thử ngay. Mình phát hiện ra cô nàng Lâm Hiểu Húc mặc quân phục trông rất oai. Mình đã nhìn vào trong gương để chào cô nàng đến mấy lần.

Mẹ bảo: "Học sinh trung học các con bây giờ nên tham gia tập quân sự. Cũng không chỉ tập quân sự mà bây giờ nếu còn phải lên núi, về nông thôn thì mẹ sẽ là người đầu tiên ghi tên cho con đi. Các con rất cần phải rèn luyện".

TẬP QUÂN SỰ TRÊN ĐẢO CÔ ĐƠN

Đối với lứa thiếu niên, tập quân sự là một hoạt động cực kỳ có ý nghĩa sâu xa.

Địa điểm tập quân sự trên đảo Cô Đơn, chính là đảo Linh Đinh mà xưa kia Văn Thiên Tường, nhà yêu nước đời Tống viết hai câu thơ bất tử: "Nhân sinh tự cổ thùy vô tử, Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh". Có điều lúc bấy giờ Văn Thiên Tường không gọi đảo mà gọi là biển Linh Đinh (Cô Đơn).

Từ khu thành phố Thâm Quyến đến đảo Cô Đơn phải trải qua con đường dài và vượt qua mặt biển rộng.

Khi các học sinh xuống thuyền để lên đảo, người sĩ quan quân đội ra đón họ nhìn quét một lượt với ánh mắt nghiêm nghị rồi lạnh nhạt nói:

_ Các cô cậu lên đây thăm phong cảnh và du lịch phải không?

Bất giác các bạn nhìn nhau: tuy đều mặc quân phục song người thì đội mũ lệch, người còn đeo kính râm, lưng còn giắt theo Walkman, cổ đeo máy ảnh, túi hành lý nào cũng căng phồng ngả nghiêng khoác trên vai...

Ai nấy đều ngượng ngùng, cúi đầu nín thinh.

_ Thứ hỏi có ra dáng quân nhân không? - Viên sĩ quan đi đi lại lại - có mang theo đồ ăn vặt không đấy?

Tất cả im lặng.

_ Bỏ ra đây! Bỏ hết ra đây!

Dưới ánh mắt nghiêm nghị của giáo viên quân đội, các bạn đứng thành hàng lần lượt bỏ đồ ăn, thuốc lá và bài tú lơ khơ ra.

_ Hừ! - Giáo viên lại cười nhạt - Chạy quanh thao trường mười vòng!

_ Trời ơi! - Tiếng ca thán nổi lên.

_ Ai kêu ca nữa, chạy hai mươi vòng! - Giáo viên quét ánh mắt khắp lượt chạy!

Chạy hết mười vòng, không còn ai muốn cựa quậy, kháo chuyện nữa; ai nấy chửi thầm thái độ "tráo trở" của viên sĩ quan, phải chăng ông ta cố tình ngược đãi. Tới giờ ăn cơm, giáo viên vẫn chưa buông tha, vẫn nghiêm túc giảng giải:

_ Các em không nên cho tôi là sai, cho rằng chỉ là chuyện vặt, tập quân sự chẳng qua chỉ có một tuần, đến nếm mùi quân đội cho biết. Hôm nay các em đã mặc quân phục thì cũng phải cho ra dáng quân nhân. Mục đích tập quân sự không phải chỉ nhằm học tập kiến thức quân sự, nắm vững yếu lĩnh quân sự, mà quan trọng hơn là nhằm bồi dưỡng cho các em ý thức kỷ luật chặt chẽ và tác phong tư tưởng mạnh mẽ. Tất cả những điều đó sẽ có ích cho các em suốt đời và cũng là điều bảo đảm căn bản cho đợt tập quân sự này thành công. Nào chúng ta hãy tập hô...

_ Một, hai, ba, bốn!

_ Không được, tập lại!

_ Một, hai, ba, bốn!

_ Không được, hô lại!

_ Một hai ba bốn!

_ Hô không đúng không được ăn cơm!

_ Một! Hai! Ba! Bốn!

_ Tốt, như thế mới mạnh mẽ.

Nhưng khi vào đến phòng ăn, không ai còn sức ăn cơm nữa.

_ Chẳng thích thú tẹo nào!

_ Cứ như ngồi tù!

Mấy nữ sinh đều tiếc rẻ những món quà vặt mang theo phải nộp, chỉ riêng Liễu Thanh nghĩ vui:

_ Thì cứ tạm cho là có dịp giảm béo đi!

Vương Tiếu Thiên cũng nghĩ thoáng:

_ Mình cũng chẳng sao, chẳng qua mấy thứ trong nhà mình đều do người ta biếu cả.

Câu nói này của Tiểu Thiên khiến Hân Nhiên đang ăn cơm phải giật mình, đánh rơi cả đũa xuống bàn. Trong lúc hoảng hốt, Hân Nhiên nhìn Tiếu Thiên, thấy Tiếu Thiên cũng đang nhìn mình. Sau lúc bốn mắt chạm nhau, Hân Nhiên càng thêm lo lắng trong lòng.

_ Không được nói chuyện! - Không biết từ lúc nào, thầy giáo sĩ quan đã đứng ngay sau lưng họ.

Lúc rửa bát, Tiếu Thiên đứng ngay cạnh Hân Nhiên. Hân Nhiên ngượng, Tiếu Thiên hỏi trước:

_ Hân Nhiên này, lần này lớp mình có mấy người được xét duyệt đoàn viên?

_ Có đến mấy bạn ấy.

_ Có mình không?

_ Có.

_ Cám ơn bạn.

Hân Nhiên thấy lòng xốn xang, nghĩ tới bạn bè Tiếu Thiên từng bênh vực mình, từng giơ bàn tay bè bạn giúp mình khi leo núi, Hân Nhiên thấy rất cảm kích bèn nói:

_ Thực ra, thực ra mình cũng nên cảm ơn bạn.

_ Cảm ơn mình? Cảm ơn về cái gì?

Hân Nhiên cười, từng có lúc bạn đã rất muốn làm rõ xem Tiếu Thiên nhìn nhận mình như thế nào, nghĩ về mình như thế nào. Tại sao trong giờ tự học, Tiếu Thiên lại tranh luận với bạn bè về vấn đề chỉnh đốn tác phong? Tại sao Tiếu Thiên lại nói Hân Nhiên đem bài tập đến cho mình trong lúc bạn đến để biếu đồ? Tại sao Tiếu thiên lại... Bây giờ Hân Nhiên cảm thấy thanh thản và thông thoáng hơn nhiều. Chỉ cần tự hỏi lòng mình không có gì đáng xấu hổ, thì hà tất phải để ý đến thái độ của người khác?

Rửa bát xong, Hân Nhiên đi trước. Nhìn theo bím tóc đuôi ngựa vắt vẻo của Hân Nhiên, nhìn theo bóng dáng xa dần của Hân Nhiên, Tiếu Thiên thầm nghĩ đáy là một cô gái cực kỳ hiếu thắng, tự tôn. Người như thế làm sao mang quà đến biếu xén được? Không biết cha bạn ấy có nỗi khổ gì?

Nhà Vương Tiếu Thiên vẫn luôn có "nguồn quà biếu" của khách khứa. Bất kỳ họ biếu vì lý do gì, Tiếu Thiên đều xem thường. Nhìn bộ dạng thiểu não và cung kính mang dáng đồ lễ mà cuối cùng không đạt được mục đích, Tiếu Thiên còn thích chí "trước tai nạn" của người khác.

Hôm ấy bạn thấy bạn mình cùng người cha có dáng trí thức trăm phần trăm đến nhà đưa lễ, xin xỏ, Tiếu Thiên đã động lòng cảm khái. Sau nghe Lưu Hạ nói Hân Nhiên không có hộ khẩu ở Thâm Quyến. Hồi tốt nghiệp cấp hai, Hân Nhiên vốn được vào thẳng trường trung học Số Chín. Chỉ vì không có hộ khẩu nên nhà trường do dự. Thấy nhà trường còn có điều suy nghĩ, Hân Nhiên chủ động xin từ bỏ, bởi không muốn mình bị nhìn với ánh mắt khác lạ. Trong mục nguyện vọng xin thi chuyển cấp, Hân Nhiên chỉ ghi tên mỗi một trường: trung học Số Chín. Nguyện vọng thứ nhất: Số Chín, nguyện vọng thứ hai: Số Chín, nguyện vọng thứ ba cũng vẫn Số Chín. Dù học giỏi như Trần Minh cũng chẳng dám bạo phổi như thế nữa là! Cô giáo Lan nhìn nguyện vọng ghi trong đơn, lại nhìn vẻ mặt rắn đanh của Hân Nhiên thì biết là bạn đã quyết tử chiến phen này, cô không nỡ nói thêm gì nữa. Còn Hân Nhiên cũng biết nếu lần này thi trượt không vào được trường Số Chín thì hoặc phải nghỉ học, hoặc phải đóng góp cho nhà trường một khoản tiền lớn, hoặc phải trở về nội địa. Hân Nhiên đánh cuộc bằng cả tiền đồ của mình. Tính cách tự tôn, hiếu thắng mách bảo bạn, bạn không có cách lựa chọn nào khác. Trong tình hình chỉ có một lối thoát, tinh thần liều chết phấn đấu của người ấy tất nhiên phải khác người thường. Hân Nhiên cũng không ngoại lệ. Mặc dù học rất giỏi song Hân Nhiên vẫn phấn đấu theo kiểu "treo tóc lên xà, sẵn dùi đâm vế". Mẹ Hân Nhiên xót xa quá bảo bạn nghỉ giây lát. Hân Nhiên không ngửng đầu lên, chỉ thuận miệng đáp:

_ Con học thế này cũng vì muốn đỡ cho gia đình một khoản tiền!

Người mẹ ngớ ra rồi tiếp đó thở dài thườn thượt. Thì ra tránh để khỏi phải làm "học sinh cao giá", Hân Nhiên là cô gái không có khái niệm về tiền, xưa nay không nhiệt tình tham gia tán gẫu với bạn bè về những đồ dùng danh tiếng hoặc cách tiêu xài. Một đứa trẻ như thế mà nay biết lo lắng về học phí thì quả là Hân Nhiên đã trưởng thành rồi. Kiểu trưởng thành đó nên mừng hay nên lo là điều cha mẹ thường không kịp nghĩ tới, song bà mẹ Hân Nhiên cảm thấy mình có lỗi trước tiên.

Cuối cùng ba ngày "u ám" cũng qua đi. Rất nhiều người lo lắng hỏi Hân Nhiên:

_ Thi thế nào? Có chắc đỗ không?

Hân Nhiên vẫn không tỏ vẻ gì. Ai nấy tưởng bạn trượt, song sự thật hoàn toàn trái lại. Hân Nhiên làm rất tốt, hơn cả mức bình thường. Có điều bạn rất mệt, chẳng hứng thú đâu ứng đáp những câu hỏi thăm hoặc chân thành hoặc giả ý. Cuối cùng, tờ thông tri nhận vào học cũng gửi đến. Hân Nhiên đến trường được chúc mừng hết nhẽ. Cô Lan cầm tay Hân Nhiên chỉ chực khóc.

Hân Nhiên vẫn không nói gì. Trong tiếng cười nói của mọi người, bạn không sao rặn nổi một nụ cười. Bạn quá mệt. Bạn khóc đến mấy lần song không bao giờ cho ai được thấy.

Một cô gái quật cường đến thế, nếu không phải vạn bất đắc dĩ, làm sao lại chịu đưa lễ đi biếu xén? Một nơi xưa nay tự hào về văn minh, khai thác, sáng tạo cái mới như Thâm Quyến làm sao có thể nhẫn tâm để cho một nữ sinh trung học phải vạn bất đắc dĩ đến thế?

Vương Tiếu Thiên bất bình thay cho Hân Nhiên.

KHÔNG THẸN LÀ NGƯỜI ĐÁNG YÊU NHẤT

Vừa đặt mình là ngủ như chết! Qua được một ngày thật mệt hết sức. Cứ nằm ngay trên ván cứng cũng ngủ ngon được như thường . Đột nhiên, một tràng còi xé tai làm mọi người choàng tỉnh. Lật mình trở dậy mới thấy đôi chân cứng đơ. Hôm qua chạy mười vòng quanh thao trường tuy vất vả nhưng chưa thấy đau buốt. Hôm nay trở dậy phải nâng một chân đặt xuống trước rồi lai nâng chân kia đặt xuống sau.

Ngay sau đó là cảnh hoảng loạn nhốn nháo. Các bạn vẫn chưa tỉnh ngủ hẳn, dơ tay giụi đôi mắt ngái ngủ, tóc để rối bù đi rửa mặt. Từ tiếng còi báo thức cho đến lúc ra đi thao trường chỉ có năm phút. Người nào chậm chạp thì khi tới thao trường giầy chưa kịp buộc dây, mũ còn cầm trên tay, chẳng còn kip rửa mặt đánh răng nữa.

Quân Nhân rất coi trọng tốc độ. Sau lúc nhốn nháo là yên tĩnh trở lại. Mấy trăm người trên thao trường mà đến im hơi lặng tiếng.

Lúc này mới khoảng năm rưỡi sáng, trời mới tờ mờ sáng. Trước hết là biến đổi hàng ngũ, tiếp theo sau là chạy bộ, thoạt đầu, ai nấy đều rất vui: Một biển màu xanh lá cây nhô lên hạ xuống theo hiệu lệnh oai nghiêm. Nghe bước chân của mình hòa vào bước chân của mấy trăm người khác, trong lòng ai nấy bất giác trào lên cảm xúc tự hào.

Nhưng sau mấy vòng là bắt đầu loạc choạc. Nhìn thao trường to rộng mà thấy mênh mông như cánh đồng, bước chân càng ngày càng chậm, miệng há càng ngày càng to. Nhìn mấy sĩ quan thầy giáo chạy dẫn đầu, chẳng thấy họ có ý dừng lại. Mọi người đều tự nhủ thầm: "Vòng này là vòng cuối cùng, vòng này là vòng cuối cùng!" Nhưng họ vẫn chạy hoài, chạy mãi.

Cuối cùng thì cũng dừng lại. Hai chân lúc này đã hầu như không phải là chân mình nữa rồi. Chỉ muốn nằm xoài ra hoặc ngồi xuống cũng được song mọi người vẫn phải đứng nghe giáo viên nói về nội dung huấn luyện hôm nay...

Nghỉ tập là ăn cơm sáng. Trước khi ăn cơm còn phải hát. Bụng sôi ùng ục là để đệm cho tiếng quân ca! Hôm này tì vị mọi người tốt phải biết. Để tranh thủ thời gian các bạn gái hãy vứt bỏ hết vẻ duyên dáng, nhỏ nhẻ. "Không được ghé tai trò chuyện, không được bỏ thừa cơm canh, không được gù lưng ăn cơm". Các bạn học sinh ra sức ăn, các sĩ quan thầy giáo ra sức nhắc nhở, thế là ai nấy phải ưỡn thẳng lưng lên, cầm lấy bát, xúc đầy miệng mà nhai nuốt cho đến lúc vét trơ đáy bát. Ai nấy đều thầm kêu: "Làm lính mất hết tự do, đến ăn cơm cũng không được tùy ý". Nhưng quân nhân là quân nhân, tác phong tốt đẹp của họ là do luyện tập với yêu cầu nghiêm khắc như thế mà có.

Ngày đầu tiên học cách ăn cơm, cách gấp chăn, cách sắp xếp phòng ở. Những việc ai ai đều biết ấy, đến đây phải học lại từ đầu. Nhìn các giáo viên xếp vuông vắn tấm chăn cuộn trên giường. Dư Phát buột mồm nói:

_ Xếp cẩn thận như thế để làm gì? Tối lại chả phải tung ra đắp hay sao?

_ Thế cậu ăn cơm làm sao lại phải rửa bát sạch sẽ? Bữa sau chả phải lại dùng ăn cơm hay sao?

Ai nấy đều cười.

Chăn gấp thế nào, gối để ra sao, khăn mặt treo làm sao, rồi cốc đánh răng đặt ở đâu, bàn chảy đánh răng hướng phía nào v.v... đều có quy định rõ ràng. Sắp xếp lại theo yêu cầu là lập tức đổi thay liền, bộ mặt doanh trại đổi mới hẳn.

Khó chịu đựng nhất là hai ngày đầu, xương cốt như rã rời cả ra. Một số bạn còn mắc chứng "mẫn cảm với tiếng còi" bởi vì hễ còi vang lên là phải tuyệt đối phục tùng. Mọi người mất quyền chi phối thời gian của mình. Ngắm nghía kỹ càng trong gương bộ mặt rám đỏ vì cháy nắng hay tắm cho thỏa thuê đã là những ý tưởng vượt ngoài thân phận. Còi vừa thổi lên là phải bỏ hết mọi việc trong tay, hướng về phía tiếng còi ấy mà chạy.

Mao Chủ tịch có câu thơ khen nữ dân quân:

Súng dài năm thước hiên ngang,

Đẹp thay nắng rọi thao trường hôm mai.

Chị em Trung Quốc mới tài,

Hồng trang chẳng thích thích hoài vũ trang.

Các nữ dân quân sao mà đẹp và hào hùng đến thế! Ai nấy cũng muốn thử một chuyến xem sao. Qua thực tiễn mới biết cây súng năm thước ta trong huấn luyện đâu có nhẹ nhàng thoải mái như trong điệu múa? Một cây súng nặng 3,85 kg, muốn cầm chắc đã khó khăn, nếu muốn thao tác thành thạo trong tay thì không kể những nữ sinh yếu đuối như bọn Hiểu Húc, mà ngay "cánh đàn ông" như Vương Tiếu Thiên cũng chẳng dễ gì, không nghiến răng thì giơ sao nổi! Khó hơn nữa phải kể bước thẳng chân và đứng nghiêm. Bước thẳng chân phải chia từng động tác ra mà tập, hơn nữa mỗi động tác phải giữ được trong thời gian dài. Trước hết chân giơ thẳng ra phía trước, thành một góc khoảng 45 độ với thân người, sau đó cứ giơ mãi như thế, không đổi khẩu lệnh thì quyết không được đổi tư thế. Giơ lâu chân run lên, vừa luyện đứng một chân được ít phút thì bước tiếp theo càng khó hơn, có khi phải buộc cả gạch vào chân để tiếp tục tập, còn động tác đứng nghiêm là tư thế đứng thẳng trong thời gian lâu trong hàng quân. Đó là một mục huấn luyện xem ra không khó nhưng tập lại khó muốn chết. Trong hai mươi phút, bạn phải đứng ngay như bức tượng, không được động đậy. Ruồi muỗi cắn không được đập, da đầu ngứa không được gãi, mồ hôi chảy không được lau, thậm chí mắt cũng không được chớp loạn lên, phải học cách mười lăm phút trở lên mới được chớp một lần. Tập xong chân đau lưng ê ẩm, cơm cũng chẳng buồn ăn. Song các bạn không còn ca thán rầm trời như hai ngày đầu nữa, mọi người đều đã hiểu: tiểu đội trưởng Quân giải phóng dạy được cho các bạn một động tác thì cả làm mẫu và tập theo, anh ấy còn mệt còn vất vả gấp mấy lần các bạn.

Khi mọi người đã thích nghi thì một tuần huấn luyện cũng kết thúc.

Cảm xúc về tuần này thật khó nói ra cho hết.

Từ "quân nhân" bao giờ cũng khiến người ta liên tưởng rất nhiều đến sự tôn nghiêm, sự sống chết, tổ quốc... là những từ bi tráng, tốt đẹp và chứa chan tình cảm. Nhưng là một quân nhân thường chỉ có nghĩa là dâng hiến và luyện rèn. Họ không thẹn là những người đáng yêu nhất!

Ngày cuối cùng đợt huấn luyện, thầy chủ nhiệm tới đảo Cô Đơn.

_ Em đã biết gấp chăn thành góc rồi!

_ Em đã biết đi trong hàng thế nào!

_ Em đã biết...

Đương nhiên những câu "đã biết" này còn phải thêm ở đằng sau một bổ ngữ cực kỳ quan trọng, đó là "như bộ đội".

Thầy Giang cười ha hả, hài hước bảo:

_ Thầy vui mừng lắm, thế gọi là "vật này có vật khác trị". Thầy không quản được các em nên các em mới phải bị đưa tới cho bộ đội giáo dục chứ!

CÁC ANH BỘ ĐỘI GIỎI MỌI MẶT

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Tập quân sự xong về nhà, câu đầu tiên mẹ nói là: "Hiểu Húc, ba lô của con ngay ngắn lắm, xem ra tập quân sự có ích đấy chứ!"

Tối hôm sắp sửa ra về, bọn mình cùng sĩ quan và binh lính đóng ở đảo tổ chức buổi liên hoan và xem phim, phim cũ Đội du kích đường sắt. Nghe lời hát lúc bấy giờ, âm điệu thật mạnh mẽ nhưng mình vẫn thích nghe bài hát thịnh hành bây giờ. Điều đó chứng tỏ mình thiếu kiên cường, chỉ thích tình cảm quyến luyến.

Xem phim xong, chúng tôi cất cao tiếng hát bài quân ca. Thoạt đầu Lưu Hạ lĩnh xướng: "tôi là một người lính". Lưu Hạ bắt đầu bằng nốt cao quá lại kéo dài giọng ra, không còn chút khí phách nào.

Đại đội trưởng nói:

_ Cô này hát theo cách hát tình ca phải không?

Ai nấy đều cười. Bọn mình lần đầu tiên mới nghe đại đội trưởng nói đùa, thường ngày ông thầy này hung dữ lắm. Sau đó đại đội trưởng lĩnh xướng: "tôi là một người lính". Quả nhiên hiệu quả khác hẳn.

Tối hôm ấy mọi người vui như điên, các anh bộ đội còn phấn khởi hơn cả bọn mình, nào disco, nào chacha, mặt nào cũng giỏi. Xem ra bọn này có phần đề cao các anh ấy quá. Ánh đèn nêong chiếu trên những khuôn mặt trẻ trung vui tươi, hăng say, tràn trề sức xuân.

Cuối cuộc vui, đại đội trưởng xách ra một túi xách thật to. Lúc đầu bọn này cứ tưởng sẽ phân phát vật kỷ niệm nào đó. Đợi đến khi mở túi ra, tất cả mới ngớ ra: Trong túi là đủ thứ đồ ăn vặt mà bọn này bị tịch thu hôm trước. Bọn này từng đoán số đồ này có lẽ đã bị các lính xơi hộ mất rồi. Ý nghĩ của bọn này thật ti tiện, thuần túy là lòng dạ của kẻ tiểu nhân. Đại đội trưởng cười bảo:

_ Vật về chủ cũ đây nhé!

Sáng tinh mơ ngày hôm sau, đúng năm giờ rưỡi, còi lại vang lên. Mấy trăm người cùng khối lớp mười lại ra thao trường. Trên thao trường mấy chục thầy giáo sĩ quan đã đứng sẵn, họ nghiêm chỉnh kính chào bọn này, bọn này cũng đứng nghiêm trả lễ.

_ Phục vụ nhân dân! Bọn này dị khẩu đồng thanh hô.

Câu này không bao giờ lỗi thời.

Bọn mình lên tàu thủy nhưng không vào khoang mà đứng trên mui, lòng quyến luyến không muốn rời. Các thầy cô giáo sĩ quan ra sức vẫy tay, chúng tôi cũng ra sức vẫy lại.

Tạm biệt đảo Cô Đơn!

Tạm biệt đợt tập huấn quân sự!

Chương X

GIỜ HỌC NÀY PHÁT BIỂU TỰ DO

Dạy học là một nghệ thuật, ai không biết biểu diễn sẽ là thầy giáo trung học tồi.

Thầy giáo Giang mặc một bộ âu phục mới mua tâm tư khoan khoái, tinh thần phấn chấn như thường ngày hy vọng sẽ dạy tốt buổi học này, thầy sẽ không phải trông thấy một khuôn mặt nào thờ ơ, một đôi mắt lộ vẻ sốt ruột nào. Thầy hy vọng sau tiết học, học sinh sẽ tiếp thu được một điều gì đó.

Thầy Giang vừa vào lớp, bỗng cả lớp "a" lên một tiếng rồi tiếp theo là một tràng vỗ tay:

_ Thưa thầy, thầy mặc bộ quần áo mới này tôn người lên đấy ạ!

_ Thưa thầy bộ này vừa vặn người thầy quá!

Thầy Giang cười, cái bọn học sinh này thế đấy!

Tiết học hôm nay thầy giảng một đoạn trong phần kiến thức đơn nguyên và huấn luyện để chữa một bài làm văn. Giờ học bắt đầu được một lúc thì Vương Tiếu Thiên giơ tay xin phát biểu.

_ Thưa thầy, em thấy bài văn này sửa không được hay. Nhất là đoạn kết đem lời nói mộc mạc của người thợ khâu giầy "các em dành tiền mua mấy quyển bài tập, đấy cũng coi là tâm nguyện của tôi" cố sửa thành "Các em để dành số tiền này mua mấy quyển bài tập, học thêm chút kiến thức, mai này làm tốt việc xây dựng bốn hiện đại hóa, đó cũng là tâm nguyện của chúng tôi!" sẽ làm cho người ta cảm thấy lời nói không thực.

Thầy Giang ngẩn ra, học sinh ngồi bàn dưới cũng xôn xao bàn luận.

_ Người thợ giày biết nói như thế sao?

_ Đúng là ngôn ngữ của người thợ giày cần phải mộc mạc.

_ Bài giảng đã chọn vào sách giáo khoa, theo tớ là không thể sai được.

_ Sách giáo khoa cũ quá rồi, mấy chục năm chẳng thay đổi gì cả, vẫn nội dung ấy.

_ Viết như thế là hay lắm rồi, phải viết tính ưu việt không có gì so sánh nổi của chủ nghĩa xã hội, chứ cả đất nước là một màu rực đỏ một giọng nói đáng ghét cất lên.

Theo kế hoạch, tiết học này phải giảng xong bài nhưng xem ra không thể xong được rồi. Thầy Giang ngẫm nghĩ rồi gấp sách lại:

_ Thế này nhé, giờ học này các em tự do phát biểu, chúng ta bàn về cách nhìn nhận tác phẩm văn học.

Nghe thầy giáo nói thế, tiếng ồn ào trong học sinh lặng hẳn, không một ai nói gì nữa:

Chẳng phải các em vừa bàn bạc rất sôi nổi đó sao? Nào chúng ta khiêng bàn xếp thành vòng tròn, như thế không khí thảo luận sẽ hay hơn.

Sau khi đã tay năm tay mười kê bàn thành vòng tròn, đám học sinh ngồi đối diện nhau, ai nấy đều cười. Lâm Hiểu Húc đại diện cho khoa văn nói trước tiên:

_ Tôi bắt đầu nhé! Tôi cảm thấy bây giờ các đầu đề làm văn đều giống nhau cả, chẳng hạn như "người không thể quên" "một việc nhỏ có ý nghĩa lớn" "lần thứ nhất..." từ khi bắt đầu học tiểu học đến giờ cũng chỉ mấy đề mục ấy, đổi qua đổi lại... Thầy giáo còn nói "mấy bài ấy làm rồi, bây giờ làm lại để xem xem trình độ của mọi người có nâng cao được chút nào hay không?" Nhưng một đề bài đã làm qua một lần lại làm lần thứ hai, thứ ba ai còn hứng thú làm nữa, thế thì nâng cao sao được?

Lâm Hiểu Húc vừa nói xong, Tạ Hân Nhiên liền nói:

_ Chúng ta làm những bài văn ấy đều theo một hình mẫu đã định sẵn. Viết về một người bạn tốt thì nhất định phải là đoạn đầu bạn tốt như thế nào; đoạn giữa thế nào cũng phải nảy sinh mâu thuẫn như làm hỏng một vật gì mà bạn yêu thích, bạn bắt ta đền làm ta hiểu lầm lòng tốt của bạn, đoạn kết luận bạn sắp chuyển đi nơi khác, trước khi đi đem tặng ta một vật lưu niệm thế rồi ta hối hận sâu sắc và luôn luôn nhớ đến bạn. Viết về một sự việc chẳng hạn, làm một việc tốt thì nhất định ta ban đầu không muốn làm việc đó như thế nào nhưng lúc ấy khăn quàng đỏ trên ngực đón gió bay phơi phới khiến ta nghĩ mình đã là một đội viên thiếu niên..., sau đó "ta" làm việc tốt và thấy lòng thư thái hẳn, như thế nếu như hôm đó ta không quàng khăn đỏ thì lẽ nào ta lại không làm việc tốt đó sao! Chúng ta từ nhỏ đã viết như thế, nhất là khi học tiểu học đúng là nghìn bài như một. Học sinh nước ngoài làm văn không có trình độ cao, ý nghĩa cũng không nhất định phải sâu sắc nhưng văn chương họ viết ra đều rất chân thực, đều có cái riêng của mình.

_ Chúng ta rất thích viết được chút gì đó của chính mình. Hồi học phổ thông cơ sở có một lần, thầy giáo cho làm một bài văn đề tài tự do, kết quả lần ấy chất lượng cao hơn hẳn mọi lần khác - Lâm Hiểu Húc lại nói tiếp - nếu muôn nâng cao trình độ làm văn thì không thể hoàn toàn dựa theo bài học ở nhà trường.

_ Các bạn còn nhớ bài Chiếc áo quý giá mà chúng mình đã học không? Tôi có cảm giác là người ta đã viết rất to tát về một vấn đề rất nhỏ. Thủ tướng làm rách của người ta một chiếc áo nên đền chiếc khác, đó là việc rất bình thường và nên làm có gì mà phải làm ầm ĩ lên!

Nói thật nhé, tôi cảm thấy giáo trình của chúng ta rất "tả". Tuy nhiên đã sửa rất nhiều lần nhưng chỉ là thay thang chứ không thay thuốc. Bây giờ tất cả đều là kinh tế thị trường, thế mà sách giáo khoa chính trị vẫn viết là kế hoạch kinh tế có như thế cũng là không theo kịp thời đại, huống nữa sách còn bình luận về chủ nghĩa tư bản quá phiến diện.

Dần dần đầu đề phát biểu nhảy ra khỏi sách giáo khoa học sinh lại bàn đến những tác giả, tác phẩm mà mình ưa thích.

_ Tôi không thích thơ mông lung (Một thể thơ hiện đại, chữ trong bài dễ hiểu nhưng ý trong bài không phải ai cũng hiểu được), tôi nhớ có một nhà thơ từng đăng một bài nhan đề là Lưới. Suốt cả bài thơ dày đặc chỉ một chữ lưới, như thế mà gọi là thơ? Chẳng hóa ra cũng rất mông lung đó sao? Tiêu Dao nói.

Tiêu Dao từ nhỏ đọc qua không ít thơ cổ, bạn sùng bái Lý Bạch, và cũng thích Đỗ Phủ, nhưng thích nhất là Lý Hạ "có tài như quỷ". Bạn nói tiếp:

_ Tôi cho rằng thơ dài và từ (Thể thơ chữ dài ngắn không đều, vốn là lời những khúc hát) Tống rất hay, như là câu: "Bãi lớn khói vươn thẳng, sông dài mặt trời tròn".

Lại còn câu "Lưu lạc thành bùn, nghiền thành bụi, chỉ hương thơm như cũ" đều là những câu thơ tuyệt vời, thơ hiện đại xuất hiện rất nhiều ngày nay không thể nào so sánh được. Thơ hiện đại có những bài không đọc đủ ba lần thì không hiểu tác giả nói gì nhưng đọc đủ ba lần rồi mới hiểu tác giả chẳng nói gì cả!

_ Thơ cổ cũng như thơ hiện đại mỗi thứ đều có giá trị trường tồn cả đọc không hiểu mới thú vị chứ!

_ Thơ mông lung cũng không đến nỗi tối ý lắm đâu.

_ Lỗ Tấn đã từng nói: nếu như anh không có tài hoa phi phàm thì tốt nhất đừng làm thơ. Thơ hay người đời Đường đã làm hết sạch rồi.

_ Tác phẩm của La Lan rất hay, viết nhàn nhạt thôi nhưng ý tứ thì đậm đặc!

_ Sách viết cho học sinh trung học ngày nay rất dở. Nguyên do là trước kia không có người viết, còn bây giờ thì ùa nhau viết, không yêu sớm thì mâu thuẫn thế hệ, làm như học sinh trung học ngoài chuyện yêu sớm, hoặc cãi lại thầy giáo và bố mẹ ra chẳng còn biết đến điều gì khác nữa. Kỳ thực học sinh trung học bây giờ khát vọng rất cao.

_ Trái lại tôi cho rằng học sinh trung học bây giờ chẳng có điều gì đáng viết cả, bằng phẳng nhạt nhẽo, chỉ có học và học tập nhà văn cũng chẳng lấy tài liệu đâu mà viết.

_ Nói tóm lại: sinh viên đại học là con cưng của trời, học sinh tiểu học của tổ quốc. Còn học sinh trung học ư? Còn có mỗi một chuyện yêu đương sớm đem ra mà nói thôi. Đây không phải là ý kiến của tôi đâu, mà là những điều báo chí viết cả đấy. Có điều chuyện yêu đương của học sinh trung học cũng nghiêm trọng thật đấy. Dư Phát vừa nói vừa liếc nhìn Vương Tiếu Thiên và Lưu Hạ.

_ Nhưng đấy không phải là vấn đề chủ đạo của đời sống học sinh trung học - Hân Nhiên nói.

_ Người không yêu đương sớm vẫn nhiều hơn chứ!

Liễu Thanh nói:

_ So sánh ra thì nữ sinh trung học còn may mắn hơn. Nào là Tuổi xuân muôn năm, Đậu khấu tuổi hoa, Thiếu nữ áo hồng, Nữ sinh trung học mất tích, tất cả đều viết về con gái. Còn con trai ư?

_ Có một bộ Tội phạm thiếu niên đấy, - có tiếng cắt ngang nói. Tất cả cười ầm lên.

_ Điều đó nói lên cái gì? Vương Tiếu Thiên lại nói - Điều đó nói lên rằng cuộc sống của nam học sinh trung học không phải nhờ viết mà phải dựa vào hiểu biết.

Nam học sinh vỗ tay đôm đốp hưởng ứng lời Vương Tiếu Thiên.

Lập tức có một nữ sinh nói:

_ Đúng là chưa một lần được uống rượu bồ đào thì nói rượu bồ đào chua.

_ Nói đến các nhà văn nữ như Quỳnh Dao, Nghiêm Tấm ư? Họ từ lâu đã không được ưa thích nữa rồi, toàn là chuyện giai nhân tài tử, nội dung cũng đại đồng tiểu dị mà thôi. Truyện của Sầm Khải Luân lại càng là như thế; nhân vật nam thì chủ yếu là con em các nhà giàu, trai thì tuấn tú phóng khoáng, nữ thì tiểu thư ngàn vàng, xinh đẹp siêu phàm. Trên đời này làm gì có nhiều chuyện tốt đẹp như thế!

_ Trái lại tác phẩm của Tam Mao (Nữ văn sĩ nổi tiếng Đài Loan) lại hay. Ở đâu có cuộc sống mưa thuận gió hòa, có những cuộc đời "lên voi xuống chó" có nhận thức cảm tính về cuộc sống và cũng có những khám phá lý tính về cuộc đời. Ngoài ra Tam Mao có một câu mà tôi rất tin phục, đó là "giả sử không thành công thì cũng không đến nỗi mất trắng". - Lâm Hiểu Húc vốn là một người sùng bái Tam Mao.

_ Tôi thường xuyên nghe nói về Tam Mao và tác phẩm của cô nhưng tôi chưa đọc. Sau khi cô tự sát, tôi mới đọc tác phẩm thì thấy rằng cô ấy rất nhiệt tình với cuộc sống, có thể tả cuộc sống đơn điệu vô vị, gian khổ ở sa mạc thành cuộc sống đầy sinh khí. Thế nhưng vì sao cô ấy suy sụp đến tự sát nhỉ, Lưu Hạ hỏi.

_ Cũng có thể khi đạt được tới mức độ tư tưởng như cô ấy thì sống chết đã chẳng còn giới hạn nữa, sinh chính là tử, tử chính là sinh.

_ Nói như thế chẳng có ý nghĩa gì và cũng là vô trách nhiệm.

Đám nữ sinh bàn về các nhà văn nữ Tam Mao, La Lan, Tịch Mộ Dung, Quỳnh Dao, chỉ cá biệt mới nhắc đến nhà văn đại lục. Các nam sinh thì bàn về Dương Sóc và "Văn học vô lại" (Tên gọi bắt nguồn từ nhân vật được cho là vô lại trong truyện). Bàn về Nietzsche (F. Wilhelm Nietzsche, nhà triết học Đức thế kỷ XIX) và tác phẩm siêu nhân, bàn đến Kim Dung, Lương Vũ Sinh và tiểu thuyết võ hiệp.

Mỗi học sinh phát biểu, đều bộc lộ rõ nhận thức của mình đối với vấn đề. Mười sáu tuổi là lứa tuổi đáng được coi trọng, bất kể rằng thể xác và tinh thần của họ đều chưa định hình.

"Khuynh hướng đọc sách của một người là biểu hiện bên ngoài của hoạt động tâm lý" thầy Giang nhìn đám học trò sôi nổi đầy khí thế mà như lần đầu tiên mới quen biết họ.

"Cơn sốt Kim Dung", "Cơn sốt Uông Quốc Chân" là xâm nhập vào nhà trường; tên văn của Lương Thực Thu và Lâm Ngũ Đường luôn ở trên tay, Giên Ero và Hồng Lâu Mộng được trao đổi nhau đọc, các tập tranh châm biếm của Thái Chí Trung cũng được yêu thích. Người thời đại trước không thể hiểu thấu đáo những suy nghĩ trong lòng người thời nay nhưng học sinh trung học không nghĩ thế. Các em tự tìm niềm vui, các em làm theo ý mình, tiếng đọc sách vẫn vang vang và vẫn sôi nổi nhiệt tình.

Lúc ấy đã quá giờ tan học, hứng thú của mọi người chưa giảm, vẫn bàn luận say sưa, từ thơ ca đến tiểu thuyết, từ văn học Trung Quốc đến tác phẩm nước ngoài, từ văn học cổ điển đến "dòng ý thức" (Một trào lưu sáng tác thuộc trường phái hiện đại). Đề tài không ngừng thay đổi, sinh động.

...

Thế đấy, một bài học không chỉ cần cung cấp cho học sinh tri thức mà còn cần phải trang bị cho họ phương pháp đọc sách nữa. Nếu bản thân thầy giáo là người tình cảm nhạy bén biết gợi mở thì có thể đạt được kết quả đó. Do vậy, thầy Giang trong lòng vui vẻ tự tin đợi buổi dạy ngày mai.

KHÔNG PHẢI BỘ ÓC NGƯỜI MÀ LÀ BỘ ÓC ĐIỆN TỬ

Giờ toán, cô giáo Tôn đã chú ý đến Lưu Hạ. Cha mẹ Lưu Hạ liền mấy hôm nay đưa nhau ra tòa, vì thế trong đầu bạn lúc nào cũng đầy ắp chuyện buồn ấy. Bấy giờ Tạ Hân Nhiên ngồi bên cạnh lén đưa cho mảnh giấy.

_ Cẩn thận! Cô giáo đã chú ý đến cậu từ lâu lắm rồi đấy! Cô đang giảng đến trang 102: đường huyền bằng cân hai của tổng bình phương hai cạnh.

Lưu Hạ giật mình, vội vàng sửa áo ngồi ngay ngắn lại rồi lập tức lật sang trang đó; vừa mới tìm được công thức, cô giáo đã gọi.

Lưu Hạ đứng dậy, cô giáo quả nhiên hỏi ngay vấn đề vừa mới giảng.

Nguy hiểm thật. May mà Lưu Hạ đã liếc qua nên trả lời được liền một mạch. Cô giáo gật đầu, bạn ngồi xuống ngầm đưa mắt cho Hân Nhiên, ánh mắt thần bí và hiểu lòng nhau.

Cô giáo mang một cặp kính to màu sẫm. Học sinh thường cả quyết với nhau rằng cô thiếu mất giây thần kinh cười, nét mặt lúc nào cũng lạnh lùng, nghiêm túc và thản nhiên. Không ai đoán được tuổi tác của cô, dường như cô không có tuổi trẻ, và cũng vĩnh viễn không già.

Cô giáo Tôn thấy vẻ lo lắng của cả lớp liền viết lên bảng đen một đề toán:

_ Đây là một đề phụ, hơi khó, tôi gọi các em lên bảng giải.

Cô giáo Tôn chỉ nhìn vào Trần Minh. Từ trước đến nay cô vẫn rất tin tưởng Trần Minh, vừa sắp đặt bút chấm tên Trần Minh thì bỗng nhiên Tạ Hân Nhiên giơ tay.

Cô giáo Tôn nhìn em gật đầu.

Hân Nhiên lên bảng viết lia lịa dày đặc gần kín cả mặt bảng. Cô giáo khe khẽ gật đầu.

Dư Phát ngồi dưới trông thấy cô giáo gật đầu, vội vàng phụ họa theo:

_ Tạ Hân Nhiên tinh mắt thật! Cậu làm giống y như tớ!

_ Đúng, đúng, làm đúng rồi!

Cô giáo Tôn gật đầu liền liền và cô hơi mỉm cười. Cô vừa kiểm tra lại vừa nói:

_ Kiến thức cơ bản rất vững, chứng tỏ em nắm rất chắc những kiến thức đã học; tư duy rất chặt chẽ, lý giải rất rành mạch. Cô cho rằng không ít em giải theo cách này.

Cô giáo nhìn cả lớp một lượt, phát hiện ra Trần Minh ngồi tựa lưng vào ghế, mắt vừa nhìn bài toán bạn giải trên bảng đen nhưng chốc chốc lại nhìn cô giáo, ánh mắt tỏ ra rất tự tin, lại như có vẻ khiêu khích. Cô giáo hỏi:

_ Trần Minh em có giải như thế không?

_ Không ạ!

_ Không à? - Cô giáo ngạc nhiên nhìn Trần Minh, các bạn cũng nhìn Trần Minh.

_ Em lên bảng làm theo cách của mình! - cô giáo nói, đồng thời cầm viên phấn đưa cho Trần Minh.

Trần Minh đi lên bảng, cầm viên phấn từ tay cô giáo và không một chút do dự viết "lách cách lách cách" trình bày bài giải, chỉ hơn mười hàng là xong. Không đợi các bạn hiểu hết em đã xuống bục. Cô giáo gọi lại bảo:

_ Đây không phải là trình độ của học sinh lớp Mười mà em đã sử dụng tri thức của lớp Mười hai. Em học qua rồi sao?

Khóe môi Trần Minh khẽ nhếch lên:

_ Lúc em rỗi em tiện tay giở sách giáo khoa của lớp Mười hai thôi ạ. Cô giáo Tôn biết rằng Trần Minh tuyệt đối không phải tiện tay giở sách lớp trên đơn giản như thế. Bạn khiến cô rất vui mừng.

_ Giỏi, giỏi! Rất giỏi! Cách giải này đơn giản mà rất rõ ràng.

Các bạn trong lớp đều tấm tắc khen, Dư Phát giơ cả ngón tay cái, nói rất dõng dạc:

_ Bộ óc điện tử! Không phải bộ óc người mà là bộ óc điện tử!

Các bạn đều cười. Vương Tiếu Thiên nói kháy:

_ Dư Phát, lần này người ta không làm giống cậu nữa à?

_ Khác một chút, khác một chút, Dư Phát không hề đỏ mặt.

Trần Minh ngoài vẻ không thèm để ý đến sự thán phục của Dư Phát, trên nét mặt bạn rất khó tìm thấy một biểu hiện nào của nội tâm; vẻ mặt bạn vẫn bình thản như cũ, đúng là một tài năng luôn luôn ưu tú thì mới có được thái độ đó.

Cô giáo Tôn nhìn Dư Phát rồi lại nhìn Trần Minh cô nói:

_ Em chỉ cần có được một nửa của Trần Minh là cô sẽ thắp hương rập đầu vái em rồi.

Dư Phát gãi gãi sau gáy:

_ Thế thì em ngượng lắm, em không dám. Để cô vái thì em chịu sao nổi, xin cô miễn cho ạ!

_ Các em cần phải học tập Trần Minh nhiều. Không dễ đâu! Quả thật không dễ đâu! - Cô giáo vừa nói vừa gật gật đầu.

Trần Minh là một học sinh giỏi toán nhất lớp, luôn luôn được cô giáo Tôn khen là một học sinh anh tài, thế mà đến giờ chính trị thì lại bị phê bình.

LẠC ĐÀ GIỮA BẦY DÊ

Trần Minh từ trước vẫn không học cẩn thận môn chính trị, bạn coi thường nhất là bài học môn này. Người ta nói "yêu nhà thì yêu cả con quạ đậu trên mái", vậy nếu ghét ngôi nhà thì cũng ghét lây cả con quạ, Trần Minh cũng thế, bạn không thích luôn cả cô giáo môn này mà bạn gọi là "bà già Mác Lê".

Thực ra "bà già Mác" dạy chính trị có thể nói là chẳng có điều gì đáng phải xấu hổ. Cách ăn mặc của "bà" đúng tiêu chuẩn của một giáo viên dạy chính trị. Mái tóc rẽ ngôi theo tỉ lệ 3/7, phần lớn hơn được gom lại phía sau tai bằng một chiếc cặp tóc to đúng hệt kiểu tóc của cán bộ hội liên hiệp phụ nữ những năm 70, váy thì chưa bao giờ mặc, dù trời nắng nóng đến mấy vẫn mặc chiếc quần tây ống đứng đến nỗi khiến người ta ngờ rằng lông chân "bà" quá dài hay có sẹo gì đó. Lối ăn mặc thì ở Thâm Quyến này ngoài một vài trường hợp có thể gặp bất chợt trong nhà trường, trên phố chẳng mấy khi trông thấy.

Mọi người đều coi trọng giờ giảng của "bà già Mác" nhưng số người trong lớp chú ý nghe giảng lại không nhiều. Thành tích điểm học chính trị cao phần lớn đều nhờ vào việc trước giờ kiểm tra vội vàng học ứng phó mà có.

_ Hôm nay chúng ta học đến bài thứ chín, cô giáo viết to đề bài lên bảng đen, sau đó giở đến trang 78 rồi bắt đầu lý luận đi lý luận lại.

Trần Minh thản nhiên mở sách tham khảo đại số không biết có được từ đâu bắt đầu giở bài tập.

Dư Phát chỉnh lý ngay tình hình cổ phiếu nghe trên máy BP vào một quyển vở Dư Phát so sánh, tính toán chuẩn bị sau khi tan học đi mua cổ phiếu. Bây giờ không giống như thời kỳ đầu, người ta hoàn toàn không cần đến sở giao dịch chứng khoán mà có thể tự ủy thác mua bán qua điện thoại, chỉ cần một cú điện thoại là xong, rất tiện lợi. Nhìn thoáng vẻ cậu ta chăm chú, tưởng đâu như đang ghi chép vậy.

Vì mong buôn bán cổ phiếu, lúc nào Dư Phát cũng mang theo máy điện thoại, đôi khi quên khóa, bất chợt giữa giờ học máy bỗng nhiên kêu vang, mọi người đều không bằng lòng. Lưu Hạ cười nói:

_ Cậu tưởng đeo máy BP là oai à? Mọi người đều bảo có máy BP nếu không là lái xe thì cũng là gái gọi, cậu là thứ gì nào?

Dưới sổ ghi chép của Liễu Thanh lại có mấy tờ giấy viết thư, bạn cầm cây bút máy vàng Liễu My mua cho viết: "Chị hai thân yêu, chào chị!" một lúc sau lại đổi cây bút bi ghi một vài điều gì đó ở trên bảng đen. Mỗi lần viết vài dòng thư lại dịch vở lùi xuống che trang giấy viết thư đi che tai mắt mọi người, thỉnh thoảng lại ngước nhìn cô giáo để quyết định bước tiếp theo là viết thư hay ghi chép. Như vậy hết giờ học, vừa ghi chép đầy đủ bài vở vừa xong thư, có thể gửi đi được.

Cô giáo dạy chính trị cũng biết những tình hình bên dưới có chiều không ổn, cô nói:

_ Đừng coi giờ chính trị là không cần thiết. Các em nghĩ xem học sinh nội địa học như thế nào? Trong các em có không ít người từ nội địa tới, chắc hẳn còn nhớ không khí học tập ở nội địa chứ? Các em ấy à, so với họ thì trình độ còn thua xa! Hơi một tí cô giáo chính trị lại nói như thế, lại kể chuyện học trò cô ở nội địa giỏi giang ra sao, đa số học sinh đều nghe lời cô và thu hoạch được rất nhiều. Nhưng Trần Minh phản cảm với điều đó. Bạn không chấp nhận được: Ở nội địa hay ho như thế sao cô không ở đấy mà lại chạy đến Thâm Quyến? Vì tiền, vì được đãi ngộ cao chăng? Toàn nói xạo! Lời lẽ của cô khiến cho người ta thấy rằng cô coi thường học sinh Thâm Quyến, nhất là học sinh người địa phương. Những điều đó càng khiến Trần Minh nảy sinh tình cảm đối lập với cô.

Lát sau cả lớp náo loạn lên. Cô giáo gọi:

_ Dư Phát, em nói cho lớp nghe: tệ nạn thứ nhất trong bảy tệ nạn là gì?

Đây là một "tuyệt chiêu" của cô giáo và cũng là cú "sát thủ giản" (Giản: một loại roi có góc cạnh thời cổ) của nhiều thầy cô khác để đối phó với tình trạng mất trật tự của học sinh.

Đang lúc Dư Phát để hết tâm trí vào tình hình thị trường cổ phiếu thì nghe cô giáo gọi tên mình, cậu ta vội cất máy BP vào ngăn bào ra bộ điềm tĩnh đứng dậy, nhưng hai mắt không ngừng liếc phải ngó trái cầu cứu. Các bạn biết cô giáo đằng đằng sát khí nên không ai dám động tĩnh gì cả.

_ Vấn đề này ở...

Dư Phát làm ra vẻ thông hiểu, cậu ta cố sức nhấn từng chữ, trong khi đó liên tiếp đá vào chân ghế của Tiêu Dao:

_ Ở trong sách là... Dư Phát cố ý phá quấy khiến cả lớp cười ầm lên. Đúng lúc đó cứu tinh đã tìm ra lời đáp ở đoạn 3 trng 80. Dư Phát tìm được trang sách bạn chỉ, lập tức đọc dõng dạc:

_ Mại dâm, chơi gái!

_ Em ngồi xuống!

Cô giáo biết câu trả lời không phải chính Dư Phát nghĩ ra nhưng không bắt bẻ được điều gì nên chỉ trợn mắt nhìn cậu ta, ngụ ý bảo phải chú ý. Đối với Trần Minh, cô giáo biết rõ cậu ta đang làm gì, chỉ không muốn nói mà thôi. Loại học sinh này, đành chỉ nhắm một mắt, mở một mắt bởi dù thế nào Trần Minh cũng đổ đầu.

_ Mại dâm, chơi gái là chỉ... - cô giáo đang định giải thích thì nghe có tiếng cười lớn, liền hỏi tránh đi:

_ Các em hiểu cả chứ?

Thực ra đó là câu hỏi không cần trả lời, không ngờ có người lại lên tiếng rất rõ ràng:

_ Hiểu ạ!

Người đó là Dư Phát, cậu ta vừa bị cô giáo hỏi, muốn tỏ ra là mình đang chăm chú nghe nên đáp rất to.

Cô giáo đi lại phía bạn nửa đùa nửa giễu:

_ Ôi chà! Đến cô còn chưa hiểu, thế mà em đã hiểu à?

Bấy giờ cả lớp giống như cái chảo đang sôi được mở vung, những ai trước còn cười dè dặt thì lúc này tất cả cười phá lên, có học sinh thừa cơ gào lên, Dư Phát vốn chẳng biết đỏ mặt là gì cũng bị các bạn cười cho đỏ rừ cả mặt.

Giảng bài xong, cô giáo ra bài tập, bảo học sinh làm. Mọi người cất hết sách giấy viết thư, bắt đầu làm bài, riêng Trần Minh vẫn tiếp tục giảng đại số.

Cô giáo đến gần gõ gõ vào bàn nhắc nhở nhưng không nói gì, nói chung đối với loại học sinh giỏi thầy cô giáo thường nể mặt.

Trần Minh vẫn không nhúc nhích.

_ Tại sao em không làm bài tập?

Bị cô giáo hỏi, đứt mạch suy nghĩ, Trần Minh bực mình đáp cộc lốc:

_ Em không làm được.

Cô giáo ngạc nhiên, bình thường Trần Minh nói năng rất thận trọng, không hiểu sao hôm nay lại thế, cô ôn tồn hỏi:

_ Vậy thì trên lớp em cần phải nghe giảng chăm chú.

_ Em không hiểu.

Trước môt học sinh vô lễ và ngạo mạn như thế, cô giáo rất tức giận, cô cười nhạt bảo:

_ Em ngạo mạn quá đấy! Những học sinh như em tôi đã gặp không ít đâu, chẳng qua em chỉ là con lạc đà giữa đàn dê mà thôi, có gì ghê gớm đâu, so với học sinh nội địa em chỉ là con ếch ngồi đáy giếng, em có biết những học sinh giỏi ở Bắc Kinh nói về kỳ thi đại học năm nay thế nào không? "Đề thi dễ quá, thực là không có cơ hội cho chúng ta trổ tài". Các em có ai dám nói như thế không? Ở nội địa, tôi đã dạy biết bao học sinh giỏi và tài ba hơn các em nhiều, nhưng không có ai ngông cuồng tệ hại đến như em...

MỘT THẾ HỆ LÀ MỘT TẦNG TRỜI

Trước hai lời nhận xét khác nhau về một em học sinh thầy Giang chẳng biết phải trả lời thế nào. Trước tiên cô dạy đại số hết lời khen ngợi Trần Minh: "Ngày nay một học trò thực sự ham học như thế hiếm lắm!" Sau đó cô giáo chính trị lại tức giận nói: "Thật là chẳng ra làm sao! Mới hơn người được một chút mà học cái thói xem người bằng nửa con mắt, như thế sau này ra đời sẽ ra sao".

Thầy Giang quyết định phải tìm Trần Minh nói chuyện. Bây giờ tan học rồi, Trần Minh nhất định đang còn ở trong lớp. Thầy Giang đi đến cửa lớp học, quả nhiên thấy Trần Minh đang ở trong đó. Ông do dự một chút, quay đầu định bỏ đi.

_ Thưa thầy Giang ạ! Trần Minh goi thầy Giang ngoảnh đầu lại.

_ À Trần Minh, em chưa về nhà ư?

_ Thầy tìm em ạ?

Thầy Giang hơi lấy làm lạ, hỏi:

_ Nói như vậy là em đang chờ tôi?

_ Em đoán vậy. Cô giáo chính trị đến tìm thầy phải không ạ?

_ Thế em cũng đoán cô giáo dạy chính trị có đến tìm tôi chứ?

Trần Minh ranh mãnh cười:

_ Thế tại sao thầy lại bỏ đi ạ?

_ Sợ nói chuyện cũng chẳng đi đến đâu - thầy Giang cố ý dùng mấy từ "nói cũng chẳng đi đến đâu" của tiếng Quảng Đông để biểu thị ý chuyện trò không kết quả gì.

_ Thầy không hiểu em! - Trần Minh kết luận dứt khoát.

Thầy Giang cảm thấy chút ấm áp trong lòng, không ngờ mấy từ "không hiểu em" lại do Trần Minh nói ra. Thầy luôn cảm thấy ở học sinh "xuất chúng" này có một khiếm khuyết nào đó. Thầy thường nghe các thầy cô và học trò bàn tán Trần Minh là người quá chín chắn, nhưng thầy Giang cho rằng chính những điều đó lại chứng tỏ Trần Minh không chín chắn. Tuy nhiên thầy cũng thừa nhận rằng đó chỉ là cảm giác, thầy chưa hiểu được Trần Minh.

Có lẽ do cách ứng xử của em, nhưng em không giả dối, em không muốn lợi dụng ai nhưng cũng không muốn bị lợi dụng.

Trong con mắt của Trần Minh giữa người và người chỉ có một quan hệ lợi dụng và bị lợi dụng. Học trò lợi dụng thầy để học tri thức, thầy lợi dụng trò để được trả lương.

_ Lẽ nào ngoài điều đó ra không còn tình cảm tốt đẹp nào nữa chăng? - thầy Giang hỏi.

_ Cũng có thể có. Nhưng em chưa cảm thấy. Trần Minh lại nhớ tới những câu cô giáo chính trị thường hay nói trong lòng em dấy lên mối ác cảm. Mối ác cảm này được chất chứa trong người, ngày thường những lời ngợi khen của các thầy, kể cả của cô giáo dạy chính trị, và các bạn khiến nó nén xuống; một khi không được khen nữa, mối ác cảm chất chứa bấy lâu liền bùng ra. Bạn không thích thậm chí còn ghét cả những lời tán dương, khen ngợi quá với sự thực, nhưng bạn lại không cam lòng nhận lời chê trách của người khác. Trong tâm tư Trần Minh đầy những mâu thuẫn, điều đó dẫn đến thời điểm tỏ thái độ "bất phục tòng". Nỗi bất mãn và phản kháng có nhu cầu phát lộ ra, dù chỉ là một khoảnh khắc rất ngắn, cũng giúp cho tâm lý bạn trở lại căng thẳng.

Hình như có ai đó đã từng nói: "Cái nhìn của người khác làm ta suy sụp. Bao nhiêu lý tưởng, tình cảm tốt đẹp bị cái nhìn của người khác giết chết, nhưng cũng biết bao hư vinh, bao cái tốt giả nhờ ánh mắt của người khác mà dần dần thăng hoa". Nói như thế không phải là không có lý.

_ Trần Minh, vì sao em nhìn nhận vấn đề thấu đáo đến thế? - thầy Giang cười nói.

_ Tại vì con mắt em nó khác lạ! - Trần Minh ngạo mạn nói tiếp - Người ta nhìn thấy mặt trời màu hồng rực rỡ còn em thì thấy cái nhân đen trong mặt trời.

Trần Minh nhún vai thay cho ý câu chưa nói hết, thật có chút ý vị "mọi người đều say riêng mình ta tỉnh" sau đó cũng như mọi khi bạn ngẩng đầu ra về.

Từ nãy đến giờ thầy Giang rất lưu ý đến những điều vừa nghe. Thế giới nội tâm của học sinh thật phong phú và cũng phức tạp, muốn hiểu họ phải thâm nhập vào thế giới nội tâm của họ mới được.

Thầy Giang hy vọng Trần Minh còn nói nữa, còn cởi mở hơn, sẽ tự nói ra những điều mình buồn vui yêu ghét, nhưng không đợi thầy tiếp cận cậu học sinh "mũi nhọn" này đã đóng chặt cánh cửa tâm hồn vừa mới hé ra. Thế hệ học sinh thời đại này không giống với thế hệ các thầy trước. Thời đại mới đào tạo nên một học sinh mới cho thời đại mình. "Một thế hệ là một tầng trời". Trong khoảnh khắc lúc này thầy Giang trong lòng ngổn ngang bao thứ không biết là mùi vị gì song thầy biết rõ rằng nếu hiểu hết học sinh thì đó là sai lầm lớn. Bởi vì học sinh trung học tính cách còn chưa hoàn toàn ổn định, có thể buổi sáng em nói là ban ngày nhưng đến buổi chiều em lại cố chấp nói là đêm đen!

"SỐNG LÀ THẾ NÀO?"

Từ trường trung học Số Chín đến thôn Cổ Thúy phải đi qua một chiếc cầu vượt và một cái chợ bán nông sản rất to.

Tháng mười hai ở Thâm Quyến rất ấm, ở Thâm Quyến không có mùa đông. Người Thâm Quyến gọi mùa đông là "mùa thu vàng". Trần Minh mặc chiếc áo giắc két da. Chiếc áo này là của bà cô ở Hồng Kông gửi cho. Nhìn quần áo thì bạn có vẻ rất hợp trào lưu nhưng tư tưởng thì...

Hôm nay Trần Minh đối đầu với cô giáo chính trị không một chút khách khí, tất cả các bạn cùng học đều nói: Trần Minh thường khi thận trọng tinh tế "minh triết bản thân" (Sáng suốt giữ mình) sao bỗng nhiên hôm nay lại "nhọn hoắt" như thế? Giống như môn bóng đá của người Anh, khi đá cầu thủ rất dũng mãnh nhưng lúc thường thì rất lịch sự phong nhã, lễ độ, thực ra Trần Minh cũng tự hỏi trong giờ chính trị ấy có đúng là mình không?

Chiều muộn nhưng chợ rau quả vẫn đông nghịt người. Khoảng sau năm, sáu giờ chiều, thịt cá rau quả đều phải bán rất rẻ, dân bản địa vốn kén ăn không bao giờ thèm hỏi tới. Những người đi mua lúc này phần đông là dân mới "di cư".

Trong chợ người chen vai thích cánh, Trần Minh đành xuống dắt xe đi bộ. Nhưng đi trong đám người náo nhiệt ấy chẳng dễ chút nào. Trần Minh không ngừng bấm chuông, tưởng như xông pha giữa đám đông để tìm ra "con đường sống".

Đột nhiên tiếng chuông xe của Trần Minh lặng tắt, em vừa thoáng thấy cô giáo dạy chính trị ngồi xổm bên bà bán rau mặc cả:

_ Rau tươi này hôm qua có một đồng hai, sao hôm nay lại hét tướng lên đến đồng sáu?

_ Mỗi ngày một khác chứ, sángnay còn hai đồng rưỡi kia!

_ Đồng ba bán không?

_ Không bán được, rẻ cũng phải đồng rưỡi.

Nói qua nói lại một hồi, người bán bằng lòng với giá một đồng tư.

_ Rõ ràng là có hai cân hai sao nói hai cân rưỡi? - Cô giáo chính trị lấy chiếc cân treo trong giỏ cân lại, nói.

Cô giáo và người bán hàng cãi cọ, mấy người đang mua hàng bên cạnh mắng mấy người bán hàng cân thiếu:

_ Cân nhà chị điêu toa ma mãnh, chúng tôi gọi nhân viên công thương đến bây giờ.

Người bán hàng biết mình đuối lý, "cuốn cờ dẹp trống" lặng lẽ bù hàng vào cho đủ.

Trong con mắt Trần Minh cô giáo chính trị nên là người không dính vào chuyện quá trần tục. Vì mấy đồng tiền bọ mà cãi cọ với người bán hàng đến đỏ mặt tía tai thì dù chỉ có những tiểu thị dân mới nhiệt tình đến thế. Vẻ trang nhã ôn hòa thường ngày của cô giáo trong lúc này chẳng còn mảy may.

Cô giáo cầm mớ rau đứng dậy, Trần Minh vội lách sang chỗ khác. Bạn sợ bắt gặp cô giáo lúc này thì khó xử cho cả hai bên.

Khi phát hiện ra khía cạnh thế tục trong tính cách của cô giáo dạy chính trị, Trần Minh tự nhiên lại thấy gần gũi cô hơn. Bạn thấy vui vui, thì ra vốn dĩ người với người là giống nhau cả. Thầy giáo không chỉ có đứng trên bục giáo huấn học sinh mà họ cũng còn phải sống, cũng phải bôn ba vì "muối dầu gạo củi".

Nghĩ lại việc đối đầu với cô giáo trong giờ chính trị mà Trần Minh cảm thấy áy náy. Tình cảm ấy tuyệt đối không phải vì những bài thuyết giáo dài dòng của cô giáo chính trị hay các thầy khác làm nảy sinh ra được.

Cô giáo chính trị lại ngồi xổm trước bà bán hàng, chọn mua những cây rau cải xanh giá rẻ vì không còn tươi. Lúc này mối thông cảm trong lòng Trần Minh đã thay thế cho niềm oán hận trước kia.

Trần Minh bỗng nhiên cảm thấy mùa đông ở Thâm Quyến cũng rất lạnh, bất giác bạn dựng đứng cổ áo giắc két lên, dắt xe đi tránh sang lối khác.

Phía trước là một nơi trưng bày ảnh, người đứng vây quanh khá đông. Trần Minh đi qua thấy thế dừng lại. Có một tấm ảnh nghệ thuật hấp dẫn bạn: một bé trai mặc quần thủng đít đứng dưới bầu trời màu lam, một tay cầm cung, một tay ngậm trong mồm, đôi mắt to tròn khổ não nhìn mọi người. Dưới bức ảnh đề "Cuộc sống là gì?" Đúng vậy, cuộc sống rốt cuộc thế nào? - Trần Minh tự hỏi.

Hôm trước mừng thọ ba ngũ tuần, nhà mời rất nhiều người, đặt tiệc ở phòng lớn, lại nắm tay đánh đố và mời rượu rất náo nhiệt. Trần Minh một mình nằm dài trên giường, mắt nhắm, đầu óc rối bời.Người ta sống để làm gì nhỉ? Mục đích của đời người rốt cuộc là gì? Phút chót của cuộc đời là thế nào? Sống là thế nào? Trần Minh suy nghĩ mông lung về những câu hỏi đó, rất lâu, rất lâu mà cũng chẳng hiểu ra làm sao, chỉ thấy đầu óc trống rỗng. Thế giới của tuổi mười sáu là mùa xuân ấm áp hoa nở, chim hót hoa thơm, nhưng bạn thì không. Trần Minh không có bạn, không biết tự bạn xa lánh cả lớp hay cả lớp xa lánh bạn. Bạn học không thân với bạn, họ chỉ nói chuyện với bạn khi hỏi về bài vở. Bạn không đến nhà một bạn học nào, cũng không mời ai đến nhà mình chơi. Ngoài những hoạt động do lớp tổ chức, bạn chưa từng tham gia một hoạt động dân dã nào cùng bè bạn. Chị gái lấy làm lạ hỏi:

_ Minh này, em không có bạn à? Khi chị còn đi học, chị có rất nhiều bạn chí cốt.

Chưa bao giờ ôm điện thoại nói chuyện lâu, các bạn gọi điện thoại thì 99% là hỏi bài vở. Hỏi xong, không phải bạn mà chính là đối phương chủ động "bai bai" rồi gác máy. Lâu dần, Trần Minh và các bạn chẳng biết nói chuyện gì khi ở bên nhau.

Trần Minh ngẫm nghĩ cảm thấy mình chẳng có ý chí tiến thủ gì cả, cứ chìm chìm như vậy. Bạn muốn làm nên sự nghiệp. Bạn muốn được như Lôi Chấn Tử "Một khắc mây bay và gió nổi, sấm vang chớp giật khắp hoàn cầu". Bạn lại rất tự phụ lại cũng rất tự ti. Cũng có thể tự ti là chính. Alder (Viktor Adler, Nhà xã hội dân chủ nước Áo 1852- 1918) từng cho rằng cá tính con người hình thành đều có nguồn gốc từ sự tự ti. Trần Minh đồng ý, bạn cho rằng toàn bộ văn hóa nhân loại đều lấy mặc cảm tự ti làm cơ sở.

Trần Minh cứ đứng ngây ra, cũng rầu rĩ nhìn tấm ảnh em bé trai: "Cuộc sống là gì?" Lẽ nào như thế này là sống? Thầy Giang, cô giáo chính trị có cuộc sống ra sao? Các bạn có cuộc sống ra sao?

Chương XI

CẨN THẬN BẠC ĐẦU SỚM

Tiêu Dao và Vương Tiếu Thiên cũng đi xe đạp ra khỏi cổng trường, hai người bao giờ cũng rủ nhau cùng đi. Vương Tiếu Thiên không bao giờ hết chuyện. Từ trường về, cần phải đi qua trạm xe buýt đường 13.

Lại trông thấy cô ấy - Mỗi lần Tiêu Dao đi qua bến xe đều trong thấy cô bé mặc chiếc áo màu đen.

Trong ấn tượng của Tiêu Dao, ngoài màu đen cô bé không bao giờ mặc màu khác. Cô bé rất gầy, tóc để dài, buộc gọn bằng một dải lụa nhỏ cũng màu đen, đến là độc đáo dễ ưa.

_ Nhìn gì đấy? - Vương Tiếu Thiên hỏi?

_ À, xem, xem cái bảng hiệu!

Vương Tiếu Thiên không nói gì, chỉ cười vẻ bí hiểm, cái cười thật khó hiểu, giống như muốn nói: "Thật không ngờ cậu lại thế". Cái cười của Tiếu Thiên làm cho Tiêu Dao phát hoảng.

_ Cô ta ở lớp Mười 3, cũng họ Tiêu giống như cậu.

_ Cũng họ Tiêu? - Tiêu Dao không tin.

_ Cha mẹ cô ta cũng ở nước ngoài như cha mẹ cậu.

_ Cũng ở nước ngoài? - Tiêu Dao lộ vẻ vui mừng - Ở nước nào?

_ Giống như cậu học lớp Mười 4, cô ta học lớp Mười 3, cha mẹ cậu ở nước Anh, cha mẹ cô ta ở nước Pháp.

Vương Tiếu Thiên rất tài kéo những sự việc xa lơ xa lắc lại với nhau bằng cách dùng một loạt từ "cũng như". Khi Tiêu Dao quay đầu nhìn lại thì cô bé đã lên xe rồi.

_ Tiêu Dao, tớ hỏi cậu: kiss là động từ, danh từ hay là loại từ nào khác? - Vương Tiếu thiên vừa hỏi vừa nhếch miệng cười.

_ Động từ! - Tiêu Dao đang để tâm trí ở chuyện khác trả lời đại đi.

_ Sai! - Vương Tiếu Thiên lớn tiếng phủ định.

_ Là danh từ.

_ Sai! - Trình độ tiếng Anh của cậu như vậy đấy à?

_ Thế là loại từ gì? Tớ không biết, cậu nói đi.

Vương Tiếu Thiên cười ha hả:

_ Liên từ ạ!

Tiêu Dao kết luận: Vương Tiếu Thiên hỏi cái gì thì ngàn lần đừng có trả lời, nếu trả lời là rơi vào bẫy của cậu ta.

Nghĩ đến cô gái Tiêu Dao rất muốn tìm hiểu hơn nữa về hoàn cảnh của cô song lại ngại, chỉ hàm hồ hỏi qua miệng Tiếu Thiên.

_ Cô ta làm gì?

_ Làm lớp trưởng, không đúng à? Căng thẳng đến nỗi tiếng Trung Quốc cũng không biết nói.

_ Đâu có, tớ... tớ - Tiêu Dao vội vàng giải thích nhưng càng giải thích càng rối mù, Vương Tiếu Thiên lại đùa nói:

_ "Cẩn thận sinh bạc đầu". "Đáng cười, ta đa tình, đầu sớm bạc!"

_ Cô ta rất "quây hoa" (Dịu dàng và xinh đẹp) - Tiêu Dao nói.

_ "Quây hoa", nghĩa là gì?

Tiêu Dao nhìn Tiếu Thiên cố làm ra vẻ bí mật:

_ Về nhà mà tra từ điển.

Vương Tiếu Thiên hỏi đột ngột:

_ Muốn làm quen không?

_ Tớ không phong lưu lãng mạn như cậu.

Vương Tiếu Thiên cười lớn. Cái cười làm cho Tiêu Dao phát tức, vì hình như cậu ta định nói: "Cậu giả dối, Tiêu Dao ơi".

Tiêu Dao không dám nhìn bạn, Vương Tiếu Thiên nói tiếp:

_ Cô ta chỉ cách một bức tường, rất dễ làm quen.

_ Cậu nói gì? - Tiêu Dao buột miệng hỏi nhưng lập tức cảm thấy không ổn, song không thể thu lại được nữa. Vương Tiếu Thiên vội chộp ngay lấy "tẩy" của cậu ta:

_ Thế là đúng rồi! Muốn làm quen thì nói ra!

Tiêu Dao bị bạn xoay cho dở khóc dở cười, làm ra vẻ lơ đãng nghe tiếng Tiếu Thiên tiếp tục nói:

_ Chẳng hạn làm ra vẻ quên sách, sang lớp bên kia hỏi mượn sách cô ấy, một lần mượn một lần trả vị chi là hai lần. Lại giả vờ nhận lầm người, gọi cô ấy là "em", khi cô ấy quay đầu lại thì cậu nói: "Xin lỗi nhé! Tôi nhận lầm người rồi, nhưng mà cô giống em gái tôi thật đấy..."

_ Cách làm quen của cậu quê đến thế cơ à?

_ Lại còn quê à? Thế thì cậu lấy trộm của cô ta một vật gì đó song phải là vật quan trọng mà cô ta rất thích, rồi khi cô ta cuống cuồng đi tìm thì đem trả, nói là nhặt được, vẫn đợi người đánh rơi và đã đợi hai ngày nay. Nhất định cô ấy sẽ cảm động.

_ Làm thế có quá đáng không?

_ Nếu vậy cậu dùng chiêu tuyệt cú mèo này: chẳng quân ba bảy hay mười một gì ráo, cậu tiến đến vỗ vai cô ta: "Em ơi! Anh đây chẳng có một trinh, Bao giờ đến lúc ta mình theo nhau!"

Vương Tiếu Thiên vừa nói vừa làm đủ điệu bộ, đổi cả giọng nói, theo đúng làn điệu mà biểu diễn, lấy làm đắc ý lắm, đến nỗi Tiêu Dao sợ bạn ngã nhào từ xe xuống. Tiêu Dao bật cười nói:

_ Thế cậu "chài" Lưu Hạ bằng cách này đấy à?

_ "Chài"? Sao ăn nói khó nghe thế? Lưu Hạ...

Vương Tiếu Thiên không giận một chút nào. Bạn rất ít khi nổi cáu bao giờ cũng cười, để lộ hai lúc đồng tiền nho nhỏ. Thảo nào các nữ sinh rất thích bạn.

Hễ nhắc tới Lưu Hạ, hễ nhìn thấy Lưu Hạ là bạn vui mừng liền. Vương Tiếu Thiên chọn bạn gái đơn giản: một là nói chuyện hợp được với nhau, hai là tốt nết, ba là xinh đẹp. Lưu Hạ là một thiếu nữ xinh xắn, cởi mở, không kiêu căng, không làm bộ, hễ nói chuyện với bạn bè là cảm nhận được sự chân thành. Một lần, Vương Tiếu Thiên vòng vo thử xem cảm giác của Tiêu Dao đối với Lưu Hạ để biết ấn tượng của các bạn nam khác đối với người bạn gái của mình ra sao. Tiêu Dao trả lời thẳng thắn không chút hàm hồ:

_ Lưu Hạ thật tốt!

Vương Tiếu Thiên không hiểu:

_ Hử?

Tiêu Dao giải thích:

_ Bao giờ cũng vậy, Lưu Hạ muốn khóc thì khóc, muốn cười thì cười, mừng và giận hờn đều hiện trên nét mặt. Mọi ý nghĩ của bạn ấy dường như đều có thể tìm thấy đáp án trên nét mặt.

Tiếu Thiên nghe xong vui mừng vô kể, vui hơn khi chính mình được khen. Bạn chỉ muốn thứ gì mình thích và đang có đều được mọi người tán đồng song lại không muốn ai ai cũng có thứ đó.

Có điều, hình ảnh thực sự khiến Tiếu Thiên hồi hộp rung động hoặc có thể nói là "đổ gục", lại chính là bóng dáng xinh đẹp của Lưu Hạ trong phòng đàn. Hôm ấy Tiếu Thiên đi qua phòng đàn, trong lúc vô ý ngẩng đầu lên bắt gặp Lưu Hạ đang tựa cửa sổ kéo đàn. Lưu Hạ mặc bộ váy áo màu trắng, một dải lụa trắng kết thành hình bướm rủ dài xuống đuôi tóc, hình dáng thật thanh nhã đáng yêu. Trong tiếng nhạc du dương uyển chuyển, hình dáng ấy chẳng khác gì vị thần âm nhạc của đất nước âm nhạc. Vương Tiếu Thiên ngây người ra nhìn. Lần đầu tiên bạn cảm thấy một vẻ đẹp, vẻ đẹp của thiếu nữ. Vẻ đẹp đó khiến Tiếu Thiên cảm động, sau đó Tiếu Thiên mới biết khúc nhạc Lưu Hạ đàn hôm ấy có tên là Lời cầu nguyện của thiếu nữ. Từ đó Tiếu Thiên nhớ kỹ khúc nhạc này. Tất nhiên những điều ấy Tiếu Thiên không hé lộ ra với ai, cũng không nói cho Lưu Hạ biết. Bạn cần phải giữ kín điều bí mật cùng cảm xúc ấy cho riêng mình.

Đến ngã tư, Tiêu Dao và Tiếu Thiên chia tay nhau bởi Tiêu Dao sực nhớ phải nhận một bưu kiện, bèn ngoặt xe đi tới bưu điện.

Người đến nhận bưu kiện ở bưu cục quốc tế không đông, Tiêu Dao đi thẳng vào. Chợt bạn phát hiện cô gái áo đen đang rời khỏi quầy, tim bạn đập thình thịch. Lúc ấy cô gái đã đi qua bên bạn. Tiêu Dao chú ý nhìn cái gói trong tay cô, quả đúng là bưu kiện từ nước ngoài gửi về, hẳn là mẹ cô ở Pháp gửi đồ về cho cô.

Tiêu Dao chăm chăm nhìn phía sau lưng cô, rồi tự thấy lạ cho mình:

_ Mình làm sao thế nhỉ?

Từ đó Tiêu Dao càng chú ý để tâm đến cô, bất kể khi đến trường hay khi tan học, chỉ cần đi qua bến xe đó là Tiêu Dao cho xe đi chậm lại. Mỗi khi chuông báo giờ ra khỏi vừa vang lên, thế nào Tiêu Dao cũng ngẩng đầu nhìn ra cửa sổ, bởi học sinh lớp 3 muốn ra sân chơi phải đi qua cửa lớp 4. Cũng vì cô, Tiêu Dao hay sang lớp 3, song không mượn sách gì đó như gợi ý của Tiếu Thiên. Tiêu Dao chỉ muốn khoảng cách giữa bạn và cô gái gần lại.

Cô gái không đẹp song rất khiến người khác phải để ý. Trong một đám con gái, chỉ cần nhìn lướt qua là nhận được ra cô, Tiêu Dao cũng không rõ tại sao. Bây giờ đang thịnh dùng hai chữ "khí chất", có lẽ chính là do khí chất của cô ấy. Tóm lại, mỗi khi Tiêu Dao đi tập thể dục buổi sáng, bạn thế nào cũng tìm ngay được cô ấy trong số rất nhiều nữ sinh của khối.

Dần dần, cô bé cũng phát hiện ra Tiêu Dao. Mặc dù hai người chưa hề nói chuyện với nhau nhưng hầu như đã đạt tới sự hiểu ngầm. Họ gật đầu với nhau để chào nhau và mỗi lần như thế Tiêu Dao lại nghĩ nếu có dịp nào đấy, thế nào bạn cũng nói chuyện với cô gái.

NẾN HỒNG CÙNG VỚI LÒNG SON.

Nôen là tết của các nước Phương Tây nhưng nay đã được "nhập khẩu" Thâm Quyến làm cho mọi người cảm thụ mạnh mẽ không khí của ngày Chúa giáng sinh đó. Rất nhiều cửa hàng bầy cây thông Nôen, ông già Nôen, các tủ kính đều có viết dòng chữ "Merry Christmas And Happy New Year!" bằng các kiểu chữ đặc biệt, trông tựa như tuyết đọng lại mà thành. Thường những nơi nào không có tuyết, bao giờ người ta cũng tìm hàng trăm cách để cảm thụ về tuyết. Rất nhiều cửa hàng lớn phát những tờ giấy báo tin bán giá ưu đãi cho khách hàng nhân dịp Nôen; trên đường phố có thể bắt gặp những đôi vợ chồng trẻ thân mật cùng bê chậu thông vui sướng trở về nhà; đầu đường còn có nhiều người chào hàng mặc quần áo ông già Nôen phân phát quà lưu niệm cho các bạn nhỏ... hầu như Nôen trở thành một ngày tốt đẹp đáng được ca ngợi và cảm ơn.

Những người bán hàng nhỏ bán những chiếc thiếp chúc mừng Nôen khiến khách hàng tầm tầm vừa ý. Học sinh nào có chút đầu óc kinh doanh và biết nguồn hàng cũng ngầm bán những tờ thiếp đó, chỉ trong vài hôm đã có trăm bạc trong tay. Thiếp Nôen hầu như năm nào cũng đổi mới, mỗi năm một đẹp hơn, người thành thạo vừa nhìn thấy đã biết ngay: "Loại thiếp này của năm ngoái, hết mốt rồi!". Tất nhiên giá tiền mỗi năm một đắt. Bây giờ không như mấy năm trước, không mấy ai còn bình luận việc gửi thiếp qua lại cho nhau là nên hay không nên nữa, hầu như việc đó đã trở thành một cách thức giao tế rồi. Trước ngày lễ Nôen một hôm, phố lớn phố nhỏ treo đầy những thiếp thơm, thiếp có nhạc, thiếp có hình biến ảo, thiếp cho hình tập thể, trông mà rối mắt. Nhiều người bán hàng rong nhạy bén còn bày hàng trước cổng trường, tan học là nhiều học sinh xúm xít vây quanh.

Mẹ Lưu Hạ nói, đừng vội gửi thiếp đi, chờ người ta gửi đến rồi mình gửi lại cũng không muộn.

Cha Tiêu Dao thì nói, vô tích sự, gửi đi gửi lại, chỉ tổ tốn tiền của cha mẹ.

Hầu hết học sinh đều không cho người nhà biết, chỉ ngầm mua, ngầm gửi đi. Rõ ràng cùng một trường với nhau mà phải mất một hào tem để gửi bưu điện.Trên tấm thiếp, các bạn viết ngay ngắn và nghiêm trang những câu mà mình nghĩ nát ra mới xác định được, cố viết sao cho có ý thơ, có tính triết lý hoặc hài hước, sau đó viết những câu chúc mừng bằng tiếng Anh đại loại Merry Christmas And Happy New Year, Best Wishes For New Year. Không riêng gì thiếp mừng Nôen mà cả lịch treo, quà Nôen lúc này cũng biến dạng để bán được chạy.

Hàng năm, lịch treo nhà Vương Tiếu Thiên đến nỗi thành tai họa, bởi ba bạn là một quan chức. Tất cả những cuộc họp mặt bạn bè, thăm người thân, nhờ vả hoặc tiến hành công việc đều tổ chức trước hoặc sau ngày lễ Nôen. Ngoài những món quà rất đẹp ra, thế nào cũng phải có một cuốn lịch treo. Lịch treo nhiều quá, làm thế nào đây? Ba Tiếu Thiên tặng lại chú Mã lái xe một lúc đến mười cuốn lịch treo, bảo chú "phân phối lại". Mẹ nói, để cho Tiếu Thiên tặng các thầy cô cũng được, chất ở trong nhà cũng bằng thừa. Bạn nói ngay:

_ Đừng có dính đến con. Tặng thầy này mà không tặng thầy kia rồi thầy kia lại có ý kiến.

_ Vậy con tặng tất cả các thầy cô đi.

_ Làm vậy các thầy cô lại tưởng nhà mình buôn lịch.Vả chăng nếu có để các bạn con trông thấy, chúng nó tất cười con. Con không chịu "giải quyết hậu quả" kiểu ấy đâu.

Từ nhỏ đến lớn, Vương Tiếu Thiên rất ít khi tặng ai cái gì, nhất là thầy cô giáo. Bạn cho rằng người khác tặng quà cho thầy cô là điều có thể hiểu được, còn nếu Tiếu Thiên tặng thì sẽ gây hiểu lầm. Hơn nữa tặng phẩm trong nhà bạn đều là của người ta đem biếu, nay chuyển qua biếu lại thầy cô thì có phần thiếu tôn trọng, chẳng khác gì bọn buôn bán nước bọt, buôn bán trao tay! Không biết là hơn hết.

Lâm Hiểu Húc định tặng thầy Giang một tấm thiếp. Chọn đi chọn lại mãi, bạn mới chọn được tấm thiếp có hình cây nến đỏ. Bạn nhờ cô bán hàng gói hộ, cô bán hàng chọn một túi ni lông có hình trái tim hồng rồi bỏ tấm thiếp vào.

Lâm Hiểu Húc đỏ mặt:

_ Tặng cho... tặng cho thầy giáo cơ mà!

_ Tặng cho thầy giáo mới càng phải có ý thơ. Tấm thiếp đẹp như vầy phải đi đôi với cái túi đáng yêu này, nến hồng cùng với lòng son mà! Có thế mới tỏ lòng yêu quí trăm phần trăm chứ! Cô xem có đẹp không này - Cô bán hàng giơ cao tấm thiếp đã được gói ghém, quả nhiên đẹp hơn thật.

Hiểu Húc không biết vào đề viết như thế nào. Sau chữ "Thưa thầy" nên thêm bổ ngữ gì. Hiểu Húc nghĩ mãi nghĩ mãi, nghĩ đến rất nhiều hình dung từ, trong đó có cả chữ "thân yêu", song đều thấy không thích hợp, không xác đáng, không đúng mức và chuẩn xác. Bạn viết tất cả những hình dung từ đó ra trên giấy rồi so sánh cân nhắc nhiều lần, cuối cùng bạn quyết định vẫn dùng từ "kính yêu". Bạn cảm thấy chỉ có từ này mới biểu đạt được tình cảm của mình, thế là bạn viết ngay ngắn mấy chữ đó lên thiếp để tặng cho thầy giáo kính yêu của mình.

Trước và sau ngày Nôen, tấm bảng đen đặt trước cửa phòng báo tin viết kín tên học sinh có thư.

Cuối cùng Tiêu Dao đã nhìn thấy cô thiếu nữ ấy đến nhận thư; người nóng hẳn lên. Tiêu Dao đi theo cô gái. Thực ra trên tấm thiếp chúc mừng lễ Nôen, Tiêu Dao không viết gì nhiều, chỉ viết "Chúc Nôen vui vẻ, gắng học tập tiến bộ", không gì đơn giản hơn nữa, đơn giản đến mức như một cốc nước trong. Tiêu Dao không biết nên viết những gì, viết câu này e "miệng còn hơi sữa", viết câu kia lại e cô gái cho mình là bỡn cợt, thế là dứt khoát chỉ viết câu "đem đi bốn biển đều chuẩn". Tiêu Dao nhìn thấy cô gái mở phong thư lấy tấm thiếp ra xem. Tim Tiêu Dao đập rộn lên...

Cô gái đã lên xe buýt, Tiêu Dao đạp xe đua nhìn lên xe nhìn thấy cô gái, mắt hai người chợt gặp nhau, cô cười nói với bạn , vẫy vẫy bàn tay có cầm tấm thiếp. Lần đầu tiên Tiêu Dao thấy cô cười. Trong ký ức của Tiêu Dao không có nụ cười của cô. Bạn thấy cô bé cười rất xinh, rất đáng yêu, nhưng chỉ chốc lát xe đã chạy xa không còn thấy bóng dáng đâu nữa. Tiêu Dao vẫn còn xúc động, nghĩ bụng, ngày mai phải nói chuyện với cô.

Tấm bảng đen ghi tên người có thư đặt trước cửa phòng báo tin hầu như ngày nào cũng có ba chữ "Tạ Hân Nhiên", thường xuyên có mấy thư trong một ngày. Hân Nhiên có lúc cũng cảm thấy không cần thiết phải gửi qua gửi lại nữa, tuy vậy vẫn phải tiếp tục gửi. Cần gửi cho bạn cũ ở Thượng Hải, không gửi thì các bạn lại nghĩ mình cao ngạo; các thầy cô cũng phải gửi thiếp chúc mừng như cô Lan - cô giáo chủ nhiệm trước đây và cô Vân - cô giáo dạy được hơn nửa tháng hồi mới khai giảng rồi phải đi nằm viện, anh trai cũng phải gửi, đó là quy củ do Hân Nhiên đặt ra. Lại còn bạn ở lớp mười hai nữa... Thôi quyết định, mua luôn một lúc hai chục tấm thiếp, gửi đi cho từng người. Hân Nhiên bận mất một buổi tối, ngày hôm sau gửi luôn một lúc mười hai thiếp, còn lại là của người trong trường như Đường Diễm Diễm, Tô Lạp... Bạn chỉ sợ bỏ quên ai đó, song bạn cùng lớp thì không gửi cho ai cả. Bạn đã hẹn Lâm Hiểu Húc là không ai gửi cho ai, bạn thân với nhau mà gửi thiếp thì chẳng có ý nghĩa gì. Còn Tiêu Dao, có nên gửi không nghỉ? Hân Nhiên do dự, hẳn là mình không nên chủ động gửi. Chỉ có một trường hợp ngoại lệ là Tô Lạp, Tô Lạp ở lớp mười hai. Năm nào Hân Nhiên cũng gửi cho bạn ấy chẳng khác gì năm nào cũng gửi cho anh trai ở dưới quê. Hân Nhiên không giải thích nổi vì sao lai như thế, nhưng có một điểm này là có thể giải thích được. Ấy là vì không phải thích Tô Lạp rồi gửi thiếp mà vì... có lẽ vì cảm thấy không phải với Tô Lạp.

Chính vì không thích nên năm nào Hân Nhiên cũng gửi thiếp, không chút đắn đo.

NGÀN LẺ MỘT LẦN CÓ LỖI

Giờ nghỉ giữa giờ, Hân Nhiên cầm hai tấm thiếp chạy lên lầu sáu, đấy là lớp của khối Mười Hai. Một thiếp gửi Đường Diễm Diễm, một thiếp gửi cho Tô Lạp. Nội dung y như nhau: "Chúc bạn thi đỗ đại học".

Đường Diễm Diễm nhận thiếp mở ra coi, dùng tiếng Thượng Hải khen: "Đẹp quá nhỉ?..." Khi thấy lời chúc trong thiếp của Hân Nhiên là "Chúc bạn thi đỗ đại học" thì Diễm Diễm không nói gì, gấp thiếp lại bỏ vào phong bì, khóe miệng vương nụ cười buồn.

_ Diễm Diễm, khi nào bạn về Thượng Hải?

_...

_ Đến kỳ nghỉ đông à? Mình có thể tiễn bạn không?

_ Hân Nhiên, mình... - Diễm Diễm ấp úng - Để sau hãy nói!

Hân Nhiên không gặng hỏi nữa, nói thêm:

_ Tấm thiếp này gửi cho Tô Lạp, bạn gửi hộ mình nhé!

_ Lại bắt mình gửi hộ à? Sao năm nào cũng bắt tớ phải nhận cái nhiệm vụ "gian nan nhưng vẻ vang" này thế? Năm học cuối cùng rồi, cậu tự đi gửi thôi.

_ Ôi ôi! Bạn phải giúp thôi, van bạn đấy!

_ Thế đền đáp gì nào?

_ À, mời bạn ăn kem vậy!

_ Ngày đông tháng giá, có các tiền tớ cũng chẳng thèm!

_ Vậy mình mời bạn...

_ Thôi được, không cần cậu mời, giúp cậu một lần nữa coi như chị gái đây "xông pha" vì cô em gái vậy! - Diễm Diễm nói - À này, một hôm Tô Lạp hỏi mình số điện thoại nhà cậu đấy!

_ Bạn cho anh ấy biết rồi à?

_ Chưa. Nhưng Tô Lạp thật tốt đấy, có điểm nào không xứng ý với cậu đâu nào? Tình cảm của người ta sâu nặng với cậu đến thế cơ mà! - Nói xong, Diễm Diễm cười khanh khách.

_ Cút bạn đi!

Đúng lúc ấy Tô Lạp từ dưới gác đi lên. Diễm Diễm gọi to:

_ Tô Lạp! Hân Nhiên gửi thiếp chúc Nôen đến cho bạn đây. Bạn ấy ngượng không trao tận tay cho bạn, nhờ mình làm người trung gian chuyển cho bạn đấy!

_ My God! - Hân Nhiên kêu thầm, mặt đỏ bừng. Sao Diễm Diễm lại như thế được, chỉ muốn mắng cho một trận.

Diễm Diễm chuyển tấm thiếp cho Tô Lạp rồi bỏ chạy, để mặc Hân Nhiên đứng lại với Tô Lạp. Hân Nhiên luống cuống không biết giấu chân tay đi đâu, còn Tô Lạp thì tươi cười, mở phong bì ra:

_ Cảm ơn Hân Nhiên nhé!

Hân Nhiên rất xúc động, lần đầu tiên bạn được nghe Tô Lạp nói lời cảm ơn, không đợi Hân Nhiên bình tĩnh lại, Tô Lạp nói thêm:

_ Cũng cảm ơn Hân Nhiên cho mình mượn sách giáo khoa phổ thông cơ sở để học ôn!

Nghe nhắc đến "phổ thông cơ sở", Hân Nhiên sa sầm mặt lại. Lúc ấy chuông vào lớp vang lên, Hân Nhiên buồn bã nói:

_ Vào lớp rồi, tôi phải đi đây!

Hai năm trước, Hân Nhiên và Tô Lạp quen biết nhau. Lúc ấy Hân Nhiên từ nội địa chuyển tới Thâm Quyến vào học lớp tám phổ thông cơ sở. Bây giờ nhìn lại, hồi ấy Hân Nhiên còn là bé gái, bé gái dại dột chưa hiểu biết gì. Một lần, khối lớp Tám ra bể bơi học bơi, vừa đúng lúc khối lớp Mười sắp hết giờ học bơi. Động tác tập cuối cùng của lớp Mười là tập nhảy cầu nhào xuống nước, các học sinh lần lượt nhảy từng người một. Vãi nữ học sinh không dám nhảy, từ cầu thang bước từng bước một xuống. Có một nam học sinh cũng không dám nhảy, cũng theo cầu thang xuống nước như nữ sinh. Hân Nhiên trông thấy nói với một bạn gái đứng cạnh:

_ Cậu kia thật chẳng nên trò trống gì, không biết có còn là con trai nữa không!

Câu ấy có lẽ bị bạn trai kia nghe thấy vì Hân Nhiên thấy bạn ấy trợn mắt nhìn mình một hồi. Cảm giác ấy thật khó chịu, chẳng khác gì phải chịu ướt cả đầu không được lau khô.

Tan giờ học bơi, Hân Nhiên quên khuấy chuyện đó đi. Từ bể bơi trở lại lớp đi đến cửa cầu thang tầng hai, Hân Nhiên gặp lại cậu học sinh nọ. Tóc cậu ta hãy còn ướt, mắt đỏ vằn lên như con bò trên trường đấu.

_ Chỗ này so với bể bơi thì thế nào? - Ngón tay cái bạn ấy chỉ ra phía cửa sổ.

Hân Nhiên cúi xuống nhìn dưới sâu thấy cách đến bốn năm mét, cũng hơi ớn.

_ Có dám nhảy xuống không? - Cậu ta nhướn mày lên.

_ Sao lại không dám? Còn bạn? - Hân Nhiên tuy hoảng nhưng vẫn nói cứng.

_ Hì hì! - Cậu bạn trai cười nhạt, liếc nhìn Hân Nhiên một cái rồi nhảy xuống.

Hân Nhiên cũng lập tức nhảy theo.

Cả hai đều phải đưa vào bệnh viện. Cậu bạn kia hỏi:

_ Sao bạn cũng dám nhảy?

_ Thì bạn chẳng nhảy đó là gì?

_ Tôi nhảy cho bạn thấy.

_ Tôi cũng nhảy cho bạn thấy.

_ Tôi có được thấy đâu!

_ Còn tôi thì được thấy!

Sau đó, Hân Nhiên biết bạn kia tên là Tô Lạp, hơn nữa lại học cùng lớp với Đường Diễm Diễm. Chẳng bao lâu, Hân Nhiên nhận được thư của Tô Lạp. Hân Nhiên nhận được "bức thư tình" đầu tiên ở tuổi mười bốn, trong nỗi sợ hãi căng thẳng cũng có vài phần vui mừng. Tuổi mười bốn là tuổi được các nhà giáo dục cho là "tuổi nguy hiểm". Ở độ tuổi này, tâm sinh lý đều có sự thay đổi rất lớn và các bạn rất cần sự giúp đỡ của người lớn. Còn phụ huynh thường hết sức chăm chút cho con lúc nhỏ nhưng đến lúc con bước sang tuổi thiếu niên thiếu nữ, tính cách sắp định hình thì họ lại thường lơ là đối với con cái.

Hân Nhiên muốn kể cho mẹ nghe những xao động trong lòng, mẹ thường không có thời gian hoặc không có lòng kiên nhẫn để nghe. Mẹ nghe một hồi rồi bỗng hỏi:

_ Con kể đến đâu rồi nhỉ?

Hoặc bảo:

_ Mau học bài đi! Mẹ thật không hiểu các con mới mười mấy tuổi đầu, không phải lo lắng cho cái ăn cái mặc, lẽ ra vô tư vô lự mới phải, làm sao cứ suốt ngày kêu ca "vắng vẻ, cô đơn" mãi không thôi? Thật là sướng mà chẳng biết sướng!

Sau mấy ngày đắn đo, Hân Nhiên quyết định đem câu chuyện trên kể với mẹ. Diễm Diễm can ngăn:

_ Cậu điên đấy à? Những chuyện ấy không thể kể cho cha mẹ biết được!

Hân Nhiên không tin, không những kể cho mẹ nghe mà còn đưa cả thư của Tô Lạp cho mẹ xem nữa.

Mẹ liền đọc to lên những đoạn mà mẹ thấy là có "giá trị" nhất:

"... Tôi cảm thấy ý thích và tính tình của chúng ta đều rất gần gũi nhau, tôi mong được coi bạn là người bạn tri kỷ nhất của tôi, không biết bạn có bằng lòng coi tôi là người bạn thân nhất của bạn hay không?"...

Đọc đến đây mẹ phán "vui nhỉ". Hân Nhiên sững người, cảm thấy như bị lột hết quần áo trước mặt mẹ. Bạn hối hận đã không tin lời Đường Diễm Diễm.

Mẹ đọc thư xong, tra hỏi cặn kẽ một lượt, chẳng khác nào mẹ tra hỏi bệnh tình bệnh nhân trong bệnh viện. Hân Nhiên chỉ một mực lắc đầu, mẹ nghi ngờ hỏi lại:

_ Thật thế à?

Hân Nhiên bật khóc, mẹ gật đầu: mẹ tin vào nước mắt. Cuối cùng mẹ đã vừa lòng và kê đơn ngay lập tức:

_ Trả thư lại cho nó!

Giọng nói của mẹ y như giọng chẩn đoán bệnh cho bệnh nhân, không cho phép bàn bạc g ì hết.

Được sự "giúp đỡ" của mẹ, Hân Nhiên viết một lá thư, cho vào phong bì dán kín lại rồi dán tem lên, ngay tối hôm ấy đem gửi. Tối ấy, Hân Nhiên nằm trên giường, không sao ngủ được. Cứ tưởng sau khi chuyện trò với mẹ thì vơi được tâm sự, ngờ đâu tâm sự càng nhiều thêm.

Hân Nhiên hối hận đã "công khai" thư với mẹ. Đặc biệt câu mẹ phán sau khi xem thư "vui nhỉ", khiến lòng Hân Nhiên nguội lạnh. Mỗi em gái ở tuổi dậy thì đều có cảm giác thần bí đối với cuộc sống của các cô gái đã lớn, các em hy vọng ở bên cạnh có một người phụ nữ hiểu biết để có thể đầu gối chạm đầu gối, bốn mắt nhìn thẳng vào nhau mà trò chuyện về cuộc đời về tình yêu. Đó là cách trò chuyện tâm tình theo lối hiểu của các thiếu nữ. Ôm hy vọng đó Hân Nhiên lấy hết can đảm ra kể cho mẹ nghe, mong mẹ - một phụ nữ chín chắn giúp em giải đáp những thắc mắc bằng sự từng trải của chính mình. Nào ngờmẹ là người đã được giáo dục qua bậc đại học, lại có cách giải quyết đơn giản đến vậy.

Hôm sau trời chưa sáng, Hân Nhiên đã chạy đến thùng thư chờ nhân viên bưu điện đến lấy thư thì xin lại lá thư kia. Nhưng người ấy nói thư bỏ tối qua đã được lấy đi rồi. Hân Nhiên suýt nữa ngã ngất trước thùng thư.

Tệ hại hơn nữa là mẹ còn dành thời giờ đến trường tìm thầy chủ nhiệm lớp Tô Lạp. Thế là thầy chủ nhiệm gọi Tô Lạp đi nói chuyện một buổi. Cũng may là ở trường trung học đặc khu này, quan niệm về chuyện đó của các thầy tương đối cởi mở, không làm to chuyện ra. Song các bạn trai thân với Tô Lạp thì căm ghét Hân Nhiên ra mặt. Ngẫu nhiên Hân Nhiên có gặp Tô Lạp trong sân trường thì Tô Lạp cũng rất lạnh nhạt.

Hân Nhiên biết mình đã phạm phải sai lầm không thể tha thứ. Sau khi xảy ra chuyện, Hân Nhiên nói với Diễm Diễm:

_ Xem ra bạn nói rất đúng. Nếu biết trước như thế này thì mình đã không nói cho mẹ biết. Mình cứ tưởng nói chuyện này với người lớn thì... Thôi, những chuyện như thế thật không thể kể cho người lớn được.

Chẳng đúng là gì? Từ đó trở đi, hễ Hân Nhiên tham gia một hoạt động gì là mẹ đều tìm hiểu nguyên nhân hậu quả, thời gian từ mấy giờ đến mấy giờ, đi cùng với ai, lại còn cố gắng yêu cầu phải chứng thực. Mẹ còn ra quy định sau khi tan học, trước năm rưỡi chiều phải về tới nhà. Có điện thoại, mẹ cũng hỏi han cặn kẽ, làm cho các bạn nam không ai còn muốn gọi điện nữa. Hân Nhiên nhận được thư của bạn, mẹ cũng ra vào nhìn ngó khiến bạn không chịu nổi. Bạn ném thư cho mẹ bảo:

_ Mẹ kiểm tra trước đi vậy!

Có một tối, Hân Nhiên tham gia triển lãm vẽ tranh và viết chữ nên về nhà muộn, mẹ lập tức cảnh giác hỏi:

_ Con đi đâu thế? Có phải lại cùng thằng bé đó...

Mặt mẹ đầy vẻ nghi ngờ, trách móc. Hân Nhiên ngẩn người, không nói được câu nào, bật khóc tức tưởi.

Đáng giận hơn nữa là mẹ thường đem nội dung lá thư ấy ra làm đầu đề câu chuyện, dẫn lời lẽ trong thư ra mà châm biếm. Việc này khiến Hân Nhiên nghĩ tới hồi "đại cách mạng văn hóa", người chỉnh người, "nắm tóc nhau", bêu rếu nhau.

Đối với Tô Lạp, Hân Nhiên cảm thấy ngán lẻ một lần có lỗi. Từ đấy năm nào cũng vậy, hễ đến ngày Nôen, Hân Nhiên lại gửi thiếp chúc mừng cho bạn ấy.

Chương XII

"CÁ" VÀ "TAY GẤU"

Chuông tan học vừa vang lên, Hân Nhiên đã trông thấy Đường Diễm Diễm đứng ở cửa lớp chờ mình.

_ Tìm mình có việc gì thế? Sắp thi hết học kỳ rồi, hẳn căng thẳng lắm nhỉ? - Trong tưởng tượng của Hân Nhiên, lớp Mười hai bài vở nhiều như biển.

_ Hân Nhiên này, mình đến báo cho cậu một việc.

_ Việc gì?

_ Mình không định thi đại học đâu!

_ Tại sao? - Hân Nhiên hết sức ngạc nhiên.

_ Mình đang đợi chỉ tiêu. Năm nay công ty của ba mình lại được chỉ tiêu, có thể sẽ đến lượt gia đình mình. Nếu thi đại học, mình phải về Thượng Hải thi, thi được vào đại học thì hộ khẩu vĩnh viễn ở nội địa, sau có muốn chuyển về đây càng khó khăn hơn. Nếu mình bỏ không thi đại học thì khi ba mình có hộ khẩu, hộ khẩu của mình cũng có theo...

_ Thế nếu lần này không đến lượt ba bạn thì sao? - Nghe xong lời "phân tích" của Đường Diễm Diễm, Hân Nhiên tỏ ra lo lắng.

Diễm Diễm liếc Hân Nhiên một cái rồi rất bình tĩnh đáp.

_ Nếu như vậy thì tuân theo số trời!

_ Bạn không thấy quyết định như thế là mạo hiểm à?

_ Đúng, đúng là mạo hiểm, là đánh bạc. Nếu mình bỏ không thi đại học mà hộ khẩu cũng chẳng đến lượt thì đúng là mình "mất cả chì lẫn chài".

_ Diễm Diễm... - Giọng nói Hân Nhiên run run.

Diễm Diễm cố cười làm ra vẻ nhẹ nhõm, an ủi Hân Nhiên:

_ Có điều, hộ khẩu lần này có nhiều phần chắc...

_ Ba mẹ bạn có đồng ý không?

_ Lúc đầu thì không đồng ý. Ba mẹ mình đều học xong đại học cả, ông bà cảm thấy học đại học mới đúng đắn, sau dần dần cũng thông. Bây giờ ba bảo việc này do mình tự quyết định, sau này đừng có hối hận rồi oán trách ông bà. Sau này dù tốt dù xấu thế nào mình đều tự cam chịu - Diễm Diễm thở dài.

_ Cũng đừng trách ba mẹ bạn không đồng ý. Thượng Hải có phải như nơi khác đâu, bao nhiêu người muốn về Thượng Hải còn không được kia.

_ Cho nên mình cứ do dự mãi. Hôm cậu tặng thiếp mừng cho mình, mình chưa nói cho cậu biết bởi lúc ấy mình chưa nghĩ xong.

_ Bây giờ thì nghĩ xong rồi à? - Hân Nhiên nhớ lại vẻ mặt của Diễm Diễm hôm tặng thiếp chúc mừng Nôen cho bạn.

_ Sinh viên nội địa còn chịu rửa bát ở Thâm Quyến kia. Hơn nữa bây giờ việc phân phối công tác cho nữ sinh viên là cả một vấn đề - Diễm Diễm không trả lời vào câu hỏi.

_ Hà tất đã như vậy.

_ Thế bài giảng địa lý của lớp cậu không nói gì hay sao? Thượng Hải đang lún, có khả năng bị nước biển nhấn chìm đấy! Ha ha!

Diễm Diễm thuộc loại người lạc quan, chuyện buồn đến mấy, cô cũng có thể "lấy cười đuổi khóc", song Hân Nhiên nghe chuyện này lại cảm thấy nặng trĩu cả người.

_ Diễm Diễm, bạn mà như thế thì đáng tiếc lắm. Thành tích học tập của bạn cao thế kia mà!

_ Đáng tiếc - suy nghĩ giây lát, Diễm Diễm nhắc lại - Đáng tiếc, đúng là đáng tiếc thật.

_ Có thể nào...

_ Chẳng có cách nào hay hơn đâu. Hai ngàn năm trước, cụ Mạnh Tử đã bảo chúng ta: không thể cùng một lúc có cả cá lẫn tay gấu được.

_ Thế theo bạn, hộ khẩu ở Thâm Quyến là tay gấu à?

_ Đúng, theo mình, thẻ xanh ở Thâm Quyến có sức hấp dẫn hơn huy hiệu của trường đại học.

_ Nếu là mình, mình sẽ không như thế.

_ Bởi vì cậu còn chưa đến nước đó thôi.

_ Không đâu, cứ kể bây giờ mình học lớp mười hai đi, mình cũng sẽ không quyết định như bạn - Hân Nhiên cất cao giọng nói.

Đường Diễm Diễm không tranh luận nữa, chỉ nói:

_ Bầu trời của nữ giới không cao lắm đâu.

Không hiểu sao vô duyên cớ, Diễm Diễm nhắc lại lời của nữ sĩ Biêu Hồng (Nữ văn sĩ nổi tiếng Trung Quốc, 1911-1942) trên đây. Thế là có ý gì? Dù sao đã là học sinh lớp mười hai rồi, nói năng nên có suy nghĩ sâu sắc một chút chứ!

Sau khi chia tay Diễm Diễm, Hân Nhiên cảm thấy lòng nặng trĩu. Bạn thầm nhớ lại lời Diễm Diễm trong óc, cảm thấy sự nặng nề như phải gánh vác một việc gì to tát mà ở tuổi thiếu nữ, không nên bắt thế hệ các em gánh vác, song các em lại phải gánh vác. Hân Nhiên hơi lo sợ, bạn biết vấn đề đó tồn tại thực sự và nó đang ở trên lưng bạn. Bạn có thể hất nó đi không? Và khi nào thì hất được.

Lầm lũi trở về nhà, đúng lúc thang máy ở lầu nhà Hân Nhiên bị hỏng. Gia đình Hân Nhiên ở tầng mười tám, bạn phải từng bước leo cầu thang. Trên bực thang trống không vang lên bước chân nặng nề của bạn khiến lòng bạn tê tái. Tới tầng mười tám, bạn suýt bật khóc.

Mẹ đang nói chuyện với người bà con trong phòng khách. Người bà con này vừa từ Hồ Nam đến. Gọi là bà con nhưng xa lắc xa lơ đến mức Hân Nhiên không biết xưng hô như thế nào. Nghe mẹ nói thì hình như là em trai chồng em gái người em dâu của mẹ. Từ khi gia đình Hân Nhiên tới Thâm Quyến, quan hệ gia tộc trở nên năng qua lại mà cũng phức tạp hơn. Bất kể là đi công tác, đi chơi về không bao giờ về tay không. Thứ tốt được đem đi mà thứ chẳng tốt lắm cũng được đem đi nốt. Mẹ bảo nếu gia đình đi Mỹ thì có lẽ họ hàng đến thăm nên nhân lúc trẻ đi thử vận may, kiếm lấy ít tiền, thế là lo chạy một đơn khám bệnh ghi mắc bệnh viêm gan, cho nghỉ một năm ăn lương chữa bệnh để chạy tới Thâm Quyến, người này ở nội địa cũng có địa vị, đến Thâm Quyến thì có thể không cần sĩ diện nữa, chịu làm những việc "hèn hạ", mục đích là kiếm nhiều tiền để trở về hưởng thụ.

Mẹ đang hướng dẫn cách mua bán: nhất định chỉ trả nửa giá. Quần áo nói giá hơn hai trăm thì hơn một trăm là chịu bán; tới góc Sa Đầu thì tránh cảnh sát như thế nào để mua được hàng của người Anh; nơi nào ở Thâm Quyến hàng rẻ nhất... Mẹ ra vẻ là một chuyên gia trong việc mua hàng. Người họ hàng há hốc mồm, nghe đến lịm người, chẳng khác gì được giáo chủ chân truyền.

_ Thưa mẹ, con đã về! - Hân Nhiên nói song không chào người bà con nọ. Mẹ bảo Hân Nhiên chào bằng chú, theo thứ bậc là như vậy. Nhưng người này chỉ khoảng hai bảy, hai tám tuổi, Hân Nhiên thấy ngượng mồm khi phải gọi bằng chú. Bạn chỉ gật gật đầu coi như một lời chào.

_ Hân Nhiên, sao thế con? - Mẹ nhìn qua để thấy ngay thần sắc Hân Nhiên có gì đó bất ổn.

Hân Nhiên run run mấp máy môi rồi nói nói:

_ Đường Diễm Diễm không về Thượng Hải để thi đại học đâu.

_ Nó làm sao?

_ Bạn ấy bảo sắp có hộ khẩu rồi. Thẻ xanh của Thâm Quyến có sức hấp dẫn hơn huy hiệu trường đại học.

_ Nói thế cũng đúng thôi - người họ hàng bắt chuyện - có một bài thơ viết rất hay: "Sống ở trên đời học đại số. Hà tất khổ sở học đại số. Học xong đại số có số dùng? Không học đại số mà "đại số"! Đấy, đạo lý đời nay như thế đó, giáo sư đại học kiếm tiền chẳng bằng được bà lão bán khoai lang!... Ở Thâm Quyến thì hay rồi, kiếm tiền dễ ợt, hà tất phải thi vào đại học, như thế gọi là "đường đời khó đi tiền là ngựa" mà!

Mẹ nghe mấy câu đó thấy phản cảm nhưng vì là họ hàng nên không tiện gạt phắt đi chỉ đặng hắng hai tiếng, người kia cũng biết điều, không nói gì nữa. Mẹ hỏi Hân Nhiên:

_ Con nghĩ sao?

Hân Nhiên lắc đầu.

_ Hân Nhiên, con chớ có nản chí như vậy đấy, con không được học theo Đường Diễm Diễm đấy! Nhất định con phải vào đại học. Hôm qua mẹ còn bảo với ba đến lớp Mười một thì đưa con về Thượng Hải học. Đương nhiên nếu thi đỗ đại học được ở đây thì tốt nhất... Chỉ trách ba con, nhường luôn chỉ tiêu cho người khác...

Hân Nhiên ra hàng hiên. Đứng trên hiên của tầng mười tám nhìn ra, Hân Nhiên có cảm giác "lên núi Thái Sơn thấy thiên hạ bé nhỏ". "Thương trường quốc doanh", "Nhà hát lớn", "Hoàn vũ"... cùng nhiều tòa nhà khác đều nằm trong tầm mắt. Thâm Quyến là một thành phố đẹp nhưng thành phố này là của Hân Nhiên chăng? Hân Nhiên chợt nghĩ đến câu: "Mỗi người đều mang theo dấu ấn mà cuộc sống để lại cho mình để đi tìm kiếm cái mà mình cho là hạnh phúc". Quyết định của Đường Diễm Diễm có lẽ là do dấu ấn cuộc đời xui khiến nên như vậy. Hân Nhiên không có quyền can thiệp vào đường đi của người khác. Còn phần mình, hạnh phúc mà mình tìm kiếm thì sao? Sự lựa chọn của Diễm Diễm có lẽ chỉ là một cú sốc đối với Hân Nhiên, cũng có thể là điều gợi ý của xã hội. Ấn tượng ban đầu là trực tiếp nhất đối với hai người có lẽ chẳng là gì cả...

Cảnh tượng trước mắt bắt đầu nhòa dần.

TRƯỞNG THÀNH THẬT KHÔNG DỄ

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Sắp thi cuối học kỳ rồi, lòng lo ghê gớm. Lại phải thi, lại phải chia cao thấp, lại có rất nhiều bạn vây lấy bảng điểm mà bàn tán không thôi.

Về đến nhà cậu em trai bảo đến năm 1999, quả đất sẽ va chạm và nổ, loài người bị tiêu diệt trong phút chốc.

Mình đùa:

_ Tin riêng của em đấy à?

Thấy mình không tin, nó cáu lên:

_ Thật đấy. Lớp em hôm nay chỉ nói mỗi chuyện này. Người Nhật Bản còn ra một quyển sách chuyên dự báo. Ngày tận cùng của thế giới: 1999. Không tin,mai em mượn về cho mà xem.

Trời ơi, chỉ còn sống được có vài năm nữa thôi! Năm 1999 lại đúng vào tuổi xuân của mình. Nếu gặp tai họa ấy thì không may biết bao nhiêu.

Sắp chia thành hai khoa văn và lý rồi, có thể thoát khỏi môn vật lý đáng ghét, cả môn hóa nữa. Bây giờ thì hay rồi, ngày tận thế sắp tới. Thế thì còn học mà làm gì? Còn xây dựng kinh tế làm gì? Còn xây nhà lầu làm gì? Nói làm gì nữa? Mọi người chết hết, thế là xong!

Lại nghĩ, có phải một mình chết đâu! Tất cả đều chết! Lưu Hạ, Hân Nhiên, Tiêu Dao, cả lớp chết hết. Thầy Giang cũng sẽ chết... sợ thật!

Mẹ về, hai chị em kể chuyện đó cho mẹ nghe. Mẹ nhìn hai đứa:

_ Tin của các con nhanh nhạy nhỉ? Tòa báo của mẹ vừa bác bỏ tin đồn, đều là chuyện giả dối bịa đặt cả. Chẳng qua là một màn kịch vui cho mọi người hú hồn một mẻ. Chẳng ai biết khi nào là ngày tận thế cả.

Đúng rồi, chỉ có thần mới biết. Mình rất mừng là chẳng ai biết khi nào là ngày tận thế!

_ Các con không nhanh chóng ngồi vào bàn mà học bài đi. Thi cuối học kỳ đến nơi rồi!

_ Thôi chết rồi!

Mình sực nhớ ra ngày mai còn một bài trắc nghiệm của môn Vật lý.

Nỗi lo lắng sau khi vui mừng quả là một tai nạn thật sự.

Ngày... tháng...

Điểm Vật lý được công bố. Bật đèn đỏ rồi. Thầy dạy Lý nói nếu bài trắc nghiệm lần này mà không qua được thì thi cuối năm khó mà qua được. Trời ơi! Trên tấm bảng đen nhỏ treo cuối lớp viết: "Còn mười lăm ngày nữa đến kỳ thi cuối năm!" lại có người ngày nào cũng réo số ngày, học theo lối đếm ngược trở lên của người ta, thật đáng sợ!

Điều đáng sợ hơn là càng ngày mình càng mất lòng tin, càng ngày càng không nắm vững được gì. Nhớ có lần thầy Giang nói: "Người thiếu lòng tin là người chẳng làm nên một việc gì". Mình đúng là thiếu lòng tin, chỉ luôn gửi hy vọng vào ý trời. Mình thường búng tiền, lấy mặt sắp ngửa của đồng tiền để dự kiến điểm thi tốt hay xấu, dùng cách đếm lá cây lẻ hay chẵn để tính trước xem điểm nhiều hay ít.

Nản lòng vô cùng, Lưu Hạ hỏi thăm xem học ôn thế nào.

_ Không ôn tập gì hết, liều một phen đấy! - Mình thuận miệng nói.

Nói vậy thôi. Nói xong lại tự hỏi đó có phải là tiếng mình không? Cảm thấy mình đâu có được phóng khoáng như vậy! Lưu Hạ nhìn mình hồi lâu rồi nhếch mép như cười:

_ Nếu quả vậy thì trừ phi mặt trời mọc đằng tây!

Câu Lưu Hạ nói chứng minh rằng vừa nãy không phải chính mình nói vậy.

Chỉ cần còn thi đại học thì mặt trời sẽ mọc đằng tây. Mình lại phải học ôn. Một nửa vì mẹ mình, mình muốn cho ước mơ của bà thành sự thật. Mẹ mong chờ ở mình quá cao, mình thật không nỡ để cho mẹ phải thất vọng. Mẹ thường nói:

_ Hiểu Húc với Hiểu Đậu này, các con nhất định phải làm cho mẹ được hởi dạ, để ba con ở dưới suối vàng cũng được hởi dạ.

Lẽ ra mẹ nên là một nữ danh sĩ như bà Lý Thanh Chiếu hoặc bà Chu Thục Chân. Hồi trẻ, mơ ước của mẹ là được trở thành một bà Quyri (Marie Curie, 1867-1934, nhà nữ vật lý học nổi tiếng người Ba Lan) trên văn đàn. Nhưng đáng tiếc mẹ lại lấy ba - một sinh viên xuất sắc của trường đại học Thanh Hoa, tài giỏi hơn mẹ, từ đấy mẹ "đi tới tiêu điều". Cầm, kỳ, thư, họa (Cầm, kỳ, thư, họa: Các thú chơi nghệ thuật là đàn, cờ, vẽ chữ và vẽ tranh) trở thành gạo, củi, dầu, muối. Mộng trở thành nhà văn cũng theo đó trở thành bong bóng xà phòng. Có người nói phụ nữ coi gia đình là thế giới của mình, còn nam giới coi thế giới là nhà mình. Quả là như vậy, mình biết mẹ gửi gắm rất nhiều hi vọng ở hai chị em mình; nhất là sau khi ba qua đời, mẹ càng để tất cả tâm huyết vào hai chị em. Hễ nghĩ đến bài làm vật lý bị bật đèn đỏ, mình lại xấu hổ vô cùng.

Hôm nay Hân Nhiên an ủi mình:

_ Cậu phải học cách tự đánh thông tư tưởng, chẳng hạn dùng tự kỷ ám thị để điều tiết tình cảm. Cứ nghĩ "mình không làm được thì vị tất người khác đã làm được" là lại có thể làm được đấy...

Cách ấy có hiệu quả không? Mình chỉ mong lần thi làm bài tốt hơn để giải thích lần không đủ điểm trung bình chỉ là lầm lỡ. Nhưng mình lại thiếu lòng tin, sợ rằng lần sau bài làm vẫn kém điểm.

Bên hàng xóm vang lên lời mẹ Bối bối đang trách mắng con bé, hẳn là vì điểm thi của nó không tốt chăng? Bối Bối khóc thảm thiết, con bé mới học lớp Hai, còn có hàng trăm ngàn lần kỳ thi đang đợi nó. Nghĩ đến đó mình thấy sợ. Thường ngày mình không muốn lớn, chỉ ước sao mãi mãi là con bé con. Nhưng hễ nghĩ tới Bối Bối mình cảm thấy lớn lên cũng có cái hay. Xấu tốt gì cũng sắp hết một học kỳ. Trưởng thành thật không dễ!

KHÔNG BIẾT ĐÃ CHẾT MẤT BAO NHIÊU TẾ BÀO NÃO

Những ngày tiếp theo đương nhiên là học ôn rất căng thẳng.

Người Nhật Bản khắc khổ học tập. Sự cạnh tranh quyết liệt trong học sinh Nhật đã nổi tiếng thế giới. Nhưng nếu so họ với học sinh Trung Quốc thì vẫn là chưa thấm vào đâu. Thời gian học sinh Nhật học tập ở nhà là một giờ rưỡi, còn thời gian học ở nhà của học sinh Trung Quốc là ba giờ rưỡi, lên tới phổ thông trung học, nhất là tới lớp Mười hai thì khỏi phải nói.

Có lẽ cái cách bắt buộc người ta học thành công nhất, hữu hiệu nhất trong lịch sử giáo dục có lẽ là thi.

Học sinh nào trong thời gian ôn thi cũng phải châm chỉ hơn thường ngày. Ai nghĩ ra được cách gì khiến cho hiện tượng trên đảo ngược lại thì hẳn sẽ đoạt giải "thúc đẩy tiến bộ của văn minh nhân loại". Trong ngăn bàn nào là băng nhạc, Walkman, nào là máy tính, máy trò chơi đều thu hết về nhà, sách xem chơi cũng trả về cho chủ cũ. Không ai còn bàn tán về Lâm Chí Dĩnh cùng việc xây dựng một sân bay mới ở Hồng Kông nữa. Chỗ nào cũng thấy học sinh vùi đầu vào học. Không biết bạn nào đã chữa câu "Chỉ còn mười ngày nữa là thi" trên bảng đen treo cuối lớp thành "chỉ còn mười ngày nữa là được nghỉ đông", khiến câu ấy có tính kích thích nhiều hơn. Thời gian này các thầy cũng ra nhiều bài tập hơn, bài trắc nghiệm cũng nhiều hơn. Lời nói của các thầy mâu thuẫn lẫn nhau.

_ Học giả chân chính chưa bao giờ bỏ qua một chi tiết nhỏ - Thầy dạy Hóa nói.

_ Không nên nhằm dính vào chi tiết. Phải có tầm nhìn xa trông rộng nắm vững được chỉnh thể - thầy dạy Sử nói.

Nghe ai đây?

Thầy dạy Địa bảo:

_ Theo bài đăng trên báo, chim thủy tổ không phải là loài chim có sớm nhất, song sách Địa lý chưa sửa, vậy các em cứ theo lời tôi mà viết là chim thủy tổ.

Như thế là thế nào?

Thi là trò ú tim giữa "quan" chấm thi và người đi thi. Các anh chị đã thuộc đỉnh cao thứ nhất, vậy thì tôi "khảo" các anh chị về đỉnh cao thứ hai.

Thế không phải là làm khó dễ cho nhau ư?

Sáng hôm ấy, Lâm Hiểu Húc vừa vào đến lớp là hỏi:

_ Lưu Hạ ơi, mấy đề này tối hôm qua cậu làm có lâu không?

Lâm Hiểu Húc chỉ tay vào vở Toán của Lưu Hạ đặt trên bàn. Bạn mất cả một buổi tối mới làm xong mấy đề toán đó, có nghĩa là đã hy sinh không biết bao nhiêu là tế bào não, đến mức bạn đâm hoài nghi cả IQ của mình.

_ Thật không còn muốn nhớ lại nữa. Mất đúng ba giờ mười tám phút - Lưu Hạ dài thượt mặt ra than thở.

Lâm Hiểu Húc mỉm cười có phần sung sướng. Hóa ra ai cũng thế cả.

So ra, hồi học phổ thông trung học vui vẻ hơn nhiều, làm xong bài là có thể giở tạp chí ra đọc, nghe âm nhạc hoặc xem ti vi. Sau khi may mắn thi đỗ vào trường Số Chín, Lâm Hiểu Húc chịu một áp lực rất lớn. Buổi tối, chưa bao giờ được lên giường trước mười hai giờ. Đề bài làm ra mãi không dứt và bài làm phải nộp đè nặng đến mức bạn không kịp thở, thỉnh thoảng có muốn đọc báo chí và xem ti vi, nhưng vừa ngồi xuống xem thì lại có tiếng nhắc nhở trong tai: "Người khác đang miệt mài học bài đấy!". Một mặt bị phim truyện lôi kéo, một mặt lại cảm thấy xem phim là phạm tội, phấp phỏng không yên, nhưng về phòng học tập lại không tập trung học được, cứ nghĩ tới bộ phim đang xem dở ấy. Gặp phải đề nào bí, Hiểu Húc lại bực mình: "Đề này bọn Trần Minh, Hân Nhiên làm nhoáng cái là xong, mình ngu thật!". Có lúc vượt qua bao nhiêu khó khăn giải được một đề thì Hiểu Húc rất sung sướng: "Có lẽ nhiều cậu khác chưa giải được, mình khá đấy nhỉ!". Hiểu Húc rất cố gắng song không muốn cho ai biết. Một lần nhà trường phát phiếu điều tra về tình hình học sinh, có mục là "thời gian em học ở nhà". Mỗi ngày ít nhất bạn cũng học đến năm giờ nhưng bạn chỉ viết vào phiếu có ba giờ; mục "thời gian ngủ" cũng viết khoảng mười giờ. Bạn sợ người khác biết mình khắc khổ học tập như thế mà điểm vẫn không khá, sợ bạn cho là mình đần độn. Kết quả điều tra và tình hình thực tế cách nhau rất xa, bởi nhiều học sinh cũng có tâm lý như Hiểu Húc. Còn loại như Dư Phát, ở nhà rất ít khi cầm đến quyển sách thì ghi đến bốn giờ ở mục thời gian học tại nhà. Thầy giáo thấy khó hiểu:

_ Học sinh bây giờ làm sao thế nhỉ? Người khắc khổ học tập thì không dám nhận là khắc khổ, còn người lười nhác thì lại nhận bừa là chăm chỉ.

Tối hôm qua, Hiểu Húc mất cả buổi tối mới làm xong bài, song không dám chắc là làm đúng nên bài học khác cũng không ôn tập được. Lòng phiền muộn, Hiểu Húc bèn đi ngủ. Nằm trên giường lại nghĩ đến mấy đề toán nên mặc dù mắt đã díp chặt lại mà Hiểu Húc vẫn không ngủ được, dường như ngủ là lười nhác vậy. Không được ngủ! Nghĩ thế rồi Hiểu Húc trở dậy tiếp tục học không vào. Sau bèn ngồi tại bàn, mắt đăm đăm nhìn sách song trong óc không nhớ gì hết. Làm như thế chỉ để tâm lý bớt nặng nề: Mình không ngủ, mình học rất khuya. Có điều, Hiểu Húc quên không tính đến hiệu quả.

_ Hiểu Húc này, đáp án của hai đứa không giống nhau! - Lưu Hạ cầm vở của mình và của Hiểu Húc đối chiếu một lượt.

_ Thế à?

_ Ừ. Hỏi Trần Minh xem sao? - Lưu Hạ ngoảnh lại gọi - Trần Minh - bài toán hôm qua bạn giải thế nào?

Trần Minh tiện tay đưa vở của mình cho Lưu Hạ rồi ôn bài tiếp. Trần Minh rất coi trọng những kì thi, nhất là những lần thi cuối học kỳ. Bạn thừa nhận mình có tâm lý thích nổi, chỉ mong sao kỳ thi nào mình cũng đứng thứ nhất. Chỗ đứng và uy tín của Trần Minh ở trong lớp đều vì thành tích học tập mà có. Do cố gắng bền bỉ, luôn luôn học tốt nên Trần Minh học ôn rất thoải mái. Bạn luôn giữ nếp sống đâu ra đấy. Trong thời gian thi, Trần Minh không bao giờ thức đêm để học bởi biết làm thế chỉ phản tác dụng. Trần Minh cũng không muốn giảng giải bài tập cho các bạn, không phải vì tự tư mà vì có lúc giảng một lần rồi mà người hỏi vẫn không hiểu. Các bạn sẽ hỏi liên tiếp vì sao, căn cứ vào đâu, thế là phải giảng đến ba bốn bận, lại còn phải giở sách ra đối chiếu, so với bài làm mẫu v.v... Thi đến nơi rồi, một khắc thời gian là một khắc vàng!

Lưu Hạ so đáp án xong bảo Hiểu Húc:

_ Cậu giải sai rồi. Đáp án của mình và Trần Minh như nhau.

Trong không khí khẩn trương như thế mà vẫn có người bình chân như vại.

_ Tiêu Dao, cho mượn vở đại số để tớ chép nào! - Dư Phát mở miệng nói, không hề biết ngượng, chẳng khác gì hỏi mượn cái bút.

Vì sắp đến kỳ thi nên tin tức kéo nhau đổ về. "Chính thức" có, dân gian có, tuy biết chưa chắc chắn song cũng đủ làm cho học sinh xoay như chong chóng. Bài ôn tập chẳng khác nào toán quân đột kích trước ngày thi. Ai cũng thầm nắm chắc sẽ thi những gì. Có một số bài bình thường mươi bữa nửa tháng không ôn cũng chẳng có quan hệ gì lớn song nếu mấy tiết ôn cuối cùng mà không thấy thầy nhắc đến thì lại ngờ vực. Trong lúc ôn thi, mọi học sinh đều "mắt để sáu phương, tai nghe tám hướng", chỉ sợ bỏ sót một câu nói của thầy, một đoạn nào trong sách được chỉ dẫn. Tin chính thức có tính quyết định song tin dân gian cũng lợi hại không kém. "Tư liệu" trên một mảnh giấy nhỏ được học sinh truyền tay nhau cũng khiến họ vui mừng khôn xiết.

Cô giáo dạy chính trị bước vào lớp. Sau lần Trần Minh dám chống lại cô, cô đối với lớp 4 không còn nhiệt tình như trước. Ai nấy đều trách Trần Minh, Còn Trần Minh, từ sau khi bắt gặp cô giáo dạy chính trị mặc cả hơn kém trong chợ rau, bạn thấy mình có lỗi với cô. Hôm đó Trần Minh có xúc động nhưng bạn không khi nào chịu xin lỗi cô. Tính khí Trần Minh là như vậy.

Hôm nay cả lớp chuẩn bị đón tiết ôn tập khá đầy đủ. Sách đặt bên trái, vở đặt bên phải, rồi ai cũng có đủ loại bút, nào bút phản quang, bút huỳnh quang, nào bút đỏ, bút xanh..., tóm lại đủ màu sắc tươi tắn, khác hẳn với bút khoanh trọng điểm phải học thường ngày. Có bạn đem luôn máy ghi âm nhỏ đến. Ai nấy đều có vẻ quyết tâm "làm lớn".

Cô giáo rất hài lòng với cảnh chuẩn bị đó.

_ Tiếp theo đây, chúng ta bắt đầu ôn tập - "Lệnh" vừa ban ra, mọi người cầm bút lên chuẩn bị ứng chiến.

_ Loại hình đề mục lần này vẫn là: giải thích, lựa chọn danh từ, điền chỗ trống, trả lời ngắn gọn, bình luận v.v... Điều khác chút ít là lần này tăng phần bình luận lên, mỗi đề 10 điểm. Sau đây tôi nói về mục giải thích danh từ, danh từ gồm "vật ngang giá", "tiền tệ", "kinh tế hàng hóa" v.v... Ghi rõ chưa? Nếu ghi chưa rõ thì sau khi tan học, các em mượn vở của bạn mà soát lại. Tiếp theo là đề vấn đáp: "Tác dụng của quy luật giá trị trong kinh tế hàng hóa". Đáp án của đề này từ trang tám, dòng bốn đếm từ dưới lên đến trang chín, dòng mười. Tôi bổ sung thêm một đoạn, bây giờ tôi viết lên bảng... Quan trọng nhất là đề bình luận dưới đây...

Cả lớp "ngựa chẳng ngơi chân", mắt chăm chú dùng bút đánh dấu, còn luôn miệng nói: "Cô nói chậm thôi, đề nghị cô giảng lại lần nữa" hoặc "Cô nói nhanh một chút, sang đề sau ạ!" Yêu cầu luôn được nêu ra với tiết tấu khác nhau.

Chỉ nghiêm chỉnh ôn tập trên lớp là chưa đủ mà còn phải có kỹ xảo biết phân tích nghiên cứu đầy đủ ngữ điệu trong lời nói của thầy cô. Nếu nói thong thả đều đều thì nhìn chung không phải là đề trọng điểm; nếu ngữ điệu khi cao khi thấp, tiếng nói to hơn thì phải chú ý coi chừng, đấy thường là đề trọng điểm. Song những chỗ nào thật sự có giá trị, những chỗ mà học sinh muốn moi được "tư liệu" và thầy cô giáo dường như muốn lại dường như không muốn "bật mí" thì trái lại thầy cô chỉ dùng lời nhỏ nhẹ "tranh tối, tranh sáng" hàm hồ nhắc qua. Kỹ xảo này không phải chỉ ngày một ngày hai mà nắm được. Không có "thâm niên" mười năm thi đừng hòng luyện được bản lĩnh cao cường nghe hiểu tiếng "chiêng trống" đó.

Muốn giờ ôn tập trên lớp có tác dụng rèn luyện năng lực phán đoán, nhất định phải dùng quan điểm triết học "phân tích cụ thể một vấn đề cụ thể" những lời của thầy cô như "xem qua một lượt", "nắm vững về cơ bản", đặc biệt "phải xem kỹ" hay "nhớ kỹ trọng điểm". Nếu làm như Lâm Hiểu Húc, đồng loạt đánh một dấu đỏ như nhau, không phân chính phụ thì chả trách cô cố nhồi vào óc đến đâu cũng không được điểm cao. Hân Nhiên thông minh hơn nhiều, mỗi mức trọng điểm của từng đề đều đánh dấu khác nhau, nhìn vào là thấy rõ, khi học thuộc lòng cũng biết chỗ nào cần chú ý hơn.

Chuyện của Đường Diễm Diễm là một cú sốc khá nặng đối với Hân Nhiên. Vì hộ khẩu ở Thâm Quyến mà bỏ cả thi đại học, Hân Nhiên thật đau lòng thay cho bạn. Hân Nhiên chỉ nghĩ đến việc phải học đại học, việc ba mẹ coi trọng đại học khiến Hân Nhiên nhận ra một lý lẽ: chỉ có học đại học thì mới có tiền đồ. Mỗi khi con của bạn bè họ hàng nhận được giấy gọi vào đại học, ba mẹ đều tấm tắc ngợi khen. Hân Nhiên chỉ mong mình cũng có ngày được như thế, cũng có ngày được đeo huy hiệu của một trường đại học nổi tiếng để ba mẹ được vui lòng. Ý nghĩ đó chưa bao giờ dao động ở Hân Nhiên và cũng chưa hề có dấu hiệu dao động. Điều Hân Nhiên không hiểu là ba mẹ Diễm Diễm đều là trí thức học qua bậc đại học, không hiểu với tâm trạng như thế nào mà ông bà lại chấp nhận quyết định của Diễm Diễm? Ôi những học sinh trung học không có hộ khẩu ở Thâm Quyến!

Bây giờ Hân Nhiên không dám khẳng định bất cứ việc gì, không dám bảo đảm một điều gì, chỉ riêng đợt thi cuối học kỳ này thì nhất định phải thi cho tốt mà thôi. Đó là điều bạn phải cố gắng.

_ Hân Nhiên! Mình chưa tìm được đoạn "giá trị sử dụng của hàng hóa". - Liễu thanh chưa kịp đánh dấu đề này thì cô giáo đã giảng sang đều sau, khiến bạn cuống lên nhổm người nhìn sang sách của Hân Nhiên.

Hân Nhiên bảo cho Liễu Thanh đánh dấu.

_ Còn "hai chức năng cơ bản của tiền tệ" nữa? - Liễu Thanh lại hỏi.

Vì cô giáo đã lại giảng sang "trọng điểm cần nhớ kỹ" nên lần này Hân Nhiên đành nói:

_ Hết giờ rồi mình sẽ bảo cho.

Học sinh viết lia lịa, đánh dấu lia lịa. Mục lớn thì I, II, III, mục nhỏ thì (1), (2), (3), nhỏ nữa thì 1, 2, 3,, nhỏ nhỏ nữa thì 1, 2, 3,. Nào là trọng điểm đặc biệt, nào trọng điểm cần nhớ kỹ, nào hiểu chung là được. Sau tiết ôn tập, ai nấy bã người ra như vừa qua một trận đánh. Nhưng nào đã hết! Còn "công việc khóa đuôi" nữa! Phải nói rằng công việc đoạn sau này mới càng "gian khổ".

_ Các em nghe đấy, những đề mục ấy đã đánh dấu xong rồi chứ? Về nhà học thuộc trọng điểm là có thể đạt 90 điểm rồi (Điểm ở Trung Quốc cho đến 100 điểm, bằng điểm 10 ở Việt Nam).

_ Còn mười điểm kia thì ở đâu ạ? - Có bạn truy hỏi đến cùng.

_ Mười điểm ấy là đề linh hoạt!

_ Linh hoạt thế nào ạ? Xin cô cho thí dụ. Chẳng hạn... - "Chẳng hạn" là một từ nhiều nghĩa, thực ra là xin cô giáo "gà" cho.

_ Thưa cô, đoạn này có phải là trọng điểm không ạ?

_ Đề này em trả lời như thế có được không?

_ Đề này có nhiều khả năng làm đề thi không ạ?

Những câu hỏi ngụ ý như thế vang lên khắp lớp, nếu cô giáo không chịu "bật mí" tí ti thì chớ hòng thoát ra khỏi lớp. Phải thi mãi, học sinh cũng ranh ma lên.

Cô giáo chính trị đã có vẻ cười dở khóc dở:

_ Thế là các em chẳng khác gì bắt tôi nói đề thi rồi đấy!

_ Tôi không quan tâm! - Cô giáo phát bực.

_ Không thể nói thêm gì nữa đâu, nói nữa thì lộ đề - cô giáo vừa xua tay vừa bước đi.

_ Cô ơi cô, đề thi lần này có hỏi sâu không ạ?

_ Không sâu cũng chẳng nông. Trước kia đề thi in thủ công, ấn nặng tay thì sâu, đậm nét; ấn nhẹ tay thì nông, nhạt nét. Còn bây giờ in bằng máy tính nên không sâu cũng chẳng nông - cô giáo có cách trả lời hay tuyệt.

Dư Phát thấy "buông bắt" đề thi không ăn thua liền hỏi thẳng:

_ Thưa cô, ai làm giám thị ạ?

Cả lớp nghe hỏi thế đều cười, biết Dư Phát có ý đồ "thả mèo". Cô giáo bực mìh đáp:

_ Các em hãy cứ biết "khảo" cái việc thi của mình, thầy cô nào làm giám thị mà chẳng được?

_ Để chúng em chuẩn bị về mặt tâm lý ạ.

_ Nếu các em thích thầy cô nào làm giám thị thì chỉ chứng tỏ thầy cô đó thiếu tinh thần trách nhiệm mà thôi.

_ Sao có thể thế được? Chúng em rất thích được cô coi thi đấy ạ! - Vương Tiếu Thiên cố ý mặt dầy mày dạn nói trêu khiến cô giáo tức muốn xỉu.

_ Thôi các em chăm chỉ học thi đi. Toán, lý, hóa ôn tập mệt rồi thì lúc nào nghỉ ngơi đem sách chính trị ra mà học.

_ Vâng ạ, vừa nãy thầy dạy Lý còn nói học Chính trị, Ngữ văn, Anh văn mệt rồi thì làm bài tập lý coi như nghỉ ngơi ạ - Lâm Hiểu Húc nói.

_ Hẳn là các bạn bấy lâu nay không chịu học nên mới Rest! - Lưu Hạ nói - cô giáo quan tâm đến chúng ta đến thế là cùng.

Ngay sau đó, cả lớp đều được "nghỉ ngơi".

Dư Phát bắt đầu hành động:

_ Tiêu Dao, cho mình mượn cái vở ghi để đi phô tô.

Dư Phát biết những phần tử tích cực trong lớp đều soạn ra một đề cương ôn tập trước khi thi, mượn bạn nào dễ tính bản đề cương đó là khá ổn.

Không biết máy phô tô do ai chế ra nhỉ? Dư Phát muốn cảm ơn người đó lắm. Có được cái của này, đỡ được biết bao thì giờ chép lại vở ghi, chỉ tiếc là bài làm không thể đem nộp bản photo. Mỗi lần thi, bất kể nhỏ hay lớn, Dư Phát đều phải mất hàng mấy tiếng đồng hồ với cái máy photo, trước hết photo nguyên bản, sau đó thu nhỏ lại bằng bàn tay để đến lúc thi còn làm "động tác".

Lúc nào nguy cấp, các bạn đều đi photo tư liệu và vở ghi. Không phải hoàn toàn để quay cóp mà là để tiết kiệm thời gian. Thời đại khoa học kỹ thuật, học sinh đâu phải là người đứng rìa. Đó phải chăng là điều có lợi do khoa học kỹ thuật tiến bộ nhanh mang lại cho học sinh?

Chỉ ít lâu sau, không khí học tập tăng lên rất nhiều. Chỗ nào cũng thấy học sinh cầm sách trong tay, chỗ nào cũng vang lên tiếng học bài của họ.

_ Ôn đến đâu rồi?

_ Bão hòa rồi, thêm một danh từ nữa cũng không có chỗ mà nhồi nhét.

_ Như nhau cả thôi. Biết vậy là tớ yên tâm.

Học sinh đùa bỡn trêu chọc nhau để điều tiết không khí căng thẳng, trầm lắng.

Vương Tiếu Thiên nghĩ nếu sau này được làm thầy thì phải cải cách chế độ thi cử, hoặc phải bắt học sinh học thật nhiều để phát tiết nỗi hận hôm nay.

Tất nhiên bây giờ thì phải cẩn thận đối phó cái đã! "Khảo, khảo, khảo, pháp bảo của thầy cô! Điểm, điểm, điểm, bản mệnh học trò cần chiếm!" Bất kể kỳ thi nhỏ hay lớn thì học sinh đều phải ganh tài một phen. Ai chẳng muốn Pass? Ai chẳng muốn áp đảo số đông, cao hơn mọi người?

Chương XIII

KỲ NGHỈ ĐÔNG CỐ SỨC MỘT PHEN

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Nghỉ đông rồi, các bạn ai nấy đều như Tôn Ngộ Không thoát khỏi vòng kim cô, chỉ riêng mình chẳng thấy thanh thản tí nào. Đúng như thầy giáo dạy Lý dự đoán, mình không đủ điểm Lý.

Thầy bảo đầu học kỳ hai sẽ có một đợt thi. Ý thầy không nói ra là nghỉ đông mình phải ở nhà mà ôn bài cho tốt.

Trong lớp có nhiều bạn đi làm thuê trong kỳ nghỉ đông này, một phần vì tò mò, phần khác muốn kiểm tra năng lực của mình. Mình và Hân Nhiên đã hẹn nhau tìm việc trong kỳ nghỉ này. Hôm nay nói với mẹ, mẹ bảo: "Đừng có lắm trò, những nơi đó phức tạp lắm, vạn nhất nếu xảy ra chuyện gì thì..."

_ Nhưng lớp con nhiều bạn đi làm lắm. Tập thể ghi tên, nhà trường liên hệ với nhà máy, không có vấn đề gì đâu".

_ Bây giờ xã hội loạn lắm, các cô thợ cũng lung tung, chung chạ với họ, vạn nhất bị họ làm cho hư hỏng thì sao nào?

_ Mẹ, con lớn thế này rồi, sao có thể làm hư hỏng này nọ được? Con có suy nghĩ của con chứ!"

_ Tuổi các con mới là tuổi hay sinh chuyện. Con cứ nên ở nhà thôi. Mẹ bảo con nhé, làm thuê thì thiếu gì dịp, còn cơ hội đi học thì chỉ có hạn thôi.

_ Nhưng bọn Hân Nhiên cũng đi mẹ ạ.

_ Đừng có nhưng, nhưng mãi thế. Chúng nó thi tốt, còn con? Về mặt học tập, con bì sao được với các bạn ấy?

Lại thế rồi! Ấy là mẹ còn là biên tập viên cơ đấy, phụ trách mục Chị gái tâm tình cơ đấy! Mẹ thì tâm tình thế nào được với người ta bởi mẹ có hiểu được tâm tình của ai đâu.

Mình bực mình chạy vào nhà trong, cánh cửa đóng "sầm" lại rất mạnh. Hẳn là mẹ lại tưởng mình làm nũng. Có điều, mình quả cũng oan. Thi không tốt không thể đổ lỗi hết cho mình được. Xem phòng mình đây này, trên bàn, giường ghế, sàn nhà, bậu cửa sổ... Chỗ nào cũng sách với sách, "chiếu tướng" chuẩn bị thi mấy hôm trước còn chưa kịp thu dọn đó!

Không biết mẹ vào buồng từ lúc nào:

_ Hiểu Húc, mẹ không định trách con đâu, nhưng mà kết quả học tập như thế chưa nói không phải với ai khác mà trước nhất là không phải với ba con!

Ba, ba ở đâu? Mau về giúp con với!

Thôi, chẳng tìm việc làm nữa! Mình thôi đừng nhắc đến nữa, mà cũng chẳng còn mặt mũi nào nhắc đến. Kết quả học tập như thế, trước hết là không phải với mình. Thôi, hãy tận dụng kỳ nghỉ đông này mà cố sức một phen. Mong cả lớp cứ vui chơi trong kỳ nghỉ đông này đi, đừng có ôn tập gì cả. Không biết mình nghĩ như thế có tồi tệ không nhỉ? Mình hy vọng vào đầu học kỳ sau thi tốt.

CHỈ CÓ CHĂM CHỈ HỌC HÀNH MỚI LÀ THỰC

Chị hai của Liễu Thanh là Liễu Mi, lại về nước. Nếu lần trước về vui mừng hớn hở thì lần này lại âu sầu ủ rũ.

Liễu Mi mếu máo kể lại tình hình mấy tháng qua:

_ Râu Quai Nón có mới nới cũ, lại kiếm một con khác, định ly dị con. Con nhất định không nghe, Râu Quai Nón không nói gì nữa, đưa luôn con kia về ở ngay trong nhà. Con uất quá, thế là sảy.

Liễu Mi càng nói càng đau lòng, khóc nức nở. Mẹ ngồi cạnh luôn miệng khuyên đừng khóc nhưng mẹ cũng không nín được, bật khóc lên. Bà cũng bực mình:

_ Con không kiện nó à?

_ Chẳng ăn thua gì đâu.

_ Đồ chết giẫm, đúng là thằng Trần Thế Mỹ mũi lõ (Tên nhân vật phụ vợ nổi tiếng trong văn học cổ Trung Quốc).

...

_ Thế sau này con tính thế nào?

Liễu Mi ngẩn ngơ lắc đầu.

Liễu Mi mơ tưởng ra nước ngoài ngay cả khi ngủ. Còn nhớ Xi mông có nói: "Khi các cô gái không có nghề nghiệp và tài hoa thì cơ hội duy nhất của họ là ái tình. Đối với cô gái trẻ không có sở trường gì ngoài sắc đẹp mà lại chăm chăm muốn ra nước ngoài thì không nghi ngờ gì nữa, hôn nhân với người nước ngoài là các cầu bắc ho cô gái ấy".

Liễu Mi rất thích xem phim nước ngoài, thường nhiều lần ảo tưởng ra cảnh một người đàn ông mắt xanh cao lớn một tay dắt con tuấn mã lông trắng như tuyết, một tay ôm chặt eo nàng; nàng mặc váy áo trắng, mái tóc đen buông lơi, chân để trần; cả hai dạo bước trên bờ biển trong khung cảnh đầm ấm, lãng mạn. Liễu Mi theo cô bạn gái lấy Tây lần đầu tiên tới tửu lâu Nam Hải. Phòng buồng sang trọng hào hoa, tiệc rượu đầy món đắt tiền, phòng nhảy đèn màu nhấp nháy khiến Liễu Mi mở mắt ra. Cô bất giác cảm khái:

_ Hai chục năm trước đây của mình chỉ là sống uổng!

Cô nhờ bạn giới thiệu cho một người nước ngoài, thế là làm quen với Râu Quai Nón. Họ vừa gặp đã yêu, sau đó trong một đêm thu thoáng đãng, trăng treo giữa trời, chàng đã mượn lời trong vở Rômeo và Juliet của Sếchxpia để ngỏ lời cầu hôn nàng:

_ Thưa nàng, tôi xin mượn vầng trăng sáng trong đang tỏa ánh sáng lên những ngọn cây này mà thề rằng...

Liễu Mi sung sướng như điên. Cô chỉ biết truyền thuyết Trung Quốc cổ xưa kể về ông già ngồi dưới trăng là Nguyệt Lão xe tơ cho những mối duyên xa nhau hàng ngàn dặm cũng thành chứ không biết nhân vật Juliet đáp lại rằng:

_ A!, chàng không nên chỉ trăng mà thề bởi trăng thay đổi bất thường, tháng nào cũng có khi tròn khi khuyết. Nếu chàng chỉ trăng mà thề thì có thể tình yêu của chàng cũng sẽ bất thường như trăng vậy.

Thế rồi họ làm lễ cưới, nhanh như tia chớp. Cha mẹ Liễu Mi lúc đầu không đồng ý, bảo rằng một người chưa biết tiếng nước ngoài như Liễu Mi mà ra nước ngoài thì chẳng bao lâu sẽ bị vứt bỏ. Lúc ấy Liễu Mi trả lời cha mẹ với vẻ kiêu căng:

_ Sao ba mẹ lại nói tốt cho người còn đánh giá con thấp như vậy? Sao ba mẹ không nói ra đến nước ngoài, con sẽ cho anh ta rớt?

Ba mẹ trợn tròn mắt, không nói gì nữa, sau đó đành đồng ý với cuộc hôn nhân này, song không phải câu nói hùng hồn của Liễu Mi mà vì biết gia đình ông con rể Tây khá hiển hách. Khi Râu Quai Nón đặt năm ngàn tờ cổ phiếu phát triển vào tay cha mẹ Liễu Mi thì hai ông bà rạng rỡ cả mặt lẫn mày.

...

_ Ba mẹ ơi, con ngủ chung giường với em Thanh mấy hôm nhé!

_ Hai chị em ngủ chung không thoải mái, cứ để con Thanh ngủ ngoài phòng khách cũng được! - Mẹ bao giờ cũng thiên vị.

_ Mẹ đừng để em nó mếch lòng, ngủ chật một chút cũng được - Liễu Mi nói.

Mẹ gật đầu, lấy từ tủ tường ra một bộ chăn đệm:

_ Những thứ này đều mua sẵn cho con cả đấy. Thanh đâu, đem trải giường cho chị!

Liễu Thanh mang vào trải giường trong buồng.

_ Liễu Mi này, dù sao con cũng không thể trở về nước được đâu!

_ Con biết lắm chứ, con cũng không còn mặt mũi nào trở về được - lại một lần nữa nước mắt chảy vòng quanh mắt Liễu Mi.

_ Liễu Mi! Mẹ đâu lại chẳng muốn con ở luôn cạnh mẹ, nhưng mà... Bây giờ cả họ hàng lẫn bè bạn đều biết con đã đi lấy chồng Tây, nếu con trở về thì mất thể diện lắm đấy. Mẹ chỉ muốn tốt cho con... - Mẹ đưa khăn tay lên thấm nước mắt, lại lấy một tờ khăn giấy lau nước mắt cho Liễu Mi - còn em gái con nữa, mẹ trong chờ ở con!

Liễu Mi chớp chớp, gắng ngăn nước mắt trào ra rồi cố gượng cười:

_ Mẹ, mẹ đừng lo, con biết phải làm như thế nào. Sau này con sẽ đón em con sang bên đó.

Ở trong buồng Liễu Thanh nghe đến đây thì ngả đầu vào cánh cửa, lòng rộn lên bao ý nghĩ. Mẹ biết rõ hoàn cảnh chị đang khó khăn thế mà vẫn muốn chị trở lại Úc, lại còn muốn bạn cũng theo sang. Còn chị cũng kỳ, đã không còn mặt mũi nào trở về lại định đón em gái sang? Cả hai sao cùng muốn đi trên con đường trái ngược đó?

Đêm ấy chẳng ai ngủ được. Đèn trong phòng ba mẹ sáng suốt đêm. Liễu Mi và Liễu Thanh nằm chung giường, giường quá nhỏ, không còn chỗ để trở mìh. Liễu Mi nằm im trên giường không động đậy khiến Liễu Thanh tưởng chị đã ngủ.

_ Liễu Thanh! - Liễu Mi ngoảnh đầu lại gọi.

_ Chị hai, chị chưa ngủ ư?

_ Chị không ngủ được?

_ Chị Hai, chị cũng đừng nghĩ ngợi cho đau lòng - Liễu Thanh trở mình ngoảnh mặt vào chị - Trước kia chẳng êm thấm lắm là gì?

Quả vậy, tất cả như một giấc mơ!

Hồi mới đặt chân lên nước Úc, phong cảnh xinh tươi, những tòa nhà chọc trời liền liền như vẩy cá, những buổi dạ hội sang trọng đắm say... Mọi thứ của nước Úc khiến Liễu Mi mở cờ trong bụng, khiến cô say đắm khôn cùng... Nhưng chẳng bao lâu, dần dần cô cảm thấy tù túng. Xa lạ và ngán ngẩm vô cùng!

Cụ của Râu Quai Nón là tù của nước Anh bị đi đày ở nước Úc nhưng đến ông nội thì gia đình đã bước vào xã hội thượng lưu. Cha và bạn thân Râu Quai Nón đều là thương nhân. Làm ăn không lớn lắm song họ có mối giao mật thiết với xã hội thượng lưu, nhất là Râu Quai Nón. Anh ta kết bạn với nhiều người danh giá, có địa vị, họ thượng định kỳ hoặc không định kỳ tổ chức những buổi sinh hoạt sa lông trong gia đình, trao đổi về thời sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, nghệ thuật; phong tục dân tình các nơi cùng những tin tức lạ đó đây cũng thường là nội dung của những buổi trò chuyện vui vẻ đó. Đối với những chuyện ấy, một phụ nữ nội trợ như Liễu Mi chẳng hiểu biết chút nào, nên không cảm thấy hứng thú. Lại thêm tiếng Anh nửa mùa nên khi họ trò chuyện cô chỉ biết ngồi ngây ra, chân tay chẳng biết để đâu cho ổn. Thoạt đầu, người ta tưởng cô e lệ giữ phép lịch sự, sau mới biết cô kém cỏi, thiếu hiểu biết, thế là chẳng ai đếm xỉa đến cô nữa và khinh thường cô ra mặt. Thậm chí người làm trong nhà cô cũng không coi cô ra gì.

Chồng Liễu Mi thấy khó chịu, phiền lòng rồi cũng bỏ mặc cô. Từ sau ngày Liễu Mi về thăm nhà trở sang, cô thấy rõ anh ta lạnh nhạt và thô lỗ với mình nhưng cố gắng nín nhịn. Cuối cùng một ngày kia, từ trên ban công cô chợt phát hiện thấy trong xe của chồng có một cô gái tóc vàng mắt xanh. Liễu Mi làm ầm ĩ lên với chồng thế là anh ta đề nghị cô ly dị.

Cô sợ hết hồn. Ở nơi đất lạ người không quen này, chỉ có một mình thì sống sao nổi. Cô khóc bảo với chồng:

_ Anh quên lời thề trước mặt trăng rồi à? Anh bảo mãi mãi không thay lòng cơ mà!...

_ Trăng có lúc tròn lúc khuyết, tình yêu cũng cần không ngừng đổi mới! - Chồng cô đáp.

...

Bây giờ Liễu Mi như vừa tỉnh một cơn ác mộng.

Cuối cùng Liễu Mi đáp rành rọt từng chữ một:

_ Chỉ tại lòng hư vinh làm hại chị để bây giờ chị phải chịu hậu quả. Hôn nhân không phải là trò đùa đâu em ạ.

Trăng lọt qua ô cửa sổ chiếu sáng khuôn mặt đầy nước mắt của Liễu Mi.

_ Chị có căm thù anh ấy không?

_ Căm thù? - Liễu Mi cười nhạt - Trong số những người ra nước ngoài, vô khối người còn thảm hại hơn chị. Nếu cần căm thù thì căm thù chính họ trước đã.

_ Chị hai này, anh Cường lấy vợ rồi đấy.

_ Ừ... chị thật có lỗi với anh ấy.

_ Chị ơi! - Liễu Thanh chợt thấy thương chị.

_ Gì cũng chẳng phải thật, chỉ có học hành chăm chỉ trong mấy năm là thật thôi! - Liễu Mi nói. Đấy có thể nói là một kinh nghiệm quí báu mà Liễu Mi rút ra được trong hơn hai chục năm sinh ra đời.

_ Sau này chị định thế nào hả chị Hai?

_ Nghĩ được thông suốt thì chị không buồn nữa. Chị trở về Úc là làm thủ tục ly hôn, sau đó tìm một việc làm, rửa bát bưng bê cũng được. Sau nữa thì tìm một lưu học sinh Trung Quốc. Người Trung Quốc vẫn đáng tin hơn.

Hai chị em không nói gì nữa, cùng nhìn ngắm trăng và mỗi người đều có cảm thụ riêng của mình.

Liễu Thanh cầm giáo trình huấn luyện do ETS chỉ định theo học lớp nâng cao tiếng Anh dành cho lưu học sinh ở các nước không nói tiếng Anh.

Trước đây, người Trung Quốc coi việc được ra nước ngoài như được lên cung trăng. Từ ngày cải cách mở cửa đến nay, ra nước ngoài học đã trở thành phong trào. Người đi ngày một đông, hầu như nơi nào có người ở là nơi đó có người Trung Quốc. Tên gọi hình dung làn sóng này cũng muôn màu muôn vẻ, nào "xâu chuỗi thế giới", "về đội sản xuất bên Tây", "mạ vàng" v.v... Bây giờ, phong trào ra nước ngoài đã từ các trường đại học lan xuống các trường trung học.

Đi nước ngoài đã không còn là mộng tưởng cá biệt của học sinh trung học trong điều kiện nhất định, rất nhiều người đã tính đến chuyện đó. Đương nhiên mỗi người có mục đích và nhận thức khác nhau về việc ra nước ngoài, chẳng khác gì một dàn hợp tấu, có âm cao âm thấp và có xen cả tạp âm.

Liễu Thanh là một âm dự bị của dàn hợp tấu đó. Bạn sẽ tấu lên nốt nhạc nào? Cảnh ngộ của chị gái khiến bạn không an tâm, hết nhảy từ âm này sang âm khác.

Lớp nâng cao tiếng Anh chuẩn bị thi TOEFL thuộc phân hiệu một trường đại học. Cửa trường dán mấy tờ yết thị thật to, thông báo về các lớp huấn luyện cấp tốc và lớp bổ túc. Liễu Thanh theo học lớp nâng cao chỉ riêng lệ phí ghi tên và học phí đã hơn ba trăm, thời gian học tập lại chỉ có hai mươi buổi. Mẹ dặn đi dặn lại:

_ Cố mà học nhé, lần này là bỏ vốn cho cô đấy!

Liễu Thanh rụt rè hỏi người canh cổng rồi đi tìm lớp theo sự chỉ dẫn của người đó. Tới cửa lớp học, Liễu Thanh nắm chặt sách, bước vào. Điều khiến bạn kinh ngạc là trong lớp có đến nửa là học sinh trung học cùng độ tuổi với mình.

Mấy năm nay, độ tuổi thi TOEFL ngày càng giảm. Nhiều học sinh trung học tham gia thi khiến lớp TOEFL không còn là của sinh viên đại học nữa. Trong tình hình người làm việc tại chức "nhất thống thiên hạ", điểm chuẩn của thi TOEFL là 677 điểm. Hai năm nay, học sinh trung học thi đạt 600 điểm trở lên đã không còn là chuyện hiếm. Trong trường trung học Số Chín đã có khối bạn đạt được.

Test of English as Foreign Language (thi tiếng Anh dành cho người không thuộc nước nói tiếng Anh) được viết tắt là TOEFL, người Trung Quốc phiên âm thành "thác phúc". "Thác phúc" có thật sự mang phúc đến cho không nhỉ? Sau khi theo học, Liễu Thanh cứ nghĩ mãi về câu hỏi đó.

Tốc độ học ở lớp nâng cao rất nhanh, Liễu Thanh có cảm giác như vịt nghe sấm. Chưa kịp hiểu, đang còn suy nghĩ thì thầy giáo đã sang vấn đề khác rồi. Tất nhiên cũng vẫn nghe không hiểu, Liễu Thanh rất nản; nhưng nghĩ đến lời mẹ không nói gì khác, chỉ đặt mỗi việc ấy, Liễu Thanh đã cảm thấy rất không phải với hơn ba trăm tiền học rồi. Bạn cố gắng nghe song chẳng ăn thua thế là không còn tập trung nữa.

_ Nếu mình mà đi được thì mình phải tự giặt lấy quần áo rồi! - Đột nhiên Liễu Thanh nghĩ tới chuyện đó. Bây giờ quần áo của bạn vẫn do mẹ giặt giúp, nếu ra nước ngoài thì Liễu Thanh phải tự giặt thôi.

_ Này cậu đừng có ngó ngoáy cái đầu nữa, tớ không thấy gì cả! - Một bạn ngồi đằng sau nói.

Liễu Thanh ngoảnh lại, nhận ra đó là Tô Lạp, học lớp mười hai. Học sinh ở Thâm Quyến, đừng nói là khác khối, ngay cùng khối cùng trường cũng chưa chắc đã quen biết nhau.

_ Bạn học lớp Mười hai phải không?

_ Ừ!

_ Tôi học lớp Mười, cùng lớp với Tiêu Dao.

_ Thế cậu cũng biết Hân Nhiên chứ?

_ Đương nhiên, cùng lớp mà!

Liễu Thanh quay đầu lên. Bọn Hân Nhiên đi làm thuê trong kỳ nghỉ đông. Bạn đã từng do dự: cả một lũ với nhau hẳn là đông vui lắm. Nghĩ thêm, lại chẳng có ý nghĩa gì. Vì một trăm đồng bọ mà mất đứt cả tháng trời, thật chẳng bõ bèn. Liễu Thanh còn lo sẽ gặp người cùng quê. Nhiều bạn học trước kia ở huyện Mai là quê hương Liễu Thanh tới Thâm Quyến làm thuê, mười mấy tuổi đầu đã rời nhà đi kiếm sống, kiếm cơm. Liễu Thanh cảm thấy các bạn "thảm" lắm, vạn nhất gặp bọn nó, Liễu Thanh biết ăn nói thế nào?

Sao Tô Lạp cũng tới đây học nhỉ? Bạn ấy đang học lớp Mười hai mà cũng muốn "về đội sản xuất bên Tây" sao? Liễu Thanh nghĩ thế rồi đưa mắt nhìn khắp lớp. Chợt bạn giật mình như phát hiện ra một châu lục mới:

_ Trần Minh!

Trần Minh ngồi bàn trên cùng như chỗ ngồi của bạn trong lớp, rất cố gắng, rất chăm chú.

Trần Minh cũng theo học, cũng muốn ra nước ngoài?

Ngồi trong lớp này mà phát hiện ra nhiều bạn cùng trường là điều Diễm Thanh cảm thấy rất bất ngờ.

Tô Lạp, Trần Minh và Liễu Thanh. Thế là thế nào? Không hiểu, thật không hiểu nổi.

THẰNG NGỐC MUỐN THI VÀO THANH HOA

Ra khỏi lớp học tiếng Anh đã là năm giờ chiều. Mùa đông tối sớm, năm giờ đã bắt đầu tối. Trần Minh dắt chiếc xe đua, kẹp giáo trình vào chỗ để hàng sau yên xe, kéo cổ áo lên rồi ngồi lên xe.

Theo cách nhìn của Trần Minh kỳ nghỉ đông có nghĩa là sắp tới ngày Tết ồn ào và chán ngấy, cũng là sắp tới lúc bạn phải làm rất nhiều việc kín đáo để vượt lên trên cả lớp, mãi mãi vượt lên trên. Hồi nhỏ, Trần Minh rất thích và coi trọng ngày Tết nhưng bây giờ thì không thích nữa. Càng náo nhiệt, Trần Minh càng thấy ngán. Chưa bao giờ bạn nghĩ đến việc chơi công viên, xem chợ hoa trong dịp tết. Việc chơi bời hầu như không hề có sức thu hút bạn.

_ Này em, có biết ai đến nhà không? - Vừa vào tới cửa, chị gái đã nói.

Trần Minh nhìn lên nhà trên:

_ Cháu chào chú, chú về rồi đấy ạ?

Chú Út là người Trần Minh thích nhất trong gia đình và cũng thích gần gũi nhất, bởi vì chú Út đã từng "gặm" sách và đã đi rất nhiều nơi, không như cha mẹ bạn suốt đời quanh quẩn trong làng. Nếu không có việc xây dựng đặc khu, lại chẳng suốt đời ở lì xó quê? Mấy năm "cách mạng văn hóa", chú Út sang huyện Anh Đức rồi ở yên luôn tại đấy, năm nay mới về đây ăn tết.

_ A cháu Minh, lớn vổng lên rồi nhỉ? Thật là càng lớn càng điển trai. Chú vừa mới cùng ba nhắc đến cháu, thật đúng là vừa nhắc đến Tào Tháo là Tào Tháo đến liền!

_ Chú ơi, chú về lúc nào thế?

_ Vừa mới về tới. Cháu biết không, vé tàu xe mấy ngày nay khó mua lắm, chú phải mua giá chợ đen đấy. Còn cháu, cháu vừa đi đâu về đấy, nghỉ đông sao không ở nhà?

_ Cháu theo học lớp TOEFL.

_ "Thác phúc" ấy à? Lớp thi để ra nước ngoài ấy phải không?

_ Vâng cũng gọi là như vậy.

_ Cháu định ra nước ngoài à?

_ Không đâu ạ. Nghỉ học nhàn rỗi, ở nhà chẳng có việc gì, cháu tính nên đi học thêm. Ở đấy dạy hay lắm ạ.

Trần Minh không thiết tha lắm với việc ra nước ngoài, nhất là mù quáng đua nhau ra nước ngoài. Bạn cảm thấy những người ấy dù có ra nước ngoài cũng không học hỏi được kiến thức. Sau khi phân tích tình thế hiện nay và phong trào ra nước ngoài, Trần Minh đã có chủ kiến của mình. Bạn theo học lớp TOEFL chỉ để nâng cao trình độ tiếng Anh. Bạn không thích giống như mọi người mà muốn trội hơn mọi người. Như thế thì phải học nhiều hơn. Học ở trường như ăn cơm tập thể, tan học không ăn thêm thì đói không chịu được. Huống hồ việc đóng hơn ba trăm học phí cho lớp TOEFL... đối với bạn chỉ là "chuyện vặt".

_ Chú ơi, thím và các em đều bình yên chứ ạ?

_ Đều khỏe cả, chỉ riêng thằng em Quang của cháu là bê bối thôi. Nó học hành kém chết đi được, đâu có giỏi được bằng cháu. Đợt thi vừa rồi cháu lại đứng thứ nhất chứ?

Ba nói thêm:

_ Chú cháu vui chuyện nhỉ! Chú có biết không, hàng ngày ở nhà cháu Minh nói với chúng tôi chưa được đến ba câu đấy!

Mọi người cùng cười, ông chú đắc ý nói:

_ Đương nhiên rồi, cháu Minh là đứa cháu chú Út cưng nhất mà!

Chị gái cũng góp chuyện:

_ Đã vậy thì chú đừng có đi nữa!

_ Chú cũng tính như vậy đấy! Này Minh, chú hỏi nhé, sắp tới cháu sẽ thi vào khoa nào của trường Đại học Thâm Quyến? Này, khoa tài chính mậu dịch thơm lắm đấy nhé!...

_ Cháu không thi vào Đại học Thâm Quyến!

_ Không thi ư? Vậy cháu thi vào đại học nào?

_ Đại học Thanh Hoa ạ.

_ Chú khuyên cháu Minh giúp tôi đi! Nó bảo nó đi Đại học Thanh Hoa gì gì ấy, ở mãi Bắc Kinh kia! Tôi khuyên mà nó chẳng nghe - Ba nói với chú Út - Cháu chỉ nghe lời chú thôi. Chú xem thằng ngốc ấy đòi thi vào Thanh Hoa.

Chú Út cũng lấy làm lạ:

_ Sao vô duyên cớ mà cháu lại định thi vào Thanh Hoa?

Trần Minh cảm thấy chẳng thể giải thích với cha và chú được, bèn chỉ lạnh nhạt đáp:

_ Thanh Hoa là trường tốt ạ.

_ Ngốc ơi là ngốc! Cháu thật là thông minh một đời, lú lẫn một chốc! Như chú năm xưa ấy, chỉ một phút hăng lên bỏ nhà đi Anh Đức, thế là "một phút sảy chân thiên cổ hận", bây giờ muốn điều động về cũng có được đâu. Cháu chớ học chú đấy nhé, cháu lên Bắc Kinh thì sau này có muốn trở lại cũng khó lắm đấy. Bây giờ khó nhất là xin được điều về Thâm Quyến...

_ Này Minh, con nghe rõ cả chưa? Chú con cũng khuyên như thế đấy nhé! - Ba lập tức phụ họa với chú - Hồi xưa tính chú cũng như con, nhất định đến huyện Anh Đức, người nhà khuyên chẳng chịu nghe, bây giờ mới hối hận. Con đừng có mà làm chuyện ngốc nghếch. Cô lớn con từ Hồng Kông gửi thư về nói cả nhà cô xin di cư sang Xirilanka, dặn con cố gắng học hành. Tài sản ở Hồng Kông cô con chưa bán hết đâu, ấy là vì để sau này đón con sang đấy.

Chú Út nhả bã chè trong miệng ra nói:

_ Anh ạ, lần này em về đây không định lại đi nữa đâu. Em xin nghỉ dài hạn để lo chạy giấy điều động trở về đây. Em có mua nhiều thứ đặc sản của Anh Đức để biếu xén. Anh ạ, lần này thế nào anh cũng phải giúp em đấy! Anh chị sẽ bán đất cho chính phủ, có phải thế không nào? Có thể kèm thêm điều kiện là xin tăng họ khẩu được không ạ?

Chú Út thao thao nói về chuyện của mình. Trần Minh lập tức nghi ngờ có lẽ chẳng cần phải nói cho chú biết về chí hướng của mình. Đấy là chú Út từng chiếm một chỗ trong trái tim của mình sao? Bạn cười nhạt một tiếng toan lên gác.

_ Đứng lại đã, Minh! - Chú gọi giật lại rồi đi tới vỗ vai bạn - Cháu cứ nghe chú đi, không sai được đâu! Đều là kinh nghiệm cả đấy, lẽ nào chú lại muốn hại cháu sao? Đừng có ngốc nghếch, để đến nước như chú đây mới hối hận thì đã muộn rồi. Tuổi trẻ chỉ ngại nhất là hăng lên nhất thời...

_ Cháu phải lên gác ôn bài đây ạ! - Trần Minh bước thẳng lên gác, không ngoái đầu lại.

Ở dưới nhà, hai anh em vẫn còn đang trù tính tiếp:

_ Chớ có để thằng Minh thi vào Thanh Hoa! Bây giờ người ta nói thế nào nhỉ? "Không ra nổi nước ngoài thì tới Hồng Kông, Đài Loan, không tới nổi Hồng Kông, Đài Loan thì đến Thâm Quyến". Bao nhiêu người muốn đến còn chẳng đến nổi, thế mà đang ở Thâm Quyến lại muốn bỏ đi nơi khác! Học Thanh Hoa thì được cái gì? Thi vào Khoa tài chính mậu dịch trường Đại học Thâm Quyến sau này kiếm một chỗ thơm lại chẳng rất tốt hay sao?

_ Tôi cũng nghĩ như thế, nhưng cháu nó không nghe...

Trần Minh không muốn nghe tiếp bèn khóa trái cửa lại, nhốt mình trong phòng.

Chim én, chim sẻ làm sao hiểu nổi cái chí của chim hồng chim hộc?

Thì ra mục đích chuyến về đây của chú Út là chạy giấy tờ điều động, đúng là chạy quanh một vòng rồi trở lại điểm xuất phát. Cuộc nói chuyện hôm nay đã triệt để xóa đi hình tượng của chú trong tâm trí Trần Minh. Bạn cảm thấy gia đình mình chẳng có một ai để trao đổi tâm tình, trên đời này chẳng có một ai hiểu được bạn...

Có thể đúng như chú nói, sau này mới hối hận nhưng bạn vẫn quyết ra đi. Thi vào Thanh Hoa là chí hướng của bạn. Việc gì đã quyết định rồi thì cứ thế mà làm bởi bạn là người đã nói là giữ đúng chữ tín, đã làm là làm tới cùng.

Rất ít người hiểu được Trần Minh. Khi một người được niềm tin nâng đỡ thì bất kể đường đi gian nan bao nhiêu, xa xôi bao nhiêu, thậm chí có thể có kết quả ngược lại khiến phải hối hận suốt đời thì người ấy vẫn cố chấp làm tới!

Có lẽ Trần Minh là người như thế. Nguyên nhân nào có gì khác đâu, chỉ tại bạn tin chắc như vậy. Bạn muốn dùng những sự thực mạnh mẽ để chứng minh cho mọi người thấy rằng bạn là người xuất chúng.

Bên ngoài vang lên tiếng pháo nổ, hẳn là nhà nào đã có người đi biển trở về, người nhà đón mừng người đó chăng? Dưới nhà có tiếng bàn tán xôn xao: ăn Tết như thế nào? Tối nay ăn món gì? Tất cả những chuyện đó thật không tương xứng chút nào với hùng tâm quyết chí đang trào dậy trong lòng Trần Minh. Nào là hộ khẩu Thâm Quyến, nào là sang định cư ở Siri Lanca hoặc ở Hồng Kông..., Trần Minh chẳng coi ra gì những chuyện đó. Rốt cuộc việc lựa chọn bất kỳ một con đường nào chỉ có thể có nghĩa là không thể có khả năng lựa chọn một con đường khác. Trần Minh muốn theo con đường mà mình tự chọn lấy.

Không ai hiểu được Trần Minh.

Ngồi trên ghế xoay cho quay một vòng, Trần Minh lại nhìn thấy hình Lôi Chấn Tử ở đằng sau cửa, một Lôi Chấn Tử có đôi cánh làm ra gió ra sấm. Bạn mỉm cười, thuận tay xé một tờ lịch để bàn gấp cẩn thận thành hình máy bay. Cánh máy bay được Trần Minh gấp sao cho chắc chắn mà không nặng nề, dài mà không kềnh càng. Bạn biết muốn cho máy bay bay cao bay xa thì mấu chốt là ở đôi cánh, một đôi cánh như của Lôi Chấn Tử. Hồi nhỏ bạn hay chơi gấp máy bay và bao giờ bạn cũng thắng vì máy bay của bạn bay cao bay xa hơn máy bay của người khác gấp. Bạn từ nhỏ đã hiểu thế nào là vươn cánh bay cao, còn bây giờ bạn cầm lấy chiếc máy bay bằng giấy ra chiều suy nghĩ rồi quay đầu máy bay nhằm vào mồm, hà một hơi: nghe nói làm như thế máy bay sẽ bay xa hơn. Bạn phóng máy bay ra ngoài cửa sổ, quả nhiên nó bay vút lên trời.

MUỐN TIỀN ĐẺ RA TIỀN

Năm nay thôn Cổ Thúy chia hoa hồng mười ngàn đồng theo đầu người để ăn Tết, như thế có thể nói thằng bé con ở thôn này cũng là "vạn phú" rồi. Trần Minh không cần dùng gì đến số tiền đó, chỉ lấy bốn trăm nộp học phí TOEFL, số còn lại đưa cả cho mẹ.

Dư Phát thì không thế. Trước hết bạn mua một bộ quần áo hết hai ngàn để "bao bì" cho mình, mời bạn "nhậu" của mình đến cửa hàng ăn nhậu mấy bận, rồi lại tiêu vớ vẩn hết mấy nghìn nữa, cuối cùng còn lại ba ngàn. Ba mẹ thả cửa cho Dư Phát về mặt tiền nong, tiêu gì, hay kiếm được từ đâu đều không hỏi đến. Một lần Dư Phát mở két lấy một ngàn đem tiêu ba mẹ không hề nhắc nhở. Không hiểu ông bà không biết hay là biết mà không coi chuyện đó vào đâu?

Dư Phát có tính toán riêng về mặt tiền nong, bạn biết tiêu tiền mà cũng biết kiếm tiền. Với ba ngàn còn lại này, bạn có suy nghĩ của mình. Phải làm cho tiền đẻ ra tiền. Dư Phát không bao giờ ngốc nghếch đi làm thuê như nhiều bạn trong lớp, mệt chết người mới kiếm được một vài trăm. Người gốc Thâm Quyến coi ra gì việc đi làm thuê và cũng không khi nào thèm làm. Trong nhà máy, người làm thuê dù nam hay nữ hầu hết cũng là người nơi khác đến hoặc từ nông thôn ra. Dư Phát tính dùng số tiền đó để buôn cổ phiếu.

Cổ phiếu mới thịnh lên ở Trung Quốc mấy năm nay. Cổ phiếu như "âm binh" vậy. Lúc đầu hầu như ai cũng nghĩ "bỏ một số tiền lớn ra mua những tờ giấy, có mà điên!". Lúc ấy họ không biết cổ phiếu là gì, mua cổ phiếu chẳng khác gì muốn phá sản hoặc nhảy lầu vậy. Cho nên khi tờ cổ phiếu đầu tiên xuất hiện trên thị trường, ai cũng đều nhìn rồi sợ mà rút lui. Mấy năm sau, tất cả người Thâm Quyến như ăn phải bùa mê thuốc lú, ai nấy xoay tròn quanh chiếc gậy chỉ huy đó và cổ phiếu trở thành đầu đề nói chuyện chung, là món ăn không thể thiếu trên bàn ăn. Ai nấy bắt đầu tiếc rẻ: "Nếu hồi đầu mình mua lấy một vạn tờ thì đã trở thành tỉ phú từ lâu rồi".

Dư Phát từng nghe câu chuyện nực cười như sau: Có một anh chàng đến Thâm Quyến, thấy cổ phiếu phát tài được. Lúc ấy cổ phiếu Phát triển mới hai chục một tờ, anh ta viết thư về nhà ở nội địa để người nhà gửi cho hai ngàn để mua cổ phiếu. Khi hai ngàn được gửi đến thì Phát triển đã là hai nhăm đồng một tờ. Anh chàng một mặt tiếc rẻ đã bỏ mất cơ hội, một mặt lại viết thư bảo người nhà gửi thêm năm trăm nữa. Tới khi nhận được tiền thì Phát triển đã lên giá ba chục một tờ rồi, chàng thanh niên cười dở mếu dở thở than sao cơ hội không đợi mình, khiến mình vô duyên với cổ phiếu!

Dư Phát không muốn làm "Khổng Minh vuốt đuôi" như thế nên phải quyết đoán ngay lúc gặp thời cơ. Chơi cổ phiếu phải ra tay trước là hơn, có thể chỉ trong một ngày đã kiếm được hàng ngàn hàng vạn.

Dư Phát định nhân lúc thị trường cổ phiếu đang lên này mua vào một ít. Chỉ cần không tham thì khả năng có lời sẽ lớn hơn khả năng lỗ vốn; nhược bằng lỗ vốn thì cũng chỉ lỗ trong vòng ba ngàn này, coi như ăn tiêu mất cũng xong.

Mặc dù thị trường cổ phiếu nhiều nguy hiểm nhưng dân chơi cổ phiếu vẫn cuồng nhiệt như thường. Người Trung Quốc làm việc gì cũng ào nhau ra rồi ào nhau xuống. Lúc này thị trường đang hồi cao trào, đang lên mạnh, phòng chứng khoán sôi động, đầy ứ người với người. Lúc này mà ở đó có gài một quả mìn định giờ thì dân chơi cổ phiếu chưa chắc đã chịu tản ra.

Người ta bảo công ty chứng khoán ở Thâm Quyến nhiều hơn ngân hàng, điều đó quả không ngoa. Có phố cứ cách vài ba chục mét là một công ty. Dư Phát đi quanh mấy nơi, nơi nào cũng có người đông đặc, điều đó chứng tỏ tình thế hiện thời rất tốt, đúng là nên mua vào. Dư Phát so sánh thật kỹ giá cả và lượng giao dịch trên màn hình điện tử, lập tức quyết định chọn một loại cổ phiếu rồi tới quầy điền vào tờ khai xin mua. Chưa tới mười phút, nhìn lên số hợp đồng của mình, Dư Phát đã thấy báo việc mua đã hoàn tất. Lúc này giá đã lên được 0,05 đồng, như thế nghĩa là chỉ trong nháy mắt, Dư Phát đã lời được mấy chục đồng. Bạn phấn khởi quá, chẳng muốn rời chân để được tiếp tục quan sát cục diện biến đổi.

Cổ phiếu có thể là tốt, có thể là xấu; có thể phát tài, có thể lỗ vốn, có thể khiến bạn mặt tươi như hoa mà cũng có thể khiến bạn mặt mày ủ rũ. Cổ phiếu là âm binh. Bạn không chế ngự được nó, còn nó lại chế ngự được bạn. Vì cổ phiếu mà biết bao thứ tình cảm phong phú nảy sinh: buồn bã, đau khổ, sung sướng, cuồng vui. Tất cả cùng một lúc và vào một góc này của Thâm Quyến, dường như để rèn luyện cho thần kinh suy nhược của người hiện đại. Chúng cũng không buông tha cho nhà trường và sự tác động của chúng đối với học sinh là điều không thể không khiến nhiều người lo lắng.

Chương XIII

KỲ NGHỈ ĐÔNG CỐ SỨC MỘT PHEN

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Nghỉ đông rồi, các bạn ai nấy đều như Tôn Ngộ Không thoát khỏi vòng kim cô, chỉ riêng mình chẳng thấy thanh thản tí nào. Đúng như thầy giáo dạy Lý dự đoán, mình không đủ điểm Lý.

Thầy bảo đầu học kỳ hai sẽ có một đợt thi. Ý thầy không nói ra là nghỉ đông mình phải ở nhà mà ôn bài cho tốt.

Trong lớp có nhiều bạn đi làm thuê trong kỳ nghỉ đông này, một phần vì tò mò, phần khác muốn kiểm tra năng lực của mình. Mình và Hân Nhiên đã hẹn nhau tìm việc trong kỳ nghỉ này. Hôm nay nói với mẹ, mẹ bảo: "Đừng có lắm trò, những nơi đó phức tạp lắm, vạn nhất nếu xảy ra chuyện gì thì..."

_ Nhưng lớp con nhiều bạn đi làm lắm. Tập thể ghi tên, nhà trường liên hệ với nhà máy, không có vấn đề gì đâu".

_ Bây giờ xã hội loạn lắm, các cô thợ cũng lung tung, chung chạ với họ, vạn nhất bị họ làm cho hư hỏng thì sao nào?

_ Mẹ, con lớn thế này rồi, sao có thể làm hư hỏng này nọ được? Con có suy nghĩ của con chứ!"

_ Tuổi các con mới là tuổi hay sinh chuyện. Con cứ nên ở nhà thôi. Mẹ bảo con nhé, làm thuê thì thiếu gì dịp, còn cơ hội đi học thì chỉ có hạn thôi.

_ Nhưng bọn Hân Nhiên cũng đi mẹ ạ.

_ Đừng có nhưng, nhưng mãi thế. Chúng nó thi tốt, còn con? Về mặt học tập, con bì sao được với các bạn ấy?

Lại thế rồi! Ấy là mẹ còn là biên tập viên cơ đấy, phụ trách mục Chị gái tâm tình cơ đấy! Mẹ thì tâm tình thế nào được với người ta bởi mẹ có hiểu được tâm tình của ai đâu.

Mình bực mình chạy vào nhà trong, cánh cửa đóng "sầm" lại rất mạnh. Hẳn là mẹ lại tưởng mình làm nũng. Có điều, mình quả cũng oan. Thi không tốt không thể đổ lỗi hết cho mình được. Xem phòng mình đây này, trên bàn, giường ghế, sàn nhà, bậu cửa sổ... Chỗ nào cũng sách với sách, "chiếu tướng" chuẩn bị thi mấy hôm trước còn chưa kịp thu dọn đó!

Không biết mẹ vào buồng từ lúc nào:

_ Hiểu Húc, mẹ không định trách con đâu, nhưng mà kết quả học tập như thế chưa nói không phải với ai khác mà trước nhất là không phải với ba con!

Ba, ba ở đâu? Mau về giúp con với!

Thôi, chẳng tìm việc làm nữa! Mình thôi đừng nhắc đến nữa, mà cũng chẳng còn mặt mũi nào nhắc đến. Kết quả học tập như thế, trước hết là không phải với mình. Thôi, hãy tận dụng kỳ nghỉ đông này mà cố sức một phen. Mong cả lớp cứ vui chơi trong kỳ nghỉ đông này đi, đừng có ôn tập gì cả. Không biết mình nghĩ như thế có tồi tệ không nhỉ? Mình hy vọng vào đầu học kỳ sau thi tốt.

CHỈ CÓ CHĂM CHỈ HỌC HÀNH MỚI LÀ THỰC

Chị hai của Liễu Thanh là Liễu Mi, lại về nước. Nếu lần trước về vui mừng hớn hở thì lần này lại âu sầu ủ rũ.

Liễu Mi mếu máo kể lại tình hình mấy tháng qua:

_ Râu Quai Nón có mới nới cũ, lại kiếm một con khác, định ly dị con. Con nhất định không nghe, Râu Quai Nón không nói gì nữa, đưa luôn con kia về ở ngay trong nhà. Con uất quá, thế là sảy.

Liễu Mi càng nói càng đau lòng, khóc nức nở. Mẹ ngồi cạnh luôn miệng khuyên đừng khóc nhưng mẹ cũng không nín được, bật khóc lên. Bà cũng bực mình:

_ Con không kiện nó à?

_ Chẳng ăn thua gì đâu.

_ Đồ chết giẫm, đúng là thằng Trần Thế Mỹ mũi lõ (Tên nhân vật phụ vợ nổi tiếng trong văn học cổ Trung Quốc).

...

_ Thế sau này con tính thế nào?

Liễu Mi ngẩn ngơ lắc đầu.

Liễu Mi mơ tưởng ra nước ngoài ngay cả khi ngủ. Còn nhớ Xi mông có nói: "Khi các cô gái không có nghề nghiệp và tài hoa thì cơ hội duy nhất của họ là ái tình. Đối với cô gái trẻ không có sở trường gì ngoài sắc đẹp mà lại chăm chăm muốn ra nước ngoài thì không nghi ngờ gì nữa, hôn nhân với người nước ngoài là các cầu bắc ho cô gái ấy".

Liễu Mi rất thích xem phim nước ngoài, thường nhiều lần ảo tưởng ra cảnh một người đàn ông mắt xanh cao lớn một tay dắt con tuấn mã lông trắng như tuyết, một tay ôm chặt eo nàng; nàng mặc váy áo trắng, mái tóc đen buông lơi, chân để trần; cả hai dạo bước trên bờ biển trong khung cảnh đầm ấm, lãng mạn. Liễu Mi theo cô bạn gái lấy Tây lần đầu tiên tới tửu lâu Nam Hải. Phòng buồng sang trọng hào hoa, tiệc rượu đầy món đắt tiền, phòng nhảy đèn màu nhấp nháy khiến Liễu Mi mở mắt ra. Cô bất giác cảm khái:

_ Hai chục năm trước đây của mình chỉ là sống uổng!

Cô nhờ bạn giới thiệu cho một người nước ngoài, thế là làm quen với Râu Quai Nón. Họ vừa gặp đã yêu, sau đó trong một đêm thu thoáng đãng, trăng treo giữa trời, chàng đã mượn lời trong vở Rômeo và Juliet của Sếchxpia để ngỏ lời cầu hôn nàng:

_ Thưa nàng, tôi xin mượn vầng trăng sáng trong đang tỏa ánh sáng lên những ngọn cây này mà thề rằng...

Liễu Mi sung sướng như điên. Cô chỉ biết truyền thuyết Trung Quốc cổ xưa kể về ông già ngồi dưới trăng là Nguyệt Lão xe tơ cho những mối duyên xa nhau hàng ngàn dặm cũng thành chứ không biết nhân vật Juliet đáp lại rằng:

_ A!, chàng không nên chỉ trăng mà thề bởi trăng thay đổi bất thường, tháng nào cũng có khi tròn khi khuyết. Nếu chàng chỉ trăng mà thề thì có thể tình yêu của chàng cũng sẽ bất thường như trăng vậy.

Thế rồi họ làm lễ cưới, nhanh như tia chớp. Cha mẹ Liễu Mi lúc đầu không đồng ý, bảo rằng một người chưa biết tiếng nước ngoài như Liễu Mi mà ra nước ngoài thì chẳng bao lâu sẽ bị vứt bỏ. Lúc ấy Liễu Mi trả lời cha mẹ với vẻ kiêu căng:

_ Sao ba mẹ lại nói tốt cho người còn đánh giá con thấp như vậy? Sao ba mẹ không nói ra đến nước ngoài, con sẽ cho anh ta rớt?

Ba mẹ trợn tròn mắt, không nói gì nữa, sau đó đành đồng ý với cuộc hôn nhân này, song không phải câu nói hùng hồn của Liễu Mi mà vì biết gia đình ông con rể Tây khá hiển hách. Khi Râu Quai Nón đặt năm ngàn tờ cổ phiếu phát triển vào tay cha mẹ Liễu Mi thì hai ông bà rạng rỡ cả mặt lẫn mày.

...

_ Ba mẹ ơi, con ngủ chung giường với em Thanh mấy hôm nhé!

_ Hai chị em ngủ chung không thoải mái, cứ để con Thanh ngủ ngoài phòng khách cũng được! - Mẹ bao giờ cũng thiên vị.

_ Mẹ đừng để em nó mếch lòng, ngủ chật một chút cũng được - Liễu Mi nói.

Mẹ gật đầu, lấy từ tủ tường ra một bộ chăn đệm:

_ Những thứ này đều mua sẵn cho con cả đấy. Thanh đâu, đem trải giường cho chị!

Liễu Thanh mang vào trải giường trong buồng.

_ Liễu Mi này, dù sao con cũng không thể trở về nước được đâu!

_ Con biết lắm chứ, con cũng không còn mặt mũi nào trở về được - lại một lần nữa nước mắt chảy vòng quanh mắt Liễu Mi.

_ Liễu Mi! Mẹ đâu lại chẳng muốn con ở luôn cạnh mẹ, nhưng mà... Bây giờ cả họ hàng lẫn bè bạn đều biết con đã đi lấy chồng Tây, nếu con trở về thì mất thể diện lắm đấy. Mẹ chỉ muốn tốt cho con... - Mẹ đưa khăn tay lên thấm nước mắt, lại lấy một tờ khăn giấy lau nước mắt cho Liễu Mi - còn em gái con nữa, mẹ trong chờ ở con!

Liễu Mi chớp chớp, gắng ngăn nước mắt trào ra rồi cố gượng cười:

_ Mẹ, mẹ đừng lo, con biết phải làm như thế nào. Sau này con sẽ đón em con sang bên đó.

Ở trong buồng Liễu Thanh nghe đến đây thì ngả đầu vào cánh cửa, lòng rộn lên bao ý nghĩ. Mẹ biết rõ hoàn cảnh chị đang khó khăn thế mà vẫn muốn chị trở lại Úc, lại còn muốn bạn cũng theo sang. Còn chị cũng kỳ, đã không còn mặt mũi nào trở về lại định đón em gái sang? Cả hai sao cùng muốn đi trên con đường trái ngược đó?

Đêm ấy chẳng ai ngủ được. Đèn trong phòng ba mẹ sáng suốt đêm. Liễu Mi và Liễu Thanh nằm chung giường, giường quá nhỏ, không còn chỗ để trở mìh. Liễu Mi nằm im trên giường không động đậy khiến Liễu Thanh tưởng chị đã ngủ.

_ Liễu Thanh! - Liễu Mi ngoảnh đầu lại gọi.

_ Chị hai, chị chưa ngủ ư?

_ Chị không ngủ được?

_ Chị Hai, chị cũng đừng nghĩ ngợi cho đau lòng - Liễu Thanh trở mình ngoảnh mặt vào chị - Trước kia chẳng êm thấm lắm là gì?

Quả vậy, tất cả như một giấc mơ!

Hồi mới đặt chân lên nước Úc, phong cảnh xinh tươi, những tòa nhà chọc trời liền liền như vẩy cá, những buổi dạ hội sang trọng đắm say... Mọi thứ của nước Úc khiến Liễu Mi mở cờ trong bụng, khiến cô say đắm khôn cùng... Nhưng chẳng bao lâu, dần dần cô cảm thấy tù túng. Xa lạ và ngán ngẩm vô cùng!

Cụ của Râu Quai Nón là tù của nước Anh bị đi đày ở nước Úc nhưng đến ông nội thì gia đình đã bước vào xã hội thượng lưu. Cha và bạn thân Râu Quai Nón đều là thương nhân. Làm ăn không lớn lắm song họ có mối giao mật thiết với xã hội thượng lưu, nhất là Râu Quai Nón. Anh ta kết bạn với nhiều người danh giá, có địa vị, họ thượng định kỳ hoặc không định kỳ tổ chức những buổi sinh hoạt sa lông trong gia đình, trao đổi về thời sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, nghệ thuật; phong tục dân tình các nơi cùng những tin tức lạ đó đây cũng thường là nội dung của những buổi trò chuyện vui vẻ đó. Đối với những chuyện ấy, một phụ nữ nội trợ như Liễu Mi chẳng hiểu biết chút nào, nên không cảm thấy hứng thú. Lại thêm tiếng Anh nửa mùa nên khi họ trò chuyện cô chỉ biết ngồi ngây ra, chân tay chẳng biết để đâu cho ổn. Thoạt đầu, người ta tưởng cô e lệ giữ phép lịch sự, sau mới biết cô kém cỏi, thiếu hiểu biết, thế là chẳng ai đếm xỉa đến cô nữa và khinh thường cô ra mặt. Thậm chí người làm trong nhà cô cũng không coi cô ra gì.

Chồng Liễu Mi thấy khó chịu, phiền lòng rồi cũng bỏ mặc cô. Từ sau ngày Liễu Mi về thăm nhà trở sang, cô thấy rõ anh ta lạnh nhạt và thô lỗ với mình nhưng cố gắng nín nhịn. Cuối cùng một ngày kia, từ trên ban công cô chợt phát hiện thấy trong xe của chồng có một cô gái tóc vàng mắt xanh. Liễu Mi làm ầm ĩ lên với chồng thế là anh ta đề nghị cô ly dị.

Cô sợ hết hồn. Ở nơi đất lạ người không quen này, chỉ có một mình thì sống sao nổi. Cô khóc bảo với chồng:

_ Anh quên lời thề trước mặt trăng rồi à? Anh bảo mãi mãi không thay lòng cơ mà!...

_ Trăng có lúc tròn lúc khuyết, tình yêu cũng cần không ngừng đổi mới! - Chồng cô đáp.

...

Bây giờ Liễu Mi như vừa tỉnh một cơn ác mộng.

Cuối cùng Liễu Mi đáp rành rọt từng chữ một:

_ Chỉ tại lòng hư vinh làm hại chị để bây giờ chị phải chịu hậu quả. Hôn nhân không phải là trò đùa đâu em ạ.

Trăng lọt qua ô cửa sổ chiếu sáng khuôn mặt đầy nước mắt của Liễu Mi.

_ Chị có căm thù anh ấy không?

_ Căm thù? - Liễu Mi cười nhạt - Trong số những người ra nước ngoài, vô khối người còn thảm hại hơn chị. Nếu cần căm thù thì căm thù chính họ trước đã.

_ Chị hai này, anh Cường lấy vợ rồi đấy.

_ Ừ... chị thật có lỗi với anh ấy.

_ Chị ơi! - Liễu Thanh chợt thấy thương chị.

_ Gì cũng chẳng phải thật, chỉ có học hành chăm chỉ trong mấy năm là thật thôi! - Liễu Mi nói. Đấy có thể nói là một kinh nghiệm quí báu mà Liễu Mi rút ra được trong hơn hai chục năm sinh ra đời.

_ Sau này chị định thế nào hả chị Hai?

_ Nghĩ được thông suốt thì chị không buồn nữa. Chị trở về Úc là làm thủ tục ly hôn, sau đó tìm một việc làm, rửa bát bưng bê cũng được. Sau nữa thì tìm một lưu học sinh Trung Quốc. Người Trung Quốc vẫn đáng tin hơn.

Hai chị em không nói gì nữa, cùng nhìn ngắm trăng và mỗi người đều có cảm thụ riêng của mình.

Liễu Thanh cầm giáo trình huấn luyện do ETS chỉ định theo học lớp nâng cao tiếng Anh dành cho lưu học sinh ở các nước không nói tiếng Anh.

Trước đây, người Trung Quốc coi việc được ra nước ngoài như được lên cung trăng. Từ ngày cải cách mở cửa đến nay, ra nước ngoài học đã trở thành phong trào. Người đi ngày một đông, hầu như nơi nào có người ở là nơi đó có người Trung Quốc. Tên gọi hình dung làn sóng này cũng muôn màu muôn vẻ, nào "xâu chuỗi thế giới", "về đội sản xuất bên Tây", "mạ vàng" v.v... Bây giờ, phong trào ra nước ngoài đã từ các trường đại học lan xuống các trường trung học.

Đi nước ngoài đã không còn là mộng tưởng cá biệt của học sinh trung học trong điều kiện nhất định, rất nhiều người đã tính đến chuyện đó. Đương nhiên mỗi người có mục đích và nhận thức khác nhau về việc ra nước ngoài, chẳng khác gì một dàn hợp tấu, có âm cao âm thấp và có xen cả tạp âm.

Liễu Thanh là một âm dự bị của dàn hợp tấu đó. Bạn sẽ tấu lên nốt nhạc nào? Cảnh ngộ của chị gái khiến bạn không an tâm, hết nhảy từ âm này sang âm khác.

Lớp nâng cao tiếng Anh chuẩn bị thi TOEFL thuộc phân hiệu một trường đại học. Cửa trường dán mấy tờ yết thị thật to, thông báo về các lớp huấn luyện cấp tốc và lớp bổ túc. Liễu Thanh theo học lớp nâng cao chỉ riêng lệ phí ghi tên và học phí đã hơn ba trăm, thời gian học tập lại chỉ có hai mươi buổi. Mẹ dặn đi dặn lại:

_ Cố mà học nhé, lần này là bỏ vốn cho cô đấy!

Liễu Thanh rụt rè hỏi người canh cổng rồi đi tìm lớp theo sự chỉ dẫn của người đó. Tới cửa lớp học, Liễu Thanh nắm chặt sách, bước vào. Điều khiến bạn kinh ngạc là trong lớp có đến nửa là học sinh trung học cùng độ tuổi với mình.

Mấy năm nay, độ tuổi thi TOEFL ngày càng giảm. Nhiều học sinh trung học tham gia thi khiến lớp TOEFL không còn là của sinh viên đại học nữa. Trong tình hình người làm việc tại chức "nhất thống thiên hạ", điểm chuẩn của thi TOEFL là 677 điểm. Hai năm nay, học sinh trung học thi đạt 600 điểm trở lên đã không còn là chuyện hiếm. Trong trường trung học Số Chín đã có khối bạn đạt được.

Test of English as Foreign Language (thi tiếng Anh dành cho người không thuộc nước nói tiếng Anh) được viết tắt là TOEFL, người Trung Quốc phiên âm thành "thác phúc". "Thác phúc" có thật sự mang phúc đến cho không nhỉ? Sau khi theo học, Liễu Thanh cứ nghĩ mãi về câu hỏi đó.

Tốc độ học ở lớp nâng cao rất nhanh, Liễu Thanh có cảm giác như vịt nghe sấm. Chưa kịp hiểu, đang còn suy nghĩ thì thầy giáo đã sang vấn đề khác rồi. Tất nhiên cũng vẫn nghe không hiểu, Liễu Thanh rất nản; nhưng nghĩ đến lời mẹ không nói gì khác, chỉ đặt mỗi việc ấy, Liễu Thanh đã cảm thấy rất không phải với hơn ba trăm tiền học rồi. Bạn cố gắng nghe song chẳng ăn thua thế là không còn tập trung nữa.

_ Nếu mình mà đi được thì mình phải tự giặt lấy quần áo rồi! - Đột nhiên Liễu Thanh nghĩ tới chuyện đó. Bây giờ quần áo của bạn vẫn do mẹ giặt giúp, nếu ra nước ngoài thì Liễu Thanh phải tự giặt thôi.

_ Này cậu đừng có ngó ngoáy cái đầu nữa, tớ không thấy gì cả! - Một bạn ngồi đằng sau nói.

Liễu Thanh ngoảnh lại, nhận ra đó là Tô Lạp, học lớp mười hai. Học sinh ở Thâm Quyến, đừng nói là khác khối, ngay cùng khối cùng trường cũng chưa chắc đã quen biết nhau.

_ Bạn học lớp Mười hai phải không?

_ Ừ!

_ Tôi học lớp Mười, cùng lớp với Tiêu Dao.

_ Thế cậu cũng biết Hân Nhiên chứ?

_ Đương nhiên, cùng lớp mà!

Liễu Thanh quay đầu lên. Bọn Hân Nhiên đi làm thuê trong kỳ nghỉ đông. Bạn đã từng do dự: cả một lũ với nhau hẳn là đông vui lắm. Nghĩ thêm, lại chẳng có ý nghĩa gì. Vì một trăm đồng bọ mà mất đứt cả tháng trời, thật chẳng bõ bèn. Liễu Thanh còn lo sẽ gặp người cùng quê. Nhiều bạn học trước kia ở huyện Mai là quê hương Liễu Thanh tới Thâm Quyến làm thuê, mười mấy tuổi đầu đã rời nhà đi kiếm sống, kiếm cơm. Liễu Thanh cảm thấy các bạn "thảm" lắm, vạn nhất gặp bọn nó, Liễu Thanh biết ăn nói thế nào?

Sao Tô Lạp cũng tới đây học nhỉ? Bạn ấy đang học lớp Mười hai mà cũng muốn "về đội sản xuất bên Tây" sao? Liễu Thanh nghĩ thế rồi đưa mắt nhìn khắp lớp. Chợt bạn giật mình như phát hiện ra một châu lục mới:

_ Trần Minh!

Trần Minh ngồi bàn trên cùng như chỗ ngồi của bạn trong lớp, rất cố gắng, rất chăm chú.

Trần Minh cũng theo học, cũng muốn ra nước ngoài?

Ngồi trong lớp này mà phát hiện ra nhiều bạn cùng trường là điều Diễm Thanh cảm thấy rất bất ngờ.

Tô Lạp, Trần Minh và Liễu Thanh. Thế là thế nào? Không hiểu, thật không hiểu nổi.

THẰNG NGỐC MUỐN THI VÀO THANH HOA

Ra khỏi lớp học tiếng Anh đã là năm giờ chiều. Mùa đông tối sớm, năm giờ đã bắt đầu tối. Trần Minh dắt chiếc xe đua, kẹp giáo trình vào chỗ để hàng sau yên xe, kéo cổ áo lên rồi ngồi lên xe.

Theo cách nhìn của Trần Minh kỳ nghỉ đông có nghĩa là sắp tới ngày Tết ồn ào và chán ngấy, cũng là sắp tới lúc bạn phải làm rất nhiều việc kín đáo để vượt lên trên cả lớp, mãi mãi vượt lên trên. Hồi nhỏ, Trần Minh rất thích và coi trọng ngày Tết nhưng bây giờ thì không thích nữa. Càng náo nhiệt, Trần Minh càng thấy ngán. Chưa bao giờ bạn nghĩ đến việc chơi công viên, xem chợ hoa trong dịp tết. Việc chơi bời hầu như không hề có sức thu hút bạn.

_ Này em, có biết ai đến nhà không? - Vừa vào tới cửa, chị gái đã nói.

Trần Minh nhìn lên nhà trên:

_ Cháu chào chú, chú về rồi đấy ạ?

Chú Út là người Trần Minh thích nhất trong gia đình và cũng thích gần gũi nhất, bởi vì chú Út đã từng "gặm" sách và đã đi rất nhiều nơi, không như cha mẹ bạn suốt đời quanh quẩn trong làng. Nếu không có việc xây dựng đặc khu, lại chẳng suốt đời ở lì xó quê? Mấy năm "cách mạng văn hóa", chú Út sang huyện Anh Đức rồi ở yên luôn tại đấy, năm nay mới về đây ăn tết.

_ A cháu Minh, lớn vổng lên rồi nhỉ? Thật là càng lớn càng điển trai. Chú vừa mới cùng ba nhắc đến cháu, thật đúng là vừa nhắc đến Tào Tháo là Tào Tháo đến liền!

_ Chú ơi, chú về lúc nào thế?

_ Vừa mới về tới. Cháu biết không, vé tàu xe mấy ngày nay khó mua lắm, chú phải mua giá chợ đen đấy. Còn cháu, cháu vừa đi đâu về đấy, nghỉ đông sao không ở nhà?

_ Cháu theo học lớp TOEFL.

_ "Thác phúc" ấy à? Lớp thi để ra nước ngoài ấy phải không?

_ Vâng cũng gọi là như vậy.

_ Cháu định ra nước ngoài à?

_ Không đâu ạ. Nghỉ học nhàn rỗi, ở nhà chẳng có việc gì, cháu tính nên đi học thêm. Ở đấy dạy hay lắm ạ.

Trần Minh không thiết tha lắm với việc ra nước ngoài, nhất là mù quáng đua nhau ra nước ngoài. Bạn cảm thấy những người ấy dù có ra nước ngoài cũng không học hỏi được kiến thức. Sau khi phân tích tình thế hiện nay và phong trào ra nước ngoài, Trần Minh đã có chủ kiến của mình. Bạn theo học lớp TOEFL chỉ để nâng cao trình độ tiếng Anh. Bạn không thích giống như mọi người mà muốn trội hơn mọi người. Như thế thì phải học nhiều hơn. Học ở trường như ăn cơm tập thể, tan học không ăn thêm thì đói không chịu được. Huống hồ việc đóng hơn ba trăm học phí cho lớp TOEFL... đối với bạn chỉ là "chuyện vặt".

_ Chú ơi, thím và các em đều bình yên chứ ạ?

_ Đều khỏe cả, chỉ riêng thằng em Quang của cháu là bê bối thôi. Nó học hành kém chết đi được, đâu có giỏi được bằng cháu. Đợt thi vừa rồi cháu lại đứng thứ nhất chứ?

Ba nói thêm:

_ Chú cháu vui chuyện nhỉ! Chú có biết không, hàng ngày ở nhà cháu Minh nói với chúng tôi chưa được đến ba câu đấy!

Mọi người cùng cười, ông chú đắc ý nói:

_ Đương nhiên rồi, cháu Minh là đứa cháu chú Út cưng nhất mà!

Chị gái cũng góp chuyện:

_ Đã vậy thì chú đừng có đi nữa!

_ Chú cũng tính như vậy đấy! Này Minh, chú hỏi nhé, sắp tới cháu sẽ thi vào khoa nào của trường Đại học Thâm Quyến? Này, khoa tài chính mậu dịch thơm lắm đấy nhé!...

_ Cháu không thi vào Đại học Thâm Quyến!

_ Không thi ư? Vậy cháu thi vào đại học nào?

_ Đại học Thanh Hoa ạ.

_ Chú khuyên cháu Minh giúp tôi đi! Nó bảo nó đi Đại học Thanh Hoa gì gì ấy, ở mãi Bắc Kinh kia! Tôi khuyên mà nó chẳng nghe - Ba nói với chú Út - Cháu chỉ nghe lời chú thôi. Chú xem thằng ngốc ấy đòi thi vào Thanh Hoa.

Chú Út cũng lấy làm lạ:

_ Sao vô duyên cớ mà cháu lại định thi vào Thanh Hoa?

Trần Minh cảm thấy chẳng thể giải thích với cha và chú được, bèn chỉ lạnh nhạt đáp:

_ Thanh Hoa là trường tốt ạ.

_ Ngốc ơi là ngốc! Cháu thật là thông minh một đời, lú lẫn một chốc! Như chú năm xưa ấy, chỉ một phút hăng lên bỏ nhà đi Anh Đức, thế là "một phút sảy chân thiên cổ hận", bây giờ muốn điều động về cũng có được đâu. Cháu chớ học chú đấy nhé, cháu lên Bắc Kinh thì sau này có muốn trở lại cũng khó lắm đấy. Bây giờ khó nhất là xin được điều về Thâm Quyến...

_ Này Minh, con nghe rõ cả chưa? Chú con cũng khuyên như thế đấy nhé! - Ba lập tức phụ họa với chú - Hồi xưa tính chú cũng như con, nhất định đến huyện Anh Đức, người nhà khuyên chẳng chịu nghe, bây giờ mới hối hận. Con đừng có mà làm chuyện ngốc nghếch. Cô lớn con từ Hồng Kông gửi thư về nói cả nhà cô xin di cư sang Xirilanka, dặn con cố gắng học hành. Tài sản ở Hồng Kông cô con chưa bán hết đâu, ấy là vì để sau này đón con sang đấy.

Chú Út nhả bã chè trong miệng ra nói:

_ Anh ạ, lần này em về đây không định lại đi nữa đâu. Em xin nghỉ dài hạn để lo chạy giấy điều động trở về đây. Em có mua nhiều thứ đặc sản của Anh Đức để biếu xén. Anh ạ, lần này thế nào anh cũng phải giúp em đấy! Anh chị sẽ bán đất cho chính phủ, có phải thế không nào? Có thể kèm thêm điều kiện là xin tăng họ khẩu được không ạ?

Chú Út thao thao nói về chuyện của mình. Trần Minh lập tức nghi ngờ có lẽ chẳng cần phải nói cho chú biết về chí hướng của mình. Đấy là chú Út từng chiếm một chỗ trong trái tim của mình sao? Bạn cười nhạt một tiếng toan lên gác.

_ Đứng lại đã, Minh! - Chú gọi giật lại rồi đi tới vỗ vai bạn - Cháu cứ nghe chú đi, không sai được đâu! Đều là kinh nghiệm cả đấy, lẽ nào chú lại muốn hại cháu sao? Đừng có ngốc nghếch, để đến nước như chú đây mới hối hận thì đã muộn rồi. Tuổi trẻ chỉ ngại nhất là hăng lên nhất thời...

_ Cháu phải lên gác ôn bài đây ạ! - Trần Minh bước thẳng lên gác, không ngoái đầu lại.

Ở dưới nhà, hai anh em vẫn còn đang trù tính tiếp:

_ Chớ có để thằng Minh thi vào Thanh Hoa! Bây giờ người ta nói thế nào nhỉ? "Không ra nổi nước ngoài thì tới Hồng Kông, Đài Loan, không tới nổi Hồng Kông, Đài Loan thì đến Thâm Quyến". Bao nhiêu người muốn đến còn chẳng đến nổi, thế mà đang ở Thâm Quyến lại muốn bỏ đi nơi khác! Học Thanh Hoa thì được cái gì? Thi vào Khoa tài chính mậu dịch trường Đại học Thâm Quyến sau này kiếm một chỗ thơm lại chẳng rất tốt hay sao?

_ Tôi cũng nghĩ như thế, nhưng cháu nó không nghe...

Trần Minh không muốn nghe tiếp bèn khóa trái cửa lại, nhốt mình trong phòng.

Chim én, chim sẻ làm sao hiểu nổi cái chí của chim hồng chim hộc?

Thì ra mục đích chuyến về đây của chú Út là chạy giấy tờ điều động, đúng là chạy quanh một vòng rồi trở lại điểm xuất phát. Cuộc nói chuyện hôm nay đã triệt để xóa đi hình tượng của chú trong tâm trí Trần Minh. Bạn cảm thấy gia đình mình chẳng có một ai để trao đổi tâm tình, trên đời này chẳng có một ai hiểu được bạn...

Có thể đúng như chú nói, sau này mới hối hận nhưng bạn vẫn quyết ra đi. Thi vào Thanh Hoa là chí hướng của bạn. Việc gì đã quyết định rồi thì cứ thế mà làm bởi bạn là người đã nói là giữ đúng chữ tín, đã làm là làm tới cùng.

Rất ít người hiểu được Trần Minh. Khi một người được niềm tin nâng đỡ thì bất kể đường đi gian nan bao nhiêu, xa xôi bao nhiêu, thậm chí có thể có kết quả ngược lại khiến phải hối hận suốt đời thì người ấy vẫn cố chấp làm tới!

Có lẽ Trần Minh là người như thế. Nguyên nhân nào có gì khác đâu, chỉ tại bạn tin chắc như vậy. Bạn muốn dùng những sự thực mạnh mẽ để chứng minh cho mọi người thấy rằng bạn là người xuất chúng.

Bên ngoài vang lên tiếng pháo nổ, hẳn là nhà nào đã có người đi biển trở về, người nhà đón mừng người đó chăng? Dưới nhà có tiếng bàn tán xôn xao: ăn Tết như thế nào? Tối nay ăn món gì? Tất cả những chuyện đó thật không tương xứng chút nào với hùng tâm quyết chí đang trào dậy trong lòng Trần Minh. Nào là hộ khẩu Thâm Quyến, nào là sang định cư ở Siri Lanca hoặc ở Hồng Kông..., Trần Minh chẳng coi ra gì những chuyện đó. Rốt cuộc việc lựa chọn bất kỳ một con đường nào chỉ có thể có nghĩa là không thể có khả năng lựa chọn một con đường khác. Trần Minh muốn theo con đường mà mình tự chọn lấy.

Không ai hiểu được Trần Minh.

Ngồi trên ghế xoay cho quay một vòng, Trần Minh lại nhìn thấy hình Lôi Chấn Tử ở đằng sau cửa, một Lôi Chấn Tử có đôi cánh làm ra gió ra sấm. Bạn mỉm cười, thuận tay xé một tờ lịch để bàn gấp cẩn thận thành hình máy bay. Cánh máy bay được Trần Minh gấp sao cho chắc chắn mà không nặng nề, dài mà không kềnh càng. Bạn biết muốn cho máy bay bay cao bay xa thì mấu chốt là ở đôi cánh, một đôi cánh như của Lôi Chấn Tử. Hồi nhỏ bạn hay chơi gấp máy bay và bao giờ bạn cũng thắng vì máy bay của bạn bay cao bay xa hơn máy bay của người khác gấp. Bạn từ nhỏ đã hiểu thế nào là vươn cánh bay cao, còn bây giờ bạn cầm lấy chiếc máy bay bằng giấy ra chiều suy nghĩ rồi quay đầu máy bay nhằm vào mồm, hà một hơi: nghe nói làm như thế máy bay sẽ bay xa hơn. Bạn phóng máy bay ra ngoài cửa sổ, quả nhiên nó bay vút lên trời.

MUỐN TIỀN ĐẺ RA TIỀN

Năm nay thôn Cổ Thúy chia hoa hồng mười ngàn đồng theo đầu người để ăn Tết, như thế có thể nói thằng bé con ở thôn này cũng là "vạn phú" rồi. Trần Minh không cần dùng gì đến số tiền đó, chỉ lấy bốn trăm nộp học phí TOEFL, số còn lại đưa cả cho mẹ.

Dư Phát thì không thế. Trước hết bạn mua một bộ quần áo hết hai ngàn để "bao bì" cho mình, mời bạn "nhậu" của mình đến cửa hàng ăn nhậu mấy bận, rồi lại tiêu vớ vẩn hết mấy nghìn nữa, cuối cùng còn lại ba ngàn. Ba mẹ thả cửa cho Dư Phát về mặt tiền nong, tiêu gì, hay kiếm được từ đâu đều không hỏi đến. Một lần Dư Phát mở két lấy một ngàn đem tiêu ba mẹ không hề nhắc nhở. Không hiểu ông bà không biết hay là biết mà không coi chuyện đó vào đâu?

Dư Phát có tính toán riêng về mặt tiền nong, bạn biết tiêu tiền mà cũng biết kiếm tiền. Với ba ngàn còn lại này, bạn có suy nghĩ của mình. Phải làm cho tiền đẻ ra tiền. Dư Phát không bao giờ ngốc nghếch đi làm thuê như nhiều bạn trong lớp, mệt chết người mới kiếm được một vài trăm. Người gốc Thâm Quyến coi ra gì việc đi làm thuê và cũng không khi nào thèm làm. Trong nhà máy, người làm thuê dù nam hay nữ hầu hết cũng là người nơi khác đến hoặc từ nông thôn ra. Dư Phát tính dùng số tiền đó để buôn cổ phiếu.

Cổ phiếu mới thịnh lên ở Trung Quốc mấy năm nay. Cổ phiếu như "âm binh" vậy. Lúc đầu hầu như ai cũng nghĩ "bỏ một số tiền lớn ra mua những tờ giấy, có mà điên!". Lúc ấy họ không biết cổ phiếu là gì, mua cổ phiếu chẳng khác gì muốn phá sản hoặc nhảy lầu vậy. Cho nên khi tờ cổ phiếu đầu tiên xuất hiện trên thị trường, ai cũng đều nhìn rồi sợ mà rút lui. Mấy năm sau, tất cả người Thâm Quyến như ăn phải bùa mê thuốc lú, ai nấy xoay tròn quanh chiếc gậy chỉ huy đó và cổ phiếu trở thành đầu đề nói chuyện chung, là món ăn không thể thiếu trên bàn ăn. Ai nấy bắt đầu tiếc rẻ: "Nếu hồi đầu mình mua lấy một vạn tờ thì đã trở thành tỉ phú từ lâu rồi".

Dư Phát từng nghe câu chuyện nực cười như sau: Có một anh chàng đến Thâm Quyến, thấy cổ phiếu phát tài được. Lúc ấy cổ phiếu Phát triển mới hai chục một tờ, anh ta viết thư về nhà ở nội địa để người nhà gửi cho hai ngàn để mua cổ phiếu. Khi hai ngàn được gửi đến thì Phát triển đã là hai nhăm đồng một tờ. Anh chàng một mặt tiếc rẻ đã bỏ mất cơ hội, một mặt lại viết thư bảo người nhà gửi thêm năm trăm nữa. Tới khi nhận được tiền thì Phát triển đã lên giá ba chục một tờ rồi, chàng thanh niên cười dở mếu dở thở than sao cơ hội không đợi mình, khiến mình vô duyên với cổ phiếu!

Dư Phát không muốn làm "Khổng Minh vuốt đuôi" như thế nên phải quyết đoán ngay lúc gặp thời cơ. Chơi cổ phiếu phải ra tay trước là hơn, có thể chỉ trong một ngày đã kiếm được hàng ngàn hàng vạn.

Dư Phát định nhân lúc thị trường cổ phiếu đang lên này mua vào một ít. Chỉ cần không tham thì khả năng có lời sẽ lớn hơn khả năng lỗ vốn; nhược bằng lỗ vốn thì cũng chỉ lỗ trong vòng ba ngàn này, coi như ăn tiêu mất cũng xong.

Mặc dù thị trường cổ phiếu nhiều nguy hiểm nhưng dân chơi cổ phiếu vẫn cuồng nhiệt như thường. Người Trung Quốc làm việc gì cũng ào nhau ra rồi ào nhau xuống. Lúc này thị trường đang hồi cao trào, đang lên mạnh, phòng chứng khoán sôi động, đầy ứ người với người. Lúc này mà ở đó có gài một quả mìn định giờ thì dân chơi cổ phiếu chưa chắc đã chịu tản ra.

Người ta bảo công ty chứng khoán ở Thâm Quyến nhiều hơn ngân hàng, điều đó quả không ngoa. Có phố cứ cách vài ba chục mét là một công ty. Dư Phát đi quanh mấy nơi, nơi nào cũng có người đông đặc, điều đó chứng tỏ tình thế hiện thời rất tốt, đúng là nên mua vào. Dư Phát so sánh thật kỹ giá cả và lượng giao dịch trên màn hình điện tử, lập tức quyết định chọn một loại cổ phiếu rồi tới quầy điền vào tờ khai xin mua. Chưa tới mười phút, nhìn lên số hợp đồng của mình, Dư Phát đã thấy báo việc mua đã hoàn tất. Lúc này giá đã lên được 0,05 đồng, như thế nghĩa là chỉ trong nháy mắt, Dư Phát đã lời được mấy chục đồng. Bạn phấn khởi quá, chẳng muốn rời chân để được tiếp tục quan sát cục diện biến đổi.

Cổ phiếu có thể là tốt, có thể là xấu; có thể phát tài, có thể lỗ vốn, có thể khiến bạn mặt tươi như hoa mà cũng có thể khiến bạn mặt mày ủ rũ. Cổ phiếu là âm binh. Bạn không chế ngự được nó, còn nó lại chế ngự được bạn. Vì cổ phiếu mà biết bao thứ tình cảm phong phú nảy sinh: buồn bã, đau khổ, sung sướng, cuồng vui. Tất cả cùng một lúc và vào một góc này của Thâm Quyến, dường như để rèn luyện cho thần kinh suy nhược của người hiện đại. Chúng cũng không buông tha cho nhà trường và sự tác động của chúng đối với học sinh là điều không thể không khiến nhiều người lo lắng.

Chương XIV

BẢY GIỜ SÁNG MAI GẶP NHAU Ở NHÀ GA

Chưa tới nghỉ đông, Vương Tiếu Thiên đã rủ Tiêu Dao:

_ Nghỉ đông này chúng mình cùng nhau làm một số việc nhé!

_ Được thôi, nhưng ba cậu có đồng ý không?

_ Mình có chân khắc đi chứ! Không có vấn đề gì đâu!

Vừa nghỉ đông, Vương Tiếu Thiên đã giương cờ gióng trống, tuyên bố chắc nịch với ba mẹ là muốn lao động kiếm tiền để học, muốn thể nghiệm cuộc sống, muốn độc lập. Bạn nói cho ba mẹ biết tỉ mỉ kế hoạch đó, song trình bày chưa xong thì ba đã cắt ngang:

_ Bậy nào, thế mà gọi độc lập à? Đem tiền nhà đi chén ở ngoài mà gọi là độc lập à? Mới tí tuổi đầu mà nói năng đã không biết trời cao đất dầy là gì. Học sinh như con ra ngoài buôn bán cái gì thì cũng đến phát khóc mà trở về. Không tin, con cứ thử xem! Xã hội phức tạp lắm, các con không hiểu biết gì cả đâu...

_ Không phải buôn bán mà là lao động lấy tiền để học mà! - Vương Tiếu Thiên đính chính lại.

Ba nhìn Tiếu Thiên tỏ vẻ rất không bằng lòng. Khi ông càng muốn gần gũi con thì ông lại không có cách gì để gần gũi nó. Đầu óc nó luôn nảy ý tưởng mới có lúc đúng là chuyện viển vông. Hôm nay muốn tìm việc làm thêm, ngày mai lại muốn đi nước ngoài; buổi sáng còn muốn làm nhà thơ thì buổi chiều đã muốn làm nhà triết học! Con ông mua một cái "vòng xủng xoẻng" rồi đòi ông cũng chơi, bảo cái trò này bây giờ các ông bà già cũng thích chơi, để rèn luyện thân thể mà lại. Nhưng ông biết nếu ông cũng chơi thật thì con trai ông lại sẽ không thích. Người cha muốn gần gũi con trai, muốn hiểu nó thì cần phải có óc tưởng tượng gần như hoang đường, phải biết gắn liền những chuyện rời rạc đầu cua tai nheo lại với nhau, chẳng khác gì phải tin rằng quả có chuyện Giả Bảo Ngọc đậm yêu công chúa Xixin và muốn sống chung với Marilyn Monro vậy.

_ Nghỉ đông này con cứ ở hẳn nhà cho ba!

_ Ba, con trình bày với ba là tôn trọng ba: Nếu ba đồng ý thì cả nhà được vui, còn nếu ba không đồng ý thì con xin lỗi trước đây! - Thật ra việc ba không đồng ý là điều Vương Tiếu Thiên đã dự đoán trước rồi.

_ Nếu con không chịu vâng lời thì mai sau đừng có dựa vào ba đấy!

Vương Tiếu Thiên ngẩn người ra. Lẽ nào giữa bạn và ba là mốt quan hệ giữa dựa và không dựa, lợi dụng và bị lợi dụng hay sao?

Ba vừa tốt nghiệp phổ thông trung học xong là gia nhập quân đội, phấn đấu mấy chục năm mới đổi lấy được địa vị ngày nay. Theo lý thì một ông bố như vậy lẽ ra thường nới tay song sự thật thì ngược hẳn lại. Ông sợ hễ Tiếu Thiên rời ông ra là sẽ sa vào con đường lầm lạc và dường như ông không hiểu được rằng chính vì chim công quá tự hào và yêu quí bộ cánh của mình nên mới không sao bay lên được! Tâm lý phổ biến "khổ đời cha, sướng đời con" khiến cha mẹ thà chịu khổ chứ không muốn để con cái cũng chịu khổ. Bởi thế mới sinh ra hiện tượng "ơn trạch nhà vua năm đời thì hết" và "giàu không quá ba đời". Cha mẹ luôn lo lắng cho lớp trẻ, cho rằng thế hệ này thiếu tinh thần trách nhiệm và tinh thần chịu đựng khó khăn, nhưng khi con mình muốn làm thêm một công việc gì đó thì cha mẹ lại tìm hết cách ngăn cản! Thật là mâu thuẫn!

Thấy Vương Tiếu Thiên không nói gì, ba tưởng đã thuyết phục được bạn nên ra chiều đắc ý. Lúc ấy chuông điện thoại reo lên gọi cho Tiếu Thiên.

Điện thoại của Tiêu Dao, hỏi về kết quả cần ý kiến.

_ Mọi việc cứ như thế! - Tiếu Thiên đáp.

Sáng sớm ngày hôm sau, cả hai lên đường.

_ Ba cậu đồng ý rồi à? - Tiêu Dao hỏi.

_ Ôi, thôi đừng nhắc nữa. Tớ đã hiểu ra được một điều là không thể bàn bạc được điều gì với các cụ. Cứ phải là tiền trảm hậu tấu nếu không thì tám chín phần mười là đi đứt. Cậu thì dễ quá, cha mẹ không ở cùng, núi cao thì vua ở xa, quản không nổi. Còn ông bà thì lại là những người hiểu biết.

_ Cậu đúng là "đứng núi này trông núi nọ". Giá đổi cho cậu, chắc cậu cũng không chịu nổi.

_ Tuyệt đối không thế đâu! Nếu được đổi là cậu, trước hết mình phải ra nước ngoài. Còn cậu, sao vậy? Sao không ra nước ngoài?

Tiêu Dao chưa hề nói chuyện này với ai.

_ Ở nước ngoài học thoải mái lắm nhé, một tuần học có năm ngày, mà môn học lại đơn giản, nghe nói sách giáo khoa phổ thông trung học của họ chỉ bằng trình độ phổ thông cơ sở của mình thôi. Còn chúng mình học khó quá, toán bậc tiểu học đã phức tạp lắm rồi.

_ Chúng mình phải đi nhanh lên kẻo người nhà ra ngoài phố bắt gặp thì phiền phức lắm.

_ Yes, sir! Đúng rồi. Tớ đạp xe theo cậu một hồi mà chẳng hiểu là đi đâu. Chúng mình đi đâu vậy?

_ Đến công ty du lịch thành phố.

Công ty du lịch thành phố sắp chuyển địa điểm, có một số túi vải in địa chỉ cũ và một số huy hiệu "Thâm Quyến hoan nghênh bạn" cần thanh lý. Biết được tin này, Tiêu Dao lập tức đến xem "hàng", cảm thấy hàng đẹp mà giá lại hời nên quyết định làm chuyến buôn bán này.

Khi hai người đến công ty du lịch thì họ đang chuyển nhà.

_ Cô ơi, cô có nhận ra cháu không? Hôm trước cháu đến xem hàng, hôm nay cháu đến lấy hàng. Đây là bạn cháu - Tiêu Dao nói.

Người phụ nữ tươi cười nói:

_ Nhớ chứ, nhớ chứ! Cô giữ hàng lại cho cháu đấy! Mấy hôm nay có khối người hỏi mua nhưng cô không bán. Đi theo cô!

_ Cháu cảm ơn cô ạ!

Trong gian phòng nhỏ ở phía Bắc, người phụ nữ lôi ra hai thùng giấy, một to một nhỏ:

_ Đây là một ngàn cái huy hiệu, năm hào một cái vị chi là năm trăm. Còn đây là một trăm cái túi, mỗi cái là một đồng...

_ Hôm ấy thỏa thuận với cô là tám hào một cái cơ mà, sao mới vài hôm đã lên giá thế?

_ Hôm ấy là giá hôm ấy, hôm nay là giá hôm nay. Vài hôm nay luôn có người hỏi mua, cháu không lấy thì để người khác lấy. Hôm qua có người còn trả một đồng hai kia! Riêng cái khóa kéo ở túi đã đáng tám hào rồi, cô lấy một đồng là còn chưa thu lại đủ vốn đâu. Nếu không nể các cháu là học sinh thì...

_ Hôm ấy cô bảo chỉ tám hào thôi mà!

_ Cái cậu này sao mà không biết điều thế? Không mua thì thôi!

Người phụ nữ toan bỏ đi thì Tiêu Dao nhìn Tiếu Thiên:

_ Thôi một đồng thì một đồng vậy!

Những nếp chân chim ở đuôi mắt người đàn bà lập tức chụm lại:

_ Thế mới phải chứ. Nói cho các cháu biết nhé, không sợ lỗ vốn đâu! Túi giấy mà còn hai đồng rưỡi kia! Đằng này lại là vải, các cháu không bán được bốn năm đồng thì chớ kể!

_ Tất cả là sáu trăm đây ạ! - trả tiền xong, Tiêu Dao tốt bụng bảo người phụ nữ - Cô ạ, loại huy hiệu làm bằng chất phản quang thì nhất định là bán chạy. Chất liệu phản quang này có một nhà máy ở Thâm Quyến độc quyền làm ra, cô không chiếm lấy ưu thế này, mà định để cho người nội địa chiếm mất sao?

Người phụ nữ đột nhiên hỏi:

_ Các cậu là học sinh trường nào?

_ Dạ, học sinh trường trung học Số Chín ạ.

_ Trường Trung học Số Chín? Trường các cậu cũng buôn à?

Không đợi Tiêu Dao và Tiếu Thiên đi xa, những lời khó nghe của người đàn bà đã đuổi theo chọc vào lưng họ:

_ Học sinh bây giờ đứa nào cũng như con buôn, chẳng biết chúng là học trò hay là con buôn nữa! Chẳng nghe tin có một học sinh buôn cổ phiếu đó là gì?

Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao tay ôm thùng giấy, dở khóc dở cười.

_ Bảy giờ sáng mai gặp nhau ở nhà ga nhé!

TIÊU TIỀN CỦA MÌNH CŨNG CÓ KHÁC

Sở dĩ quầy hàng của hai bạn đặt tại nhà ga là vì một nguyên nhân rất đơn giản. Ở đây người đông, hầu hết người nội địa đều từ đây tỏa vào Thâm Quyến. Người nội địa nào đến Thâm Quyến cũng muốn mang một vật kỷ niệm nào đó khi về vì thế họ là đối tượng "tấn công" của Tiêu Dao.

Quầy hàng ngoài huy hiệu "Thâm Quyến hoan nghênh bạn" và túi vải ra, còn có bán cả bản đồ và vài thứ khác nữa. Thực ra gọi quầy hàng không được xác đáng cho lắm bởi đó chỉ là một vài mảnh ván gỗ đặt trên thùng chở hàng đằng sau xe đạp. Xe của nhà Dư Phát, nhà họ mấy năm trước dùng loại xe ba gác này để bán hàng rong, nay xe đã được cho "về hưu" từ lâu. Tiêu Dao xin được của ông già sơn những vạch trắng và đỏ trên mặt đường cái một ít sơn, rồi cũng sơn thành những vạch trắng xen đỏ lên chiếc xe ba gác, tuy không đẹp lắm song cũng bắt mắt. Trên xe có vỏ hộp bánh trung thu làm hộp đựng tiền, hộp này do Tiếu Thiên mang từ nhà đi.

Họ bắt đầu "cơ nghiệp" của mình như vậy đó.

Tâm tình lần đầu tiên đi bán hàng không như có người viết là "vừa phấn khởi, vừa xấu hổ đến nỗi vã mồ hôi". Hai bạn lần đầu tiên rao hàng cũng cảm thấy ngượng, lát sau thì quen, tiếng rao cất lên to hơn. Một đám người vây ngay lấy, thế là tíu tít nói giá, lấy hàng, thu tiền, trả lại tiền thừa, không làm gì có thời gian để nhấm nháp tâm tình nói trên. Một lát sau, lại chẳng còn một bóng người nào. Nhìn chung người xem thì nhiều, người mua thì ít.

Bất chợt có gặp một bạn quen hay bạn học cùng lớp thì họ cũng vui vẻ nán lại một lát để rao hộ hàng. Đến trưa. người ở lại trông hàng, người đi mua cơm hộp. Tiếu Thiên nói:

_ Kiếm xong chuyến này tớ đãi cậu một chầu.

_ Tớ không quên đâu!

Người đi nam về bắc, nói đủ thứ tiếng. Thâm Quyến tập hợp người của mọi miền đất nước. Tiêu Dao bao giờ cũng bắt mình phải tập phán đoán xem gốc gác và nghề nghiệp của du khách thông qua giọng nói, cách ăn mặc và hành vi của họ. Họ lật đi lật lại hàng để xem rồi bàn với nhau:

_ Cái này mua về cho cái Lớn, cái Tí đeo chắc mấy em thích lắm đây.

_ Này cậu chủ, thứ này bán bao nhiêu? - một khách đàn bà hỏi.

_ Huy hiệu này bảy hào, túi vải một đồng ba!

_ Trời ơi, sao đắt thế? Chỗ chúng tôi hai đồng là mua được khối thứ. Người Thâm Quyến tiêu hoang thật!

_ Nếu bác muốn mua thì cháu lấy một đồng tám thôi.

_ Một đồng tám cũng còn đắt.

Người đàn bà nói xong lại bàn với chồng một hồi:

_ Nếu không thì mua lấy một thứ vậy.

Người chồng bảo:

_ Thôi thôi, không mua nữa, đi thôi! - Nói xong người chồng kéo vợ đi. Đi mấy bước, người vợ quay lại.

_ Thôi thì mua lấy một thứ, cái này mua làm kỉ niệm có ý nghĩa lắm! Về làng cho họ biết Thâm Quyến hoan nghênh mình đến đấy!

Cuối cùng họ quyết định mua. Người phụ nữ đã luống tuổi vạch chiếc áo lót trong cùng ra. Áo lót có khâu túi, miệng túi gài kim băng. Bà ta cẩn thận rút ra một tờ mười đồng mới cứng:

_ Này cậu chủ, bán cho tôi hai cái huy hiệu, một cái túi vải.

Tiêu Dao cầm hai hộp huy hiệu bỏ vào trong túi:

_ Bác ơi, bác cầm về cho các em chơi, coi như chúng cháu biếu bác.

Người đàn bà kinh ngạc:

_ Cậu chủ này, thế là thế nào?

_ Coi như chúng cháu tặng bác mà!

Hai vợ chồng người ấy hết lời cảm tạ rồi cầm túi đi.

_ Tiếu Thiên, mấy thứ ấy trừ vào khoản thu của tớ nhé.

_ Cậu đừng có tranh tất cả việc tốt về mình. Coi như mình cũng biếu họ, mỗi đứa chịu một nửa.

Bán đến bảy giờ tối, tổng cộng bán được 120 huy hiệu, 30 cái túi và 60 tờ bản đồ. Người ta ngày làm tám giờ, đôi bạn này ngày làm mười hai giờ! Khi họ kiểm lại hàng và đếm tiền thì niềm vui thỏa mãn - niềm thỏa mãn rất lớn đã xua tan nỗi mệt mỏi của họ.

_ Bán được cả thảy chín trăm mười đồng tiền hàng, trừ vốn và bữa ăn trưa ra, lãi ròng là hai trăm rưỡi, mỗi đứa một nửa.

Lúc chia tiền, họ không có tiền lẻ, tiền lẻ bị người ta đổi hết rồi. Hai bạn không biết ở bến đỗ của những xe có yết bảng "chuẩn bị tiền lẻ, miễn thứ không trả lại tiền thừa" và quanh trạm điện thoại công cộng có những người chuyên chầu chực ở đó đổi tiền to ra tiền lẻ để lấy "thủ tục phí" theo phần trăm. Tiêu Dao nói:

_ Cậu cầm lấy trăm ba.

_ Được, tớ giữ tạm mười đồng này, mai trả lại cậu năm đồng. Đừng từ chối đấy, càng anh em càng phải sòng phẳng. Ngày thường cậu mời tớ uống nước không sao, nhưng lần này phải tuyệt đối chia cho đều.

Hai bạn đều hiểu tính nhau. Tiêu Dao thoải mái đáp:

_ Được rồi, ngày mai đừng có quên trả tớ đấy nhé.

Vương Tiếu Thiên nhận tiền, lòng rất vui, tay chân múa cả lên. Tiêu Dao nói thêm:

_ Này này, đừng quên năm hôm trước nói gì đấy nhé!

_ Nói gì nhỉ? À, nhớ ra rồi, cậu bảo cậu đãi tớ một chầu!

_ Gớm thật! Cậu định quỵt nợ à?

_ Thôi, đừng đùa nữa, Tiêu Dao này, tớ nói thật đấy! Mang số tiền này vào quán, tớ thấy xót ruột lắm. Thật kỳ lạ, tiêu tiền của ba mẹ sao chẳng thấy xót tẹo nào, còn tiêu tiền do mình lao động kiếm được thì lại có cảm giác khác hẳn đi thế nhỉ?

Đúng thế, xem ra cái gì do mồ hôi nước mắt của mình kiếm ra thì mới quý. Đúng như truyện ngụ ngôn xưa kia kể rằng có một người cha khi sắp qua đời bảo con đi kiếm lấy một đồng. Người con lấy trộm tiền của cha đem nộp, nói đó là tiền của mình kiếm được. Người cha liền vứt đồng tiền đó vào lò lửa, anh con trai vẫn dửng dưng. Cuối cùng người con đi làm và được trả công một đồng bạc, người cha vẫn ném vào lửa, song lần này anh con nhào đến dập lửa để cứu lấy đồng tiền của mình.

_ Số tiền này kiếm được không dễ dàng gì, tớ xót của không muốn tiêu đâu - tớ sẽ mang số tiền này về ép từng tờ dưới kính để làm kỉ niệm suốt đời, sau này còn kể khổ cho con cháu đời sau biết thế nào là sung sướng, giáo dục truyền thống cách mạng cho chúng, cho chúng thấy cha ông chúng năm xưa ra sao, cho chúng thấy chúng hiện giờ ra sao... Vương Tiếu Thiên nửa đùa nửa thực nói.

Đúng lúc này hai bạn thấy các "đồng nghiệp" của mình là những người bán hoa quả, bán đồ uống, xem số bán quẻ... chạy chí chết vượt qua cạnh họ, miệng kêu: "A Sir! (công an)". Hai bạn chưa kịp định thần thì mấy nhân viên mặc đồng phục ngành thuế đã xộc tới trước mặt với khí thế khác thường, dáng điệu ấy có ý nói: "Mãi mới chộp được một đứa, phải trị cho nghiêm". Lập tức, người Trung Quốc vốn thích xem náo nhiệt vây vòng trong vòng ngoài chiếc xe thùng của hai bạn. Trước số phận của hai học sinh trung học đó, họ quan tâm thì ít, thích chí thì nhiều.

Hai bạn đột nhiên hiểu ra tại sao các đồng nghiệp phải chạy tháo thân, hiểu ra cảnh ngộ của mình hiện nay.

LAO ĐỘNG KIẾM TIỀN ĂN HỌC ĐÂU CÓ DỄ

Hai bạn cùng một số người "quyết trừng trị bọn vi phạm luật pháp" cùng ngồi trong văn phòng của Sở công thương, chuẩn bị tiếp thu sự "giáo dục lại".

Trong phòng có bọn bán rượu rởm, thuốc lá rởm, có bọn bán sách báo dâm ô v.v... Tiêu Dao và Vương Tiếu Thiên còn gặp mặt cả mấy đồng nghiệp "buôn bán trao tay" ở trên phố lúc nãy, mấy tay này cũng không kịp chạy và cũng bị bắt. Gặp mặt nhau, ai nấy ra dấu thân thiện.

Một ông to béo bán đồ chơi nửa cười nửa không cười ngâm: "Cùng là người trụy lạc chân trời!" Tiêu Dao vội chữa lại. "Cùng là người luân lạc chân trời" chứ!

Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao đứng tựa cửa, xúm xít xung quanh là những người chuẩn bị được xem một cảnh tượng ra trò. Trong đám này, có một số từ trên phố theo chân "truy kích" đến tận đây. Sở công thương không biết do người quái quỉ nào thiết kế, đúng là thiếu hẳn cái đức dành cho tám đời con cháu về sau. Bốn phía hầu như toàn lắp kính, không còn có cái gọi là cửa ra vào hay cửa sổ nữa. Người bị dẫn vào trong phòng trông thật giống đám gấu mèo bị nhốt trong vườn thú, mặt mũi chềnh ềnh hết cả ra, để mặc người đứng xem xung quanh tha hồ chỉ trỏ, bình luận về "những kẻ làm ăn phi pháp". Dường như cán bộ phòng này muốn mọi người nhớ kỹ bộ mặt của bọn đó, để sau này không bị chúng lừa bịp nữa.

Tiêu Dao nghĩ: "Chẳng ai quen biết ai, muốn xem thì cứ việc xem". Tuy nghĩ vậy nhưng lòng vẫn cảm thấy oan uổng, trán vẫn vã mồ hôi. Thì ra đi sớm về muộn chẳng ai tin là lao động kiếm tiền ăn học mà lại bảo là bán hàng bừa bãi, buôn bán thật thà, chẳng ai bảo kiếm tiền nhờ khó nhọc mà lại bảo là "đầu cơ trục lợi".

Sáu bảy người mặc sắc phục từ trên cao nhìn xuống, ngồi ra vẻ đắc ý lắm, trong số đó có một người buông tuồng gác chân lên bàn, mặc sức thả khói. Có lẽ người này là "cấp trên".

_ Làm thế nào bây giờ? - Vương Tiếu Thiên hỏi Tiêu Dao.

_ Xem thế nào đã! Tùy cơ ứng biến.

_ Thật là lần đầu tiên được đặt chân vào Office này! - Vương Tiếu Thiên nhìn quanh, mấy lần dừng mắt nhìn thẳng vào những người mặc sắc phục, dường như muốn khắc sâu bộ dạng họ vào trong óc.

_ Cậu còn muốn đến lần thứ hai nữa à?

_ Cậu bảo họ sẽ làm gì chúng mình?

_ Không biết.

_ Tớ nghĩ cùng lắm là bắt để lại hai chục hộp huy hiệu này. May mà còn có hai chục hộp.

_ Cậu mà cũng có tinh thần A.Q thế cơ à?

_ Này này, hai đứa kia, nói gì thế nhỉ? - "Cấp trên" quát lên với Tiêu Dao - Cậu này, đúng, đứng ra phía kia! Còn cậu này, cậu mặc bộ đồ màu lam thì đứng qua bên này.

Tay cặp điếu thuốc, "Cấp trên" chỉ cho Tiêu Dao và Tiếu Thiên mỗi người một chỗ. Hai bạn ngoan ngoãn tách nhau ra.

_ Có biết lần này Thâm Quyến vì sao không được bình bầu là "thành phố vệ sinh mười tốt" không?... Chính vì có bọn "ba không" như các người đấy!

_ Đúng, đúng... Vâng, vâng ạ!... Hẳn thế, hẳn thế!

Xem chừng không ít người vào "cung" lần hai, thậm chí vào "cung" lần thứ ba nên rất khôn ranh, toàn chọn những gì dễ nghe để nói. Dần dần số người trong nhà kính ít đi, có người được về dưới hình thức tự động nộp phạt, có người được thả sau khi bị động nộp phạt...

Sau toán cuối cùng là đến lượt Tiêu Dao và Tiếu Thiên.

_ Các cậu là học sinh à? Trường nào thế? - "Cấp trên" thả mình xuống ghế, ngẩng đầu lên, vẻ ngạo mạn chẳng khác gì ông chủ giàu có ởThượng Hải xưa kia.

_ Trường trung học Số Chín ạ!

_ Ồ, trường trung học nổi tiếng cơ đấy! - "Cấp trên" ngó nghiêng đánh giá một hồi - Các cậu cũng định kiếm chác à?

_ Lao động kiếm tiền đi học đấy ạ! - Cậu trả lời rất nghiêm túc.

_ Cậu có hiểu luật công thương không? Các cậu kinh doanh trái phép, bày bán bừa bãi, ảnh hưởng đến bộ mặt thành phố, làm rối trị an! - "Cấp trên" miệng nói tay xỉa xói.

_ Đề nghị ông bỏ tay xuống. Ông nên biết khi ông dùng ngón trỏ xỉa vào mặt người ta mà mắng nhiếc thì ba ngón tay kia chúng xỉa vào ông đấy! - Tiêu Dao nóng mặt lên, dùng luôn một câu bạn vừa nghe được trên ti vi.

_ Gớm ghê nhỉ? - "Cấp trên" không biết nói sao, song cũng bỏ tay xuống - Bán hàng bao lâu rồi?

_ Năm ngày.

_ Khai năm ngày thì thực tế là năm tháng!

_ Cứ tính theo cách của ông thì chúng tôi mới bán hàng có năm giờ thôi.

_ Hừ! - "Cấp trên" cười nhạt - Nộp phạt một ngàn, tịch thu tất cả số hàng còn lại!

_ Một ngàn? Ông đùa đấy à?

_ Chúng ta đây thời gian rộng dài lắm, có thể hầu tiếp các cậu. Lúc nào nộp phạt, lúc ấy được về.

_ Ông như thế là... bắt chẹt!

_ Bắt chẹt! Đấy là chế độ. Có kiện lên chủ tịch thành phố cũng vậy mà thôi.

_ Chúng tôi không có nhiều tiền đến thế!

_ Bầy hàng bán mà không có tiền?

_ Chúng tôi là học sinh!

Vương Tiếu Thiên như chợt nghĩ ra điều gì:

_ Chúng tôi bây giờ quả thật không có tiền, nhưng tôi có thể gọi điện cho ba tôi mang tiền đến.

_...

_ Cho gọi nhờ điện thoại có được không ạ?

"Cấp trên" nhìn Tiếu Thiên, hồi lâu mới đáp:

_ Gọi đi!

Vương TiếuThiên rất nhã nhặn tiến đến bàn làm việc. Thấy đôi chân to bè của "Cấp trên" vẫn gác lên bàn bên cạnh máy điện thoại trông rất chướng, Tiếu Thiên bèn nói:

_ Ông có thể bỏ chân...

"Cấp trên" liếc mắt nhìn nhưng không thèm đếm xỉa, đôi chân bàn cuốc vẫn gác lên bàn.

_ A lô, Sở công an đấy phải không? Tôi muốn gặp giám đốc Vương. A, chú là chú Triệu phải không? Cháu là Tiểu Vương đây? Sao ạ, ba cháu đang họp ạ?

Lúc này chưa nói mấy người mặc sắc phục, mà cả Tiêu Dao cũng giỏng tai lên nghe.

_ Thế thì cháu thưa chuyện với chú vậy. Chuyện như thế này. Chúng cháu lao động kiếm tiền đi học... A, chú biết chuyện này rồi à? Đúng, đúng... chúng cháu bán huy hiệu... Việc tốt đấy à? Chú bảo tốt thì cũng chẳng ăn thua gì nữa rồi, chúng cháu đang bị bắt đây. Cái gì ạ? Không thể ư? Thật mà, bây giờ chúng cháu đang ở phòng công thương, họ bắt nộp phạt một ngàn đồng mới cho về... Cho nên, chú gọi cho cha cháu đến đón cháu... Gì cơ ạ? Không làm kinh động đến cha cháu ư? Chú đến giải quyết là xong ạ? Ôi, thế thì cảm ơn chú lắm, lúc nữa cháu sẽ mời nước chú... Vâng, vâng, cứ quyết định như thế nhé. Trước năm giờ chú đến ạ? Được, cháu đợi chú, chú đến nhanh nhanh lên nhé. Chúng cháu phải ngồi đây hai tiếng đồng hồ rồi... Vâng ạ, bye bye!

Khi Tiếu Thiên đặt ống nói xuống thì phát hiện vật trưng bày - tức đôi chân bàn cuốc đã không còn ở trên bàn nữa. Bạn ranh mãnh để lộ một thoáng cười không dễ nhận ra.

Bỗng "cấp trên" kêu lên:

_ Anh cứ nghĩ mãi sao trông cậu quen thế nhỉ? Thì ra cậu là Tiểu Vương. Ba cậu lúc này có được khỏe không? Hẳn là ông bận lắm nhỉ?

_ Cũng không đến nỗi nào!

_ Có chí lắm, tự lao động kiếm tiền ăn học! Không như bọn nhóc hiện nay chỉ biết chìa tay vòi tiền bố mẹ - "Cấp trên" quay ngược thái độ đến 180 độ.

_ Chúng tôi đâu có lao động kiếm tiền ăn học, mà là bày bán hàng bừa bãi cơ mà.

_ Ồ, chuyện này, chuyện này... - "Cấp trên" có hơi bối rối song ông ta không khi nào chịu sa vào thế bí - Cậu chuyển câu chuyện tới đâu thế? Lao động kiếm tiền ăn học đâu có dễ!

_ Thế vừa nãy ông...

_ Thì hiểu lầm nhau một chút thôi mà! Bây giờ hai cậu về được rồi!

_ Thế còn số hàng... và một ngàn đồng?

_ Ồ, cùng là người một nhà cả, còn nói đến tiền làm gì nữa. Làm thế là coi nhau như người ngoài!

_ Xem ra không ổn chăng? - Vương Tiếu Thiên giả bộ tiến thoái lưỡng nan, giọng nói thật tinh quái.

_ Thôi thôi, về đi! Lát nữa thư ký Triệu đến thì để anh nói không có chuyện gì hết...

_ Vậy... thế cũng được. Cảm ơn nhiều!

Nói xong Tiếu Thiên kéo Tiêu Dao đang đứng ngây người rồi ba chân bốn cẳng làm một cuộc "tháo chạy đại thắng lợi"!

_ Thế là được giải phóng! - Vừa ra khỏi Phòng công thương, Tiếu Thiên liền ra sức hít thở một hơi dài - Thế là cuối cùng chúng mình lại được hít thở không khí tự do. Sinh mệnh quả đáng quí, tình yêu có giá cao, song so với tự do thì cả hai thứ ấy chẳng thấm tháp gì!

_ Bây giờ ba cậu biết chuyện rồi, cậu không sợ về nhà bị mắng à?

_ Yên tâm đi. Tớ chưa hề gọi điện thoại cho ba tớ, khi gọi đến con số cuối cùng, tớ cố tình ấn sai đi. Cậu có biết tớ gọi đến đâu không? Đến Hội liên hiệp phụ nữ! Tớ diễn kịch một mình. Đầu dây đằng kia nhắc mãi: "Xem lại đi, gọi nhầm rồi!". Nếu tớ gọi cho ba tớ thì chết đứ đừ là các chắc! Thế nào, sáng mắt ra chưa? Tớ biết ngay là họ ăn đủ cái khoản ấy mà. Rồng đổi màu biến đổi màu sắc như thế nào, lần này cậu thấy rõ rồi nhé. Nếu không có chiêu ấy thì không nộp tiền cũng phải bị giam lỏng ở đấy mấy ngày.

_ Tài trí thông minh của cậu hóa ra dùng hết cho chuyện ấy đấy! - Tiêu Dao nói có chút châm biếm.

_ Người ta thông minh một đời, lú lẫn một chốc, còn tớ lú lẫn cả đời, thông minh một lúc đó thôi! - Tiếu Thiên tự giễu cợt.

_ Cậu có ông bố oai như thế, đi khắp thiên hạ cũng không sợ.

Ngoài mặt cả hai vui mừng hớn hở nhưng trong lòng thì không vui được như thế. Họ đều không muốn dùng cách giải quyết vấn đề như thế, song ngoài cách đó ra, hai cậu học sinh trung học còn biết làm gì nữa.

Lúc chia tay, Vương Tiếu Thiên rút trong túi áo ra một bao Vạn Bảo Lộ. Không hiểu tại sao lại muốn hút thuốc mà chỉ cảm thấy lúc này cần một điếu thuốc để điều chỉnh tâm tình. Đủ thứ tình cảm rộn lên trong lòng Tiếu Thiên. Mấy hôm trước còn phản ứng quyết liệt với câu nói "Con không chịu nghe lời như thế thì sau này đừng có mong dựa vào ba" thì hôm nay Tiếu Thiên lại mừng là có một ông bố như vậy. Có điều bên cạnh tình cảm ấy là nỗi hụt hẫng, ngờ vực - những nỗi niềm làm lung lay niềm tin của bạn.

Muôn chim nhỏ đều hướng ra ngoài thế giới đại thiên rộng lớn song không phải tất cả đều có thể sống vui vẻ mãi ở bên ngoài thế giới đại thiên đó.

Chương XV

BUỔI ĐẦU ĐẾN NHÀ MÁY BÍCH KỲ

Trường phổ thông trung học Số Chín có tổ chức giới thiệu học sinh đi tìm việc làm trong kỳ nghỉ đông nhưng chỉ giới thiệu nữ sinh thôi vì các nhà máy chỉ cần nữ công nhân. Trong lớp có nhiều bạn ghi tên song Hân Nhiên không ghi tên. Nhà máy và nhà trường ký thỏa thuận với nhau là tiếp nhận cả loạt những "công nhân" làm việc trong kỳ nghỉ đông ấy, như vậy dễ quản lý mà cũng dễ coi sóc họ hơn. Hân Nhiên lại thích tới một nhà máy không có bạn cùng lớp và người quen, bởi vì bạn cho rằng có như thế mới thực sự hiểu được đời sống của các cô gái đi làm thuê, mới thực sự rèn luyện mình. Hân Nhiên trình bày ý đồ đó với thầy phụ trách, xin thầy viết riêng cho một giấy giới thiệu, không có giấy giới thiệu của nhà trường thì nhà máy không chịu nhận và cũng không dám nhận, nếu nhận người làm không hợp pháp, họ sẽ bị phạt tiền.

Mẹ không tán thành cách làm của Hân Nhiên:

_ Mọi người cùng đến nhà máy làm việc thì còn có thể chăm sóc lẫn cho nhau. Bây giờ con đi có một mình, xảy ra chuyện gì thì sao?

_ Mẹ ạ con muốn được nếm trải công việc đó. Tất cả cùng đi chẳng thú vị gì, như thế cũng chẳng khác gì ở trường vậy.

_ Con không sợ có kẻ xấu à?

_ Mẹ ơi, kẻ xấu không sợ con thì hay rồi!

_ Chỉ được cái bẻm mép, không biết trời cao đất dầy là gì!

Hân Nhiên vốc một ít gạo đem ra hiên cho chim bồ câu. Mấy con bồ câu non tuy không còn yếu song đã lớn gần bằng mẹ chúng rồi.

_ Mẹ ơi, sao mấy con non này lại sang chuồng khác thế? - Hân Nhiên hỏi khi nhìn thấy mấy con chim con đã ra ở riêng.

_ À, sáng hôm qua mẹ chúng đuổi chúng đi đấy!

_ Sao lại thế được? Hôm trước con định vuốt ve chúng còn bị con mẹ mổ vào tay cơ mà! Sao có mấy ngày mà con mẹ đã trở mặt không nhận con nữa thế?

_ Lúc chúng nhỏ, con mẹ hết sức bảo vệ con, nhưng khi lớn thì mẹ chúng đuổi đi để chúng sinh sống độc lập, tự nếm trải lấy, như thế mới là thực sự yêu con!

_ Thế thì phương pháp giáo dục của chim câu tiên tiến thật! - Hân Nhiên chuyển sang nói với mẹ - mẹ ơi, mẹ cũng phải học tập chim câu, không thể cứ che chở con bằng đôi cánh của mẹ mãi được.

Đang mải nhào bột mì, bây giờ mẹ mới hiểu ra vẻ tinh nghịch dưới cái vỏ nghiêm trang của Hân Nhiên:

_ Hừ, nói một hồi thì ra cho mẹ vào bẫy, ranh con!

_ Mẹ, thế mẹ đồng ý nhé? - Hân Nhiên vui vẻ hỏi.

Khi con cái đã lớn, chúng nên có một khoảng trời riêng, nên được tự bay liệng một mình. Cha mẹ không thể ôm chúng mãi mãi trong đôi cánh của mình, con cái cũng không mãi mãi nhờ dựa mãi vào bố mẹ.

Hân Nhiên cầm giấy giới thiệu của nhà trường đến nhà máy Bích Kỳ. Đây là một xí nghiệp do người Nhật bỏ vốn đầu tư, sản xuất, máy điện thoại có ghi lại tiếng nói: Hân Nhiên gặp người gác cổng rồi đi thẳng vào phòng làm việc của quản đốc phân xưởng.

_ Xin lỗi, em là học sinh trường trung học Số Chín, muốn được làm việc trong kỳ nghỉ đông. Xin hỏi có phải em trình giấy ở đây không ạ?

_ Đúng đấy! - Một cô gái rất nhanh nhẹn đón tiếp Hân Nhiên - Nhà máy chúng tôi cần làm gấp một lô hàng, nên thời gian rất gấp, có thể không nghỉ chủ nhật, cô có chịu khổ được không?

_ Được ạ! - Hân Nhiên trịnh trọng gật đầu.

_ Thế thì tốt, cô điền vào các mục trong tờ khai này.

Hân Nhiên đón lấy tờ giấy, đọc kỹ một lượt, điền các mục rồi đưa trả lại cho cô gái - Còn cần thủ tục gì nữa không ạ?

_ Chữ em viết đẹp nhỉ! - Cô gái mỉm cười rồi đưa cho Hân Nhiên một tấm thẻ - Đủ rồi, em làm ở phân xưởng Một, đây là thẻ chấm công của em. Hàng ngày mỗi sáng đến làm ghi một lần giờ đến nhà máy, buổi chiều ghi một lần giờ ra về, nếu làm thêm giờ có thẻ làm thêm giờ. Xem thẻ thì tính ra được giờ làm hay nghỉ của công nhân. Buổi trưa ăn cơm của nhà máy. Thời gian làm việc là tám giờ, sáng từ tám giờ đến mười hai giờ; chiều từ một giờ đến năm giờ. Nhưng hồi này thường xuyên phải làm thêm, buổi tối làm thêm từ hai đến bốn giờ, không định trước được. Đến lúc đó sẽ có người báo cho em biết. Lương tháng là ba trăm nhân dân tệ, một trăm đô la Hồng Kông, tiền công làm thêm tính riêng. Sáng mai em bắt đầu đi làm, khi em đến sẽ có người bố trí công việc. Rõ ràng cả rồi chứ?

Nghe xong lời dặn dò, Hân Nhiên có cảm giác cô gái này rất giống nhân vật Tiểu Hồng trong truyện Hồng Lâu Mộng ở phương diện mồm mép liến thoắng. Bạn nhận tấm thẻ chấm công, miệng nói:

_ Cảm ơn chị.

_ Không phải khách sáo, cứ gọi tên tôi là Lý Nghệ, nhân viên phòng hành chính, đây là cán bộ trợ lý, kia là giám đốc.

Theo tay chỉ của Lý Nghệ, Hân Nhiên nhìn thấy một người đàn ông khoảng ba mươi tuổi đang gọi điện thoại.

_ Ông ấy là ông chủ Nhật Bản hả chị?

Lý Nghệ cười:

_ Không phải đâu. Ông ấy chỉ là Boss của chị thôi, còn ông chủ Nhật Bản là ông chủ lớn.

_ Ông ấy làm việc ở đâu ạ?

_ Ở Nhật Bản. Xí nghiệp này chỉ là một phân xưởng của ông ấy, một năm ông ấy sang Thâm Quyến một vài lần, ở lại một vài tuần. Thường ngày chẳng gặp được ông ấy nhưng có lúc lại có thể nói là ngày nào cũng gặp.

_ Thế là thế nào ạ?

_ Chị chỉ hé cho em biết thế thôi. Vừa hay ngày mai ông ấy tới kiểm tra hàng, tới lúc ấy em sẽ hiểu.

Ngày hôm sau Hân Nhiên dậy rất sớm. Bạn có ý cuốn tóc lên, như thế ra vẻ già dặn hơn. Từ xa bạn đã thấy một đoàn nữ công nhân mặc quần áo đồng phục của nhà máy Bích Kỳ nối nhau đi vào nhà máy. Hân Nhiên rất phấn khởi. Một cảm giác thân ái trào dâng, Hân Nhiên rảo chân và rất nhanh đã nhập vào dòng người đó. Một ông già gầy gò đứng ở lối vào, ra sức khom lưng chào, luôn miệng nói:

_ Xin chào, cô vất vả quá!

Hân Nhiên ngạc nhiên quá, quay sang hỏi một nữ công nhân:

_ Ông già kia là ai thế?

_ Cô mới tới làm à?

_ Vâng, hôm nay là ngày đầu tiên.

_ Thảo nào phải hỏi. Ông ấy chính là ông chủ lớn của nhà máy này đấy!

_ Thế ạ?

Hân Nhiên càng kinh ngạc hơn, không ngăn được quay đầu nhìn lại ông già gầy còm lần nữa. Ông ta vẫn đứng đấy ra sức khom lưng chào, hẳn là đã mệt lắm. Đường đường một ông chủ lớn đến thăm nhà máy mà lại hạ mình đến thế, thảo nào Lý Nghệ nói có thể ngày nào cũng gặp mặt ông ta. Hân Nhiên nghĩ tới sách chính trị em học có viết tư bản giàu lên là nhờ bóc lột giá trị thặng dư, còn nhà tư bản bóp nặn mồ hôi nước mắt của công nhân này lại có thủ đoạn riêng. Chỉ có mình ông ta mới biết ông ta có chân tình thành thực hay là vờ vịt giả dối, song có thể khẳng định không ai phản cảm với lối thăm hỏi lễ phép của ông ta. Nhật Bản tuy nhỏ nhưng khôn ngoan có hạng. Chỉ dùng mười mấy phút ngắn ngủi lúc công nhân vào làm là đã có thể làm ấm lòng tất cả công nhân toàn nhà máy. Hân Nhiên rất khâm phục chiêu này của ông chủ người Nhật.

Hân Nhiên được sắp đặt vào vị trí trung gian của dây chuyền sản xuất. Công việc thật đơn giản, chỉ cần cầm công cụ chuyên môn trên bàn làm việc của mình lắp một linh kiện nhỏ xíu theo quy định; lắp xong trả linh kiện trở lại băng dây chuyền, chuyển cho người kế tiếp. Thứ tự công việc của mỗi người khiến không ai có thể liên tưởng tới mối quan hệ giữa linh kiện với máy điện thoại có ghi lại tiếng nói.

Từ lâu Hân Nhiên đã được nghe tới danh từ "dây chuyền sản xuất", nhưng cách sản xuất như thế nào thì lại không biết. Ngồi vào bàn công tác để thực hiện công việc, Hân Nhiên lập tức lĩnh hội được sự tính toán thông minh và thâm hiểm của người phương Tây.

Trước hết ngăn chặn được lười nhác và lơ đễnh. Theo cách sản xuất này, tốc độ chỉ được nhanh chứ không được chậm. Một người chậm làm ảnh hưởng đến cả tiến trình công việc của dây chuyền. Ai vụng về, ai không hết sức cố gắng, nhìn một cái là thấy ngay. Cũng không thể làm cẩu thả được, bởi chỉ cần sai lầm một khâu là cả dây chuyền phải làm lại. Sai của người nào, người ấy không thể chối cãi được. Ngoài ra cách làm việc này còn khiến cho công nhân không bao giờ học đươc những điều căn bản, dù có làm lâu đến mười năm thì hễ rời chỗ làm việc của mình là không biết gì nữa hết. Muốn "học lỏm" để ra mở xưởng khác là điều không bao giờ có thể thực hiện được.

Hân Nhiên là cô gái khéo chân khéo tay nên công việc đơn giản này thật dễ. Động tác của bạn rất nhanh nên có thời gian rảnh để nhìn ra xung quanh. Phân xưởng rất rộng và rất sạch. Mỗi một dây chuyền đều có người đi tới đi lui xem xét.

_ Cô mới đến làm à? - Một cô thợ ngồi bàn đàng sau hỏi.

_ Vâng.

_ Cô còn ít tuổi lắm, học sinh à?

_ Vâng.

_ Đi làm thêm nhân kỳ nghỉ đông phải không?

_ Vâng, làm chơi thôi! - Hân Nhiên cố ý đáp như vậy rồi hỏi - Những người đi tới đi lui kia làm gì thế hả chị?

_ Trưởng dây đấy!

_ À ra thế! - Hân Nhiên không lấy làm lạ nữa. Trưởng dây tức tổ trưởng một dây chuyền, tiếng Anh là line.

_ Chân em tê dại, lưng cũng đau, mắt hoa lên, chỉ muốn đứng lên đi vài bước cho đỡ mỏi! - Công việc không nặng nhọc nhưng ngồi liền bốn giờ ở bàn thì rất mỏi mệt.

_ Thế thì cô lấy cớ ra nhà vệ sinh đi! - Chị công nhân ngồi đàng sau lập tức truyền kinh nghiệm.

Lúc này, Lý Nghệ đi tới. Chị dặn mỗi tổ trưởng dây mấy câu gì đó rồi ở lại với dây chuyền sản xuất thiếu vắng trưởng dây của Hân Nhiên. Chị luôn tay chỉ vẽ cho công nhân, ai đi vệ sinh thì thế chân người đó một lát. Tất nhiên thỉnh thoảng lại mắng mỏ.

_ Đi vệ sinh gì mà lâu thế, quá cả thời gian quy định. Hẳn lại còn nán lại tán gẫu chứ gì? Còn như thế nữa thì phạt đấy!

Vì có mặt chị nên không ai dám nói chuyện nữa. Tất cả cắm đầu làm việc khiến Hân Nhiên khen thầm uy lực của chị.

_ Tất cả chú ý nhé. Lát nữa ông chủ Nhật Bản tới kiểm tra, mọi người hãy chú ý làm việc - Lý Nghệ nói.

Một lúc sau, ông chủ Nhật Bản, tức ông già còm nhom khom lưng chào ở lối vào ban sáng, với một đám người đi theo tới phân xưởng. Ông chủ lúc này lên mặt ông chủ, mặt lạnh như tiền, đi quanh phân xưởng một vòng, kiểm tra xem linh kiện đặt trên dây chuyền có ngay ngắn không, công cụ đặt trên mặt bàn có đúng vị trí hay không. Tất nhiên ông ta còn quan sát tình hình sản xuất chung của công nhân.

Sau khi ông chủ đi khỏi, tất cả các nữ công nhân đều thở phào, mấy trưởng dây không hẹn mà cùng nhìn Lý Nghệ, Lý Nghệ không phê bình song cũng không biểu dương, chỉ nói:

_ Nửa giờ nữa là ăn cơm!

Hay nhỉ? Sao không nói nửa giờ nữa tan ca mà lại nói ăn cơm?

Một hồi chuông reo lên. Tất cả công việc đều ngừng, tất cả công nhân đứng lên. Hân Nhiên vẫy cánh tay cho tay được thư giãn. Chị công nhân ngồi đằng sau gọi Hân Nhiên đi ăn cơm. Thì ra vừa ra khỏi phân xưởng là vào luôn nhà ăn, thảo nào chỉ bảo "ăn cơm" mà không có khái niệm "tan ca". Hân Nhiên theo các chị vào nhà ăn, thuộc ngay tên các chị ngồi trước và sau bàn làm việc của mình. Người ngồi trước là A Xuân người ngồi sau là Yến Muội. Thấy Hân Nhiên mới đến chưa quen, A Xuân lấy hộ cơm rồi dẫn Hân Nhiên tìm chỗ ngồi ăn.

_ Sao lại ngồi cả về phía này thế hả chị? - Thấy người vào mỗi lúc một đông, các công nhân phải ngồi chen chúc, còn phía bên kia còn nhiều bàn trống, Hân Nhiên hỏi - Sao không sang ngồi mấy bàn kia ạ?

_ Đừng nói to như thế em. Bàn đó dành cho trưởng dây, phía kia dành cho PE, không thể ngồi lẫn lộn.

_ Ai quy định thế ạ?

_ Chẳng ai quy định cả, song mọi người đều tuân thủ như vậy. Hiển nhiên A Xuân không có ý kiến gì về việc phân chia chỗ ngồi như thế, chị chỉ nhắc Hân Nhiên nói nhỏ mà thôi.

_ Dây của chị em mình sao không có trưởng dây ạ?

_ Trưởng dây trước đây bỏ việc rồi, nhưng rồi sẽ có trưởng dây ngay thôi - A Xuân nói xong cười với vẻ khó hiểu. Nụ cười ấy khiến Hân Nhiên vốn thông minh hiểu ngay ra được chuyện gì. A Xuân lại nói - Làm trưởng dây thì được ngồi sang bàn bên kia.

A Xuân lại nhiệt tình giới thiệu một số chức vụ trong nhà máy: QA là nhân viên kiểm tra chất lượng, QC là nhân viên khống chế chất lượng, PE là kỹ thuật viên v.v...

_ Trưởng dây quản lý bọn chị, cô kia lại quản lý các trưởng dây, cô kia nữa là trợ lý cho anh kia, còn người kia...

Theo ngón tay của A Xuân, ánh mắt Hân Nhiên luôn chuyển chỗ. Khi chỉ đến Lý Nghệ, Hân Nhiên buột miệng chen ngang:

_ Chị kia là Lý Nghệ là nhân viên hành chính, đúng không ạ? Hôm em mới tới được chị ấy đón tiếp.

_ Đồ giòi bọ! - Yến Muội chửi.

Hân Nhiên giật mình. Đây là câu chửi khá nặng dành cho những người dìm người khác để mình được nổi trội, thích khoe mẽ, tự cho là mình đúng. Hân Nhiên không biết Yến Muội nói vậy để chỉ Lý Nghệ hay chỉ mình nên trong lòng không vui. Khi bạn định trao đổi ánh mắt với Yến Muội thì cô ta lảng nhìn chỗ khác.

A Xuân giải thích thêm:

_ Cô ấy lúc đầu cùng đi tìm việc làm với chúng tôi.

Hân Nhiên lúc này biết chắc câu chửi của Yến Muội dành cho Lý Nghệ, lại còn biết Lý Nghệ, A Xuân và Yến Muội là người cùng làng, nhưng bây giờ Lý Nghệ đã nổi trội hơn hẳn.

_ Ông chủ cũng biết chọn người giao việc lắm đấy! - Yến Muội liếc Lý Nghệ rồi nói.

Hân Nhiên nghĩ: Mâu thuẫn giữa hai chị này và Lý Nghệ khá sâu đây! Song Lý Nghệ rốt cuộc là người như thế nào? A Xuân, Yến Muội nữa, cũng là người như thế nào?

Các cô thợ vừa ăn vừa ríu rít nói chuyện. Trong thời gian làm việc họ không được phép nói chuyện nên trong một tiếng đồng hồ nghỉ trưa này họ phải nói cho thỏa. Thôi thì trời Nam, đất Bắc, chuyện gì cũng nói, nào là ở đâu hàng rẻ, hiệu uốn tóc nào đẹp, bạn trai nào...

Hân Nhiên không góp chuyện. Bạn không có thói quen vừa ăn vừa nói. Nếu nói chuyện thì mẹ lập tức sẽ xổ ra hàng mười thuật ngữ y học để chứng minh vừa ăn vừa nói không có lợi cho sức khỏe như thế nào. Mẹ là thầy thuốc mà lại, vả chăng Hân Nhiên cũng không biết góp chuyện gì.

Ăn cơm xong, A Xuân gọi Hân Nhiên đi về phòng ở của công nhân, Hân Nhiên còn muốn đi dạo nên cầm theo quyển sách học tiếng Anh đi loanh quanh trong phạm vi nhà máy, vừa đi vừa nhẩm ôn từ ngữ. Bước tới cổng thấy tấm bảng tuyên truyền trống trơn, Hân Nhiên tiện tay cầm bút viết lên bảng.

ĐƯỢC ĐỀ BẠT LÀM TRƯỞNG DÂY

_ Này, làm gì đấy? Cô không biết rằng đây không phải chỗ viết bừa à? - một người đàn ông mặc âu phục vừa nói vừa tiến lại gần.

Hân Nhiên lúc này mới chợt nhớ ra đây không phải là trường mình mà là nhà máy. Thật là làm trưởng ban tuyên truyền của trường quen mất rồi, thấy chỗ nào cũng không nên để trắng. Hân Nhiên thấy có lỗi:

_ Tôi xin lỗi vì không được biết. Tôi xóa ngay bây giờ.

_ Lần đầu tiên tôi được thấy nét chữ đẹp đấy, chẳng khác gì chữ của nhà thư pháp.

Đấy không phải là lời nịnh khéo. Ai nhìn chữ Hân Nhiên viết cũng phải thích, phải khen mấy câu.

_ Học sinh à? Lớp Mười hả? - Người kia đã nhìn thấy sách học tiếng Anh trên tay Hân Nhiên - nghỉ đông tranh thủ kiếm tiền hả? Công việc đã làm quen chưa?...

Hân Nhiên cắt ngang:

_ Xin được cải chính một sai lầm của anh: tôi đến đây không phải để kiếm tiền mà là để rèn luyện bản thân.

Người kia bật cười:

_ Thật đúng giọng học sinh, cô cậu nào cũng thế cả. Hồi tôi đi học cũng vậy, nghiêm chỉnh ra phết. Bây giờ thì sao? Hừ! - Nói xong, người ấy cười với vẻ tự giễu cợt.

_ Cô tên là gì?

Hân Nhiên không đáp, người ấy bèn tự giới thiệu trước:

_ Tôi là Hách Quân, quản đốc phân xưởng.

Nói xong, Hách Quân trao danh thiếp. Danh thiếp ghi chức vụ tùm lum, Hân Nhiên đếm nhẩm sơ qua đã có đến bảy thứ, không nén được cười thầm. Danh thiếp nào viết đến ba chức vụ hoặc học vị là Hân Nhiên đã thấy khó coi, huống hồ viết cả đống, khiến Hân Nhiên cảm thấy phô trương, buồn cười.

_ Chức quan của anh nhiều nhỉ?

_ Nhiều gì đâu, còn chưa viết đủ đâu!

Hân Nhiên bật cười thành tiếng:

_ Tôi tên là Hân Nhiên, không chức tước gì ráo, học sinh trơn thôi.

Hách Quân nhìn lên tấm bảng đen:

_ Cô làm giúp một kỳ báo đón xuân nhé. Tấm bảng tuyên truyền này bỏ không có đến cả tháng rồi, ngày thường cũng chẳng có gì đáng thông báo. Cô có thể làm tốt được không?

_ Chẳng có vấn đề gì!

_ Làm xong được tính thêm lương đấy!

_ Thưa ông Hách, tôi lại phải sửa sai cho ông lần nữa...

Hách Quân tiếp lời:

_ Là làm báo không phải để kiếm tiền mà là để rèn luyện chứ gì?

Kỳ báo Đón xuân do Hân Nhiên làm khuấy động không nhỏ đến cả nhà máy. Hết giờ làm là có từng tốp công nhân xúm lại xem. Đời sống trong nhà máy đơn điệu chóng chán, cho nên một chút gì đó mới lạ cũng nổi được sóng lăn tăn. Các cô thợ thích thú đoán mục đố chữ, đọc thơ và bình phẩm các đề báo. Hân Nhiên vui sướng lắm. Ai nấy hỏi thăm xem ai làm báo tường, A Xuân tự hào đáp:

_ Một chị em của chúng tôi đấy!

Hân Nhiên nghe được câu ấy lấy làm bất ngờ. Đã lúc nào Hân Nhiên tự đứng vào hàng ngũ chị em đâu? Dù vậy bạn cũng rất vui: có người nhận mình là chị em rồi!

Ăn cơm trưa xong, Hân Nhiên theo A Xuân, Yến Muội về nhà ở của họ. Nhà ở hơi tối, A Xuân phải bật đèn, nhìn quanh phòng, Hân Nhiên thấy chừng hai mươi mét vuông mà có đến tám cái giường tầng cho mười sáu chị em ở, khá chật chội. Giường nào hầu như cũng có để một vali da rất đẹp và một xấp quần áo sạch.

_ Chật lắm, em nhìn không quen phải không? - A Xuân kéo tay Hân Nhiên.

_ Không đâu ạ! - Hân Nhiên vội phủ nhận. Bạn không muốn một chút tính ưu việt nào của mình trước mặt họ.

_ Có một giường nằm là tốt lắm rồi. Bây giờ đi làm thuê, khó giải quyết nhất là chỗ ngủ.

_ Các chị đi làm được bao lâu rồi?

_ Không như nhau đâu. Ở đây chỉ chị A Xuân là dến sớm nhất, được đến sáu năm rồi!

_ Sáu năm cơ à? Chị có nhớ nhà không?

_ Có lúc rất muốn về thăm nhà. Nhà chị nghèo lắm, cả nhà mong chị kiếm được nhiều tiền, đỡ phần nào chi dùng trong gia đình. Chị có ba em cả trai lẫn gái và một người chị. Em trai còn đang học tiểu học. Các chị đi làm chỉ để kiếm được nhiều tiền.

_ Đãi ngộ ở nhà máy này có khá không hả chị?

_ Nhà máy của người Nhật Bản làm gì có nhiều tiền? Chẳng qua ở đây có chỗ ở, vả lại chị làm lâu năm rồi, làm chỗ mới không bằng làm chỗ quen thuộc - A Xuân vừa nói vừa đan áo.

Hân Nhiên thờ ơ lật giở quyển ảnh của A Xuân. Các cô thợ trong ảnh khác hẳn ngày thường. Họ mang quần áo đẹp nhất ra mặc, trang điểm xinh tươi, người đứng trước tòa nhà cao tầng, người chọn bối cảnh là chiếc xe con hoặc vườn hoa, ai nấy cười rạng rỡ. Những tấm ảnh này mang đến sự thỏa mãn cho các cô thợ và cũng là niềm an ủi cho người nhà họ.

Chợt Hân Nhiên bắt gặp một khuôn mặt đàn ông quen quen trong tập ảnh của A Xuân. Đúng rồi, đó là Hách Quân đã từng gặp mặt, Hách Quân với bảy tám chức vụ liệt kê trên danh thiếp! Ảnh của anh ta làm sao lại có ở trong tập ảnh của A Xuân? Hân Nhiên nghi hoặc liếc nhìn A Xuân song chị ấy vẫn đang thoăn thoắt đang áo, chiếc áo len kiểu đàn ông. Với một dấu hỏi trong đầu, Hân Nhiên lẳng lặng gập quyển ảnh lại.

Mấy ngày qua, Hân Nhiên sống rất chan hòa với các chị công nhân. Bạn đã đích thân cảm nhận được nỗi vui, buồn của các cô thợ làm thuê. Bạn cũng thực hiện xuất sắc công việc của mình, sản phẩm nào qua tay bạn đều đạt quy cách. Bạn không như một số thiếu nữ thành phố mà biết chịu đựng gian khổ, không lười nhác nên được nhiều người nhìn nhận với ánh mắt khác hẳn. Lý Nghệ từng nửa đùa nửa thật bảo Hân Nhiên:

_ May mà em chỉ làm tạm thời, nếu không vị trí của chị ắt bị em giành mất!

Được người khen bao giờ cũng tốt. Hân Nhiên cho rằng ở trường là học sinh giỏi thì ở nhà máy cũng có thể là công nhân giỏi. Chỉ cần có đất dụng võ thì dù nhỏ, cũng có thể làm nên chuyện.

Dần dần Hân Nhiên đã thích ứng với không khí và quy luật của nhà máy. Trong giờ ăn cơm trưa, bạn cũng nói cười cùng các chị công nhân. Khi nói đến trưởng dây, hầu như tất cả các công nhân đều không ưa những người này.

_ Chẳng có trưởng dây nào có quan hệ tốt với công nhân hết - Yến Muội nói.

_ Tại sao thế hả chị?

Đang nói thì Lý Nghệ tới:

_ Hân Nhiên, ăn xong cơm cô đến phòng làm việc gặp tôi một lát!

Lý Nghệ nhìn thẳng vào Hân Nhiên, không ngó ngàng gì đến A Xuân, Yến Muội.

Lý Nghệ vừa đi khỏi, A Xuân, Yến Muội vội hỏi:

_ Hân Nhiên, sao thế? Em làm sai gì đó phải không? Hay là sản phẩm của em là sản phẩm loại hai?

Hân Nhiên đều lắc đầu. Cơm xong, bạn đi thẳng đến phòng làm việc.

_ A, đến rồi à? Ngồi xuống đi! - Cử chỉ, cách nói năng của Lý Nghệ không giống các cô thợ. Hân Nhiên hơi căng thẳng, rụt rè ngồi xuống ghế.

_ Tạ Hân Nhiên, em làm việc được bao lâu rồi nhỉ?

Lý Nghệ hỏi như vậy khiến Hân Nhiên càng cuống:

_ Em, em làm sai điều gì phải không ạ?

Lý Nghệ cười:

_ Chị muốn báo cho em một tin vui và một tin xấu, em muốn nghe tin nào trước?

_ Em xin nghe tin xấu trước ạ.

_ Em phải tăng thêm thời gian và cường độ làm việc hơn nữa.

_ Tại sao ạ?

_ Vậy thì hãy nghe tin vui đây: em được đề bạt làm trưởng dây!

_ Em ấy à? - Hân Nhiên chỉ tay vào mình - Sao có thể được ạ?

_ Sao lại không được? Theo chị nhìn nhận thì em rất tự tin. Thế nào, bây giờ không tự tin nữa sao?

Nếu ở trường được làm lớp trưởng hoặc trưởng ban gì đó thì Hân Nhiên rất tự tin. Còn ở nhà máy, dù chỉ là trưởng dây chuyền gồm hơn mười người thôi, bạn cũng không đủ tự tin được.

_ Tạ Hân Nhiên, em đã làm được một tuần và làm rất tốt. QA nhất trí thông qua. Chúng tôi đã tiếng cử ai, là không phải bất kỳ ai cũng được mà phải qua thử thách, phải có bản lĩnh thực sự. Chị đã để ý đến em. Nhân đây cũng tặng em câu này: "Người lên chỗ cao, nước chảy chỗ trũng".

_ Cảm ơn chị! - Hân Nhiên nghĩ giây lát, nói - Ở đây nói chung làm việc từ ba tháng trở lên mới được đề bạt, còn em mới làm được một tuần...

_ Đây là ngoại lệ, cũng chứng tỏ em làm việc rất xuất sắc. Chỉ là công nhân tạm thời, làm một tháng rồi nghỉ, không có em là một tổn thất nhỏ cho chúng tôi. Song trong thời gian ba tuần nữa, chúng tôi sẽ tìm người khác, xem ai có thể thích hợp...

_ Em cảm thấy chị A Xuân rất được đấy! Chị ấy làm từng ấy năm trời, lại...

_ A Xuân ư? A Xuân! - Lý Nghệ lặp lại cái tên rồi hỏi - Em cảm thấy chị ta thích hợp à? Không, chẳng qua là em thông cảm với chị ấy. Chị ấy đã làm sáu năm mà một chức trưởng dây cũng không được nhận. Em có cân nhắc đến năng lực làm việc của chị ta không?

Hân Nhiên thừa nhận tốc độ làm việc của A Xuân không nhanh, chất lượng cũng không cao, có lẽ vì tuổi hơi lớn. Hân Nhiên cũng thừa nhận có phần thông cảm với chị ấy, song bạn không thích kiểu nói năng của Lý Nghệ. Dù sao họ cũng là người cùng làng với nhau. Vả chăng A Xuân rất quan tâm tới Hân Nhiên, bạn không thể tranh chỗ của chị ấy.

_ Hân Nhiên, chắc em cũng đã biết, và các cô ấy cũng kể cho em rằng tôi, A Xuân và Yến Muội cùng đi làm với nhau cùng một lượt. Chúng tôi cùng lớn lên với nhau, chẳng chuyện gì mà không nói cho nhau nghe, nhưng bây giờ thì sao? Chúng tôi không buồn chào hỏi nhau nữa. Vì sao vậy?

Hân Nhiên cũng thấy lạ với chuyện đó.

_ Theo cách nhìn của họ, tôi đã nhoi lên, vin được cành cao, thậm chí họ cho rằng tôi không ngại trả giá để đạt mục đích đó. Còn theo cách nhìn của tôi thì các cô ấy không có chí tiến thủ.

Hân Nhiên ngây người nhìn Lý Nghệ.

_ Đối với tôi vẫn chỉ một câu: "Người lên chỗ cao, nước chảy chỗ trũng".

THÀNH ĐẠT CHO NGƯỜI MÀ KHÔNG PHẢI NHỜ NGƯỜI THÀNH ĐẠT CHO MÌNH

Khi Lý Nghệ tuyên bố với toàn thể nữ công nhân "Từ lúc này, Tạ Hân Nhiên là trưởng dây của dây này", Hân Nhiên cảm thấy rõ rệt có những ánh mắt với thần sắc khác nhau hướng cả về mình. Không hiểu sao, bạn không dám nhìn lại. Bạn sợ phải nhìn thấy vẻ thất vọng ở A Xuân, vẻ tức giận ở Yến Muội chăng? Lý Nghệ đi rồi, Hân Nhiên chỉ nói:

_ Xin các chị chăm chú làm việc!

Chỉ một buổi sáng mà số người làm ra nhà vệ sinh đặc biệt đông, số người bàn tán cũng rất nhiều và chẳng ai thèm ngó ngàng đến Hân Nhiên. Lúc đi ăn cơm, bạn bảo A Xuân:

_ Chị em mình cùng đi nhé.

A Xuân lạnh nhạt đáp:

_ Chúng ta không ngồi cùng bàn nữa rồi.

Yến Muội bảo thẳng với Hân Nhiên:

_ Cô thì tư cách gì mà làm trưởng dây? Chúng tôi làm đến mấy năm trời, còn cô? Cô có biết vì sao được đề bạt làm trưởng dây không? Vì Lý Nghệ đấy - Lý Nghệ ghen ghét, không muốn cho A Xuân được làm trưởng dây, cô ta luôn chèn ép chị ấy! - Nói xong Yến Muội tức giận bỏ đi.

Hân Nhiên cô đơn lê bước chân vào nhà ăn. Bạn nhìn thấy các trưởng dây khác đang gọi mình. A, thế là phải ngồi sang bên ấy ăn cơm rồi.

_ Sao thế Hân Nhiên? Có người bắt nạt à? - Một người hỏi.

_ Không đâu ạ! - Hân Nhiên uể oải gẩy cơm.

_ Họ thế cả đấy, mềm nắn rắn buông. Em phải cho họ biết tay mới được.

Hân Nhiên không còn lòng dạ nào nghe những kinh nghiệm ấy, mắt luôn hướng về dãy bàn mà mình đã từng ngồi ăn, không hiểu được vì sao một chức cỏn con như trưởng dây cũng khiến cho mình bị bỏ rơi đến vậy. Tại sao Lý Nghệ lại đề bạt mình làm trưởng dây? Vì ghen tức với A Xuân nên mới chọn mình, đúng như lời Yến Muội nói? Mình đóng vai trò gì giữa ba người là Lý Nghệ, A Xuân và Yến Muội? Lại còn nhân vật Hách Quân nữa, anh ta và A Xuân...

Tình hình buổi chiều càng tồi tệ. Cả dãy đi vệ sinh tập thể. Hân Nhiên cuống lên:

_ Không được, từng người một đi thôi!

Chẳng ai thèm tuân theo.

_ Chúng tôi đau bụng...

Họ kéo nhau đi, để lại cả một dãy bàn làm việc trống không. Hân Nhiên suýt khóc. Đây là sự chống đối của cả một tập thể.

Đúng lúc ấy Lý Nghệ đến. Vừa thấy quang cảnh đó, chị ta hiểu ngay ra chuyện gì, liền chạy thẳng tới nhà vệ sinh, quả nhiên thấy các cô thợ mượn cớ đi vệ sinh để ra ngoài tán gẫu. Các cô thấy Lý Nghệ thì như chuột thấy mèo, lập tức chuồn ngay về làm việc.

_ Tôi biết các cô không phục Tạ Hân Nhiên làm trưởng dây - Lý Nghệ bắt đầu lên lớp - nhưng trong số các cô, ai có được chất lượng và số lượng sản phẩm hơn cô ấy nào? Không có chứ gì, không có thì phải phục tùng thôi. Lần sau mà tôi còn bắt gặp tình hình này thì các cô bị trừ lương đấy!

Lý Nghệ đi quanh xem xét dây chuyền một lượt rồi đến bàn làm việc của A Xuân:

_ Cô thử nhìn linh kiện của mình đi. Tôi nghĩ tôi nhắm mắt cũng lắp được tốt hơn cô. Tôi biết, cô lớn tuổi rồi, tâm cũng để vào nhiều chuyện buông thả khác. Nếu đã như vậy, theo tôi, cô nên về quê lấy chồng còn hơn.

Lý Nghệ nói xong bỏ đi. Hân Nhiên nghe mấy lời nói ấy cũng hoảng. Còn A Xuân thì khóc òa. Tiếng khóc ấy dường như muốn đè dí Hân Nhiên xuống. Hân Nhiên đến bên A Xuân, định an ủi vài câu:

_ Chị A Xuân, đừng khóc nữa!

_ Cút đi, mày cút đi cho tao nhờ! - A Xuân trút nỗi hận lên Hân Nhiên.

Hân Nhiên sợ đờ người. Tại sao Lý Nghệ nói năng độc địa thế thì A Xuân chịu đựng được còn mình có ý tốt an ủi thì lại bị mắng mỏ?

Vì chuyện này mà công việc của cả một dây chuyền không đúng quy cách, Lý Nghệ gọi Hân Nhiên ra ngoài:

_ Vừa nãy quản đốc gọi chị ra phê bình một chặp, bây giờ chị phải phê bình em. Em làm sao thế? Trưởng dây để làm gì? Phải làm lại toàn bộ.

_...

_ Họ không phục em chứ gì?

Hân Nhiên gật đầu.

_ Chuyện bình thường thôi. Chị chưa thấy trưởng dây nào lại có quan hệ tốt với các thành viên trong dây.

_ ?

_ Ghen tị. Người Trung Quốc là thế đấy. Mình cao hơn, có năng lực hơn họ thì thế nào cũng có người bàn tán này nọ, nhưng nếu mình vượt trội hẳn họ thì họ đành phục và muốn được như mình.

Nửa hiểu nửa không, Hân Nhiên nhìn Lý Nghệ - cô nhân viên hành chính sống theo câu danh ngôn chí lý "người lên chỗ cao, nước chảy chỗ trũng".

_ Thôi về đi, về mà làm lại đi. Lúc cần em cũng phải chỉnh họ đấy!

Hân Nhiên trở về phân xưởng, những dây chuyền khác đã tan ca, chỉ có dây của mình là hãy còn ngồi ở bàn làm việc. Họ phải làm lại. Nữ công nhân hết lời oán thán, hình như Hân Nhiên phải chịu mọi trách nhiệm.

Một ngày làm trưởng dây khiến cho Hân Nhiên vốn tự tin cũng chịu không nổi oan uổng đó. Bạn cảm thấy mình cũng phát tiết nỗi oán hận, bực bội của mình nhưng không biết trút chúng cho chị em công nhân hay Lý Nghệ. Nghĩ tới nghĩ lui rồi Hân Nhiên đành gắng gượng gạt những tình cảm đó sang một bên, trấn tĩnh nói:

_ Tối nay dây chúng ta phải làm lại. Nếu làm nhanh, trong một giờ là xong; nếu làm theo hiệu suất ban sáng thì bốn giờ cũng chẳng xong được. Em thì không sao, có thể bồi tiếp thế nào cũng được.

Các nữ công nhân lạnh lùng như cũ.

_ Em không biết chửi mắng, bởi thứ nhất em đã là thợ làm thuê, em biết mùi vị bị người ta chửi là thế nào; thứ hai em ít tuổi hơn các chị, em thấy ngượng khi cất tiếng chửi mắng lắm. Mong các chị nể em và cũng là nể sĩ diện của các chị một chút.

Nói đến đây, Hân Nhiên chỉ chực khóc, chỉ muốn khóc cho thật thỏa thuê nhưng bạn cắn răng cố nuốt nước mắt.

Nữ công nhân nghe Hân Nhiên nói có phần kinh ngạc rồi sau đó ai nấy bình tâm làm công việc của mình. Lần làm lại này hết có một giờ rưỡi.

Chỉnh lý công việc của dây chuyền xong, Hân Nhiên lê tấm thân mệt nhọc rời khỏi nhà máy. Cách cổng không xa, bạn thấy A Xuân đang đứng với quản đốc phân xưởng, Hân Nhiên vội vàng tránh sau tường rào, chợt nghe A Xuân nói:

_ Anh định chạy làng à? Anh là kẻ lòng lang dạ sói, tôi liều chết với anh phen này.

Hách Quân đẩy chị ra:

_ Cô bình tĩnh lại đi!

Rồi Hách Quân sửa lại quần áo:

_ Lúc đầu cô tự nguyện đấy thôi. Để được làm trưởng dây, cô tự đem thân đến tìm tôi. Bây giờ không được làm, cô định ăn vạ à?

_ Anh... đồ thô bỉ!

Hân Nhiên nhìn hai người, nửa hiểu nửa không hiểu.

Ngày hôm sau, kỷ luật trong dây hơn hôm trước nhiều, không biết có phải vì mấy câu Hân Nhiên nói hôm qua hay không. Bạn đi lại quanh dây chuyền, lúc chỉ vẽ cho người này, lúc giúp đỡ cho người khác. Bạn phát hiện thần sắc A Xuân có phần hoảng hốt, bèn nói:

_ Để em đỡ chị một lát.

A Xuân lạnh lùng nhìn Hân Nhiên, lặng im không nói. Lúc ấy Hách Quân bước đến:

_ Cô Hân Nhiên, ông chủ đợi cô tại Office, cô đến đấy đi.

_ Gọi tôi ư? - Hân Nhiên lấy làm lạ, không đoán được là ông già Nhật Bản ấy tìm cô có việc gì.

_ Đúng, gọi cô đấy! Cô đi thôi! Tôi bảo cô Lý Nghệ đến làm thay cô.

Hách Quân nói xong là đi liền, không thèm nhìn A Xuân lấy một cái. A Xuân cũng không để lộ chút gì dấu vết giây mơ rễ má với anh ta.

Ra khỏi phân xưởng, đi xuyên nhà nhiều hành lang, Hân Nhiên mới tới được phòng làm việc của ông chủ. Bỗng chợt nhớ cả tên họ ông chủ là gì cũng chẳng biết, Hân Nhiên vội quay lại. Lý Nghệ cho biết, ông chủ tên là Xuyên Điền Nhất Lang, rồi nói thêm:

_ Hân Nhiên, em "bắt mắt" ghê nhỉ. Chị làm ở đây đã sáu bảy năm mà có được ông chủ gặp riêng lần nào đâu!

Hân Nhiên nhoẻn cười, tự nhủ không biết ông chủ gọi là tốt hay xấu. Đến cửa, Hân Nhiên gõ nhẹ:

_ Thưa ngài Xuyên Điền, ngài cho gọi ạ?

_ A, tiểu thư là Tạ Hân Nhiên đấy à? - Ông chủ nhìn đánh giá - Xin mời ngồi!

Hân Nhiên không quen được người khác gọi là "tiểu thư", bèn nói:

_ Ngài nói tiếng Trung Quốc thạo quá!

_ Đâu có, tàm tạm thôi!

_ Thưa ngài tìm tôi có việc gì ạ?

_ Chuyện như thế này. Tôi nhìn thấy trên bảng tuyên truyền có dòng thư pháp viết rất đẹp. Khi được biết là tiểu thư Tạ Hân Nhiên viết thì tôi rất phục. Cô theo học vị danh gia nào thế?

_ Danh gia ư? Thưa không phải, chẳng qua từ nhỏ cháu thích thư pháp, lại được cha rất coi trọng nên thường xuyên khuyến khích. Hồi học tiểu học, mỗi ngày cháu học một tiết thư pháp, có vậy thôi ạ.

_ Thế là tự học mà thành tài rồi.

Hân Nhiên ngượng ngùng:

_ Chữ cháu không đẹp đâu ạ.

_ Cô khiêm tốn quá. Nghe giới thiệu thì cô chỉ là một học sinh trung học, đến nhà máy làm thêm trong kỳ nghỉ đông. Tôi rất vui khi được làm quen với cô. Còn tôi thì say mê sưu tầm chữ viết và tranh vẽ. Lần này mời cô đến là muốn nhờ cô viết cho một bức chữ.

Nói xong, Xuyên Điền Nhất Lang chỉ vào đám giấy bút.

_ Vâng, cháu xin hiến nghề mọn vậy - Hân Nhiên không cố chối từ.

_ Tôi muốn viết mấy chữ "Trí nhân nhi bất trí ư nhân" (Thành đạt cho người mà không phải nhờ người thành đạt cho mình).

_ Câu này của Tôn Vũ!

_ Đúng. Nước Nhật chúng tôi rất tôn dùng Binh pháp Tôn Tử. Bản thân tôi cũng sùng bái ông, song người Trung Quốc thì hầu như không coi trọng ông lắm và số người hiểu biết về ông không có bao n hiêu.

Hân Nhiên cười nhẹ rồi nói:

_ Thưa ngài, nếu đem so thì cháu thích câu "Thượng hạ đồng dục giả, thắng" (Trên dưới cùng chung ham muốn thì thắng) của Tôn Vũ hơn.

_ Hay lắm! Cô cũng có đọc Tôn Tử à?

_ Dạ, sách giáo khoa văn học của chúng cháu có dạy đấy - Hân Nhiên chỉ nói sơ qua như thế rồi vung bút viết mấy chữ đại tự.

Xuyên Điền Nhất Lang luôn miệng khen và nhắc lại:

_ Tôi rất vui được làm quen với cô.

_ Cảm ơn ngài, cháu cũng rất vui được làm quen với ngài.

HỌ CỦA ANH NÊN LÀ HOẠI

Sau khi được ông chủ "tiếp kiến", Hân Nhiên "danh giá" lên rất nhiều. Không nói bọn Lý Nghệ, ngay cả lứa quản đốc phân xưởng như Hách Quân cũng nhìn bạn với ánh mắt khác. Hân Nhiên thì tự giễu mình chẳng khác gì lũ cáo mượn oai hùm.

Vì phải làm gấp hàng, tối nay phải làm thêm, cả nhân viên hành chính lẫn quản đốc cũng phải có mặt. Mãi tới chín giờ tối mới xong, ai nấy đứng lên. Lúc này một cuộc giây chì từ trong túi Yến Muội rơi ra. Lý Nghệ trông thấy, Hân Nhiên cũng trông thấy.

Hách Quân tiến đến phía Yến Muội nhưng Hân Nhiên nhanh chân đến trước bảo Yến Muội:

_ Chị Yến Muội, sao chị cứ để riêng dây chì ra như thế, dễ quên lắm!

Nói xong Hân Nhiên bước thẳng tới nhặt cuộn dây chì lên, đặt lên dây chuyền:

_ Chị xem đấy, lại quên lần nữa!

Yến Muội đỏ bừng mặt, ngây người ra nhìn Hân Nhiên. Mọi người cũng nhìn Hân Nhiên, nhưng bạn cố ý nói nhẹ nhàng:

_ Chị Yến Muội lo để lẫn dây chì với các cái khác nên mới đặt riêng ra trên dây chuyền đấy mà.

Yến Muội nhìn Hân Nhiên với vẻ cảm ơn, còn Hân Nhiên thì như chẳng hay biết gì, chỉ nói:

_ Thôi các chị thu dọn thôi.

Các cô thợ bắt đầu ra về, Yến Muội cũng đi lẫn vào đám người đó. Hân Nhiên thở phào. Trong phân xưởng chỉ còn lại Lý Nghệ và Hân Nhiên.

_ Hân Nhiên này, em cảm thấy thế nào? - Lý Nghệ hỏi, mép nhếch một nụ cười.

_ Chị bảo gì cơ ạ? Em không hiểu.

_ Đừng giả vờ nữa, Yến Muội ăn cắp, sao em lại đánh tháo cho cô ta?

Lý Nghệ ghê gớm thật, Hân Nhiên không dám nhìn chị ta.

_ May mà cô ta bị phát hiện ở ngay đây, chỉ cần không ai mách là ổn. Nếu bị phát hiện ở cổng thì cô chẳng kể làm gì, đến giám đốc cũng không thể bênh vực được.

_ Em nghĩ chắc chị ấy vô ý thật đấy. Chị Lý Nghệ ơi, chị cho qua chuyện này đi nhé, chị đừng mách với người khác nhé, được không chị?

_ Cô coi Lý Nghệ tôi đây là thứ người gì? - Lý Nghệ bỏ đi thẳng.

Hôm sau, Hách Quân gọi Hân Nhiên lên phòng làm việc của anh ta. Hân Nhiên tưởng là chuyện Yến Muội nên đi tới. Hách Quân mặc một chiếc áo len, Hân Nhiên thấy màu áo quen quen, sực nhớ ra đó là cái áo do A Xuân đan. Hách Quân cười hì hì:

_ Cô đóng cửa lại đi, tôi muốn trao đổi với em một chuyện.

Hân Nhiên lập tức lùi ra ngoài cửa, khinh bỉ nói:

_ Thế thì anh đi tìm chị A xuân mà bàn.

Từ sau khi Hân Nhiên đi làm, mẹ luôn dặn dò "đề phòng kẻ xấu, cẩn thận giữ gìn". Mỗi lần mẹ nhắc nhở, Hân Nhiên lại đáp:

_ Mẹ ạ, tai con nghe đến thành kén rồi đây này.

Bạn biết mẹ chỉ muốn tốt cho mình, mẹ sợ bạn nhẹ dạ cả tin. Bây giờ xem ra mẹ đúng là liệu việc như thần. Trong hơn mười ngày ngắn ngủi, tư cách của Hách Quân như thế nào, Hân Nhiên đã thấy rõ. Đối với cô thợ nào anh ta cũng cợt nhả như bọn háo sắc. Lại còn chuyện của anh ta với chị A Xuân...

Chị A Xuân gần đây sắc diện kém lắm, mặt nhợt nhạt, tinh thần hoảng hốt. Cuối cùng một buổi chiều A Xuân đột ngột ngã ngất. Hân Nhiên cuống cả chân tay, mấy trưởng dây khác vội vàng đi gọi Lý Nghệ để đưa A Xuân vào bệnh viện. Một lát sau, cô y tá bước ra lạnh lùng nói:

_ Cô ta có thai rồi!

Hân Nhiên ngồi phịch xuống ghế băng trong bệnh viện, trong óc lập tức hiện lên hình bóng Hách Quân, nhớ lại cuộc tranh cãi giữa Hách Quân và A Xuân hôm nào. Hân Nhiên đã hiểu ra.

Trở về nhà máy, Hân Nhiên thấy các chị thợ trong dây chuyền vẫn bận rộn như chẳng có gì xảy ra. Bạn đến bên Yến Muội, nói khẽ:

_ Tan ca xong em và chị đến bệnh viện nhé!

Yến Muội rưng rưng nước mắt gật đầu.

Tan ca, Hân Nhiên trước hết lên văn phòng. Hách Quân đang ngậm điếu thuốc lá, Hân Nhiên báo tin:

_ Chị A Xuân phải vào bệnh viện rồi!

Hách Quân nhìn Hân Nhiên rất lâu rồi nhả mấy chữ:

_ Cô ta tự chuốc lấy!

_ Anh hèn hạ lắm!

_ Cô không có tư cách xỉ vả tôi. Cô còn phải cám ơn tôi. Nếu tôi không bảo cô ra báo thì ngài Xuyên Điền có gọi cô lên gặp không? Cô cũng sẽ mãi mãi làm một cô thợ bình thường trong dây chuyền sản xuất mà thôi.

_ Cảm ơn anh ư? Tôi coi thường anh thì có!

_ Hừ! - Hách Quân cười nhạt - Đã xem vở Lôi vũ chưa? Lỗ Thị Bình được người ta đánh giá rất cao, sự thực thì bà ta rất ti tiện, nếu không thì đã chẳng có với Chu Thác Viên đến hai dứa con mà không phải một đứa. Điều đó chứng tỏ lúc ấy bà ta tự nguyện đấy chứ. Chỉ khi nhà họ Chu đuổi bà ta đi, cắt đứt con đường sống thì bà ta mới nghĩ đến tự tử. Loại đàn bà như thế mà không ti tiện à?

_ Chúng tôi có học một thành ngữ, đó là "mặt trơ như thớt". Trước đây tôi không hiểu nghĩa thế nào và không biết dùng trong trường hợp nào. Hôm nay anh đã dạy tôi. Đó là bản tính của riêng anh chăng?

Hân Nhiên nói xong quay ngoắt đi luôn. Đến cửa, bạn còn quay lại nói:

_ Anh tên là gì nhỉ? Hách Quân à? Cả hai chữ đều sai. Thứ nhất, sai về họ, họ của anh nên là Hoại (xấu xa, phá hoại); thứ hai, tên cũng sai. Anh tên là Quân (quân tử), nhưng anh nào có phải là người?

Cửa "sầm" một tiếng đóng sập lại. Ra tới cổng, Hân Nhiên thấy Yến Muội đang đợi. Yến Muội chỉ nói:

_ Hân Nhiên, cảm ơn em.

Khi hai người đến bệnh viện thì mới thấy chị em trong dây đều có mặt. Môi A Xuân trắng bệch, tóc rối bù xõa cả xuống mặt. Thấy Hân Nhiên, A Xuân mệt nhọc giơ tay ra. Hân Nhiên vội đón lấy bàn tay ấy. A Xuân cố rặn một nụ cười như mếu, tóc chị xõa trên mặt được Hân Nhiên vén lại cho. Rồi bạn nói với A Xuân:

_ Mọi việc rồi sẽ tốt thôi chị ạ.

Các nữ công nhân rất cố gắng làm việc, không ai nói chuyện, không ai làm sai, cũng không ai ra nhà vệ sinh. Một lần nữa Hân Nhiên lại được ủng hộ. Ai bảo không có trưởng dây nào có quan hệ tốt với thợ? Chẳng có đây là gì?

Hân Nhiên mỉm cười, nhưng nỗi niềm sâu kín trong đó thì khó có thể nói ra bằng lời.

Lý Nghệ lại tìm đến Hân Nhiên:

_ Buổi chiều tan ca xong, chị đợi em ở quán cà phê đối diện kia nhé.

Hân Nhiên đến nơi hẹn thấy Lý Nghệ trang điểm rất đúng mốt.

_ Chị tìm em có việc gì?

Lý Nghệ không vội trả lời ngay, gọi hai cốc bia. Người phục vụ đem lại, đặt được một cốc trước mặt Lý Nghệ một cốc trước mặt Hân Nhiên.

_ Em không uống bia. Con gái ngoan không uống bia!

Lý Nghệ cười:

_ Đúng là trẻ con...

Rồi Lý Nghệ uống một mình.

_ Hân Nhiên, hôm nay là Tết ông Táo, chị mời em cho có bạn!

Ô thật à, đã Tết ông Táo rồi, lú lẫn quên cả ngày tháng trôi, Hân Nhiên nghĩ.

_ Chị không có bạn nên mới mời em.

_ Chị không coi em là trẻ con mà coi em là bạn, coi em ngang lứa với chị à?

_ Đúng thế. Ở Thâm Quyến chị không có ai là người ruột thịt, bạn bè thì lảng tránh chị, chị... Em là học sinh, giữa chị em mình không có xung đột, cũng không có quan hệ lợi dụng và bị lợi dụng. Em rất thuần khiết, trong sáng, cho nên... Có chuyện gì chị cũng muốn nói với em.

Lý Nghệ đã uống đến mấy cốc, có vẻ say.

_ Chị nên đi thăm chị A Xuân! - Hân Nhiên lại nghĩ sang chuyện khác - Các chị dù sao cũng là người cùng làng.

_ Hừ, cùng làng? Cô ta đúng là mình làm mình chịu!

Giọng điệu này rất giống Hách Quân nên Hân Nhiên rất phản cảm.

_ Cô ấy có thai đến cả hai lần!

Nhớ lại chuyện Lôi Vũ mà Hách Quân kể, Hân Nhiên kêu lên:

_ Trời ơi!

Lý Nghệ liếc mắt nhìn:

_ Đối với em thì việc này là lần đầu tiên em được thấy chứ chị thấy từ lâu nên đã quen rồi, gặp chuyện lạ mãi thì không thấy lạ nữa.

_ Nhưng em vẫn thấy chị nên đi thăm chị ấy.

_ Họ chẳng hoan nghênh chị đâu. Ghen tị mà! Chị làm việc gì cũng xuất sắc hơn họ thế là họ ghen ghét... Chị không có bạn thân, có lúc cảm thấy hiu quạnh lắm. Chị cứ sống như thế, ngày này sang ngày khác... - Nói xong Lý Nghệ lại làm cốc nữa.

Không ngờ loại người như Lý Nghệ mà cũng ai oán cho cuộc đời.

_ Chị đừng uống nữa, chị say mất rồi!

_ Chị ấy à, chị chưa say đâu! - Lý Nghệ ngật ngưỡng mái đầu mấy cái rồi nói. Hồi ở quê, ba chị em rất thân nhau, thân đến mức con chấy cắn đôi. Bây giờ, không biết làm sao trở nên như thế... Chị bây giờ gọi được là đắc ý song lại cảm thấy như mình mất cái gì.

_ Chị cảm thấy mất mát cái gì ạ?

Lý Nghệ không trả lời vào câu hỏi, chỉ xoay xoay cốc rượu trên tay:

_ Hân Nhiên, hôm nay hẹn em đến đây để tạm biệt em.

_ Chị đi nơi khác à?

_ Đúng thế. Một xí nghiệp hợp doanh khác chọn chị, mời chị làm quản đốc. Ngày mai là chị chuyển đi.

_ Chị nhảy vọt à?

_ Ừ. Người len chỗ cao nước chảy chỗ trũng mà! - Mỗi khi nói câu này, hai mắt Lý Nghệ nhìn thẳng vào đối phương, đầy vẻ thách thức.

_ Chị ơi, chỉ nên nói "người lên chỗ cao" mà không cần nói "nước chảy chỗ trũng".

Hân Nhiên biết tại sao mỗi khi nghe Lý Nghệ nói câu này là cảm thấy khó chịu, bởi vì Lý Nghệ nói mà không thực sự hiểu hàm nghĩa của câu đó. Người thích leo cao là điều không có gì đáng chê trách, song hà tất phải khinh bỉ nước chảy chỗ trũng? Mỗi người đều có quyền lựa chọn con đường đi cho mình.

LƯU LUYẾN NGÀY RỜI NHÀ MÁY

Hôm nay là ba mươi Tết, cũng là ngày đi làm cuối cùng. Nữ công nhân bình thường vẫn như mọi ngày. Quả là họ đã quen, thấy mãi lạ không còn thấy lạ đúng như Lý Nghệ nói đối với chuyện A Xuân. Nhưng Hân Nhiên thì không thể thế được. Khi nhìn thấy chỗ ngồi của A Xuân bỏ trống cùng đôi mắt hốt hoảng của Yến Muội, Hân Nhiên cảm thấy đau lòng.

A Xuân vắng mặt, Hân Nhiên thế chỗ đó như tuần lễ đầu tiên. Chị công nhân ngồi đằng trước chuyển linh kiện qua dây chuyền xuống cho bạn, bạn làm xong công việc quy định lại chuyển xuống cho người ngồi dưới, trong lúc này tâm tình của Hân Nhiên không còn giống với tuần đầu nữa.

Ba giờ chiều, giám đốc tuyên bố nghỉ làm. Các cô thợ bận rộn cả năm nhảy lên hoan hô. Ai nấy rời khỏi chỗ làm. Lúc này Hân Nhiên cũng đứng lên cúi mình chào họ.

_ Chúc các chị một năm mới vui vẻ.

Đám thợ cũng tươi cười vây quanh:

_ Các chị cũng chúc em vui vẻ... Chúc em mãi mãi được mọi người yêu mến!

_ Trả lương rồi! - Có ai đó kêu gọi ngoài cửa, đám thợ sung sướng ùa ra.

Đoàn người đến phòng tài vụ. Vì là nghỉ Tết nên trưởng phòng tài vụ tự mình phát lương cho công nhân để tỏ ý cảm ơn. Ông chủ Xuyên Điền cũng đứng cảm tạ, cảm tạ mọi người đã làm việc cho ông, làm thêm ca, làm gấp hàng và kiếm tiền cho ông. Tiền được đựng trong bao đỏ, cuối năm nên bao căng phồng hơn. Các nữ công nhân xếp hàng một ký tên, lĩnh tiền. Đến lượt Hân Nhiên, không hiểu tại sao, lòng thương cảm ở bạn lại lớn hơn niềm hưng phấn.

_ A, Tạ Hân Nhiên! Nghe nói cháu làm việc tốt lắm, nào ký tên đi!

Trưởng phòng tài vụ là một bà béo đã đứng tuổi.

_ Cháu muốn hỏi một chút, chị A Xuân trong dây chuyền của cháu có lương không ạ?

_ Chỉ có một nửa lương, cô ấy nghỉ nhiều quá.

_ Bác ơi, khi nào chị ấy ra viện, bác giúp chị ấy làm trưởng dây nhé!

_ E rằng không được, cô ta để xảy ra chuyện đó, không ai chịu phục đâu!

_ Dạ.

_ Sao cháu không tiếp tục đi làm?

_ Cháu sắp vào học kỳ hai, phải ôn bài ạ.

_ Làm thêm mấy ngày nữa thì được thưởng cho sự chuyên cần của trưởng dây. Năm chục đấy.

Hân Nhiên cười:

_ Theo cách nhìn của cháu thì phân số quan trọng hơn tiền ạ.

_ Đúng lắm - Cháu là học sinh, suýt nữa thì bác quên. Học tập đứng hàng đầu mà.

Không nói bác trưởng phòng quên khuấy mà bản thân Hân Nhiên hầu như cũng quên khuấy tư cách số một của mình là học sinh và là một học sinh giỏi.

Hân Nhiên ký tên "Tạ Hân Nhiên" ngay ngắn trong sổ lương rồi nhận tiền, cảm thấy bao tiền khá nặng. Ra khỏi đám đông, Hân Nhiên thấy ông chủ Xuyên Điều đang nhìn mình rồi chìa tay ra đón trước:

_ Cảm ơn cô, vất vả quá!

_ Chúc ngài năm mới vui vẻ! - Hân Nhiên cũng giơ tay ra. Đây là cái bắt tay bình đẳng. Hân Nhiên cảm thấy mình đã là người lớn và được người khác tôn trọng.

Hân Nhiên lưu luyến chào tạm biệt các chị công nhân. Lúc ra khỏi nhà máy Bích Kỳ, mỗi bước đi Hân Nhiên ngoảnh lại nhìn đến ba lần, nước mắt đầm đìa. Bạn không hiểu tại sao mình lại khóc. Lẽ nào do lưu luyến nhà máy? Không đúng, nhà máy so làm sao được với trường Số Chín? Lưu luyến với các chị công nhân chăng? Cũng không đúng. Giữa họ và mình đã từng thân thiện và cũng từng chống đối nhau; nếu ở lâu, kết quả e rằng cũng chẳng hơn gì Lý Nghệ. Lưu luyến những ngày sống ở đó? Càng không đúng. Ba tuần lễ là những ngày tháng nặng nề nhất trong cuộc đời mười sáu tuổi của Hân Nhiên, nặng đến mức trái tim non trẻ không chịu đựng nổi.

Đã chẳng phải vì cái gì hết thì sao lại khóc? Hân Nhiên tự mình cũng không hiểu được, có thể vì mấy ngày gần đây bị ức chế nhiều quá chăng.

Lý Nghệ, A Xuân, Yến Muội rồi đây sẽ ra sao? Nào ai biết. Chuyện của họ còn chưa hết còn đoạn đời làm thợ đánh thuê của Hân Nhiên thì đã kết thúc.

Giã từ nhé, cuộc đời làm thợ của ta!

Giã từ nhé, các bạn công nhân của ta!

Giã từ nhé, Bích Kỳ!

Vẫy vẫy tay, tiến lên phía trước.

"Nếu cuộc đời không buông tha thì chỉ sau khi khóc xong mới cảm thấy nhẹ nhõm hồn nhiên hơn nhiều". - Một nhà văn đã nói như vậy.

KỲ NGHỈ ĐÔNG NÀY KHÔNG NHẸ NHÕM

Hồi tốt nghiệp phổ thông cơ sở, các bạn từng hẹn nhau vào dịp tết hàng năm sẽ tới thăm cô giáo Lan một lần. Năm nay là năm đầu tiên, Hân Nhiên hy vọng các bạn đến đủ.

Trên đường phố, không khí Tết rất đậm đặc. Bất kể hiệu lớn quầy bé, nhà nào trước cửa cũng bày hai chậu quất. Những chiếc lá xanh biếc, những trái quất đỏ mọng, đầu cành còn treo những gói nhỏ màu đỏ, dường như vẫy gọi người đi đường đến với chúng. Các ông chủ đúng là "ra cửa ắt đại cát" (Chữ quất và các là đồng âm nên người Trung Quốc dùng quất tượng trưng cho cát lợi, may mắn). Xôm trò nhất là đoàn người mua hàng từ Hồng Kông đến. Những phụ nữ lo việc nội trợ kéo nhau từng đoàn, mỗi ngày vài ba lượt vượt qua sông Thâm Quyến để chở hàng về. Giá cả giữa bờ nam bờ bắc chênh lệch nhau khá lớn.

A Quỳnh mở cửa hiệu đối diện với một hiệu sách chuyên bán đồ dùng của phụ nữ như xu chiêng, áo bơi, túi xách mỹ phẩm. Sau khi không đỗ vào phổ thông trung học cô trở thành người buôn bán cá thể. Đến nay tiền gửi ngân hàng của cô đã lên tới hàng vạn từ lâu.

Quỳnh đang bận rộn bên quầy hàng, xem ra hàng bán rất chạy. Cô đưa một loạt sản phẩm của hãng Rose cho đám khách là nữ công nhân làm thuê xem và giảng giải: giữ mãi vẻ thanh xuân như thế nào, phân biệt tính chất da như thế nào, làm mặt nạ bằng kem như thế nào. Hân Nhiên đứng quay lưng lại quầy hàng nên Quỳnh không chú ý. Quỳnh đang cố vun cho việc mua bán đó hoàn thành.

_ Cứ xem tôi đây này, năm nay hai bốn tuổi nhưng ai cũng bảo chỉ chừng mười tám. Đó chính là nhờ công hiệu của Chúa Hoa.

Kết quả tuyên truyền là đám nữ công nhân tự nguyện móc hầu bao và mãn nguyện ra về.

_ Tiểu thư, mua gì nào? - Quỳnh đứng đằng sau Hân Nhiên lên tiếng, rõ ra giọng người buôn bán.

Hân Nhiên quay người lại.

_ Quỳnh!

Quỳnh cũng mười sáu tuổi, song không còn một chút dáng vẻ nào của tuổi học trò. Cô mặc chiếc áo cổ rất trễ, loại áo mà nữ sinh trong trường dù thế nào cũng không dám mặc. Tóc uốn ốp vào đầu theo mốt được phổ biến nhất, môi tô son đỏ chót. Kiểu cách ăn mặc làm Quỳnh già dặn hơn tuổi thực sự nhiều. Quỳnh thay đổi mau thật. Trước đây Quỳnh thường cùng các bạn trong lớp vừa mút kem vừa ngắm nghía thèm thuồng quần áo trong các cửa hàng thời trang. Quỳnh thường vui đến mấy ngày vì mua được thứ hàng xịn dởm với giá mười mấy đồng.

_ Sao bạn lại nhớ mà đến đây? - Quỳnh hỏi với vẻ vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ.

_ Được nghỉ đông nên đến thăm bạn.

_ Ôi, thật là hiếm có!

Nghe Quỳnh nói vậy, Hân Nhiên cảm thấy ngượng bèn nói với vẻ xin lỗi:

_ Quỳnh ơi, lâu quá rồi, đáng lẽ mình phải đến thăm cậu, nhưng...

_ Thôi khỏi, mình nói vui thôi mà! Cậu hôm nay đến đây chỉ đển thăm mình, có vậy thôi sao?

_ Mình đến hẹn lớp cũ cùng đến chúc tết cô giáo Lan.

Quỳnh mừng rỡ kêu lên:

_ Hay quá! Hân Nhiên, mình đang buồn lắm đây!

_ Quỳnh ạ, còn nhiều bạn khác nữa nhưng mình không biết địa chỉ...

_ Giao việc ấy cho mình. Đúng rồi, hôm nay là sinh nhật Tiểu Địch, đến nhà nó thế nào cũng sẽ gặp rất nhiều người học cùng lớp trước kia - Quỳnh xòe bàn tay ra bẻ từng ngón - Thạch Lý và cha bạn ấy sang Thái Lan rồi, còn cậu Ba nhà ở rất gần nhà mình, để mình đi báo...

Lại có mấy người khách đến mua hàng.

_ Mua túi xách phải không ạ? - Quỳnh tươi hẳn lên - Hàng mới về cả đấy.

Mấy cô khách so sánh, nói cười.

_ Hàng Đài Loan đấy, năm nay thịnh mốt này! - Quỳnh vừa mời chào khách xong là sầm mặt xuống hỏi Hân Nhiên - Cậu đã nghe tin chưa? Bạch Linh tự tử rồi.

_ Hả? - Hân Nhiên thảng thốt, vội hỏi - có thật không?

_ Thật chứ! Nhưng Bạch Linh chẳng để lại gì cả. Cả nhật ký, bài làm văn, thư từ, đốt hết. Hôm ấy chúng mình đi thăm nó... Thật ra các cậu nên đến thăm nó mới phải. Nó rất thân với các cậu mà! - Quỳnh phân biệt rất rõ "các cậu" và "chúng mình".

Hân Nhiên giấu mặt vào sau cổ áo bẻ rất to.

_ Nghe nói, Bạch Linh đã thấy rõ cuộc đời trần tục, lại có người bảo nó tự tử theo Tam Mao. Tam Mao chết rồi nên nó cũng đi theo. Lại có người bảo nó thi trượt vào trường trọng điểm nên quẫn chí.

Mắt Hân Nhiên nhìn chăm chăm vào một điểm vẻ đờ đẫn.

Mấy cô khách hàng chọn được túi xách:

_ Cô chủ ơi, cảm ơn nhé. Cô giữ lại giùm cho ba cái này, chúng tôi sẽ bảo bọn Jane đến mua.

_ Được ạ! - Quỳnh lại tươi mặt lên tiễn khách - Mong các chị chiếu cố giùm cho!

Quỳnh quả là một tay cừ trên thương trường:

_ Hân Nhiên, cậu có cần gì không? Mình chỉ lấy nửa giá thôi.

Song Hân Nhiên lại hỏi:

_ Còn ai nữa? Các bạn thế nào?

_ Thôi, cứ đến nhà Tiểu Địch. Có thể cậu không nhận ra con bé đó đâu!

_ Gì mà quá thế?

_ Thật đấy, nó đi phẫu thuật làm mắt hai mí. Bây giờ trông nó xinh lắm!

_ Thế à?

_ Còn cậu Ba nữa. Hắn vừa học trường cán bộ cao đẳng, vừa theo lớp ban đêm, đã nhận mấy chứng chỉ tốt nghiệp rồi đấy.

_ Giỏi quá nhỉ! - Từ nãy đến giờ, đây là tin khiến Hân Nhiên vui nhất.

_ Còn Quảng Sa Sa đi Hải Nam rồi.

_ Sao Quỳnh biết nhiều thế? - Trong nỗi ngạc nhiên của Hân Nhiên có xen đôi chút ghen tỵ.

_ Đương nhiên phải biết chứ! - Quỳnh cười nhạt - Các cậu có bạn học phổ thông trung học, sau này còn có bạn là sinh viên, còn chúng tớ chỉ học đến phổ thông cơ sở, tất nhiên làm sao quên được chúng nó?

Hân Nhiên hơi ngượng, Quỳnh lại hỏi:

_ Cậu hiện giờ thế nào? Đang bận gì thế?

_ Bận gì ư? Chẳng bận gì cả, chỉ có học thôi. Ngày nào cũng thế. Lên lớp về nhà, về nhà lên lớp.

_ Cậu học những gì vậy?

_ Gì cũng học.

_ Thế có học buôn bán cổ phiếu, buôn nhà lầu đất đai không?

_ Ồ, đương nhiên không học mấy thứ đó rồi.

_ Không học mấy thứ đó, sao gọi là gì cũng học? Thế là gì cũng chưa học mới đúng. Các cậu vẫn học nào Trung Quốc có mấy con sông chảy trong đất liền, mấy con sông đổ ra biển, sông dài bao nhiêu, đúng không nào? - Quỳnh mỉm cười.

Hân Nhiên chẳng biết nói gì.

_ Nếu chúng mình mà cũng như các cậu, sống cái lối một đường thẳng đi qua hai điểm ấy à thì có mà sầu rũ ra được. Các cậu kiên nhẫn thật đấy, không cảm thấy ngán ngẩm à? - Quỳnh lại cười.

_ À, thì có ngán... một chút... nhưng không đến nỗi buồn hiu quạnh - Hân Nhiên đáp, hai phần câu không ăn nhập gì với nhau.

Quỳnh bật cười ha hả, đưa tay lên chùi nước mắt:

_ Ha ha, các cậu vui thật, ha ha!

_ Có lúc bọn mình cũng xem báo, xem ti vi, nghe âm nhạc gì gì nữa. A đúng rồi, bọn mình còn đi thực tập nữa chứ!

Quỳnh càng cười rũ ra. Quỳnh cười rất to, không còn là cách cười của nữ sinh trong trường. Tiếng cười của Quỳnh khiến người qua đường phải ngoái cổ lại nhìn.

Hân Nhiên ngơ ngác:

_ Như thế là buồn cười lắm à?

_ Mình không cười các cậu - Quỳnh thôi không cười nữa - chúng mình và các cậu thật là người của hai thế giới. Nhưng mà tớ cũng phát thèm được như các cậu đấy!

_ Nói như thế thì Quỳnh hối hận à? Còn lưu luyến với trường học à?

Có vẻ trầm tư nghĩ một lát rồi mới bình tĩnh nói:

_ Không hối hận đâu. Mình có nhớ quãng đời học sinh nhưng không lưu luyến. - Hân Nhiên im lặng, không ngờ Quỳnh cũng biết lựa chọn giữa hai từ "nhớ nhung" và "lưu luyến". Quỳnh hỏi nhỏ:

_ Bạn thấy mình rất tầm thường, rất trống rỗng phải không?

_ Không đâu! - Hân Nhiên ngạc nhiên ngước mắt lên - không đâu!

Quỳnh nhoẻn miệng cười:

_ Thật ra từ sáng tới tối "phấn đấu" đi "phấn đấu" lại cũng tầm thường thật, vô nghĩa thật. Con người ta nên sống cho thoải mái, tự tại, làm những gì mà mình muốn làm. Mình biết đi học là tốt, nâng cao được kiến thức nhưng mình cảm thấy để tuổi xuân là cái quý nhất và ngắn ngủi nhất trong một đời người mòn mỏi cùng với những quyển sách dầy cộp là một sự lãng phí!

Rồi Quỳnh nói thêm:

_ Cũng có lúc quả thật thấy trống rỗng đấy!

Khi hai người rời khỏi cửa hiệu, trời âm u như sắp mưa. Khắp nơi là không khí âm u của mùa đông phương Nam. Mấy cô gái diện rất mốt đi qua bên họ, Quỳnh lần nào cũng ngoảnh đầu lại nhìn.

_ Mầu bóng mắt cô ấy phối hợp rất hay, xanh, xám, pha thêm nâu...

_ Thân hình rất chuẩn.

Quỳnh lẩm bẩm một mình. Họ đi rất chậm, trong một lúc không biết nói chuyện gì.

_ Cậu còn chưa biết Lạc Lạc học trường nào đâu nhỉ? - Quỳnh liếc mắt nhìn Hân Nhiên, giọng hỏi tỏ rõ mối hoài nghi về quan hệ giữa Hân Nhiên và Lạc Lạc - mình có thể mách cho cậu biết.

Hân Nhiên dừng chân, do dự giây lát rồi lắc đầu.

Mùa hè năm tốt nghiệp phổ thông cơ sở rất nóng nực. Mục dự báo thời tiết trên đài truyền hình Hồng Kông thích to chuyện đã dùng mấy chữ "nóng dữ dội", song hai bàn tay Lạc Lạc thì lạnh giá, mắt vằn đỏ. Lạc Lạc thi trượt vào trường trung học phổ thông Số Chín. Vì Lạc Lạc vừa từ nội địa chuyển đến, hồi học trung học cơ sở thì học một trường trọng điểm như trường trung học Số Chín, đến trung học phổ thông đành thi vào một trường trung học bình thường.

_ Thế là hết, ... hết thật rồi. Mình chết mất, đời mình thế là xong... - Lạc Lạc hai tay ôm lấy mặt khóc ròng.

_ Lạc Lạc, đừng đau buồn quá như thế, đường còn dài mà! Làm sao có thể nói là hết được? Không, chưa hết đâu! - Hân Nhiên an ủi Lạc Lạc, nói những câu tự đáy lòng mình - mình sẽ viết thư cho bạn, cứ nói cho mình biết bạn học trường nào, được không?

_ Thế nào, cậu còn muốn biết cho vui à? Cậu thấy mình xấu hổ mình mất mặt còn chưa đủ sao? Cậu muốn chính mắt thấy mình sượng mặt chứ gì? - Lạc Lạc nổi giận.

_ Lạc Lạc... - Hân Nhiên ngạc nhiên, chỉ nói được có thế.

Rất lâu sau Lạc Lạc mới bình tĩnh lại, đưa bàn tay lạnh giá ra kéo Hân Nhiên:

_ Xin lỗi Hân Nhiên nhé! Mình chỉ có thể như thế!

Hân Nhiên đành gật đầu tỏ ý hiểu nỗi khổ tâm của bạn. Lúc này hay nhất là im lặng.

Khi Hân Nhiên và Quỳnh đến nhà Tiểu Địch, trời bắt đầu mưa to.

Ở phòng khách có hơn chục người, toàn là những người thi trượt vào trường trung học Số Chín hoặc các trường trung học phổ thông khác.

Thấy Hân Nhiên bước vào, ai nấy lộ vẻ kinh ngạc rồi cũng tỏ ý hoan nghênh theo phép lịch sự thông thường, nhưng sau đó thì quay sang hát hoặc nói chuyện với nhau.

_ Trương Nghệ Mưu chia tay với Củng Lợi rồi.

_ Lần này hoa hậu Hồng Kông không đẹp, chỉ bằng một nửa Lý Gia Hân.

_ Ở đằng La Hồ mới mở một viện thẩm mỹ sửa sang sắc đẹp, nghe nói có cách làm ngực cao lên đấy!

Họ không thèm để ý đến Hân Nhiên, chỉ hào hứng bàn tán với nhau về những đầu đề mà họ thích. Hân Nhiên ngồi trơ khấc ở góc nhà gần cửa sổ mà nhìn họ cười, nghe họ kháo chuyện như ngươi chưa từng quen biết. Quỳnh nhận ngay ra điều đó vì Hân Nhiên là do cô dẫn đến. Cô không thể để Hân Nhiên lạc lõng đươc.

_ Các bạn có biết Hân Nhiên đến đây vì việc gì không nào?

Hân Nhiên giật mình. Ánh mắt mọi người dồn cả vào bạn, đến lượt bạn ra mắt rồi. Hân Nhiên đứng lên nói:

_ Mình đến để rủ các bạn cùng tới chúc Tết cô Lan.

Không có tiếng đáp lại. Làm thế nào đây? Không thể để rã đám chuyện này. Hân Nhiên làm ra bộ vui mừng hơn:

_ Chúng mình sẽ tặng cô giáo thứ gì được nhỉ?

_ Chúng tớ không đi! - Hầu như dị khẩu đồng thanh.

_ Hồi tốt nghiệp phổ thông cơ sở chẳng hẹn với nhau như thế là gì? Sao bây giờ lại thay đổi thế? Cô Lan tốt với chúng ta như thế cơ mà!

_ Tại sao không đi nhỉ? Cô Lan cũng là cô giáo của bọn mình, nhưng để chúng mình tự đi thăm cô giáo thôi! - Một bạn nam học trường cao đẳng cán bộ nói - Đi chung chẳng hay, không nói chuyện chung với nhau được.

"Chủ xị" là Tiểu Địch nói:

_ Thực ra cũng chẳng có gì. Chỉ vì bọn Hân Nhiên học trường Số Chín nên ít liên hệ với chúng mìnnh thôi. Chủ yếu vì các bạn ấy bận học. Mình không cho rằng cứ phải học đại học mới tiến thủ được. Đây có phải là nội địa đâu! Mọi con đường đều dẫn tới Rome cả mà!

_ Vậy cậu đi nhé! - Hân Nhiên hy vọng.

_ Không được rồi. Hôm ấy mình cùng ba mẹ tham dự một cuộc họp mặt salon - Sợ Hân Nhiên hiểu lầm, Tiểu Địch bổ sung - Cơ hội hiếm có, họp mặt toàn người có tên tuổi cả.

Sau đó Tiểu Địch quay trở lại với chủ đề câu chuyện của mình.

Hân Nhiên tì trán vào khung kính trên cửa sổ. Bên ngoài, mưa quất rào rào vào khung kính như muốn rửa sạch mọi vết bụi. Vốn nhẩm tính các bạn học cũ xa nhau mỗi người mỗi nơi sẽ nhất trí tán thành, ngờ đâu lại xảy ra cảnh tượng này. Cách bức nhau sâu đến thế kia ư?

Một bàn tay đặt lên vai Hân Nhiên, bạn quay lại:

_ Ơ Lạc Lạc!

_ Tạ Hân Nhiên! - Lạc Lạc gọi cả tên họ đầy đủ của Hân Nhiên; cách gọi đó chứng tỏ quan hệ giữa hai người với nhau không còn thân mật như trước.

_ Bây giờ bạn ra sao rồi?

_ Còn ra sao gì nữa? Vào học trường phổ thông bình thường bao giờ cũng cảm thấy không phải với mọi người, việc gì cũng phải để ý, đừng để người ta nhìn không thuận mắt. Mình đâu có được như Dư Phát là có được ông bố lắm tiền, bỏ tiền mua một chỗ học. Mình... - Lạc Lạc không bất bình và phẫn nộ, chỉ buồn bã mà thôi.

Hân Nhiên cảm thấy trận mưa rào cuối đông này như đang xối xả tạt vào tim mình. Bạn buồn thay cho Lạc Lạc. Điểm thi của bạn chỉ thiếu nửa điểm nên không vào được trường Số Chín. Điểm của Dư Phát còn thiếu cả gang mới tới điểm chuẩn, vậy mà trường Số Chín lại dành một chỗ cho cậu ta. Uy lực đồng tiền lớn biết bao! Hân Nhiên lâu nay vẫn cho rằng những ai thích tiền đều tầm thường hết chỗ nói, nhưng bây giờ Hân Nhiên cũng hơi thừa nhận rồi.

Hân Nhiên toan kể cho Lạc Lạc nghe những nỗi vui buồn đắng cay ở trường Số Chín nhưng lại sợ Lạc Lạc hiểu lầm, cho rằng bạn khoe khoang nên lại ngậm miệng không nói.

Lúc này Tiểu Địch bắt đầu cắt bánh ga tô mừng sinh nhật. Lạc Lạc kéo Hân Nhiên cùng ngồi một góc phòng. Tiểu Địch đưa bánh đến.

_ Tạ Hân Nhiên, nói cho cậu biết nhé. Cậu có đến nhà cô Lan thì chớ hỏi thăm về con trai cô ấy nhé. Nó cũng thi trượt vào trường trọng điểm.

_ Mình có nghe rồi.

_ Còn nhớ thầy Đường không? Thầy chuyển nghề rồi, chuyên buôn cổ phiếu đấy. Hôm nọ ở phòng chứng khoán, mình thấy thầy Đường comle mới cứng, tay cầm điện thoại di động, oai phải biết!

_ Thế ư?

_ Cậu còn nhớ Bạch Linh không? Chết rồi. Những Lớp trưởng đại nhân, Bí thư chi đoàn đại nhân, thường ngày hát véo von những là đoàn kết thân ái, giúp đỡ nhau, thế mà chẳng một ai đến thăm nó. Chỉ được cái rỗng tuếch!

Co người trong tấm áo khoác màu đỏ sẫm cổ to, Hân Nhiên cảm thấy mặt nóng bừng như rát lửa, xấu hổ cho điều không thông tin tức của mình.

May mà các bạn kia không nhận ra, Tiểu Địch lại nhiệt tình mời một miếng bánh nữa. Hân Nhiên rụt rè hỏi Lạc Lạc ngồi bên cạnh:

_ Cậu đi không?

_ Mình đi một lần rồi, lần này không đi nữa. Đến đấy gặp toàn bọn lớp mình nhưng bây giờ đều học trường trọng điểm cả, mình lại cảm thấy ngán ngẩm. Vả chăng sắp vào học rồi, mình phải học ôn...

Từ nãy đến giờ toàn nghe Lạc Lạc nói những câu buồn bã, Hân Nhiên cũng cảm thấy nao nao. Vốn dĩ Lạc Lạc đâu đến nỗi thế, song Hân Nhiên không dám nói gì, chỉ sợ trong lúc vô ý có thể có câu nào đó làm thương tổn đến trái tim yếu ớt của Lạc Lạc chăng?

_ Hân Nhiên ạ, mình với các cậu bây giờ khác nhau rồi, mình cũng không giống các bạn khác cùng trường mình nữa. Tỉ lệ lên lớp của trường Số Chín là bao nhiêu? Trường mình là bao nhiêu? Thầy giáo ngữ văn ở trường mình vốn dạy ở Bắc Kinh đấy, thầy rất có trình độ nhưng thầy bảo thầy về trường chúng mình là sai lầm. Thầy tuyên bố: "Các em có gặp tôi giữa đường thì đừng chào tôi là thầy nữa nhé, tôi xấu hổ thay cho các em". Thử nhìn học sinh trường mình mà xem, nào yêu đương, đi nhảy ở vũ trường, nào buôn cổ phiếu, tạp nham đủ thứ... Có nhiều chuyện cậu không tưởng tượng nổi đâu...

_ Lạc Lạc, thôi đừng nói nữa! - Hân Nhiên đưa tay nắm chặt lấy tay Lạc Lạc.

Cảm thấy có giọt nước rơi xuống môi, Hân Nhiên nếm thử thấy mằn mặn - Lạc Lạc, mình tin rằng ba năm nữa, chúng mình sẽ gặp nhau ở trường đại học. Thật đấy!

Lạc Lạc cảm động ngẩng lên nhìn Hân Nhiên. Lúc này mà còn hỏi thăm về trường của Lạc Lạc thì thật là thừa.

Hân Nhiên và mấy bạn nữa đến chúc Tết cô giáo Lan. Người đến đều học ở trường trọng điểm. Cô Lan nói mấy hôm trước bọn Quỳnh cũng đến. Một lớp mà chia thành hai đợt đến chúc Tết cô. Cô Lan còn hỏi tại sao không thấy Trần Minh đến. Cô chỉ nhớ nhiều đến Trần Minh. Ra khỏi nhà cô, mấy người liền chia tay nhau ngay.

Kỳ nghỉ đông này Hân Nhiên cảm thấy không thoải mái. Chỉ có một việc ngoại lệ, ấy là Hân Nhiên lấy danh nghĩa của mẹ gửi hai trăm đồng kiếm được do làm thuê, gửi cho cha mẹ người vợ trước của ba và cho anh con riêng của ba. Hân Nhiên chỉ giữ lại số tiền bằng đô la Hồng Kông để trả lệ phí giáo dục cho học kỳ sau vì không có hộ khẩu ở Thâm Quyến, Hân Nhiên phải nộp nhiều hơn các bạn khác năm trăm đồng.

Đấy là một chuyện vui duy nhất trong kỳ nghỉ đông này.

Hân Nhiên đang thờ ơ đi trên đường thì hè đường bên kia thoáng một bóng người. Trực giác mách bảo khiến Hân Nhiên xúc động. Bạn đứng sững lại. Phải Tiêu Dao không? Hân Nhiên không dám xác định, bèn chạy ngược lại trên hè. Một lát sau nhìn kỹ, quả nhiên là Tiêu Dao.

_ Tiêu Dao!

Tiêu Dao cũng nhìn thấy bạn. Đứng bên kia đường, Tiêu Dao gọi to:

_ Tạ Hân Nhiên! - Gọi xong toan bước qua đường.

Hân Nhiên là người quen đầu tiên gặp trên đường trở về nhà sau chuyến đi du lịch, cho nên Tiêu Dao vô cùng mừng rỡ, hình như sự xuất hiện của Hân Nhiên cũng có nghĩa là Tiêu Dao đã về đến nhà.

Dịp nghỉ đông này Tiêu Dao đến Đôn Hoàng, nơi bạn mong ước từ lâu. Mộng đẹp nay đã thành sự thật, tâm tình đâu chỉ có xúc động mà thôi. Từ bất kỳ một thành phố phồn hoa nào đi đến Đôn Hoàng đều rất xa. Có lẽ chính vì đường xa như thế mà Đôn Hoàng có sức hấp dẫn rất mạnh. Ở đấy Tiêu Dao được xem nền văn hóa cổ đại xán lạn của Trung Quốc, cảm thụ được sự lâu đời của lịch sử. Không nghi ngờ gì nữa những cảm thụ làm Tiêu Dao già dặn lên nhiều. Do thời gian cấp bách, Tiêu Dao không dừng lâu được ở đấy mà về ngay. Tầu hỏa rất đông, Tiêu Dao phải mua vé đứng. Suốt đường về hầu như Tiêu Dao phải đứng, song bạn không cảm thấy khổ mà tự giác tự rèn luyện mình. Đối với lứa tuổi thiếu niên, có lẽ đó cũng là một bài học, cho nên có thể nói ở tuổi niên thiếu, ý nghĩa của du lịch không chỉ ở chỗ tham quan.

Hai người đứng nhìn nhau cách một lòng đường, cả hai đều cảm thấy mình và bạn đều lớn lên rất nhiều. Tuổi thiếu niên cần thời gian để trưởng thành song điều cần hơn nữa là có dịp tiếp xúc với xã hội.

Tiêu Dao chạy qua đường:

_ Hân Nhiên, sao lại vừa khéo thế nhỉ?

_ Mình vừa từ nhà cô giáo chủ nhiệm hồi phổ thông cơ sở về đến đây.

_ Mình cũng vừa từ Đôn Hoàng về đến đây.

_ Đôn Hoàng ư? - Hân Nhiên mở to mắt. Sự ngạc nhiên ấy khiến Tiêu Dao lấy làm hãnh diện.

Hân Nhiên rất hâm mộ Đôn Hoàng song nhận ra rằng nơi mình rất muốn đến, việc mình rất muốn làm đều không phải dễ dàng thực hiện được. Có lẽ cuộc đời mình rồi cũng như thế chăng?

CHƯƠNG XVI

THẦY CŨNG SẺN SO QUÁ!

Suốt cả kỳ nghỉ đông không gặp nhau giờ đây được quây quần, đám học sinh thấy thật thân thiết và hữu hảo với nhau. Vừa vào học kỳ mới nên nơi nào cũng bận rộn. Trong phòng giáo vụ, học sinh chạy ra chạy vào hỏi tin tức như nước chảy; trong phòng thông tin, người đặt báo, người lấy thư, làm cho căn phòng nhỏ chặt cứng như nêm cối. Còn ở các phòng học thì hỏi thăm nhau, nói chuyện nghỉ đông vừa rồi thế nào... thật là sôi nổi.

Trường trung học Số Chín có quy định là tuần đầu tiên học kỳ mới kiểm tra kiến thức các môn chủ yếu. Rõ ràng việc đó để kiểm tra tình hình ôn bài của học sinh trong kỳ nghỉ. Nghe nói "chiêu" này là học tập từ trường trung học dưới sự bảo trợ của trường đại học Phục Đán ở Thượng Hải. Trước khi kiểm tra, thầy cô các bộ môn đều nhấn mạnh tính quan trọng hàng đầu của môn mình dạy. Ai cũng coi môn của mình là đứng trên các môn khác. Thế là môn nào cũng quan trọng hàng đầu, môn nào cũng phải thi cho tốt.

Trong lớp học tuy ầm ĩ nhưng không lộn xộn. Tất cả đều trong trạng thái "mài thương trước khi lâm trận".

_ Thế nào? Có chắc không - Đó thường là những câu hỏi nhau trước khi kiểm tra.

_ Không chắc, xem ra lần này căng đây! - Đó thường là những lời cảm thán thống nhất và duy nhất bằng tiếng Quảng Đông.

_ Mọi người "do" chút nhé, nhắc nhau với nhé! Xong việc xin mời các bạn đến nhà hàng Mắc Đônan!

Đó là thủ đoạn ngoại giao của Dư Phát trước khi thi.

_ Trần Minh này. Giống người xuất hiện sớm nhất có phải là người Uyanmou không? Tớ xem báo thấy có nói lại mới phát hiện ra người tiên, so với người Uyanmou sớm hơn hai nghìn năm. Có bạn hỏi: Bây giờ là lúc nào rồi mà còn nghiên cứu điều này? Chỉ cần cho điểm thì viết giống người có sớm nhất là người Thâm Quyến cũng chẳng sao!

Cuối cùng rồi thầy giám thị ôm một chồng giấy thi đến. Thầy ôm chứ không kẹp nách. Nhìn tư thế đó đủ biết chí ít mỗi người cũng phải có đến bảy tám trang. Đó gọi là "sách thi" mới đúng, thi cả một quyển sách!

Thầy Giám thị rất phóng khoáng, dùng ngón trỏ vẽ lên không trung một hình chữ U ngược mà không nói gì hết. Điều đó có ý nghĩa là: "Cứ theo quy định cũ, tôi không cần nói cáci em cũng đủ hiểu".

Quả nhiên, tất cả học sinh đứng phắt lên, chuyển bàn, hướng dọc bàn về phía bảng đen. Phản ứng đó của các em có nghĩa là: "Thầy không tin người quá lắm". Thầy giáo giải thích "đề phòng nghi ngờ" kiểu "sửa dép giữa ruộng dưa, nắn mũ dưới cành mận". Tiếng chuông lần thứ hai vang lên, thầy giáo đưa từng tập giấy thi đã được sắp sẵn cho các tổ. Trong tiếng giở giấy loạt xoạt, có người hít một hơi dài, có người đâm vào giấy thi "Chết là cái chắc!"

Trần Minh xếp gọn sáu trang giấy thi từ trang đầu đến trang cuối, liếc qua một lượt, sau đó xếp ngược từ dưới lên trên. Bạn muốn làm từ đề lớn ở sau cùng ngược lên. Thầy giáo không bao giờ đề xướng cách ấy, còn các bạn thì thán phục nhưng không làm theo. Cách ấy đối với Trần Minh có công hiệu đặc biệt, bởi khi làm bài ngược từ đề khó ở dưới lên, Trần Minh cảm thấy tự tin và thỏa mãn.

Lâm Hiểu Húc lại đang ra sức bôi dầu Vạn Kim lên huyệt thái dương, đó là thói quen của bạn ấy.

Còn Dư Phát cứ vào giờ kiểm tra là mày ngang mắt dọc liếc đông liếc tây, lé mắt nhìn thầy rồi lại ngắm tập giấy thi chờ cơ hội làm bài. Mọi người nói cái cổ của cậu ta có lò xo.

Ngòi bút với những tốc độ nhanh chậm khác nhau chạy trên mặt giấy. Tiếng bước chân của thầy coi thi đều đều như nhau.

Còn chừng mười lăm phút nữa thì hết giờ, thầy giáo báo: "Ai chưa xong thì mau lên!" Khi ấy lập tức sẽ rối lên. Nhiều người tranh thủ trao đổi với nhau.

Tiếng Anh của Liễu Thanh qua lớp nâng cao TOEFL có thể nói là vào loại kém. Qua hơn mấy chục ngày ôn tập, tuy chưa thể so với các bạn lập tức thi TOEFL, nhưng lần kiểm tra tiếng Anh này bạn cũng yên tâm rồi.

Nhiều bạn ghét kiểm tra, nhưng Trần Minh ngược lại. Cậu ta cảm thấy chỉ có làm bài thi trả lời các câu hỏi thì mới tìm được chính mình, mới thể hiện đươc bản thân.

Mấy môn trước, Dư Phát làm bài đều hỏng hết. Thi đến bài cuối cùng thì càng rối trí, chỉ làm được có một phần tư.

Thi xong môn Vật lý là môn cuối cùng, Lâm Hiểu Húc nằm gục xuống bàn khóc. Cô học ngay từ ngày nghỉ đầu tiên, làm bài hết từng quyển vở một, thế mà kết quả vẫn không tiến bộ.

Tạ Hân Nhiên vội vàng đến khuyên giải Hiểu Húc, bảo rằng mình làm bài còn kém hơn đến chục lần. Bây giờ Hân Nhiên mới coi như có kinh nghiệm. Có lần kiểm tra Toán, Hân Nhiên được 96 điểm còn Hiểu Húc chỉ được 69 điểm. Thế mà Hiểu Húc giận bạn tới hai tuần không thèm nói chuyện, mãi đến khi kiểm tra Ngữ văn Hiểu Húc được 88 điểm, Hân Nhiên được 83 điểm bạn mới khôi phục "mối bang giao".

Một danh nhân đã nói: Hạnh phúc ở quá trình đấu tranh chứ không phải ở kết quả. Nhưng Lâm Hiểu Húc lại cho rằng chuyện thi cử hoàn toàn không mang ý nghĩa ấy.

Dư Phát thì chửi bới tùm lum các môn thi, và nói các thầy không đáng một xu "tất cả đều ra những đề thi như quỉ hủi" đủ biết tâm can độc địa vô cùng. Dư Phát còn bảo ngửi thấy mùi khét của lợn sữa quay như của nhà hàng nhà bạn ở ngay trên người mình, ý nói bạn cũng bị "quay tơi bời".

Đại bộ phận học sinh đều bận rộn lo đáp án: "Chọn đề nào A, C, C, B, D, C, C, D, à?" Người nào cũng tỏ thái độ khiêm tốn, đều hy vọng có được câu trả lời khẳng định. Người làm bài tốt thì chân tay múa may, người làm bài kém thì thở ngắn than dài.

Cả một nhóm người đứng vây quanh Trần Minh để hỏi đáp án bài, cứ như là đáp án của mình có nhất trí với đáp án của Trần Minh thì mới hoàn toàn yên tâm.

Trần Minh cũng không kề cà:

_ Sai rồi, Tất cả các đề phán đoán đều sai hết.

Câu nói của cậu ta khiến mọi người nháo nhác.

Một bạn hỏi:

_ Trần Minh này, câu hai của đề tuyển chọn là C phải không?

_ B!

_ Hình như thầy giáo cũng nói là C mà?

_ Cậu có nghe nhầm không đấy? - Trần Minh hỏi lại, giọng đầy tự tin.

Mấy hôm sau là trả bài, xếp thứ tự. Có học sinh thi xong phấn khởi chạy lên phòng thầy nghe ngóng điểm, hoặc xem thầy chấm bài. Có bạn thì ngược lại. Trần Minh thuộc lớp người sau. Lưu Hạ rất thích hỏi điểm, bạn vừa từ văn phòng về là vội vàng thông báo tin tức ngay.

_ Tiêu Dao, tiếng Anh bạn cao nhất, 98 điểm; Trần Minh 94 điểm..

Hân Nhiên nói:

_ Tiêu Dao này, sao bạn giỏi thế? Chơi dài suốt cả mùa đông thế mà điểm cao vậy.

Tiêu Dao chỉ cười. Bạn vừa chơi vừa học bài chứ có lơ là bao giờ đâu!

Lưu Hạ chỉ nhìn điểm các bạn một lần là nhớ ngay, ai hơn ai kém đều nhớ được hết. Cứ nói từng người một. Ai điểm cao thì xướng to, ai ít điểm hơn ghé vào tai nói nhỏ cho người ấy biết. Lưu Hạ rất thích làm việc này, dù làm bài tốt hay kém bạn đều chạy lên văn phòng. Hơn nữa bạn cũng không kiêng nói cho các bạn biết điểm của mình, dù là 59 hay 95 điểm, chỉ cần có người hỏi, Lưu Hạ liền đáp đúng sự thật.

Lưu Hạ bước đến trước bàn Vương Tiếu Thiên:

_ Bạn 59 điểm.

Dư Phát nói:

_ Ha ha, cậu cũng không đủ trung bình, tớ lại thêm được một người bạn cùng chung hoạn nạn.

Vương Tiếu Thiên đáp:

_ Sao cậu lại như thế, cứ thấy ai làm bài kém thì mừng, thế mà là cùng tật với mình sao được?

_ Các bạn thì lòng vả lòng sung như nhau cả thôi! - Lưu Hạ chen ngay một câu.

_ Chỉ thiếu có một điểm, ức thật! - Tiếu Thiên hất đầu lên - thầy cũng sẻn so quá, cho mình đủ điểm trung bình có phải xong không?

_ Đúng vậy, mình cũng nói như thế. Thế là mình nói với thầy giáo Anh văn, thầy cho thêm một điểm rồi. Đủ trung bình rồi nhé!

Tiếu Thiên vừa nghe thấy thế liền nổi giận. Bạn ghét nhất khi bị người khác quyết định thay mình. Mất thể diện quá lắm! Bạn trợn mắt lên nhưng Lưu Hạ vẫn còn đang đắc ý tự cho mình là một công thần. Nếu không có mặt các bạn đứng quanh, Tiếu Thiên đã mắng cho Lưu Hạ mấy câu!

Điểm thi và danh sách xếp hạng đã được công bố!

Trần Minh đứng thứ nhất một cách dễ dàng, chẳng khác nào Tiều Cái trong một trăm linh tám anh hùng Thủy hử, ngồi chễm chệ trên ghế cao nhất. Bạn chẳng những đứng thứ nhất trong lớp mà còn đứng đầu cả khối lớp Mười. Lâm Hiểu Húc quay lại nhìn Trần Minh với ánh mắt kính phục, ánh mắt ấy gặp ánh mắt Trần Minh khiến Trần Minh nở nang khúc ruột.

Lâm Hiểu Húc nói:

_ Mình cứ tưởng điểm vật lý không đủ trung bình, hóa ra cũng khá đấy chứ?

_ Thế thì những "hạt châu" của cậu thánh thót rơi uổng rồi! - Hân Nhiên đùa.

_ Còn cậu? Bảo làm bài kém hơn tớ mà lại đứng thứ ba!

Lúc này Dư Phát đến bên Trần Minh:

_ Trần Minh, tớ thử trí thông minh của cậu nhé! Xong đại học Thâm Quyến cần bao nhiêu thời gian?

_ Bốn năm theo khoa mình chọn, hai năm chuyên khoa nữa! - Trần Minh nghiêm chỉnh trả lời.

_ Sai rồi! Chỉ cần một giây! Xem đây này: Đại học Thâm Quyến! Một giây chẳng đọc xong là gì?

Mọi người cùng cười, Trần Minh cũng cười, nhưng hoàn toàn là cười nhạo!

Lưu Hạ lại tươi cười đến trước bàn Tiếu Thiên:

_ May mà mình xin được cho bạn một điểm thành thử bạn lên được hai bậc khi xếp thứ tự danh sách!

Lại còn khoe nữa à? Đốm lửa trở thành ngọn lửa! Tiếu Thiên thấy cần phải cho Lưu Hạ một cú thì tâm lý mới thăng bằng được, bèn ra vẻ bí mật hỏi:

_ Ba mẹ bạn đã làm xong thủ tục ly hôn chưa đấy?

AI BIẾT SINH NHẬT CỦA MẸ LÀ NGÀY NÀO.

Cảnh đêm ở Thâm Quyến thật đẹp, chỗ nào cũng ánh đèn lấp lánh. Xe chạy tới cũng vội mà chạy đi cũng rất nhanh. Lưu Hạ đứng vững ở đầu đường, chẳng biết tính sao.

Cuối cùng thì ba mẹ cũng ly dị nhau rồi. Hôm ấy ba đi trước, mẹ đi sau, Lưu Hạ đi giữa. Ba muốn Lưu Hạ theo mình, mẹ cũng đòi như thế. Cuối cùng ba mẹ bảo:

_ Vậy thì con chọn đi!

Chọn ư? Chọn là thế nào? Là chọn một người bỏ một người trong hai người mà mình yêu quý nhất đời sao?

_ Ba mẹ! Mẹ ba! - Lưu Hạ gọi thầm trong lòng. Bạn cần cả ba lẫn mẹ, vậy thì chỉ có thể quyết định chia ra để ở cả hai nơi.

Một chiếc xe đạp từ phía sau tiến tới:

_ Bạn về nhà đấy à?

_ Ừ... về nhà! - Lưu Hạ buột miệng nói. Xe đạp đi rồi, Lưu Hạ mới kịp có phản ứng nói chữa - à không, không về nhà!

Đâu là nhà? Lưu Hạ tự hỏi? Nhà thì thế nào? Chỉ là một "công ty hợp doanh" như ba nói chăng? Bất giác bạn nhớ tới lời một bài hát: "tôi muốn có nhà, một nơi không cần rộng lắm để khi cô đơn đau đớn có thể về nhà".

Nhìn cảnh đêm muôn màu rực rỡ, Lưu Hạ biết không thể do dự được nữa. Hôm nay sẽ đến nhà ai đây? Xem ý trời thế nào đã! Bây giờ là đầu xuân, Thâm Quyến không lạnh lắm, rất nhiều người vẫn mặc váy. Nếu từ đây đi đến ngã tư đường trước mặt gặp người mặc váy là số chẵn thì rẽ sang phía tây đến với mẹ; nếu là số lẻ thì tới nhà ba ở đằng đông.

_ Hai sáu, hai bảy, hai tám, hai chín... Lưu Hạ nhẩm đếm. Ồ, phải đến nhà ba rồi! Đang định quay người thì một cô gái xinh đẹp từ đằng trước đi tới, đó là Nhậm Na. Cô kéo tay Lưu Hạ:

_ Về nhà đi! Cô đến đón con đây!

Lưu Hạ thấy lòng ấm áp hẳn. Đang định đi cùng cô ấy bỗng chợt nhìn thấy Nhậm Na hôm nay mặc váy dài mầu nâu sẫm. Thêm chiếc váy này nữa là đúng ba mươi, là số chẵn, phải về nhà mẹ thôi! Ý trời mà!

_ Xin lỗi cô, hôm nay cháu về với mẹ! - Nói xong Lưu Hạ bỏ đi luôn như trốn chạy.

Sắp đến ngày sinh nhật của Lưu Hạ rồi. Bây giờ học sinh trung học chuộng tổ chức mừng sinh nhật lắm, phổ biến nhất là tới ngày thì ghép đôi, trao tặng phẩm v.v... Sinh nhật của Lưu Hạ lần này là lần thứ mười sáu, tuổi hoa đến rồi!

Lưu Hạ muốn tổ chức mừng chu đáo một chút, mời một số bạn tới nhà dự tiệc liên hoan. Bạn nói với mẹ chuyện đó, mẹ không đồng ý, bảo làm thế tẻ nhạt. Sau đó mẹ bắt đầu kể lể, nào lúc nhỏ mẹ đã sớm hiểu biết, hiểu lòng cha mẹ trong nom anh em ra sao v.v...

Lưu Hạ rất không vui, phụng phịu liền mấy ngày.

Sau mấy hôm, mẹ lại chủ động nhắc tới chuyện đó, rằng bà đã hỏi thăm, ai cũng bảo học sinh trung học bây giờ thích tổ chức sinh nhật. Nếu ai cũng làm thế thì sinh nhật của Lưu Hạ nhà mình cũng làm như thế. Mẹ bảo ngày mai Lưu Hạ mời các bạn, bà cũng sẽ có quà mừng cho bạn. Cả bà ngoại cũng đến.

Lưu Hạ mừng quýnh đã tiu nghỉu liền. Cuối cùng mẹ đã đồng ý cho Lưu Hạ tổ chức Party sinh nhật, Lưu Hạ đang định hô "Ura" thì mẹ lại bảo cả bà ngoại cũng đến! Không phải Lưu Hạ không muốn bà tới mà chỉ vì muốn cùng các bạn vui vẻ chúc mừng ngày này. Các bạn đến mà có mặt cả người trong gia đình, cảnh tượng đó ra sao là đủ biết trước rồi.

Mẹ vẫn mỉm cười nhìn Lưu Hạ.

Cuối cùng Lưu Hạ đành ấp úng.

_ Bạn lớp con mừng sinh nhật... chỉ có các bạn đến dự thôi... người nhà đều tránh đi cả.

Mẹ ngẩn người, nét cười đông cứng trên mặt, mắt xa vắng. Lưu Hạ cũng thấy lòng nao nao. Nhưng rồi mẹ cũng nói:

_ Mẹ và bà ngoại sẽ dự sinh nhật con muộn hơn một chút vậy.

Lưu Hạ cười gượng gạo.

Ngày tám tháng Ba là ngày Quốc tế phụ nữ. Những nữ sinh đều không thích ngày này. Nếu bạn nam nào ngớ ngẩn lại nói với bạn nữ: "Hôm nay là ngày lễ của bạn đấy nhỉ!" thì bạn nữ kia sẽ phản ứng lại ngay. Có điều đấy lại thật sự là ngày lễ của Lưu Hạ vì bạn ra đời vào ngày này.

Hân Nhiên và Hiểu Húc chung nhau tặng Lưu Hạ một con búp bê lông xù. Vương Tiếu Thiên cũng có tặng phẩm. Hôm ấy, sau khi chọc Lưu Hạ một câu, Tiếu Thiên cũng thấy hối. Còn Lưu Hạ mấy ngày liền không đếm xỉa gì đến Tiếu Thiên.

Tan học, Tiếu Thiên không về cùng Tiêu Dao mà đạp xe đuổi theo Lưu Hạ:

_ Lưu Hạ, hôm nay là ngày sinh nhật bạn, mình có tặng phẩm mừng bạn đây.

Lưu Hạ cố ý làm ra vẻ không quen biết nhìn hồi lâu:

_ Bạn là ai thế nhỉ? Mình có quen biết bạn đâu!

Tiếu Thiên cười dở mếu dở, tặng phẩm trong tay trao cho không được, rụt về không xong:

_ Mình biết, hôm ấy mình nói lầm, thực ra...

_ Bạn đâu có lầm, bạn cố ý thì có - Lưu Hạ cắt ngang, hầm hầm nhìn - Chuyện ấy mình có kể cho ai đâu, chỉ kể cho mỗi mình bạn, thế mà bạn lại cố ý làm bẽ mặt mình.

Nói xong, Lưu Hạ bực bội bỏ đi.

Tiếu Thiên đuổi theo:

_ Ừ ừ, mình sai rồi, mình nói "xin lỗi bạn!" đã được chưa?

Lưu Hạ không nói gì, chân cứ bước.

_ Hôm ấy, bạn xử sự cũng quá đáng. Trước mặt cả lớp mà kể ra là xin hộ cho mình một điểm chẳng khác nào bạn cho mình một điểm vậy. Mình có thèm một vài điểm đâu, cũng không thích người khác tự ý quyết định thay mình, cho nên mới...

_ Cho nên mới trả thù chứ gì?

_ Đâu phải trả thù. Mình lúc ấy giận quá mà. Việc này mỗi người sai một nửa.

_ Mình sai một phần là nhiều nhất, bạn sai chín phần thì có!

_ Thế thì mình sai cả mười phần, được chưa nào?

Lưu Hạ vẫn phớt lờ, rảo chân bước đi, Tiếu Thiên đã hơi bực mình, nghĩ hôm nay là ngày tám tháng Ba, vừa ngày phụ nữ vừa ngày sinh nhật của Lưu Hạ nên đấu dịu một lần nữa.

_ Lưu Hạ, tặng phẩm mình chuẩn bị tặng bạn là một hộp có nhạc, nếu bạn không thích thì mình đành vứt đi vậy.

Lưu Hạ không mềm lòng.

_ Mình vứt đi thật nhé?

Lưu Hạ vẫn bước tiếp. Vương Tiếu Thiên nản quá! Bạn ngồi trên xe, một chân chống đất, đang nghĩ xem đuổi theo hay là thôi. Chợt một câu nói của Lưu Hạ đang cắm đầu đi đằng trước thoảng tới:

_ Nếu ai đó mời Lưu Hạ này một chầu ra trò thì Lưu Hạ sẽ tha thứ!

Tiếu Thiên mừng quá đạp xe vút tới bên Lưu Hạ:

_ Nhưng mà mình không đủ money.

_ Thế thì làm cái bánh Hăm bơgo vậy.

_ Lên xe đi!

Lưu Hạ nhảy phắt lên đằng sau xe ngồi vắt vẻo, rõ ràng công phu ấy không phải một sớm một chiều là thạo được.

Buổi chiều, Lưu Hạ đang định mời các bạn đến nhà mình thì thầy Giang cùng đi với một số người nữa vào lớp. Thầy giới thiệu:

_ Các đồng chí này được ủy ban giáo dục toàn quốc cử đến để làm một cuộc điều tra.

Một người trong số họ nói:

_ Mong các em giúp đỡ chúng tôi làm tốt cuộc điều tra này. Các em hãy điền ngày sinh nhật của mẹ vào tờ giấy này.

Tờ giấy được phát đến tay từng người.

_ Mẹ cậu sinh ngày nào?

_ Tớ không biết.

_ Tớ cũng chẳng nhớ.

_ Có ai để ý nhớ xem mẹ sinh ngày nào đâu!

Rất nhiều học sinh bối rối. Cả lớp chỉ có hai người biết được ngày sinh của mẹ. Nhân viên điều tra lắc đầu than thở. Thầy Giang nói:

_ Trong số các em có lẽ không ai không nhớ ngày sinh nhật của mình nhỉ? Nhưng lại rất ít người nhớ được ngày sinh của mẹ mình. Phải nhớ rằng ngày sinh ra các em là ngày mẹ các em chịu đựng bao đau đớn. Biết cảm ơn người mẹ đã cho chúng ta cuộc sống, đó mới là ý nghĩa của việc các em tổ chức mừng sinh nhật cho mình!

Mắt Lưu Hạ đẫm lệ.

MẸ ĐÁNG ĐƯỢC YÊU QUÝ BIẾT MẤY

Lưu Hạ quyết định không mời các bạn nữa. Giờ đây bạn chỉ muốn cùng mẹ và bà ngoại chung vui nhân ngày sinh nhật lần thứ mười sáu của mình. Tan học xong là Lưu Hạ vội vã về ngay nhà để ngăn mẹ đừng lánh mặt đi nữa. Khi về tới nhà, nhà vắng hoe. Trên bàn nước bầy chiếc bánh ga tô lớn và một bộ áo liền váy màu trắng. Mẹ đã lánh mặt đi rồi.

Lưu Hạ rất buồn, để muốn cho ngày mừng sinh nhật được vui vẻ, bạn đã "đuổi" mẹ ra khỏi nhà.

Lúc này mẹ đang ở đâu thế nhỉ? Đến giờ ăn cơm tối rồi, hẳn mẹ đang đói, bởi mẹ không bao giờ chịu một mình đi ăn tiệm, chỉ mong sao mẹ đến nhà bà ngoại... Lưu Hạ chốc chốc lại nhìn đồng hồ đeo tay hoặc nhìn đồng hồ treo trên tường, có cảm giác một ngày dài tựa năm.

Khoảng tám giờ, mẹ cùng bà ngoại về nhà.

Thấy bánh ga tô vẫn chưa động tới, mẹ rất ngạc nhiên. Khi Lưu Hạ nói cho mẹ biết bạn muốn mẹ và bà ngoại hưởng chung chiếc bánh sinh nhật lần thứ mười sáu thì mắt mẹ đã rân rấn lệ. Song mẹ không muốn để lộ tình cảm thực của mình trước mặt con gái, bà mượn cớ vào bếp hâm lại thức ăn để tránh đi.

Lưu Hạ hỏi bà ngoại:

_ Bà ơi, khi mẹ sinh cháu hẳn là mẹ cháu đau đớn vất vả lắm nhỉ?

_ Sao cháu bỗng dưng lại hỏi chuyện đó?

_ À, cháu chỉ muốn biết thôi mà.

_ Lưu Hạ này, mẹ cháu có bệnh tim, cần tránh sinh con, nhưng mẹ cháu vẫn lặng lẽ có mang, đến khi ông bà biết thì không thể làm gì được nữa. Tới ngày đẻ cháu rồi mà mẹ cháu vẫn không đẻ được. Lúc ấy bà sợ quá, bác sĩ hỏi muốn giữ mẹ hay giữ con, mẹ cháu quyết định phải giữ lấy cháu. Sau đó tiến hành mổ dạ con, may mà mẹ tròn con vuông.

_ Thế hả bà?

Lưu Hạ nghe nói mẹ phải mổ bụng mới sinh được mình thì vừa cảm khái về nỗi có được cuộc sống không phải dễ lại vừa ngạc nhiên quá đỗi. Bạn chưa từng nghe nói về đoạn "lịch sử" này.

_ Lại chẳng không ư? Thật không dễ có được mạng sống cho cháu.

Lưu Hạ xem phim có đoạn chiếu về người mẹ sinh con. Đầu tóc sản phụ tả tơi, răng cắn chặt môi, kêu trời khóc lóc, đau đớn muôn phần. Mỗi lần thấy cảnh ấy, Lưu Hạ lại nghĩ thầm: "Sau này mình chẳng muốn chịu cái vạ như thế!".

Nghĩ tới việc mẹ phải trả giá để có được mình, Lưu Hạ rất cảm động.

_ Thế lúc cháu mới đẻ ra thì như thế nào ạ?

_ Cháu mới đẻ ra trông xấu xí lắm, chỉ lớn bằng chừng này thôi! - Bà ngoại giơ tay làm cữ - mặt đỏ bừng bừng nhưng da nhăn nhúm, tóc lơ thơ...

Đôi lông mày rất đẹp của Lưu Hạ nhíu lại, môi cong lên:

_ Lúc bé cháu xấu xí đến thế cơ hả bà!

_ Chứ còn gì nữa! Bao giờ con gái lớn lên mới thay đổi hẳn, mỗi lần thay đổi là một lần xinh đẹp ra.

Lưu Hạ vào phòng ngủ, mặc bộ váy mẹ mới mua vào, bỏ cặp tóc ra, chải lại đầu rồi ra đứng trước gương.

Chợt Lưu Hạ giật nảy người, trong gương, một thiếu nữ xinh đẹp đang nhìn bạn. Mi mắt cô thật dài, thật rậm, cứ như là lắp mi giả, mắt mở to trong sáng, mũi hênh hếch, da trắng bóc như ngọc. Lưu Hạ ngây người ra, mặt ửng đỏ. Hóa ra người đẹp trong gương là bạn! Ôi, cô thiếu nữ thanh tú xinh đẹp, cô thiếu nữ yểu điệu thướt tha, cô thiếu nữ dịu dàng đáng yêu...

Lưu Hạ rung động trong lòng vì nỗi vui mừng đột nhiên đến đó. Bạn thích soi gương, thích soi gương từ hồi còn bé. Qua gương và qua mọi người, bạn biết mình xin xắn nhưng không ngờ mình lại đẹp đến thế! Từ con "búp bê vải" xấu xí, thoắt biến thành thiếu nữ yểu điệu, điều đó dễ dàng có được sao? - Lưu Hạ càng cảm thấy cuộc sống thật đáng quý và mẹ thật vất vả!

_ Tôi mười sáu tuổi rồi! Lưu Hạ muốn tuyên bố với cả thế giới.

Lúc ăn cơm, mẹ gắp một con cá. Theo thói quen, bà gắp miếng lườn cá cho Lưu Hạ còn cái đầu bỏ vào bát của mình. Lưu Hạ vẫn ăn tự nhiên như mọi khi.

Lúc ấy bà ngoại cũng gắp một con cá, bỏ khúc giữa vào bát mẹ. Lưu Hạ kêu lên:

_ Bà ơi, đừng gắp khúc giữa cho mẹ cháu. Mẹ cháu không thích ăn đâu, chỉ thích ăn đầu cá thôi. Mẹ cháu bảo đầu cá có nhiều vị ngon lại nhiều chất bổ nhất, có thể bổ não đấy!

_ Đồ ngốc ạ, nếu đầu cá bổ não lại ngon đến thế thì mẹ cháu đã gắp cho cháu ăn từ lâu rồi - Bà ngoại lườm Lưu Hạ - Thích ăn đầu cá là cốt nhường chỗ ngon cho cháu? Ai lại thích ăn đầu mà không thích ăn khúc giữa bao giờ? Cháu nói thế người khác cười cho chết!

Lưu Hạ ngẩng người nhìn mẹ đang ăn khúc cá nhiều thịt, nhìn mà nước mắt rưng rưng. Ừ nhỉ, ai mà chẳng thích ăn ngon? Thế mà về điểm này mình lại tin lời mẹ, chuyên để mẹ nhằn đầu cá!

Trước lúc cắt bánh gato, Lưu Hạ cầm cốc rượu lên đưa đến mời mẹ. Lần đầu tiên Lưu Hạ biết được rằng sinh nhật là chung cho cả hai mẹ con, bởi ngày con ra đời là ngày mẹ chịu đớn đau khổ sở.

_ Mẹ ơi, con cám ơn mẹ! - Lưu Hạ cảm động nói.

Nhìn vào mặt mẹ, Lưu Hạ bỗng dưng thấy đau lòng. Đây mà là người mẹ trước kia luôn vui vẻ, tươi cười xinh đẹp ư? Khuôn mặt ấy sao trở nên xanh xao già nua và khó coi đến thế? Nhớ hồi bạn còn nhỏ, bất kể mẹ để hai bím tóc hay là uốn tóc, đều có người khen đẹp. Các bạn đến chơi nhà cũng nói:

_ Mẹ Lưu Hạ đẹp nhỉ?

Lúc ấy Lưu Hạ rất tự hào về mẹ, coi mẹ như thân cây để nhờ tựa. Bây giờ thì thôi rồi, mình trở thành cái cây xinh đẹp, không cần núp bóng cây cao ấy nữa. Quan hệ giữa hai mẹ con không còn được thân mật như trước.

Lưu Hạ cảm thấy mẹ thay đổi rất nhiều, mẹ hay ca cẩm luôn miệng, nghe mà chán muốn chết! Có lần Lưu Hạ ốm, chỉ trong một buổi sáng, mẹ hỏi đến năm lần bảy lượt đã uống thuốc chưa; hỏi đến nỗi làm bạn bực mình, bèn trả lời:

_ Con uống rồi, uống hết cả lọ!

Mẹ nghe nói thế thì cuống cả lên, chạy vội đến giường xem có việc gì không. Thấy mẹ cuống quýt lên như thế, Lưu Hạ thầm buồn cười, cảm thấy đỡ bực.

Lưu Hạ rất tán thành câu kết luận của Giả Bảo Ngọc sau đây: "Con gái một khi lớn thành đàn bà thì đều đáng ghét cả". Lưu Hạ dần dần xa lánh mẹ nhưng dường như mẹ không cảm thấy thế. Mẹ vẫn như xưa, thích nói nhiều, có lúc còn trách mắng, thậm chí mắng chửi rất khó nghe. Nhưng dù sao như thế mẹ vẫn chọn khúc cá nhiều thịt gắp cho Lưu Hạ, còn cái đầu giành phần mình.

Hôm nay Lưu Hạ uống cạn luôn cốc rượu. Lâu rồi mẹ chưa được vui vẻ như thế này, nhất là trong những ngày sau cuộc ly hôn.

Lần sinh nhật hôm nay tiếc rằng vắng mất ba, song Lưu Hạ không nói ra điều đó.

_ Ba mẹ ơi, con yêu cả hai người! - Lúc này Lưu Hạ chỉ muốn reo to cái câu mà bạn gọi thầm từ lâu trong lòng, song lại ngại mẹ chịu không nổi bởi dù sao hai mẹ con cũng thuộc hai thế hệ.

Mẹ nhẹ nhàng cắm vững mười sáu cây nến sinh nhật lên chiếc bánh gato và bảo Lưu Hạ thổi tắt bằng một hơi. Chỉ có như thế mới chứng tỏ Lưu Hạ đã lớn thêm một tuổi.

Đúng thế! Lớn thêm một tuổi thì nhận thức và hiểu biết sâu thêm một tầng nữa. Đúng là một ngày mà cả mẹ và con đều nên kỷ niệm.

BÍ MẬT NHỎ TRONG GIỜ GIẢNG CÔNG KHAI

Giờ học buổi sáng, cô Bạch dạy Anh văn báo cho cả lớp biết tiết thứ ba sẽ có người đến thăm lớp, dự giờ dạy của cô, cả lớp phải chuẩn bị đọc thuộc lòng bài khóa và tích cực giơ tay; ai không biết cũng giơ tay bởi gọi ai, cô đều đã tính trước. Cô Bạch vừa nói xong, cả lớp đều cười, như thế không phải là làm dối giả hay sao?

Dư Phát đứng lên, nói đùa:

_ Thưa cô, cô không sợ làm giả à?

Cô Bạch cũng cười:

_ Thì cô học ở các em đấy chứ!

Nói xong, cô gọi Hân Nhiên đi.

Cô Bạch còn trẻ lắm, chưa tới ba mươi tuổi. Năm hai mươi tuổi cô đã tốt nghiệp đại học, làm ở một nơi rất "thơm" tại Thượng Hải: phiên dịch cho cục mậu dịch đối ngoại. Nhà ở Thượng Hải là vấn đề rất căng thẳng, cô còn trẻ măng mà cũng có được một khoảng trời riêng cho mình. Nhưng cô quả quyết vứt bỏ tất cả; mặc cho gia đình phản đối, một mình cô tới đây. Lúc ấy công cuộc xây dựng đặc khu còn mới ở thời kỳ đầu, việc ăn ở đi lại thật là một trời một vực so với Thượng Hải. Nhiều người theo phong trào mà đến đã phải đánh trống rút lui. Cô Bạch cắn răng ở lại, trở thành người khai hoang xuất sắc. Nhà trường thường đem tấm gương của cô ra khích lệ học sinh. Song cô không lên mặt một chút nào, rất thân mật tự nhiên với học sinh, do đó quan hệ giữa cô và học trò rất thân thiết. Bất kể lớp nào có giờ cô dạy, cô đều nói: "Cô thích nhất lớp các em". Câu này ai cũng biết song không bạn nào phản cảm mà vẫn thích học cô, rất thích cô giáo.

Cô Bạch trao một mảnh giấy cho Hân Nhiên:

_ Đây là những điểm chính trong bài kể lại. Em cầm về học thuộc đi, đến giờ cô gọi em lên đấy.

Hân Nhiên nhận lấy mảnh giấy, xem qua:

_ Giờ lên lớp công khai hôm nay quan trọng đến thế cơ à?

_ Sao lại không? Lãnh đạo trường đều đến bảo là để sát hạch thầy cô. Em giúp cô nhé, tan học rồi cô mời em đi ăn kem cốc.

_ Cô ơi, cô hối lộ em đấy à? - Học trò thân với cô giáo nên nói năng cũng thoải mái.

Cô Bạch trợn mắt kêu lên, cố ý làm ra vẻ nghiêm trang:

_ Tạ Hân Nhiên, em là người tỉnh nào?

_ Thượng Hải ạ.

_ Đúng rồi, cô và em là đồng hương! Đồng hương giúp đồng hương chứ! Thật ra buổi giảng công khai hôm nay cũng chẳng hay ho gì; người trong nghề thì xem cách dạy, người khác nghề thì dự cho vui. Người đến dự nghe giờ thì không nhất thiết đã biết Anh văn, chẳng qua là xem học sinh có tích cực giơ tay xin phát biểu hay không thôi. Cô cũng vì họ thích thế thì làm thế, chứ nói thật ra cô dạy cũng không tồi.

Cô Bạch không nói khoe, trình độ dạy tiếng Anh của cô là #1. Hân Nhiên cười:

_ Thế thì được! Có điều em phải giao hẹn trước: Kem cốc là kem socola đấy!

Ra khỏi văn phòng, Hân Nhiên bắt đầu nhẩm đọc tờ giấy. Bạn đã không còn phản cảm với những việc như thế này như hồi còn học tiểu học.

Giờ giảng công khai là sự phối hợp rất ăn ý giữa học sinh và cô giáo. Người giảng nghiêm túc hơn mọi khi, người học cũng tích cực hơn mọi khi. Hân Nhiên học thuộc lòng như cháo những điều viết trên giấy. Khi kết thúc bài giảng cô Bạch dùng tiếng Anh hỏi học trò:

_ Em nào có thể kể lại bài hôm nay nào?

Sau đó cô mỉm cười nhìn khắp lớp. Lúc này cả lớp "soạt" một tiếng, tay giơ hết lên. Cô giáo chấm và tên Hân Nhiên trong danh sách lớp. Hân Nhiên đứng thẳng người, kể làu làu một lượt. Giọng phát âm rõ ràng đạt mức chuẩn và trôi chảy của bạn khiến cả lớp thơm lây. Cô Bạch nhìn vào đôi mắt to long lanh của Hân Nhiên, chân thành nói:

_ Thank you!

Nhìn thấy ánh mắt cảm ơn của cô giáo, Hân Nhiên cũng rất vui bởi bạn đã hiểu được cô giáo qua ánh mắt. Khi Hân Nhiên ngồi xuống, bạn chợt nghĩ: Có những lúc mình cũng nên học cách bao dung, khoáng đạt, tạo cơ hội thuận lợi, giữ thể diện cho người khác. Cứ như thế sự việc sẽ sáng sủa lên nhiều.

Thế còn đối với ba thì sao? Đối với "sai lầm" của ba khi ở nhà Vương Tiếu Thiên thì sao?

CHƯƠNG XVII

KHÁT VỌNG HIỂU BIẾT XÃ HỘI

Mỗi một khối lớp Mười thường có một hoạt động lớn, đó là thực tập làm quen với xã hội trong thời gian một tuần. Buổi họp vào thứ bảy, khối lớp Mười tề tựu tại một tòa lầu lớn.

Cuộc họp do cô Đào khối trưởng chủ trì. Cô trịnh trọng nhìn bao quát một lượt học sinh rồi nói ngắn gọn yêu cầu và mục đích của cuộc họp.

Tiếp đó thầy Cổ lên nói. Tiếng thầy vang giống như một nam ca sĩ giọng cao. Đầu tiền thầy trình bày nội dung và cách thức của đợt thực tập, tiếp đó thầy phân tích tính chất yêu của việc tiến hành thực tập ngoài xã hội của học sinh trung học, và cuối cùng thầy nhấn mạnh những việc cần chú ý trong đợt thực tập này.

Sau đó là những cuộc họp nhóm của học sinh bàn những chuyện liên qua và không liên quan xung quanh đợt thực tập này. Các bạn đã được nghe nhiều những điều thú vị và cảm xúc từ học sinh các khóa trước.

Học sinh trung học bây giờ không thỏa mãn với cuộc sống một đường thẳng đi qua ba điểm: nhà trường, thư viện, gia đình, không thỏa mãn với khuôn viên bé nhỏ gồm cha mẹ, thầy cô giáo và bạn đồng học. Trái tim của họ giống như: "Một chút chim bé xíu xiu bay bay", khát vọng được hiểu biết về cuộc sống, được xã hội biết đến mình.

Nhà trường cũng biết tình hình của cải cách xoay chuyển nhanh chóng cùng những biến đổi theo sau đều ảnh hưởng và tác động mạnh tới tư tưởng học sinh, đặc biệt khi đưa ra khẩu hiệu "Tái sáng tạo hiệu suất Thâm Quyến". Trong một thời gian ngắn Thâm Quyến phải vượt qua bốn con Rồng Châu Á. Cuộc cải cách của Thâm Quyến lại một lần nữa xốc lên cao trào mới. Ban lãnh đạo nhà trường càng hiểu rõ ràng, trường học và xã hội không thể tách rời nhau. Trang mạc tiêu thành tài của học sinh trường trung học Số Chín, có điều đề xuất mà các trường trung học nội địa không có là: Trong điều kiện đặc thù một nước hai chế độ, phải có khả năng bắt tay được với chủ nghĩa tư bản, phải có ý chí kiên cường vượt khó tiến lên và có tinh thần khai thác dám sáng tạo đổi mới... mà những điều này thì không thể đóng cửa giáo dục trong trường học, vì thế mà có chuyên cần học tập và đi thực tập ngoài xã hội.

_ Sau đây tôi phát bảng kế hoạch. Phần trên là lịch cụ thể của đợt thực tập, các em mang về đưa cho cha mẹ ký vào.

Sau khi bản kế hoạch được phát cho học sinh, hội trường trở nên sôi nổi hẳn, tiếng nói ồn ã, học sinh mặt mày hớn hở trao đổi bàn tán râm ran.

_ Trong các em đã có nhiều bạn đi làm thêm kỳ nghỉ hè. Những bạn nào đã đi làm thì giơ tay xem nào.

Mấy chục cánh tay giơ cao, trông thật tự tin tự hào hơn biết bao khi giơ tay trả lời thầy cô ở lớp. Thế là cũng hàng trăm ánh mắt hâm mộ, tán thành hướng về những cánh tay ấy.

_ Tốt, tốt, các em dám ra ngoài trường học, trải sương trải gió bước vào xã hội đối mặt với đời, thế là rất tốt.

Vương Tiếu Thiên, Tiêu Dao, Tạ Hân Nhiên nhìn nhau cười. Tạ Hân Nhiên chợt cảm thấy bao nỗi vất vả khổ cực khi đi làm công giờ dồn hết lên cánh tay này, thật đã quá.

Thầy Cổ vui vẻ gật đầu. Thầy kết thúc:

_ Thực tập xong, mỗi em sẽ làm một bản báo cáo.

Quen như mọi khi, học sinh kêu lên "chà chà". Nhưng yêu cầu ấy không hề làm giảm bớt chút nào lòng nhiệt tình của đám học sinh với đợt thực tập này. Tất cả đều mong ngóng chóng đến ngày thứ hai tới.

Thứ hai, gần như tất cả học sinh đều đi xe đạp, hàng đoàn nối nhau, dài mãi không dứt. Người đi đường tự nhiên đứng dừng cả lại để ngắm nhìn. Đến các ông tài xế cũng dừng xe để nhường đường. Thật tuyệt, gió ào tới, các mái tóc tung bay, quần áo cũng phất phới. Các bạn ngẩng cao đầu, ngồi trên xe ra dáng vẻ lắm, có cậu còn nhổm lên khỏi yên chỉ dùng chân giữ xe, cố ý làm ra vẻ phớt đời, nghênh ngáo phóng lên phía trước. Những chiếc xe màu sắc rực rỡ cùng với đám học sinh ăn bận đủ màu thật là một cảnh đẹp mắt!

Trời lam, mây trắng, cây xanh, tất cả ăm ắp nhiệt tình của tuổi trẻ.

Hân Nhiên đội một chiếc mũ mới, ba của cậu mua từ Mỹ đem về, đẹp vô cùng.

Lưu Hạ liếc một cái đã nhận thấy. Lưu Hạ không có xe đạp, bạn ngồi sau Vương Tiếu Thiên.

_ Hân Nhiên, mũ của cậu đẹp quá, mua đâu đấy?

_ Ở Mỹ.

_ Tớ bảo mà, đồ ngoại cực đẹp, đâu có gì giống hàng nước mình. Chất lượng kém, hình thức cũng chẳng ra gì.

Lâm Hiểu Húc cười:

_ Lưu Hạ, cậu sùng bái hàng ngoại quốc quá!

_ Cậu mà không sùng bái hàng ngoại quốc à? Thử xem đồ điện nhà cậu có thứ gì không phải hàng ngoại? Nhất là đồ Nhật Bản, đủ mác. Cậu có dám nói không có không?

_ Cái nước Nhật Bản này bé nhỏ mà ghê thật đấy, họ biết tổ chức xâm lược bằng kinh tế.

Hân Nhiên chợt nhớ đến ông Xuyên Điền "làm người ta đến chứ không đến với người" ở nhà máy Bích Kỳ. Tiêu Dao nói:

_ Giờ có rất nhiều hàng trong nước lại lấy tên ngoại quốc nào là YANTRI, LINADA, ARISTON... Nếu chỉ nghe tên thôi đố ai đoán được đó là thứ hàng gì.Nếu không thì lại dùng tiếng nước ngoài. Chế tạo tại Thượng Hải thì viết thành MADE IN SHANGHAI, làm cho những người không biết tiếng Anh lại cứ tưởng đó là hàng ngoại quốc...

Tiêu Dao chưa nói hết thì Dư Phát đã ngắt lời:

_ Có lần tớ đến Bách Giai mua hàng, thấy ở đó có mấy loại bao bì đề chữ gì đó rất kỳ quái, không phải tiếng Trung cũng không phải tiếng Nhật, chẳng phải chữ Triều Tiên. Các cậu thử đoán xem đó là thứ gì?

_ Chữ gì?

_ Sau đó trong lúc vô tình giở từ điển ra xem mới biết đó là phiên âm của thời xưa.

Mọi người được một trận cười vui. Xe của bọn học sinh phần lớn là các loại xe đua, xe leo núi trông rất oách so với xe của thầy giáo đi phía trước thì xe các thầy "đáng thương" thật!

Vương Tiếu Thiên vừa mua một chiếc xe leo núi. Hôm nay đi lần đầu nên muốn trổ tài lái. Cậu ta cố tình phóng thật nhanh khiến cho Lưu Hạ ngồi phía sau sợ chết khiếp phải kêu lên: "Chậm thôi! Chậm thôi!" Lưu Hạ càng gào, Vương Tiếu Thiên càng khoái chí phóng nhanh hơn. Gió thốc vào chiếc áo bò của cậu khiến nó phồng lên như quả bóng, chốc chốc lại ve vuốt mặt Lưu Hạ.

Đột nhiên, xe của cậu ta xì hơi, bánh sau xẹp lép. Vương Tiếu Thiên cố hết sức để đạp nhưng xe chỉ lạng quạng, ngược hẳn lại với lúc ban đầu "Tiến lên phía trước".

Vương TiếuThiên chửi thầm trong bụng, "Đồ hủi, mày hỏng không đúng lúc chút nào cả".

_ Sao thế? - Lưu Hạ hỏi.

_ Không, không sao! - Vương Tiếu Thiên cố "cành cạch" đạp tiếp.

_ Ha ha, các cậu đừng làm hỏng thêm cái xe nữa, săm thủng rồi mà cố đèo người! - Dư Phát tinh mắt.

_ Thật không? - Lưu Hạ nhảy xuống.

_ Nào lên đây tớ đèo cậu.

Lưu Hạ chẳng do dự nhảy ngay lên xe của Dư Phát. Vương Tiếu Thiên tức quá trừng mắt nhìn Dư Phát. Dư Phát cười láu lỉnh:

_ Lưu Hạ, cậu yên tâm đi. Chiếc xe đua này của tớ là đồ nhập khẩu đấy, không bị thủng săm giữa đường đâu. Dư Phát quay lại nhấm nháy Vương Tiếu Thiên, huýt sáo ra vẻ đắc ý lắm.

Vương Tiếu Thiên buồn bã đẩy xe.

Tiêu Dao thấy Dư Phát đèo Lưu Hạ bèn trêu chọc:

_ Dư Phát à, cậu phải chi cho Vương Tiếu Thiên bao nhiêu thì cậu ta mới để cho cậu đèo Lưu Hạ vậy?

Tiêu Dao quay mặt lại đã thấy bọn lớp khối Mười đuổi kịp. Cậu ta thoáng thấy một cô mặc áo đen bèn mỉm cười, cô bé ấy cũng cười đáp lại.

Hân Nhiên đang nghe ống nghe say sưa, Lâm Hiểu Húc tiến đến bên:

_ Học sinh tiểu học, học sinh trung học, học sinh đại học đi đường không giống nhau. Tiểu học đi thành từng đoàn, trung học đi từng nhóm.

_ Thế đại học thì sao?

_ Đương nhiên từng đôi chứ còn gì nữa!

_ Ha ha ha!

Và thế là suốt một dọc đường cười, suốt một dọc đường vui, tất cả đã đến mục tiêu đầu tiên - Nhà máy giày da Thâm Quyến.

KHÔNG NGĂN ĐƯỢC XU THẾ PHÁT TRIỂN

Tất cả đến nhà máy vào đúng lúc bắt đầu giờ làm việc, chừng hai ngàn nữ công nhân mặc đồng phục gọn gàng đang vào nhà máy. Phần nhiều họ đi làm bằng xe đạp. Nhà để xe đạp rộng bằng cái sàn đấu bóng rổ. Những người đi xe đạp rất tự giác xếp xe thành hàng lối. Cái nọ sát cái kia từ trong ra ngoài.

Khoảng cách giữa xe với xe, hàng với hàng theo một quy định chặt chẽ. Đứng xem họ xếp xe cứ như là xem họ biểu diễn ấy. Sau chừng nửa tiếng, hàng ngàn chiếc xe đạp đã được sắp gọn gàng đâu vào đấy.

Có được kỷ luật tổ chức như vậy, chắc chắn việc quản lý của họ phải là số một.

Đón tiếp đoàn thực tập là phó Giám đốc nhà máy, trông anh rất trẻ, rất phong độ. Anh bắt tay các thầy giáo, chào hỏi đôi ba câu rồi đưa học sinh vào tham quan trong xưởng. Anh giới thiệu:

_ Nhà máy này được thành lập năm 1980, khi ấy mới chỉ có một dãy nhà bằng sắt cũ kỹ. Do nhà máy sử dụng phương thức mượn vốn cho tư nhân Hồng Kông thuê, 5 năm sau mới thu hồi nên thương khách Hồng Kông đã biến nhà máy thành một cái cây hái ra tiền để thiết lập cơ sở phát triển sau này, họ không để cho Thâm Quyến học được quy trình sản xuất. Họ không muốn cho nhà máy tự độc lập đứng lên, họ không muốn tạo lập một đối thủ cạnh tranh với mình.

Thế là thương nhân Hồng Kông không chuyển đặt toàn bộ công đoạn sản xuất ở Thâm Quyến. Khi Hồng Kông nhận được đơn đặt hàng, bên ấy chỉ giao cho Thâm Quyến để sản xuất phần thân giày, còn phần đế lại giao cho một nhà máy khác làm. Khâu lắp ráp tiến hành bên Hồng Kông, dán nhãn hiệu Made in HongKong. Và hàng mang sang bán tại Âu Mỹ.

Sau 5 năm, thương nhân Hồng Kông ra đi, chỉ để lại kỹ thuật làm thân giầy và một đống máy cũ nát. Chúng tôi phải không ngừng học hỏi, mô phỏng, cách tân, cuối cùng mới tạo ra được sản phẩm hàng đầu của chính mình.

Bí quyết thành công của Hồng Kông là: sự cần cù của người Trung Quốc, cung cách quản lý chặt chẽ của người Anh và thêm vào là chính sách nhất quán của Trung Quốc đối với Hồng Kông. Bí quyết thành công của Thâm Quyến là: mượn được vốn và học hỏi kỹ thuật bên ngoài, cộng thêm sự hiếu học của người Thâm Quyến và chính sách của đặc khu.

Có lần, ông chủ Hương Cảng trước kia quay lại thăm Thâm Quyến, nhìn thấy nhà máy này phải xuýt xoa: "Khi người ta đã có số phát tài thì chẳng có gì ngăn cản được, khi Thâm Quyến đã phát triển cũng chẳng có gì ngăn cản nổi".

Vị đó không thể ngờ được bây giờ nhà máy lại được như thế này. Hàng hóa trước mắt ông ta đều in chữ "Made in Chine". Nhà máy của người Hồng Kông đã biến thành của người Thâm Quyến.

Phó giám đốc nói tới đây, tất cả mọi người đều đồng loạt vỗ tay vang. Ai ai cũng thấy phấn chấn. Thật là một bài giảng sinh động về kinh tế và tư tưởng.

Biết bao nhiêu nhà máy "cấp O" ở Thâm Quyến từ hoan nghênh bóc lột này đã thành "tự chủ vận hành" đang dần dần phát triển từng bước. Rất nhiều người nhận ra rằng, đặc khu giống như một tòa núi quí, vàng bạc châu báu rải khắp núi đồi, chỉ cúi xuống là nhặt được. Rất nhiều người cho rằng, Đặc khu là một thành phố không đêm, lúc nào cũng đèn sáng rượu nồng, trời thì hoa, đất thì rượu. Đó là cách nhìn nhận sai về Đặc khu là núi quý không sai, là thành phố không đêm cũng chẳng sai nốt, nhưng bao nỗi đắng cay, uẩn khúc trong đó, chẳng thế một câu đơn giản mà khái quát hết được.

Thông qua sự phát triển của nhà máy giày da, học sinh mới hiểu được rõ ràng sự trưởng thành của Thâm Quyến.

Buổi trưa, học sinh ăn cơm hộp tại nhà máy. Tranh thủ lúc rỗi rãi, nhiều bạn đem vở ra ghi chép. Một phần là để nộp bài, một phần cũng vì cảm hứng mà viết.

Vừa ăn xong, Vương Tiếu Thiên chợt nhớ tới chiếc xe tội nghiệp của mình. Chiều còn phải chở Lưu Hạ về nhà nữa chứ. Vương Tiếu Thiên vội lôi Tiêu Dao cùng đi tìm nơi sửa xe để vá săm. Vá xong họ trở về đi qua rạp chiếu bóng. Trước cửa rạp có một tấm quảng cáo lớn "Yêu không cần thỏa thuận". Ngay phía dưới có mấy chữ thật bắt mắt "Cấm trẻ em".

_ Mấy chữ này chính là quảng cáo dụ người xem tốt nhất.

Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao cùng cười. Khi ấy, Lưu Hạ, Hân Nhiên, Hiểu Húc cùng đi tới:

_ Buổi chiều được nghỉ, đi xem phim đi!

_ Cấm trẻ em mà - Vương Tiếu Thiên cười.

_ Phim gì đấy?

_ Yêu...

Tiêu Dao vừa buột miệng đã kịp phản ứng - Hỏi Vương Tiếu Thiên ấy.

Vương Tiếu thiên gãi gãi gáy, cười:

_ Tớ... Thì cái phim này cũng giống tên phim trên truyền hình. Tên kêu lắm, chính cái bộ phim ấy đấy!

_ Bộ nào nào, cuối cùng thì là bộ nào? - Lâm Hiểu Húc hỏi.

_ Có phải bộ phim Ngô Anh đóng vai chính không? - Lưu Hạ đột nhiên nhớ ra - "Yêu không cần thỏa thuận".

_ Chuyện này thì chúng ta lại phải thương lượng đấy - Vương Tiếu Thiên cười. Cả bọn cũng cười phá ra. Mọi người vừa đi vừa nói chuyện. Một chiếc xe con đột nhiên ào sát qua, từ cửa xe ló ra một cái đầu.

_ Cháu Vương à? Đúng là Tiếu Thiên rồi - Người ấy lập tức nhảy ra khỏi xe.

Vương Tiếu Thiên cũng nhận ra đó là giám đốc Trương, cha bạn đã từng giúp đỡ chú ấy.

_ Lên xe mau đi cháu, Vương! Về đâu đây? Để chú đưa cháu đi.

_ Cháu về nhà, nhưng không cần đâu. Chúng cháu tự đi được.

_ Thôi thôi đừng khách sáo nữa, lên đi! - người đàn ông nói, tay kéo Vương Tiếu Thiên lên xe - Chú đưa cháu về.

_ Cháu... cháu còn các bạn nữa!

_ Được rồi, được rồi, lên cả đi!

Vương Tiếu Thiên gọi:

_ Tiêu Dao, Lưu Hạ, Tạ Hân Nhiên, các bạn lên đi, ngồi chật một tí là đủ đấy!

Tiêu Dao và Hân Nhiên không nói gì chỉ xua tay rồi đi luôn. Lưu Hạ tính tình nóng nảy bĩu môi lườm.

_ Lưu Hạ, bạn có đi không? - Vương Tiếu Thiên hỏi.

_ Dân đen chúng tôi thế này có biết mở cửa xe con ra làm sao đâu mà dám đi! - Lưu Hạ lạnh lùng nói rồi đuổi theo bọn Tiêu Dao.

Vương Tiếu Thiên ngẩn ngơ đứng tại chỗ.

Ông giám đốc vẫn cố nói: "Lên xe, lên xe" rồi kéo Tiếu Thiên lên. Bỗng như chợt nhớ ra điều gì, Tiếu Thiên mở cửa xe, miệng bảo:

_ Cháu cảm ơn chú Trương, cháu không đi xe nữa đâu ạ - Nói xong cậu ta nhảy lên xe le núi đuổi theo Lưu Hạ.

_ Lưu Hạ, mình đi vá xe để chở bạn đây mà!

NGHÈO NHẤT VÀ GIÀU NHẤT

Trong những ngày thực tập tiếp theo, việc đầu tiên là đến thăm một vùng núi nghèo. Vùng này cách Quảng Châu hơn sáu chục dặm, nơi vẫn chưa giải quyết được cơm no áo ấm. Bà con vùng này nhìn đám thiếu niên ở đặc khu kéo đến bằng ánh mắt vừa kinh ngạc, vừa vui, vừa hâm mộ, khi họ ngắm nghía quần áo loại sang, lắng nghe tiếng nói cười thì trong lòng Tiêu Dao cảm thấy ngượng ngùng vì vẻ sang trọng của mình bày ra trước mắt bà con. Người phụ trách giới thiệu rằng Quảng Đông phát triển không đều. Ở Châu Giang, tam giác Châu Giang thì giàu nứt vách, còn nơi núi non điều kiện khí hậu khắc nghiệt thì nhân dân thậm chí còn chưa đủ cơm ăn áo mặc. Ở Quảng Châu có 60% miền núi và có 40% số dân còn rất nghèo.

Người cán bộ xã dẫn đoàn học sinh đi thăm một số gia đình. Nông dân ở đây sống trong những ngôi nhà vách đất, trong nhà tối om. Ở bên ngoài đi vào phải mất một lúc mắt mới nhìn được. Nhìn những vật dụng đơn giản, những đồ gia dụng thô lậu, Tiêu Dao chợt nhớ tới bộ bàn ghế tinh xảo bằng gỗ đỏ, lò vi sóng tiện lợi nhanh chóng của nhà mình, trong lòng thấy có gì đó áy náy. Những người nông dân chịu mưa chịu nắng vất vả cần mẫn quanh năm thì phải sống trong điều kiện tồi tàn, còn mình chẳng là nông dân cũng chẳng phải công nhân lại được hưởng thụ một cuộc sống quá hiện đại.

Sau khi thăm quan nhà ở nông dân là đi thăm trường học. Những cảnh ở trường tiểu học này, họ không thể tưởng tượng ra được. Trường thì thấp bé, lớp học thì sơ sài, chưa ai thấy thế bao giờ. Mọi người chú ý đến những hộp bút đặt trên bàn, hầu hết là vỏ đựng thuốc tiêm mà thôi, học sinh dùng các loại bút chì và bút bi thông thường nhất. Còn học sinh ở Thâm Quyến thì có máy vi tính gia đình, bút máy Paker hết cái này mua cái khác. Những chiết bút giá vài nghìn như Walkman không thành vấn đề. Hôm nay, lần đầu tiên họ mới thấy mình dùng toàn đồ xa xỉ. Ngay tại chỗ họ tự động quyên góp để ủng hộ "Công trình hy vọng". Các bạn bảo chỉ cần bớt mua đi một cái áo, bớt một lần đi chơi, bớt tiêu tiền vặt thì chúng ta đã có thể giúp các bạn ở đây đi học được rồi. Hãy để các anh chị đặc khu chúng mình giúp các em trai em gái ở nơi núi rừng này một chút quà nhỏ. Mấy năm nay người ta tiến hành nhiều cuộc điều tra xã hội, thế nhưng tổ chức cho học sinh đi thực tế như thế này thì mới là lần đầu. Lúc đầu, ban lãnh đạo trường còn lo học sinh sẽ coi thường nông dân, ghét sợ miền sơn cước, sau thấy các em tranh nhau quyên góp cho "Công trình hy vọng", các thầy khi ấy mới thở phào nhẹ nhõm.

Trưa đến, học sinh đem thức ăn đã chuẩn bị sẵn ra bởi thầy giáo có dặn trước là không nên phiền đến bà con. Khi ăn các thức ăn như bánh Hăm- buốc, đồ uống cao cấp, các bạn mới nhận thấy nông dân ở đây toàn ăn cháo. Hỏi sao bữa trưa lại ăn cháo, họ trả lời rằng cả ba bữa đều ăn như vậy. Cán bộ địa phương nói họ không đủ lương thực nên mới phải ăn cháo. Vì quá ít cháo nên ăn xong khỏi phải rửa bát, tráng qua tí nước là sạch bóng.

Học sinh sững cả người. Thực sự họ không thể nghĩ tới chuyện người nông dân ở ngay quanh đặc khu lại nghèo khổ nghèo sở đến mức ấy, Báo Thâm Quyến đã từng đăng, lợn ở đặc khu ngày nào cũng được ăn tết; các khách sạn nhà hàng mỗi ngày đổ đi không biết bao nhiêu là thịt, cá, vịt, gà, cơm trắng phau... Những người nuôi lợn dựa vào các thùng nước gạo này đều cảm thấy sung sướng hả hê! Khi tận mắt thấy cuộc sống của người dân vùng núi này, ai ai cũng cảm thấy nặng trĩu trong lòng. Sống trong Đặc khu, mọi người luôn cảm thấy cuộc sống giàu có sung túc quanh mình, đâu biết rằng còn có những nơi nghèo khổ như vậy. Họ cảm thấy xa lạ với sự nghèo khổ ấy, họ biết rất ít về những người nông dân thật thà nơi vùng núi lạc hậu ấy. Lần đầu tiên họ cảm nhận một cách thiết thực rằng lãng phí lương thực là có tội. Chẳng có ai không thuộc câu "Đổ mồ hôi, sôi nước mắt, hạt gạo hạt vàng". Thế nhưng để hiểu cho sâu sắc cặn kẽ sự vất vả cùng khổ của người nông dân thì có mấy ai? Nếu không tận mắt nhìn thấy bữa ăn của người nông dân thì làm gì họ có được cảm nhận sâu sắc ấy!

Các bạn học sinh đem chia bớt thức ăn của mình cho các em nhỏ trường làng. Các em sung sướng cầm thức ăn mang về khoe cha mẹ, cảnh tượng ấy khiến người ta thấy cay cay nơi sống mũi.

Sự thể hiện ấy của học sinh chính là điều mong đợi nơi thầy cô giáo.

Ăn xong cơm đám học sinh lại tiếp tục lên xe đến một địa điểm khác. Xe lao nhanh trên đường quốc lộ Quảng Châu - Thâm Thâm. Dọc đường đi người ta cảm thấy được khung cảnh đổi thay đi lên của cơn gió cách mạng. Cuộc cải cách đem lại cho vùng này một cơ hội phát triển mới.

Điểm tiếp theo là thôn Thương Tân nơi biên giới, nơi được mệnh danh là "Thôn giàu có nhất". Thôn Thương Tân chính là "Đặc khu trong đặc khu". Người trong đặc khu mà vào khu này còn bị cảnh sát có vũ trang xét hỏi giấy tờ bởi thôn chỉ cách Hồng Kông có một con sông, đã có nhiều người từ đấy trốn sang bên ấy.

Đón tiếp đoàn là trưởng thôn, một triệu phú. Về điểm này ông không hề giấu giếm, trông người đúng là nông dân thứ thiệt. Ông đi chiếc xe Lawrence.

Đám học sinh hỏi ông:

_ Lawrence là loại xe sang trọng nhất thế giới, ngay cả Hồng Kông cũng đâu có nhiều, vậy mà ông có cả một chiếc để dùng, sang thế?

Ông khua tay:

_ Làm được thì phải chịu chơi, cái việc của tôi là phải dùng xe này. Khi bàn chuyện làm ăn với người nước ngoài, chiếc xe này chính là thể hiện thực lực kinh tế của chúng tôi. Tôi không thể cưỡi xe đạp đi bàn chuyện làm ăn với người ta được, nếu làm vậy thì sợ họ chạy hết.

Ông rất tự hào. Sau đó ông nhiệt tình giới thiệu lịch sử của thôn Thương Tân:

_ Trước giải phóng ở đây có nhiều người chết đói. Giải phóng xong, có một loạt các cuộc vận động, người Thương Tân đều chạy sang Hồng Kông. Những năm 60, 70 chúng tôi suốt ngày hô khẩu hiệu, đi vận động thì người ta bắt đầu phát triển kinh tế. Thôn có một địa thế đặc biệt, nhưng sau giải phóng lại không có chính sách đặc biệt tương ứng cho khu này. Bên Hồng Kông thấy hô hào rồi làm hết cuộc vận động này đến vận động khác họ chỉ buông có một câu: "ngốc nghếch", muốn thay đổi được chỉ có mỗi cách là hãy bắt đầu từ sự thay đổi chính sách. Và chúng tôi bán đất đi, đó chính là cách làm đầu tiên, giờ thì chúng tôi không bán nữa, còn tìm cách mua lại số đất ấy. Chủ yếu bây giờ chúng tôi mở xưởng sản xuất, mở xí nghiệp, vì thế giàu lên. Những người trước kia bỏ di nay đang muốn trở lại.

Vừa đi, học sinh vừa hỏi tiếp:

_ Thu nhập mỗi năm của các bác là bao nhiêu ạ?

_ Không nói rõ được.

_ Tại sao vậy?

_ Có thu nhập lao động, có thu nhập lợi nhuận cổ phần, có thu nhập nghề phụ v.v...

_ Ồ, làng bác đã tiến bộ quá rồi, vậy còn vấn đề gì nữa không?

_ Không những còn, mà lại khá nhiều nữa, đó là vấn đề trở về của những người trước kia đã ra đi. Hiện giờ ở nội địa đang tiến hành việc "chuyển khỏi nông thôn", còn ở đây chúng tôi lại yêu cầu chuyển về nông thôn. Những người trước kia tìm mọi cách để vào nội địa hay sang Hồng Kông thì giờ đang hy vọng được trở về nhà cũ, mà vấn đề này thật khó giải quyết.

Ở thôn Thương Tân toàn bộ đều là biệt thự lầu tây. Không nói Hồng Kông mà ngay cả ở Nhật Bản, Mỹ cũng chẳng có một cái thôn làng nào mà người ta ở toàn là biệt thự như thế. Nhìn cảnh ấy lại nhớ khu sơn cước nghèo khó sáng nay mới thấy cách xa một trời một vực. Ở thôn còn có chính sách riêng, phàm là đàn ông đủ 18 tuổi là được phân đất làm nhà. Ông cười khà khà bảo:

_ Giờ thì đừng có bảo là tôi đi Hồng Kông, có cho tôi sang Mỹ ở tôi cũng chẳng thiết.

_ Nông thôn Trung Quốc mà giàu thế này sao? - Cô giáo người ngoại quốc Elizabeth vô cùng ngạc nhiên - Trong con mắt cô thì nông thôn Trung Quốc toàn là nhà lá và bò già.

_ Cảnh buổi sáng nay mình nhìn thấy là không bình thường, cần phải thay đổi. Cuộc sống ở đây mới là đúng. Nông thôn cần phải như thế này. - Tiêu Dao nói.

Đến tối ông trưởng thôn hiếu khách nhất định mời bằng được các thầy trò ăn bữa tối, thịnh tình ấy thật khó từ chối, "cung kính chẳng bằng phụng mệnh" mà! Ông trưởng thôn đặt hai chục bàn tiệc t rong khách sạn của thôn, toàn là hải sản. Dư Phát cảm thấy rằng sự giàu có của làng Cổ Thủy của mình so với thôn này thì đúng là "Thầy bói gặp đại sư phụ". Hai cái làng tuy ở hai nơi khác nhau, giàu nghèo cũng khác nhau, có so sánh mới thấy. Mọi người đều ý thức được rằng, thiên thời địa lợi nhân hòa, đó chính là những điều kiện đảm bảo nhất cho việc làm ăn xây dựng, Quảng Đông cần phải đuổi kịp bốn con rồng, nhiệm vụ ấy thật vinh quang mà cũng thật gian khó biết bao.

Trước kia trong những phim truyền hình, khi nhắc đến những người ăn nên làm ra đi đó đi đây, người ta hay nhắc đến cụm từ "Đi Thâm Quyến một chuyến", "Làm ăn đến tận Thâm Quyến" v.v... để chứng tỏ thực lực của mình. Một hai năm nay không thấy nhắc đến những câu này nữa. Thâm Quyến giờ không còn là sự lựa chọn duy nhất trong con mắt mọi người nữa. Các thành phố xung quanh như Đông Hoan, Huệ Châu, tốc độ phát triển ở đó khiến người ta chóng mặt. Thâm Quyến lọt vào giữa các đối thủ cạnh tranh đầy sức lực. Nếu không nhận thức rõ ràng được điều đó mà quá tự tin vào sự huy hoàng vốn có thì quả thực là cách nhìn nông cạn. Làm cho học sinh hiểu được sự cần thiết phát triển của Thâm Quyến, sự cần thiết phải có lớp người kế tiếp luôn phấn đấu và nỗ lực vì sự nghiệp đó, điều đó chẳng phải là mục đích đầu tiên của đợt thực tập này sao!

Sau một tuần thực tập, học sinh đều cảm thấy mình lớn lên khá nhiều. Vương Tiếu Thiên nói:

_ Không thể nghĩ rằng chỉ có một tuần mà đã thấy mình thành người lớn rồi, chỉ ngứa ngáy muốn trổ tài ở Thâm Quyến.

Trong đợt thực tập này, Trần Minh lần đầu tiên cảm thấy nguy cơ của mình, đó là nguy cơ hiểu biết về xã hội. Đối với Thâm Quyến, đối với xã hội cậu ta hiểu biết rất nông cạn. Bản báo cáo thực tập của cậu ta là do Hân Nhiên giúp mà thành, trong đợt thực tập này sự từng trải của Tiêu Dao trực tiếp hóa thành vốn liếng. Cứ mỗi khi đọc sách hay đi thực tế ngoài xã hội, bạn ấy lại nỗ lực tranh thủ lấy một phần đầu tư của xã hội, bổ sung và phủ định bản thân nên tư tưởng bạn ấy cũng ngày càng chín chắn hơn.

Kết thúc một ngày tham quan, trên đường trở về nhà vừa hay đi qua xưởng Bích Kỳ, Hân Nhiên chợt cảm thấy thật xúc động. Bạn đã học được ở đây rất nhiều điều.

_ Hân Nhiên à, có phải em đã làm việc ở đây hồi nghỉ đông phải không? - Khi ấy thầy Giang hỏi.

_ Vâng ạ! - Hân Nhiên đáp to.

_ Vậy em dẫn mọi người vào tham quan đi!

Hân Nhiên biết nguyên tắc của nhà máy Nhật Bản này rất nghiêm khắc, cô ngần ngừ một chút rồi nói: "Để em đi hỏi đã". Hân Nhiên đi hỏi người đốc công. Ông ta nể mặt phá lệ, đồng ý cho học sinh vào thăm xưởng. Hân Nhiên thật tiếc bởi ông Xuyên Điền không có ở đó nên các bạn không được biết thủ đoạn thương mại của ông ta - đó là cung kính đứng cúi chào công nhân trước cổng nhà máy.

Khi Hân Nhiên cùng các bạn vào trong nhà xưởng, các bạn công nhân trước kia do Hân Nhiên làm tổ trưởng đều reo lên chào: "Chào cô tổ trưởng".

Các bạn Hân Nhiên rất ngạc nhiên hỏi:

_ Cậu là tổ trưởng à?

_ Ừ - Hân Nhiên tự hào đáp. Các bạn ai cũng khâm phục nhìn Hân Nhiên. Đến Trần Minh cũng thay đổi hẳn thái độ kiêu ngạo mọi khi:

_ Tạ Hân Nhiên, tớ thật không thể tưởng tượng được đấy!

Khi ấy Hân Nhiên mới ngày càng cảm nhận được giá trị của lao động. Điều mà Bích Kỳ mang đến cho bạn không chỉ đơn giản như lúc bạn nghĩ, cũng chẳng phải ánh mắt khâm phục của các bạn khái quát được, mà những gì trải qua đã thầm lặng chuyển hóa vào tư duy của bạn. Hân Nhiên không thấy A Xuân, Yến Muội trên dây chuyền ở đó, trong lòng cảm thấy lo lo, liền hỏi một bạn công nhân:

_ A Xuân, Yến Muội đâu?

_ Yến Muội về nhà còn A Xuân đã chết rồi!

_ Chết ư?

_ Chết rồi, nhảy lầu chết. Cô ấy xấu hổ quá nên nhảy từ lầu bảy xuống.

_ Thế còn Hách Quân nữa?

_ Thằng cha ấy cũng không ở nổi Bích Kỳ nữa nên phải cuốn gói cho nhanh rồi.

_ Trời ơi, thế còn Lý Nghệ?

Cô ấy đi làm quản đốc ở nhà máy khác rồi.

Từ nhà máy Bích Kỳ trở về, Hân Nhiên cảm thấy nặng trĩu trong lòng. Mấy người bạn quen trong hai mươi mấy ngày, người thì mất, người thì ra đi, người thì trốn. Nhất là A Xuân, như thế mà chết, chết mất rồi!

Kết cục lại thế này sao? Hân Nhiên không biết, hay có thể nói là Hân Nhiên không muốn nghĩ tiếp nữa, không muốn đưa thêm một đoạn kết rõ ràng vào câu chuyện không được rõ ràng ấy.

HẬN KHÔNG THỂ NGAY LẬP TỨC TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Khi Vương Tiếu Thiên về tới nhà thì trời đã rất tối. Cha bạn đang nằm nhắm mắt nghỉ ngơi trên xô pha bảo ngay:

_ Tiếu Thiên, mau rửa tay đi ăn cơm.

Vương Tiếu Thiên cũng đói ngấu rồi, cậu ta chén như hổ đói, cha ngồi đối diện vừa gắp thức ăn cho bạn vừa nói: "Tiếu Thiên ăn đi, ăn nữa đi". Cha bây giờ "đàn bà" như vậy đấy, khiến cho Vương Tiếu Thiên thấy bồi hồi trong lòng: Ba khác quá nhiều! Từ một con trâu khai hoang dùng không hết sức, ông đã biến thành con trâu già tình cảm liếm cho nghé con.

Con người là một dạng động vật kỳ lạ. Trước kia Tiếu Thiên thường trách cha không quan tâm đến gia đình, không có tình thân. Nhưng giờ khi đứng trước sự săn sóc nhiệt tình của cha, bạn lại cảm thấy trong lòng bối rối. Xem ra bạn quen với việc cha mình thường xuyên như vua Vũ khi xưa, ba lần qua cửa nhà mà không vào, cha thường nghiêm nét mặt lên giọng chỉnh người khác.

_ Ba à, ba cũng nên lấy lại tinh thần đi - ý Tiếu Thiên chỉ muốn ngăn cha khỏi gắp thức ăn cho mình nữa, chẳng ngờ lại buột ra câu nói đó. Cha sững lại, thức ăn đang gắp tuột xuống mặt bàn, cha tròn mắt nhìn cậu con trai, không nói được gì.

_ Ba à, có nhiều chuyện con định nói với ba từ lâu rồi - Tiếu Thiên như nhẩm sẵn trong bụng.

_ Nói đi, ba cũng đang muốn nghe đây! - Cha ưỡn thẳng người, dựa lưng vào thành ghế.

_ Trước kia ba hay nói: vì sao Trung Quốc lại phát triển nhanh như vậy trong khoảng mươi năm nay, làm nên trang thần thoại phương Đông? Thứ nhất là vì có cải cách đổi mới, thứ hai là Đảng đã bồi dưỡng nên lớp người có khả năng như thế hệ ba...

Đúng thế, cục trưởng Vương cũng đã từng nói về vấn đề này ở rất nhiều nơi. Ông nói cho con trai nghe là nhằm giáo dục lớp trẻ: Hơn mười năm nay, với tốc độ phát triển kinh tế là mười mấy phần trăm, Trung Quốc thực sự tạo nên kỳ tích trên thế giới. Ai làm ra điều đó? Chủ yếu là do thế hệ cha bây giờ. Sáng nghiệp khó mà giữ nghiệp càng khó. Thật lo lắng bởi lứa các con được nuôi dưỡng trong sự đầy đủ thế này, sao giữ nổi nghiệp nhà?...

Thấy cha trầm ngâm không nói, Vương Tiếu Thiên mạnh bạo nói tiếp:

_ Ba còn nói rằng: Trung Quốc quá lớn, quá nghèo, quá đông người, nếu với tốc độ phát triển hiện nay thì phải xây dựng 50 năm nữa mới đuổi kịp các nước phát triển. Trong quãng thời gian đó không thể bỏ lỡ phút nào, vì thế nên ba ghét nhất có người làm quậy phá, sợ họ phá hoại công cuộc xây dựng của chúng ta...

Cục trưởng Vương gật gật đầu, bụng nghĩ: Cái thằng bé này sao bỗng dưng lại chín chắn hẳn lên thế nhỉ. Trước kia không ít lần nó từng cãi ngang, mình cứ tưởng nó nghe tai này lại ra tai kia, có ai ngờ nó nhớ cả, hôm nay đem ra "kính" ta đây!

_ Ba ạ, nói thật là không phải dễ dàng gì mà ba làm được một người đồng chí tốt, một cán bộ tốt đâu.

_ Đồng chí tốt, cán bộ tốt?

_ Vâng, con không tâng bốc đâu. Ba không tham, không đánh chịu bạc, cũng không có bồ, mà là...

_ Là làm sao?

_ Là hơi có một chút nhụt chí cách mạng. Khi mới đến Thâm Quyến, ba còn rất hăng hái năng nổ, khí thế hừng hực tưởng như sẻ núi lấp bể. Thế mà bây giờ thì lại trầm xuống. Nghèo thì nghĩ tới thay đổi, điều ấy ai cũng hiểu. Nhưng giàu thì rồi sao đây, có phải có địa vị, có nhà, có tiền, có xe thì không còn nghĩ đến tiến thủ nữa sao?

_ Tiếu Thiên, chẳng phải là ba bệnh sao, ba bị bệnh ứ máu não, con hiểu không? - Người cha biện minh cho mình.

Vương Tiếu Thiên cũng không hiểu sao mình lại lên lớp tràng giang đại hải như thế với ba. Mồm thì nói đấy nhưng trong bụng cứ áy náy. Nghe ba giãi bày, bạn chợt nhớ tới cảnh tượng đáng sợ khi ba trúng gió ngất xỉu. Bất giác trái tim bất an của bạn chợt run rẩy. Bạn đến trước mặt ba:

_ Ba, có phải con... quá tả không?

_ Không đâu con, - ba vòng tay ôm chặt con vào lòng, đôi mắt loáng nước - Tiếu Thiên, con đã lớn khôn rồi. Con nói xem, đợt thực tập này kết quả ra sao?

_ Đi thực tập một tuần hơn đọc sách ba năm!

_ Đừng có nói quá!

_ Thật mà ba, sau khi đồng chí Tiểu Bình đi thăm miền Nam mùa xuân năm nay, các tỉnh trong cả nước sôi động hẳn lên. Nơi mà chúng con đến trong đợt thực tập này, không nơi nào không ngùn ngụt khí thế. Nhưng nơi sôi động nhất, mãnh liệt nhất vẫn là Thâm Quyến!

_ Đúng vậy, không có đồng chí Tiểu Bình thì không có Đặc khu, không có Thâm Quyến.

_ Ba ạ, nhìn thấy khí thế bừng bừng của Thâm Quyến, con hận là không lập tức tốt nghiệp đại học.

_ Con còn hai năm nữa mới hết trung học cơ, thôi mau đi làm bài đi.

Bị ba kéo trở lại với thực tại, Vương Tiếu Thiên đi vào phòng để viết bài thu hoạch.

Ông bố bị con phê cho một trận lại cảm thấy nhẹ nhõm trong lòng, đấy đúng là một buổi tối vui vẻ hiếm có.

CẢM THẤY BẢN THÂN ĐANG TĂNG TỐC TRƯỞNG THÀNH

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Một tuần thực tập đã kết thúc. Nhớ lại từng chi tiết của đợt thực tập với biết bao là cảm xúc. Điều quan trọng nhất là mình đã nhận thức được thế giới bên ngoài, cảm thấy bản thân mình đang tăng tốc trưởng thành.

Thấy nhiều cô thôn nữ vùng quê. Da dẻ họ đỏ đắn, giọng nói rất vang. Quần áo họ giản dị đến mức không cần dùng đến chữ "kiểu". Nói chung trông họ già hơn tuổi thực rất nhiều. Bọn mình đến nhà một bạn cùng tuổi thoạt trông thấy mẹ bạn ấy mình cứ tưởng là bà ngoại của bạn. Cũng phải thôi, họ làm việc đồng áng như nam giới. Có nhà chồng đi nơi khác làm thuê, công việc đồng áng do họ gánh vác cả. Họ rất vất vả, làm xong công việc ngoài đồng lại bắt tay ngay vào việc nhà, luôn tay như người máy vậy. Điều đáng thương hơn nữa là vị trí của họ rất thấp. Ăn cơm không được ngồi cùng bàn, chỉ dám bê bát nhỏ ngồi xổm cạnh đó mà ăn, bọn trẻ con còn được ngồi ăn ở bàn, họ còn không được bằng bọn nhỏ. Kỳ thật đấy, ở một thời đại đang đi lên như thế, ở một Quảng Đông tiên tiến như thế mà còn tồn tại một sự bất công đến thế.

Đối với họ, mình không chỉ thông cảm mà còn rất kính trọng. Giờ đây cái gọi là người phụ nữ mạnh, người phụ nữ thời đại, cuối cùng đã có mấy người thực sự có được tinh thần dâng hiến ấy? Hãy xem họ đây, so với những người phụ nữ lao động cần cù ấy lẽ nào chúng ta không tự đỏ mặt vì mình?

Trong đợt thực tập này, các bạn học sinh đều tìm được những điều quan trọng cho bản thân mình. Nhiều bạn viết rất hay. Thầy Giang đã khen ngợi Tiêu Dao, Tạ Hân Nhiên, Vương Tiếu Thiên... duy chỉ mình là không được. Tất cả các bài viết xuất sắc ấy, thầy Giang đem đăng báo.

Từ xưa tới giờ mình rất tự hào về môn văn này, Lưu Hạ đã nói rằng bạn ấy hâm mộ tài văn của mình, lối văn mang chấn buồn nhàn nhạt. Mình đã từng sướng cả nửa ngày, giờ mới biết sự hay dở của ngòi bút, giọng văn không chỉ ở kết cấu, ở câu từ mà ở độ sâu của tư tưởng, cái mình thiếu chính là sự nhận thức lý tính đối với xã hội.

CHƯƠNG XVIII

PHẦN NHIỀU BỊ TỔN THƯƠNG VÌ TÌNH

Đợt thực tập này đem lại cho học sinh sự thể nghiệm sâu sắc, các bài thu hoạch viết cũng khá. Tạ Hân Nhiên là một trong số đó. Bài viết của bạn được chọn đăng trên báo của Đặc khu.

Bài được đăng là một sự kiện thật vinh dự, nhưng Tạ Hân Nhiên lại không phấn khởi lắm bởi gần đây có một điều cứ vấn vương mà không nói ra cho rõ được.

Tạ Hân Nhiên đi bộ dọc theo đường mà không đi xe. Hai tay bạn đút túi quần như con trai, vừa đi vừa đá mấy viên sỏi. Qua một tiệm cắt tóc, trên cửa dán một bức ảnh Lâm Thanh Hà cỡ lớn với một mái tóc ngắn phớt đời, nghe nói Lâm Thanh Hà cắt tóc vì tình. Hân Nhiên vuốt vuốt mái tóc rồi bước vào.

_ Định cắt kiểu gì đây?

_ Cắt như kiểu Lâm Thanh Hà.

_ Đó là kiểu tóc trước đây mấy năm rồi, giờ tóc cô ấy lại dài rồi! - Người thợ giảng giải - kiểu này giờ không thịnh nữa rồi!

_ Tôi biết.

_ Có gội không?

_ Cắt luôn đi!

Người thợ múa tay kéo trên đầu Hân Nhiên. Đột nhiên Hân Nhiên cảm thấy như hành động này của mình mang một ý nghĩa nào đó, giã biệt một điều gì đó.

Xoẹt xoẹt, mái tóc nuôi mấy năm đã biến mất, Hân Nhiên nhắm mắt mặc cho người thợ cắt tóc.

Trong đợt thực tập vừa rồi, quan hệ cực kỳ kín đáo của Tiêu Dao và cô gái áo đen có thể khiến người ngoài không nhận thấy nhưng không lọt qua được cặp mắt của Tạ Hân Nhiên.

Thỉnh thoảng Tiêu Dao lại đưa mắt truyền tin cho cô ấy, cậu ta còn là người đầu tiên nhận thấy lốp xe của cô ta bị xì hơi, có người bạn trai đã ở lại cùng giúp cô tìm ra hiệu vá xe...

Cắt xong tóc, Hân Nhiên nhìn lại đám tóc dài ngắn không đều, đen nhánh ngổn ngang dưới đất mà cảm thấy chua xót.

Ra khỏi hiệu, Hân Nhiên hất mái tóc ngắn tuy đã xịt gôm nhưng vẫn bị gió thổi tung, lòng cảm thấy nhẹ nhõm đi nhiều.

Hân Nhiên cứ bước mà chẳng biết định đi đâu. Từng đôi tình nhân khoác tay nhau đi qua bên cạnh bạn. Tới gần biển bạn mới nhận ra đây là chốn của những cặp tình nhân. Từng đôi từng đôi kề sát bên nhau như chung quanh không có người. Một với một mà không phải bằng hai, mà là cả thế giới, là tất cả. Ở nơi này có bao nhiêu tình yêu, có bao nhiêu thế giới? Trước kia Hân Nhiên cứ nghĩ tình yêu chân chính là rất hiếm. Bỗng tận mắt nhìn thấy bao nhiêu là tình yêu, bạn đâm hoài nghi: liệu đây có phải là tình yêu không?

Tác phẩm Tây Tây công chúa có một câu thế này: "Khi bạn buồn phiền hay đau đớn hãy đến với thiên nhiên, bạn sẽ được an ủi và tăng thêm sức lực".

Hân Nhiên rất thích câu nói đó. Bạn ngồi xuống bãi biển mặc cho thủy triều dâng làm ướt cả giày và váy để tận hưởng cái cảm giác hòa mình với thiên nhiên.

Hân Nhiên để cho gió biển vuốt ve như một đứa trẻ bị tổn thương nhận sự âu yếm của cha mẹ. Sự trìu mến của gió biển làm Hân Nhiên nhẹ nhõm đi nhiều. Bạn giơ tay xem đồng hồ, đã hơn 5 giờ. Bạn ném một viên giấy xuống biển, chuẩn bị về. Bạn cần phải về nhà trước 5 giờ 30 nếu không mẹ sẽ lại ca cẩm.

Viên giấy bị ngấm nước biển, gió thổi mở ra và sóng biển tấp vào bờ. Chữ trên giấy đã bị nhòe đi, chỉ còn mờ mờ, dưới ánh chiều tà vẫn nhận được mờ mờ.

Tiêu Dao... Tiêu Dao... Tiêu Dao...

Hân Nhiên đã về đến khu nhà mình. Ngẩng lên nhìn tòa nhà 25 tầng thấy như nó đang đung đưa cùng mây gió, bạn cảm thấy chóng mặt. Một vài con bồ câu xấu xí nhà nào đó nuôi đang bay loạn xạ trên trời. "Sao chim lại biết bay". Bọn trẻ con có câu ca dao:

Ai biết bay?

Chim biết bay

Chim ơi chim làm sao bay?

Bay thế này

Giang đôi cánh đầy trời bay

Cuối cùng thì Hân Nhiên cũng về được nhà đúng thời gian quy định, trong bụng thở phào.

Mẹ cứ nhìn mãi mái tóc bạn.

_ Có gì không ổn ạ? - Hân Nhiên vuốt vuốt tóc.

_ Thanh niên bây giờ thật lạ. Con gái thì ra sức cắt ngắn còn con trai thì để tóc rõ dài.

_ Con tiết kiệm nước gội đầu đấy chứ!

Người cha đã về. Cũng như mọi khi, ba chẳng chú ý gì đến bộ dạng, đầu tóc con gái nên không hề biết là Hân Nhiên đã cắt tóc.

_ Hôm nay con có gì khác nào? - Hân Nhiên nhắc nhở ba, lúc ấy ba mới nhận ra, cười hì hì bảo:

_ Cái tóc của Hân Nhiên giờ còn ngắn hơn tóc ba nữa kìa. Tóc ngắn hay đấy! Tóc ngắn đi nhưng kiến thức dài ra.

_ Ai đấy, vào nhầm lớp à? - Hôm sau có bạn hỏi.

Lưu Hạ ôm Hân Nhiên quay quay mấy vòng rồi xoa xoa đầu:

_ Chắc là cắt theo kiểu Lâm Thanh Hà đây.

_ Khác trước rồi đấy! - Có người lại bảo.

Lưu Hạ cười ý nhị:

_ Thời bây giờ bỗng dưng mà cắt tóc là đa phần thất tình. Thất tình nên quyết định giã biệt với tình cũ, dựng nên một hình tượng mới. Lâm Thanh Hà là thế đó. Phan Hồng cũng vậy, Hân Nhiên, cậu...

Hân Nhiên giơ mái tóc dài của Lưu Hạ lên, cười giả lả:

_ Nói như thế thì những người tóc dài nhất định đang yêu đây.

Lưu Hạ bị bất ngờ nên kêu lên, tỏ ý thua.

Hân Nhiên hất mái tóc ngắn ra vẻ bất cần, ngồi vào ghế bạn thấy Lâm Hiểu Húc đang nhìn mình.

_ Nói thật xem, trông như thế nào?

Lâm Hiểu Húc làm vẻ không thèm để ý.

_ Nói thật nhé, chẳng ra sao cả! Sau này tớ không dám đi với cậu nữa!

_ Hử!

_ Mẹ tớ mà nhìn thấy thì phiền to: Sao Hiểu Húc lại thân với bạn trai thế nhỉ, còn ra gì nữa!

Hân Nhiên bị Hiểu Húc trêu, bạn cười cười đưa tay lên vuốt tóc. Khi ấy Tiêu Dao vừa đi vào cửa, nhìn thấy Hân Nhiên bạn liền cười coi như chào hỏi. Nhớ tới mớ tóc ngổn ngang trên mặt đất, Hân Nhiên không cười đáp lại.

GIẤU KÍN BÍ MẬT TRONG LÒNG

Vừa bước chân và cửa, Hân Nhiên nhận ra ngay toàn mùi dầu rán. Mẹ đang xào rau.

_ Về rồi hả con, một tí nữa là xong cơm thôi. Con đi rửa mặt đi.

_ Vâng.

_ Mẹ đang bận, con cất nấm khô mẹ phơi ngoài cửa sổ vào đi. Nhanh lên chút, trời tối đến nơi rồi.

Miệng thì vâng đấy nhưng Hân Nhiên chẳng động đậy. Dạo này thỉnh thoảng bạn cứ hay ngồi ngẩn ra thế. Đầu óc thì cứ rối tinh như ống kính vạn hoa hiện lên bao nhiêu sự việc đủ màu. Cứ mải nghĩ mãi nhưng chả nghĩ ra chuyện gì.

_ Sao con cứ ngồi đơ ra như người gỗ thế? - Mẹ từ bếp đi ra - Mẹ đoán ngay là con chẳng chịu làm gì cả. Nhà này một ông chủ rồi lại thêm một tiểu thư nữa. Tôi chỉ là u già cho các người thôi.

Mẹ chẳng biết, tiếng Quảng Đông gọi u già chính là "mẹ".

Nói rồi mẹ ra ngoài hiên để thu nấm, tiếng cửa đóng mở kêu kèn kẹt. Mồm thì làu bà làu bàu, cứ như là có làm thế mới thấy là mẹ khổ.

_ Tối đến nơi rồi cũng không biết đường mà thu nấm, mẹ ôm một đống nấm đi vào phòng khách, tiện tay mẹ đặt luôn lên bàn nước - Hân Nhiên, con gái lớn thế này rồi mà không biết dọn dẹp nhà cửa gì cả, phòng khách bừa bãi thế này mà cũng để yên được à?

Nấm mà bày hết lên trên bàn trà, thế mà không bừa bãi mới lạ.

_ Nếu con không chịu làm việc thì năm ngón tay sẽ liền lại như chân vịt hết đấy.

Hân Nhiên đang định dọn dẹp phòng khách thì lại nghe mẹ nói:

_ Mau đi làm bài đi, sao lại cứ như đứa trẻ ấy, việc gì cũng phải để người lớn phải nhắc.

Mẹ rất hay cáu giận, lại còn nói nhiều, giống như các cô con gái khác, Hân Nhiên rất sợ nghe mẹ kêu ca.

Hân Nhiên vào phòng mở cặp sách. Bài vở hôm nay quá nhiều ngoại ngữ, hình học, vật lý v.v... Các thầy giáo cứ như thi đua ấy, chẳng ai chịu giảm bớt bài tập. Cầm cuốn Anh văn lên, nhưng Hân Nhiên không thể đọc nổi. Bên ngoài văng vẳng lời bài hát Hãy cho em một lần yêu đủ. Cái thằng cha mặt đầy mụn ấy đang đứng ở ban công đối diện mà hát, à không phải, mà là gào: "A... hãy cho tôi yêu đủ một lần, hãy cho tôi yêu đủ một lần". Hắn gân cổ lên, gào hết sức như lên cơn, lại còn hướng đôi mắt say đắm lên trời khiến người ta nghe mà nổi da gà.

Hân Nhiên đọc to: Professor, professor, professor... (Giáo sư).

_ Hân Nhiên, sao cứ đọc mãi câu ấy thế - Mẹ hỏi - hình như hôm nay con có chuyện gì phải không?

_ Chuyện gì ạ? - Hân Nhiên cố ý hỏi. Mẹ có đôi mắt tinh lắm chẳng có gì qua được mắt mẹ.

_ Chuyện gì thì mẹ hỏi con đấy. Mọi ngày sao lắm lời thế, cứ như con chim sẻ ấy. Hôm nay hỏi gì cũng vâng hoặc dạ, chả có gì nữa.

_ Lần sau con vâng ạ là được chứ gì?

_ Nói chuyện đứng đắn với con mà con đã dài mồm ra.

_ Nói cũng không được, không nói cũng không được, làm con gái mẹ khó quá.

_ Làm mẹ của con cũng rất khó - Mẹ thở dài, đúng là con gái lớn mười tám lần đổi tính đổi nết!

_ Không đổi thì để làm trẻ con suốt đời sao?

_ Nhưng mà thay đổi cũng phải xem thay đổi như thế nào. Lên tới phổ thông trung học rồi mà phân tâm thì làm sao theo kịp bài vở chứ. Hôm nay con sao vậy?

_ Con bị nhức đầu, mệt quá. Thi với cử - Hân Nhiên dùng hai ngón tay trỏ day day thái dương, đứng lên đi ra đóng cửa, mồm lại đọc: "Professor".

Lũ chim bồ câu bay về chuồng đã nằm yên. Thi thoảng gù gù đôi tiếng. Đàn bồ câu này là của anh trai cho Hân Nhiên khi anh ấy đến Thâm Quyến. Khi đến đây chúng mới là lũ chim non bé xíu chứ nếu không chúng dễ bay về nhà cũ mất. Anh bảo, bồ câu rất hiểu tính người. Lũ chim hiểu tính người kia, bọn bay có biết Hân Nhiên buồn thế nào không?

"Vì sao chim biết bay?" Hân Nhiên lại nghĩ, gần đây bạn cứ bồn chồn bất an, đôi khi vô cớ cáu kỉnh với ba mẹ.

Hân Nhiên khóa chặt cửa phòng ngủ, sau đó rút trong ngăn kéo cũng khóa ra một quyển sổ rất đẹp.

Em đã từng yêu anh, tình yêu, có lẽ

Trong trái tim em không thể phôi pha

Nhưng nó sẽ không làm phiền anh nữa

Em cũng chẳng muốn anh buồn bã bi thương.

Em đã từng lặng lẽ yêu anh không mong ước

Chịu đựng nỗi tủi hờn, nén sâu sự dày vò đố kị

Đã từng chân thành, dịu dàng yêu anh thế

Và cầu trời ban cho anh, một người khác cũng yêu anh như em.

Hân Nhiên chép hết cả bài thơ nổi tiếng "Em đã từng yêu anh" của Puskin. Rất nhiều người nói rằng ở thời đại này thơ ông không còn nhiều độc giả nữa, nhưng Hân Nhiên vẫn thích bài thơ này, bạn đã rơi bao nhiêu nước mắt vì bài thơ tình mà đến nay vẫn chưa tra cứu được là Puskin viết cho ai. Bạn cảm động vì mối tình đầy thương cảm, không hy vọng gì chiếm hữu được song lại vẫn mong mỏi, bạn cũng cảm thấy niềm an ủi lớn lao cho đối tượng của bài thơ. Khi một người để lại ấn tượng tốt đẹp trong ký ức của người khác thì đó là một việc rất đáng được an ủi rồi.

Chẳng biết tự bao giờ Hân Nhiên nhận thấy mình luôn để ý đến bạn ấy. Mà sự để ý này đã kéo dài ra cả một thời gian dài. Bạn luôn nghĩ đến bạn ấy. Mỗi sáng khi bóng của bạn ấy xuất hiện trước cửa phòng học, bạn lại thấy xúc động. Bạn muốn được nghe tiếng nói của bạn ấy. Khi bạn ấy nói chuyện với mọi người, bạn chỉ chú ý đến câu chuyện của bạn ấy, bạn ước ao...

Khi thấy người mà mình thích lại không thích mình thì quả là đau khổ nhất đối với một cô gái. Nhớ đến nhận định khái quát về bài ca thịnh hành mà mình đã nói trong ngày hội Trùng Dương, khi ấy bạn có cảm giác người viết lời ca thật hoang đường. Nhưng, bạn đâu nghĩ rằng chúng lại gần gũi với cuộc sống đến thế, chả trách biết bao nhiêu cô gái chàng trai hận tình đã ca mùi mẫn đến thế.

Hân Nhiên là một cô gái đoan trang, phóng khoáng. Nhất là đôi mắt, sáng long lanh như mặt nước hồ xanh trong vắt, là một cô gái rất cởi mở nhưng về tình cảm bạn lại không hề bộc lộ ra bên ngoài. Bạn giấu kín bí mật ấy trong lòng mình.

"Cạch cạch cạch", có người gõ cửa. Hân Nhiên vội vàng trở lại bình thường và sắp xếp đồ đạc như đang ngồi học.

Cửa mở, là ba.

_ Ba nên cám ơn con.

_ Chuyện gì ạ?

Từ trước tới giờ, trong nghiên cứu khoa học, ba rất cẩn thận lại nhạy bén. Ba thường dùng giấy PH để thử nghiệm quan sát. Nhưng trong cuộc sống ba lại thiếu đi loại giấy PH mẫn cảm. Ba rất tồ và chậm. Sau cái lần đi biếu xén ấy, cô con gái thường hay cãi lại ba và hay vô cớ cáu kỉnh. Ngay một lúc ông cũng không giải quyết được vấn đề này. Lần này ông nhận được thư của con trai gửi ra. Thư viết: Nhận được hai trăm đồng của mẹ kế gởi, ông bà ngoại đều khóc, nói rằng mẹ kế thật rộng lượng. Anh con hối hận vì đã từng xử sự thô bạo với mẹ kế v.v... Thư viết rất chân thành.

Nhận được thư, đầu tiên ba rất hồ nghi, sau mới nhớ ra Hân Nhiên có nói tiền công của đợt làm thêm ấy có tác dụng lớn lắm, ba mới hiểu ra việc đó do Hân Nhiên làm. Ông vừa kinh ngạc vừa cảm động, việc mình khó giải quyết thì con gái lại xử lý rất thông minh.

Con cái dù có lớn đến mấy thì trong mắt cha mẹ vẫn luôn là đứa trẻ. Nhờ có việc này ba mới nhận ra rằng Hân Nhiên không còn ấu trĩ và cố chấp như ba nghĩ. Về mặt làm người và xử thế, Hân Nhiên dần dần hình thành cách riêng của mình. Người làm cha mẹ cũng nên có trách nhiệm và bình đẳng trong quan hệ với con cái.

_ Hân Nhiên, con đã lấy danh nghĩa mẹ để gởi tiền về cho ông bà ở quê, ba rất cảm ơn con. Rõ ràng con đã làm ba xúc động ghê gớm. Ba nhận ra rằng đôi lúc ba cũng không bằng con gái. Ba ở trong trạng thái rất mâu thuẫn không biết mình nên ngả hướng nào, còn con gái thì giải quyết đâu ra đấy.

Ba đưa cho Hân Nhiên bức thư của anh.

_ Đây là thư của anh con. Nó nói rằng đã tìm được việc ở huyện nên không muốn ra đây nữa. Anh con còn hỏi thăm lũ bồ câu đã lớn, đã biết bay chưa?

Hân Nhiên cầm thư, ánh mắt hướng về cửa sổ, phấn khởi nói:

_ Con sẽ viết thư cho anh báo lũ chim không còn "tí teo" như trước nữa. Chúng đã lớn cả rồi.

Ánh mắt của ba tràn đầy sự tin yêu và khuyến khích, ánh mắt của con gái thì tràn đầy niềm hy vọng và thông cảm. Sự căng thẳng và bóng đen giữa hai người đã tiêu tan. Ba nói về cuộc sống trước kia của mình, hồi ở nông thôn và hồi còn học trung học...

Hân Nhiên chợt phát hiện ra trước kia mình cứ trách ba không hiểu con cái, thực ra chính bản thân mình cũng không hiểu ba. Sau khi nói chuyện với ba Hân Nhiên thấy quan hệ của hai cha con đã xích lại gần gũi hơn. Có nhiều việc xem ra rất phức tạp, nhưng đôi khi do con người làm phức tạp hóa ra, rất nhiều việc nên tự đặt mình vào hoàn cảnh ấy, tự suy lòng mình ra mà cư xử, Hân Nhiên quyết tâm nói cho ba biết điều bí mật trong lòng mình.

BA À, BA TUYỆT LẮM

Hân Nhiên cùng ba đạp xe ra biển hóng gió, tối đầu hè có chút trăng mông mênh, chim lãng đãng thật hợp cho giãi bày tâm sự.

_ Hân Nhiên à, ở tuổi các con bây giờ không nên quá coi trọng về mặt tình cảm. Nhất là con gái đừng nên dễ dàng sa vào chuyện đó, nên học hỏi sự cởi mở của các bạn trai...

_ Con thấy khó lắm - Hân Nhiên nói thẳng thắn.

_ Con ạ, một trong những tiêu chí về người trưởng thành là phải xem người đó có kiểm soát được tình cảm của bản thân không. Thời gian này có thể con rất buồn, nhưng hãy nghĩ rộng ra một chút, qua được giai đoạn này rồi mọi việc sẽ tốt cả thôi. Hãy cố gắng sống chín chắn hơn và giữ được một tâm hồn yêu đời và trong sáng. Con hãy còn trẻ thế này rất khó biết được tương lai sẽ ra sao, sớm đi vào chuyện tình cảm thì sẽ chỉ toàn điều hại mà không chút ích lợi đâu. Ba nói như với một người bạn - Tình yêu đích thực cần phải có điều kiện chín muồi, nó cũng giống như sự trưởng thành của một cái cây, cần phải chăm bón tưới cây, bón phân, xén lá tỉa cành bắt sâu. Tất cả những cái đó đều cần thời gian và công sức. Cả hai trái tim trẻ tuổi nhiệt tình nhưng không bình tĩnh thì sẽ không thể chịu đựng nhiều như thế ngay một lúc được. Do đó mà ảnh hưởng đến học tập, cuối cùng thì chấm hết vì thất bại về học hành, cái giá phải trả ấy có quá đắt không?

Hân Nhiên không hoàn toàn hiểu ý ba, nhưng cô thích kiểu nói chuyện thế này với ba, Hân Nhiên gật đầu, ra ý mời ba nói tiếp.

Ba kể tiếp một câu chuyện và kể về những suy nghĩ của mình.

_ Một cậu bé trai sáu tuổi ngắt được một bông hoa Khiên ngưu đầu tiên của mùa hè. Cậu mài nó ra làm mầu, lấy chiếc bút vẽ mới ra vẽ một bức tranh, trong đó là hình ảnh cô bé gái hàng xóm. Bên cạnh bức tranh có viết: "Tặng em Huệ Tử mà anh rất yêu quý". Cậu ký tên rồi gửi vào hòm thư nhà Huệ Tử. Cô bé Huệ Tử mới năm tuổi đem cất kỹ, viết lên đó dòng chữ: "Vật quý giá nhất".

Hai mươi năm trôi qua, cậu bé trai chọn một người không phải là Huệ Tử làm bạn đời, còn Huệ Tử cũng sắp lấy một người đàn ông khác.

Khi sắp làm đám cưới, Huệ Tử dọn dẹp đồ đạc mới tìm thấy tờ giấy ấy, cô cứ bần thần mãi bởi trên phong bì có ghi dòng chữ "Vật quý giá nhất" nhưng bên trong chỉ là một tờ giấy trắng.

Giấy trắng vốn là bức tranh vẽ chân dung Huệ Tử lúc năm tuổi nhưng thời gian quá lâu khiến cho màu vẽ bằng nước hoa Khiên ngưu và tình yêu của cậu trai thuở thiếu thời đã tiêu tan mất.

Té ra ba là một người rất giàu ý thơ, rất có duyên nói, Hân Nhiên say mê lắng nghe.

Phía trước là một con đường nhỏ khúc khuỷu, đèn đường có chỗ bị hỏng nên rất mù mờ. Hân Nhiên ưa mạo hiểm nên lao xe về phía trước. Ba đi phía sau nhắc luôn mồm:

_ Cẩn thận đấy phía trước có vũng nước... Đi thẳng... dừng lại... có hố đấy... tốt rồi... chậm thôi... có mô đất đấy!

Thấy vũng nước, Hân Nhiên tránh, thấy mô đất, Hân Nhiên lao qua. Hai cha con đã vượt qua con đường nhỏ ngoằn ngoèo tối om om, phía trước kia là khoảng viên xanh của vườn hoa rồi.

_ Ba ơi, hồi còn học sinh ba có viết thư cho bạn gái hay nhận được thư của bạn gái viết cho không? Hân Nhiên hỏi rất nhanh, liền một hơi không có phảy chấm gì hết.

Câu hỏi rất thẳng thắn, rất bạn bè, sự thẳng thắn, chân thành và cởi mở của lớp trẻ khiến cho lớp bề trên không biết phải xử trí ra sao. Ba sững lại một lát. Ông nghĩ ngợi rồi trả lời nghiêm trang:

_ Người thời nay kết bạn đều phải xem vóc dáng có cao không, có biết chơi không, có kiếm được tiền không, chứ lớp người những năm 60, 70 chỉ chú trọng đến phẩm chất đạo đức, thành phần gia đình, khác xa với tiêu chuẩn bây giờ.

_ Ba à, thế ba và mẹ có tình yêu không? - Hân Nhiên dừng bước, nhìn ba thẳng thắn hỏi.

Ba giật mình, cũng dừng bước, hỏi lại:

_ Con nói gì?

_ Hình như không có, ba và mẹ không yêu nhau như những tình yêu trên phim ảnh, đúng không nào?

_ Ôi, cái con quỷ con này! - Ba cười - người tuổi tác và có kinh nghiệm như ba mẹ sao có thể suốt ngày cứ "Anh yêu em", "Em yêu anh" được. Ba mẹ không cần và cũng không tin vào sự thể hiện đầu lưỡi nữa, chỉ tin vào đôi mắt và trái tim mình mà không cần "nói ra".

_ Tình yêu là cái gì hở ba, - Hân Nhiên lại hỏi.

Bản chất chân thực của tình yêu không phải ở chỗ lý giải được mà là ở sự khoang dung tuyệt đối và sự nhẫn nại kiên trì - Ba không chỉ trích con gái mà còn nói chuyện một cách thẳng thắn về hai đề tài vĩnh hằng là tình yêu và cuộc sống.

Lúc ấy, Hân Nhiên vừa nhìn thấy một đôi vợ chồng già. Cả hai một trước một sau đang đi dạo bên bờ biển, ông già mặc chiếc áo lót cổ tròn, còn bà vợ mặc bộ đồ hoa nhỏ màu xanh thẫm, tay cầm chiếc quạt, không biết họ vừa nói gì mà ông già cười thoải mái còn bà vợ lắc đầu cố ý giận dữ và cũng cười. Họ vừa nói chuyện gì vậy? Nhớ lại cảnh yêu thương hồi trẻ ư? Ông kể cho bà nghe những chuyện tiếu lâm mà bà chưa từng nghe bao giờ chăng? Dù chẳng biết, nhưng Hân Nhiên vẫn đoán rằng đó phải là một chuyện rất đẹp.

Không biết có điều gì hấp dẫn mà khi họ vượt qua bên người Hân Nhiên, bất giác Hân Nhiên quay lại gật đầu chào họ vẻ thân mật cứ như là người quen vậy. Họ cũng gật đầu cười chào lại Hân Nhiên. Đi qua rồi Hân Nhiên không kìm được quay đầu lại để nhìn, vừa đúng lúc hai vợ chồng họ cũng ngoái lại, nhìn Hân Nhiên cười cười. Ông già trông thật hiền hòa, thân thiết. Những nếp nhăn trên mặt ông như nói rằng đó không phải là một ông già đau khổ mà nó thể hiện những kinh nghiệm sự trưởng thành của ông. Bà vợ thì đầu bạc phơ, ánh mắt trông hiền từ. Nụ cười của họ thật tươi tắn. Kiểu cười ấy chỉ có ở những người đã vượt qua được những khó khăn vất vả của năm tháng, chỉ ở những người biết khoan dung, độ lượng với tất thảy mới có được. Họ thuộc những người càng già càng tốt bụng, càng già càng giản dị.

Hân Nhiên cứ chăm chú ngoái nhìn mãi theo họ. Ông già đi trước, bà vợ theo sau. Bà cứ liên tục quạt vào khoảng không giữa hai người. Cái quạt ấy mà quạt như vậy thì chẳng có ai mát cả, nhưng cái động tác ấy khiến cho lòng người cảm thấy mát mẻ dễ chịu.

Sóng lặng, ánh chiều tà le lói, chân trời mang một màu son đỏ thắm. Hai người già đứng bên biển như hòa với biển trời làm một, trông họ thật là đẹp thật ấm áp, thật là một bức tranh nghệ thuật tuyệt diệu, như một câu chuyện tình đẹp đẽ.

_ Đẹp tuyệt! - Hân Nhiên kêu lên. Bạn cũng không hiểu mình khen bức tranh phong cảnh kỳ diệu hay khen tình yêu ấy nữa.

Trên bờ biển đâu đâu cũng thấy từng đôi nam nữ ôm nhau. Hân Nhiên cũng chẳng chú ý, có nhìn cũng chỉ nhìn một mắt. Thế mà đôi vợ chồng già ấy chẳng cần làm động tác gì cả, đến đi cũng cách nhau một khoảng nhất định, người trước người sau, ấy thế mà Hân Nhiên cứ nhìn mãi.

Tiểu thuyết của Quỳnh Dao thoạt xem rất hấp dẫn, nào thề non thề biển, một lòng không thay đổi, nhưng cứ thử đọc kỹ thì thấy chỗ không làm cảm động được người đọc bởi về căn bản cuộc sống chẳng phải như trong truyện. Sự quan tâm tuyệt đối của hai vợ chồng già này khiến người ta phải ca ngợi. Có người bảo tình yêu chỉ có ở những người trẻ tuổi, còn ở những người già chỉ là sự nương tựa vào nhau mà thôi. Nhưng Hân Nhiên tin rằng hai vợ chồng ông bà này có một tình yêu tuyệt đẹp. Không nhớ có một danh nhân nào đó dạo chơi với một bạn thân khi trông thấy một đôi thanh niên đang trong thời yêu nhau nồng nàn, người bạn nói: "Đây là mối tình đẹp nhất thế gian". Vị danh nhân thì chỉ vào một cặp vợ chồng già bảo: "Đây là mối tình vĩ đại nhất, hạnh phúc nhất".

Đúng vậy, sau cả nửa thế kỷ với những tháng năm gian truân, với cuộc sống đầy bão táp, tình yêu và con người mới thực sự trải qua những thử thách khó khăn nhất. Tình yêu và cuộc sống mới theo con người trở thành mối xúc động cảm hóa. Đôi vợ chồng này chắc đã về hưu từ lâu, cuộc sống có lẽ cũng rất bình thường. Nhưng có giản dị bình thường , ấy mới thật. Một bài hát ý nghĩa Chân thực của tình yêu có lời rằng: "Yêu là sự chịu đựng vĩnh hằng, có cả ơn và nhân ái. Yêu là không đố kị, không khoe khoang, không điên cuồng, không làm nên chuyện xấu hổ, không cầu lợi ích cho riêng mình, không dễ cáu giận, không chấp cái xấu xa của người khác, không thích điều bất nghĩa, chỉ yêu chân lý. Xảy việc thì bao dung, tin tưởng, nhẫn nại, chờ mong. Yêu là mãi mãi không ngưng nghỉ".

Chân lý của tình yêu là thế đó!

_ Ba à, ba có tin vào tình yêu không?

_ Tin - Ba nghĩ một lát rồi khẳng định chắc chắn.

_ Con cũng tin!

Trên đường trở về Hân Nhiên nói với ba:

_ Ba à, ba tuyệt thật đấy, con rất muốn cùng đi dạo với ba, nói chuyện với ba như hôm nay... Hôm nay con rất vui.

Lại một lần nữa Hân Nhiên thấy hình ảnh của ba trong lòng mình. Có điều lần này không phải sự sùng bái mà là sự mẫu mực. Nghe con gái nói "Hôm nay con rất vui" người cha cũng cảm thấy sung sướng trong lòng.

CHƯƠNG XIX

THỜI THẾ TẠO ANH HÙNG

Tửu lâu nhà Dư Phát lại tiến hành một đợt tu bổ mới, trông thật lộng lẫy sang trọng. Từ một người buôn nhỏ, nay trở thành một ông chủ khách sạn lớn đâu có dễ dàng gì. Ba cũng rất tỉnh, ông thường nhấn mạnh rằng đó là thời thế tạo anh hùng.

Ngày khai trương làm tiệc lớn mời khách. Ba bảo Dư Phát đi mời các thầy cô giáo. Dư Phát thấy thầy Giang rất hay. Tuy thầy có những lời nói và cử chỉ thể hiện rất quê, nhưng bạn rất tán đồng tư tưởng của thầy. Dư Phát nghĩ mãi, cuối cùng bạn chỉ mời một mình thầy Giang.

Thầy Giang đến, ba của Dư Phát rất nhiệt tình đón thầy. Ông gọi rất nhiều đồ uống, trái cây và tự tay mới chào thầy, sau đó mới bận rộn với công việc của mình, chỉ để Dư Phát tiếp thầy.

Ba tầng lầu đầy ắp những khách. Ba không đón chào được hết, chỉ sợ mải chào người này lại quên không hỏi han người khác. Khách sạn có mở điều hòa nên rất mát, thế mà ông ướt đẫm mồ hôi đầy đầu. Dư Phát và thầy Giang chọn một chiếc bàn gần tường để ngồi.

_ Thưa thầy, mời thầy xơi ạ!

_ Được, được. Dư Phát à, em cứ được như ba em là tốt rồi. Em cũng là người rất có khả năng đấy!

_ Ba lớn, còn em hãy còn là trẻ con.

_ Thế khi lớn như ba rồi em có giống như ba không?

_ Khó nói lắm ạ!

Dư Phát nói câu ấy không phải là tùy tiện. Ba có cả công ty và khách sạn. Nếu sau này không có cách làm ăn nào khác, thì đi học một lớp giám đốc về làm ông chủ nhỏ.

_ Thưa thầy, em muốn hỏi thầy một câu.

_ Được.

_ Thưa thầy, thu nhập một tháng của thầy là bao nhiêu?

_ Khoảng một ngàn đồng.

_ Vậy thầy làm sao sống được? - Dư Phát ngạc nhiên.

Thầy cũng ngạc nhiên:

_ Khi mới vào công tác, mỗi tháng thầy được có bốn mươi sáu đồng, cứ thế mà sống thôi.

Dư Phát cứ lắc đầu mãi, tỏ ý không thể hiểu nổi. Tiền tiêu vặt của bạn mỗi tháng có khi còn hơn cả số đó. Dư Phát bỗng cảm thấy thầy giáo quá nghèo còn ba mình lại quá giàu.

_ Thưa thầy, thầy có cổ phiếu không ạ?

_ Không có.

_ Thưa thầy, có phải thầy mới từ nội địa đến nên chưa dám tiếp thu cuộc sống mới?

Thầy Giang thừa nhận có như vậy. Trước đây khi ở nội địa, thầy không biết chút gì về cổ phiếu. Sau này khi đến Đặc khu, nghe người ta suốt ngày nói chuyện về cổ phiếu mới hiểu ra chút ít.

_ Nói thật với thầy là hồi mùa hè em có mua cổ phiếu, giờ mới qua một tháng mà đã tăng được một ngàn rồi. Liệu có công việc nào sánh được bằng cổ phiếu?

_ Thế sau này thì sao? Chắc chắn là không thể lấy buôn bán cổ phiếu làm nghề được rồi.

_ Ôi, sau này á? Sau hãy tính.

Thầy Giang cảm thấy buồn, chẳng biết nói gì bây giờ. Lần đầu thầy đến nhà Dư Phát, thấy Dư Phát đang chơi mạt chược. Lần thứ hai đến thì Dư Phát nói về cổ phiếu. Vậy bao giờ Dư Phát sẽ nói về tương lai đây.

_ Thưa thầy, nếu cho thầy 200 ngàn nhân dân tệ thì thầy có thể tiêu hết trong một ngày được không?

Thầy giáo nghĩ một lúc rồi trả lời:

_ Tôi nghĩ là không thể.

_ Em thì có thể. - Dư Phát lộ vẻ tự hào.

Món ăn bắt đầu được dọn lên. Dư Phát liên tục tiếp thức ăn và giới thiệu tên các món ăn cho thầy. Bữa tiệc thật to. Thầy giáo ăn mà chẳng cảm thấy mùi vị gì.

Tiệc tan, ba Dư Phát lại mời thầy lên nhà ngồi. Thôn Cổ Thủy này, thầy Giang đã đến một lần. Hôm ấy trời tối nên thầy không nhìn thấy kiến trúc của làng. Lần này thầy Giang hết sức lưu tâm.

Nếu dùng câu "Cựu mạo hoán tân nhan" (diện mạo cũ đổi mới) thì không đủ để biểu đạt, còn dùng câu "Canh tân đổi đời" thì cũng không xác đáng. Có thể nói một câu đúng mốt là kiến trúc của thôn Cổ Thủy này thực sự được cải cách. Trước kia ở đây chỉ rặt một màu tường xám mái đen. Tất cả đều nhà mái bằng, rất hiếm thấy nhà hai tầng. Nhà bếp không xây ống khói, các mặt tường trong nhà đều bị ám khói đen sì. Họ còn có thói quen là nuôi lợn ngay trong nhà. Bọn trẻ con chơi trong nhà, lũ lợn cũng chạy rông quanh nhà. Bây giờ thì cảnh ấy coi như mất tích, mẫu chung ở đây bây giờ là các tòa nhà tây bốn năm tầng. Sở dĩ nói cơ bản chứ chưa phải hoàn toàn bởi vì ở góc phía bắc của làng còn giữ lại dăm ngôi nhà cũ. Đó là chủ ý của ông trưởng thôn già, muốn để lại cho hậu thế trong no đủ còn nhớ những đắng cay đã qua. Ở những ngôi nhà kiến trúc mới nay có bề ngoài gạch men hoa, cửa sổ làm bằng hợp kim nhôm màu trà, bên trong trang trí theo kiểu mới nhất của cả trong và ngoài nước. Phòng khách phòng ăn đều treo đèn. Các kiểu đèn to nhỏ với đủ hình dạng được treo khắp mọi nơi mọi góc trong nhà. Tường bên trong ốp gỗ cao chừng hơn một mét. Nền nhà nếu chẳng phải lát gạch men ngoại thì cũng sàn bằng gỗ du của Thái. Khí thế ấy không giống nhà ở mà giống khách sạn.

Trước kia có nhiều người bỏ sang Hồng Kông, nay có mời cũng chẳng ai đi. Người đi Hồng Kông cũng chỉ cá biệt mới phất lên được. Đa số họ đi hàng mấy chục năm vẫn không có lấy một gian nhà của riêng mình. Vì thế cho nên số người ấy đã lục tục kéo về. Người ta bảo "Đất lành chim đậu", đó cũng là một quy luật.

Vừa về tới nhà là Dư Phát bật ti vi, điều chỉnh sang đài Thâm Quyến. Từ xưa tới giờ bạn chẳng bao giờ xem đài trong nước, chỉ xem đài Hồng Kông vì thấy đài Hồng Kông vui hơn, thường xuyên có diễn viên được sùng bái biểu diễn tự nhiên, sinh động, không giống như đài truyền hình đại lục khô không khốc. Người dẫn chương trình cứ ngồi ngay đơ trước bàn, trên bàn có đặt lọ hoa trông quê chết đi được. Điều chủ yếu hơn nữa là đài Hồng Kông suốt 24 tiếng đều có tiết mục, lựa chọn thoải mái. Trong giờ này Dư Phát xem đài Thâm Quyến, xem "Bản tin Thâm Quyến". Thực ra bạn đâu có quan tâm về tin tức, chủ yếu là xem 15 phút mục "Tình hình thị trường cổ phiếu" sau bản tin.

Sau bản tin là cả một chương trình quảng cáo dài. Hết quảng cáo xuất hiện một dòng chữ: "Nhà nước khuyến cáo dân thành phố: Đầu tư cổ phiếu phải tự gánh lấy nguy hiểm, vào thị trường phải thận trọng" lựa chọn. Ngay đến quảng cáo thuốc lá, đài Hồng Kông cũng có kiểu tương tự: "Nhà nước khuyến cáo nhân dân: Hút thuốc có hại cho sức khỏe". Thế nhưng việc buôn bán thuốc lá ở Hồng Kông vẫn phát triển mạnh như trước; thị trường mua bán cổ phiếu ở Thâm Quyến vẫn nhộn nhịp như trước.

Cuối cùng ti vi vang lên giọng nam trung quen thuộc:

_ Phát triển... Vạn Khoa... Kim Điền... Bảo An...

_ Chết, mất một đồng rồi.

Đôi mắt Dư Phát dán chặt vào màn hình ti vi. Thầy Giang có vẻ như xem ti vi nhưng thực ra thầy đang theo dõi Dư Phát đóng vai chính trong "cơn điên cổ phiếu".

_ Hỏng rồi, mai mình phải bán đi mới được - Dư Phát nói.

Ba Dư Phát đi từ nhà sau ra, tay cầm một đĩa hoa quả:

_ Thưa thầy, con tôi cũng không hiểu biết lắm, khiến thầy phải bận lòng! - Giọng nói tiếng phổ thông không rõ.

_ Sau này bác định cho cháu Dư Phát làm gì ạ? - Thầy hỏi.

_ Nó thì làm được cái gì, thì lại theo cha làm nghề buôn bán thôi.

_ Xem ra bác cũng không muốn cho Dư Phát theo nghề mình. Buôn bán không tốt sao?

_ Cũng khó nói.

Quả thực đó là điều rất khó nói của người cha. Đối với một chuyên gia chuyên nghiệp nghiên cứu xã hội học, nghiên cứu kinh tế học thì đồng thời với nghiên cứu cũng phải xuống biển buôn bán một phen mới biết tài bơi của mình, huống hồ cha Dư Phát chỉ học phổ thông cơ sở "dởm", thì làm sao mà trả lời được.

_ Thưa thầy, các thầy làm nghề giáo không nhiều tiền, có bao giờ các thầy thấy bận lòng không? Ai ai cũng phất lên cả, chỉ có các thầy là nghèo thôi.

_ Cũng đôi khi băn khoăn chứ. Đó cũng là bình thường thôi. Nhưng tôi chẳng bao giờ thấy mình nghèo.

Cha Dư Phát tỏ vẻ không hiểu.

_ Tôi nghèo ở đây! - Thầy giáo chỉ vào túi áo - Nhưng giàu ở đây! - Thầy chỉ lên đầu. Tôi có công việc của tôi, có học trò nên rất đầy đủ.

Nghe thầy giáo nói, Dư Phát chợt cảm thấy thầy giáo thật giàu có còn ba mình thì quá nghèo nàn.

Những năm gần đây, có không ít thầy giáo "xuống biển". Ở các thầy giáo trẻ thì hiện tượng này càng phổ biến. Đương nhiên cũng không ít thầy giáo cam chịu nghèo khổ. Đối với những thầy giáo xuống biển, thầy Giang biểu lộ sự thông cảm. Đối với những người không xuống biển, thầy biểu lộ sự kính trọng. Bản thân thầy cũng đi dạy thêm buổi tối ở ngoài, nhưng không bao giờ thầy chiếm dụng thời gian thuộc bổn phận. Nói thực, nắm vững được cái mức độ ấy cũng là một điều thật khó khăn bởi vì ngoài trách nhiệm cao ra còn phải có một sức lực kiên cường và một tâm hồn vững vàng nữa.

Trách nhiệm của thầy giáo cũng cần có sự hỗ trợ của vật chất. Trong xã hội thương mại này, các hộ cá thể phất lên, gian lận cũng phất, chỉ có thầy giáo là đứng ngoài cuộc, tâm lý không cân bằng là điều khó tránh. Người trí thức nên đối mặt thế nào trước tình hình này?

Cuối cùng, ba Dư Phát nói:

_ Ôi, nếu mà Dư Phát cũng học giỏi như Trần Minh thì mới thực là phất đấy.

Câu nói ấy đã nhắc nhở thầy Giang. Trên đường về nhà, thầy đi qua nhà Trần Minh. Đèn trong nhà vẫn sáng tỏ, rõ ràng là cậu ta đang ngồi học bài.

THI ĐỖ ĐẠI HỌC THƯỞNG NĂM MƯƠI NGÀN

Trần Minh đang ngồi học rất chăm chú. Lớp thanh thiếu niên phấn đấu cho mục đích của mình thì thật đáng quý.

Trong làng có một nhà máy. Người ta mời một thanh niên có bằng đại học ở Hồ Bắc đến làm giám đốc. Khi mới đến, người thanh niên này nói năng nghe rất có lý, nào là tôi sẽ thế này thế kia, tranh thủ thế này thế kia. Nói ra nghe thật ghê. Người trong làng cũng hồ nghi, để mặc anh ta làm. Nào ngờ thằng cha ấy là tay lừa gạt trên giang hồ. Chưa nói đến chuyện làm cho xưởng sản xuất nát be bét mà hắn còn cuỗm gọn một triệu đồng rồi bỏ trốn. Dân làng vừa hận đồng thời cũng tỉnh ngộ ra: Làng ta cũng phải có sinh viên đại học của chính mình. Chúng ta phải có kỹ thuật viên, kỹ sư của chính mình, và phải có cả thạc sĩ, tiến sĩ nữa. Chúng ta bị lừa gạt là bởi chúng ta không có kiến thức, thế là chính quyền thôn lập tức quyết định: "Nếu đỗ phổ thông trung học thưởng mười ngàn đồng, được nhận các loại giấy khen của nhà trường thưởng hai ngàn còn nếu thi đỗ vào đại học thì được thưởng năm mươi ngàn đồng".

Khi quyết định được công bố, ai cũng hướng ánh mắt về phía Trần Minh, dường như các loại giải thưởng này là được đặt ra để dành riêng cho Trần Minh, dường như những giải quyết ấy chuyên đặt cho cậu ta, chỉ chờ cậu ta đến lĩnh chứ phi cậu ta ra thì không thể thuộc về ai. Trần Minh cũng rất vui vì những ánh mắt ấy. Lòng hư vinh được thỏa mãn, nhưng đồng thời cậu ta cũng ghét những ánh mắt ấy bởi dường như họ coi cậu ta chăm chỉ học chỉ vì tiền.

Ba bê món ba ba đến bảo:

_ Minh con, ăn đi đã rồi lại học.

Trần Minh không nhúc nhắc.

_ Minh học cho tốt vào, con có thể giành được mọi khoản tiền thưởng, làm cho ba thêm oai lên. Chỉ cần con đỗ đại học là được thưởng năm mươi ngàn đồng rồi. Con đỗ trường Thâm Quyến cũng được năm mươi ngàn, đỗ trường Thanh Hoa cũng năm chục ngàn, thế thì tính toán xem vào đại học Thâm Quyến là hay hơn cả.

Tính toán ư? Có thể đem ra tính toán so đo sao? Ba mua thịt giữa chợ sao? Trần Minh nhìn ba vẻ không hài lòng.

_ Con cứ nghe lời ba là không có sai đâu. Tất cả là vì con mà thôi. Nếu con không nghe ba thì cũng nên nghe lời chú con. Chú bảo thi vào đại học Thâm Quyến tốt. Bao nhiêu người muốn vào Thâm Quyến mà không vào được đấy. Nếu như con muốn đi khỏi thì cả đời cũng không quay trở lại được đâu. Nghe nói mùa đông ở phương bắc lạnh lắm, có khi lạnh nứt da ra đấy. Nghe nói người phương bắc rất không biết giữ vệ sinh, một tuần mới tắm một lần, có khi cả tháng mới tắm một lần... Chà chà. Chú con là người đi nhiều chắc chắn biết hơn con rất nhiều.

Trần Minh không muốn nghe thêm hai chữ "chú con" nữa. Cậu đã từng coi chú là người tri âm, đã từng sùng bái chú, đã từng vô cùng vui sướng chờ đón chú về. Cuối cùng chú đã về thật. Bao nhiêu mộng tưởng trong lòng Trần Minh đã tiêu tan cả. Chú thay đổi hẳn, không còn là người chú trong con mắt của mình nữa. Mỗi câu nói của chú là: "Muối chú ăn còn nhiều hơn mì cháu ăn, cầu chú qua còn nhiều hơn đường cháu đi". Lẽ nào thấy nhiều biết nhiều thì nhất định phải trở thành tầm thường đến thế sao? Trần Minh cảm thấy thật buồn. Buồn cho chú, buồn cho người mẫu của mình đã tiêu tan.

Thấy Trần Minh không nói năng gì, ba tưởng đã thuyết phục được con trai: "Thi học trường ngoài, sau muốn trở về thì khó khăn, con không nên hối tiếc".

_ Ba à, ba ra ngoài đi cho con ôn bài.

_ Được, được, ôn cho kỹ càng vào. - Ba ra ngoài cửa còn quay vào chêm một câu - Thi đỗ đại học là được năm mươi ngàn đồng đấy!

Trần Minh nẫu cả người, tức mình khóa trái cửa lại. Trần Minh ngồi vào ghế, cầm lấy sách, thấy trên bìa in tờ giấy bạc một trăm đồng của Ngân hàng nhân dân Trung Quốc. Các giải thưởng mà làng đặt ra, Trần Minh lấy dễ dàng, nhưng bạn bực vì mọi người cứ gắn việc cậu học với tiền vào với nhau. Trần Minh cho rằng đây chính là sự hiểu lầm lớn nhất đối với bạn. Chẳng có ai hiểu được bạn.

Trần Minh không thể nào học tiếp được. "Không học, không học nữa!". Bạn mở cửa sổ bực bội ném một lô sách xuống dưới, trút hết nỗi giận dữ lên sách vở. Các tờ bìa dính đầy bụi bẩn, bạn xót ruột lắm.

Trần Minh lại ngồi xuống bàn, bạn đã bình tĩnh lại bởi bạn hiểu hơn ai hết mục đích học tập của mình. Trong thực tế xã hội, Trần Minh hiểu rõ nguy cơ về kiến thức của mình. Bạn nhận thấy có một số mặt bạn còn thua cả Dư Phát. Tính cách mạnh mẽ, Trần Minh không cho phép mình thua kém bất kỳ ai, bất kỳ phương diện nào cũng không chấp nhận, không thể. Nhưng khi cậu định học hỏi thêm đôi điều thực tế thì lại thấy không phải việc chính, hơn nữa còn sợ kẻ khác lên mặt dạy mình. Đừng quên cô chính trị từng giễu bạn là: "Con lạc đà giữa bầy dê". Thế là sách ngoại khóa phải nhường đường cho sách chính khóa.

Trần Minh hiểu rõ mình chính là trung tâm của cả làng, là con cưng của trường. Những người mẹ trẻ trong làng thường bảo con mình rằng: "Cưng phải khôn ngoan như anh Trần Minh ấy, học hành cũng phải được như anh ấy". Những câu nói của các thầy cô như: "Hãy học tập Trần Minh", "Hãy xem Trần Minh học ra sao" cứ vang lên không ngớt. Sự quan tâm chú ý của mọi người vừa là những lời động viên vừa là áp lực đối với bạn. Vì thế Trần Minh không nghĩ đến điều gì khác chỉ ôm chặt quyển sách không rời.

Ngẩng đầu nhìn tranh vẽ Lôi Chấn Tử, bạn như tìm được tri kỉ. Lặng lẽ ngắm nhìn ba con mắt của thần sét, Trần Minh nghĩ: "Mắt thần" mới nhìn thấu mọi việc, xem ra chỉ có Lôi Chấn Tử mới hiểu được lòng mình thôi.

PHONG CẢNH PHÍA TRƯỚC MỚI CÀNG HẤP DẪN

Khi Trần Minh từ trong phòng giáo vụ đi ra thì trời đã xế chiều. Nền trời phía tây như được dán một lớp mây màu đỏ sậm. Trong màu đỏ có ánh đen, trong màu đen có sắc đỏ, rõ là khí thế bàng bạc, bát ngát.

Thầy Cổ tìm Trần Minh là vì việc đoạt giải cuộc thi Toán. Thầy nhiệt liệt chúc mừng bạn. Cuối cùng, thầy trịnh trọng vỗ vai Trần Minh, dặn dò:

_ Hãy vững bước tiến thẳng lên phía trước theo con đường mình đã chọn, ắt sẽ có tiền đồ lớn. Hãy nhớ kỹ, đừng mê mẩn với cảnh sắc bên đường. Phong cảnh phía trước mới càng hấp dẫn.

Trở về lớp, Trần Minh chỉ thấy có mỗi mình Hiểu Húc. Bạn đang chăm chú làm bài. Trong ấn tượng của Trần Minh, Lâm Hiểu Húc là một cô gái đáng thương, có một chút gì đó như Lâm Đại Ngọc. Dáng vẻ cô hôm nay càng giống Lâm muội muội hơn nữa. Trần Minh lặng lẽ ngắm bạn một lúc.

Trần Minh chú ý đến Lâm Hiểu Húc từ cái hôm thi Toán vòng đầu. Các bạn nào là bàn tán ầm ĩ về đề thi, nào là nhảy ra khỏi lớp. Vỏ bút chì, giấy nháp lung tung trên bàn, dưới đất. Lâm Hiểu Húc lặng lẽ cầm cái sọt rác giúp các bạn nhặt giấy vụn từ đầu bàn một cho đến cuối bàn dưới cùng. Trần Minh lặng lẽ nhìn bạn, cảm thấy Hiểu Húc khác hẳn các bạn gái khác, khiến người ta nghĩ đến câu "thương hương tiếc ngọc".

_ Lâm Hiểu Húc ơi, chưa về nhà à? - Trần Minh đến bên bạn hỏi nhẹ nhàng, khác hẳn vẻ lãnh đạm thường ngày.

Lúc ấy Lâm Hiểu Húc mới nhận ra bạn, cô quay lại, mỉm cười:

_ Trần Minh đấy à, sắp thi rồi nên mình làm xong bài mới về.

Hiểu Húc cúi đầu tiếp tục làm bài. Mái tóc ngắn đến tai của cô xõa xuống che cả mắt. Trần Minh chợt thấy xúc động, bất giác giơ tay toan giúp Hiểu Húc vén mái tóc ra sau tai. Lúc ấy Hiểu Húc cũng ngẩng lên nhìn Trần Minh đồng thời vuốt tóc lên.

_ Trần Minh, bạn vẫn chưa về nhà à?

Trần Minh hơi xấu hổ, cậu ngượng nghịu rút tay về:

_ Ừ về, về nhà thôi.

Hiểu Húc lại như lúc nãy cắm cúi làm bài. Trần Minh thấy buồn, nếu người đứng trước mặt là Tiêu Dao hay bạn khác chắc cô không như thế.

Trần Minh nhắc nhắc cặp sách định đi. Khi ấy Hiểu Húc nói:

_ Trần Minh à, lần này thi Toán, bạn lại đứng thứ nhất, giỏi thật đấy.

Trần Minh chẳng thấy phấn khởi mà càng thấy buồn hơn. Dường như ngoài chuyện học, ngoài chuyện đứng thứ nhất ra, chẳng có thể nói được chuyện gì khác nữa.

_ Bạn đâu có như mình, hễ nhìn thấy toán là đã đau cả đầu! - Hiểu Húc chỉ vở bài tập toán, cau mày.

Trần Minh buột miệng:

_ Mình đến giúp bạn... - Câu tiếp theo lẽ ra là: "Ôn tập toán". Bạn rất muốn giúp đỡ người bạn gái yếu đuối dễ thương này, bạn sẽ cảm thấy hài lòng, nhưng lại không dám nói ra. Từ trước tới giờ bạn không quen nói những lời dịu dàng như thế, sẽ cảm thấy khó chịu về sự ân cần quá đáng của mình, hơn nữa lại sợ Hiểu Húc sẽ ngại ngùng vì câu nói khác thường của mình. Vì thế bạn ấp úng:

_ Mình đến giúp bạn điều chỉnh đèn cho sáng hơn.

Nói xong cậu bước đến điều chỉnh cho số watt cao hơn. Phòng học sáng hẳn lên.

_ Cám ơn bạn - Hiểu Húc cười.

Câu cám ơn chứng tỏ giữa hai người rất xa lạ. Trần Minh thấy xót xa vì câu nói ấy.

Đứng nhìn Hiểu Húc thêm một lúc nữa, Trần Minh đành cúi đầu ra về.

Trần Minh không đạp xe về nhà ngay. Cậu cảm thấy lòng nặng trĩu, đầy mâu thuẫn. Trần Minh không hề nghĩ rằng chuyện ấy lại xảy đến với mình. Mỗi lần nghe các bạn bàn tán ai với ai "kết" nhau, cậu đều cảm thấy họ vừa nực cười vừa ấu trĩ. Vậy mà hôm nay sao mình lại... Cậu thấy "hận" Hiểu Húc và trách cô. Nhưng Trần Minh không nỡ chỉ trách bạn ấy. Một Trần Minh nói: "Có lẽ mình đã thích cô ấy rồi". Một Trần Minh khác lại nói: "Đừng nghĩ lung tung, mình không thể đi sai một bước!". Trần Minh hiểu rằng điều này sẽ làm đảo lộn cuộc sống, sẽ ảnh hưởng đến học tập của mình. Không thể tiếp tục, không thể đi sâu hơn nữa. Mặc dù mọi chuyện chưa bắt đầu, nhưng nó nên kết thúc ngay.

Ở dưới cầu vượt có một bà lão xem số. Đầu bà quấn cái khăn tơ tằm, đó là kiểu làm dáng của người phương Bắc. Bà ngồi dưới đất, vẫy gọi mọi người: "Trời có số trời, người có số người, mời đến xem quẻ".

Trần Minh từ bé vốn không tin cái món này. Nhưng cha cậu lại tin đến sái cổ. Mẹ kể khi sinh được ba cô con gái, nhà rất thành tâm đi lễ bà thánh cho con, xin cho bà sinh được cậu con trai để có người nối giõi dòng họ Trần, không để cho mẹ chồng ghét bỏ. Quả nhiên Tống Tử Nương Nương cảm động cho đứa con trai, lại thông minh hơn người. Ba mẹ vô cùng cảm động, năm nào cũng lễ tạ đại ân đại đức của Tống Tử Nương Nương, còn bắt Trần Minh quỳ lạy. Nào dỗ nào khuyên bạn đều không chịu. Dáng vẻ của bạn giống như liệt sĩ tựu nghĩa, thà chết không chịu khuất phục. Nhưng bây giờ, thì bạn hơi chịu "khuất phục" rồi. Bạn xuống xe, đến bên bà xem số.

_ Xem cho cháu một quẻ.

Bà lão ngắm bạn một lát rồi mở cái miệng đầy những răng vàng ra nói chậm rãi từng câu một: "Nạn theo phúc tới, khí theo hòa tới, khó tự thân tới". Bà lấy cái ống đựng thẻ tre, bảo Trần Minh rút một thẻ. Trần Minh nhìn khắp cái ống, bụng nghĩ: "Hãy rút ra mấy cái đi. Nếu là số lẻ thì mình sẽ nói với Hiểu Húc mặc kệ cô ấy có đồng ý hay không. Nếu là số chẵn, trong lòng sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn. Số chẵn thì coi như không có chuyện gì xảy ra cả".

Trần Minh đón lấy cái ống, nhắm mắt lại, rào rào xóc cho tung thẻ ra. Cậu ta từ từ mở mắt. Vừa nhìn thấy hai thẻ, trong lòng chợt nặng trĩu. Bỗng lại thấy bên chân bà lão còn một thẻ nữa, mọi chuyện đã đổi ngược. Trần Minh mừng rỡ: "Mình có thể đến nói với cô ấy". Cũng đúng lúc ấy, trong lòng cậu chợt kích động: "Không, mình không thể làm thế, không thể". Bạn không nhặt quẻ ấy lên nữa mà đứng lên đi ngay.

Bà lão gọi với đằng sau:

_ Này cậu ơi, còn chưa đoán thẻ mà!

Nhưng Trần Minh đã tự đoán "xong" cho mình, cậu ta nhảy lên xe phóng nhanh.

Tối hôm ấy, Trần Minh cứ nghĩ mình sẽ buồn đến mất ngủ. Nhưng không, ngược hẳn lại, bạn thấy lòng mình bình thản, không mất ngủ cũng không mơ mộng gì.

Sớm hôm sau tỉnh dậy, Trần Minh nhìn thấy Lôi Chấn Tử, bạn đã hiểu ra: bạn cũng phải cưỡi mây về gió thôi.

PHONG TRÀO XUẤT NGOẠI VÀ CƠN SỐT TRỞ VỀ

Tiêu Dao gấp thư cho vào phong bì rồi nhét túi quần.

Bạn đi thẳng tới phòng làm việc của giáo viên chủ nhiệm.

Thư bố mẹ lần này chủ yếu nói về chuyện ra nước ngoài. Đã đến lúc bạn phải quyết định rồi. Bạn định đến thầy Giang và quyết định nghe ý kiến của thầy.

Thầy Giang nghiêm nghị nghĩ một lúc lâu rồi nói:

_ Trước hết phải biết ý của em thế nào đã.

_ Khi chưa làm thủ tục thì em rất muốn đi, cho tới khi thủ tục sắp xong thì em lại không muốn đi lắm. Em vừa muốn ở cùng bố mẹ lại vừa muốn ở lại để học xong trung học. Trung học của nước ta tốt hơn trung học ở Anh. Em không muốn học dở chừng phải bỏ.

_ Em có nhớ ba mẹ không?

Tiêu Dao nói ngay:

_ Nhớ. Trước khi đi ba mẹ em còn hỏi là ba mẹ đi rồi liệu em có khóc không, em bảo là không. Lúc ấy nghĩ là có cái gì đáng khóc đâu, ba mẹ đi rồi mình càng thoải mái. Nhưng đến khi ba mẹ lên máy bay rồi em lại không nhịn được bật khóc. Mấy hôm trước có người ở chỗ ba em về, mang theo băng ghi hình. Trong băng em thấy ba mẹ già đi nhiều. Chắc là mấy năm vừa rồi vất vả. Xem băng xong em lại khóc. Người ta thường bảo con trai mà khóc thì chẳng ra sao cả. Nhưng em lại cứ muốn khóc. Thầy ơi, có phải em yếu đuối quá không?

_ Không đâu Tiêu Dao. Thầy cho thế là bình thường thôi. Nếu mà không nhớ, không khóc thì mới là bất thường.

_ Ba mẹ chỉ có mỗi đứa con trai là em. Em cũng rất muốn cùng sống với ba mẹ. Nhưng em không muốn tranh thủ cơ hội ba mẹ đang ở nước ngoài mà ra đi. Ra nước ngoài trừ khi dựa vào chính bản thân mình đó là điều duy nhất.

_ Nói về phong trào xuất ngoại thì báo chí đã bàn luận rất nhiều. Thầy nghĩ em cũng đã biết. Từ trước đến giờ thầy vẫn cho rằng Trung Quốc từ chỗ đóng chặt cửa cho đến giờ mở rộng cửa là một hiện tượng tốt. Mặc dù cũng còn nhiều điểm khiến người ta phải lo lắng. Tiêu Dao ạ, thầy hy vọng là em sẽ đi, ra bên ngoài để mà hiểu biết học tập. Nhưng thầy mong rằng em ra nước ngoài nghiên cứu học tập với một tư thế đàng hoàng, chứ không phải ở dạng làm thuê để đi học. Em có hiểu ý của thầy không?

_ Vâng. Em nghĩ là sẽ có một ngày em ra đi. Nhưng không phải bây giờ, cũng không phải bằng kiểu này.

Ở trong nước đang có "cơn sốt xuất ngoại". Còn ở Thâm Quyến lại có cơn sốt hồi hương. Rất nhiều lưu học sinh viết thư hỏi thăm, nhờ người hỏi đường, đến cửa xin việc. Khi phỏng vấn họ vì sao, họ đáp: "Cạnh tranh, cơ hội gặp vận, hiện đại văn minh... tất cả những cái mà châu Âu có thì Thâm Quyến cũng bắt đầu có. Mà lòng mong muốn trở về cội của người Trung Quốc thì ở nước ngoài không thể thỏa mãn được."

Lúc ấy Tiêu Dao hoàn toàn hiểu rõ ý đồ của thầy với mục tiêu của chính mình. Lúc sắp đi thầy Giang còn dặn:

_ Em cũng nên tôn trọng ý kiến của ba mẹ em.

_ Thưa thầy, thầy cứ yên tâm. Ba mẹ em rất tôn trọng ý kiến em. Em tin là em sẽ thuyết phục được ông bà. A, đúng rồi thầy ạ, ba mẹ em sẽ về nước tháng Bảy này, các cụ rất muốn được gặp thầy.

Ra tới hành lang, Tiêu Dao mới chợt nhận ra rằng, những lá rụng hàng ngày kia chẳng ai để ý lại nặng tình với gốc mình như vậy. Đó chính là lá rụng về cội mà lại.

Không biết vì sao các bạn đều biết chuyện của Tiêu Dao. Ai ai cũng cảm thấy không sao hiểu được. Thời buổi bây giờ, không nói đến chuyện có quan hệ với nước ngoài, mà nếu như không có thì cũng phải cố mà ngoắc cho được mấy người. Ai mà chẳng muốn ra nước ngoài? Nhất là Liễu Thanh, cô không hiểu được Tiêu Dao:

_ Cậu có uống nhầm thuốc không đấy?

Vương Tiếu Thiên cũng bảo Tiêu Dao ngốc nghếch, còn có ý chụp mũ cho Tiêu Dao:

_ Cậu ta đang phát huy tinh thần yêu nước đấy!

Chỉ có Trần Minh có chút thông cảm:

_ Mỗi người đều có cách riêng của mình, có khi làm thế lại hay.

_ Tiêu Dao ơi, thầy Cổ cần gặp. - Một bạn vào gọi.

Vừa tới phòng làm việc của thầy Cổ, câu đầu tiên của thầy là:

_ Này Tiêu Dao, gần đây em tỏ ra rất tốt.

Tiêu Dao ngạc nhiên. Bạn không hiểu tại sao thầy lại nhận xét như vậy.

Thấy trò ngẩn ra, thầy Cổ bảo:

_ Sắp kết thúc học kỳ rồi. Lớp trưởng các lớp đều phải viết một bản tổng kết bao gồm cả tư tưởng của mình và hoạt động của lớp. Tiêu Dao ạ, thầy thấy em nên viết nhận thức đối với việc ra nước ngoài của em.

Lúc ấy Tiêu Dao mới hiểu thầy Cổ chỉ việc xuất ngoại của mình. Lạ nhỉ, sao thầy Cổ lại biết được. À, chắc thầy "thâm nhập quần chúng" nên có được tin tình báo này. Thầy Cổ cũng có khó khăn, học trò không thích thầy, dù thầy cũng muốn hòa nhập với học sinh, nhân đấy giáo dục tư tưởng cho học sinh.

Viết tổng kết ư? Viết thế nào đây? Tiêu Dao dám chắc những gì mình viết quyết không phải là bản tổng kết mà thầy mong đợi.

_ Chúng tôi cho rằng thanh niên bây giờ nên nâng cao nền cơ bản lên - Thầy Cổ vung tay nói. Thầy rất thích từ "Chúng tôi cho rằng", tựa như một mình thầy đại diện cho rất nhiều người - Phải có tinh thần hiến thân cho tổ quốc. Hy vọng của đất nước nằm ở chính thế hệ các bạn. Các bạn là rường cột của đất nước.

Câu nói đó nghe thật kêu nhưng Tiêu Dao lại không thích lắm. Đó chính là sự xa cách giữa thầy Cổ và học sinh. Đó cũng là sự khác biệt giữa thầy Cổ và thầy Giang. Thầy Cổ thích dùng những câu khẩu hiệu hoặc câu răn đe để động viên học sinh mà học sinh thì rất phản ứng với điều đó. Họ thích những gì chân thực. Tại sao việc gì cũng phải dính vào những câu khẩu hiệu? Có lẽ những năm trước kia khẩu hiệu quá nhiều vì thế bây giờ cứ động đến khẩu hiệu là người ta phản ứng. Thực ra thầy Cổ cũng thật có lý, có điều...

_ Thưa thầy, em không phải như thầy nói đâu ạ! - Tiêu Dao dở khóc dở cười.

_ Đừng có vội vàng kết luận. Em hãy về suy nghĩ kỹ đi rồi viết tổng kết nộp cho thầy.

Lại thế nữa, thầy Cổ chẳng khi nào quên làm công tác tư tưởng. Ôi thầy Cổ ơi, nói thế nào với thầy bây giờ.

Tiêu Dao buồn bã đứng dậy. Lê bước ra đến cửa còn quay đầu lại:

_ Thưa thầy, xin thầy hãy tha cho em!

CHƯƠNG XX

SỰ CỐ DO BỨC VẼ GÂY RA

Giờ ôn tập buổi sớm, thầy Quảng bước vào lớp học, thấy cả lớp đang ngồi chăm chú ôn tập trông rất nghiêm túc, thầy gật đầu hài lòng.

_ Các bài tập đã làm hết chưa?

_ Thưa thầy, đầu bài khó quá ạ.

_ Quá là rắc rối ạ.

Thầy Quảng nói:

_ Những đề bài ấy mà không làm được thì hồi trước làm sao các em thi vào trường trung học Số Chín được. Tuần sau đã thi rồi, các em phải cố gắng thôi.

Đám học sinh vừa ồn ào lao xao tự dưng im hẳn, ai cũng chăm chỉ ngồi vào chỗ của mình vùi đầu vào học.

_ Hãy nghĩ cho kĩ, giờ đầu tiên thầy sẽ hỏi đấy. - Thầy quay ra đến cửa, như chợt nhớ ra điều gì, dừng lại hỏi - Dư Phát đã đến chưa?

_ Chưa ạ. - Tiêu Dao trả lời.

_ Lại đến muộn. Hôm qua kiểm tra đã bị nêu tên trên bảng rồi. - Thầy nói như ra lệnh - Tiêu Dao, bạn ấy đến thì bảo lên gặp thầy.

Lúc ấy Dư Phát còn đang đứng trong vườn vải ngoài cổng trường. Cậu ta không thể vào trường lúc này. Phải chờ cho hết giờ tự ôn mới vào được cổng.

Trường trung học Số Chín có quy định, những ai đến muộn đều phải ghi tên họ, lớp, vi phạm quá ba lần sẽ bị thông báo toàn trường. Thầy hiệu trưởng cùng các thầy cô chủ nhiệm vào giờ tự ôn thường đứng trước cổng trường để "đón tiếp" các trò đến muộn. Dư Phát là "khách quen", cứ nhìn thấy cậu ta là thầy chủ nhiệm lại nói:

_ Lại đến muộn rồi!

Về sau Dư Phát rút ra được kinh nghiệm: đến chậm một lát còn dở hơn cả đến muộn hẳn hoặc hoặc thậm chí vắng mặt. Nếu qua giờ tự ôn tập, các thầy Hiệu trưởng và chủ nhiệm đều đã trở về phòng làm việc, chẳng còn có ai chờ đợi bạn nữa, bạn cứ việc lẳng lặng mà lẻn vào.

Bây giờ Dư Phát còn phải trốn trong vườn vải chờ cho hết giờ tự ôn đã. Nhưng dù đã làm hay chưa làm bài thì khi vào lớp thầy Quảng cũng chẳng tha cho bạn. "Vì sao không làm bài tập?" Thầy Quảng nhất định sẽ hỏi thế rồi lại "Vì sao?". Dư Phát vắt óc nghĩ ra "Bởi vì... cho nên...", nhưng mãi cũng đã dùng hết. Không bao giờ được trả lời là: "Em không biết làm". Nếu mà trả lời thế thì nhất định sẽ phải ở lại để phụ đạo. Dư Phát nghĩ bụng: "Thầy Quảng ơi! Thầy yêu nghề quá đi mất".

Sau tiếng chuông báo vào học, Dư Phát vào lớp. Tiêu Dao bảo bạn lên gặp thầy Quảng. Dư Phát kêu lên ngạc nhiên, chạy vội lên phòng thầy, nhưng lại gặp thầy trên đường. Đối với Dư Phát, vẻ mặt thầy Quảng được thể hiện bằng loại cổ văn viết liền, không có chấm câu, rất khó hiểu.

_ Dư Phát, đợt kiểm tra này em có chuyện gì thế? Gần như là nộp giấy trắng.

Không chờ cho Dư Phát tìm lời biện hộ, thầy Tôn đã bước tới:

_ Thầy Quảng à, thầy Cổ mời thầy.

_ Vâng, tôi đến ngay đây. - Thầy Quảng đáp xong vỗ vỗ vào vai Dư Phát - Về lớp trước đi.

Dư Phát thở phào, mái tóc trước trán rung rung. Cậu ta vô cùng biết ơn thầy Tôn.

Thầy Quảng dạy lịch sử, trong bụng thầy đầy ắp những niên hiệu triều đại, cách mạng khởi nghĩa, còn đầu thì đầy ắp những câu hỏi thi đại học. Hễ cứ lên lớp là thầy lại: "Năm xxx đề thi đại học có giải thích danh từ...". Nếu không tin bạn cứ đi kiểm tra đề thi năm ấy chắc chắn sẽ thấy đúng như thầy nói. Có một học sinh cố tình nói lung tung:

_ Thưa thầy em đã kiểm tra, đề thi đại học năm 90 không có như thế ạ.

Thầy Quảng chậm rãi đáp:

_ Hãy về xem lại cho kỹ, là câu hỏi nhỏ thứ bảy đề thi số một.

_ Không có ạ, em đã xem kỹ rồi mà.

Thầy Quảng không nói nữa mà rút từ trong cặp ra một quyển sách vừa to vừa dày mở ra tra ngay trước mặt cậu học sinh đó, và ngay lập tức "trị" được cậu ta. Hóa ra thầy Quảng đã chép lại rất cẩn thận và đầy đủ tất cả các đề thi đại học của từng năm vào một quyển sổ.

Trong mười mấy năm khôi phục lại chế độ thi đại học, gần như năm nào thầy cũng đứng trên bục giảng cho lớp mười hai, gần như năm nào thầy cũng cùng với học trò vượt qua "tháng bảy đen tối" nên thầy luôn được lãnh đạo đánh giá cao và nhận được sự tôn trọng của đồng nghiệp.

Nghe một tiết giảng về lịch sử của thầy từ Vương An Thạch biến pháp cho đến cách phạt roi của Trương Cự Chính thì như thể ào ào hàng mấy trăm năm trôi qua, giống như theo mạch ngầm xuyên suốt thời gian. Chỉ có điều nghe bài giảng của thầy phải chú tâm thực sự mới có thể hiểu thấu hết ý nghĩa hay của nó. Khi giảng bài, thầy chẳng như các thầy khác vung tay nhướn mày để lôi cuốn người nghe. Những cái khác chưa nói, chỉ riêng giọng Quảng Đông nói tiếng phổ thông của thầy đã khiến cho nhiều học sinh miền Bắc phản ứng, vì thế giờ giảng của thầy trên lớp bao giờ cũng có học sinh thì thầm chuyện riêng, hoặc nghịch ngợm gì đó.

Đang trong giờ học, bỗng có một viên giấy rơi ngay chân Trần Minh. Viên đạn giấy bỗng dưng bay vèo đến khiến cho con người chuyên tâm vào việc nghe giảng giật cả mình. Cậu ta nhặt lên xem. Đó là một bức tranh hài hước vẽ thầy Quảng. Bức vẽ thật bôi bác: đôi mắt hình tam giác, cái mũi thì đúng là một củ tỏi, đặc biệt là một cái sẹo to chừng ba tấc lù lù ngay giữa mặt, trông vừa thô vừa xấu, một cái ngoặc chữ thập được dán bằng vải nhựa. Trần Minh cầm tờ giấy mà cứ băn khoăn không hiểu ai vẽ đây? Bạn thấy kỳ lạ thật. Nghĩ mãi chắc là Dư Phát ở phía sau ném lên, cậu ta quay lại định đưa trả Dư Phát, chẳng ngờ Dư Phát đang ngủ gật. Đang lơ mơ bị Trần Minh đập một cái, tay cậu ta luýnh quýnh quơ đúng vào cái hộp cơm để trong ngăn bàn làm nó rơi cộp xuống đất. Cậu ta cuống lên cúi xuống nhặt. Cả lớp cười ồ. Các bạn đều biết Dư Phát là tay đại nghịch ở lớp. Cậu ta có cái lệ, hễ đến tiết thứ tư mà thầy giáo kéo dài bài giảng là thế nào cái hộp cơm của cậu ta cũng lăn xuống đất, nhắc thầy giáo rằng: "Giờ ăn cơm đã đến rồi, thầy cho lớp nghỉ thôi". Nhưng hôm nay mới vào giờ thứ nhất, tại sao hộp cơm của Dư Phát đã rơi xuống đất? Các thầy đang lên lớp bực nhất là bị người phá quấy. Thầy nói giọng không vui:

_ Có học hay không nào?

Cả lớp lập tức im lặng. Thầy Quảng giảng tiếp:

_ Ừ, cái này... - Vừa rồi bị cắt ngang, thầy không nhớ đã giảng đến đâu nữa nên nói lại một lượt bài vừa giảng.

Có bạn nhắc thầy:

_ Đã giảng rồi ạ.

Thầy bị nhắc nên có vẻ không hài lòng, nhưng miệng vẫn bảo:

_ Các em nghe thêm một lượt nữa cũng không thừa đâu.

Bạn đó lè lưỡi không dám nói gì nữa.

Nói đến Dư Phát, khi giở tờ giấy ra xem, thấy vẽ thật tuyệt, bụng nghĩ: "Trần Minh vẽ giỏi thật, vẽ rất ấn tượng". Bình thường có nói gì thì nói, nhưng hôm nay Trần Minh lại đưa cho bạn bức vẽ này thì Dư Phát hơi bị ngạc nhiên, thế là tiện tay viết lên dòng chữ "Chân dung Quảng Bỉnh Văn" rồi ném trả cho Trần Minh. Nhưng vừa ném, chẳng may nói vọt qua đầu rơi ngay trước bục giảng của thầy.

Thầy Quảng bước xuống, vừa rồi thầy đang bực mình về chuyện Dư Phát quấy đảo. Nhặt tờ giấy lên xem, sắc mặt đột biến, thầy vung tờ giấy đó lên, miệng hét:

_ Em giỏi thật đấy.

Dư Phát thấy thế, cầm vội sách lịch sử lên, đầu cúi gầm.

_ Em đứng lên!

Dư Phát nghiêm chỉnh đứng lên, miệng lẩm bẩm:

_ Không phải em vẽ.

_ Vậy ai vẽ?

Dư Phát nhìn đi nhìn lại Trần Minh, chờ bạn đứng lên. Cuối cùng cậu ta đành chịu, nhưng cậu ta vẫn cố nói hai chữ: "Trần Minh".

_ Không phải em vẽ ư? Vậy chữ của ai đây?

Dư Phát mấp máy miệng nhưng cuối cùng không nói gì, mãi cuối cùng mới nói:

_ Là người khác đưa cho em.

Lúc ấy Trần Minh đứng lên nói:

_ Cậu tung cho tớ.

Dư Phát đứng ngẩn ra, miệng há to.

Thầy Quảng nói:

_ Nói không phải Trần Minh vẽ, tôi tin. Em ấy tuyệt đối không bao giờ làm những việc lếu láo như vậy. Nói không phải là em, tôi... - Thầy giáo tỏ thái độ biện hộ cho người học trò giỏi.

Dư Phát nhìn Trần Minh rồi lại nhìn thầy Quảng, đôi mày cau lại ánh mắt tỏ vẻ phẫn nộ. Bạn quăng mạnh cuốn lịch sử, văng một tiếng "Dở hơi!" rồi ngồi xuống.

Hành động ấy lại một lần nữa làm thầy giáo nổi giận:

_ Em... em! - Giận quá, thầy không nói được ra tiếng - Được rồi, tôi cũng chẳng cần nói thêm nữa, em mang sách vở lên phòng giáo viên.

Không hiểu sao hôm nay thầy Quảng lại làm điều ấy. Thầy lôi Dư Phát lên phòng giáo viên, ném bức tranh biếm họa ấy lên bàn làm việc rồi tức giận nói:

_ Thế này còn là học sinh được không?

Thầy Quảng kể lại đầu đuôi, các thầy giáo đều thông cảm than thở:

_ Học sinh bây giờ thật khó dạy.

Cũng có thầy giáo đi đến bên khuyên:

_ Đừng có quá giận thế, bác Quảng! (Thầy Cổ gọi thế là để thể hiện sự kính trọng nên một số thầy cũng gọi theo).

Dư Phát thì nghênh nghênh đứng trước mặt các thầy giáo, chân nó đánh nhịp, đầu ngẩng cao, mắt nhìn trần nhà, ra cái vẻ chẳng thèm để ý gì cả. Thái độ ấy càng làm thầy giáo nổi giận:

_ Đứng cho tử tế. Tôi bảo đứng cho ngay ngắn!

Mệnh lệnh ấy chẳng có chút hiệu lực nào. Dư Phát vẫn cứ nghênh nghênh như thế, nheo mắt lại nhìn thầy giáo với vẻ coi thường không cần giấu giếm. Dư Phát không cho mình để lộ vẻ sợ sệt.

Thế là các thầy lại ra sức dạy bảo cậu ta. Thầy Tôn dạy Toán thì thở dài rằng bài làm của Dư Phát qua quýt, mà những chỗ sai của nó đều giống của các bạn ngồi xung quanh. Thầy chính trị thì kể lể Dư Phát lên lớp không chịu chú ý nghe giảng, ảnh hưởng đến người khác như thế nào, không tôn trọng người khác ra sao, lấy thầy làm mẫu vẽ như thế nào.

_ Thầy Giang đâu? - Các thầy bắt đầu tìm thầy chủ nhiệm của Dư Phát.

_ Tiết này thầy ấy lên lớp.

_ Chờ thầy chủ nhiệm của cậu về rồi nói chuyện.

Dư Phát vẫn cứ nghênh ngáo, dường như cậu ta là người xem chuyện ầm ĩ giữa đường.

Khi ấy thầy chính trị hỏi một câu khiến mọi người đều chú ý:

_ Cuối cùng thì Dư Phát vẽ bao nhiêu tranh châm biếm các thầy giáo? Đã bôi xấu bao nhiêu thầy giáo?

Dư Phát đột nhiên nổi quạu:

_ Em nói lại một lần nữa, không phải em vẽ! Không phải em vẽ!

Nói xong cậu ta xách cặp chạy thẳng ra ngoài, dập mạnh cửa. Cánh cửa sắt "sầm" một tiếng đóng lại.

MẤY KHI BA QUAN TÂM ĐẾN CON?

Dư Phát đùng đùng lao ra khỏi phòng giáo viên, chẳng biết đi đâu bây giờ. Giờ này không thể về nhà. Nếu bị bố biết thì rắc rối to, lôi thôi có khi còn ăn món "măng xào thịt" nữa ấy chứ. Dư Phát xách cặp lê bước trên phố. Cái cặp nặng trĩu trong tay nhưng bạn chẳng còn sức khoác lên vai nữa. Đi một bước bạn lại đá cái cặp một cái, cái cặp cứ bị lắc đi lắc lại như đánh đu. Trong giờ học mà một học sinh không ở trường lại xách cặp lang thang ngoài phố tất nhiên sẽ nhận được không ít ánh mắt ngạc nhiên của người đi đường.

Dư Phát đành đến cửa hàng của "người anh em". "Người anh em" mở cửa hàng cắt tóc bị nghi ngờ là "cắt tóc ôm" nên bị đóng cửa đến mấy lượt. Có điều cái tay Hoàng huynh này thần thông quảng đại nên chỉ qua vài ngày là lại được mở. Hôm nay vắng, chỉ có mỗi một cô em gội đầu. Cô ta có khuôn mặt rất xinh, nhưng bôi trát quá nhiều nên trông giống cách hóa trang cho diễn viên Kinh kịch. Cô ta nũng nịu tì vào vai Hoàng huynh: "Anh Hoàng, lát nữa chúng mình đi ăn ở đâu?". Thấy vẻ âu yếm của hai người, Dư Phát định đi nhưng "anh Hoàng" đã nhìn thấy qua gương. Hất tay cô xuống, anh ta đứng lên:

_ Phát ơi, hôm nay không đi học à?

Dư Phát buồn bã kể lại mọi chuyện.

_ Có cần anh đi nói chuyện với họ không?

_ Anh tuyệt đối không được làm lung tung. Việc của em, em tự giải quyết - Dư Phát vội vã nói.

Sau mười một giờ rưỡi, Dư Phát về nhà. Chẳng biết đứa nào mau miệng đã hót với ba. Đương nhiên bạn bị mắng một trận.

_ Không phải con vẽ. Thầy giáo phạt oan con.

_ Hừ, tại sao thầy phạt oan mày mà không phạt oan Trần Minh? Bởi vì hàng ngày mày lếu láo quá nhiều rồi, đúng không?

_ Ba ơi, ba đừng có nhắc đến Trần Minh trước mặt con nữa, chính nó lần này hại chết con đấy.

_ Mày muốn cho tao tin mày thật khó đấy. Thằng Trần Minh con nhà người ta đấy, rõ ràng mọi mặt đều hơn mày. Học hành giỏi giang, lại rất đàng hoàng, ai ai cũng phải khen nó. Cha nó mới sung sướng làm sao. Còn mày, con mới cái chết giẫm...

_ Từ nhỏ tới giờ, lúc nào ba cũng Trần Minh thế này, Trần Minh thế kia. Ba chỉ toàn mắng con thôi, đã mấy khi ba quan tâm đến con chưa?

_ Tao mà còn không quan tâm đến mày ư? Mày muốn cái gì tao mua cái đó. Đồ ăn mặc đều là thứ tốt nhất.

_ Vâng, ba chỉ biết cho con tiền.

_ Mày còn muốn gì nữa đây? Chú Trần cũng thế, vậy mà Trần Minh nó học ra sao?

_ Nó là nó, còn con là con!

_ Tao trông cái bộ mày, ỉa không ra lại oán chuồng xí! Sinh được thằng con trai như Trần Minh thì mười đứa cũng ít, còn như mày thì nửa đứa đã quá nhiều.

_ Sao hồi ấy ba không bóp chết con đi? - Dư Phát nhảy lên.

_ Đồ chết giẫm. Mày, mày cút đi cho khuất mắt!

Dư Phát lao ra khỏi nhà. Buổi chiều cũng không thèm đi học, ngồi ườn trong cửa hàng của "anh Hoàng" cả nửa ngày.

Mới có hơn sáu giờ, bóng tối đã chầm chậm buông. Vườn trường khi ấy đã vắng lặng chẳng còn ai. Đây chính là "Thời gian yên tĩnh của trường". Sân trường náo nhiệt như tranh thủ cái giờ phút yên tĩnh này để nghỉ ngơi, xả hơi sau một ngày vất vả. Nó đâu ngờ rằng một cậu học sinh bị tội oan đang đến để trút bao nỗi phẫn nộ và bất mãn lên mình.

Dư Phát làm xáo lộn tanh bành toàn bộ bàn ghế của lớp 4 khối Mười, mồm phẫn nộ chửi bới: "Chết này, chết này".

Khi ấy ông già coi trường đang đi tuần, chợt thấy lớp 4 khối Mười lộn xộn như thế liền túm ngay lấy Dư Phát:

_ Ở lớp nào, tên là gì?

Hẳn là rận nhiều không biết ngứa, Dư Phát trả lời rõ ràng:

_ Dư Phát, lớp 4 khối Mười!

Ra khỏi trường, trời đã tối. Không ngờ lại gặp Vương Tiếu Thiên ở cổng trường.

_ Sao cậu lại ở đây? - Dư Phát hỏi.

_ Tớ tìm cậu.

_ Tìm tớ?

_ Ừ, tớ, tớ có việc muốn nói với cậu.

_ Có phải giờ lên lớp buổi chiều, thằng Trần Minh chết tiệt lại giở trò?

_ Chuyện này...

_ Lại nghe chuyện Trần Minh nữa thì đầu tớ vỡ tung lên mất. Không thể ngờ là Trần Minh lại thâm độc đến thế. Rõ ràng là cậu ta đưa bức tranh cho tớ, tớ chỉ viết thêm bốn chữ vào đó thôi. Thế mà cậu ta lại đổ diệt là tớ vẽ. Ông Quảng thì không công tâm cứ nhất định tin lời cậu ta. Tớ hận họ chết đi được. - Dư Phát rít mạnh hai hơi thuốc rồi nhả khói.

_ Nói đi, cậu tìm tớ có việc gì vậy? - Dư Phát hỏi.

_ À, không, không có chuyện gì, chỉ là hỏi xem mai cậu có đi học không?

_ Đi cái đồ nhà cậu ấy!

BẠN ẤY BỊ OAN

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Hôm nay Dư Phát lại không đi học. Chúng mình lo cho bạn ấy quá. Bạn ấy vồn là học sinh cá biệt. Lần này lại xảy ra chuyện này, hậu quả thật khó lường. Trong lớp bàn tán khá nhiều, nói về tương lại của cậu ấy, có bạn cho rằng cậu ấy sẽ bị đuổi học, người thì bảo tự cậu ta đã bỏ học rồi thôi.

Mình thật sự bất bình cho Dư Phát. Cậu ấy bị oan.

Chỉ có mỗi mình là biết toàn bộ sự việc. Bức tranh biếm họa ấy là do Vương Tiếu Thiên vẽ. Mà cũng chỉ có Vương Tiếu Thiên mới có thể làm thế. Cậu ta vốn định tung cho Dư Phát để bạn thưởng thức tác phẩm của mình, nhưng lại ném trúng cho Trần Minh, Trần Minh tung lại cho Dư Phát. Rồi sau đó...

Thầy Quảng chắc như đinh đóng cột rằng chính Dư Phát vẽ. Cả Dư Phát lẫn Trần Minh đều nghi ngờ nhau nhưng không ai ngờ rằng đó là do Vương Tiếu Thiên vẽ.

Vương Tiếu Thiên khiến cho người ta thật thất vọng. Việc cậu ta gây ra, người khác lại chịu hậu quả. Bình thường cậu ta và Dư Phát rất "friend" với nhau, gọi nhau anh anh em em, đến khi có sự cố thì lại... Thất vọng quá.

Có một số người thế này: bình thường thì nói năng ra vành ra vẻ, nhưng lúc cần thể hiện mình thì lại co dúm. Thật chẳng ra làm sao cả. Mình vốn có thiện cảm với Vương Tiếu Thiên: nhiệt tình, dũng cảm, hài hước. Lần này mình quá thất vọng. Thật lạ, làm sao Lưu Hạ lại bị cậu ta thu hút thế nhỉ? Kỳ quá!

Viết những dòng này, chợt mình nhận ra rằng, mình không chỉ thất vọng vì Vương Tiếu Thiên mà còn thất vọng với chính bản thân mình. Chẳng phải mình cũng sợ sệt, hèn kém, trốn tránh đó là gì? Mình biết đầu đuôi câu chuyện, thế mà mình không dám nói ra.

Mình không thể tự tin hoàn toàn vào bản thân, cũng không thể hòa hợp được như Hân Nhiên. Vĩnh viễn mình luôn tự mâu thuẫn. Một mặt muốn có chính nghĩa, một mặt lại bo bo muốn giữ bản thân. Mình có tư cách gì mà phê phán Vương Tiếu Thiên đây?

Nực cười!

Không biết Dư Phát ngày mai có đến không? Mình thực sự hy vọng Vương Tiếu Thiên dám đứng ra. Nhất thời xúc động, mình cũng định nói rõ thật hư cho thầy Quảng nhưng lại không dám. Trời, Hiểu Húc ơi Hiểu Húc, cuối cùng thì mình là kẻ như thế nào đây?

Mình cũng chẳng biết. Thật đấy, có lúc mình cảm thấy bản thân thật tồi tệ, nhưng mình quyết không làm một cô gái xấu.

CÔ GÁI ẤY NHÌN THẤU TẤT CẢ

Ngày thứ ba, Tiêu Dao nói với mọi người rằng Dư Phát đã bỏ không về nhà hai đêm nay rồi. Cả lớp xôn xao bàn tán. Với tính cách của Dư Phát thì chuyện gì cậu ấy cũng dám làm. Dứt khoát cậu ấy đã bỏ nhà đi rồi. Khi Tiêu Dao báo cho thầy Giang biết, thầy cuống cả lên. Điều ấy giống như trong phim, nhưng chớ xảy ra chuyện gì đấy. Sau khi biết chuyện căng thẳng ấy, thầy Giang đã gọi điện đến nhà Dư Phát mấy lần nhưng máy đều bận. Khi ấy thầy đang có việc gấp nên tạm gác lại. Hôm nay nghe Tiêu Dao nói thế, thầy thót cả ruột, luôn mồm tự trách mình đã coi thường chuyện này. Dù thường ngày thầy luôn luôn nói trên lớp: "Các em đã là người lớn rồi...". Nhưng thầy biết, lứa tuổi này đang ở thời kỳ quá độ. Trong con mắt của trẻ bốn tuổi thì chúng là người lớn, nhưng trong con mắt của người bốn mươi tuổi thì chúng chỉ là trẻ con. Những đứa trẻ trong lứa tuổi này cần sự giúp đỡ hơn bất kỳ người ở lứa tuổi nào.

Thầy Giang bảo Tiêu Dao là sau giờ tan lớp bảo các bạn chia nhau đi tìm Dư Phát. Thầy Quảng cũng rất sốt ruột, thầy vừa lo lắng lại vừa oán trách:

_ Học sinh bây giờ tính cách quá mạnh, dễ xúc động, chuyện đã như thế không nhận lỗi lại còn làm cho người lớn lo lắng.

Tan học, các bạn chia nhau đi tìm. Thầy Giang cũng cùng đi. Thầy Quảng muốn đi, nhưng thầy Giang bảo:

_ Thầy Quảng, sức khỏe thầy không tốt, thầy nên về nhà nghỉ ngơi đi.

Tiêu Dao cũng nói:

_ Thưa thầy, chúng em đông lắm rồi ạ, thầy cứ về nhà đi!

Thầy Quảng nghĩ: Thế cũng được, tìm thấy cậu ấy nhất định phải gọi điện cho tôi đấy, có thế tôi mới yên tâm.

Mọi người gấp rút bắt tay vào việc, chỉ có mỗi Vương Tiếu Thiên cứ chậm rãi thu dọn sách vở. Có người giục:

_ Tiếu Thiên, cậu nhanh lên chứ.

Tiêu Dao nói:

_ Thôi được rồi, chúng mình đi trước đi.

Vương Tiếu Thiên ngẩn ngơ nhìn mọi người đi hết. Khi ấy Lưu Hạ có ý tốt chạy đến:

_ Vương Tiếu Thiên, hai chúng mình cùng đi đi, đi tìm Dư Phát.

_ Ừ! - Vương Tiếu Thiên ậm ừ đáp, nhưng vẫn chậm rãi thu dọn sách vở.

Lưu Hạ đứng bên cứ luôn mồm nói:

_ Chả hiểu Dư Phát đi đâu nhỉ? Không hiểu trường có đuổi học cậu ấy không? Cái cậu Dư Phát này chẳng biết nghĩ gì cả, ai lại làm những chuyện như thế bao giờ? Cậu ấy cũng tội thật đấy, bị người khác đổ lỗi cho, bị người khác chơi cho một vố!

Tiếu Thiên vẫn chưa thu dọn xong sách vở, Lưu Hạ kêu lên:

_ Bạn làm sao thế, cứ dờ dẫm mãi. Mình có cảm giác như chuyện này không phải do Dư Phát gây ra, dứt khoát bên trong còn có sự tình gì nữa đây. Điều quan trọng nhất của con người là phải có lương tâm, có phải không, Vương Tiếu Thiên?

Vương Tiếu Thiên rất xấu hổ, cậu ta sợ Lưu Hạ biết. Cậu ta tưởng tượng bộ mặt của Lưu Hạ sau khi tường tận mọi chuyện.

_ Cậu làm sao thế, hết ậm lại ừ.

Khó khăn lắm Lưu Hạ mới lôi được Vương Tiếu Thiên ra khỏi lớp. Cậu ta lặng lẽ bước. Cứ mấy lần định nói nhưng rồi lại không mở miệng ra được. Lưu Hạ thì cứ như con chim sẻ ríu rít không ngừng.

_ Mấy hôm trước mình vừa mua được một chiếc đĩa CD của Hoàng Hựu Thiên. Bạn có muốn mượn nghe không? Mình thực sự khâm phục lòng can đảm của Hoàng Hựu Thiên. Anh ta dám công khai thừa nhận trên tivi là trước kia đã từng vào trại quản giáo thiếu niên, và tỏ ý hối tiếc. Kỳ thực làm như thế hình tượng về anh không hề bị tổn hại một chút nào mà những người hâm mộ càng yêu mến hơn.

Vương Tiếu Thiên vẫn không mở miệng. Lưu Hạ đâm cáu:

_ Sao mình nói mãi mà bạn không chịu mở mồm?

Vương Tiếu Thiên buồn bực trong lòng:

_ Lưu Hạ, mình...

_ Bạn làm sao, cứ nói đi! - Lưu Hạ chờ đợi.

_ Mình... rất mệt, muốn về nhà. Bạn đi một mình đi.

Khi ấy, Hân Nhiên và Hiểu Húc đi qua, Lưu Hạ hỏi:

_ Đi đâu đấy?

_ Đi tìm Dư Phát.

Hiểu Húc bĩu môi.

_ Bọn này không giống kẻ máu lạnh đâu!

Nhìn hai người đi qua, Lưu Hạ hỏi Vương Tiếu Thiên:

_ Sao các cậu ấy lại nói thế nhỉ?

_ Nếu nói với cậu là bức tranh ấy là do tôi vẽ, thì cậu có ngạc nhiên không? Cậu có còn để ý đến tôi nữa không? - Vương Tiếu Thiên không dám nhìn Lưu Hạ, cậu nghĩ chắc lúc này mặt Lưu Hạ đầy sự ngạc nhiên và phẫn nộ.

_ Nếu không quan tâm thì trước đây đã không quan tâm rồi. - Lưu Hạ tựa như cười - Thực ra mình biết từ lâu rồi.

Lần này đến lượt Vương Tiếu Thiên thực sự ngạc nhiên và phẫn nộ. Sự lo lắng ngại ngùng vừa rồi biến mất. Cậu ta chợt hiểu ra rằng mọi điều tốt xấu của mình đều bị cô bạn này biết hết.

Quả thực là Lưu Hạ biết mọi chuyện từ lâu. Ý nghĩ đầu tiên của bạn là tìm Vương Tiếu Thiên mắng cho một trận; suy nghĩ rồi lại không làm thế nữa. Bạn nghĩ cách này sẽ cảm hóa được Vương Tiếu Thiên.

_ Người chứ có phải thánh đâu, ai mà chẳng có lúc mắc lỗi, chỉ cần biết mà sửa thì chẳng sao. - Lưu Hạ nói mà tự mình cũng cảm động - Con người ta quý ở chỗ biết nhận ra lỗi mà sửa.

Vương Tiếu Thiên không hề cảm động chút nào, cậu ta ghét cái thái độ làm ra vẻ khoan dung của Lưu Hạ, ghét cái bộ dạng làm ra chúa cứu thế của Lưu Hạ. Cậu ta không muốn lằng nhằng mãi với Lưu Hạ.

_ Mình đi đây. - Nói xong, cậu ta đi liền.

_ Hết ư? Thế là hết ư? - Lưu Hạ gọi.

Vương Tiếu Thiên vẫn cứ đi thẳng.

_ Lần này thì mình ngạc nhiên thật đấy. Mình không quan tâm đến cậu nữa.

Vương Tiếu Thiên dừng chân giây lát rồi lại đi tiếp.

CHƯƠNG XXI

QUÁ TRỌNG NGHĨA KHÍ "ANH EM" ĐẤY!

Ngồi trong phòng làm việc, thầy Giang lại châm thêm điếu thuốc nữa. Chiếc gạt tàn thuốc lá trên bày đầy ắp những đầu thuốc hút dở chưa tắt hết lửa.

_ Thưa thầy - Khi ấy có người gõ cửa.

_ Tiêu Dao đấy à, có chuyện gì? Thầy Giang vội giụi điếu thuốc.

_ Thầy Giang! - Tiêu Dao bước vào nhìn thấy chiếc gạt tàn đầy mẩu thuốc - Thưa thầy, chắc thầy đau đầu về chuyện của Dư Phát?

_ Quả thực là Dư Phát xé chuyện bé thành chuyện to rồi. - Thầy Giang cười đau khổ.

_ Thưa thầy, lẽ nào thầy cũng cho rằng Dư Phát vẽ tờ tranh ấy sao?

Thầy Giang sững người.

_ Thầy không hiểu bọn em rồi. Dư Phát tuy nghịch ngợm nhưng cậu ta không vẽ nổi... Nói thực, bức vẽ ấy nhất định phải do một người có trình độ vẽ nên, Dư Phát không vẽ nổi đâu...

Thầy Giang cau mày.

_ Vì sao thầy Quảng cứ khẳng định rằng việc ấy là do Dư Phát? Chắc chắn không chỉ bức vẽ ấy do Dư Phát ném, mà nét chữ lại là của bạn ấy. Nhưng nguyên nhân chủ yếu hơn cả là một loạt những biểu hiện lâu nay của cậu ta và ấn tượng của các thầy giáo. Điều đó có công bằng không?

Đôi mày thầy Giang cau lại căng thẳng.

_ Em có biết ai vẽ không?

_ Thưa thầy có ạ. - Tiêu Dao nói - Nhưng em không thể nói ra được, em hy vọng bạn ấy sẽ tự mình nói. Em tin bạn ấy sẽ tự đứng ra.

Bất giác thầy Giang ngắm nghía Tiêu Dao từ trên xuống dưới, cứ như lần đầu nhìn thấy bạn vậy. Khuôn mặt vuông vức, mày rậm mắt to, không thể nói là rất đẹp trai, nhưng phong độ toát ra từ con người này thực sự rất đàng hoàng.

_ Bạn ấy là học sinh chiếu cố. Chiếu cố mới được vào trường. Mà trường thì có quy định, nếu bạn ấy phạm lỗi, bị phạt, trường sẽ đuổi. Khi mới vào học, trường tính toán đến lợi ích của trường nên ra giá rất cao. Đã thế thì Dư Phát là học sinh trường trung học Số Chín rồi, nên đối đãi như mọi học sinh khác, sao lại coi như vất bỏ gánh nặng mà gạt bạn đi đươc? Làm thế với Dư Phát là không công bằng, hơn nữa Dư Phát lại bị oan. Nếu không, theo tính cách của bạn ấy không thể có chuyện phá phách bàn ghế buổi tối được... Thưa thầy, đấy là những điều mà em muốn nói.

_ Tiêu Dao, em nói phải đấy, cám ơn em. Thôi mau đi tìm Dư Phát đi. - Thầy Giang gật đầu.

Tiêu Dao vâng lời, vội quay đi tìm bạn.

Nhìn theo bóng sau lưng Tiêu Dao, thầy Giang gật gật đầu như có suy nghĩ gì đó.

Ra khỏi khu phòng học, đi qua sân thể thao, Tiêu Dao nhìn thấy Vương Tiếu Thiên. Đằng sau cậu ta là cái bóng kéo dài, trên sân trường hoang vắng trông thật cô đơn.

Không gọi Vương Tiếu Thiên, Tiêu Dao đi thẳng ra ngoài cổng trường.

Lại thêm một hôm nữa Dư Phát không đi học. Vương Tiếu Thiên càng lo lắng. Lưu Hạ không thèm để ý đến bạn nữa, không để ý thực sự. Cậu ta biết rằng lần này không thể mua một vài món quà hoặc rủ đi ăn món ăn sẵn ở nhà hàng Mắc Đônan là dỗ được Lưu Hạ.

Vương Tiếu Thiên quyết định phải nói ra sự thực. Ý nghĩ ấy từng hiện lên nhiều lần trong óc cậu ta, nhưng cuối cùng đều bị khỏa lấp đi bởi hoàn cảnh bên ngoài làm cho cậu ta muốn nói mà không nói được. Giờ thì không thể do dự được nữa rồi, cần phải nói rõ mọi chuyện! "Điều đó có gì mà không được" - Vương Tiếu Thiên nghĩ. Suy nghĩ ấy làm tăng dũng khí cho cậu ta rất nhiều đồng thời cũng khiến lòng nhẹ nhõm hơn.

Lúc sắp tới phòng giám hiệu, bất chợt Vương Tiếu Thiên gặp Trần Minh từ trong đó đi ra. Hai người nhìn nhau không nói gì. Lạ thật, Trần Minh đến văn phòng làm gì, từ trước tới giờ cậu ta hầu như không tới văn phòng. Thôi đừng nghĩ nhiều nữa, giờ hãy cứ vào văn phòng trước đã. Vương Tiếu Thiên sợ rằng trên đường đến lại thêm một chút do dự, thêm một chút chần chừ thì sẽ dễ chùn bước, sẽ mất đi cái dũng khí mà bản thân khó khăn mới tích lũy được.

_ Thưa thầy Quảng, bức tranh biếm họa ấy do em vẽ đấy ạ! - Vương Tiếu Thiên nói thẳng vào đề.

_ Hử? - Thầy Quảng ngẩn cả người, sau đó thầy cười to:

_ Học sinh bây giờ trọng nghĩa khí anh em ghê thật! Cả một học sinh như Trần Minh cũng đến đây, giờ lại đến em tới nhận nữa.

Vương Tiếu Thiên chợt nhớ vừa gặp Trần Minh ở cầu thang, chắc cậu ta cũng đến vì chuyện này.

_ Thưa thầy, không phải Dư Phát vẽ đâu, em vẽ đấy ạ.

_ Vương Tiếu Thiên này, em...

_ Thưa thầy, bức tranh ấy em vẽ, em không có ác ý gì, chỉ có điều..., khi ấy em hy vọng thầy không tin, nhưng bây giờ.... Thưa thầy khi ấy em định ném tờ tranh cho Dư Phát, nhưng chẳng may lại ném trúng Trần Minh, Trần Minh đưa cho Dư Phát, Dư Phát chỉ viết thêm vào đó có mấy chữ...

_ Hoang đường! - Thầy Quảng ngắt ngang lời Vương Tiếu Thiên.

Vừa lúc ấy chuông báo lên lớp vang lên. Thầy Quảng ngả người vào lưng ghế, thở một hơi thật sâu, sau đó vẻ mệt mỏi không còn sức nói:

_ Về lên lớp đi.

Ra khỏi phòng các thầy, Vương Tiếu Thiên duỗi đôi tay, cười. Cậu thấy Trần Minh đang nhìn mình qua ô cửa kính màu nước trà góc cuối hành lang. Vương Tiếu Thiên không hề nao núng, mồm huýt sáo và đi thẳng.

Vài phút trước khi Vương Tiếu Thiên đến phòng các thầy, Trần Minh cũng đến đó. Trần Minh rất ít khi đến đó mặc dù cậu ta là cán sự học tập. Lần này không nghi ngờ gì nữa, ấy là do Dư Phát. Mặc dù cậu ta coi thường cái kiểu dựa vào tiền để được vào học của Dư Phát nhưng cậu ta vẫn tìm đến thầy Quảng để nói:

_ Có thể không phải Dư Phát vẽ thật bởi cậu ấy có thể đưa trực tiếp cho em. Viên giấy ấy là từ phía sau ném lên.

Sự thật đã rõ ràng. Thầy Quảng thầm tự trách: "Chính mình quá chủ quan, suýt nữa hại Dư Phát không được học nữa". Thầy Giang cũng ân hận vì công việc chủ nhiệm lớp chưa làm đến nơi đến chốn. Còn đám học sinh nam, sau khi sự việc đã rõ ngọn ngành, nút thắt đã được tháo bỏ, thì mọi chuyện lại như mưa qua nắng tới, tất cả đều vui vẻ như trước.

Dư Phát không giận thầy Quảng, cũng không bực Vương Tiếu Thiên. Ngược lại, qua chuyện này cậu ta cũng thấy mình từ trước tới giờ quả thực cũng "nọ kia" quá.

Còn đối với Trần Minh, Dư Phát cũng bắt đầu có cảm tình và tự nhận ra thiếu sót. Trần Minh thì vẫn như trước, bất luận Dư Phát chủ động tỏ ý cảm ơn ra sao, Trần Minh vẫn chỉ cười thôi. Chỉ mỗi một lần, khi mọi người lại sôi nổi nói về tờ tranh biếm họa ấy, Hiểu Húc nói với Trần Minh một câu: "Cảm ơn bạn, Trần Minh", thì Trần Minh cảm động mãi, lẽ nào chỉ bởi vì chuyện của Dư Phát thôi sao? Bất luận thế nào thì cậu cũng có được những ánh mắt thân thiện và hữu hảo, những ánh mắt thật trong vắt khiến cậu nhớ tới biển. Trần Minh cảm thấy rất vui, một niềm vui chưa từng bao giờ có.

CÁC BẠN LỚP MÌNH ĐỀU RẤT ĐÁNG YÊU

_ Sự việc hôm ấy các thầy cũng có cái sai, đấy là khi chưa tìm hiểu cho rõ ràng đã có cái nhìn thiên lệch với học sinh. Quả thực hôm ấy tôi quá nóng nên mất bình tĩnh; vừa thấy bức tranh, tôi đã nóng mặt không nhịn nổi. Có tuổi rồi nên lòng tự tôn càng mạnh. Nhưng có một điều mà hôm nay tôi muốn nói, Vương Tiếu Thiên à, nếu em là thầy giáo mà bị học sinh bôi xấu trước mặt mọi người thì em nghĩ sao?

Thầy Quảng tháo cặp kính lão xuống, dùng vạt áo lau kĩ rồi lại đeo lên mắt:

_ Nhiều lúc nên tự lấy lòng mình mà suy ra lòng người.

Những lời nói tưởng như rất bình thường của thầy giáo lại khiến cho Vương Tiếu Thiên và các bạn càng thấy chua xót.

Mấy cậu con trai khi nghe thầy gọi lên phòng giáo vụ cứ nghĩ sẽ bị nghe mắng, nhưng thầy Quảng chỉ tự kiểm điểm bản thân, điều đó khiến chúng càng thấy khó xử.

Thầy lại nói tiếp:

_ Vương Tiếu Thiên vẽ bức tranh ấy thật cay quá. Tôi xấu đến như thế ư? Ha ha, nói thật, nếu hồi trẻ mà tôi nhìn thấy bức tranh ấy thì đã tức đến ngất xỉu. Khi tôi bằng các em bây giờ, tôi kị nhất bị người khác chê là mũi củ tỏi lắm đấy! - Nói rồi thầy cười rất to.

Trước kia các bạn đều nói là thầy Quảng tính tình kỳ quặc. Ngày Nhà giáo, học sinh có chuẩn bị quà tặng, nhưng giờ lịch sử hôm ấy lớp thật ồn, thầy không nhận quà mà còn cáu kỉnh nói:

_ Quà kiếc cái gì, các em cứ chịu nghe giảng đã là món quà tốt nhất rồi!

Từ đó trở đi bọn học sinh cứ gọi thầy là "Ông già kì quặc".

_ Sau này, khi tôi đã hiểu được hàm nghĩa của cái đẹp bên trong và cái đẹp bên ngoài thì tôi không còn buồn nữa. Hồi đó tôi nghĩ ba bốn chục năm sau mình dùng gì để tái hiện vẻ đẹp của tuổi trẻ? Chỉ có kiến thức, mà cũng chỉ vẻ đẹp về sau mới có được ấy mới là vĩnh cửu.

Vương Tiếu Thiên chân thành nói:

_ Thưa thầy, việc ấy là lỗi của em.

Thầy Quảng chuyển sang chuyện khác:

_ Thầy cũng có tuổi rồi, nhiều khi trong dạy học cũng cảm thấy lực bất tòng tâm. Nhưng thầy cứ nghĩ đến câu tục ngữ "Quăng ngói đi dẫn ngọc về" thì lại vững tâm bước lên bục giảng.

Dư Phát hỏi:

_ Thưa thầy, cái vết sẹo trên mặt thầy là do bị đấu tố hồi cách mạng văn hóa phải không ạ?

Vừa cất tiếng hỏi thì bị Trần Minh giúi cho một cái, Dư Phát cảm thấy lỡ lời nhưng không kịp nữa.

Thầy Quảng lại cười nhẹ nhàng:

_ Đúng đấy.

Mười năm náo loạn ấy đã đem lại cho người dân Trung Quốc bao nhiêu tai họa, đặc biệt là đối với trí thức, không cách nào trốn thoát cơn tai họa ấy, nhưng ánh mắt thầy vẫn luôn hướng về phía trước, thầy chưa bao giờ nhắc đến những nỗi oan khuất và khổ đau trước mặt người khác, kể cả con cái và học sinh của mìnnh. Thầy Quảng khoan dung chấp thuận tất cả.

_ Thưa thầy, thầy có hận không? - Dư Phát lại hỏi. Lần này Trần Minh không giúi bạn nữa.

Thầy Quảng cười nhẹ nhàng:

_ Mẹ nào chả thương con. Đôi lúc có đánh lầm hay mắng sai con, sau rồi mẹ lại nhận lỗi với con thì con nào nỡ giận mẹ? Con nào dám chửi mẹ, không nhận mẹ?

Thầy Quảng nói thật bình tĩnh, nhưng những lời nói ấy không hề bình thản chút nào trong lòng của Tiêu Dao và các bạn. Thanh niên thời này không chịu nổi một chút oan nào. Hơi khổ một chút, hơi oan một chút là đã cho rằng mình là người bất hạnh nhất thế gian này. Ngược lại, họ thiếu hẳn sự khoan dung và nhân ái của cha ông tổ tiên, đặc biệt là lớp người từ những năm sáu, bảy mươi. Chỉ riêng điểm này thôi thì thanh niên bây giờ đã đáng phải học tập lớp người trước rồi. Trong thư của ba Tiêu Dao gửi về có viết: "Ba cứ nghĩ chẳng may nhỡ có một tai họa nào đó ập đến, chẳng hạn như nạn đói thì đại đa số những người không sống nổi sẽ là lớp trẻ các con, bởi cuộc sống hiện tại của các con quá no đủ. Và ngược lại, những người đã từng chịu qua cái đói khổ như ba thì lại sống được".

Thầy Giang thì nói:

_ Việc này đối với tôi cũng là một lần dạy bảo. Lúc đầu tôi cũng không được bình tĩnh cho lắm. Rất may là có Tiêu Dao đã nhắc nhở tôi. Qua việc này tôi thấy các em lớp chúng ta đều rất đáng yêu. Sự khoan dung của Tiêu Dao, sự trung thực của Tiếu Thiên, sự dứt khoát của Dư Phát, lại còn sự hữu hảo của Trần Minh nữa, tất cả đều thật quý. Thầy hy vọng các em sẽ ngày càng chín chắn hơn. Và hãy giữ vững lòng tin của mình trong cuộc sống, phải chân thành và rộng lượng với cuộc sống.

Lời nói của các thầy làm cho tất cả các bạn học sinh ngồi đó đều thấy cảm động.

THÂM QUYẾN DỰA VÀO CÁC EM MAI SAU

_ Báo cáo! - Có tiếng gõ cửa phòng giám hiệu.

Thầy Giang quay đầu lại nhìn. Đó là Vương Tiếu Thiên, Dư Phát, Tiêu Dao, lại còn có cả người khác hội, là Trần Minh.

_ Chuyện gì vậy? Sao ai nấy nghiêm mặt thế?

Mấy cậu học sinh đùn đẩy nhau: "Cậu nói đi!", "Cậu nói đi!"

Cuối cùng vẫn là lớp trưởng nói:

_ Thưa thầy, chúng em muốn mời thầy và thầy Quảng ăn cơm ạ.

Mời thầy giáo ăn cơm ư? Chuyện lạ!

_ Sao lại mời chúng tôi?

_ Chúng em muốn kết bạn bè với các thầy! - Dư Phát cười. - Các thầy đáng làm bạn lắm!

Vương Tiếu Thiên giải thích thêm:

_ Thầy cứ yên tâm, đây là tiền do chúng em tiết kiệm. Em và Tiêu Dao làm việc trong kì nghỉ đông, Trần Minh có tiền thưởng, còn Dư Phát là do bán cổ phiếu ạ.

Thầy Giang nghĩ một lát rồi đến bên thầy Quảng nói nhỏ. Thầy Quảng cau cau mày nói gì đó với thầy Giang. Thầy Giang quay lại bảo đám học trò:

_ Được, tôi đi, thầy Quảng bận việc nên không đi được.

Ra khỏi trường, thầy Giang hỏi:

_ Vì sao thầy Quảng không đi được, các em có biết không?

Các cậu nam sinh nhìn nhau, lắc đầu:

_ Cha của thầy mới mất.

_ Ồ, ra là thế. Sao thầy vẫn lên lớp nhỉ, mà lại không đeo băng tang?

_ Thầy Quảng sợ mọi người phân tâm. Thầy bảo: Học sinh bị áp lực rất nặng nề trong học tập, chúng ta không nên làm cho các em bị kìm nén hơn về mặt tình cảm.

Mấy cậu học sinh im lặng.

Khi ấy thầy Giang chỉ ra ngoài trường, nơi có rừng cây nhỏ:

_ Các em có nhìn thấy dãy vải kia không? Đấy là thầy Quảng trồng đấy. Từ khi tham gia công tác đến nay, mỗi năm thầy trồng một cây, mỗi năm thầy dạy một lớp học sinh. Các em là lớp học sinh cuối cùng mà thầy dạy dỗ. Thầy sắp nghỉ hưu rồi. Sang năm các em có thay thầy trồng cây được không?

Tất cả đều gật đầu. Giờ đây mọi người mới hiểu rằng vì sao ngày Lễ các nhà giáo, thầy Quảng không vui vẻ nhận quà như các thầy giáo khác. Trong một lớp học mà trật tự luôn là vấn đề thì thầy giáo có tâm trạng ra sao trước một món quà được gói bọc thật màu mè? Chả trách thầy nói: "Các em yên lặng nghe tôi giảng bài là món quà quý nhất rồi".

Học sinh thường giận rằng thầy giáo không hiểu mình, nhưng liệu học sinh có hiểu được lòng thầy chăng? Thầy giáo phải chịu đựng biết bao khó khăn nhưng có bao giờ kêu ca với học sinh đâu? Đối với nỗi khổ của riêng mình, các thầy chỉ biết nín lặng chứ có nói ra ngoài đâu? Nếu như học sinh còn không thể hiểu được tâm tư của các thầy cô giáo đã tận tâm tận lực dạy dỗ mình, thì làm sao mà hiểu được nhân dân và đất nước mình đây?

_ Ngày 12 tháng Ba sang năm là tết trồng cây, chúng ta sẽ trồng tiếp vải thay cho thầy Quảng, sau này mỗi năm đều có người trồng tiếp.

Thầy Giang cùng học sinh vào một nhà hàng. Ăn xong, thầy Giang ra trước trả tiền, thầy nói:

_ Chờ sau này các em trưởng thành đi làm rồi sẽ tha hồ mời thầy.

_ Thưa thầy, ba em nói là trong thời kỳ đi học mà gặp được vài thầy giáo tốt thì coi như có ích cho người đó cả đời vậy. - Tiêu Dao nói.

_ Dù sao thì chúng ta cũng học được ở nhau khá nhiều điều. Các em rất có đầu óc, có kiến giải, lại có cả tài hoa nữa. Về nhiều phương diện, tôi không bằng các em đâu. Vương Tiếu Thiên biết vẽ tranh biếm họa, em rất có óc quan sát đấy, tôi rất phục, nét vẽ khá lắm.

_ Thưa thầy, xin đừng nhắc đến chuyện vẽ tranh nữa. Em thật rất hối hận, em thật có lỗi với thầy Quảng.

_ Sau này trên lớp thì chịu khó mà nghe giảng, đừng có đem thầy giáo ra làm người mẫu nữa. Nếu quả thật em thích vẽ thì nên đi học thêm vẽ. Thầy Quảng lớn tuổi rồi, không chỉ riêng học trò các em, mà ngay đến chúng tôi cũng tôn trọng thầy. Còn Dư Phát, đừng có ngủ gật nữa, hãy chịu khó học hành đi. "Sách đến lúc dùng hiềm quá ít". Học nhiều một chút cũng không phải hại đâu. Tiền cũng quan trọng, nhưng đối với con người nó không phải là quan trọng nhất. - Thầy Giang nói rất chân thành - Các em sống trong thời đại này, lại được sống ở Đặc khu, đó là một điều rất may mắn. Nếu như bản thân các em không cảm thấy được điều đó thì cần phải biết rằng ở Trung Quốc còn biết bao nhiêu trẻ em không được đi học, còn biết bao người có cuộc sống khó khăn. Về vật chất, các em hoàn toàn được thỏa mãn. Còn về tinh thần thì sao? Thâm Quyến ngày hôm nay là do cha mẹ các em làm nên, tuổi thanh xuân của họ lấp lánh nơi mảnh đất Thâm Quyến. Còn ngày mai thì sao? Ngày mai của Thâm Quyến trong chờ vào các em, không phải đó là hô khẩu hiệu đâu, mà nhất định là phải có những hành động thiết thực. Khi mới đến Thâm Quyến, tôi nghĩ cuộc sống ở đây thật sung túc, không hiểu những đứa trẻ được sống trong bầu mật ngọt này có chí hướng ra sao? Giờ thì tôi nhận thấy rằng, học sinh ở đây mang nhiều hoài bão, có chí hướng, ai cũng muốn mình sẽ làm giám đốc, làm ông chủ, đều muốn làm nên sự nghiệp lớn, điều đó rất tốt. Nhưng cũng tồn tại một vấn đề, là không muốn làm việc nhỏ, không muốn bắt đầu từ những việc nhỏ. Các em thấy có đúng không?

Mọi người đều cười.

_ Hôm nay trên báo chí không hẹn mà nên đều có chung một vấn đề, đó là bàn chuyện phát tài. Nói về cách kinh doanh, đó không chỉ là điều may rủi, mà là một nhu cầu tâm lý của nhân dân. Mọi người đều muốn làm ông chủ, làm phú ông, muốn làm cho người khác phải kính nể. Mỗi người đều có quyền tự chọn con đường đi cho mình, theo đuổi hạnh phúc mà mình mong muốn. Có điều muốn làm ông chủ của người khác, đầu tiên phải làm ông chủ tốt của chính mình. Tôi muốn trở thành thầy giáo và người bạn của các em.

Có mỗi Trần Minh đi bên thầy giáo, còn tất cả chậm rãi bước dưới đường. Màn đêm đang buông xuống, ánh đèn túyp đã sáng lên, những ngọn đèn đường bắt đầu tỏa ánh sáng lung linh. Thật đúng là một thế giới muôn màu sắc. Những người bán hàng rong chuyên họp chợ đêm bắt đầu tỏa ra khắp đường, bày sạp hàng. "Mua tất tơ đi, tất tơ bán rẻ đây, 15 đồng một đôi đây" - Có người đang rao hàng.

Trần Minh nhìn thấy tất cả điều đó, bạn không hiểu sao người ta lại sống một cuộc sống tầm thường đến thế.

Những cảnh bình thường nơi đầu phố ấy khiến cho thầy Giang cảm thấy một tình cảm trào dâng đối với sức sống mãnh liệt của xã hội.

_ Thưa thầy, chuyện thầy vừa nói về thầy Quảng thật cảm động, nhưng cũng thật chưa thỏa đáng lắm. Lẽ nào có mây chục cây vải ấy mà tiêu biểu cho cuộc đời một con người? Hơn nữa những cái cây kia, cây nọ thấp hơn cây kia, như một con đường trượt dốc, lẽ nào điều đó thể hiện ý nghĩa cuộc sống của con người sao? - Lần đầu tiên Trần Minh chủ động - Các thầy dạy trung học không ít người có tài, nhưng chỉ đem kiến thức của người này truyền cho người kia thì cũng chỉ đến thế mà thôi. Nếu như những người này là nhà khoa học, là kiến trúc sư thì cống hiến của họ đối với xã hội chẳng phải là rất lớn sao?

Mỗi một học sinh đều có những đặc điểm riêng của mình. Làm người thầy giáo tuyệt đối không thể dùng thước đo chung để đánh giá học trò mình, bởi như thế thì kết quả cũng giống như một thầy thuốc tầm thường kê một cái đơn thuốc giống nhau cho các con bệnh.

Thầy Giang nói:

_ Tuy em nhìn vấn đề còn lệch lạc, nhưng cách kiến giải rất độc đáo. Phải, trong các thầy dạy trung học có rất nhiều người giỏi. Nếu như được đổi sang vị trí khác thì chắc chắn tài năng của họ được phát huy triệt để, nhưng xã hội lại không thể thỏa mãn được mọi ý thích cá nhân. Vì thế nên mới "Làm một việc, yêu một việc".

_ Em không tán đồng quan điểm này. Người có khả năng làm khoa học lại đi bán khoai lang, thầy không thấy tiếc sao?

_ Hiện tượng không thể dùng hết tài năng của con người là điều trước kia có tồn tại. Sau khi cải cách mở cửa, đã có nhiều thay đổi. Hiện giờ trong nội địa, việc chọn nghề đã có một chế độ tương đối tự do, ở Đặc khu này thì càng không phải nói nữa. Có điều những công việc bình thường cũng cần có người làm. Xã hội cần có hoa hồng nhưng cũng cần có lá xanh...

_ Vâng, câu nói đó rất phổ biến. Nhưng giá trị của lá xanh cũng bởi có hoa hồng. Nếu như chỉ có lá xanh thì giá trị của nó ở đâu?

_ Sao em biết không có hoa hồng xuất hiện trong số học sinh của tôi?

Trần Minh không nói gì, cậu ta muốn làm hoa hồng.

Mười sáu, mười bảy đang là lứa tuổi có nhiều suy tư. Học sinh lứa tuổi này cần được thường xuyên giao tiếp trao đổi với những người lớn tuổi, chín chắn, sâu sắc hơn họ biết bao.

Tới bến xe buýt, Trần Minh và thầy Giang cùng nhìn nhau, cả hai không nói gì mà chỉ cười. Thầy vỗ vai trò, khoác tay trò đi tiếp về trạm xe phía trước. Thầy cảm thấy trò cũng muốn đi thêm một đoạn nữa để trò chuyện thêm.

_ Thầy Giang, chắc chắn thầy rất nhớ nhà, nhớ cô và con có phải không?

Câu nói ấy của Trần Minh khiến thầy hết sức kinh ngạc và rất cảm động. Thầy giáo quan tâm đến học trò, bao gồm cả đời sống cá nhân thì điều đó cũng dễ hiểu thôi, nhưng học sinh mà quan tâm đến đời sống cá nhân của thầy thì khiến thầy vô cùng ngạc nhiên và cảm động.

Lại tới một trạm xe buýt nữa, phía xa xa kia đã có xe đang tới. Trần Minh nói với thầy:

_ Ba của Tiêu Dao nói đúng. Nếu như trong khi đi học mà có được một thầy giáo tốt thì ảnh hưởng tới suốt đời người học trò ấy.

Với thầy Giang, Trần Minh rất tôn kính. Thầy không hề quan tâm đặc biệt gì với cậu, nhưng Trần Minh lại có cảm tình đặc biệt đối với thầy. Trước kia cô giáo chủ nhiệm Lan ở lớp Chín đặc biệt quan tâm và yêu quý Trần Minh, nhưng Trần Minh không tự hiểu nổi mình có cảm tình gì với cô không. Còn thầy Giang, chỉ tiếp xúc qua một học kì, cậu ta tự thấy lần đầu tiên có cảm tình đặc biệt đối với thầy giáo.

Muộn rồi, Trần Minh nói với thầy:

_ Thưa thầy, hôm nào rỗi mời thầy đến nhà em chơi. Nhà em có rất nhiều cây vải, giờ đã có cây chín rồi. Mời thầy đến nếm thử quả đầu mùa.

Có thể coi như đây là lần đầu tiên Trần Minh mời khách đến nhà chơi.

Làm thầy giáo, điều hài lòng nhất là có được sự tin tưởng và tôn trọng của học sinh, và tâm nguyện lớn nhất là đào tạo cho xã hội một lớp người tài năng xuất sắc. Giờ đây, những điều ấy càng khó có và quan trọng. Ngày nay, khi cải cách mở cửa không ngừng đi sâu, khi Trung Quốc và thế giới ngày một giảm dần khoảng cách, thì ở Đặc khu, trên mặt trận giáo dục mới mẻ, cần biết bao nhiêu hàng loạt người trồng vườn chân chính đó!

THIẾU NỮ THẦM YÊU TRỘM NHỚ

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Trời không còn sáng nữa, đèn trong phòng làm việc đã tắt. Mình biết thầy Giang sắp ra. Không cần nhìn mình cũng cảm thấy được. Ra vẻ không nhìn thấy, mình cầm quyển Anh văn đi đi lại lại trên hành lang và đọc, nhưng tim thì đập thình thịch. Thầy cách mình ngày một gần, thầy sắp nói chuyện với mình rồi. Quả nhiên thầy Giang bảo: "Lâm Hiểu Húc, chăm chỉ thế". Mình giả vờ như chợt nhớ: "Ồ, em cũng phải về nhà". Và thế là cả hai cùng xuống cầu thang (phải chăng mình rất khôn khéo).

Xuống dưới nhà, thầy Giang bảo đi dắt xe, lúc ấy mình mới nhận ra chiếc cúc áo thứ hai của thầy bị đứt. Mình rất muốn nói: "Thưa thầy, cúc áo thầy bị đứt, để em đơm lại cho thầy".

Nhưng mình không nói, có lẽ cũng là vì nỗi e thẹn của con gái. Nhiều khi mình chỉ muốn biến thành con trai. Nghe Vương Tiếu Thiên nói bọn cậu ấy cùng thầy đi ăn với nhau, mình phục quá; hay như Lưu Hạ hoặc Hân Nhiên ấy, có thể cùng chuyện trò hàn huyên với thầy. Thầy Giang, thầy có biết không? Em có rất nhiều điều muốn nói với thầy. Em rất muốn hỏi thầy, cuộc sống thầy có tốt không? Có hạnh phúc không?

Chiếc xe của thầy vừa lướt qua người mình: "Lâm Hiểu Húc à, đi đường cẩn thận nhé". Câu nói ấy như của người cha nói với con, thật là thân thiết và âu yếm. Thầy Giang vưà ngoái đầu lại liếc nhìn mình. Thực sự đôi mắt ấy hồi nhỏ mình đã nhìn thấy rồi.

Nhìn theo bóng thầy Giang biến dần trong biển người mênh mông, mãi mình mới thôi ngóng theo. Chợt nhớ tới chiếc cúc áo của thầy, mình hét to trong lòng: "Thưa thầy, hãy để em khâu áo cho thầy!"

Việc đầu tiên khi trở về nhà là tìm chiếc áo sơ mi trắng của mình cắt lấy chiếc cúc, bởi nó giống những chiếc cúc áo của thầy. Mai mình sẽ lặng lẽ đặt nó lên trên bàn giáo viên.

Ngày... tháng...

Những chiếc cúc áo của thầy đã được đơm, mình rất mừng. Phải biết rằng những chiếc cúc ấy là của mình. Nhưng khi đến gần thầy mới thấy đó là không phải là cúc áo của mình, chúng trông không hợp lắm với những chiếc khuy khác.

Mình muốn khóc. Vậy còn chiếc cúc của mình thì sao?

Lúc đang giờ học, mình lên nộp bài và tìm thấy chiếc cúc ấy ngay ở góc bàn của thầy. Mình nắm chặt nó, trong lòng buồn bã. Nó chẳng có ý nghĩa gì hết, đặt ngay ở trên bàn mà người ta không để ý. Mình nắm chặt chiếc cúc không bắt mắt ấy, đứng hồi lâu không động đậy.

CHƯƠNG XXII

CÓ LẼ CÔ ẤY LÀ EM GÁI THẬT

Cũng như mọi khi, Tiêu Dao phóng chiếc xe đua qua bến xe buýt trên đường 13 là lại gặp cô bé cũng họ Tiêu mặc bộ váy áo màu đen ấy, trong lòng bạn cảm thấy rất vui. Tiêu Dao cười với cô và phóng vượt qua. Cô bé thì thẹn thùng mủm mỉm cười.

Tiêu Dao định bụng gặp lần sau nhất định phải chào hỏi và nói chuyện với cô. Nhưng cứ mỗi lần gặp, thì không hiểu sao bạn không mở được miệng mà chỉ cười thôi. Và lại quyết định: "Lần sau gặp cô ấy nhất định phải chào hỏi mới được".

Có một lần tan học, ngay từ xa, Tiêu Dao đã nhìn thấy người đứng trên bến xe đường 13 rất đông. Chắc là tắc xe rồi. Mãi không thấy xe đến, cô bé sốt ruột nhìn đồng hồ. Tiêu Dao nghe các bạn ở lớp 3 khối Mười nói nhà cô bé ở khu La Hồ, cách trường rất xa. Nhìn thấy cô bé sốt ruột, Tiêu Dao cũng lo thay. Cậu ta đi chậm hẳn lại "Việc gì phải nghĩ, sao không đưa cô ta về nhà cơ chứ!". Nhưng vừa tới bến, không hiểu sao chân lại đạp mạnh đi một cái. Cậu ta dừng lại trước một cửa hàng, lặng lẽ cùng đợi xe với cô bé. Cuối cùng, xe tuyến đường 13 cũng tới, cô bé lên xe. Xe chạy, lúc ấy Tiêu Dao mới thở phào.

Lớp 3 đi thực hành phải qua cửa phòng học lớp 4. Lúc ấy, bọn con gái đều nhìn cả ra ngoài. Vương Tiếu Thiên vừa nhìn đã kêu ầm lên "Tiêu Dao, em gái cậu tới kìa!". Làm cho Tiêu Dao ngượng ngùng không biết nên làm thế nào. Trong mắt của Vương Tiếu Thiên thì cô bé đó như là em gái của Tiêu Dao bởi bố mẹ cô ta đang ở nước ngoài mà cô ta có cùng họ với Tiêu Dao. Lâu dần Tiêu Dao cũng cảm thấy cô bé và mình như có quan hệ thân thích nào đó. Lớp 4 có giờ ngữ âm cũng phải đi qua lớp 3, Tiêu Dao cũng bất giác dừng lại ở lớp 3 một lát. Có một lần, cô bé đi qua lớp 4, Vương Tiếu Thiên reo: "Tiêu Dao, em gái cậu đến kìa". Tiêu Dao cười cười. Vương Tiếu Thiên hát: "Em ơi - Hãy dũng cảm tiến lên phía trước đừng có quay đầu". Tiêu Dao tức quá muốn đánh Vương Tiếu Thiên. Lúc ấy cô bé quay đầu lại, không nhìn người hát mà nhìn Tiêu Dao một cách thân thiện. "Nếu quả thực cô ấy là em gái thì lần sau gặp nhau thế nào cũng phải chào hỏi" - Tiêu Dao nghĩ.

Từ khu phòng học lầu năm đến sân vận động cũng mất một quãng. Mỗi khi tập thể dục giữa giờ, học sinh cả khối lại xếp hàng rồng rắn trên sân. Trên đường ra sân, trong lúc chuyện gẫu với các bạn, Tiêu Dao cũng biết thêm một số điều về cô bé. "Cô ấy rất trầm tính", "chưa bao giờ lắm mồm lắm miệng". Nghe các bạn nói vậy về cô bé, Tiêu Dao rất vui, cậu ta không thích các cô gái lèo nhèo suốt ngày.

Tập thể dục được sắp xếp nối đuôi nhau từng lớp một. Lớp 3 và lớp 4 xếp gần nhau. Tiêu Dao có thể tìm ngay thấy cô bé trong đám đông. Bất kể nhìn thấy cô bé lúc nào và ở đâu, Tiêu Dao đều rất vui.

Hết giờ tập hôm nay, đám học sinh ào ào trở lên gác. Tiêu Dao thấy cô bé không động đậy, cậu ta bất giác cũng đứng yên.

Bọn con gái đang đứng giữa đám cỏ. Có cỏ Đài Loan non xanh làm nền đám con gái cũng trở nên tươi mát lạ thường. Cô bé cứ đứng yên trân trân nhìn Tiêu Dao.

Tiêu Dao cũng lần đầu tiên dám mạnh dạn ngắm cô, ánh mắt cô như định nói điều gì.

Trời tháng tư giống khuôn mặt của trẻ con, nói thay đổi là thay đổi ngay. Lúc ấy mưa đã "lách tách, lách tách" rơi xuống.

_ Mưa rồi, đi mau lên! - Tiêu Dao nói.

Bốn con mắt cùng nhìn nhau, sau đó ai nấy đi theo hành lang về phía lớp mình.

Ngồi trên lớp nhưng Tiêu Dao bị phân tán tư tưởng: "Cô ấy định nói gì nhỉ?", bởi đôi mắt ấy rõ ràng định nói với Tiêu Dao điều gì đó. Tiêu Dao định khi tan học đi qua bến xe mà gặp, nhất định phải hỏi cho ra.

Mưa ngày càng lớn, chỗ nào cũng ào ạt ào ạt. Lúc sắp vào tiết bốn, Lưu Hạ cầm một chiếc ô hoa nhỏ đến: "Tiêu Dao này, em gái cậu đưa cho đấy". - Lưu Hạ bắt chước kiểu bẻm mép của Vương Tiếu Thiên.

Tiêu Dao đón lấy cái ô vẻ ngạc nhiên:

_ Chuyện gì thế nhỉ?

Lưu Hạ nhún vai:

_ Không hiểu, cô ấy bảo tớ đưa ô cho cậu, không nói gì cả.

Tiêu Dao định chạy đi hỏi xem ra sao, nhưng trống báo giờ lại vang lên.

Trống tan, Tiêu Dao vội vã chạy sang lớp bên cạnh, cô ấy không có ở đó. Tiêu Dao vội chạy ra bến xe, đợi mãi nhưng cũng không thấy. Buổi chiều, trời tạnh ráo, Tiêu Dao vẫn cầm theo chiếc ô, định bụng để cám ơn cô bé và trả cô chiếc ô. Nhưng cả buổi chiều cũng không thấy cô ấy đâu. Mấy ngày tiếp theo cũng vẫn không thấy. Ngày nào Tiêu Dao cũng mang theo chiếc ô hoa đi học, bọn bạn trong lớp đều trêu là "đồ con gái".

Có lẽ cô bé ốm rồi, bởi hôm ấy trời mưa. Chờ cô ấy đến, nhất định phải chào hỏi và cảm ơn cô, nhất định!

Nhưng cô bé không đến. Lần nào Tiêu Dao cũng mong chờ, nhưng lần nào cũng thất vọng. Cô bé làm sao rồi?

CÔ BÉ ĐỘT NHIÊN ĐI PHÁP

Tiêu Dao ra bưu điện gửi thư. Thư này viết cho ba mẹ. Trong thư bạn viết rất rõ về nhận thức với việc ra nước ngoài. Cậu tin rằng ba mẹ sẽ hiểu. Ba mẹ sẽ tôn trọng sự lựa chọn của cậu.

Ở bưu điện, Tiêu Dao lại nhớ đến lần gặp cô bé, bạn hy vọng có phép lạ, lại nhìn thấy cô bé cầm gói quà từ Pháp gửi về và đi lướt qua cậu. Đã mấy ngày không nhìn thấy cô bé rồi, Tiêu Dao lo lắng phập phồng trong bụng.

Tan học đi qua bến xe, Tiêu Dao theo thói quen lại nhìn vào, nhưng vẫn không thấy bóng dáng cô bé đâu cả. Khi ấy có một bạn học sinh lớp 3 đi qua, Tiêu Dao không nén được nữa:

_ Bạn gái họ Tiêu ở lớp cậu đâu rồi?

_ Ồ, cô ấy á? Cô ấy đi Pháp rồi, chẳng nhẽ cậu không biết sao?

_ Thật không, đi khi nào vậy? - Tiêu Dao quá ngạc nhiên.

_ Đương nhiên là thật rồi. Đi từ mấy hôm trước. Nghe nói mẹ bạn ấy làm việc ở Pháp, có mua được tòa biệt thự của một nhà quý tộc nên đã đón con sang bên ấy rồi.

Tiêu Dao nghe như trái tim mình rơi đánh "bộp" một cái. Bạn vừa gửi thư đi nói rằng: "Tạm thời chưa đi". Còn cô bé thì đi rồi, mà đi rất xa. Có lẽ kiếp này họ không có cơ hội để gặp nhau nữa rồi.

Điều quan trọng là cậu vẫn chưa chào hỏi cô ấy. Vẫn chưa nói "Chào bạn" thì làm sao lại có thể nói "Tạm biệt"? Tiêu Dao vô cùng hối hận, vì sao vẫn chưa chào hỏi cô ấy kia chứ? Nếu thế, nhất định cô ấy sẽ phải nói điều gì đó, chứ không phải cứ lẳng lặng mà ra đi.

Tiêu Dao chợt nhớ đến hôm ở sân tập, nhớ đến cái nhìn cuối cùng lúc chia tay. Có thể mọi điều sẽ qua đi, nhưng cái ánh mắt ấy thì mãi mãi còn đọng lại trong trái tim của Tiêu Dao.

Sớm hôm sau, Tiêu Dao lại đạp xe qua bến, trời còn sớm nên phơ phất sương mù lãng đãng. Người và cây cối lúc ẩn lúc hiện. Tiêu Dao dừng xe lại, mờ mờ như bóng cô bé vặc chiếc váy đen, tay cầm quyển vở bất chợt quay đầu lại để lộ một nụ cười hiền hậu.

Mặc dù họ chưa hề chơi riêng với nhau, thậm chí còn chưa nói chuyện, nhưng Tiêu Dao không thể quên được cái vẻ thẹn thùng, ngượng ngập mà thân thiết của cô bé.

Giờ cô bé đã đi xa rồi, giống như là sương mù đã tiêu tan.

Trên lan can của tòa biệt thự cổ bên Pháp kia, nhất định thoảng lại xuất hiện một cô bé Trung Quốc ra ngóng cảnh vật xung quanh.

Trời lồ lộ sáng dần, sương mù cũng bắt đầu tan. Mọi vật đã nhìn rõ. Những điều bâng khuâng kỳ diệu đẹp đẽ cũng lắng sâu trong lòng.

CÒN MÃI ÁNH MẮT CUỐI CÙNG

Bà nội vốn định gọi điện thoại cho ba mẹ Tiêu Dao, nhưng lại sợ họ quá lo lắng. Bà chợt nhớ Tiêu Dao thường hay nhắc đến thầy giáo chủ nhiệm lớp, nên bà quyết định đi tìm thầy nói chuyện. Đầu tiên bà gọi điện cho thầy, hẹn gặp, sau mới đến trường.

Thầy Giang chờ đón bà nội Tiêu Dao ở phòng khách.

Bà thuộc lớp phụ nữ con nhà danh giá thời cũ. Mấy chục năm qua đi nhưng bà vẫn giữ được dáng dấp quyền quý, tóc chải mượt bóng, sắc mặc rất đẹp.

_ Xin mời bà ngồi. Tiết này tôi không phải lên lớp, chúng ta có thể nói chuyện được. Theo tôi đoán thì bà tìm gặp tôi chắc là có chuyện riêng cần nói.

_ Dạ vâng. À... à... - Bà có vẻ căng thẳng. Vừa gọi điện cho thầy Giang xong bà lập tức cảm thấy hối hận. Bà trách mình làm thế này giống "cảnh" trong phim ảnh quá, mà như thế thì rất dở. Nhưng ngoài thầy giáo ra bà không biết nhờ ai giúp bây giờ.

_ Thưa thầy Giang, những điều tôi nói với thầy xin thầy đừng nói cho ai biết.

Thầy Giang gật đầu.

Được thầy đồng ý rồi bà mới bắt đầu nói:

_ Là thế này ạ, ba mẹ cháu Tiêu Dao hy vọng cháu sẽ ra nước ngoài bởi bây giờ cháu còn nhỏ dễ thích ứng với hoàn cảnh bên ngoài, nhưng chính nó lại cho rằng trước mắt không nên đi. Tôi nghe cháu nói, cháu đã trao đổi với thầy về chuyện này rồi, mong thầy cho ý kiến.

Thầy Giang gật đầu.

_ Tôi và ông nội cháu đi Pháp từ xưa, sau giải phóng, chúng tôi lại trở về nước. Tiêu Dao quyết định như thế, chúng tôi cũng rất hiểu và thông cảm.

Nói thế, chắc thầy cũng thấy là tôi nên "thay đổi" thôi có phải không? - Cả bà cùng thầy giáo bất giác đều cười. Bà lại nói tiếp - Đối với thằng Tiêu Dao, tôi và ba mẹ nó cũng tương đối yên tâm. Nó rất chân thực và chịu khó. Nhưng gần đây trông nó có vẻ khang khác, mấy lần tôi có hỏi nó, nhưng nó đều không nói. Có một lần bỗng nhiên nó hỏi tôi: "Bà ơi, hồi trẻ bà có đi Pháp, thế nước Pháp như thế nào?". Ngay lúc ấy tôi đâu có để ý, nhưng sau tôi thấy trên bàn của nó có một bức tranh. À, bức này đây, lúc đấy tôi biết chuyện không phải nhỏ đâu.

Thầy Giang đón lấy bức tranh: trên thảm cỏ có một cô bé gái, đứng xa xa là một cậu bé. Chỉ vẻn vẹn có thế. Ở góc bức tranh có dòng chữ: "Ánh mắt cuối cùng - Tiêu Trúc". Nét vẽ còn xấu, nhưng thoáng nhìn người ta có cảm nhận ngay bức vẽ rất tâm huyết. Thầy Giang dạy Ngữ văn cho cả lớp 3 và 4 nên biết ngay người mà Tiêu dao vẽ là ai. Có điều họ tên của cô bé ấy là Tiểu Nguyệt Tiêu.

_ Trời đất, thầy giáo ạ, thằng Tiêu Dao nó...

Thầy Giang lại nghĩ đến vấn đề khác:

_ Xin hỏi làm sao bà lại nhìn thấy bức vẽ này?

_ Hôm qua tôi dọn phòng nên thấy nó ở trong phòng của Tiêu Dao. Bà nói và nhận thấy nét mặt của thầy giáo hơi sa sầm nên ngừng lại.

_ Điều đầu tiên tôi muốn nói là không nên xem trộm thư từ của con trẻ, làm thế khiến chúng thấy tủi, bị coi thường. Có những thứ chỉ riêng mình chúng xem mà thôi.

_ Nhưng không làm thế thì tôi không biết chuyện của nó, đặc biệt là những chuyện về lĩnh vực này. Ba mẹ cháu đều công tác ở nước ngoài, tôi phải có nhiệm vụ chăm nom cháu, phải chịu trách nhiệm về cháu. Thưa thầy, tôi không đồng ý với quan điểm của thầy.

Thầy Giang gật đầu thông cảm.

_ Là thầy giáo thì ai cũng mong học sinh mình thành tài, còn là phụ huynh chúng tôi thì ai mà chẳng mong con cháu mình sẽ hạnh phúc.

_ Về phương diện tình cảm, học sinh nam lứa tuổi này rất phức tạp, các em dễ rung động lại thường để trong lòng. Các em nữ thường hay kể với các bạn cùng trang lứa, còn các em trai thì giấu kín tình cảm vào trong lòng - Thầy Giang nói - Học xong trung học, các em thay đổi nhiều, cả về sinh lý lẫn tâm lý đều biến đổi lớn, phát sinh những tình cảm khác giới là điều hoàn toàn bình thường, có thể thông cảm được.

_ Thầy Giang ạ, cứ như ý kiến của thầy thì chúng yêu đương nhau lại là đúng sao?

_ Mặc dù trong con mắt các nhà văn thì mối tình đầu thật tuyệt vời nhưng nếu nó xảy ra khi các em ở lứa tuổi trung học thì cũng không lãng mạn lắm. Tôi không đồng ý học sinh trung học yêu đương bao gồm tình yêu sơ khai như hiểu nhau, hợp tính nhau... Tình yêu nhất thiết phải lấy hôn nhân làm phương hướng phát triển. Nếu không lấy hôn nhân làm mục đích thì tình yêu là vô trách nhiệm, mà hôn nhân đối với các em thì quả là xa vời, tuổi tác còn non thì làm sao gánh vác được trách nhiệm nặng nề ấy của xã hội.

_ Tôi rất đồng ý với quan điểm ấy, tôi còn muốn tìm cô bé kia để nói chuyện.

_ Tiểu Trúc đã đi Pháp rồi, tôi nghĩ bà đã quá coi trọng chuyện này. Hơn nữa việc can thiệp của các thầy giáo vào lĩnh vực tình cảm này rất dễ sinh chuyện nặng nề, khiến học sinh có tâm lý chống lại. Nhưng đến khi tôi phát hiện thấy sự việc đã cần cảnh báo, thì nhất định tôi sẽ phải có cách để can thiệp. Trước mắt, tôi chỉ có thể đứng bên để quan sát. Bà cũng không nên kiểm soát thư từ của Tiêu Dao nữa, đừng đối xử thế với cháu, khiến cậu ấy cảm thấy tủi.

Tiễn bà cụ rồi, thầy Giang trở về phòng làm việc, nghe cô giáo phòng bên cũng đang vô tình nói về tình yêu tuổi học trò:

_ Học sinh thời nay trưởng thành quá sớm, việc gì cũng đều hiểu, mà bọn trẻ ở Đặc khu lại càng cởi mở. Chuyện này chỉ cần không lộ liễu, thành tích học tập không sa sút thì thôi đành nhắm một mắt mở một mắt vậy. Huống hồ chuyện này cũng khó quản lí.

Thực ra sự việc không phải đơn giản như vậy, đúng như Macarenco nói: "Xã hội hiện đại tạo nên một lớp trẻ con lớn. Về mặt sinh lý phát dục thì gần như là người lớn, nhưng chúng không biết tự kiềm chế bản thân bằng quan niệm đạo đức đúng đắn". Họ vẫn cần phải "quản", cần sự giúp đỡ của người lớn, chỉ có điều là với phương pháp và hình thức khác nhau mà thôi. Họ cần sự giúp đỡ, thiện ý và thật lòng, nhưng không nên để cho họ nhận thấy. Sự giúp đỡ ấy đưa họ ra khỏi thời kì khó khăn. Những người thầy phải có trách nhiệm làm chiếc cầu giúp họ qua thời kì quá độ này, giúp cho học sinh qua sông thật vững vàng, an toàn và tỉnh táo. Đối với tình cảm của thanh thiếu niên thời kì này phải làm sao để nó thật trong trắng, cao thượng, đẹp đẽ. Mà điều này thì chúng ta có thể làm được.

HỘI THẢO VỀ TÌNH YÊU

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Hôm nay là ngày cuối tuần, ngủ dậy, mình mang chiếc áo váy màu trắng ra giặt. Mình không nỡ lòng nào để nó bị chiếc máy giặt dày vò, cũng chẳng nhẫn tâm để nó phải giặt chung với quần áo khác. Tốt nhất cứ lấy tay mà vò từ từ, rồi nhè nhẹ rũ nước. Loại váy trắng này năm nay rất thịnh hành. Lưu Hạ cũng có một chiếc, trông còn sang hơn cả mình, nhưng không chắc đã đẹp hơn chiếc của mình.

Đem váy ra ban công để phơi, mồm huýt sáo một bài hát. Thực ra thì không bằng giọng cả của Lưu Hạ, nhưng ai mà chẳng có thể hát bài hát của mình, chỉ cần bạn cảm thấy cao hứng mà thôi.

Có một bài hát tiếng Anh rất tuyệt, mình không biết là nó hay ở chỗ nào, chỉ có điều mình thuộc lời rất nhanh:

"Khi tôi còn là cô bé con, tôi hỏi mẹ ngày mai sẽ ra sao? Tôi liệu có xinh tươi, tôi liệu có giàu có. Mẹ nói rằng tôi sẽ xinh tươi, tôi sẽ giàu có. Chẳng ai mô tả được tương lai".

Phải, tương lai sẽ ra sao? Cuộc sống sẽ ra sao? Từ một ánh mắt, từ một câu nói, từ cái nhướn mày ở người khác. Tóm lại, cảm thụ đời sống từ nhiều phía.

Nhưng cái phần ấy của cuộc đời mà mình muốn biết lại bị mẹ gạt đi bằng câu: "Sau này tự con sẽ biết".

Mình cứ muốn tìm hiểu về khía cạnh ấy của cuộc sống bởi vì chỉ có nó mới giải thích được những hiếu kì, xấu hổ, kinh ngạc của tâm lí. Chợt nhớ đến câu hát rất trẻ con và ngây thơ thuần khiết: "Chẳng mô tả được tương lai".

Ngày... tháng...

Hôm nay lớp mình có cuộc hội thảo, có thể nói đó thực là cuộc hội thảo sôi động nhất từ trước tới giờ. Thầy Giang bảo nếu thời học sinh của thầy mà có cuộc hội thảo như thế thì nhất định sẽ trầm lắng lắm, nhưng đương nhiên hồi ấy cũng không thể tổ chức được hội thảo kiểu này.

Gần như tất cả mọi người đều nói: "Học sinh trung học trước kia rất đơn thuần, còn học sinh bây giờ thì..." và thôi không nói tiếp nữa. Họ để mấy cái dấu chấm lửng khiến người ta thật hoang mang, nói cho cùng thì chẳng phải trong từ điển cuộc đời của chúng ta bây giờ đã có thêm một chữ "Yêu" hay sao? Điều đó thì có gì mà không được? Chẳng hiểu vì sao người lớn lại lo lắng quá đến như vậy.

Nữ sinh bây giờ ngầm bàn về bạn trai, còn bọn con trai thì nghe nói cũng bàn luận không ít về con gái. Nhưng cùng ngồi bàn luận về tình yêu như hôm nay thì cũng mới là lần đầu.

Mình nghĩ học sinh Thâm Quyến được giáo dục khá toàn diện ở lứa tuổi thanh xuân này. Hồi còn ở phổ thông cơ sở chúng mình đã từng dự những buổi giảng về kiến thức vệ sinh ở tuổi thanh xuân. Đôi khi đọc trên báo thấy tin có học sinh nội địa tự sát, phá thai, thầy giáo tự ý bóc thư của học sinh... Thực sự mình cảm thấy chúng mình may mắn hơn nhiều.

Lúc bắt đầu, các bạn hãy còn ngài ngại, nhưng dần dần mọi người hăng hái lên. Vương Tiếu Thiên bắn phát đạn đầu:

_ Mấy hôm trước đài truyền hình quốc tế có phát đi phim Bạn thời để chỏm, tôi nghĩ là mọi người đều xem. Em bé gái hỏi em bé trai: "Bạn có yêu mình suốt đời không?", cậu bé trả lời: "Đương nhiên rồi, mình đã yêu bạn cả một tuần cơ mà!". Xem xong cuốn phim này, người ta phải suy nghĩ rất nhiều, không hề giống một chút nào với suy nghĩ "tình cảm không trong sạch" của thầy cô và cha mẹ. Trung Quốc không thể nào làm và cũng không thể làm được những bộ phim như thế. Kì thực vấn đề giới tính chỉ là một hiện tượng bình thường còn nếu không có hiện tượng như thế mới là không bình thường.

Ngay lúc ấy có bạn bịt miệng cười:

_ Kinh nghiệm gớm!

Dư Phát ghé sát Lưu Hạ:

_ Có phải chuyện ấy đã xảy ra giữa bạn với Vương Tiếu Thiên không?

Vương Tiếu Thiên tiếp tục:

_ Ai mà chẳng tự thừa nhận rằng trong lòng đã từng quý mến một người nào đó, hay có cảm tình với bạn khác giới? Chỉ là vì không muốn nói ra mà thôi.

Người vừa bịt miệng cười Vương lúc nãy, giờ thấy im lặng. Câu nói vừa rồi giống như một nhát dao khía vào lòng mọi người. Mình phải thừa nhận rằng cậu ta nói đúng.

Lưu Hạ nói:

_ Bây giờ những thuật ngữ mà học sinh trung học sử dụng để hình dung chuyện yêu đương là quá nhiều, nào là "không nên ăn trái cấm", "phạm một lỗi đẹp", "sai lầm không nên đi vào", "táo xanh nuốt không trôi". Tất cả đều bao hàm hai nghĩa, thứ nhất là sự đẹp đẽ và sức quyến rũ, hai là sự quá sớm của việc đó.

Vương Tiếu Thiên và Lưu Hạ khi nói chuyện bao giờ cũng người hô kẻ ứng rất ăn ý. Dù hai người cãi nhau vì chuyện tờ tranh, nhưng khi nói chuyện vẫn luôn "Anh hát ả khen hay". Chả trách bạn bè cứ trêu họ là "một cặp trời sinh". Có đùa gì thì đùa chứ mình vẫn thật sự khâm phục đôi "Kim đồng Ngọc nữ", họ rất trong sáng về mặt tình cảm. Mấy hôm trước dì họ mình ở Hồ Nam có nhờ mẹ mình giới thiệu đối tượng. Bản thân dì không có điều kiện hấp dẫn gì lắm nhưng lại yêu cầu rất cao. Một là phải có hộ khẩu ở Thâm Quyến, hai là phải có cơ sở kinh tế, ba là phải có bằng đại học trở lên, bốn là phải cao một mét bảy lăm trở lên, năm phải... Học sinh trung học thì không thế, họ "tìm hiểu" nhau không tầm thường và tính toán như người lớn. Họ trọng tình cảm.

Lúc ấy Liễu Thanh nói:

_ Tôi cũng không biết nói gì. Tôi đã từng đọc một quyển sách nói về tình yêu sớm của đôi thiếu niên, nhưng xem xong cũng thấy nó chẳng ra sao cả. Quyển sách đó kể về sự "tìm hiểu" của hai bạn học sinh, sau có bạn mách đến trường. Đối với chuyện này hai người thầy có thái độ khác hẳn nhau: thầy bí thư đoàn thì kiên quyết "giáo dục", bắt học sinh phải viết bản kiểm điểm, nộp nhật kí, làm cho học sinh rất bất bình. Ngược lại cô chủ nhiệm có thái độ khác hẳn với việc này, cô giáo dục học trò bằng cách kể lại chuyện của chính mình: hồi trước bản thân cô cũng đã từng lầm lẫn ra sao, sau này thế nào, rồi cô còn họp lớp, cô còn viết những lời dự đoán tương lai sau từng bức ảnh của các em học sinh như: "Kiến trúc sư tương lai", "Nhà khoa học tương lai". Cô dạy học sinh: "Chủ nghĩa cộng sản đang vẫy gọi các bạn, các bạn hãy học tập cho tốt để tiến lên". Cuối cùng các bạn học sinh đã nhận ra sai lầm của mình. Bạn trai đã phát biểu trên lớp: "Em xin cảm ơn sự giúp đỡ của cô giáo. Vâng, em đã phạm một số sai lầm, đã mất hướng, hiện giờ em cần phải ghìm cương trên bờ vực. Chủ nghĩa cộng sản đang vẫy gọi em..." Xem xong mình rất bực, cảm thấy buồn thay cho bạn gái kia. Làm sao một tình cảm chân thành như thế lại bị coi là "lầm đường" kia chứ? Sau đó xem sang trang đề bản quyền mới thấy cuốn sách đó xuất bản năm 1982, lúc ấy mới thở phào một hơi thảo não. Cái thứ của hơn chục năm trước mới "quê" làm sao!

Đây là lần đầu tiên Liễu Thanh nói chuyện trước mặt bao nhiêu người, nhưng mà nói thật là hay.

Các bạn đều lên nói rất hay, còn mình, mình biết nói gì đây? Mình không thể nói ra được rõ ràng sự cảm nhận của chính bản thân.

_ Có những khi, những khi tôi thấy tình yêu thật cụ thể, thật rõ ràng. Có những khi lại thấy tình yêu thật xa vời, thật mông lung. Có người bảo: "Con gái mười sáu mười bảy tuổi có những tình cảm đẹp đẽ nhất, qua đi là già rồi. Trước tuổi hai mươi mà chưa có mối tình đầu thì cuộc đời sẽ không hoàn chỉnh". Nhưng cũng có người nói: "Chén rượu ấy rất thơm ngon đậm đà, nhưng hiện giờ chưa phải lúc thưởng thức". Tất cả người lớn đều nói không nên yêu sớm, yêu sớm không tốt. Thực ra đây cũng không phải là chuyện có cần phải nghĩ ngợi hay không, mà là... tôi, tôi không biết nói thế nào cho rõ...

Phát biểu xong mình mới suy nghĩ lại về những điều vừa nói và cả về cảm giác muốn nói mà không nói ra được. Mình nhớ lại những tình cảm trong giai đoạn vừa qua của mình. Tiếp theo là các bạn khác phát biểu, mình chẳng còn tâm trí nào nghe nữa.

Thầy Giang cũng phát biểu. Thầy kể một câu chuyện:

_ Không biết tự khi nào có một cậu con trai cứ nghĩ đến cô ấy. Ngày nào không thấy cô, cậu bé cảm thấy trống rỗng trong lòng, nhưng gặp mặt cô lại không nói bao giờ. Cậu ta làm cho cô chú ý, cứ hễ khi nào có cô, cậu ta lại hết sức hoạt bát. Cho đến hôm tốt nghiệp, cả hai vẫn chẳng nói gì với nhau. Sau này khi mỗi người đều có gia đình, có bạn đời và con cái, tất cả mọi điều hồi trung học đều trở thành những kí ức tuyệt đẹp và vĩnh cửu. Thật đáng mừng cho người bạn trai ấy bởi cách giải quyết là im lặng ấy thật tuyệt diệu. Có thể các em sẽ nói rằng cậu ta nên nói ra những tình cảm của mình thì mới xứng đáng là con trai. Thích ai thì nên dũng cảm nói ra và theo đuổi nhưng điều đó chỉ nên dành cho những người đã trưởng thành và có sự hiểu biết về xã hội. Hai học sinh trung học đều đang ở giai đoạn trưởng thành có nhiều thay đổi mà lại phải cùng duy trì một tình cảm vĩnh hằng không thay đổi, mặc dù tâm có thừa, nhưng sức thì không đủ!

_ Đúng là khẩu khí nhà trường - Dư Phát nói.

_ Thế còn cậu thì nghĩ sao?

_ Mình ấy à? Chả nghĩ sao cả. Trong làng mình có rất nhiều cô lấy chồng rồi thì nghỉ làm. Chồng mở công ty hoặc làm ở nhà máy kiếm tiền còn vợ thì ở nhà nội trợ. Hiện giờ có nhiều bạn gái ở nội địa như Hồ Nam, Tứ Xuyên được những người có tiền ở đây cưới về làm vợ, đương nhiên họ là những cô gái đẹp rồi. Suốt ngày họ chỉ ăn diện son phấn lòe loẹt, dắt chó cảnh lượn trên phố. Có rất nhiều người phản cảm với bọn họ, mình cũng thấy không thuận mắt - Dư Phát vừa nói vừa bắt chước quý bà đi lại trên đường phố làm cho tất cả phì cười, cậu ta cũng vui, đưa tay lên gãy gáy - Hà, chúng ta hãy nghe xem cách nhìn của Trần Minh nào!

Trần Minh bị các bạn vừa thúc vừa giục. Mình thấy cậu ta cứ kì kì thế nào ấy. Quả là "cool", "cool" đến mức không chịu nổi. Nhưng mình cũng muốn nghe kiểu người ấy bàn về tình yêu.

Mãi Trần Minh mới đứng lên được, cậu ta nói:

_ Tôi nghĩ trước khi tôi có một cơ sở chắc chắn trong sự nghiệp, trước ba mươi tuổi, tôi không thể nghĩ đến chuyện ấy được. Tôi tin vào câu nói này: "Khi sự nghiệp thành công thì hạnh phúc cũng đến theo!".

Nói xong không hiểu sao Trần Minh lại liếc nhìn mình một cái. Với ánh mắt và câu nói của cậu ấy, mình tin rằng cậu ấy sẽ thành công.

Nói xong, Trần Minh ngồi ngay xuống. Chỉ nghe thấy tiếng một bạn gái: "Trời!". Mình nghĩ là tiếng của Liễu Thanh.

_ Có một số bạn căn bản không hiểu tình yêu là gì, nên cũng bắt chước tìm hiểu. Không có ai tìm hiểu hoặc không tìm hiểu được ai thì cho là mất thể diện, không cùng thời đại.

Thực ra có người kết bạn là theo phong trào, tìm sự kích thích. Có người do người khác nói vun mãi mà thành. Người khác cứ nói mãi họ tốt đôi thế là dần dần hai người cũng cảm thấy tốt đôi. Lại còn có kiểu kết bạn để động viên nhau cùng tiến bộ.

_ Tình cảm của cha mẹ tôi rất tốt. Tôi hy vọng sau này tôi cũng được như cha mẹ.

_ Thưa thầy Giang, yêu đương và học tập có mâu thuẫn nhau không ạ?

Thầy Giang gật đầu khẳng định:

_ Có chứ, điều đó không còn nghi ngờ gì nữa.

_ Thưa thầy, tuổi nào tìm hiểu là thích hợp nhất ạ?

_ Điều ấy hoàn toàn không thể căn cứ theo tuổi tác. Khi nào chín muồi thì là lúc thích hợp. Chưa chín hoặc chín quá đều không tốt. Người Quảng Đông gọi yêu đương là "buộc kéo", các em có biết vì sao không? Vừa nghe thấy mấy từ ấy tôi cảm thấy không hiểu mà cũng không thể chấp nhận được, sau này biết được nguyên nhân của nó thì mới hiểu được. Hóa ra trước kia ở Châu Giang bởi thuyền gỗ không chạy được nên phải buộc vào thuyền máy để thuyền máy kéo đi. Tới bến thuyền máy không vào được nữa thì lại có thuyền gỗ cập mạn cho người và hàng lên bờ rồi lại lên thuyền, cuối cùng thì cặp ghép để cùng vào bờ. Vì thế đối với tình yêu, người ta dùng từ "buộc kéo" thì thật đúng. Có điều đối với lứa tuổi các em thì quả thực còn quá sớm và đó chính là lí do vì sao nhà trường và gia đình phản đối các em yêu. Các em cứ trách mọi người rằng không hiểu tình cảm của các em, hay can thiệp vào. Thực ra đó là kiểu thương yêu của người lớn mà không biết cách thể hiện cho tốt. Nếu như ngay đến điểm ấy các em cũng không hiểu thì sao có thể hiểu được những tình cảm khác?

Nghe tới đó, không ít bạn đã gật đầu tán thành.

Lúc ấy mình nhận ra Hân Nhiên không nói câu nào, chỉ cắn chặt môi. Sao bạn ấy không phát biểu nhỉ? Chắc chắn bạn ấy phải có suy nghĩ riêng chứ? Cách nhìn của bạn ấy thường chín chắn hơn người khác mà!

Rồi cũng có người nhắc đến tên:

_ Chúng tôi hoan nghênh Tạ Hân Nhiên phát biểu, cách kiến giải của bạn chắc phải cao hơn người khác một bậc.

Hân Nhiên cười cười:

_ Quả thực tôi cũng có một đôi điều suy nghĩ, nhưng giờ thì không nói ra được. Tôi chỉ có một câu thôi: tôi tin vào tình yêu, và tôi cũng tin vào cuộc sống, tin vào mặt trời của ngày mai. Chỉ cần chúng ta yêu cuộc sống thì cuộc sống sẽ không tệ bạc với chúng ta.

Tuy Hân Nhiên nói rất ít nhưng những lời nói tự trong lòng ấy thật chân thành. Mình cầu phúc cho bạn vì chúng ta là bạn thân mà!

Hân Nhiên nói xong rồi, nhưng còn Tiêu Dao? Bạn ấy có cao kiến gì không? Mình chờ đợi. Mình cứ tưởng mình đã chín chắn, hôm nay nghe các bạn phát biểu mới tỉnh ngộ ra là mình rất ấu trĩ. Hầu như bạn nào cũng có nhận thức riêng của mình, kể cả Dư Phát nữa. Bạn ấy cũng có cách nhìn riêng. Mọi người đều nói lên quan điểm của mình, thế giới dường như sáng rõ ra rất nhiều. Thầy Giang hầu như chỉ là một thành viên thường trong cuộc thảo luận của học trò. Thầy không gán ghép quan điểm của mình cho ai cả song chúng mình đều hiểu rất rõ dụng tâm của thầy, dù rằng vị tất chúng mình đã thừa nhận toàn bộ quan điểm của thầy. Lần thảo luận này giúp chúng mình phân tích sự vật một cách khách quan, bình tĩnh, trong đó có tình yêu. Có lẽ đó là ý nghĩa của cuộc thảo luận này.

Điều đáng tiếc duy nhất là từ đầu đến cuối Tiêu Dao không phát biểu. Phải chăng bạn là "người thật sự tài không lộ mặt?".

Ôi, đã viết đến sáu bảy trang, tay đã mỏi rời song mình vẫn chưa ghi lại được hoàn chỉnh. Lúc ấy mà mang cái máy ghi âm thì đỡ biết bao!

Cuối cùng mình mượn lời thầy Giang để kết thúc những trang nhật ký này:

"Nếu vội vã bước chân xuống dòng sông yêu đương thì chi bằng lặng lẽ đợi ngày trưởng thành. Làm điều gì khởi điểm cũng cần phải cao thì tình yêu cũng cần có khởi điểm tương đối cao như thế".

Hôm nay mình hơi xúc động, dường như đang sắp xếp lại những mối suy tư chồng chất của mình, dường như hiểu rõ được một điều mà mình luôn muốn hiểu rõ song lại chưa hiểu rõ được. Cuối cùng có người đã giải đáp được vấn đề mà mẹ từng dùng "sau này tự nhiên con sẽ hiểu" để khỏa lấp.

Bất chợt mình đã hiểu được những câu thơ bao hàm ý hướng tới và theo đuổi một tình yêu cao cả, đẹp đẽ của Hoắc Khứ Bệnh như "Gia đình để làm chi", của Lý Thanh Chiếu như "Chở đâu nổi bấy nhiêu sầu", của Gớt như "Thiếu nữ nào chẳng yêu đương".

Sau này sẽ có một ngày mình sẽ có nhận thức mới khi mình đọc lại những trang nhật ký này để rồi đính chính lại cách nhìn của ngày hôm nay. Có lẽ mình sẽ thấy buồn cười về những ý kiến thảo luận tình yêu khi mình mới mười sáu, mười bảy tuổi hôm nay. Lúc ấy khẩu khí của mình chắc cũng lại giống như của các thầy và phụ huynh hôm nay. Nhưng hôm nay thì chưa đâu! Mình chỉ nghiêm chỉnh nhớ lại và ghi chép tỉ mỉ cách nhìn của lũ mười sáu mười bảy tuổi chúng mìnnh về tình yêu và gia đình mà thôi.

CHƯƠNG XXIII

HOAN NGHÊNH BẠN LÀM CÔ DÂU TRUNG QUỐC

Học kỳ thứ hai năm lớp Mười, giờ học nói tiếng Anh do người nước ngoài lên lớp. Học kỳ này người được mời là cô Elizabeth, người nước ngoài. Cô Elizabeth rất chan hòa với học sinh, ai cũng thích cô. Cô trẻ đẹp, hoạt bát, hóm hỉnh, nhiều bạn gái trong lớp đều ngầm bắt chước cử chỉ của cô. Cô còn biết nói mấy câu tiếng địa phương của Bắc Kinh, còn tiếng phổ thông của cô đúng tiêu chuẩn hơn cả khối người Quảng Đông. Cô uốn nắn được cả tiếng phổ thông cho học sinh Quảng Đông:

_ Hình dung về người dùng "béo", hình dung về động vật mới dùng "mỡ". Người Quảng Đông gọi người béo là "mỡ", nghiêm khắc mà nói là dùng từ không xác đáng!

Cô nói mới đắc ý làm sao! Cô còn bảo cô thích tiểu thuyết của Lỗ Tấn, còn tạp văn của Lỗ Tấn thì cô lại không thấy hay.

Cách dạy của cô khác hẳn nhiều thầy cô khác. Giờ học của cô rất nhẹ nhàng , rất sôi động song đến lúc kiểm tra thì rất nhiều bạn lại không đủ điểm trung bình, nguyên nhân là vì "cô giáo người nước ngoài" không lĩnh hội được kỹ đại cương giảng dạy của Trung Quốc. Nghe nói giáo viên các nước Âu Mỹ có quyền quyết định dùng tài liệu giảng dạy nào và phương thức dạy học như thế nào. Cô Elizabeth cho rằng mấu chốt là cố gắng cho học sinh học được nhiều.

Một lần giờ học là đối thoại. Các bạn hỏi cô một lô câu hỏi:

_ Tại sao cô học đại học Trung văn?

_ Học sinh trung học các nước phương Tây sống như thế nào?

_ Cơm Tây ngon hay cơm Trung Quốc ngon ạ?

Cô Elizabeth nghiêm túc trả lời từng câu hỏi một, không hàm hồ chút nào, hơn nữa thường là một loạt câu trả lời rất hay.

Dư Phát hỏi cô Elizabeth:

_ Cô đúng ra là người nước nào?

Dư Phát hỏi như thế vì có bạn bảo cô là người Anh, có bạn lại bảo cô là người Mỹ. Sau đó thì chẳng ai biết cô rốt cuộc là người nước nào.

_ Mẹ cô là người Đức, đồng thời bà lại mang huyết thống Do Thái. Cha cô là người Airolen. Cô học ở Mỹ, sau khi tốt nghiệp đại học, cô sang Đài Loan học Trung Văn rồi lại học trường đại học Bắc Kinh.

_ Thảo nào, tiếng Trung của cô mới chuẩn đến thế.

_ Đâu có, nói không được chuẩn lắm đâu! "Nam xoang Bắc điệu" ấy mà!

_ A, cô biết dùng cả "Nam xoang Bắc điệu" cơ đấy! - Liễu Thanh nói.

_ Cô còn biết "tán gẫu" nữa kia! - Elizabeth tỏ ra "kiêu ngạo".

Dư Phát vẫn hỏi đến cùng:

_ Thế vậy cô là người nước nào?

Elizabeth cố làm ra vẻ trầm tư, nhíu mày, lát sau mới cười:

_ Cô là người thế giới!

_ Người thế giới?

_ Cô mang huyết thống của nhiều dân tộc đến thế, nếu cô lại lấy người Trung Quốc thì chẳng phải cô là người thế giới là gì?

Người thế giới là câu nói phổ biến đời nay. Cô Elizabeth giỏi thật! Người thế giới giỏi thật!

Hân Nhiên rất khâm phục sự từng trải của Elizabeth. Cô còn rất trẻ mà hầu như đi khắp thế giới.

_ Trong con mắt cô, trái đất nhỏ thật, còn với chúng em thì nó lại quá lớn!

_ Thế cho nên bây giờ mới có nhiều lưu học sinh Trung Quốc sang học ở các nước phát triển, thành tài rồi thì trở về tổ quốc để đền đáp. Sau này sẽ tới ngày Trung Quốc phát triển, lúc đó người nước ngoài có lẽ sẽ đều tới Trung Quốc du học như người Trung Quốc du học ở nước ngoài hiện nay. Tới lúc đó, nhờ các em quan tâm chiếu cố đấy nhé! - Cô Elizabeth cúi gập người xuống như kiểu người Nhật Bản. Cô tốt thật!

Cô Elizabeth là người theo đạo Cơ Đốc. Như tất cả tín đồ khác, cô rất thành kính, rất cởi mở. Điều đó gợi trí tò mò của nhiều bạn.

Đối với Dư Phát, đó là một câu đố: "Con người do vượn biến thành, đó là điều thường thức, ai cũng biết. Làm sao con người lại có thể do Chúa trời sinh ra được?"

_ Em do vượn biến ra phải không nào? - Elizabeth mỉm cười hỏi.

Cả lớp cười vỡ ra, Dư Phát đỏ mặt lên:

_ Em..., đương nhiên em không phải do vượn biến thành!

_ Thế gà và trứng, cái nào có trước? - Cô Elizabeth hỏi.

_ Không biết ạ! - Các bạn đã từng tranh cãi rất lâu về vấn đề này song không đi tới đâu. Hoặc có thể nói, càng tranh cãi đáp án càng xa lắc.

_ Đối với chúng tôi, vấn đề này rất đơn giản: do thần sáng tạo ra cả.

Đúng là mỗi người có nhân sinh quan riêng. Cô giáo cười, các bạn cũng cười!

Không có chuyện gì mà cô Elizabeth không nói cho học trò biết. Cô kể cô có "mối tình búp bê" Puppy Love. Hồi đó cô lên năm, cô chơi rất thân với một bạn trai hàng xóm lên bảy. Sau nhà hàng xóm phải chuyển đi nơi khác. Mẹ cô giúp cô ngay tối hôm ấy làm một cái bánh ga tô hình trái tim đưa sang tặng cậu bạn hàng xóm. Cậu bạn cũng tặng cô một bó hoa. Sáng hôm sau họ chuyển đi, cô khóc rất thương tâm. Cha mẹ bèn cho cô lên xe, đi mấy giờ mới tới sân bay để đôi "người yêu tí hon" gặp mặt nhau lần cuối. Bây giờ nhớ lại, cô vẫn còn cảm động, không chỉ cảm động với Puppy Love hồi ấy mà còn cảm động vì tình cảm cha mẹ đối với cô.

Các bạn bàn tán ầm lên:

_ Các bậc cha mẹ Trung Quốc không bao giờ chịu làm như thế!

Tiêu Dao cười nói:

_ Sự khác biệt giữa văn hóa Đông Tây dám chắc biểu hiện ở điểm ấy đấy!

Vương Tiếu Thiên tuy hơi ngượng nhưng hỏi rất to:

_ Miss Elizabeth, Do you have a boyfriend?

Lập tức, cả lớp lại cười vỡ ra, cười đến nỗi Tiếu Thiên cũng đỏ mặt.

Miss Elizabeth mỉm cười thừa nhận. Các bạn lại tò mò hỏi:

_ Người bạn trai ấy là ai ạ?

Cô Elizabeth không giận mà còn kể chuyện về người ấy: Bạn trai của cô là người Trung Quốc, hai người quen nhau hồi học ở Đại học Bắc Kinh rồi từ quen nhau mà yêu nhau. Họ đang chuẩn bị làm lễ cưới.

Câu chuyện yêu đương giữa đôi tình nhân khác quốc tịch này nghe ra rất bình thường song các bạn đều biết thực ra những cuộc hôn nhân với người nước ngoài này rất khác thường.

_ Sau khi kết hôn, cô và thầy đều về Đức cả sao?

_ Không, chúng tôi ở lại Trung Quốc.

_ Hoan nghênh cô là nàng dâu Trung Quốc ạ!

Ngày nay khi Trung Quốc đang bùng nổ hôn nhân với người nước ngoài và cơn sốt đi nước ngoài, một cô gái châu Âu lại tình nguyện kết duyên với một chàng trai Trung Quốc và ở lại trên đất Trung Quốc, điều đó khiến các bạn rất cảm động. Đặc biệt là Liễu Thanh, bạn đang nghĩ đến Liễu Mi và anh chàng râu quai nón, nghĩ đến lớp người xin vào diện được ra nước ngoài...

_ Chẳng cần lớn tiếng khen ngợi việc ra nước ngoài, lấy người nước ngoài mà cũng chẳng cần vì việc đó mà lo lắng! - Liễu Thanh nghĩ.

Trong phòng ngữ âm, cô Elizabeth không như các thầy cô giáo khác bắt học sinh nghe đi nghe lại đến phát ớn một đoạn băng luyện tai nghe mà cô cho nghe một đoạn băng âm nhạc.

_ Các em nghe thật chăm chú vào rồi cho biết cảm tưởng của các em.

Cô Elizabeth thường xuyên gọi học sinh liên tục phát biểu để khắc phục những trở ngại về giao tiếp do ngượng ngùng, e lệ. Cô luôn động viên học trò biểu đạt bằng lời vì theo cô biểu đạt được bằng lời là công phu cơ bản mà cũng là một môn nghệ thuật.

Đấy là phương pháp giảng dạy độc đáo của cô giáo dạy ngoại ngữ là người nước ngoài. Xem ra rất nhẹ nhàng song vô hình trung cô đang bồi dưỡng năng lực về nhiều mặt như thưởng thức, trí nhớ, dùng từ, đặt câu, diễn giảng... Lưu học sinh Trung Quốc quen với lối "Follow me, again" của các thầy, thường có lúc rất khó thích ứng với phương thức giảng dạy này của các nước phương Tây. Nhưng điệu nhạc du dương, uyển chuyển, mượt mà dễ nghe ấy đã rất nhanh chóng thu hút những học sinh trung học.

_ Có hiểu không?

_ Hiểu được ạ.

_ Vậy tiếp sau đây tôi mời các em lên nói trên bục giảng, nói những gì các em vừa nghe cùng những cảm thụ của các em. Cần phát âm chuẩn xác chứ không cần nói nhanh. Ai là người đầu tiên đây?

Các bạn nam kêu ầm lên:

_ Lady first, Lady first!

Các nữ sinh nhạo lại:

_ Đúng là những Gentlemen của Trung Quốc!

Các bạn nam bị nói khích, hăng lên. Tiêu Dao nổ phát đầu tiên:

_ Em nghe trong bài hát có tiếng vỗ tay, tiếng vỗ tay như sấm. Hồi học tiểu học, em lên sân khấu biểu diễn song ca. Em không hiểu tại sao mình lại được chọn. Khi tập, em hát rất hăng, rất say sưa. Thầy giáo dạy nhạc của em ngồi dưới sân khấu, vỗ tay rất to: "Bạn ấy hát có hay không?". Các bạn của em đáp: "Hay ạ!". "Có muốn hát lại không?". "Có ạ!". Thế là em hát thêm lần nữa, hát hăng hơn, say sưa hơn. Hát xong, thầy giáo lại vỗ tay: "Bạn ấy hát có hay không?". "Hay ạ!". "Có muốn hát thêm lần nữa không?". "Có ạ!". Cứ như thế, em hát đến sáu lần. Hát xong lần thứ sáu, em mệt đứt hơi. Thầy giáo lại vỗ tay: "Bạn hát có hay không?". Em vội vàng đáp: "Không hay!". Thầy giáo lại hỏi: "Hát thêm lần nữa nhé!". Em đáp thật to: "Không ạ!". Thầy giáo bèn nói: "Thế là em hiểu ra rồi!". Lúc ấy em rất ngượng, thì ra thầy giáo bắt em hát thật chuẩn rồi mới cho em nghỉ. Chuyện đến đây vẫn chưa hết. Hôm biểu diễn chính thức, em hát mãi hát mãi, bỗng nổ ra một tràng vỗ tay nhiệt liệt. Em nghĩ hẳn không phải họ vỗ tay vì có dụng ý khác như thầy giáo dạy nhạc của em, vả chăng em hát cũng khá đấy chứ? Để cảm tạ thính giả em hát thật hăng say, còn cô bạn hát song ca với em thì không hát nữa, cứ nhìn em chằm chằm, dường như cô bối rối lắm. Tiếng vỗ tay vẫn cứ ran lên, bấy giờ thầy giáo mới tới bảo: "Tiêu Dao, đừng hát nữa, micro của em mất tiếng rồi!". Bây giờ em mới hiểu ra. Không biết micro hỏng từ lúc nào. Cho nên em muốn nói, có lúc vỗ tay cũng không phải điều hay!

Các bạn nghe kể vui hẳn lên, cô giáo người nước ngoài cười rũ ra, vừa cười vừa kêu lên:

_ Ôi cậu bé đáng yêu, cậu bé đáng yêu quá!

Dư Phát vừa bước lên bục giảng đã gãi gáy:

_ Em nghe tiếng lá reo trong gió, nhà em ở bên bờ biển... nói thế nào nhỉ?

Em không biết diễn tả bằng tiếng Anh.

_ Try your best - Cô giáo động viên.

_ OK. Thôn em có một bãi... vải là gì nhỉ? ... Có một vườn trồng vải. Hồi nhỏ chúng em thường hái trộm vải. Một lần, người canh vườn bắt được, ông không đánh chúng em mà phạt mỗi đứa chúng em phải ăn hết mười cân vải. Lúc đầu em mừng rơn, nhưng sau đó thì chịu. Mười cân, quá nhiều! Ăn đến phát sợ khủng khiếp. Ăn đến quả cuối cùng thì em chỉ chực nôn. Từ đó về sau, không khi nào em muốn ăn vải nữa. Ăn vải là chuyện ghê sợ đối với em.

Dư Phát vừa nói xong, các bạn đến từ nội địa hầu như đồng thanh lên tiếng:

_ Dư Phát, để chúng mình giúp đỡ cậu nhé!

Dư Phát ngẩn người không hiểu.

_ Bọn mình thích ăn vải lắm.

_ Cậu không ăn thì lần sau cứ đem đến nhà tớ, càng nhiều càng tốt.

Đến lượt các bạn gái lên nói, Lưu Hạ kể một "love story". Không biết vì phải chọn từ hay là không tiện nói ra mà mắt cứ ngước lên trần.

_ Theo tôi, Lưu Hạ mà làm bộ trưởng bộ y tế thì thích hợp nhất. Ngay lúc này đây mà mắt bạn ấy vẫn ngước lên trần kiểm tra xem trên đó có mạng nhện hay không đấy!

Cô Elizabeth nói thế khiến cả lớp cười ha hả. Lưu Hạ vội vàng điều chỉnh ánh mắt, nhìn xuống mọi người, song cả lớp vẫn cười, cười rất thoải mái. Cô giáo ra dấu tay bảo ngừng, bấy giờ mọi người mới chịu thôi.

Lưu Hạ liền kể với bộ điệu sinh động "câu chuyện tình lãng mạn quanh co". Có bạn cười "hắc hắc" hỏi:

_ Nhân vật nam là ai đấy?

_ Lại còn phải hỏi à? - Một bạn khác chọc.

Thế là lại được một mẻ cười vỡ lớp. Sau khi các bạn kể xong, thì đợi cô giáo cho điểm. Cô Elizabeth nói:

_ Trong tất cả các môn nghệ thuật, âm nhạc đối xử với người trung hậu nhất. Bất kể màu da gì, bất kể trình độ văn hóa đến đâu, bất kể tuổi tác bao nhiêu, đều có thể nói mình đã nghe hiểu. Chỉ cần lắng tai nghe, để tâm cảm nhận là nghe hiểu thôi mà!

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Mấy hôm nay, mọi người toàn nói đến chuyện chia Văn và Vật lý ra thành hai lớp. Dường như ai học giỏi thì thi vào khoa Lý. Ai kém thông minh, chỉ giỏi học thuộc lòng thì thi vào khoa Văn. Tiêu Dao, Trần Minh đều vào khoa Lý, còn loại người như mình thì thi vào khoa Văn.

Mình thi vào khoa Văn là lẽ đương nhiên, cho nên không lúng túng như các bạn khác. Thoát được môn Lý, Hóa đáng ghét, thấy nhẹ hẳn trong lòng. Mình sợ học lắm rồi. Dù mình không muốn thừa nhận nhưng lại không thể không thừa nhận: mình có vấn đề về mặt sức lý giải môn Lý, còn ghi nhớ và học thuộc lòng thì được. Mình là đứa quen học gạo, học lấy được. Nửa học kỳ sau sẽ học Văn, chuyên tâm học Văn thì mình có thể tin tưởng vào việc thi đại học.

Liễu Thanh sắp thôi học rồi. Mẹ bạn ấy muốn con nghỉ học để ở nhà chuyên học Anh văn, chuẩn bị ra nước ngoài. Liễu Thanh sắp thôi học thật sao?

Hân Nhiên có lẽ phải trở về Thượng Hải. Bạn không có hộ khẩu ở Thâm Quyến, nếu bạn có hộ khẩu ở đây thì hay quá, bạn hẳn sung sướng lắm. Bạn có nhập được hộ khẩu không?

Lại còn Lưu Hạ nữa, nghe nói bạn cũng gặp phiền phức về việc chọn thi Văn hay thi Lý. Ai mà biết được?

Tiêu Dao và Trần Minh đang ganh đua nhau để được chọn là học sinh ưu tú đặc biệt. Không biết ai sẽ được chọn đây?

Ôi, ai cũng có con đường của người ấy. Nghĩ đến lớp mình sắp phải phân tán, mình rất buồn. Mình rất yêu lớp mình, lớp có biết bao bạn học, có thầy giáo rất tốt.

Bối Bối kéo đàn đã tiến bộ hơn chút ít rồi. Mẹ em hôm nay hớn hở đưa em đến ăn ở cửa hàng Mắc Đônan. Nhìn Bối Bối mới vui làm sao!

TƯƠNG LAI CỦA MÌNH KHÔNG PHẢI GIẤC MƠ

Qủa thật Hân Nhiên sắp phải về Thượng Hải rồi. Mấy hôm nay gia đình bạn đều chỉ bàn về chuyện ấy, cha mẹ bạn đều muốn bạn thi đại học. Chuyện của Đường Diễm Diễm là một đòn giáng mạnh vào Hân Nhiên song không làm bạn thay đổi ý định ban đầu, chẳng khác nào một người mải miết tiến tới mục tiêu, tuy gặp con sông chắn ngang đường, bạn có thể nảy ý nghĩ phải dừng lại nhưng không hề nghĩ tới quay về.

Hân Nhiên khát khao được trở thành sinh viên đại học, ngay từ nhỏ đã muốn như vậy. Bạn khao khát một ngày kia mình được đeo huy hiệu của một trường đại học nổi tiếng để cha mẹ được thơm lây và cũng để thỏa mãn ý nguyện của mình. Mặc dù nữ sinh đại học gặp rất nhiều khó khăn về việc phân phối công tác sau khi tốt nghiệp, mặc dù hiện thực ở Trung Quốc là lao động chân tay được coi trọng hơn lao động trí óc, mặc dù Hân Nhiên biết trở về Thượng Hải học đại học thì không thể chuyển hộ khẩu tới Thâm Quyến, bạn vẫn cứ thi đại học; dù người ta có nhìn nhận sinh viên đại học như thế nào, Hân Nhiên vẫn khát khao được vào đại học. Bốn năm học đại học sẽ làm đầy đặn toàn diện một con người. Hân Nhiên khao khát sự đầy đặn đó, bạn phải vào được đại học.

_ Hân Nhiên, con đã quyết định thì phải kiên quyết mới được, không nên như Đường Diễm Diễm, giữa đường mà còn do dự. Nếu con đi học mà lại có tâm trạng như thế thì chắc chắn là không chuyên tâm được. Chỉ một ý nghĩ "mình nhất định phải học đại học" thì mới dốc sức hết mình được - Ba Hân Nhiên nói.

_ Ba mẹ chuẩn bị cho con một sợi dây, một cây dùi, khi về Thượng Hải, con treo tóc lên xà nhà, đâm dùi vào đùi để học khỏi buồn ngủ nhé!

_ Xem kìa, có bao giờ nghiêm chỉnh đâu! - Mẹ Hân Nhiên mắng yêu - Nghỉ hè thì về Thượng Hải, như thế có đủ thời gian cho con kịp thích ứng và cũng để chọn một trường tốt. Đừng như một số học sinh đến năm học lớp Mười hai mới vội vã trở về nội địa, ảnh hưởng nhiều đến tinh thần và tình cảm. Về Thượng Hải học cũng tốt. Ở Thượng Hải, trình độ giảng dạy cao mà thầy cũng rất nghiêm.

_ Hân Nhiên, con còn nhớ tiếng Thượng Hải không? Trở về đừng để người ta cho con là người nơi khác đấy nhé!

Ở nhà, Hân Nhiên rất ít khi nói chuyện với cha mẹ bằng tiếng Thượng Hải. Bạn bèn nói mấy câu Thượng Hải chính cống khiến cha mẹ đều bật cười.

_ Về Thượng Hải thì con ở đâu? - Hân Nhiên nghĩ đến một vấn đề rất quan trọng.

_ Ở nhà cậu Hai. Mẹ đã nói với cậu mợ rồi, cậu mợ cũng đồng ý. Chị họ của con học đại học ở luôn trong trường. Hai bác một phòng, con và thằng em họ một phòng...

_ Mẹ ơi, mẹ định cho con ở chung với con trai à? - Hân Nhiên xịu mặt - Không được, con không chịu đâu.

_ Nó mới mười hai tuổi, ngố lắm, chẳng hiểu biết gì đâu.

_ Cũng không được. Em trai của Lâm Hiểu Húc cũng mới mười hai tuổi, song hai chị em mỗi người một phòng.

_ Xem chừng con ở lại Thâm Quyến ba năm thoải mái quen rồi. Cũng chỉ Thâm Quyến nhà ở mới rộng rãi. Con về nội địa mà xem, khối người tam đại chung phòng đấy. Con cũng chẳng phải chưa ở Thượng Hải bao giờ, nhà ở của Thượng Hải căng thẳng lắm. Cậu Hai nhận cho con ở, cho con một cái giường đã là tốt lắm rồi.

_ Dù sao con cũng không ở chung với thằng em họ, trông kỳ lắm!

_ Ở Thâm Quyến con chẳng học được cái gì hay, chỉ thấy cái dở là nhiều. Đấy là biện pháp khi không có biện pháp nào hơn. Cũng chỉ cậu Hai có nhà, các cậu các dì khác càng khó khăn hơn về nhà ở. Con đừng oán trách nữa, về Thượng Hải đừng có mà để lộ cái mặt ấy nhé, mợ Hai trông thấy hẳn không vui đâu. Chị họ con trước kia đều ở chung phòng với thằng em đấy.

_ Mẹ, tính của mợ Hai có phải mẹ không biết đâu. Con ở nhà mợ một vài ngày còn được, chứ ở lâu hẳn mợ ấy sẽ chảy dài mặt ra, con không thể sống chiều theo vẻ mặt của mợ ấy được.

_ Có cách nào hơn đâu. Con ngủ ngoài đường thế nào được? Nhiều nhất thì ba mẹ năng gửi tiền về cho con mà thôi.

Hân Nhiên sầm mặt xuống, không nói gì. Bạn gọi điện thoại cho Đường Diễm Diễm. Lâu rồi Hân Nhiên không gặp Diễm Diễm, không hiểu tình hình gần đây của bạn ấy ra sao. Đường dây điện thoại được nối song tiếc là Diễm Diễm không có nhà. Bà ngoại Diễm Diễm nói:

_ Diễm Diễm đi làm rồi. Đợi nó về, bà bảo nó gọi cho cháu.

Khi Đường Diễm Diễm xuất hiện trước mặt Hân Nhiên, mắt bạn sáng hẳn lên, tí nữa thì không nhận ra. Cả người Diễm Diễm ăn vận theo lối người đi làm, chín chắn hơn nhiều và cũng xinh đẹp hẳn ra.

_ Ôi, xinh quá! - Hân Nhiên nói.

_ Thế ra trước đây mình xấu lắm à? - Diễm Diễm cười, hỏi.

_ Xinh hơn thôi. Bây giờ bạn làm ở đâu?

_ Ở nhà hàng Nam Hải.

_ Làm ở miệng rắng à? Có dễ chịu không?

_ Tàm tạm. Bất chợt nghĩ đến chỉ còn hai tháng nữa là thi đại học, ruột cứ rối lên. Không biết ván bạc này sẽ đi tới đâu - Diễm Diễm nói.

Cuộc đời học sinh phổ thông trung học nhằm mục đích là thi đại học đã kết thúc, có đi học cũng chẳng ra sao, bèn đi làm, nhưng đi làm rồi thì Diễm Diễm lại cảm thấy trống vắng.

_ À đúng rồi, nói cho cậu biết nhé. Mình mua được hộ khẩu Quảng Đông rồi,mất bảy ngàn, hộ khẩu ở Đông Hoàn. Có hộ khẩu Quảng Đông là dễ được nhận vào làm việc. Không có thẻ xanh ở Thâm Quyến thì đừng hòng tìm được việc làm. Lần nào mình đi tìm việc cũng vấp, đều bị người ta xoay xở một hồi, hầu như tất cả những nơi tìm người làm đều một giuộc cả.

Hân Nhiên im lặng một lát rồi nghiêm trang nói:

_ Diễm Diễm, hôm nay mình muốn báo cho bạn một việc: mình phải về Thượng Hải học.

_ Quyết định rồi à?

_ Quyết định rồi.

Diễm Diễm gật gù như có gì đó phải suy nghĩ.

_ Theo mình, huy hiệu trường đại học có sức hấp dẫn hơn thẻ xanh ở Thâm Quyến đấy.

_ Chúc cậu thi đỗ đại học - Diễm Diễm nói.

Hân Nhiên cười:

_ Thế còn bạn? Sau này...

_ Đi bước nào biết bước ấy đã.

_ Thế còn các bạn khác?

_ Đều đang xoay quanh cái gậy chỉ huy là thi đại học.

Lúc này Đường Diễm Diễm chợt nhìn đồng hồ:

_ Gay rồi, mình phải đi làm đây!

Trước khi ra cửa, Diễm Diễm giơ tay xoa đầu Hân Nhiên, môi mím mím, ra vẻ người lớn:

_ Cố lên nhé!

_ Cố cái gì?

_ Cố lên trong cuộc sống ấy. Mình tin bạn sống xuất sắc hơn mình.

Câu nói ấy làm Hân Nhiên cảm động song cũng có chút thê lương khiến bạn thấy mủi lòng. Hân Nhiên cố ý hát với vẻ thoải mái:

_ Tương lai của mình không phải giấc mơ!

Diễm Diễm cũng hát:

_ Tương lai của mình không phải giấc mơ!

THỰC LÒNG KHÔNG NỠ THÔI HỌC

Lại đến thứ bảy. Ngày thứ sáu, các bạn ở kí túc xá đã thu dọn sẵn đồ đạc để đến chiều thứ bảy là túi to túi nhỏ về nhà.

Liễu Thanh xách một chiếc túi lớn đi về nhà, trong túi đều là quần áo bẩn với mấy đôi tất hôi. Liễu Thanh không giặt quần áo ở trường vì vòi nước máy trong nhà ở ít mà người lại đông, xếp hàng thì không xếp được, mà cũng chẳng có ai xếp chỗ hộ cho. Thế là Liễu Thanh xách luôn về nhà để giặt, thứ hai lại xách về trường.

Khó khăn lắm mới chen lên được xe chạy đường số Mười. Đây là tuyến xe đầu tiên ở Thâm Quyến không cần người bán vé. Không có người bán vé trên xe buýt là học hỏi từ Hồng Kông. Liễu Thanh lên xe, bỏ tiền vào thùng đựng tiền. Xe chật chội, Liễu Thanh phải ôm chặt lấy cái túi to như ôm một túi tiền lớn.

Trên xe không ít người đang nói chuyện về cổ phiếu. Một tuần nay giá cổ phiếu hạ từng ngày một, người mua vào với giá cao cuống cả lên như kiến bò chảo nóng. Dư Phát cũng là một trong số đó. Khi cổ phiếu tăng vọt, ai cũng nghĩ tới quy luật "vật cực tất phản" (tới cùng cực ắt sẽ quay ngược) dự đoán cổ phiếu rồi sẽ hạ, song vẫn le lói tia hy vọng là cổ phiếu hãy còn cao, có lẽ sẽ kiếm được món bẫm. Kết quả là xôi hỏng bỏng không. Tham lam không chán là tính chung của mọi người, Dư Phát cũng không thoát khỏi.

Cổ phiếu đột ngột sụt giá mạnh khiến Dư Phát chẳng còn lòng dạ nào đi học. Ngày xưa Quan Công thân tại nước Tào lòng gửi đất Hán, còn Dư Phát thân trong lớp học hồn ngoài thị trường cổ phiếu, trong lớp thỉnh thoảng lại nhìn máy BP. Thầy Giang biết chuyện liền gọi Dư Phát lên, phê bình cho một trận rồi trò chuyện rất lâu, khiến Dư Phát cũng bình tĩnh trở lại, đầu óc thoáng đãng hơn. Thôi thì cũng đành, bây giờ chẳng phải đúng như một câu nói rất hợp thời là "Chơi cho tim nhảy" hay sao?

Dư Phát còn đỡ hơn mẹ Liễu Thanh vì bạn ấy còn có thầy Giang gợi mở, còn mẹ Liễu Thanh, chẳng những không có ai san sẻ mà ba Liễu Thanh còn ra sức trách móc là tham lam. Một tờ lãi năm tệ mà còn không chịu tung ra bán. Thực ra lúc ấy không tung ra, một phần trách nhiệm không nhỏ là do ba, ba cứ bảo cổ phiếu mua cao bán hạ, đang lúc lên nhanh thế này, hãy đợi xem sao.

Liễu Thanh xuống xe, xách cái túi to tướng, lệch cả vai mới xách được tới nhà. Trời bắt đầu tối, thỉnh thoảng có máy bay bay qua, Liễu Thanh ngơ ngẩn nhìn lên trời. Chán thật, về nhà cũng chán, lại phải nghe những câu mắng chửi tàn tệ của mẹ và nhìn bộ mặt dài thượt ra của ba. Huống hồ mấy ngày nay cổ phiếu đang sụt giá, thị trường đang ở mức độ trì trệ. Thái độ của mẹ đối với bạn nhất định cũng theo đó mà xấu đi. Người ta bảo cổ phiếu là phong vũ biểu của kinh tế chính trị, Liễu Thanh thì bảo cổ phiếu là phong vũ biểu đo thái độ của mẹ đối với bạn. Hiện giờ cổ phiếu đang sụt, sắc mặt của mẹ hẳn khó coi đấy.

Hồi Liễu Mi à Râu Quai Nón lấy nhau, Râu Quai Nón đưa năm ngàn tờ cổ phiếu "Phát triển" cho ba mẹ coi như sính lễ. Sau đó "Phát triển" tăng tới 40, mẹ tung ra bán, được lời hai mươi vạn. Ít lâu sau "Phát triển" tăng tới 80, mẹ tiếc rẻ là đã bán ra quá sớm, nếu không được tới bốn mươi vạn thì cuộc đời này chẳng còn phải lo gì nữa.

Mẹ quyết tâm vớt vát lại số tiền đã mất, dùng hai mươi vạn kia buôn cổ phiếu, thế là thành tay buôn cổ phiếu chuyên nghiệp. Bây giờ các bà nội trợ trở thành quân chủ lực của Sở giao dịch cổ phiếu. Sở chứng khoán là nơi hàng ngày mẹ phải có mặt để thu thập tin tình báo về cổ phiếu, "dựng kho", "xuất kho" trở thành bài học hàng ngày của bà. Công việc này có lời, có lỗ. Khi nào vận đỏ, chỉ sau giấc ngủ đã có hàng ngàn hàng vạn, mẹ vui vẻ, tươi roi rói; khi lỗ vốn, mẹ nhìn cái gì cũng thấy gai mắt, gặp ai là mắng chửi người ấy.

Quả nhiên, Liễu Thanh vừa bước vào cửa là mẹ đã giội một câu:

_ Chết ở đâu mới mò về thế?

Liễu Thanh mím môi, không nói gì. Cổ phiếu "Bảo an", nhà mua vào 25 tệ, bây giờ giá chỉ còn 15 tệ. Ngày nào mẹ cũng như người nuốt thuốc súng nên rất sẵn lửa. Liễu Thanh vào toa lét lâu một chút là bị mắng; ba húp canh hơi to tiếng một tí cũng bị mẹ la.

Liễu Thanh đang xem phim hài Giàu sang lại ập đến của Hồng Kông do Phì Phì đóng vai chính, mẹ bỗng kêu thất thanh:

_ Điều khiển đâu, điều khiển đâu!

Mẹ chộp lấy điều khiển chuyển kênh sang đài Thâm Quyến.

"Dự báo thời tiết" đã báo xong, lẽ ra đến "tình hình cổ phiếu", nhưng mãi đến khi "Báo giá ngoại hối" xong vẫn không có "Tình hình cổ phiếu". Chương trình tiếp theo lại là phim nhiều tập Khát vọng.

_ Dớ dẩn! - Mẹ tức điên lên với ti vi.

Sao hôm nay lại không có mục "Tình hình cổ phiếu" nhỉ? Ô, Liễu Thanh nhớ ra rồi. Hôm nay là thứ Bảy, thị trường cổ phiếu nghỉ kinh doanh, bạn liền nhắc:

_ Hôm nay là thứ Bảy ạ!

_ Ừ, phải rồi! - Mẹ cũng chợt nhớ ra - Tao bảo nhé, chỉ vì mày mà tao đâm lú lẫn!

Liễu Thanh thầm nghĩ: "Lại tại mình rồi!"

Ti vi đang chiếu lại phim Khát vọng. Người Quảng Đông nghe không hiểu tiếng Bắc Kinh cứ uốn cong lưỡi ở âm cuối cùng song lại rất thích theo dõi câu chuyện cảm động này.

Ba cứ một mực trách mẹ:

_ Bà cũng tham lắm kia! Mấy hôm trước lên đến 30 mà bà còn không chịu tung ra. Bây giờ thì hay rồi, còn có 15, trong chốc lát lỗ đứt hai vạn.

Mẹ ngồi thừ người trên xô pha, không còn hơi sức đâu cãi nhau với ba nữa:

_ Tôi cứ nghĩ sẽ tăng lên đến 40 kia. Lần sau, lên đến 30 là tôi nhất định tung ra ngay.

_ Bà thì lòng tham không đáy!

_ Thế tôi kiếm nhiều tiền để làm gì hả? Chẳng phải vì cái nhà này sao? Vì ông, vì Liễu Thanh sao?

Thường là thế, ba mẹ nói nhau một hồi là thế nào cũng chuyển đầu đề sang Liễu Thanh. Mặc dù bạn một tuần mới về nhà một lần, song vẫn không cách gì thoát khỏi cái "nạn" này. Cả nhà chỉ mình Liễu Thanh phải tiêu tiền, chỉ Liễu Thanh là ngồi không ăn bám. Hễ tức giận điều gì là ba mẹ đều trút cho Liễu Thanh, dường như đó là nghĩa vụ của bạn.

_ Liễu Thanh này, hãy nhìn mày đi! Chỉ biết tiêu tiền thôi. Nếu Liễu Diệp, Liễu Mi ở nhà thì đã chẳng như vậy.

Suốt ngày mẹ nói đi nói lại "học không giỏi không hề gì, riêng tiếng Anh phải học giỏi, nhà chồng phải là nhà có tiền, có thế lực". Người trong nhà đều cho Liễu Thanh là loại tốn cơm gạo, đều bảo Liễu Thanh học trung học phổ thông là thừa, học trường trung cấp chuyên nghiệp sau này chức cao lại giàu thực tế. Bị cha mẹ mắng, không bao giờ Liễu Thanh cãi lại. Nếu cãi lại thì bị chửi mắng nhiều hơn nữa. Liễu Thanh cũng có cái "mộc" để chống đỡ những "mũi giáo" điếc tai, đó là nghĩ phắt sang việc khác, nghĩ tới những chuyện vui hoặc mơ mộng về những điều đẹp đẽ. Liễu Thanh có thể nghĩ ra vô vàn chuyện thú vị để quên hết hiện thực đi và để hoàn toàn buông mình vào trong giấc mộng đó.

_ Thế nào, mày đã quyết định được chưa?

_ Con, con không muốn ra nước ngoài sớm thế đâu, càng không muốn thôi học đâu. Ở tuổi con mà không đi học thì người ta sẽ cảm thấy có gì đó không ổn.

_ Tao có bảo mày ở nhà làm cô tiểu thư đâu mà là để học Anh văn. Bây giờ nhiều môn học quá lắm, nào là địa lý, lịch sử, vô ích hết. Mày ở nhà chuyên chú học Anh văn cho tao.

_ Bây giờ có thầy dạy còn học chẳng ra gì, một mình con... Thôi, có nói mẹ cũng chẳng hiểu, mẹ đã học đại học bao giờ đâu!

_ Chỉ nói bậy! Nếu không có "đại cách mạng văn hóa" thì tao cũng vào Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa chứ kém gì!

Mẹ bắt Liễu Thanh phải nghỉ học, ở nhà học Anh văn, một vài năm sau ra nước ngoài. Liễu Thanh do dự. Thực tình Liễu Thanh không nỡ như thế này mà phải giã từ thời phổ thông trung học.

_ Còn không mau mà đi học tiếng Anh à? - Mẹ tách một cái tắt ti vi. Mẹ không xem, cũng không muốn cho người khác xem. Thật đúng là! Phim Khát vọng đang chiếu tới chỗ Lưu Tuệ Phương vất vả khổ sở để nuôi Tiểu Phương. "Không phải con đẻ mà yêu quý đến thế, còn mình thì sao?". Liễu Thanh nảy ý nghi ngờ mình không phải là con đẻ của mẹ!

CHƯƠNG XXIV

LÀM CHA MẸ Ở TRUNG QUỐC THẬT MỆT

Đoàn văn nghệ của trường được thành lập. Lưu Hạ là cây violong bậc nhất của đội nhạc, bạn tham gia với tư cách là một "nguyên lão". Buổi lễ thành lập Đoàn văn nghệ nhà trường có mời rất nhiều nhân vật nổi tiếng và mời một số nghệ sĩ, múa, hát chỉ huy dàn nhạc số một của quốc gia làm cố vấn cho đoàn. Trong lời chúc mừng, không hẹn mà nên các vị cố vấn này đều nhắc đến một điều: "Có người nói Thâm Quyến là sa mạc về văn hóa, song các bạn không được như các thành phố nội địa. Đoàn văn nghệ của các bạn được thành lập chẳng khác một ốc đảo xanh trong sa mạc...!"

Có nhiều điều Lưu Hạ không hiểu lắm. Bạn thường nghe người ta nói Thâm Quyến là "sa mạc văn hóa" nhưng cơ cấu nhân tài tri thức ở Thâm Quyến chỉ kém so với Bắc Kinh. Thâm Quyến thu hút được một phần ba số tiến sĩ đã bảo vệ xong và hiện còn rất nhiều người đang làm luận án tiến sĩ gõ cửa Thâm Quyến; rồi bao nhiêu là nhân tài phiên dịch rất hiếm có ở trong nước thì nếu Thâm Quyến quảng cáo mời gọi là vơ được cả nắm. Thế mà tại sao vẫn có người bảo Thâm Quyến là sa mạc về văn hóa?

Là một thành viên đội nhạc, Lưu Hạ cũng biết rằng số các trường học, có một đoàn nghệ thuật gồm đủ cả đội nhạc, đội hợp xướng, đội múa như Trường Số Chín chỉ thưa thớt như sao buổi sớm, có thể đếm trên đầu ngón tay. Cũng chỉ có một vài trường trung học nổi tiếng ở Bắc Kinh hoặc Thượng Hải là có mà thôi. Vậy thì tại sao có người nói Thâm Quyến là sa mạc văn hóa?

Lưu Hạ không thích nghe người ta bảo Thâm Quyến là sa mạc văn hóa. Đối với việc chia lớp thành hai khoa: Văn và Lý, Lưu Hạ cũng có chủ định riêng của mình. Bạn hiểu việc chọn môn Văn hay Lý có ảnh hưởng trực tiếp đến chuyên ngành khi xin thi đại học sau này. Lưu Hạ muốn thi vào học viện âm nhạc, nhưng bạn không dám tự quyết định. Từ nhỏ tới lớn, mọi sinh hoạt, học tập của bạn đều do cha mẹ quyết định. Từ lúc bắt đầu đi nhà trẻ, cha mẹ đã sắp xếp tất cả; học violong hay học piano, vào trường tiểu học nào, thi vào trường trung học nào, thi vào trường chuyên nghiệp hay thi đại học thông thường, tất tật đều do cha mẹ sắp xếp. Giờ lại chia lớp thành khoa Văn và Lý đương nhiên bạn phải hỏi họ rồi. Bạn không hiểu liệu cha mẹ còn lo cho bạn đến bao giờ nữa. Làm cha mẹ ở Trung Quốc thật mệt.

Hai người đã ly hôn. Ba đã cưới Nhậm Na, mua một căn hộ mới. Mẹ lâu nay rất hận, cho tới gần đây mới đề bạt làm kế toán trưởng, lúc ấy mới không cảm thấy thua kém cha nữa. Lưu Hạ chẳng có biện pháp thỏa đáng nào để giải quyết là ở với ai. Bạn đành ở nhà mẹ hai tuần, ở nhà cha hai tuần. Lưu Hạ thường tự hỏi bản thân: "Cuối cùng thì nhà mình là ở đâu?". Cho đến giờ bạn cũng không biết là chọn ai.

Lưu Hạ nói với mẹ về chuyện phân ban. Vừa nói xong mẹ tiếp lời ngay:

_ Tài chính mậu dịch đi, sau này vào làm ngân hàng hay công ty mậu dịch nước ngoài đều xài được.

_ Nhưng... nhưng con muốn thi vào học viện âm nhạc.

_ Thi vào học viện âm nhạc ư? Để làm gì? - Mẹ kêu lên.

_ Con muốn trở thành nhà âm nhạc.

_ Nhà âm nhạc. - Mẹ cười, cười lăn lộn. - Điểm này đúng là gien di truyền của cha con. Mà có lẽ đó cũng là căn bệnh chung của người làm nghệ thuật. Cái gì cũng có thể gọi ra được thành những từ thật hay. Rõ ràng đi quét đường hẳn hoi mà gọi thành thợ làm đẹp cho thành phố. Nhà âm nhạc? Mẹ xem ra cứ gọi thẳng là tay kéo đàn lại rõ ràng.

_ Tay kéo đàn? - Lưu Hạ sững người, lặp lại câu hỏi.

Buổi tối, Lưu Hạ đến nhà ba. Căn nhà ba và dì mới mua rất đẹp. Có một phòng cho Lưu Hạ. Ba trông trẻ ra rất nhiều. Lưu Hạ muốn xin ý kiến ba. Bạn nghĩ ba sẽ thông cảm và động viên mình.

_ Lưu Hạ à, con tham gia đội nhạc, vào đoàn nghệ thuật của trường, ba rất đồng ý, nhưng con muốn suốt đời theo nghề nghệ thuật thì ba không đồng ý.

_ Vì sao ạ? - Lưu Hạ kinh ngạc. Chính ba lại là người theo ngành này.

_ Lưu Hạ à, ba vốn cũng hy vọng sau này con sẽ theo con đường nghệ thuật. Nhưng hiện giờ... - Ba nở nụ cười đau khổ - Người làm nghệ thuật ở nước ta rất khó thành công. Làm nghệ thuật khó lắm, khó lắm! Nhất là lại ở Thâm Quyến, ở thời đại kinh tế thương phẩm như thế này. Hiện nay có rất nhiều người làm nghệ thuật đua nhau "xuống biển". Người thì kinh doanh, người thì buôn cổ phiếu. Tất nhiên thứ nghệ thuật mà ba nói là nghệ thuật thuần khiết, thứ nghệ thuật nghiêm túc cao nhã chứ không phải thứ được gọi là các ngôi sao âm nhạc nổi tiếng thường xuyên gào thét hay ngoáy mông trên sân khấu đâu. Bát cơm nghệ thuật khó ăn lắm, con ạ. Phải chịu đựng gian khổ, cô đơn, thầm lặng và nghèo khó. Nếu như đến miếng ăn còn phải lo thì liệu có tâm tư nào làm nghệ thuật nữa không?

Lưu Hạ cúi đầu không nói gì.

_ Ba đã từng trải. Quá nửa cuộc đời ba làm nghệ thuật, bây giờ chỉ có năm chữ thôi: "Làm người phải thực tế". Giữa lý tưởng và hiện thực còn có khoảng cách. Đương nhiên vậy là đau khổ rồi!

Đêm ngủ Lưu Hạ mơ thấy cô bé đi đôi giày nhảy của phù thủy trong chuyện cổ tích. Cô nhảy múa xoay tròn rất nhiệt tình, nhưng không thể dừng lại được.

Sáng hôm sau, câu đầu tiên ba nói là:

_ Người ta thường nói có trồng trọt thì có thu hoạch. Nhưng con đường nghệ thuật thì không hẳn thế. Ba có thể khẳng định rằng, có thu hoạch thì tất phải có gieo trồng, nhưng không có nghĩa là có gieo trồng thì ắt có thu hoạch!

Nhìn đôi mắt mệt mỏi của ba, Lưu Hạ biết đêm qua ba mất ngủ. Bạn hiểu rằng những câu nói ấy chính là kinh nghiệm của cả một đời người. Đó là trao đổi kinh nghiệm mà cũng là "lời tâm huyết". Cha không thể nói dối con.

Ba còn tài hoa hơn mình nhiều mà cũng còn thế nữa là mình. Nhưng cô bé nhảy múa với đôi giày phù phép trong mơ thì làm sao đây?

Lưu Hạ không dừng lại được, mà cũng không có cách nào dừng. Nếu nói bạn chọn nghệ thuật thì chẳng bằng nói nghệ thuật chọn bạn. Không có tiếng vỗ tay và hoa tươi nhưng bạn vui lòng đi theo con đường ấy.

"Ban kịch cần một số học sinh trung học từ 15 đến 17 tuổi, ai muốn tham gia xin mời ngày 1-6 đến phòng B303 tầng ba nhà lớn của đài truyền hình để gặp mặt". Khi "Truyền thuyết" đồn đại từ một tháng nay cuối cùng đã được chứng thực trên tờ yết thị, có rất nhiều học sinh mê mẩn với lời đề nghị này. Ban kịch vở Xin chào tuổi xuân đang quay bộ phim phản ánh về lứa học sinh trung học đương đại nên cần tuyển lựa diễn viên trong học sinh trung học.

Không biết tự khi nào "minh tinh" đã trở thành giấc mộng của không ít nam nữ thiếu niên. Cùng với những cơn sốt sùng bái minh tinh của đám người theo đuổi minh tinh, đồng thời nhiều thanh thiếu niên cũng mong muốn mình trở thành một "ngôi sao". Tin này được công bố, đã gây nên một cảnh tượng thật sôi động vô cùng.

Thầy dạy văn nghệ thông báo cho Lưu Hạ điều này và mong bạn đi thử.

"Chỉ có ai thích danh hão mới đi làm cái việc ấy". Thực ra có không ít người muốn đi, nhưng lại không có tự tin và dũng khí nên làm ra cái vẻ coi thường, nói như trên.

Liễu Thanh cũng thế. Bạn rất muốn đi và thường tưởng tượng một ngày nào đó khi đi trên đường sẽ có một đạo diễn phát hiện ra và chọn mình. Ông ta sẽ tiến đến và rút danh thiếp ra nói: "Tôi là... ở xưởng phim..." vậy mà đã bao năm qua rồi, ngày nào bạn cũng đi trên đường nhưng chẳng có đạo diễn nào xuất hiện. Lần tuyển diễn viên này là một cơ hội, nhưng bạn nghĩ mình vừa béo vừa xấu có đi cũng không trúng tuyển; có được tuyển thì cũng phải đóng những vai "quả cười" giống như cô gái béo ị trong phim Tuổi thanh xuân muôn năm, thì chẳng thà không diễn còn hơn. Mà bạn thì muốn được đóng vai chính. Bạn cho rằng mình thuộc "trường phái diễn kỹ thuật" phải gặp được Bá Nhạc (Một người có biệt tài xem tướng ngựa đời xưa) mới xong. Chứ cái kiểu mời gọi công khai này thì có đi cũng chẳng ăn thua gì.

Ngược lại, Lưu Hạ kiên quyết hơn nhiều. Trước kia bạn không hề có ý nghĩ làm diễn viên - làm "ngôi sao". Nhưng khi thầy giáo văn nghệ nhắc nhở thì bạn lại xiêu lòng. Có thể đây lại chính là con đường nghệ thuật của mình. Lưu Hạ quyết định giành lấy. Bạn đi tìm mẹ. Mẹ bảo đừng làm những việc lung tung. Từ sau khi ly hôn với ba, mẹ coi diễn viên, chỉ huy dàn nhạc, đạo diễn... đều là những thứ việc bát nháo. Lưu Hạ đến tìm ba, ba nghĩ một lát rồi nói:

_ Được đấy, thanh niên cũng nên thử mình một cái cho cuộc sống thêm phong phú. Có thể cánh cửa vận may lại mở ra với con.

Lưu Hạ quyết định đi nộp đơn. Bạn cũng đã nghĩ đến thất bại. Nhưng nếu thử mà không dám đi thì có phải là còn tồi tệ hơn là thất bại không.

Lưu Hạ rất tự tin. Bạn mặc cái váy màu trắng mẹ tặng hôm sinh nhật và thấy mình rất đẹp. Bạn ngắm nghía mình trong tấm gương tủ áo, chăm chú ngắm từ đầu chân, nghiêng phải, soi trái, ngắm trước, nhìn sau. Lúc bạn mỉm cười, lúc buồn bã, khi trầm tư, tự nghiên cứu các tư thế và biểu cảm. Bạn cứ loay hoay mãi như thế cho đến khi mệt lử mới thôi.

MỘNG LÀM DIỄN VIÊN CỦA NỮ SINH TRUNG HỌC

Lưu Hạ đi qua Hoa Liên đại sảnh. Trên nóc tòa kiến trúc ba mươi tầng đó có một chiếc đồng hồ lớn. Cả nửa thành phố Thâm Quyến có thể nghe tiếng chuông báo giờ trầm trầm vang vọng.

Lưu Hạ xem đồng hồ, chỉnh lại giờ. Cuộc gặp mặt hôm nay sẽ bắt đầu vào lúc 2 giờ 30 phút.

Các tòa cao ốc của Thâm Quyến nhiều không thể đếm hết, nhưng tuyệt nhiên không hề giống nhau. Ngay từ xa Lưu Hạ đã nhìn thấy cấu trúc đặc sắc của tòa nhà đài truyền hình. Bước chân vào cửa, Lưu Hạ hít thật sâu mấy hơi, dùng khăn tay giấy phe phẩy quạt rồi bước vào cửa chính.

Gian phòng lớn ở giữa tầng một thật vuông vức. Trên tường có treo chiếc gương lớn chạm sàn chấm mái. Lưu Hạ đến gần, thử ngắm mình với ánh mắt của người khác, cảm thấy hoàn toàn có thể "Pass" được. Tòa lầu lớn này có một chiếc thang hình xoắn ốc nối từ tầng một lên tận đỉnh. Lặng lẽ ngắm nhìn chiếc thang ấy, Lưu Hạ nghĩ bụng: "Liệu nó có thể đưa mình đến cung điện nghệ thuật không?"

Bạn lên tầng ba. Căn phòng lớn ở tầng ba đã đầy ắp người. Học sinh bây giờ đều thích nắm đúng thời cơ, dành lấy cơ hội. Họ đã đến từ sớm đợi ở cửa chờ đón vận may. Bọn con gái đến dự tuyển đông hơn con trai. Cô nào cô nấy trang điểm trông thật đẹp. Nhìn sự chải chuốt kỹ lưỡng, quần áo đẹp đẽ, giày dép kiểu cách của họ thì như là họ đi dự biểu diễn thời trang.

Nhận bản kê khai, Lưu Hạ lặng lẽ ngồi xuống. Chẳng ai chú ý nhiều đến bạn. Mọi người ở đây ai cũng đẹp, ai cũng xuất chúng. Phần lớn họ không quen biết nhau nhưng đều có khả năng xã giao rất tốt. Họ cười cười nói nói với nhau. Lưu Hạ hơi lo lo. Bạn lẩm bẩm số của mình: một linh bảy, một linh bảy...

Lưu Hạ tự so sánh mình với mấy bạn gái cùng ngồi trên ghế dài. Xem kìa, cô bạn ngồi ở giữa ghế đang soi gương tự làm điệu với mình. Còn cô bạn bên cạnh đang học thuộc lòng những câu: "Thưa đạo diễn, em sẽ đem lại cho điện ảnh thêm sắc màu rực rỡ. Chỉ vài năm sau thôi, điện ảnh Trung Quốc sẽ có thêm một ngôi sao sáng..."

Mọi người ai ai cũng hết sức tự tin, cứ như không phải họ đến để thi mà chờ đợi họ là một buổi nói chuyện nhẹ nhàng. Lưu Hạ cảm thấy mình đang ở thế kém hơn họ lại càng căng thẳng.

_ Số 91 - Cửa mở, có tiếng gọi vọng ra, đồng thời một cậu con trai mang găng tay thở dài bước ra. Chẳng cần hỏi xem thi cử ra sao, cứ nhìn bước chân nặng nề rất không tương xứng với vẻ mặt phớt đời là biết ngay kết quả.

Bạn gái có số "91" bước vào.

Lưu Hạ dựa tấm thân mềm nhũn vào tường: "Không được căng thẳng, phải tự tin, phải tự tin". - Lưu Hạ ra sức động viên mình. Khi ấy bạn nghe tiếng đạo diễn hỏi:

_ Vì sao em muốn làm diễn viên?

"Bởi vì trong cái thế giới đầy tình cảm và linh cảm này, diễn viên có thể thả mình hết mức để hiểu biết cuộc đời của đủ hạng người. Có như thế diễn viên mới tự làm phong phú thêm cuộc sống của bản thân". Lưu Hạ đã chuẩn bị sẵn đáp án, song cũng không hiểu câu nói ấy từ đâu mà ra. bạn thấy câu này rất tuyệt nên chép vào vở, hôm nay đem nó ra để dùng.

_ Số 107. - Cánh cửa lại kẹt một tiếng.

Lưu Hạ thót cả người, lúc ấy nhận ra trước mắt chẳng có đạo diễn nào cả và cũng chẳng có ai hỏi: "Vì sao em muốn làm diễn viên?" Hóa ra vừa rồi là giấc mơ giữa ban ngày. Lưu Hạ chợt nhận ra cô bạn soi gương và cô bạn học thuộc lòng ngồi trên ghế dài không còn đó nữa mà thay vào toàn là người mới. Lưu Hạ không nghĩ mau đến lượt như thế. Chẳng chuẩn bị được gì cả, thôi đành vào vậy.

_ Thưa đạo diễn, cháu mười sáu tuổi thật mà, chú tin cháu đi, quả thực là cháu mười sáu tuổi. Chỉ có điều trông cháu... - Một bạn trai đang nài nỉ.

_ Thôi được rồi, không cần nói nữa.

_ Thưa đạo diễn, cho cháu thử thêm lần nữa đi.

_ Người sau đi, mau! - Đạo diễn không kiên nhẫn được nữa, xua xua tay.

Lưu Hạ rón rén bước vào. Bạn trai kia trông ít nhất cũng phải mười chín đôi mươi rồi, chả giống học sinh một chút nào mà giống một tay chơi ngoài xã hội. Anh ta mà cũng đến, Lưu Hạ cười thầm.

Nơi kiểm tra này mới được sắp xếp. Trước mặt bạn là ba vị giám khảo trông rất nghiêm túc. Trước mặt mỗi người có đặt một tấm biển nhỏ hình ba cạnh ghi họ tên chức vụ của từng người. Ngồi giữa là đạo diễn Thi Quân Kiện, bên phải là trợ lý đạo diễn, bên trái là phó đạo diễn. Ngồi hàng sau là bốn thầy giáo giám khảo, trông họ hiền hòa hơn nhiều.

Lưu Hạ cúi nửa người.

_ Xin chào các thầy, em là số 107 ạ.

_ Chào em, ngồi xuống đi.

Lưu Hạ ngồi xuống, mười bốn con mắt chăm chú nhìn bạn khiến bạn mất tự nhiên, đỏ mặt lên, ngồi ngay ngắn hai chân để ngang nhau, hay tay đặt lên đùi.

_ Em tên gì?

_ Lưu Hạ ạ.

_ Ồ cái tên đặc biệt nhỉ, năm nay bao nhiêu tuổi, học lớp mấy?

_ Em mười sáu tuổi, học lớp mười trường trung học Số Chín ạ. - Lưu Hạ vẫn đỏ mặt ngồi ngay ngắn. Mấy thầy giám khảo nhìn nhau.

_ Em có biết diễn kịch không?

_ Dạ cũng gọi là biết ạ. Đôi khi em ở nhà tự biên tự diễn, cảm thấy cũng được ạ - Lưu Hạ trả lời vẻ thật thà vẻ hơi ngốc nghếch.

Mấy người tỏ ra thích Lưu Hạ. Họ nhìn nhau, trông mặt dịu hơn trước nhiều:

_ Em điền vào phiếu này đi.

Lưu Hạ tiến đến nhận lấy phiếu, nghĩ thầm sao lại đơn giản so với sự tưởng tượng của mình về cuộc thi đến thế! Không phải diễn tiểu phẩm, cũng không bị hỏi: "Vì sao em muốn làm diễn viên".

Với câu hỏi: "Vì sao em muốn làm diễn viên" Lưu Hạ chuẩn bị rất kỹ lưỡng rồi, rất đắc ý rồi, thế mà đạo diễn chẳng hỏi, tiếc quá! Cầm tờ phiếu rồi nhưng Lưu Hạ cứ đứng đấy.

Bạn không bị căng thẳng như lúc nãy nữa, nên hỏi:

_ Thưa, tại sao các thầy không hỏi em câu: "Vì sao muốn làm diễn viên?" ạ?

Các thầy giám khảo cười:

_ Vì sao lại phải hỏi chứ?

_ Bởi vì em đã chuẩn bị tốt đáp án rồi. Các thầy hỏi em vấn đề ấy đi?

_ Ồ, thế đáp án của em là thế nào?

_ Trong cái thế giới đầy tình cảm và linh cảm này, diễn viên có thể thả mình hết sức để hiểu biết về cuộc đời của đủ loại người. Có như thế diễn viên mới làm phong phú thêm cuộc sống của bản thân. - Lưu Hạ ngẩng cao đầu, vô cùng đắc ý đáp.

Câu nói văn vẻ ấy của Lưu Hạ khiến cho các thầy đều cười:

_ Ha ha, thật là có ý nghĩa. Ha ha, cô bé này hay thật!

_ Thưa đạo diễn, thưa đạo diễn! - Cửa bật mở, người gác cửa bất lực nhún vai. Lúc ấy một người đàn bà chạy xộc tới trước mặt đạo diễn:

_ Tôi đến xin dự tuyển ạ - Người đàn bà chỉ vào đứa bé bên mình - Đây là con trai tôi.

_ Đồng chí, tôi không hiểu! - Đạo diễn bị bất ngờ, không hiểu đầu cua tai nheo ra sao.

_ Thưa đạo diễn, chuyện là thế này. Tôi ấy ạ, tôi muốn diễn vai phụ huynh học sinh trung học, còn con tôi thì diễn vai em trai của nhân vật học sinh trung học ạ.

Tất cả những người có mặt đều buồn cười.

Nhưng người đàn bà vẫn nghiêm trang nói:

_ Tuy bây giờ phần lớn học sinh trung học là con một, song cũng có cá biệt.

Đạo diễn càng cười to:

_ Ha ha! Ha ha!

Lưu Hạ bị bỏ quên, biết làm gì bây giờ?

_ Thưa đạo diễn, thế còn em ạ? - Lưu Hạ hỏi.

_ A, Lưu Hạ hả. Cứ về nhà chờ thông báo nhá!

Lưu Hạ bước ra ngoài. Bên ngoài vẫn có một hàng dài người ngồi chờ, thấy Lưu Hạ bước ra, họ vây cả lại hỏi thăm:

_ Đạo diễn hỏi bạn cái gì?

_ Bạn có trúng tuyển không?

Lưu Hạ cứ một mực lắc đầu. Bạn không còn tâm trí nào trả lời họ.

CHƯA BẤM MÁY QUAY ĐÃ VÀO VAI

Đường phố vào giờ tan học buổi chiều, hàng đoàn học sinh mặc đồng phục nhập vào đội ngũ đông đảo của những người tan sở, tan ca. Vì có số học sinh, nhờ có lớp người niên thiếu mà đường phố cũng trẻ hẳn ra. Một đám học sinh nói cười sôi nổi đi vượt qua bên cạnh bạn, một đôi bạn nhỏ cả nam và nữ lúc gần lúc xa chạm qua vai bạn, cảnh tượng đường phố tràn ngập không khí thanh xuân.

Phim Xin chào tuổi xuân mà đạo diễn là Thi Quân Kiện đang có điều khó xử. Sự bạo dạn và tài năng của các em học sinh đến dự tuyển không thể đánh giá thấp, nhưng một vài cách thức của các em thì đạo diễn và nhóm biên kịch không thể nào tiếp thu được. Không ít các em viết thư đến nói rõ: "Nếu đạo diễn không chọn cháu thì chú sẽ phải hối tiếc suốt đời, hối tiếc vì làm nền điện ảnh Trung Quốc thiếu đi một ngôi sao điện ảnh rực rỡ". Có em còn gọi điện thoại đến: " Thưa đạo diễn, nếu cháu không thấy giấy thông báo trúng tuyển thì chú hãy đến biển Nam Hải mà tìm cháu". Đối với những bức thư và cú điện thoại như thế này, đạo diễn rất lo ngại. Một mặt ông tích cực viết thư, khuyên các em hãy chuyên tâm vào học tập, một mặt ông liên hệ với cha mẹ và nhà trường của các em.

Trong số học sinh trung học đến dự tuyển, đạo diễn đã chọn được một phần diễn viên, chỉ có mỗi vai nữ chính là Thông Linh thì chưa ai thích hợp. Người đến dự tuyển có tới hàng ngàn, nhưng hết tốp này đến tốp khác đều bị loại. Do vậy việc tiến hành quay không thể không đẩy lui lại. Đạo diễn phải chạy khắp nơi, đến tận các ban văn nghệ của trường để nhờ thầy giáo giới thiệu.

Một tuần lễ trôi qua. Lưu Hạ vẫn chưa nhận được giấy thông báo. Ngày nào bạn cũng tràn trề hy vọng đi mở hộp thư, nhưng lần nào cũng thất vọng quay vào.

_ Không có thư à? - Dì Nhậm Na hỏi.

_ Không có ạ.

_ Thôi đừng lo, hãy chờ thêm đã. Nhỡ may ngày mai có thư thì sao! - Dì gọt táo cực giỏi, cái vỏ dài mãi không đứt - như thế là việc tốt lành lắm trắc trở đấy.

_ Thế thì chắc họ gửi rồi. Người được chọn chắc cũng sớm quyết định rồi! - Lưu Hạ uể oải dựa vào lưng ghế xôpha. - Hôm ấy cháu thi không tốt, đạo diễn Thi cứ cười mãi, chắc họ coi cháu là con ngốc.

_ Đạo diễn Thi ư? Thi gì? - Dì đưa cho Lưu Hạ miếng táo.

_ Thi Quân Kiện ạ - Lưu Hạ cắn mạnh miếng táo.

_ Đúng là ông ấy rồi. Thế thì may quá. Con có biết không ông ấy vốn là viện phó học viện múa của dì, sau này chuyển ngành. Dì và ông ấy có quan hệ với nhau rất tốt. Lúc đầu phân công tác dì cũng phải nhờ vả ông ấy nhiều. Nếu mà như thế thì phải đi tìm ông ấy mới được.

_ Thật ư? - Lưu Hạ tươi tỉnh hẳn lên - Chắc ông ấy sẽ giúp chứ?

_ Chắc chứ, dì với ông ấy rất thân thiết, chắc chắn ông ấy phải giúp chứ.

_ Thế thì... làm khó cho dì quá.

_ Vì Lưu Hạ của nhà ta thì dì phải "liều mình theo phò quân tử" thôi!

Từ trước tới giờ Nhậm Na không để cho Lưu Hạ gọi mình là mẹ. Lưu Hạ không gọi ra lời được mà dì cũng không thuận. Họ đều là những người thời hiện đại. Lưu Hạ có thể coi Nhậm Na là một bà dì tốt, chung sống hòa thuận là đã rất tốt rồi, vậy còn muốn gì nữa đây? Gọi lên tiếng "mẹ" da diết như trong phim thì có vẻ như không thể được.

_ Hãy để cháu nghĩ tí đã - Lưu Hạ lại cảm thấy làm như thế không ổn nên sau đó nói - Thôi dì ạ. Cháu không trúng tuyển thì đi làm gì? Hơn nữa nếu cho cháu đi đóng phim thì các chú ấy vẫn ngầm coi thường cháu.

_ Khá đấy! Thế mới đúng là con gái của Lưu Tông Diệu này! - Chẳng biết ba đã đứng ngay trước mặt từ bao giờ. - Nghệ thuật không được đầu cơ trục lợi.

Do chuyện đi thi tuyển diễn viên nên Lưu Hạ có phần nào xao lãng việc học tập. Sắp tới kỳ thi cuối học kỳ rồi. Lưu Hạ cảm thấy phải dốc sức vào học cho nên cũng nhạt dần chuyện kia đi. Một hôm thầy giáo văn nghệ bảo Lưu Hạ tổ kịch muốn đến quay ngoại cảnh ở trường trung học Số Chín:

_ Lưu Hạ phải chăng em... - Thầy lấp lửng.

Gợi ý tuyệt vời. Lưu Hạ quyết tâm tranh thủ cơ hội. Bây giờ người ta chú ý nhiều đến việc làm sao nắm lấy được thời cơ. Nhiều minh tinh đã từng nói rằng con đường xuất đầu lộ diện của mình hoặc là được người đi tìm minh tinh phát hiện khi đi trên đường, hoặc là theo bạn bè đi dự tuyển thì mình lại trúng. "Vô tâm cắm liễu liễu xanh um". Đó là câu chuyện cũ, Lưu Hạ không tin. Bạn cho rằng phàm đã làm việc gì thì cũng phải tranh thủ thời cơ.

Hôm tổ kịch đến trường trung học Số Chín, Lưu Hạ đã sớm "Cung nghênh" ngay trước đầu cầu thang.

Ngay từ xa, họ đã nhìn thấy một thiếu nữ áo trắng, mái tóc đen lánh vắt gọn trước ngực. . Ánh chiều tà rực rỡ làm nổi bật lên dáng người đẹp và khuôn mặt khả ái của cô. Cô có vẻ hơi ngượng ngập xấu hổ. Cũng chính cái vẻ ngượng ngập xấu hổ ấy làm cho cô càng trở nên xinh đẹp dễ thương, xúc động lòng người. Đạo diễn và mọi người trong đoàn kịch chợt thấy lóe sáng trong đầu. Họ thầm reo: "Thật là "đi mòn dép sắt không đâu thấy, bất chợt tìm ra chẳng tốn công".

Người diễn viên không chỉ có khuôn mặt đẹp mà cần phải có kỹ năng diễn xuất và tài hoa. Đạo diễn quyết định để cho Lưu Hạ quay thử, mặc dù hôm nay ông có mang theo một cô bé dáng vẻ rất tây đến thử trước ống kính. Nghe nói cô ta mới thực sự lọt vào theo cửa sau.

Đạo diễn muốn thử diễn xuất của cả hai để xem tố chất bên trong của hai cô, xem ai là người tiếp cận và thể hiện trúng nhân vật nữ chính trong phim là Thiên Linh.

Đạo diễn kể lại nội dung của kịch bản. Sau khi cha mẹ Thiên Linh ly hôn, người cha lấy vợ kế. Người mẹ kế này rất ghét cô con chồng. Một hôm cha, mẹ kế và em trai ra ngoài để lại một đống quần áo cho Thiên Linh giặt. Tháng chạp đông hàn, Thiên Linh vất vả giặt đống quần áo...

Lưu Hạ diễn trước, ông chưa hô bắt đầu, Lưu Hạ đã nhập vai. Cô diễn xuất rất tinh tế, đặc biệt là phần sau. Những giọt nước mắt chạy vòng quanh mắt Lưu Hạ. Lối khóc lặng lẽ ấy vô cùng cảm động bởi nó có thể hiện chính xác hoàn cảnh bị rẻ rúng của một cô gái bị mất mẹ trong cái gia đình ấy.

Đạo diễn hỏi:

_ Làm sao em hiểu được tâm lý nhân vật?

_ Bởi hoàn cảnh tương tự, nhưng kết cục thì khác. Cháu may mắn hơn Thiên Linh nhiều - Quả thực Lưu Hạ may mắn hơn Thiên Linh. Lưu Hạ đã đưa những tình cảm trong cuộc sống đói với cha mẹ vào diễn xuất.

Có lẽ Lưu Hạ diễn xuất quá tuyệt vời khiến cho cô bạn kia bị một áp lực thật nặng nề. Cô không thể nào vào vai được. Càng cuống thì càng tồi tệ hơn. Cô không làm sao khóc được, cuối cùng cuống quá nên phát khóc.

Cuối cùng Lưu Hạ được chọn, cô được nhận vai nữ chính trong phim Xin chào tuổi xuân.

CÁNH BUỒM ĐỎ MAY MẮN

Mang tình yêu nghệ thuật và giấc mơ trở thành minh tinh, Lưu Hạ lên đường đi Bắc Kinh, Thượng Hải để quay ngoại cảnh. Tất cả mọi người đều mừng cho bạn. Lúc đầu tuy mẹ không đồng ý cho Lưu Hạ đi thi diễn viên nhưng thấy bạn thi trượt mẹ cũng không vui. Giờ Lưu Hạ trúng tuyển rồi, mẹ lại cười vì dù sao đó cũng là một thành công.

Chiều nay, Lưu Hạ cùng đoàn làm phim lên tàu đi Thượng Hải. Các bạn cùng lớp đến tiễn.

Lưu Hạ uốn tóc cao, thắt thêm dải lụa màu da cam, mặc chiếc váy ngắn trên đầu gối màu da cam, chân mang đôi dép da đế bằng màu da cam, tất trắng ngắn trông thật thanh thoát dễ thương.

_ Lưu Hạ ơi, đến Bắc Kinh nhớ viết thư cho bọn tớ nhé! - Hân Nhiên nói - Đại lục bây giờ không có hình tượng tuổi trẻ, đáng mến mộ của mình, cậu đến để làm hình tượng đó nhé. À không, cậu còn phải làm cả hình tượng đáng mến mộ lại thêm có thực lực đấy!

_ Trở thành đại minh tinh rồi bọn mình không dám nhận bạn nữa đâu! - Dư Phát nói.

_ Không sao. Tớ sẽ "hạ mình trước kẻ sĩ" mà. - Lưu Hạ đùa theo.

Lúc ấy Lâm Hiểu Húc hơi sụt sịt. Mặc dù bình thường Lâm Hiểu Húc và Lưu Hạ rất hay tranh luận với nhau, nhưng tới khi tạm chia tay thì bạn lại không nén được tình cảm.

Lưu Hạ đến gần khoác tay bạn, đúng là một đôi bạn thân.

_ Hiểu Húc à, tớ đi đây. Chẳng còn ai để tranh cãi với cậu nữa.

_ Tớ sẽ viết thư cãi nhau với cậu - Hiểu Húc vừa nói vừa khóc.

_ Lưu Hạ à, hãy giữ gìn sức khỏe nhé!

_ Good luck!

Lưu Hạ cảm ơn các bạn đã chúc cho mình được may mắn. Khi ấy Liễu Thanh ghé tai Lưu Hạ nói nhỏ:

_ Đến đó, nếu thiếu vai thì nhớ bảo tớ nhé!

Lưu Hạ nắm chặt tay Liễu Thanh. Nghe nói Liễu Thanh sắp thôi học, bạn thấy rất tiếc:

_ Liễu Thanh à, tớ không thích cậu bỏ học đâu. Cậu hiểu ý tớ chứ?

Liễu Thanh nhìn Lưu Hạ, đôi mắt chợt đỏ lên.

Tiêu Dao nói:

_ Lưu Hạ ơi, đến Bắc Kinh rồi cậu nhớ học cung cách ở đó nhé. Thay đổi cái vị Tứ Xuyên của cậu đi.

Lưu Hạ cười:

_ Tiêu Dao ơi, sang năm học sau tớ sẽ bỏ cho cậu một phiếu đấy!

Có ai đó nói:

_ Sao Vương Tiếu Thiên không đến nhỉ?

_ Nhỏ nhen! - Ai đó bĩu môi vẻ bất mãn.

Lưu Hạ thấy tiêng tiếc. Ánh mắt bạn không một giây nào không chăm chắm vào cửa phòng đợi của nhà tàu. Bạn mong điều kỳ lạ xảy ra, hy vọng Vương Tiếu Thiên sẽ chạy đến với mình cùng nụ cười vốn có. Bạn vừa giận, vừa hận, vừa nhớ.

Do sóng gió của bức tranh vẽ, Lưu Hạ và Vương Tiếu Thiên đã cãi nhau, Lưu Hạ đã từng nghĩ sẽ không thèm để ý đến Vương Tiếu Thiên nữa.

Sau này Vương Tiếu Thiên đã chủ động giải thích, xin lỗi, giải quyết "hòa bình" về chuyện bức biếm họa sóng gió ấy. Điều này khiến Lưu Hạ rất cảm động. Biết sai mà sửa, nói thì dễ nhưng người làm được thì không nhiều. Vương Tiếu Thiên chưa đến nỗi tồi, rất đàng hoàng. Có lẽ đấy cũng là nét phát sáng nhất trong tính cách của Vương Tiếu Thiên. Lưu Hạ thủy chung vẫn coi Vương Tiếu Thiên là người bạn thân nhất của mình. Nhưng chẳng ai chịu bắt lời trước, chẳng ai chịu giảng hòa trước.

Giờ đây, Lưu Hạ biết người bạn muốn gặp nhất là Vương Tiếu Thiên. Loa đã gọi:

_ Ai lên tàu đi Thượng Hải...

Mọi người đều lưu luyến. Lưu Hạ lại nóng lòng ngóng về khuôn cửa lớn, nhưng vẫn thất vọng. Lưu Hạ quay đi.

_ Xem kìa, ai đến đấy? - Có người hô to.

Mọi người đều nhìn theo hướng tay chỉ. Chính là Vương Tiếu Thiên. Ai nấy ùa ra đón:

_ Cậu để mọi người chờ mãi rồi mới chịu đến!

_ Ồ, ga lăng quá. Cứ như trong phim ấy. Phim cũng như thế đây. Nhân vật nam chính chỉ xuất hiện vào lúc quan trọng nhất!

Câu nói của Dư Phát khiến mọi người đều cười. Lưu Hạ và Vương Tiếu Thiên cũng ngượng ngịu cười theo.

_ Lưu Hạ, cánh buồm đỏ này tặng bạn. - Vương Tiếu Thiên cầm chiếc thuyền gỗ làm rất tinh xảo trên tay.

_ Đẹp quá, cám ơn bạn.

_ Đến Thượng Hải viết thư về nhé.

_ Bức đầu tiên mình viết cho bạn.

Hân Nhiên trêu:

_ Lưu Hạ trọng tình nhẹ bạn rồi nhé!

Lưu Hạ và Vương Tiếu Thiên cùng nhìn nhau cười.

Lưu Hạ hài lòng vẫy chào mọi người rồi lên tàu.

Đứng trên đầu tàu, Lưu Hạ nhìn về biển Nam, trong lòng thấy xúc động vô cùng. Dưới ánh mặt trời bao trùm, từng cánh buồm màu trắng được nhuộm thành sắc đỏ chẳng khác nào cánh buồm đỏ mà Tiếu Thiên tặng. Trần Hiểu Húc, người được chọn từ người được tuyển đóng vai Lâm Đại Ngọc trong phim Hồng Lâu Mộng, cũng là người được chọn từ rất nhiều người dự tuyển đã nói: "Có một cánh buồm đỏ vẫn lặng lẽ chèo về phía tôi".

Ồ, cánh buồm đỏ. Cánh buồm may mắn.

Hình như Lưu Hạ cũng đang chờ cánh buồm đỏ ấy. Một cánh buồm đỏ sẽ mang đến thành công và hạnh phúc.

KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ THÀNH CÔNG CUỐI CÙNG

Cha mẹ cùng đồng thời nhận được thư của Lưu Hạ. Nội dung hoàn toàn giống nhau:

Thưa Ba, Mẹ, Dì!

Nhoáng một cái mà đã hai tuần trôi qua. Ba, Mẹ và Dì có khỏe không ạ? Hiện giờ chúng con đang rất bận đóng phim. Tuy vất vả nhưng rất vui. Con đã làm quen được với nhiều bạn. Có rất nhiều chuyện để nói. Các bạn học sinh ở Thượng Hải rất nhiệt tình. Mọi người thường xuyên tụ tập nhau lại để ca hát. Các bạn gái ấy không biết nói tiếng Quảng Đông nhưng hát bằng tiếng Quảng Đông lại rất chuẩn, nghe cực hay. Cả nhà có thấy ngạc nhiên không?

Ông đạo diễn rất tốt với chúng con, coi tụi con như con gái. Để quay bộ phim về tuổi thanh xuân này, ông đã phỏng vẫn rất nhiều các trường học và các bạn học sinh trung học nên đương nhiên ông thành bạn của chúng con. Ông thường cho chúng con biết chuyện những lần đi phỏng vấn. Có rất nhiều chuyện thật kỳ lạ đến nỗi một học sinh trung học như con cũng không thể tin được.

Đóng phim cũng là một việc khổ sai, không giống như tưởng tượng trước kia của con là vinh quang hết mực, được ăn đủ sơn hào hải vị. Đôi khi để đóng được một cảnh, cơm không kịp ăn mà chỉ được gặm màn thầu. Ở Thâm Quyến mấy năm, con đã không còn quen ăn màn thầu nữa, nhưng cũng chẳng còn cách nào đành phải xơi vậy. Có một lần đóng cảnh Thiên Linh cùng bạn bè đi trên tuyết nói chuyện, nhưng lại đang là mùa hạ, mặc áo cộc mà còn nóng vậy mà chúng con phải mặc áo bông, đeo găng tay và diễn dưới màn tuyết nhân tạo. Diễn xong chúng con phải chạy hết tốc lực về nơi ở, trấn ngay cái buồng tắm để xả nhiệt. Tốc độ chạy khi ấy còn nhanh hơn cả khi thi chạy cự ly ngắn ở trường.

Những khi rỗi, con và các bạn diễn viên khác cùng ôn tập bài vở. Mọi người đôn đốc nhau, người lớp trên giúp người lớp dưới, người khá giúp người kém. Không khí học tập rất nghiêm chỉnh, đạo diễn Thi Quân Kiện rất vui. Ai ai cũng nghĩ rằng cố gắng sao cho thầy giáo và cha mẹ không lo khi mình đi ra ngoài. Ba, Mẹ à, chờ con đóng phim xong về Thâm Quyến, nhất định sang năm học sau con lại sẽ thi đỗ vào trường trung học Số Chín, lại cùng học với các bạn lớp con. Chính vì thế nên con phải tranh thủ học. Những ngày này con nhận được rất nhiều thư của các bạn. Con cảm động lắm. Họ đều rất tốt. Con càng thấy tình bạn bè là rất đáng quý.

Trong khi đóng phim có nhiều bạn nói với con rằng hãy diễn cho tốt, "nổ cho ròn", sau này sẽ làm diễn viên chuyên nghiệp. Tuổi ít, tập tốt, dễ thành danh lắm. Đóng thêm vài bộ phim nữa sau này sẽ được bảo trợ vào học trường điện ảnh. Con lại không nghĩ thế. Ba mẹ chắc sẽ rất ngạc nhiên bởi lúc đầu ba mẹ không cho con theo ngành này mà con lại quá ham thích. Nhưng sao giờ có cơ hội rồi, con lại có vẻ thoái chí như vậy? Bởi vì con biết rằng các diễn viên nước ngoài trình độ cao hơn của Trung Quốc. Trong họ có cả sinh viên, nghiên cứu sinh. Như diễn viên người Mỹ ba lần liền đoạt giải vàng Ôxca chính là một nghiên cứu sinh. Trình độ của diễn viên Trung Quốc tương đối thấp, mà chủ yếu chỉ là có hình thức đẹp còn về học hành thì rất kém. Con muốn đứng vững trên con đường phát triển nào đó. Mọi công việc con đều muốn thử sức. Cũng có thể là sau khi đã qua giai đoạn thử thách rồi, con lại đi đóng phim. Kỹ thuật diễn xuất cũng cần được nâng cao hơn nữa. Con cho rằng sự từng trải và kiến thức của con người rất quan trọng. Ba mẹ à, ba mẹ có đồng ý với cách nhìn của con không?

Trong số hàng ngàn hàng vạn học sinh thi trung học, con đã đỗ vào trường trung học Số Chín. Trong số hàng ngàn người nộp đơn dự tuyển, con đã được chọn để đóng vai nữ chính trong phim Xin chào tuổi xuân. Tất cả những điều đó cố nhiên là thành tích, nhưng không có nghĩa là thành công. Trước kia xem phim, đọc tiểu thuyết, thấy nói đến một người thành công thường là họ được giải thưởng hay là được vỗ tay hoan hô, chẳng hạn như một cô gái khi lên sân khấu trình diễn thời trang trở thành một người mẫu nổi tiếng và được coi như đã thành công. Thành công là phải nắm được một cái gì chắc chắn, trong cả quãng thời gian dài ở tương lai. Ai cũng đều mong mỏi thành công. Thành công trong cuộc sống, thành công trong công việc, điều đó cần phải có tài trời cho và gặp cơ hội, tuy nhiên tuyệt đối không thể tách rời phấn đấu.

Vì thế con nghĩ đến vai nữ chính Thiên Linh, một cô gái độc lập tự cường. Hoàn cảnh của cô rất thảm. Cha mẹ bỏ nhau, trong trái tim thơ dại của cô tràn đầy bóng tối. Cô đau khổ vì thế, xót xa đến thế nhưng cô không buông xuôi mà tích cực tiến thủ, cuối cùng cô đã thành công. Còn một bạn học khác là Đỗ Tây Tây, con cán bộ cao cấp được ăn ngon mặc đẹp ngay từ tấm bé đã được gia đình thương yêu quan tâm, được gọi là "con cưng của trời", nhưng sau chỉ vì vướng mắc có chút chuyện nhỏ thôi vậy mà tự mình phá hỏng đi tất cả.

Con thấy mình là người may mắn, bất luận ở phương diện nào cũng là người may mắn. Con thích vai Thiên Linh, con và cô ấy có một số điều giống nhau, nhưng con may mắn hơn. Có đem so sánh thì cảm xúc mới càng sâu. Nhất là trong những ngày con xa ba mẹ này. Con rất nhớ ba mẹ, nhớ khủng khiếp.

Đừng bắt con phải lựa chọn! Không bao giờ con có thể chọn được bởi con yêu ba mẹ và cũng muốn ba mẹ yêu con.

Ba ơi, mẹ ơi! Ba mẹ có biết con yêu ba mẹ nhất không. Yêu mẹ yêu ba, yêu cả dì nữa. Muốn con theo mẹ để rời khỏi ba, hay theo ba để rời khỏi mẹ con đều không làm nổi.

Nhưng ba mẹ đã bắt con phải lựa chọn. Giữa ba và mẹ mà con cùng yêu dấu, con biết chọn ai đây? (Càng ngày con càng ghét cái việc này). Câu trả lời của con bây giờ là: "Những gì thuộc về con, con đều cần. Bởi vì trái tim ba cạnh của con chỉ có giữ được thăng bằng thì mới vững bền được".

Chúc ba mẹ một mùa hè yên vui.

Con gái Lưu Hạ kính thư

Ngày... tháng...

NGÀY MAI LẠI LÀ MỘT NGÀY MỚI

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Cánh buồm đỏ đã mang Lưu Hạ đi. Mình chỉ còn biết chúc bạn ấy thuận buồm xuôi gió. Mỗi người đều có con đường đi của mình, sự lựa chọn của mình. Mình rồi sẽ ra sao?

Trong khi nói chuyện với các bạn, mình được biết thầy Giang sẽ đi theo lớp Lý ở học kỳ sau, thầy không theo lớp Văn. Trong lòng mình chợt cảm thấy buồn.

Hân Nhiên hỏi:

_ Cậu nhất định học văn ư?

Mình ngồi im lặng. Một lát sau, chợt nói:

_ Không, tớ học lý.

Hân Nhiên nhìn mình ngạc nhiên hồi lâu. Cả sáng nay mình rất buồn. Bất luận lên lớp, tan lớp, đi tập hay nghỉ, tất cả mọi thứ đều chẳng để lại ấn tượng gì cả, giờ ngữ văn mình ngơ ngẩn. Thầy giáo gọi lên phân đoạn, mình cũng chẳng để ý. Thầy Giang xuống chỗ ngồi hỏi khẽ:

_ Lâm Hiểu Húc, em mệt phải không?

Mình nhìn thầy không nói gì.

Tan học, các bạn tranh nhau chạy ra trước, chỉ có mỗi mình còn ở lại. Lúc ấy có tiếng gọi giật đằng sau làm mình tỉnh hẳn. Đó là Hân Nhiên. Bạn ấy đưa cho bức thư nói là của mình. Nói xong nhảy lên xe phóng đi.

Trong bức thư có một bài thơ của một tác giả người Mỹ:

...

Tôi bảo bạn ngày mai như cơn gió đã dừng

Như ánh mặt trời đã lặn phía tây

Tôi bảo bạn trên thế giới này không còn gì khác

Chỉ có một đại dương ăm ắp ngày mai

Chúng ta nói khi mặt trời lặn, ngày mai lại sẽ một ngày.

Mình thong thả gấp thư lại. Thơ thật hay, Hân Nhiên thật tốt.

Nhóc Bối Bối hôm nay kéo đàn bài "Cầu chúc cho thiếu nữ" song điệu không biết lạc đi đâu mất rồi. Có điều mình thật sự cảm động.

BA ĐƯỢC BẦU LÀM THANH NIÊN MƯỜI TỐT

Tin vui bay đến nhà Hân Nhiên không ngớt. Đầu tiên là công trình nghiên cứu khoa học của ba ở nước ngoài được trao giải thưởng, tiếp đó ba được bầu là Thanh niên mười tốt Thâm Quyến. Cùng với giải thưởng còn được nhiều điều khác mà một trong những điều quan trọng là vấn đề giải quyết hộ khẩu.

Mọi người trong nhà mừng vui khôn tả. Cả nhà bàn khi chuyển được hộ khẩu đến thì đầu tiên phải mua nhà. Gia đình nào ở Thâm Quyến cũng đều mua nhà. Có lẽ đây cũng là một trong những nét đặc sắc nhất của Thâm Quyến. Nhưng việc cần làm ngày hôm nay là phải kéo nhau ra Bát Tiên Lầu để ăn mừng cái đã.

Ba mặc bộ đồ tây, thắt caravat.

_ Ba ơi, con thấy ba ăn diện vào là ra dáng "hữu hình hữu khoản" lắm đấy nhé.

_ "Hữu hình hữu khoản" nghĩa là gì? Chắc là tiếng Quảng Đông rồi - Mẹ nói - Người Quảng Đông hay sáng tạo từ mới lắm. Có xem tờ Đại Công báo, Văn Hối báo của Hồng Kông thì mới thấy chỉ có mỗi đoạn tin ngắn mà có đến hơn mười chữ không hiểu, thật không thể tin được! Mẹ nghĩ học bao nhiêu năm trời mà sao khi đến Quảng Châu mình cứ như người mù chữ vậy, có khi phải làm lại học sinh tiểu học mất thôi.

Ba nói:

_ Có thế mới gọi là nhập gia tùy tục chứ. Lúc đầu Hân Nhiên gọi ba là "Lão Đậu", ba cũng khó chịu lắm, nhưng bây giờ thì quen rồi. Quảng Đông gọi cha là Lão Đậu có lẽ bởi người cha hay đùa (đậu), cho con cười nên mới gọi thế chăng?

Hân Nhiên phì cười:

_ Đúng rồi, nhập gia tùy tục, vì thế nên câu nói lúc nãy của con có thể nói là: "Lão Đậu, con thấy Lão Đậu diện củ xếch "hữu hình hữu khoản" lắm, điển ghê". Trên ti vi hôm ấy có hình buổi lễ trao giải, con liếc một cái là nhìn thấy ba ngay.

_ Thế đấy! - Cha thao thao - nếu không thế hồi đầu ngày nào mẹ con chả truy bức ba.

Mẹ nói với Hân Nhiên:

_ Nhìn ba con kìa, càng già càng không ra sao cả.

_ Già ư? Ba chẳng phải là một trong số "Thanh niên mười tốt" hay sao? Nói ra kể cũng kỳ, ba hoàn toàn ở vào lứa tuổi trung niên rồi, làm sao lại được liệt vào hàng "thanh niên" nhỉ?

Cha nở nụ cười buồn:

_ Giới hạn tuổi tác của người Trung Quốc không rõ ràng như thế đấy. Thanh niên, trung niên, tráng niên, không có giới hạn cụ thể nào cả. Cái buổi lĩnh thưởng ấy mình đứng bên cạnh một cậu thanh niên kém mình đến hai chục tuổi, thật sự cảm thấy cứ thế nào ấy. Sau đó mới vỡ ra là có lẽ người ta đã trừ cho mình mười năm tổn thất hồi cách mạng văn hóa! - Trong câu nói hài hước của ba bao hàm cả nỗi chua xót.

Mẹ nói:

_ Hân Nhiên à, đợt này tốt rồi, khỏi phải trở về Thượng Hải nữa. Giờ mình thành người Thâm Quyến rồi.

Hân Nhiên rất vui, cô cười lộ hai lúm đồng tiền hai bên. Chờ mãi ba năm, cuối cùng hộ khẩu cũng đã có rồi.

_ Hân Nhiên à, chuyện này là do sản phẩm độc quyền sáng chế của ba phát huy tác dụng - Ba nói.

Hân Nhiên lườm:

_ Ba ơi, ba đừng có kiêu ngạo nữa. Các bức thư pháp của con đang triển lãm ở thư viện thành phố kia kìa, có tiếng vang lắm đấy. Có điều con cũng chưa đi tới đó để thưởng thức.

_ Thứ chữ đó của con không phải là thư pháp mà là viết chữ lớn thôi - Ba cười, lấy tay gí mũi Hân Nhiên.

_ Còn của ba cũng chẳng phải phát minh, mà chỉ là một chế tác nhỏ.

Hân Nhiên muốn nói chuyện với Đường Diễm Diễm về chuyện hộ khẩu, bạn bấm số điện thoại nhà Đường Diễm Diễm. Chợt Hân Nhiên cảm thấy làm thế không hay, liền vội vàng lấy tay dập máy, đặt lại. Hân Nhiên cảm thấy lo lo và ngần ngại. Nhưng mắc mớ cái gì và ngại cái gì thì bạn không nói ra được. Có thật hộ khẩu đã có chưa?

Hôm sau về nhà, lúc ăn cơm, Hân Nhiên thấy ba và mẹ có vẻ nghiêm nghị thế nào ấy.

_ Hân Nhiên à, ba mẹ muốn nói với con một việc.

Hân Nhiên dừng đũa.

_ Hộ khẩu của ba mẹ đã có rồi. Còn chuyện sẽ chuyển hộ khẩu cho ai trước thì ba mẹ muốn chuyển cho anh con trước. Con biết là anh con đang có hộ khẩu ở nông thôn mà giờ tuổi đã lớn rồi,càng để lâu thì sẽ càng phiền phức. Vì thế nên ba mẹ định chuyển khẩu cho anh con trước. Con hãy còn nhỏ tuổi lại có thể thi vào đại học. Nhưng anh con thì...

Hân Nhiên là một cô gái hiểu biết. Với anh trai mình, bạn thường cảm thấy thương xót. Những cái anh ấy kém mình có rất nhiều. Nhất là câu nói này lại từ mẹ nói ra, bạn càng cảm thấy mẹ thật tuyệt vời.

_ Con biết ạ. - Hân Nhiên nói, nhưng cũng không khỏi hơi miễn cưỡng.

Đến ngày hôm sau, cha mẹ lại tươi tỉnh rạng rỡ nói cho Hân Nhiên biết. Thị ủy chiếu cố thành phần trí thức xuất sắc nên đã giải quyết cho cả gia đình bốn khẩu về đây.

Nhìn cha mẹ mừng vui khôn xiết, nhưng Hân Nhiên lại không vui lên được.

_ Thật mà! - Mẹ còn nhấn thêm câu nữa.

Hân Nhiên cười cười.

Hân Nhiên đứng trên ban công nhìn ra thành phố không có ban đêm rực rỡ hào quan ánh sáng, san sát những tòa nhà cao vút, trong lòng thấy hoang mang. Việc chuyển khẩu quá bấp bênh gian khổ khiến cho thần kinh bạn mụ mị đến nỗi giờ chẳng cảm thấy phấn khởi.

_ Hân Nhiên à, con có vui không - Ba hỏi.

Hân Nhiên liếc cha, nhìn xuống cả thành phố tuyệt đẹp. Mãi hồi lâu sau bạn mới nói:

_ Vui lắm.

Hân Nhiên rất yêu thành phố này, rất mong mỏi về nó. Giờ đây bạn đã được ở hẳn lại rồi, đã là một thành viên chính thức của thành phố Diễm Diễm dân này. Đương nhiên bạn phải vui chứ. Chỉ có điều niềm vui bây giờ không giống với niềm vui trước kia.

_ Vui quá. - Cha lặp lại theo bản năng.

_ Ít nhất, ít nhất thì cũng không phải quay về Thượng Hải ở chung cùng một phòng với em trai họ nữa.

Khi mà đã cầm được tấm "Thẻ xanh" của Thâm Quyến thì Hân Nhiên lại không muốn gọi điện cho Đường Diễm Diễm một chút nào. Nhưng Đường Diễm Diễm lại tự đến:

_ Sao có chuyện vui mà không báo cho tớ biết.

_ Làm sao mà cậu biết? - Hân Nhiên rất đỗi ngạc nhiên.

_ Tớ rất nhạy tin mà.

_ Tai thính thật đấy.

_ Chúc mừng cậu!

Hân Nhiên biết Đường Diễm Diễm rất chân thành, nhưng bạn không thể nào cảm động được, chỉ cười.

_ Diễm Diễm à, thế còn cậu?

_ Tớ?

_ Vẫn làm ở khách sạn Nam Hải à?

_ Không ở đấy nữa.

_ Thế ở đâu?

_ Hướng dẫn du lịch ở công ty du lịch. Sau khi tớ có hộ khẩu Quảng Đông rồi thì được phân công công việc. Không có hộ khẩu Thâm Quyến thật rắc rối.

_ Có hộ khẩu rồi thì làm sao nào? Thực ra... - Hân Nhiên không muốn nói tiếp bởi bạn trông thấy Diễm Diễm có vẻ khác thường. Ngay tức thời Đường Diễm Diễm không thể hiểu nổi. Lúc đầu Hân Nhiên và Đường Diễm Diễm cùng giống nhau, rất phản cảm khi người ta giảng lý lẽ. Giờ không hiểu sao bạn lại như con vẹt học nói vậy?

Hân Nhiên nói sang chuyện khác:

_ Tớ cũng mong cậu sớm có hộ khẩu.

Đường Diễm Diễm cười buồn:

_ Cậu biết không, Phố Đông của Thượng Hải giờ đang phát triển, triển vọng rất tốt. Mọi người đều cho rằng Phố Đông sẽ vượt cả Thâm Quyến, bởi đó vốn là thành phố, cuối cùng đó sẽ là một Đại Thượng Hải.

Hân Nhiên ngắm Đường Diễm Diễm, cảm thấy sự hối tiếc và buồn bã. Gần đây trên báo, đài, Hân Nhiên cũng đọc được tin Thượng Hải đang phát triển. Câu nói trước kia: "Không đi được nước ngoài thì đi Hồng Kông, Ma Cao, đi không được Hồng Kông, Ma Cao thì đi Thâm Quyến" nay đổi thành "Thế giới coi trọng Châu Á Thái Bình Dương, Châu Á Thái Bình Dương coi trọng Trung Quốc, Trung Quốc coi trọng Thượng Hải". Toàn bộ diện mạo của Phố Đông đã đổi mới. Tất cả các xí nghiệp đều đang hoạt động, thêm nữa là thực lực hùng hậu của Thượng Hải cũ nên thành phố ấy đang lên rất mạnh. Đường Diễm Diễm lại chuyển khẩu từ Thượng Hải đến một thành phố nhỏ bé như Quảng Đông, nhất định bạn ấy phải hối hận. Hân Nhiên nhẹ giọng:

_ Diễm Diễm...!

Diễm Diễm nhìn đồng hồ cắt ngang câu nói của Hân Nhiên:

_ Tớ phải đi thôi.

Trước khi đi, Diễm Diễm còn xoa đầu Hân Nhiên như mọi lần:

_ Tớ đã nói rồi, cậu chắc chắn làm tốt hơn tớ mà.

Hân Nhiên cảm thấy ngậm ngùi và buồn buồn hơn lần trước. Số mệnh thật trở trêu. Với Thâm Quyến, Đường Diễm Diễm càng có thực tế hơn cô, càng phải gian nan đối mặt.

_ Diễm ơi, nói thật với tớ xem có phải cậu có chút hối hận không, - "Thẻ xanh" ở Thâm Quyến và khả năng đỗ đại học?

Diễm Diễm hất mái tóc:

_ Ở nhà ba má tớ cũng hỏi thế, và tớ luôn ngẩng cao đầu trả lời họ rằng: "Không hối hận". Còn đối với cậu, tớ nói thật. Hân Nhiên ạ, con đường mà tớ đã chọn tớ quyết không quay đầu lại. Ngựa tốt không ăn cỏ thừa. Tớ thừa nhận rằng cũng đôi lúc thấy hối hận, nhưng tớ vẫn phải tiếp tục đi. Cũng giống bọn trẻ con bị ngã ấy, có mẹ đứng bên cạnh thì khóc ầm lên, nhưng mẹ không có ở bên thì lại tự đứng dậy và đi tiếp. Hân Nhiên à, cậu có hiểu ý tớ không?...

Hân Nhiên gật đầu, cảm thấy lòng nhẹ đi:

_ Cậu sẽ làm tốt!

Đường Diễm Diễm cười:

_ Đương nhiên rồi, bởi tớ rất tin vào chính mình mà.

HY VỌNG TRUNG QUỐC MAU GIÀU LÊN

Lớp học trong giờ có vẻ hơi ồn ào, nhưng Hân Nhiên vẫn chăm chú vào làm bài. Bạn quyết định phải chú ý học tập để thi đỗ vào đại học.

_ Hân Nhiên ơi, Tô Lạp tìm cậu. - Liễu Thanh nói - Liễu Thanh và Tô Lạp có quen nhau hồi mùa đông nên Tô Lạp nhờ bạn ấy nhắn gọi.

Hân Nhiên nhìn ra ngoài cửa thấy Tô Lạp đứng đó.

_ Tìm mình à? - Hân Nhiên hơi ngạc nhiên.

_ Mình đến trả bạn sách. - Tô Lạp đưa mấy quyển sách Anh ngữ phổ thông cơ sở. - Cảm ơn bạn.

Thấy Tô Lạp cám ơn, Hân Nhiên vốn đã gò bó càng cảm thấy gò bó hơn vội nói:

_ Không cần vội trả thế đâu, chờ khi nào bạn đỗ vào đại học rồi trả cũng không muộn mà.

_ Hân Nhiên ạ, mình đến để tạm biệt bạn, mình không thi đại học đâu.

Hân Nhiên sững người. Hôm lễ giáng sinh, Hân Nhiên có tặng hai bạn ở lớp Mười hai hai tấm bưu ảnh, trên có viết: "Chúc bạn thi đỗ đại học", nhưng cả hai người, Đường Diễm Diễm và Tô Lạp đều không thi. Hân Nhiên cảm thấy mình đã làm một việc thật kỳ quái.

_ Sao thế?

_ Hân Nhiên ạ, ở thư viện thành phố có triển lãm tranh và vẽ chữ. Có cả thư pháp của bạn đấy, chúng mình cùng nhau đi xem được không? - Tô Lạp không trả lời thẳng vào câu hỏi của Hân Nhiên mà lái sang chuyện khác.

Hân Nhiên không thể không phục Tô Lạp. Hai năm trước đây Hân Nhiên đã "hại" bạn ấy. Bạn đã nghĩ Tô Lạp phải ghét mình suốt đời, nên cũng không may Tô Lạp sẽ tha thứ cho mình. Sự đại lượng của Tô Lạp hôm nay làm bạn cảm phục quá.

Tô Lạp thấy Hân Nhiên do dự:

_ Nếu mẹ bạn không đồng ý thì thôi vậy.

_ Không, mình đi được! - Hân Nhiên cuống lên nói. Bạn cũng chưa nhìn thấy tác phẩm của mình được dự triển lãm. Làm sao Tô Lạp lại biết được mình có tác phẩm trưng bày tại đấy nhỉ? Nghĩ đến đấy, bạn nóng bừng cả người lên.

_ Thế thì tốt. Tan học mình sẽ đến tìm bạn. - Tô Lạp phấn khởi nói.

Tô Lạp và Hân Nhiên vào thư viện thành phố. Mặt trước kiến trúc của tòa nhà này là cả một mảng thủy tinh màu vàng cực lớn. Qua tấm kính ấy Hân Nhiên nhìn thấy hình mình và Tô Lạp thoáng một cái, bạn thấy Tô Lạp thật giống một người.

_ Hân Nhiên ạ, mình đến để nói lời tạm biệt với bạn đấy.

_ Vì sao?

_ Mình sắp "về đội sản xuất" rồi.

_ Về đội sản xuất? - Hân Nhiên không kịp phản ứng.

Tô Lạp giải thích:

_ Mình sắp đi Mỹ. Giấy tờ sắp xong rồi.

_ Thật không, bạn sẽ đi à?

Tô Lạp gật đầu.

_ Bạn chẳng phải được vào thẳng đại học Thâm Quyến sao?

_ Trong mắt mình thì bằng đại học ở Mỹ cao hơn bằng của Trung Quốc.

_ Thủ tục xong rồi à? - Hân Nhiên biết thủ tục ra nước ngoài rất rắc rối, không thể nói đi là đi được.

_ Ừ, bây giờ mình không đi học nữa rồi, không đi thi nữa, có đi học cũng chẳng có ý nghĩa gì. Hiện giờ mình đang học nghề nấu ăn của một sư phụ trong một quán ăn. Khi ra nước ngoài sẽ đi làm cho khách sạn. Có tay nghề nấu món ăn Trung Quốc, chắc ông chủ sẽ thuê, lương lậu chắc cũng cao.

Tô Lạp vung tay làm động tác xào nấu khiến Hân Nhiên phì cười.

_ Sao bỗng dưng lại muốn đi nước ngoài?

_ Nói thế nào nhỉ? - Tô Lạp nói - Ngay từ nhỏ mình đã phải sống theo kiểu phụ thuộc hoàn toàn. Tiểu học, trung học, đại học đều do cha mẹ quyết định. Các cụ bắt mình phải sống theo ý của các cụ, áp đặt tư duy của các cụ cho mình, nhưng mình lại không muốn theo.

_ Bạn định ra nước ngoài để "làm phản" à?

_ Đại khái là cũng có ý ấy. Ra nước ngoài rồi sẽ ra sao, mình cũng không lạc quan lắm, nhưng mình quyết định phải đi một phen cho biết. Trình độ hiện đại hóa của Mỹ cao, điều kiện học tập tốt. Thanh niên muốn đi tham quan, học tập, vui chơi đều tốt. Những năm 20, 30 chẳng phải có rất nhiều người Trung Quốc đi nước ngoài đó sao? Lỗ Tấn, Quách Mạt Nhược đều đã xuất ngoại cả. Mình cũng phải đi để mở mắt ra chứ, xem bên ngoài tiến bộ ra làm sao.

Nói xong, Tô Lạp bổ sung tiếp:

_ Mình đã mười tám tuổi rồi.

Hân Nhiên cảm động:

_ Sau này bạn có về nước nữa không?

_ Không biết được, chưa đi thì làm sao biết được sẽ về hay không. Nghe nói trở về thì chỉ có hai loại: Cực xuất sắc và ở lại không nổi. Mình sẽ phải trở về như loại người thứ nhất. Ở nước ngoài thì tất nhiên phải gian truân rồi, có tốt gì đi chăng nữa thì cũng là đi làm thuê cho người ta, là công dân hạng hai rồi. Mấy bữa trước tớ có xem một tài liệu nói Trung Quốc có thực hiện chính sách ưu tiên với lưu học sinh trở về như phân nhà, bình chức danh... Tất cả những cái đó chỉ để thu hút lưu học sinh trở về thôi. Thực ra những hiện tượng ấy đâu có bình thường. Cớ gì mà họ lại được hưởng những ưu đãi ấy? Chẳng lẽ vì họ xuất ngoại ư? Điều ấy chẳng nói lên là người trở về rất ít sao? Mình tin câu nói của Tiền Học Sâm: lúc nào cần trở về, tự nhiên họ sẽ về. Điều đó cũng đúng với mình. Căn bản chẳng cần sự đãi ngộ nào cả.

_ Có khi sau này chẳng gặp lại bạn nữa chăng?

_ Tớ nghĩ... - Tô Lạp nhìn Hân Nhiên, không nói tiếp.

Ánh mắt không lời đó làm Hân Nhiên thấy Tô Lạp rất giống một người, một người rất thân. Có một lần khi tan học Hân Nhiên nhìn thấy Tô Lạp vừa đi vừa nói chuyện với một cô bé có đôi mắt rất to. Tự nhiên trong lòng thấp thoáng một chút buồn, giống như hồi nhỏ bị bạn khác lấy mất đồ chơi của mình mà chẳng thèm để ý là mình rất thích thứ ấy. "Lẽ nào mình..." Hân Nhiên tự hỏi. Bạn cảm thấy giữa hai người sắp xảy ra một điều gì đó, bèn đi trước một bước:

_ Mình sẽ gửi thiếp chúc mừng giáng sinh.

_ Lại thông qua Đường Diễm Diễm ư? - Tô Lạp đùa.

_ Không, mình sẽ gửi ra nước ngoài.

Hai người xem xong triển lãm, bước ra ngoài thư viện. Qua tấm kính màu vàng, Hân Nhiên lại thấy bóng của mình với Tô Lạp nên bật cười.

_ Hân Nhiên này, tuần sau mình đi rồi. Bạn có biết mình hy vọng nhất điều gì không?

_ Lên máy bay à? Trở thành Lưu học sinh? Làm...

Tô Lạp đều lắc đầu, cuối cùng mới nói:

_ Mình hy vọng rồi sẽ có ngày Trung Quốc cũng giống như Mỹ để cho tất cả các học giả, tiến sĩ, lưu học sinh nước ngoài phải rửa bát đũa trong nhà hàng, cho họ cảm nhận được dư vị ấy, để cho họ phải nghĩ trăm phương ngàn kế sao cho đến được Trung Quốc. Mình mong cho Trung Quốc mau giàu lên.

CÔ BẠN GÁI XIN THI ĐẠI HỌC TÂY TẠNG

Hân Nhiên thấy lạ quá. Hai tấm thiếp cô tặng hai bạn ngày lễ Giáng sinh đều ghi: "Chúc bạn thi đỗ đại học." thì kết quả là hai người đều bỏ thi. Đường Diễm Diễm thì cho rằng "thẻ xanh của Thâm Quyến chưa phải thực sự có sức thu hút". Tô Lạp cho rằng bằng đại học nước ngoài cao hơn bằng đại học trong nước. Họ đều theo đuổi mục đích của mình.

Ôi, các bạn lớp Mười hai!

Hôm sau vừa tới trường, Hân Nhiên đã nghe các bạn bàn một chuyện rất lạ.

_ Thật không?

_ Không thể tưởng tượng nổi!

_ Cuối cùng thì cô ta nghĩ gì nhỉ?

_ Người kỳ quặc!

Hân Nhiên không hiểu các bạn đang nói gì, chỉ cảm thấy rất lạ. Vừa lúc ấy Tiêu Dao đi tới.

_ Tạ Hân Nhiên, lớp Mười hai có một bạn gái xin thi đại học Tây Tạng đấy, bạn có biết không?

Hân Nhiên sững người:

_ Thật không?

_ Thật, không phải chỉ có khối Mười hai đang bàn tán chuyện này mà khắp cả khối phổ thông trung học cũng đang bàn đến đấy.

Nhìn Tiêu Dao thì biết chuyện này tác động đến cậu ấy ghê lắm.

_ Bạn ấy tên là gì?

_ Không biết.

_ Cuối cùng thì chuyện là thế nào nhỉ?

_ Nghe nói cha mẹ bạn ấy đều là những nhà công nghiệp. Bạn ấy học không thật xuất sắc lắm nhưng để thi đỗ vào đại học Thâm Quyến thì không có vấn đề gì. Chưa bao giờ bạn ấy nói sẽ báo thi vào trường đại học Tây Tạng, nhưng khi điền vào nguyện vọng thì lại ghi đại học Tây Tạng. Thầy giáo ngạc nhiên quá hỏi xem có ghi nhầm không thì bạn ấy nói là muốn xin thi vào đại học Tây Tạng. Hiện giờ bạn ấy là một nhân vật được chú ý. Cả gia đình, thầy giáo, bạn bè đều không hiểu bạn ấy - Tiêu Dao dừng một lát rồi tiếp - Lần đầu tiên trong đời mình được biết một cô gái cứng rắn thế đấy. Mình rất phục cô ấy.

_ Mình cũng thế.

_ Mình biết bạn sẽ phục cô ấy mới bảo cho bạn biết.

Suốt cả buổi sáng, Hân Nhiên cứ nghĩ mãi về chuyện ấy. Bạn không biết cô gái ấy thế nào? Vì sao lại quyết định như thế? Rời bỏ cuộc sống thành đô đầy đủ, dấn thân vào làm bạn với gian khổ nơi Tây Tạng xa lạ.

Trong giờ học, Hân Nhiên chạy lên lớp Mười hai hỏi chuyện này. Đến lúc ấy bạn mới biết đó chính là người cùng lớp với Đường Diễm Diễm, Tô Lạp, tên là Lý Đông Mai. Hân Nhiên lờ mờ nhớ ra tuy không chính xác lắm. Bạn ấy có đôi bím tóc hiếm thấy ở trường này. Khuôn mặt không lấy gì làm sáng sủa, cứ rầu rầu. Nghe bạn bè của Lý Đông Mai nói cô ấy rất dịu dàng ít nói. Thuộc vào hạng trung bình, không có gì nổi bật ở lớp.

_ Lần này thì bạn ấy quá nổi rồi. Không hiểu bạn ấy nghĩ thế nào? - Bạn bè Lý Đông Mai nói.

_ Bạn ấy ở đâu? - Hân Nhiên hỏi.

_ Bị thầy "Đồ Cổ" gọi lên văn phòng rồi.

Hân Nhiên lại càng muốn gặp Lý Đông Mai, muốn nói chuyện với bạn ấy. Hân Nhiên muốn hiểu về tình hình mặt trái của Lý Đông Mai vì cô cảm thấy bạn ấy có vẻ bí mật.

Hân Nhiên đứng chờ trước phòng của thầy cô. Quả nhiên Lý Đông Mai từ trong đó đi ra. Thầy Cổ nắm tay bạn ấy sửa lại "chỉ thị tối cao" chút ít.

_ Trung Quốc là của chúng ta cũng là của các em, cuối cùng vẫn là của các em.

Chờ cho thầy Cổ quay vào phòng, Hân Nhiên gọi:

_ Lý Đông Mai!

Lý Đông Mai quay đầu lại, cười nhẹ như mọi khi.

Lý Đông Mai rất nhỏ người, khuôn mặt bình thường. Nếu cô đi trên đường, chắc chắn sẽ không có chuyện "quay đầu lại nhìn".

_ Đông Mai ạ, mình...

_ Chờ chút. - Đông Mai phản ứng cực nhanh - Nếu cậu hỏi chuyện ấy tớ chỉ có thể dùng lại bốn chữ mà các ngôi sao thường trả lời nhà báo thôi.

_ Bốn chữ gì?

_ "Không thể cho biết".

Hân Nhiên bật cười. Bạn thấy Đông Mai không cứng nhắc như trong ấn tượng. Đông Mai cũng rất láu lỉnh như ai.

_ Đông Mai à, tớ thực sự muốn biết vì sao vậy. Chúng ta có thể nói chuyện với nhau được không.

Đông Mai nghĩ một lát:

_ Tạ Hân Nhiên này, cậu có biết tớ có biệt hiệu là gì không?

_ Là gì?

_ Có người tặng cho tớ cái biệt hiệu là: "Cộng sản chủ nghĩa", không phải "Xã hội chủ nghĩa" mà là "Cộng sản chủ nghĩa". Hiện giờ nhiều người rất tự tư. Sống là chỉ để ăn chơi. Tớ không hiểu họ, họ cũng không hiểu tớ. Rất nhiều người hỏi vì sao tớ đi Tây Tạng, rất nhiều người không hiểu nổi. Đừng có để ý vì sao thầy chủ nhiệm biểu dương trên lớp nhưng rồi lại bảo riêng tớ: "Hãy nghĩ cho kỹ". Tớ không muốn làm cho ra vẻ này nọ, nhưng thực tế là không có gì để nói. Mỗi người đều có chí riêng của mình. Ở Mỹ có nhà khoa học nữ vào rừng sống làm bạn với tinh tinh, cậu nghĩ thế nào?

Hân Nhiên lại hỏi:

_ Vừa rồi thầy chủ nhiệm Cổ tìm cậu nói cái gì?

_ À, tất nhiên là khen tớ rồi. Thầy bảo tớ có chí, định đưa lên làm điển hình. Chẳng bao giờ thầy quên công tác tư tưởng của mình. Nhưng tớ hiểu thầy. Thầy là người tốt.

Thầy Cổ rất chú ý đến những nhân vật tiên tiến để xây dựng. Thầy nghĩ là những tấm gương sáng ấy mới có ảnh hưởng khuyến khích mọi người, chứ thầy không biết là ảnh hưởng nhỏ giọt từ những nhân vật bé nhỏ trong cuộc sống cũng có tác dụng.

_ Đông Mai này, cám ơn cậu. - Hân Nhiên bỗng cảm thấy rất cảm động.

_ Cám ơn á? Cám ơn tớ cái gì? - Đông Mai ngạc nhiên.

_ Cám ơn chính bản thân cậu. - Hân Nhiên nói - Chúc cậu thi đỗ đại học.

Lại một lần nữa Hân Nhiên nói câu này với các bạn lớp Mười hai. Hy vọng lần này sẽ thực hiện được.

Hân Nhiên cảm động. Bạn tự hào về một bạn gái cùng trang lứa mà đã vượt hẳn sự tầm thường. Tự so sánh, bạn cảm thấy mình quá nhỏ bé, chỉ vì vấn đề hộ khẩu mà đã canh cánh, buồn bực trong lòng.

Hân Nhiên nói hết suy nghĩ của mình với Hiểu Húc. Trong lời nói tràn đầy lòng khâm phục Đông Mai.

Lâm Hiểu Húc mở to đôi mắt:

_ Hân Nhiên này, xem ra cậu có vẻ sùng bái Đông Mai quá đấy. Khéo rồi ngày nào đó cậu cũng đi Tây Tạng mất.

_ Không! - Hân Nhiên lắc đầu bình tĩnh - Hâm mộ và sùng bái khác nhau. Tớ không sùng bái người nào, mà cũng không học Đông Mai theo kiểu bắt chước y sì.

Hân Nhiên hỏi gấp:

_ Cậu không cảm thấy lời nói và việc làm của tớ là bất nhất ư?

Không cần Hiểu Húc trả lời, Hân Nhiên nói tiếp:

_ Thật đấy, tớ rất hâm mộ bạn ấy, nhưng tớ và bạn ấy khác nhau. Làm sao tớ lại bắt chước bạn ấy một cách đơn thuần thế được? Như thế chẳng hóa ra là "Đông Thi bắt chước nhăn mặt" sao? Đông Mai nói đúng. Tuy chúng ta cùng sống dưới một bầu trời, sự trải nghiệm của cuộc đời cũng tương đối giống nhau, nhưng mỗi người đều có suy nghĩ khác nhau, vì thế con đường đi của mỗi người cũng khác nhau.

Ôi, cùng dưới một bầu trời!...

CHƯƠNG XXV

Trên sân vận động của trường trung học Số Chín có tới gần ngàn học sinh, họ ở đó không phải để tập thể dục thể thao mà là để học nhảy các điệu giao tiếp.

Thầy giáo dạy nhảy hướng dẫn trên bục còn học sinh tập ở dưới. Ai cũng bảo học sinh bây giờ tân tiến, nhưng ban lãnh đạo trường học còn tân tiến hơn. Họ thống nhất sau khi tan học cho học sinh ở lại trường học nhảy những điệu giao tiếp. Thầy giáo còn chêm câu hài hước: "Đây là nhiệm vụ chính trị!". Đầu tiên đám học trò còn ngượng ngịu, dần dần trong tiếng nhạc vui tươi thúc giục, cả đám học sinh đã bắt đầu nhảy, vui vẻ, cười đùa.

Rất nhiều thầy cô tham gia học nhảy. Cô giáo người nước ngoài, cô Bạch, lại cả cô giáo dạy Chính trị suốt ngày làm mặt nghiêm cũng tham gia. Đám học trò vô cùng ngạc nhiên khi thấy hôm nay cô giáo dạy Chính trị mặc váy. Trước kia không thấy cô mặc váy bao giờ, học trò đều chế cô là "Bà già mồng Tám tháng Ba". Hôm nay cô mặc chiếc váy hoa nhỏ màu sẫm. Đám học trò vừa nhảy múa vừa quây lấy cô, ngắm nghía hết bên phải lại bên trái.

_ Thưa cô, cô nên mặc váy ạ. Chân cô thon dài thế kia, không mặc váy thì phí lắm ạ!

_ Thưa cô, hôm nay cô xinh ghê! Sao trước đây cô lại không mặc váy ạ? Chúng em lại cứ tưởng chân cô không được đẹp!

_ Thưa cô, hôm nay cô đẹp lắm. Vừa trẻ trung vừa rực rỡ.

Cô giáo được khen nhiều quá đến phát ngượng song khuôn mặt đầy nếp nhăn của cô rạng rỡ như một đóa hoa cúc:

_ Có thật không?

_ Thật đấy ạ. Cô đẹp không tả được!

_ Mọi người hãy nhảy đi, lát nữa còn chấm điểm. Các bạn nam mời các bạn nữ nào! - Tiêu Dao vẫy vẫy Hân Nhiên - Tôi mời bạn nhảy được không? Chúng mình dẫn đầu nhé!

Đang nhảy điệu "Hai mươi bốn bước" với Hiểu Húc, nghe thấy Tiêu Dao mời, Hân Nhiên vui vẻ nhận lời:

_ Phải đấy!

Đôi dẫn đầu này đã thu hút được các bạn cả lớp.

Khi ấy cô Bạch đi đến gọi:

_ Hân Nhiên, cô có chút việc nhờ em.

Hân Nhiên ngừng nhảy, cô giáo kéo tay bạn vào chỗ bóng cây. Trông họ thân thiết như chị em chứ không phải thầy trò.

_ Hân Nhiên à, cô nói cho em chuyện này nhưng em phải hứa trước là không được sụt sịt đấy.

Hân Nhiên thấy lo lo:

_ Chuyện gì ạ?

_ Cô sắp đi rồi.

_ Đi đâu ạ?

_ Đi làm ở công ty. Cô chuyển ngành, không làm cô giáo nữa.

_ Làm cô giáo không tốt sao? Sao cô lại có thể bỏ đi được ạ?

_ Hân Nhiên, nghe cô nói đây. Thực ra làm giáo viên ở Thâm Quyến lương khá hơn nhiều so với ở nội địa, chỉ vì cô..., nói theo cách của các em là thế giới bên ngoài rất sinh động, cô muốn ra ngoài xã hội học hỏi thêm đôi điều.

Hân Nhiên dẩu môi, tỏ ý không vui.

_ Hân Nhiên, đừng làm bộ dạng ấy. Cô sắp đi rồi, em cũng chẳng chịu cười lên để cho cô có ấn tượng tốt sao? - Cô Bạch nói như là chị gái.

_ Khi nào cô đi ạ?

_ Tuần sau. Cô cũng định nói trên lớp cơ. Nhưng sắp thi rồi, sợ ảnh hưởng đến tư tưởng các bạn. Khi nào thi xong nhờ em nói với các bạn cho cô xin lỗi.

_ Như vậy có thể gọi là "xuống biển" không ạ?

Cô Bạch ngẫm nghĩ một lúc mới nói:

_ Cứ coi như thế đi. Nhưng việc cô "xuống biển" thực ra không có ý nghĩa của việc làm kinh tế như thường nói. Cô nghĩ là mình hãy còn trẻ, cần phải có thêm kinh nghiệm sống. Nếu có sự rèn luyện phong phú một chút thì khi lớn tuổi rồi cái "vốn" của cô mới kha khá. Chẳng phải bây giờ người ta hát "bình bình thường thường mới là thật" sao? Thực ra đấy là công việc của những người có tuổi, còn theo cô nghĩ con người ta phải sống một cuộc sống cho ra sống, sống oanh liệt. Những điều bình thường đơn giản không xứng đáng với cả một quãng đời đẹp như vậy. Ít nhiều gì thì cũng nên thể hiện được giá trị của một con người!

Hân Nhiên gật đầu:

_ Cô ơi, cô phải viết thư cho em đấy!

_ Ở cuối thư cô sẽ viết: "Cô giáo và bạn thân của em".

Thật khó có được tình nghĩa thầy trò như thế.

_ Hân Nhiên à, cô có một bài văn rất hay. Có thể nói khi cô quyết định rời xa thành phố lớn để tới thị trấn nơi biên thùy là nhờ bài văn này khích lệ cô. Trong những lúc gian khổ, khó khăn cô thường đem nó ra xem. Giờ cô ra đi cô tặng lại em. Hy vọng nó sẽ giúp đỡ em.

Cô Bạch nói xong liền rút từ trong túi đeo vai ra một quyển sổ bìa đỏ rất quê, sản xuất từ mấy năm trước, trong đó có kẹp một tờ giấy. Cô đưa tờ giấy cho Hân Nhiên:

_ Bây giờ đừng xem vội, đi ra nhảy đi đã, nếu không nhỡ nhà trường kiểm tra lớp, em lại bị trừ điểm đấy.

Hân Nhiên đón lấy bài văn, rưng rưng suýt khóc nhưng cố nén:

_ Cô ơi, cô còn nợ em một cái bánh gato nữa đấy! - Định nói câu này cho không khí dịu nhẹ đi một chút, nào ngờ nói xong lòng càng nặng trĩu.

_ Nhớ chứ, lại là Socola nữa chứ!

Các bạn đang nhảy hết sức cao hứng, vui ghê. Chẳng có ai biết cô Bạch sắp ra đi. Mọi người nhảy hết mình, múa hết mình.

Hôm nay Trần Minh cũng phá lệ khiến cho mọi người vô cùng ngạc nhiên. Cậu ta ăn mặc rất diện, hợp thời trang. Nhưng trong ý thức chung cậu ta khác hẳn mọi người. Cậu ta mà chịu học nhảy thì đúng là "Mặt trời mọc hướng tây".

_ Nhảy đi nào, nhảy đi nào. - Lớp trưởng lại hô hào.

Từng đôi từng đôi bạn lại bắt đầu nhảy. Lâm Hiểu Húc đứng ngay trên đầu đội hình với dáng ngượng ngùng dịu dàng.

Trần Minh vượt qua mọi người lách lên trên đầu:

_ Lâm Hiểu Húc, tôi mời bạn nhảy được không?

Câu mời đột ngột của Trần Minh khiến Hiểu Húc giật nảy người. Bạn không ngờ Trầnh Minh lại mời mình.

_ Tôi... tôi nhảy không thạo lắm - Hiểu Húc đáp.

_ Tôi cũng có biết nhảy đâu.

Trong tiếng nhạc du dương dìu dặt, Trần Minh bỗng chú ý đến người bạn nhảy: Nước da trắng muốt, đôi mắt nhỏ dài, đôi môi sắc nét mang một vẻ đẹp thật cổ điển. Nhưng Trần Minh không bị xúc động lắm. Cậu ta biết kìm chế từng lời nói và hành động của mình.

Trần Minh vừa cần sự thân ái vừa cần thông cảm. Bất kể một người nào dù tự giác hay không tự giác cô lập mình, kiềm chế mình, bất kể một người nào dáng vẻ cô độc lãnh đạm thì trong lòng người ấy bao giờ cũng cần sự quan tâm và săn sóc.

Lần đầu tiên Trần Minh tự cởi bỏ "vỏ bọc", xuất hiện trước tất cả mọi người với vẻ chân thực của chính mình. Thật là thoải mái.

Ngược lại Lâm Hiểu Húc lại cúi gằm mặt xuống, cẩn thận đi từng bước sợ giẫm phải chân Trần Minh. Bất ngờ, ngẩng mặt lên Hiểu Húc bắt gặp đôi mắt trai trẻ rừng rực của Trần Minh giống như mắt của một con tuấn mã sung sức. Đó làm một đôi mắt hoàn toàn khác với mắt thầy Giang. Bạn cảm thấy bối rối hoảng sợ.

Hai người hết sức cẩn thận chăm chú với đôi chân mình.

Trần Minh hôm nay rất chủ động, cậu ta hỏi:

_ Lâm Hiểu Húc à, bạn chọn khoa văn hay khoa lý?

_ Mình... mình vẫn chưa quyết định - Rồi hỏi lại - Thế còn bạn?

_ Khoa lý.

_ Nói chung ai học giỏi đều chọn khoa lý cả.

Trần Minh cười. Trông cậu ta cười thật hiền.

_ Bạn thi vào Thanh Hoa à?

_ Ừ! - Trần Minh gật đầu.

_ Trường ấy tốt lắm. Ba mình tốt nghiệp Thanh Hoa đấy. Tiếc là mình học lý không được giỏi lắm nên không thi vào Thanh Hoa được.

Nghe câu nói đó Trần Minh vui lắm.

_ Chẳng phải bạn rất thích khoa văn sao? Sao lại không thi ngành văn.

_ Mình... - Hiểu Húc ngập ngừng không biết trả lời sao - Mình...

_ Con người ta ai cũng phải có lý tưởng và mục tiêu. Vào trường Thanh Hoa là mục tiêu của mình. Nếu như khi còn trẻ mà không thực hiện được điều đó, thì lúc nào mới thực hiện được đây?

Lâm Hiểu Húc sững sờ, thong thả ngước mắt nhìn bạn: "Đúng là một con Thiên lý mã sắp bay cao đây!"

_ Bạn học văn thì rất hợp! - Trần Minh nói.

Hiểu Húc gật đầu, rất ngạc nhiên vì sao Trần Minh lại biết được niềm say mê của mình.

_ Nào cùng nhảy 24 bước nhé! - Tiêu Dao phát huy tài tổ chức xuất sắc của mình - Nhảy cho đều bước, cùng hô nhé!

Một hai ba bốn, hai hai ba bốn...

Trong tiếng nhạc thúc giục, tiếng hô đánh nhịp sôi nổi, các bạn học sinh bước đều tăm tắp, vỗ tay nhịp nhàng, dốc hết nhiệt tình cao độ. Đối với thanh niên thì đây đúng là một dịp hưởng thụ tuổi xanh xuân của mình.

Ngẩng nhìn bầu trời cao trong sáng, mây trắng trôi trên nền trời xanh mênh mông, thoáng đãng thật trữ tình biết bao. Hân Nhiên nhớ tới bài thơ của Tịch Mộ Dung:

Trời xanh như thế!

Cây biết như thế!

Cuộc sống vốn có thể

Tươi đẹp như thế.

NHẤT ĐỊNH PHẢI ĐỖ ĐẠI HỌC

Đã hai tuần nay Liễu Thanh không về nhà. Liễu Thanh không thích về. Thực ra nhà cũng không xa trường là mấy nhưng Liễu Thanh muốn ở lại trường và nói là để "tiết kiệm thời gian, dành sức cho việc học". Trong lòng Liễu Thanh cũng hiểu rõ rằng có ở trường cũng không tiết kiệm được thời gian. Ra nhà ăn để ăn cơm cũng phải xếp hàng, thay ra một đống quần áo cũng phải tự tay giặt. Nhưng bạn thích thế bởi ở lại thì đỡ phải nghe bố mẹ cãi nhau.

Hôm nay lại một ngày chủ nhật nữa. Học sinh nội trú hầu hết về nhà. Giờ này khu nhà tập thể trống vắng hẳn, khác hẳn cảnh người đông lao xao vào giờ này thường ngày. Liễu Thanh nằm giường trên. Cô tựa người vào gối, tay cầm cuốn sách tiếng Anh. Cái quạt máy kêu vù vù bên cạnh.

"Tri tri... tri tri... tri tri..."

Ngoài cửa sổ chỗ cây ngô đồng vang lên tiếng hát rất tự tin của chú dế mèn. Đám học sinh ngồi dưới gốc cây đang vùi đầu đọc sách. Cho dù ai đó xuất sắc nhất, giỏi giang nhất thì trong thời khắc mấu chốt sắp tới kỳ thi này cũng chẳng dám thốt lên hai chữ: "tri tri" (biết rồi)

Liễu Thanh càng không dễ dàng gì. Trong gia đình, bạn là người có trình độ văn hóa cao nhất. Sinh viên tương lại còn gì! Vào được trường trung học Số Chín đã coi như bước một chân vào cổng trường đại học rồi, bởi không phải dễ mà thi đậu vào trường này. Bạn không thể so sánh được với Trần Minh. Tuy nhà Trần Minh cũng không phải có trình độ văn hóa gì cao lắm, nhưng ở nhà cậu ta được coi như "con giời". Cha, mẹ, chị đều sợ cậu ấy. Cậu ấy có hoàn cảnh học tập cực kỳ yên tĩnh. Liễu Thanh chẳng những không được sống trong không khí trí thức mà còn chẳng có chỗ dành cho việc học tập. Ở lớp Chín, để thi vào lớp trọng điểm của trường trung học này bạn phải học trong hoàn cảnh lúc nào trong nhà cũng ầm ĩ, liệu có dễ dàng không? Suốt ngày ba mẹ bàn luận nào là cổ phiếu, nào là tiền, đâu có để ý gì đến bạn! Chẳng những không quan tâm đến con gái, bố mẹ còn phản đối Liễu Thanh thi vào trung học phổ thông, bảo là: "Ăn no sinh lắm chuyện!". Đi học cả ngày, về nhà Liễu Thanh còn phải nấu cơm để đón tiếp bậc "công thần" là mẹ trở về tự một Sở giao dịch cổ phiếu nào đó. Có lẽ bởi Liễu Thanh không được xinh đẹp như hai chị gái cho nên bạn chăm chỉ hơn các bà chị. Vừa rời chân khỏi một trường bình thường nọ là bước ngay sang một trường trọng điểm của thành phố...

Có lẽ là trường trọng điểm mà bản thân dốc sức liều chết thi vào được, bây giờ buộc phải thôi học nên bạn vô cùng đau lòng. Nghĩ tới những điều đó, Liễu Thanh cảm thấy thật chua xót. Đối với việc xuất ngoại, Liễu Thanh cũng có nhận thức riêng. Bạn không được tự tin như Tiêu Dao, không có can đảm như Tô Lạp, không có sắc đẹp như chị gái nên ý nghĩ đầu tiên của bạn khi nghĩ đến việc ra nước ngoài là "Sợ". Xuống máy bay rồi đi thế nào đây? Mình nói tiếng Anh người ta có hiểu không? Làm thế nào để sinh sống? Gặp người xấu thì giải quyết thế nào?... Người đẹp như Liễu Mi còn sống không ra gì nữa là người không được đẹp như mình? Từ khi Liễu Mi về nước lần thứ hai, Liễu Thanh luôn cảm thấy sợ hãi. Nhưng hễ cứ thấy người ta ra đi là bạn lại ngứa ngáy. Việc Tiêu Dao không xuất ngoại, Liễu Thanh đã biết, cô rất cảm động. Ở trên lớp, Tiêu Dao đã từng nói về những suy nghĩ của mình. Câu cuối cùng của bạn ấy gây ấn tượng thật sâu sắc với Liễu Thanh. Tiêu Dao bảo: "Nếu một người trong các bạn đang phải chuẩn bị lao vào trận lốc của những người xuất ngoại thì nhớ phải lượng sức mà làm. Hãy nghĩ xem bản thân mình liệu có đủ tài lực, tinh lực, trí lực hay không!". Liễu Thanh cảm thấy câu nói đó là dành cho mình. Bạn không thể không cân nhắc sức lực của mình. Bạn nghĩ ít ra cũng phải thi tốt nghiệp trung học phổ thông đã rồi mới tính.

Tiếng gõ cửa dồn dập, liên tiếp không ngớt. Liễu Thanh không vui hỏi:

_ Ai đấy?

_ Liễu Thanh, mẹ đây!

Sao mẹ lại đến tìm nhỉ? Có chuyện gì chăng? Liễu Thanh vội nhổm dậy tụt xuống đất. Vừa trả lời mẹ vừa vội vàng dọn dẹp căn phòng rồi mới ra cửa đón mẹ.

Mẹ đứng sững trước cửa như một cây cột, tay cầm cái túi nilong lớn, mặt bực dọc:

_ Làm cái gì mà lâu thế?

Nói rồi mẹ bước vào phòng, ngắm nghía xung quanh. Một căn phòng kí túc sáng sủa nhưng bừa bộn. Trên bàn còn bừa bãi vỏ dưa ăn tối qua, những chiếc bát vương mì ăn thừa, góc bàn là một đống sách tham khảo.

_ Có giỏi thì cả đời đừng về nhà nữa nhé!

_ Con sắp thi học kỳ!

_ Mày thôi học rồi còn gì nữa!

Liễu Thanh giảu môi, ngồi trong góc giường tầng dưới, không nói gì. Mẹ mở túi ni lông vừa mang tới, dịu giọng lại:

_ Đây là quần áo sạch.

Liễu Thanh có vẻ ngượng:

_ Cái này cho con đây! - Mẹ đưa túi hoa quả.

Liễu Thanh lại càng ngượng. Do dự mãi bạn mới cầm một quả vải bóc vỏ, cảm thấy cổ họng nghèn nghẹn. Đã quen với cảnh "bị bỏ quên" nay bỗng dưng nhận được "ơn huệ" Liễu Thanh lại cảm thấy thiếu tự nhiên.

Người xưa nói: nước chảy xuôi chứ nước có chảy ngược bao giờ! Quả đúng thật.

Liễu Thanh chợt cảm thấy mắt mờ đi, bạn bỏ miếng vải vào mồm không thấy ngọt như trước mà sao cứ đăng đắng! Mẹ đang thu dọn quần áo bẩn của Liễu Thanh cuộn thành một cục nhét vào túi. Được chiều mà bạn lại thấy khó xử. Mẹ là người như thế đó. Đứa con nào ở liền bên thì mắng đứa ấy, đứa con nào đi xa lại thương nhớ đứa ấy.

_ Mẹ ơi, con tự giặt được mà!

Mẹ không nghe cứ nhặt nhạnh quần áo:

_ Thế cuối cùng con đã nghĩ kỹ chưa hở Liễu Thanh?

Liễu Thanh không nói gì, cũng không động đậy.

_ Sao con cứ như người gỗ thế. Mẹ cho con biết... đừng có hối hận đấy. Con xem hai chị con giỏi giang bao nhiêu. Còn con? Thi đại học, liệu có đỗ không? Hơn nữa, đại học là cái gì? Ra nước ngoài mới oách chứ! Đồ ngốc ạ, sao lại chậm hiểu thế. Sao không biết kiếp trước tôi mắc tội nợ gì mà kiếp này lại có đứa con dại khờ thế!

Mẹ lại mắng mỏ rồi. Liễu Thanh không giận mẹ nhưng bao nhiêu cảm giác có lỗi lúc nãy giờ đã bay biến cả. Bị mắng thế nhưng Liễu Thanh lại cảm thấy bình tĩnh hơn, dễ chịu hơn. Chẳng ai nợ nần ai cả.

_ Con nghĩ lại đi, mẹ về đây!

Còn nghĩ gì nữa. Từ trước tới giờ mẹ toàn thiên lệch, thấy các chị mình cái gì cũng tốt, còn mình cái gì cũng dở. Liễu Thanh quyết làm được cái gì đó cho mọi người thấy. Mẹ quá thiên lệch. Mẹ bảo khi sinh chị Liễu Diệp mẹ mơ thấy hoa hồng, sinh chị Liễu Mi mơ thấy hoa phượng hoàng, còn sinh mình thì thấy cỏ đuôi chó. Thế mà gọi là mộng à? Liễu Thanh không phục.

_ Con học tiếng Anh cho tốt nhé, mẹ đi đây!

Liễu Thanh tiễn mẹ xuống nhà. Trên hành lang lung tung hàng đống rác, nhà vệ sinh bốc mùi hôi nhức mũi. Chị lao công dọn nhà vệ sinh chê tiền lương ít nên đã bỏ việc đi buôn bán rồi.

_ Chúng mày ở bẩn kinh! Nếu không hẹn với Trương Thái đi xem đồ trong nhà thì tao cũng chẳng tiện đường mà thăm mày đâu con ạ!

Hóa ra là thế! Hôm nay đến trường thăm mình chẳng qua là mẹ "tiện đường" mà thôi!

_ Cổ phiếu lại lên rồi, hơn 270 điểm - Mẹ vô cùng sung sướng nói.

Liễu Thanh nhìn mẹ ra về, lòng xót xa. Sự lên xuống của cổ phiếu tác động trực tiếp đến thái độ của mẹ đến thế!

"Nhất định mình sẽ thi đỗ đại học bằng chính sức lực của mình!" - Liễu Thanh tâm niệm.

NGƯỜI XA NHÀ CÓ TIỀN ĐỒ NHẤT. CHÚC BẠN THÀNH CÔNG

Ở nước Anh người ta từng thống kê, những người giàu ý thức sáng tạo và tinh thần sáng tạo phần lớn là những người sinh trưởng ở nơi khác tới. Người Mỹ nổi tiếng có tinh thần "sáng tạo" thì rất khó kiếm được một nơi sống cố định suốt đời, vì thế người ta gọi dân tộc American là dân tộc "mất gốc".

Sau cải cách ở nông thôn Trung Quốc, trong số nhiều nông dân giàu phất lên có không ít người hay đi đây đó và cả những quân nhân phục viên. Họ có tầm nhìn rộng, có phản ứng nhạy bén với các chính sách của Đảng, lĩnh hội mọi việc rất nhanh. Có thể thấy những nhân tài sáng tạo chỉ có thể xuất hiện trong một xã hội lưu động. Người hiện đại chỉ có thể hình thành trong sự lưu động ấy. Đó không phải chỉ là suy luận logic mà chính là sự thực lịch sử.

Một người được coi là sáng tạo nhất thiết phải có được ba tố chất căn bản thức, đảm, tài.

"Thức" chỉ nhãn lực, có khả năng quan sát sự vật và có tính nhạy bén. "Đảm" chỉ lòng dũng cảm, dám có tinh thần mạo hiểm. "Tài" chỉ trí tuệ, có trình độ văn hóa, có tay nghề, có phương pháp, cả ba yếu tố đó phải dựa vào nhau không thể thiếu bất cứ điều nào. Sự hình thành cả ba tố chất ấy thường quyết định ở mức độ rất lớn nơi lượng tin của người ấy, mà lượng thông tin nhiều hay ít lại có quan hệ chặt với tính lưu động, điều kiện nơi ở và hoàn cảnh công tác của người đó.

Nếu như ai đó sống mãi một thời gian dài, trở đi trở lại với hoàn cảnh gần như không đổi, không có lượng thông tin kích thích anh ta suy ngẫm, so sánh thì rất dễ bị xơ cứng về mặt tư tưởng, lại càng khó có năng lực dự đoán tương lại. Ngược lại một người khác thường sống trong một môi trường khoáng đạt luôn thay đổi, một không gian mênh mông, tiếp xúc nhiều thông tin mới thì phương pháp "ma sát sinh ra nhiệt" chắc chắn sẽ phát huy tác dụng tốt. Lối suy nghĩ của anh ta sẽ được mở rộng, tất cả những điều quan sát được trong những hoàn cảnh khác nhau ấy sẽ được so sánh, tìm ra qui luật và từ đó dự đoán được tương lai, tìm ra được "xu thế lớn" của xã hội. Bởi xã hội luôn nằm trong sự vận động cân bằng, nên ngày hôm nay ở nơi này rất có thể sẽ là ngày mai ở nơi khác.

Một con người cứ sống dựa mãi vào bố mẹ, nói câu nào là phải nhìn ánh mắt người xung quanh, nhất là phản ứng của cha mẹ đối với mình thì điều đó khiến anh ta gặp việc gì cũng thận trọng do dự, làm việc gì cũng phải theo đúng qui củ.

Ngược lại, nếu sống trong một thế giới luôn rộng mở, anh ta sẽ dám nghĩ dám làm, sẽ dám khiêu chiến với những quan niệm truyền thống, dám mạo hiểm, dám sáng tạo.

Một người đi khắp bốn phương sẽ gặp nhiều vấn đề mới cần phải giải quyết, cần phải thích ứng với hoàn cảnh mới, điều đó sẽ kích thích lòng ham hiểu biết của anh ta. Học, học nữa, học mãi sẽ trở thành một thiên chức. Cùng làm việc với những người có kiến thức phong phú, có thể anh ta sẽ được rèn luyện khả năng cạnh tranh, chí tiến thủ, lòng hiếu thắng, sẽ liên tục theo đuổi không mệt mỏi, sẽ có được năng lực vượt qua người khác. Đi sâu hiểu biết tri thức mới không chỉ làm tăng vốn kinh nghiệm của anh ta mà còn làm cho những kiến thức vốn có của anh ta sinh ra "phản ứng hóa học", làm tri thức anh ta ngày càng mở rộng. Việc giao tiếp rộng ngoài xã hội làm cho tư duy anh ta mở mang hơn, luôn muốn tiếp thu cái mới. Sự thay đổi của công việc, nghề nghiệp và nơi ở sẽ làm tăng tính thích ứng với hoàn cảnh của anh ta có lợi cho khả năng phản ứng đối với một xã hội luôn biến đổi. Xa bố mẹ, anh ta sẽ mất đi chỗ dựa dẫm, tạo lập cuộc sống độc lập, có lợi với việc rèn luyện năng lực giải quyết công việc và tính quyết đoán, sự tự do lựa chọn công việc được tăng lên có lợi cho một sở trường nào đó, phát huy những ưu thế của bản thân mình.

Trong xã hội hiện đại, đánh giá một người có tài không chỉ nhìn vào lượng tiềm tàng tri thức của anh ta mà điều quan trọng ấy là sức sáng tạo của người đó. Nếu như một người không đem kiến thức đã nắm được của mình ra làm nguồn sáng tạo thì đối với xã hội anh ta chỉ là một tài năng bỏ đi.

Trong tương lai, chúng ta không thể sống mãi dưới sự bảo trợ của cha mẹ. Cái nhau thai nối quan hệ huyết thống không đem đến cho chúng ta những chất liệu nuôi dưỡng cuộc sống, địa vị gia đình không quyết định được địa vị của bản thân chúng ta, phao cứu sinh không phải là mạng lưới quan hệ. Không nên tự giam cầm trong bầu không khí ấm áp của gia đình, không nên kiêu ngạo hay tự ti vì xuất thân của mình. Thế hệ chúng ta nên chuyển trọng tâm tình yêu từ gia đình ra ngoài xã hội.

Hãy đột phá mọi trói buộc của những quan niệm hẹp hòi, hãy đến những nơi tổ quốc cần để lập sự nghiệp!

Chúc các bạn thành công!

Bài văn này là món quà cô Bạch tặng cho học sinh. Đọc xong Tạ Hân Nhiên thấy đó đúng là một sự giúp đỡ động viên lớn đối với tuổi học trò. Suốt đêm đó bạn đã dùng bút lông chép lại trên một tờ giấy lớn, sáng hôm sau đem dán lên báo tường. Không hẹn mà nên một lát sau, các bạn đã kéo đến xem, người đứng kín trước tờ báo tường. Nhìn những mái đầu đen nhánh của các bạn, Hân Nhiên cảm thấy mình đã làm tròn trách nhiệm với cô giáo Bạch.

BÌNH CHỌN HỌC SINH ƯU TÚ ĐẶC BIỆT

Trong giờ học, Trần Minh vẫn ngồi trên ghế. Cậu ta lại trở nên trầm mặc lãnh đạm như trước. Có khi nào đó một bạn nhắc đến chuyện tập nhảy hôm nọ, cậu ta chỉ cười, cứ như là chưa hề có chuyện gì xảy ra. Các bạn đều khen ngợi tố chất tâm lý của Trần Minh, không phải ai cũng có được ý chí chuyên chú như vậy.

Những khi ấy Trần Minh chỉ chăm chăm nhìn lên bảng, giống như không làm gì, không nghĩ gì chỉ dưỡng thần mà thôi.

_ Trần Minh, cậu làm gì thế? Luyện khí công à? - Dư Phát đùa.

Trần Minh cười. Cậu ta hiểu mình không luyện khí công, cũng không dưỡng thần mà đang học. Đề toán trên bảng chưa xóa, cậu ta luyện cách giải bằng tính nhẩm. Trần Minh luôn tận dụng từng giây từng phút thời gian, thậm chí tận dụng không gián cách phút nào.

Đám học sinh ra sức học thuộc lòng, ra sức viết bởi sắp thi cuối kỳ rồi. Sự nỗ lực ấy đều dành cho cuộc thi học kỳ, cao nhất là giữ được đến lúc thi đại học. Còn Trần Minh bước đầu tiên là thi đại học. Trong xã hội hàng hóa này, trong thời đại biết bao người thờ phụng "bốn đời nguyên lão" (Tờ giấy 100 nhân dân tệ) này, một thanh niên con nhà chài lưới lại cho rằng: "chỉ có đọc sách là cao" và vui vẻ tự tin bơi lội trong cái biển mà các học sinh khác cho là biển khổ thì quả thực là điều mới mẻ. Có rất nhiều người cảm thấy không thể hiểu được điều đó, Trần Minh cũng không cần có người hiểu mình, thậm chí cậu ta còn nghĩ rằng người khác không lý giải được thì điều đó càng làm cho mình khác biệt với mọi người. Nếu mà mọi người đều hiểu cả thì cậu ta lại thấy mình bình thường quá.

_ Trần Minh, Tiêu Dao, thầy giáo gọi các cậu lên văn phòng!

Trong văn phòng, Thầy Giang nói với họ:

_ Người đạt học sinh ưu tú đặc biệt năm nay sẽ được chọn là một trong hai em - Ý ngầm của thầy là "Hai em hãy thi đấu với nhau".

Trần Minh và Tiêu Dao cùng nhìn nhau. Chọn học sinh ưu tú đặc biệt là điều rất khó. Nếu chỉ có tài năng thôi hoàn toàn không dễ đạt được điều ấy. Phải qua nhiều lần sàng lọc mới lọt lại hai người, mà lại cùng trong một lớp nữa. Cả hai cậu học trò này đều là học sinh ưu tú.

Cả hai bạn đều không nói, song đều hiểu.

Đặc biệt, ra khỏi văn phòng, Trần Minh không nhắc đến chuyện học sinh ưu tú nữa mà lại nói đến một chuyện thoạt nghe tưởng như chẳng liên quan gì đến chuyện ấy. Trần Minh hỏi:

_ Có phải cậu cũng định thi vào Thanh Hoa không? - Có lẽ cậu ta nghe các bạn nói chuyện.

_ Chắc thế!

Trần Minh gật đầu cảm thấy hơi buồn. Thế đấy, lại thêm một đối thủ cạnh tranh thi vào đại học. Nhưng nghĩ thêm chút nữa, cậu ta lại nghĩ thoáng hơn. Là một thằng con trai, ai lại nhỏ nhen như con gái thế. Ừ, Tiêu Dao cùng học lý, cũng thi vào Thanh Hoa, điều đó ít nhiều cũng là áp lực, là cạnh tranh đối với Trần Minh. Có áp lực, có cạnh tranh, mới có phấn đấu tiến lên. Trần Minh xưa nay vô địch, giờ còn Tiêu Dao, Trần Minh còn phải phân cao thấp với cậu ta. Thật hay đấy.

_ Tớ cũng thi Thanh Hoa!

_ Ừ, cùng phấn đấu nhé! - Cả hai trái tim cùng ngầm hiểu nhau và bắt đầu tiến gần đến với nhau.

Ai mà chẳng muốn sẽ xuất sắc hơn người? Ai chẳng muốn sẽ vượt lên mọi người?

Hân Nhiên cho rằng thực lực của Tiêu Dao mạnh hơn Trần Minh.Trần Minh có cơ sở bền vững. Tiêu Dao thì có sức dẻo dai hơn. Tính về mọi mặt thì người đi sau lại đến trước. Chắc là Tiêu Dao sẽ trở thành học sinh ưu tú đặc biệt năm nay, sẽ được hưởng bao nhiêu là sự ưu đãi của nhà trường: miễn học phí, được thưởng tiền, ưu tiên sử dụng các thiết bị dạy học của trường...

Một dịp ngẫu nhiên, Hân Nhiên lên văn phòng chợt nghe thầy Giang nói TiêuDao đã xin không dự thi giành danh hiệu học sinh ưu tú đặc biệt nên lẽ đương nhiên Trần Minh sẽ trở thành học sinh ưu tú đặc biệt của năm học này.

Hân Nhiên sững người. Bạn vô cùng ngạc nhiên và lấy làm tiếc. Vì sao Tiêu Dao lại làm thế? Nhất định là sợ thua rồi. Học kỳ trước đã thất bại trong cuộc thi kiến thức nên cậu ta không còn dũng khí mà tiếp tục cạnh tranh với người khác nữa rồi! Thật vô dụng! Tiêu Dao, bạn không thể như thế được!

Bạn ấy đã từng làm Hân Nhiên khâm phục và mê mẩn biết bao! Vậy mà giờ sao bạn lại như vậy?

Không biết động cơ nào thúc đẩy, Hân Nhiên quyết định gặp Tiêu Dao nói chuyện, bạn cần phải nói chuyện với bạn ấy. Nhưng mấy ngày liền đều chẳng có cơ hội nào thích hợp.

Hôm nay, Tiêu Dao dắt chiếc xe đua ra khỏi nhà để xe.

Hân Nhiên đứng ở cửa, thấy Tiêu Dao, cô chào đón trước.

_ Tiêu Dao, bạn bỏ không dự tuyển nữa à?

Hân Nhiên nói rõ ràng. Bạn tự ngạc nhiên vì sao trước kia khi nói chuyện với bạn ấy mình lại cứ xấu hổ thế.

_ Sao bạn biết?

_ Xem ra đúng là vậy rồi! Bởi vì học kỳ trước bạn thất bại trong cuộc thi kiến thức nên bạn... - Hân Nhiên vẻ bực tức - Mình biết bạn không ham số tiền ấy.

Tiêu Dao đánh trống lảng:

_ Mình sẽ tham gia thi kiến thức trong học kỳ tới.

_ Có thế thôi à? - Hân Nhiên vẫn chưa hài lòng.

_ Sau này bạn sẽ biết! - Tiêu Dao không giải thích nhiều, nhảy lên xe - Bai bai!

Hân Nhiên đứng một mình trước cửa, chẳng hiểu ra làm sao. Sau đó bạn đi hỏi Vương Tiếu Thiên. Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao rất "Friend", chắc cậu ấy phải biết. Vương Tiếu Thiên ậm à đến nửa ngày mới nói:

_ Hân Nhiên ạ, tớ cũng phải hỏi mãi Tiêu Dao mới chịu nói cho tớ biết. Cậu ấy bảo tớ đừng nói với người khác. Nhưng mà cậu hỏi, tớ không thể không nói được, nhưng tớ nói với cậu, cậu đừng nói cho ai nữa nhé.

Sao Vương Tiếu Thiên lắm điều như bà già thế. Nếu không vì nhẫn nại mà moi được tin tức từ miệng của cậu ta thì Hân Nhiên đã nổi cáu từ lâu rồi:

_ Được rồi, cậu nói đi!

_ Trần Minh rất coi trọng vinh dự này. Cậu ta định thi vào Thanh Hoa nhưng nhà cậu ấy không bằng lòng. Nếu như Trần Minh đạt được danh hiệu học sinh ưu tú đặc biệt nhà trường sẽ viết giấy báo gia đình, bố mẹ cậu ấy có thể sẽ đồng ý. Vì thế nên Tiêu Dao mới bỏ không dự thi. Cậu ấy muốn giúp Trần Minh. Chuyện này chỉ có ba người chúng ta biết. Cậu không được nói cho người khác. Nếu như Trần Minh biết cậu ấy sẽ giận đấy. Lòng tự trọng của cậu ấy cao lắm.

Hân Nhiên gật đầu, cô cảm thấy nặng nề.

Vương Tiếu Thiên còn dặn với thêm câu nữa rồi mới đi:

_ Nhớ đừng cho ai biết đấy!

Hân Nhiên đứng nguyên một chỗ. Ý nghĩ đầu tiên là Tiêu Dao tốt quá. Ý nghĩ thứ hai là mình đã trách nhầm cậu ấy cần phải nói lại với cậu ấy.

Tiêu Dao bỏ thi chọn học sinh ưu tú đặc biệt không phải vì sợ. Để quyết định điều đó, cậu ta đã phải trằn trọc suy nghĩ mãi. Bố mẹ cậu tuy đánh giá cao thành tích và vinh dự mà cậu đạt được nhưng còn coi trọng hơn thực lực của chính cậu.

Và thế là mọi việc lại bình thường. Đi học, đánh bóng, tan học thì giúp thầy giáo làm một số công việc của lớp, cùng chơi đùa với bạn bè, xem ra TiêuDao vô ưu vô lo chẳng có gì thay đổi hết. Nhưng ở lứa tuổi này nói rằng không thay đổi thực ra là có. Chính bản thân cũng ngày một chín chắn hơn.

Tiêu Dao đẩy xe ra khỏi nhà để xe, lại thấy Hân Nhiên. Vẫn cùng một thời gian, một địa điểm như hôm trước. Hoa phượng nhuộm đỏ bầu trời mùa hạ.

_ Hân Nhiên, cậu chưa về à?

_ Mình đến để xin lỗi bạn, hôm ấy mình quá lời.

Tiêu Dao nhớ đến chuyện Hân Nhiên nói lần trước, bèn cố ý gạt đi:

_ Thôi được rồi, con trai không chấp với con gái!

Hân Nhiên cười khanh khách.

_ Khéo tránh thế, Tiêu Dao!

_ Bạn không về Thượng Hải à?

_ Không.

_ Tuyệt đấy, chúng mình lại có thể cùng học một trường - Tiêu Dao nói làm Hân Nhiên thấy ấm lòng.

_ Này Hân Nhiên, học kỳ sau vẫn có thi kiến thức đấy. Bạn làm cổ động viên nhé!

_ Vẫn chọn đề nhóm A chứ!

_ Ừ, chọn chứ! - Tiêu Dao giữ xe bằng một tay trông vẻ thật phóng khoáng.

Đột nhiên Hân Nhiên thấy rằng trước sau vẫn thế, bạn vẫn dành toàn bộ tình cảm cho Tiêu Dao. Nếu nói bạn có cảm tình và có biểu hiện một chút gì đó thật ân cần với Tô Lạp thì đó chính là vì cậu ấy và Tiêu Dao cùng có gì đó giống nhau và Hân Nhiên coi cậu ấy như là ảnh ảo của Tiêu Dao.

_ Được, mình sẽ là bạn thi đấu của bạn! - Hân Nhiên đồng ý - Tiêu Dao vui vẻ nhìn Hân Nhiên. Ánh mắt ấy khiến Hân Nhiên tin rằng mình không phải là cô bé lọ lem trong chuyện cổ tích.

Ở lứa tuổi mười sáu này, hiện thực và mơ ước tựa như không có giới hạn..

_ Hân Nhiên à, đợt thi kiến thức tới, chúng mình không chỉ chọn đề nhóm A mà nhất định phải dành quán quân.

_ Đúng!

Hân Nhiên biết Tiêu Dao có tính cách hấp dẫn. Nói thực bạn rất thích tính cách ấy. Bạn đã từng muốn được kể cho Tiêu Dao nghe câu chuyện về cô bé lọ lem. Vậy mà giờ đây, cũng vẫn là mùa hạ vải đỏ thơm hương, cũng vẫn là thảm cỏ xanh non mềm mại, cũng vẫn là một con người ấy, Hân Nhiên lại không muốn bày tỏ gì nữa. Bạn cảm thấy mình thực sự trưởng thành. Năm học đầu tiên của bậc phổ thông trung học, Hân Nhiên thấy mình đã hiểu biết được nhiều điều.

Trong lần họp lớp thảo luận về tình yêu ấy, Tiêu Dao không nói câu nào. Cũng như các bạn khác, Hân Nhiên rất muốn biết tâm tư của Tiêu Dao. Thực ra cuộc họp lớp đã gợi mở cho Tiêu Dao nhiều điều. Như tất cả bạn học, tuổi mười sáu trôi qua với bao điều đáng nghĩ, Tiêu Dao cảm thấy mình đã lớn. Dường như mỗi sớm tỉnh dậy, Tiêu Dao lại thấy các đốt xương kêu răng rắc, dài ra, suy nghĩ cũng ngày sâu rộng hơn. Có bạn cùng tuổi đã nói về tình yêu như thế này: "Có rất nhiều việc quan trọng hơn việc một cô gái tuổi chanh cốm bước vào cõi mộng", "một chàng trai đa tình, hồn gửi mộng mơ" ở trước mặt ta. Đó là biết tự yêu, tự nâng cao và tự mình lớn mạnh. - Tôi không muốn làm người bình thường, không muốn làm một nhà quản lý bình thường, một nhà công nghiệp bình thường. Tôi muốn được như Môda nói với Bethoven "Làm kinh thiên động địa sẽ là anh". Tiêu Dao tán đồng quan điểm ấy.

_ Cố lên nhá! - Tiêu Dao nói, không biết là bảo mình hay bảo Hân Nhiên.

_ Ừ.

"Trái tim em, con chim hoang dại, tìm thấy bầu trời trong đôi mắt anh". Hân Nhiên chợt nhớ tới một câu thơ nổi tiếng của Tagor.

Trên lớp các bạn bàn về Tiêu Dao. Mọi người đều không rõ do nguyên nhân nào, ai cũng ngạc nhiên: "Sao Tiêu Dao lại làm thế?" còn TiêuDao cũng thật điềm tĩnh tỏ ra như không có chuyện gì hết.

Lâm Hiểu Húc nói với Hân Nhiên:

_ Cậu biết chuyện Tiêu Dao bỏ cuộc chưa?

Hân Nhiên gật đầu.

_ Tiêu Dao kỳ thật, cậu ta không nên làm vậy chứ!

Hân Nhiên rất muốn nói cho Hiểu Húc, cho các bạn biết chuyện, nhưng bạn nhớ lời Vương Tiếu Thiên dặn dò, lời đã ra tới miệng rồi nhưng rồi kịp dừng lại.

Hân Nhiên và Hiểu Húc đứng ở hành lang, bạn thấy Tiêu Dao dắt xe đua ra. Nhìn theo bóng Tiêu Dao, Hân Nhiên gật gật đầu, cảm thấy như có sức mạnh nào đó cổ vũ mình.

Có lẽ ánh mắt của Hân Nhiên buông thả quá nên Hiểu Húc nhận ra điều gì đó, bèn cười:

_ Hân Nhiên, tớ biết bí mật của cậu rồi!

Hân Nhiên chợt đỏ mặt. Như tự nhủ với mình lại như nói với Hiểu Húc:

_ Có lẽ đó là kết cục hay nhất.

Hình như Hiểu Húc chợt bừng hiểu. Nhấm nháp mãi câu nói của bạn rồi cô gật đầu.

NGÀY MAI SẼ ĐẸP HƠN

Nhật ký của Hiểu Húc

Ngày... tháng...

Chính bản thân mình cũng hết sức kinh ngạc bởi mình đã điền vào giấy hai chữ "khoa văn" nhanh chóng và kiên quyết đến vậy, dù trong lòng vẫn do dự và băn khoăn. Nhưng mình tự hiểu rõ rằng mình rất bình tĩnh và khách quan vì đã suy nghĩ kỹ càng. Mỗi người đều có mơ ước của riêng mình. Mơ ước ấy có thực hiện được không, chẳng ai dám chắc. Nhưng bản thân người đó không bao giờ tự đi phá hỏng mơ ước của mình.

Sau này chắc không thể thường xuyên gặp thầy Giang nữa. Nhưng dứt khoác mình sẽ gửi thiếp chúc mừng giáng sinh hàng năm cho thầy mà còn lồng trong túi ni lông màu đỏ đầy tình cảm nữa. Tình yêu trên thế gian này có vô vàn cách, chỉ cần bộc lộ chân tình thì mới thật đáng quí.

Hơi vô ý, làm tấm ảnh học kỳ trước mình chụp chung với thầy ở núi Ngô Đồng, cùng chiếc lá ngô đồng rớt xuống đất mình đã nhặt lên. Trong lòng chợt trào lên cảm giác chia ly. Chiếc lá ngô đồng non mướt đáng yêu ngày ấy giờ đã vàng khô, trở thành tiêu bản. Mình chưa bao giờ quên điều gì. Mình nhớ câu này: "Cố tình quên đi để chứng tỏ bạn đang nghĩ tới". Mình vẫn kẹp tấm ảnh và chiếc lá vào quyển nhật ký.

Đây là trang cuối cùng, mình phải thay cuốn mới thôi. Cũng như trước mình sẽ đóng bìa, gói lại và đem cất kỹ, để sau này sẽ giở ra xem. Bây giờ là lúc mình kết thúc nó rồi.

Viết hết cuốn nhật ký này - cuốn sổ ghi lại những dấu tích trưởng thành cả một quãng dài thời gian của mình. Tiện tay giở vài trang ra xem, bất giác tự hỏi: "Đây là mình sao? Mình như thế này sao?" Có những khi mình cũng chẳng hiểu chính bản thân mình.

Một quyển nhật ký đã ghi hết, chợt nhận ra mình đã trưởng thành và cũng tỉnh táo ra nhiều. Nhận thức về nhiều vấn đề cũng chín chắn hơn. Những nỗi thương cảm, sự bất lực cùng xúc cảm trước đây chỉ mới là bột phát chưa được chín chắn, lành mạnh lắm.

Nhớ rõ một câu trong bài thơ Hân Nhiên tặng: "Mai lại là một ngày".

Dường như tất cả đều cũ. Nhưng mình biết: Mai lại là một ngày. Ngày mai sẽ đẹp hơn.

Tạm biệt những ngày đã qua. Mình tự cầu phúc cho mình.

Tạm biệt, lớp Mười của tôi.

Tạm biệt, Nhật ký của tôi.

Lời cuối sách

Nghe nói tác phẩm đầu tay Tuổi hoa tuổi mưa của tôi sắp được xuất bản, tôi vô cùng sung sướng nhưng cũng vô cùng lo lắng.

Tâm huyết mấy năm trời không uổng công, thật là vô cùng sung sướng. Trước hết cho phép tôi nói lời cảm ơn. Cảm ơn Đặc khu Thâm Quyến đã nuôi dưỡng tôi trưởng thành. Cảm ơn Trường tiểu học Nam Đầu ở Thâm Quyến, Trường trung học Hồng Lĩnh, trường Dục Tài và Trường đại học Thâm Quyến đã cho tôi kiến thức và tư tưởng tốt đẹp.

Cảm ơn ban giám hiệu, các thầy cô và các bạn đã giúp đỡ và cổ vũ. Đương nhiên cũng phải nói lời cảm ơn với cả những người thân trong gia đình, nhất là mẹ tôi. Bà đã lặng lẽ bỏ nhiều công sức vào bản thảo cuốn sách này.

Đồng thời tôi cũng còn thấy chưa thật yên tâm, bởi cuốn sách này tôi bắt đầu viết từ lớp Mười, cho đến lớp Mười hai thì hoàn thành. Vào đại học Thâm Quyến vì bận học nên tôi chưa kịp sửa sang lại, cho đến tận trước ngày đi Mỹ, tôi mới vội vã sửa chữa. Vì thế tôi nghĩ rằng, những sai sót, sơ xuất, chưa thỏa đáng trong cuốn sách này chắc hẳn còn nhiều. Hiện giờ tôi chỉ có một mình đang học ở Mỹ nên rất bận, trong tay lại không có bản thảo nên muốn sửa lại cho cẩn thận hơn nhưng cũng chỉ là việc lực bất tòng tâm, tôi đành phải xin lỗi mọi người, xin mọi người thông cảm. Nếu như cuốn sách này có đem lại cho người đọc một vài điều gì đó thì đã là niềm vui sướng vô cùng của tôi.

Sang Mỹ được gần một năm, hiểu biết về thế giới cũng tích lũy được không ít đề tài mới. Cũng có nhiều điều mới mẻ, mong rằng rồi đây có dịp sẽ viết những đề tài đó thành tác phẩm chín chắn so với cuốn sách này, để dâng tặng cho mọi người, bù lại cho sự thiếu sót của cuốn sách đầu tay.

Đất nước Trung Quốc thật vĩ đại, văn hóa Trung Quốc cũng rất vĩ đại. Đó chính là nhận thức mạnh mẽ hơn bất cứ lúc nào khác của tôi kể từ khi sang Mỹ. Tôi chân thành cầu chúc cho Tổ quốc ngày càng giàu mạnh, Thâm Quyến ngày càng tốt đẹp hơn.

Như trong sách tôi có viết, trước mắt Trung Quốc vẫn còn không ít địa phương đói nghèo, chưa giải quyết được vấn đề cơm áo, hãy còn không ít trẻ em không được đến trường. Vì thế tôi sẽ dùng một phần nhuận bút để mua sách tặng cho "Công trình hy vọng", góp một chút sức lực nhỏ nhoi của mình cho các em.

ÚC TÚ

9-6-1996