Đề bài: Phân tích nhân vật Tràng trong truyện ngắn Vợ Nhặt của Kim Lân (phần trích trong Ngữ văn 12 Nâng cao, Tập hai, NXB Giáo dục -2008)  

GỢI Ý
Trên cơ sở hiểu biết về nhà văn Kim Lân và truyện ngắn Vợ nhặt (chủ yếu phần trích trong Ngữ văn 12 Nâng cao, Tập hai), thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng làm rõ những ý cơ bản sau:

- Nêu được vấn đề nghị luận:
+ Độc giả biết nhiều hơn tới Kim Lân với những tác phẩm gắn liền với những truyện ngắn tài năng của Văn hoc Hiện đại Việt Nam. Những nhân vật của ông thường là những con người nghèo khổ và bần cùng. Nhưng ở họ vẫn luôn tồn tại một nét đẹp tâm hồn bất diệt.
+ Truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân ban đầu có tên là Xóm ngụ cư. Truyện được Kim Lân viết sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công, nhưng mãi đến khi hòa bình lập lại (1954), Kim Lân mới sửa lại và đưa in chính thức. Truyện ngắn Vợ nhặt vừa tố cáo xã hội đẩy con người đến nạn đói khủng khiếp, khiến mạng người trở nên rẻ rúng như rơm rác; vừa có ý nghĩa nhân bản sâu sắc.
+ Trong truyện ngắn Vợ nhặt, nhà văn Kim Lân muốn nói với chúng ta một vấn đề, đó là người dân lao động trong bất kì tình huống nào cũng khao khát tình yêu thương, khao khát hạnh phúc gia đình và vẫn tin vào cuộc sống tương lai Tràng là hình tượng nhân vật trung tâm của câu truyện, thể hiện khá sâu sắc chủ đề của truyện ngắn này.

- Tràng là người dân ngụ cư nghèo khổ, có phẩm chất hiền lành, tốt bụng, sẵn lòng cưu mang người đồng cảnh ngộ trong nạn đói khủng khiếp.

- Trong hoàn cảnh khốn cùng vẫn khát khao hạnh phúc, có ý thức tạo dựng ấm gia đình.

- Khát vọng sống mãnh liệt, có niềm tin vào tương lai tươi sáng.

- Nghệ thuật: Nhân vật được đặt trong tình huống truyện độc đáo, diễn biến tâm lý được miêu tả chân thực, tinh tế, ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, phù hợp với tính cách nhân vật.

- Đánh giá chung về nhân vật:
+ Nhân vật Tràng thật đáng trân trọng, tuy là một người lao động nghèo khổ nhưng ấm áp tình thương, niềm hi vọng, lạc quan. Tràng chính là hiện thân của những người nông dân với những phẩm chất tốt đẹp, họ luôn biết vui vén cho gia đình, luôn cố gắng để xây dựng một cuộc sống ấm no hạnh phúc. Nhân vật Tràng là thành công lớn nhất của tác phẩm, thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc mà tác giả muốn gửi gắm tới người đọc. Để nhân vật của mình thực sự vượt lên những hoàn cảnh và được sống hạnh phúc nhà văn đã để cái đầu ngờ nghệch của Tràng phút chốc vụt lên ý nghĩa "cảnh những người nghèo đói ầm ập kéo nhau trên đê sộp cùng hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng bay phấp phới" đi phá kho thóc như hé mở Tràng vào bước ngoặt mới trong nhận thức và con đường đi lên cách mạng. Kết thúc truyện ngắn Vợ nhặt, nhân vật Tràng đã để lại nhiều suy ngẫm trong lòng người đọc, một nhân vật chính thể hiện tư tưởng tác phẩm.