Phần V

Trời xanh qua kẽ lá

I.

Nguyễn Đình đánh máy

Mái tôn thủng lỗ chỗ, nhiều tấm xô lệch cong queo, mặt trời sắp trưa ném xuống vô số tia châm chọc, luôn cả mấy khối sáng lóa mắt báo ngày cuối cùng của năm Kỷ Hợi đang cận đến những giờ cuối cùng. Ngôi nhà trống hoác, khung cửa sổ ngổn ngang, tường lém khói. Đại tá Phan Cao Tòng - thân hình thực tế tương phản với tên gọi - ngồi sau chiếc bàn sắt màu "ghi" méo mó, trên chiếc ghế xoay mất chỗ dựa, dán mắt vào xấp giấy. Hàng chục sĩ quan đeo quân hàm thiếu tá, trung tá dồn nơi góc phòng, nín thở theo dõi từng cái nhíu mày của đại tá. Không khí im ắng, trang nghiêm đến độ những người có mặt dường như cử hành một lễ truy điệu. Đúng, 20 tử thi phủ vải dù loang lở im lặng nằm trên băng ca xếp hàng ngang ngay phòng bên cạnh. Nhưng, không phải sự mất mát nhân mạng kia gây hốt hoảng mà cái kho vũ khí lồ lộ ngay trước mặt - kho vũ khí chỉ còn nền gạch và giá gỗ - ám ảnh họ.

Ngôi nhà - Sở chỉ huy trung đoàn Lam Sơn - hết còn vẻ hách dịch và trung tá trung đoàn trưởng phiền muộn vì cha mẹ trót sinh anh ta cao lỏng khỏng, thật bất tiện vào lúc như thế này, lúc mà anh ta thấy thừa cả một cái đầu trong số những cái đầu càng cúi thấp càng tốt.

Nói chung, đại tá Tư lệnh sư đoàn đọc là chính, và khi ông liếc về hướng thuộc hạ thì có nghĩa tình thế chưa ổn. Quả đại tá chẳng còn bụng dạ đâu mà lên mặt - ông thích làm như thế để trả thù lũ thuộc hạ từng khinh nhờn ông: trước khi xảy ra sự cố hãi hùng này chúng gọi ông là "đại tá lái bò" - việc cấp bách số một của ông bây giờ là "bào chế" bản báo cáo trơn tuột để cấp trên có thể ôkê. Chốc chốc, đại tá lau kính. Cặp kính gọng vàng ngày thường dán một chút trí thức trên khuôn mặt bè của ông giờ đây trở chứng, cứ đóng lớp hơi đục, lau mãi vẫn mờ. Lần đầu, thuộc hạ gặp vị chỉ huy sư đoàn không chải đầu và cũng lần đầu ông gặp thuộc hạ nhìn ông với sự mong chờ và đồng lõa. "Tao chứ không phải bất cứ ai trong bọn chúng mày đến hiện trường khi mùi thuốc súng chưa tan... bố tiên sư chúng mày, giỏi thì trêu ông, xem nào!". Đại tá chợt nổi nóng, tay xoa nhẹ má - mảnh băng to tướng quấn vòng ót ông, công trình của cô vợ đã nâng thêm uy thế ông. Tuy vậy, chưa phải lúc... Bộ tư lệnh quân khu và Bộ tổng tham mưu điện liên hồi đòi báo cáo. Ông hứa giữa trưa mai thì có, báo cáo sẽ được gửi bằng một chuyến trực thăng đặc biệt.

Ông lại tiếp tục đọc, quên rít chiếc tẩu đang kéo trệ mép ông, mũi phập phồng. Nếu ngày thường, bọn thuộc hạ đã kháo: Coi kìa, đại tá đang đánh hơi dái bò!

Cô vợ mang cho ông cốc cà phê đặc, rồi kéo ghế ngồi sát ông, ghé đọc. Chẳng ai coi đó là chuyện chướng. Trái lại, ai cũng cầu khẩn cho bà đại tá đủ tài năng giữ nổi hoa mai trên cầu vai họ hoặc chí ít giúp họ khỏi ra tòa án binh như bà biến cái gò cằn cỗi ở Cẩm Giang thành trại bò sung nhất tỉnh. Băng Trinh - tên của cô - thì thầm điều gì với đại tá mà đại tá thoáng cười - cái cười hiếm hoi suốt mấy giờ qua - và mọi người nhìn cô như chiêm ngưỡng Phật Bà Quan Âm, mặc dù, lần đầu tiên họ gặp cô không thoa son, đánh phấn...

Có bốn bản báo cáo. Đại tá tự phát hiện hay cô Băng Trinh phát hiện, không ai rõ, song đại tá rút bút gạch lia lịa.

- Mỗi ông nói một phách như thế này thì chết! - Đại tá gằn giọng - Giờ Việt Cộng nổ súng không thống nhất, ông thì bảo 11 giờ, ông bảo 12 giờ, ông bảo 3 giờ sáng... Sự thật là 1 giờ 2 phút, biết chưa? Giờ mới của Việt Nam Cộng hòa còn giờ Việt Cộng thì đúng giữa khuya...

- Báo cáo thế này lố bịch quá! - Đại tá bảo, rồi lè nhè giọng - Nhân lúc lính đổi gác, một toán Việt Cộng lén lút bò vào bên trong trào trại Sùng định trộm súng. Bị phát hiện, chúng bắn bừa bãi rồi bỏ chạy. Lập tức trung đoàn trưởng trung đoàn Lam Sơn Hà Duy Cường truy kích. Quân ta đuổi kịp chúng tại rìa rừng Trà Vông, phía đông thị xã Tây Ninh 25 kilômét, diệt nhiều tên (Việt Cộng khiêng xác đồng bọn, song dựa vào dấu máu, có thể tính chắc chắn chúng bị hạ không dưới 50 tên). Ta thu 6 súng cá nhân, 2 súng cộng đồng. Bên ta 20 chiến hữu anh dũng đền nợ nước.

- Trung tá dám ký tên vào báo cáo, tôi mời! - Đại tá mỉa mai - Tôi không dám. Một toán Việt Cộng lén lút bò vào doanh trại, bỏ chạy như vịt khi bị phát hiện lại có thể gây cho quân lực Việt Nam Cộng hòa những 20 tử thương! Xác Việt Cộng thì được khiêng đi sạch, còn xác quốc gia nằm chềnh ềnh kia... Trung tá diệt hết toán Vixi nhỏ mọn đó, lấy đâu chúng đủ người khiêng đồng bọn? Và, trung tá, chạy cách nào mà nhanh thế? Hai mươi lăm kilômét nhé! Bịa...

Đại tá kịp nhận ra mình đã lỡ lời:

- Bịa, tất nhiên... Mà bịa phải hữu lý.

Không ai lên tiếng. Trung tá Hà Duy Cường thở dài.

- Đây là báo cáo của trung tá Tạ Khai, các ông nghe. - Đại tá lườm viên trung tá tham mưu trưởng sư đoàn: anh chàng mang một chiếc bụng cực to - "Vào 0 giờ 27 phút ngày 27 tháng 1, Việt Cộng thuộc các tiểu đoàn 60, 70, 80, 90, 100 của khu ủy Cộng sản Đông Nam bộ do thiếu tướng Cộng sản Nguyễn Hữu Xuyến tự Tám Kiến Quốc (còn gọi là Tám Dên Dên) chỉ huy, Xứ ủy viên Cộng sản Mai Chí Thọ tự Tám Cao làm chánh ủy, đại tá Nguyễn Nhọn tự Tám Lê Thanh (còn có tên Tám Bằng Lăng) làm tham mưu trưởng, quân số chúng lên đến 3.000 tên, trang bị sơn pháo, bích kích pháo và đại bác không giật, dùng bộc phá đánh sập cổng trại Sùng, tràn ngập hậu cứ sư đoàn 13 bộ binh tại Tua Hai, cách thị xã Tây Ninh 5 kilômét về hướng Bắc. Trung đoàn Lam Sơn bị tổn thất tương đối nặng. Tham mưu trưởng sư đoàn, trung tá Tạ Khai sử dụng trung đoàn Bãi Sậy phản công. Sau nửa giờ kịch chiến, Việt Cộng bỏ chạy tán loạn. Quân ta truy kích tận bờ sông Vàm Cỏ. Ghi nhận đầu tiên, địch chết và bị thương 500 tên. Theo tin dân chúng, thiếu tướng cộng sản Nguyễn Hữu Xuyến và Xứ ủy viên Cộng sản Mai Chí Thọ đã tử thương. Chúng tôi đang phối kiểm và sẽ phúc trình nay mai. Ta thâu 80 vũ khí cá nhân, phần lớn sản xuất tại Trung Cộng, 10 vũ khí cộng đồng gồm: 4 bích kích pháo 60 ly, 2 trọng liên 12 ly 8.

- Con số địch hơi nhiều! - Đại tá nhếch mép - Trung tá tham mưu trưởng bấy giờ ngủ tại Gò Dầu, nên tưởng tượng quá viễn vông. Ông lại cho trung đoàn Bãi Sậy truy kích địch về hướng Tây, ngược hẳn hướng với trung tá Hà Duy Cường... Người ta nhất định không tin báo cáo này bởi người ta biết trung tá không thể hành quân truy kích với cái bụng to như thế. Muốn thêm một hoa mai không có gì xấu, miễn đừng chơi trội người khác...

Ngôi nhà tiếp tục im ắng. Đại tá đay nghiến cay độc bao nhiêu cũng được, nhưng cần có lối thoát trước 12 giờ... Tạ Khai không có vẻ gì tự ái, ông ta chăm chú lắng nghe, chờ đợi... Báo cáo tiếp của thiếu tá trưởng phòng quân báo sư đoàn. Phần đầu, báo cáo giống phần đầu của tham mưu trưởng, chỉ khác giờ nổ súng và thêm một chỉ huy phó Việt Cộng: đại tá Nguyễn Văn Thượt tự Năm Quốc Đăng. Quân số Việt Cộng ở đây rút xuống còn 1.000 tên, không có vũ khí nặng, hình thức chiến thuật là đặc công "phối hợp với vài tên nội tuyến", trận đánh nhằm yêu cầu tuyên truyền, thương vong đối phương chưa xác định, vũ khí tịch thu thuộc loại súng cũ. Trung đoàn Yên Thế truy kích về hướng Bắc, hủy 2 xe vận tải quân sự hiệu Môlôtôva tại cầu Cần Đăng. Thương vong của ta "không đáng kể"...

- Lộn xộn quá! - Đại tá nhận xét - Gán hai chiếc GMC cho hãng Môlôtôva không ổn... Nhắc làm gì bọn nội tuyến? Không có nội tuyến trong sư đoàn, các ông nhớ cho... Theo tôi, báo cáo của thiếu tá Lê Đạo, trưởng phòng an ninh sư đoàn là khá hơn hết, nếu sửa chữa đôi chút và bổ sung vài chi tiết có ở báo cáo của trung tá tham mưu trưởng và thiếu tá trưởng phòng quân báo.

Thiếu tá Lê Đạo được đại tá cho phép đọc báo cáo viết sẵn. Con người lùn choắt, nói giọng Quảng Bình rất khó nghe phút chốc trở nên "cây đinh" của buổi diễn tập. Bản báo cáo được hối hả đánh máy. Đại tá ký tên xong, chiếc trực thăng quay cánh. Ngôi nhà nhẹ hẳn.

Liền đó, những tiếng nổ của bộc phá, các cỡ súng rộ lên, mấy căn trại khu gia binh bốc cháy trong khi công binh vội vã xây lại cửa kho vũ khí cho nó nguyên vẹn như chưa hề vơi đi dù là vài khẩu súng lẻ...

*

Trong quân đội Liên hiệp Pháp, Phạm Văn Cảm và Phan Cao Tòng được xem như là anh em song sinh. Cảm cao to, Tòng thấp. Cảm quê Sơn Tây, Tòng Nam Định. Cảm lớn hơn Tòng trọn một con giáp. Thế mà hai người vẫn "song sinh". Cớ sự như sau: Phạm Văn Cảm xuất thân từ lính khố đỏ, sau chuyển sang chăn ngựa cho tướng Alessandri, tư lệnh Bắc Bộ. Cảm thường đánh bạc ở phố Mã Mây, có lần thua cháy túi, nhờ Tòng cho vay. Tòng làm bồi trong một khách sạn. Hai người trở thành bạn. Chủ khách sạn, một cựu sĩ quan Pháp, có cô vợ bé tên là Băng Trinh mà hắn đưa từ Sài Gòn ra, cô này dan díu với Tòng, bị bắt tại trận, Băng Trinh phải vào nhà số, Tòng ra tòa với bản án ăn cắp.

Cảm trả ơn Tòng, xin Alessandri can thiệp hủy bản án và thu nhận Tòng cùng chăn ngựa với anh ta. Đại đội kỵ binh thành lập, hai người đều được phong chức "thống chế" - Cảm là Maréchal de logis, tương ứng với thượng sĩ bộ binh, còn Tòng Maréchal ferrant tức hạ sĩ chuyên đóng móng ngựa (1). Băng Trinh đưa tiền dành dụm cho Tòng chuộc cô ra khỏi nhà số. Hai người ăn ở chính thức từ đó. Hiệp ước Pháp Việt - gọi là hiệp ước Elyséc 8-3-1949 - ra đời, thiên hạ nháo nhào lo xây dựng quân đội quốc gia. Tổng trấn Bắc phần Nguyễn Hữu Trí đề nghị Alessandri giúp đỡ một số sĩ quan nòng cốt cho Bảo chính đoàn. Phạm Văn Cảm được phong chức phó đốc quân, tương đương hàm thiếu úy. Hai năm sau, Cảm đã là tổng chỉ huy Bảo chính đoàn, hàm đại tá và Tòng chỉ huy Bảo chính đoàn Hà Đông, hàm thiếu tá. Kết thúc chiến tranh, Tòng được thăng trung tá. Di cư vào Nam, Cảm bị bãi chức vì tội lập quân số ma. Tòng lận đận theo. Nhờ vợ vận động, Bộ tổng tham mưu lôi Tòng ra khỏi cảnh "ngồi chơi xơi nước" và dự kiến thăng Tòng lên đại tá trừ bị, giao chỉ huy sư đoàn 13 bộ binh. Đeo lon đại tá thì Phan Cao Tòng thích, nhưng làm sư trưởng cái sư đoàn mang con số 13 hãm tài thì Tòng ngại. Không có sư đoàn nào ở Việt Nam Cộng hòa ghê rợn bằng sư đoàn 13. Kể từ ngày thành lập năm 1956 đến năm 1959 - năm người ta mớm chức sư trưởng cho Tòng - sư đoàn trải qua ba lần lột xác mà nguyên nhân chỉ có một: Việt Cộng thâm nhập hạ tầng. Năm 1957, binh sĩ sư đoàn cùng dân chúng kéo biểu tình đập phá dinh tỉnh trưởng Tây Ninh; đầu năm 1958, phát hiện âm mưu binh biến trong hai trung đoàn, cuối năm lại phát hiện âm mưu binh biến liên quan tới ngót 200 binh lính và sĩ quan - cả hai lần đều dính với Hoàng Lệ Kha, Ủy viên ban thường vụ Tỉnh ủy Việt Cộng Tây Ninh phụ trách binh vận. Sư đoàn lại hoạt động trên địa bàn rừng rậm, dọc biên giới đầy dẫy mật khu Cộng sản. Có thể nói, chức sư trưởng sư 13 "ế độ", ai cũng ê răng.

Băng Trinh suy nghĩ khác Tòng, cô thỏ thẻ bên gối: "Anh sắp 50 tuổi đầu, danh thì em không cần nhưng tụi mình cần vốn. Anh nhận chức sư trưởng, em nhơn đó mà buôn bán. Vài năm, hễ hai đứa vững chơn đứng, anh thôi đời lính. Thế nào mình cũng có con... Anh tính cho kỹ."

Băng Trinh khuất phục Tòng dễ dàng: lính, quan sư đoàn theo ai mặc kệ chúng, sư đoàn tuy đóng gần vùng Việt Cộng mà mình không đụng họ thì mắc mớ gì phải sợ... Để Tòng thật yên tâm, Băng Trình mời một nhà tướng số nổi tiếng bói một quẻ cho tử vi. Quẻ tử vi vô cùng đẹp: Tòng có số giàu sang, sống lâu và sắp lên cha... Điểm sau cùng lại ứng trước tiên: ngày Tòng nhận hàm đại tá và chức sư trưởng, Băng Trinh mang thai. Đứa con đầu lòng giống hệt Tòng. Tòng nổi tiếng sợ vợ, Băng Trinh lấy Tòng lúc Tòng cù bơ cù bất. Nếu cô ả chỉ ham giàu thì hết me Tây sẽ thành me Mỹ, cớ chi đeo đuổi Tòng. Ngay bây giờ, Tòng không có một chút gì hấp dẫn: dốt nát, xấu mã. Còn Băng Trinh, tuổi ngấp nghé 30, vẫn hơ hớ... Băng Trinh nói sao, Tòng nghe vậy. Trong đêm hãi hùng của sư đoàn, Tòng ngủ tại nhà. Lúc đó, hơn một giờ ít phút. điện thoại dựng Tòng dậy: một chuẩn úy trực ban của trung đoàn Lam Sơn báo trại Sùng bị tấn công. Tòng ra sân nghe ngóng. Tua Hai cách thị xã không xa, thế mà chỉ vọng đến mấy tràng súng nhỏ kèm vài tiếng mọt-ta (2). Tòng gọi trại Sùng. Không ai trả lời. Ông lại gọi đến nhà riêng các trung đoàn trưởng, tham mưu trưởng sư đoàn, trung đoàn. Im lặng. Đêm 29 Tết mỗi người vui chơi mỗi ngã... Ông đành gọi Tỉnh đoàn bảo an. Không có trực máy. Công đường của tỉnh trưởng lẫn nhà riêng đều giống vậy. Chẳng lẽ gọi về Sài Gòn? Ông gác máy, ngồi cú rũ. Vào những lúc rối ren này, Băng Trinh tỏ ra hết sức cần đối với ông.

- Việc gì mà anh rầu rĩ? Nếu quả Việt Cộng tấn công, đâu họ lại không tấn công được... Cứ đợi mọi việc rõ ràng, ta sẽ liệu. Ít ra, anh cũng hơn tất cả sĩ quan trong sư đoàn: anh gọi điện và chỉ có anh có mặt ở Tây Ninh... Bây giờ, anh thay quân phục, cho sửa soạn xe.

Tòng răm rắp theo lệnh vợ. Hai chiếc xe Jeep nổ máy, bật pha, song không lăn bánh.

Ba giờ sáng, thiếu tá Lê Đạo cỡi mô tô tới. Gã bảo là gã theo dõi tình hình tại nhà trong thị xã, song Tòng biết chắc gã ngủ đêm ở nhà một chức sắc cao cấp Cao Đài gần chợ Long Hoa, tay chức sắc này chịu cho con gái làm lẽ Lê Đạo.

Đại tá Phan Cao Tòng không thích Lê Đạo: hắn đồng hương với Tổng thống, phụ trách an ninh quân đội, nghĩa là chuyên nhìn chuyện phòng the của binh sĩ qua lỗ khóa, ai hắn cũng nghi, không Vixi thì giáo phái... Nhưng bây giờ, họ cùng đắm thuyền nên cùng tìm phao để bám. Lê Đạo là con nguời sắc sảo, nhấn mạnh rằng nguy cơ lớn nhất mà họ phải đối phó - tất nhiên không với Việt Cộng mà với thượng cấp: nếu trại Sùng bị hạ thì chỉ có thể bị hạ vì nội tuyến của Cộng sản. Trước thượng cấp, mọi tội đồ đều có thể giảm khinh, trừ tội dung dưỡng nội tuyến Cộng sản. Lê Đạo đã hình dung sẵn bản tường trình bịt kín những cái liên quan đến điều đại kỵ này.

Vào lối 4 giờ sáng, liên lạc nối được với hậu cứ. Một trung sĩ truyền tin tên Hai nào đó báo với sư trưởng là Việt Cộng đã rút trước đây một giờ rưỡi, dùng hai chiếc GMC chở chiến lợi phẩm ngược quốc lộ 22, thiệt hại chung của căn cứ là nhẹ: chẳng đánh đấm gì, trừ nhóm sĩ quan tình báo sư đoàn trốn vào Sở chỉ huy trung đoàn Lam Sơn kháng cự và bị diệt. Đúng như Lê Đạo đoán, cuộc tấn công của Việt Cộng trót lọt nhờ nội ứng. Viên trung sĩ truyền tin không đủ điều kiện đánh giá bao nhiêu binh sĩ Việt Nam Cộng hòa tiếp tay với Cộng sản, nhưng anh ta cho biết một loạt chi tiết khủng khiếp: cổng chính trại Sùng mở đúng một giờ đêm, thủ kho trao chìa khóa cho Việt Cộng; tài xế của tiểu đoàn tiếp vận mang xe đến như sẵn sàng từ lâu; lính của các trung đoàn hướng dẫn Việt Cộng truy lùng nhân viên tình báo và an ninh quân đội. Theo trung sĩ Hai, số Việt Cộng dự trận chừng 200 có cả nữ và phần lớn không vũ khí, nhưng khi rút, có vẻ quân số tăng gấp đôi...

Ra lệnh cho hậu cứ sư đoàn bố trí đón ông dọc đường và nhờ Tỉnh đoàn bảo an cho hai xe hộ tống, đại tá Phan Cao Tòng cùng thiếu tá Lê Đạo vào Tua Hai.

"Họa đơn vô chí", câu nói vớ vẩn ấy mà lại linh nghiệm: Bảo an tỉnh hộ tống đại tá nhè bắn lực lượng sư đoàn đón đại tá. Bảo an vô sự, sư đoàn chết bốn, bị thương cả chục. Một mảnh đạn của sư đoàn sớt má đại tá...

Đại tá đến trại Sùng, cho nổi đèn đóm lên. Lúc sau, Băng Trinh có mặt - cô nghe tin chẳng lành về đại tá, lập tức lên xe phóng vào Sở chỉ huy. Vết thương - thật ra, khó gọi một vết trầy là vết thương - được băng bó và đại tá thêm một bằng chứng hùng hồn nữa về vai trò của cá nhân mình trong sự cố.

Mãi khi trời sáng, các sĩ quan mới lục tục đến trình diện, kèm theo cái tin mà đại tá uất ức, ông bảo: "Sư đoàn 13 vừa bị đánh vừa bị đạp. Một đại đội thuộc trung đoàn Yên Thế tuần tra phía Bắc cầu Cần Đăng, khi rút về Trại Bí, đụng Việt Cộng đang đốt hai chiếc GMC, nổ súng ẩu rồi bỏ chạy, gần một trung đội nhảy xuống sông, chết chìm sáu".

*

... Một ngày nặng nề trôi qua. Đại tá Phan Cao Tòng hy vọng mọi sự trót lọt, ông có thể yên ổn đón giao thừa.

Vào 9 giờ đêm, điện thoại réo. Phủ tổng thống lệnh cho ông ngày mai phải có mặt tại Tham mưu biệt bộ dù ngày mai là mồng một Tết. Phan Cao Tòng rụng rời chân tay. Chắc là kẻ nào đó đã thóc mách.

- Mấy thằng ở Tham mưu biệt bộ hay kiếm chuyện lắm! - Tòng than thở - Phen này tù mọt gông.

- Anh thử nghĩ có ai quen biết ở đó không? Ai chịu giúp mình, đền ơn đáp nghĩa bao nhiêu cũng được. - Băng Trinh gợi ý.

- Quen thì có, nhưng thằng chịu ăn lại không quyền hành, thằng quyền hành lại không chịu ăn... Thế mới rối!

Băng Trinh chợt nhớ người anh họ đang làm chỉ huy phó Bảo an tỉnh Tây Ninh. Cô hấp tấp tìm anh ta. Khi trở về, cô bảo chồng:

- Anh biết trung tá Nguyễn Thành Luân không?

- Biết. Cùng học trên Đà Lạt với anh. Biết mặt chớ không giao du. Thằng đó trước là Việt Minh, sau theo quốc gia, người được ông Diệm, ông Nhu tin cậy...

- Không hối lộ được thằng đó đâu! - Tòng kêu lên - Nó học giỏi, hay nói chính trị... - Tòng không tiện thú nhận: ông ta vừa nể vừa phục Luân.

- Đâu phải chổ nào cũng hối lộ hết! - Băng Trinh rầy chồng.

Theo lời khuyên của vợ, Tòng quyết định sáng mai gặp Luân. Để thật yên tâm, Tòng rủ vợ cùng đi.

---

(1) Tác giả chơi chữ. "Maréchal" cũng có nghĩa là "thống chế"

(2) mortar: súng cối

II.

Nguyễn Đình đánh máy

Luân đọc đi đọc lại phần nhận xét sau cùng trong báo cáo của đại tá Phan Cao Tòng. Ngô Đình Nhu vạch một nét đỏ đậm dọc theo lề phần nhận xét đó.

Báo cáo viết: Từ cuộc đột kích này, chúng tôi thấy: a) Việt Cộng xuất phát từ bên kia biên giới - chắc chắn được sự ủng hộ ngầm của Sihanouk - ngoài khả năng trinh sát của chúng ta; b) Tuy nhiên, mặt khác, thực tế ấy vẫn cho thấy Việt Cộng chưa đủ mạnh theo cái nghĩa chưa đủ thực lực tại chỗ để tổ chức những cuộc đột kích tương tự; c) Kỹ thuật tiến công nặng yếu tố bất ngờ - chọn hậu cứ cấp sư đoàn của ta và nhân ngày giáp Tết - nói rõ, Việt Cộng không thể nhận chiến vào các trường hợp khác. Chúng chưa được huấn luyện chính quy, nhiều dấu hiệu cho thấy đây là một toán ô hợp; d) Cuộc đột kích do cơ quan quân sự và cán binh cao cấp nhất của Việt Công chỉ huy chứng minh đây là cố gắng tối đa của chúng; e) Hành động của Việt Cộng nhằm mục đích tuyên truyền hơn là quân sự; f) Từ tất cả những bằng chứng kể trên, chúng cần thì giờ chuẩn bị. Trên bình diện quân sự, đây là hành động đột xuất. Nó sẽ không luôn luôn hữu hiệu nếu quân lực Việt Nam Cộng hòa đề phòng cẩn mật, tạo được màng lưới thu nhập tin tức bên kia biên giới. Hơn nữa, quân lực Việt Nam Cộng hòa hoàn toàn có thể dẫn dụ bọn phiến loạn vào cái bẫy giăng sẵn để tiêu diệt chúng; g) Trận đột kích Tua Hai của Việt Cộng và phản đột kích của sư đoàn 13 bộ binh là chiếu lệ đầu tiên cần được phân tích từ góc độ công tác tham mưu, chúng tôi đã biên soạn sơ bộ và mong được thượng cấp cho phép có dịp trình bày ở Cục quân huấn.

- Anh chú ý các ý kiến của Phan Cao Tòng... - Nhu bảo Luân - Hay đấy! Chỉ có một vấn đề thôi: tôi hiểu Tòng, hắn không đủ trình độ để đưa ra nhiều ý kiến như vậy...

"Đâu chỉ có mỗi một vấn đề!" - Luân nghĩ thầm, "Các báo cáo khác nhau đến độ kỳ quặc: báo cáo của Trung tâm tình báo, của tỉnh trưởng Tây Ninh, thông báo của tùy viên quân sự sứ quán Mỹ... Nhu đọc tất cả, nhưng lại bỏ qua những điểm sai biệt, có thể vì Nhu đang dồn tâm trí cho một đòn chính trị mà với tư cách cố vấn của Tổng thống, Nhu sẽ phát biểu trên đài phát thanh quốc gia nay mai, có thể vì Nhu tin cánh nhà binh hơn. Trong mớ hổ lốn đó, báo cáo của Phan Cao Tòng lại rất giống báo cáo của Lê Khánh Nghĩa, chỉ huy phó bảo an tỉnh Tây Ninh".

Năm 1959, với chính thể Ngô Đình Diệm, đầy diễn biến phức tạp. Có vẻ cơ ngơi mà chính thể tạo lập đạt đến tột đỉnh sau 5 năm bò theo một triền núi, tuy nhiều chướng ngại vật song đều có thể vượt qua, đến nay sườn phía khác tuồn tuột tận chân núi.

Đầu năm, Sài Gòn choáng váng: chế độ Cộng sản Fidel Castro chiến thắng ở Cuba. Tổng thống rất quyền lực và khá lâu năm, Batista - người của Mỹ, tất nhiên, bị lật đổ và phải chạy trốn. Chiến thắng càng thêm lạ lùng khi người ta đo khoảng cách giữa hai hòn đảo với thành phố Miami thuộc bang Florida của Mỹ, 200 cây số thôi - và quân phiến loạn Cộng sản thực tế chỉ là một nhóm vũ trang do một luật sư trẻ cầm đầu. Đức Hồng y Aganianian, khâm mạng của giáo hoàng La Mã, nhận sang dự đại hội Thánh Mẫu ở Sài Gòn, không giải thích với anh em Diệm, Nhu lý do vì sao Fidel đánh tan Batista và vì sao Hiệp chủng quốc Mỹ không đối phó khi nạn Cộng sản lăn sát cửa ngõ nhà mình mà trong lời huấn dụ lại có hàm ý cảnh cáo: Chúa không ở với kẻ bị dân oán. Nhà thờ Đức Bà được Tòa thánh nâng lên hàng Vương cung thánh đường không trấn an nổi gia đình Tổng thống: Chỗ dựa Vatican chỉ là vật phản chiếu mọi cử động của Washington. Người bạn lớn của Tổng thống Ngô Đình Diệm, ngoại trưởng Hoa Kỳ John Foster Dulles, chết vì bệnh ung thư - chỗ dựa thêm một xói mòn quan trọng. Cho nên, mặc dù vị tư lệnh Mỹ, đô đốc Felix Stump, long trọng trao cho Tổng thống Diệm giải thưởng danh dự "Lãnh đạo tự do" của tổ chức bảo vệ tự do Pensylvanie, Sài Gòn vẫn không thoải mái.

Ngày 7-7, nhân kỷ niệm 5 năm chấp chánh, Tổng thống đáp lời giáo sư Wesley Fishel vừa là người dìu dắt Diệm đến chiếc ghế Tổng thống, vừa là quan chức CIA cao cấp điều hành công việc tại Việt Nam hiện nay - bằng lối nói bóng gió, thành công của chế độ trong 5 năm qua là do nỗ lực của toàn dân...

Cái chết bí ẩn của Tổng thống Philippin Magsaysay chưa thôi ám ảnh Diệm và lời khuyên còn bí ẩn hơn của người kế nhiệm Carlos García nhân ông này sang Sài Gòn củng cố những mặc cảm của Diệm mỗi lúc mỗi sâu thêm trong quan hệ với nước Mỹ: "Chúng ta là kẻ sống với Đức tin và hãy phó thác tất cả cho Chúa".

Đùng một cái, Colagrove, nhân viên hãng Thông tấn Serrips-Noward tung ra một loạt bài nói về việc sử dụng sai lệch các nguồn viện trợ Mỹ ở Việt Nam Cộng hòa - đúng hơn, tố cáo nạn ăn cắp viện trợ. Quốc hội Mỹ, mà Đảng Dân chủ giữ trọng lượng, la ó. Tổng thống Mỹ buộc gọi một lô tai to mặt lớn Mỹ ở Sài Gòn từ đại sứ Durbrow đến giám đốc USOM Gardiner về Mỹ trả lời đủ thứ chất vấn và Quốc hội ủy thượng nghị sĩ Dân chủ Mansfield - vốn không ưa gia đình ông Diệm - cầm đàu một phái đoàn điều tra sang Sài Gòn. Không ai không thấy qua sự việc này, chính phủ Mỹ muốn thò dần cây gậy bên cạnh củ cà rốt...

Quan hệ với Nhật tốt hơn - món tiền thưởng của Nhật trong Thế chiến thứ hai được dành trọn cho Việt Nam Cộng hòa và để tỏ lòng biết ơn, nhân thái tử Nhật Akihito cưới vợ, Tổng thống Ngô Đình Diệm gởi một cặp ngà voi làm quà. Nhưng, vào cuối thập niên 1950 này, vai trò quốc tế của Nhật còn khiêm tốn, hơn thế, sự liên hệ quá vồ vập với một đất nước từng gây đau khổ cho cả châu Á rất dễ bị hiểu lầm đã không cho phép ông Diệm đi xa hơn trong tìm kiếm liên minh với Nhật. Tình hình Nam Dương nói chung khích lệ chế độ Sài Gòn: sự tồn tại của Tổng thống Soekarno - quán quân nổi tiếng của chính sách trung lập thân Cộng - đang được đếm từng ngày trước sức ép của lãnh tụ Hồi giáo Hatta và quân đội.

Lào thì chưa ngã ngũ mà thêm rối ren. Sau khi bắt giam các cán bộ cao cấp Pathét Lào, trong đó có "ông hoàng đỏ" Souphanouvong, phái hữu quay sang tự xâu xé. Tướng Phoumi Nôsavãn mang cả thiết giáp bao vây chính phủ Sananikone, ông này từ chức, gia quyền cho Abhay, một lão già sắp chết. Cả Mỹ lẫn Việt Nam Cộng hòa xắn tay áo nhảy vào Lào: Mỹ tăng viện trợ quân sự, Việt Nam Cộng hòa ký kết hiệp ước kinh tế, song cả hai đều thất vọng - người Lào thích dollar nhưng không thích đánh nhau...

Trước sau, Miên vẫn khiến Sài Gòn đau đầu. Biên giới lộn xộn. Chưa xảy ra trận đụng độ nào lớn nhưng súng cứ nổ dai dẳng, ngày nào cũng có. Sài Gòn lóe lên hy vọng: Sam Sary và Đáp Chuôn tấn công Sihanouk. Ngô Trọng Hiếu, đại diện Việt Nam Cộng hòa ở Nam Vang, đạo diễn cú đánh ngoạn mục này. Tuy nhiên, Sài Gòn mừng hơi sớm. Sam Sary bỏ chạy. Đáp Chuôn bị bắn chết ngay trên lãnh địa hùng cứ của ông ta là Siêm Rệp. Sài Gòn đánh giá quá cao nhóm thân Mỹ và đánh giá quá thấp Sihanouk, ngỡ rằng chỉ với vài cuộc động binh ở biên giới của Đáp Chuôn kết hợp với nhóm cảnh vệ tại thủ đô của Sam Sary, chế độ Sihanouk bị lật đổ. Âm mưu phản loạn của Đáp Chuôn - Sam Sary thật ra không lọt khỏi cặp mắt theo dõi của triều đình Nam Vang, nói đúng hơn, của Phòng nhì Pháp. Umsvouth và Kossem, thừa lệnh Nhiek Tioulong, đưa lính dù xung trận và họ dẹp loạn thật nhanh, gọn. Sự việc không kết thúc ở mức đó, bởi Sihanouk thừa hiểu cái gì đằng sau Đáp Chuôn. Và, ông ta họp báo: hai sĩ quan quân lực Việt Nam Cộng hòa làm nhiệm vụ cố vấn tác chiến trong Bộ tham mưu của Đáp Chuôn bị bắt sống và được trình diện. Tất nhiên, Việt Nam Cộng hòa phủ nhận, Sihanouk không cần sự công nhận hay phủ nhận. Ông muốn cảnh cáo Sài Gòn chớ chơi trò cắn trộm. Khá đông các quốc gia Đông Nam Á - tuy hùa với Mỹ - không thích Sài Gòn trở thành một lính sen đầm khu vực. Tuy ghét Sihanouk, các quốc gia đó ngại cú gây loạn vừa rồi ở Miên mở ra tiền lệ. Washington phê phán Fishel - thiếu chặt chẽ trong kế hoạch hành động - nhưng không lên tiếng công khai về sự việc đảo chính hụt ở Miên ở Sihanouk không tố cáo Mỹ mặc dù ông ta nắm nhiều tài liệu đủ vạch trần Mỹ - cùng với Sài Gòn - kẻ chủ mưu lật đổ ông. Sihanouk là con người lắm mưu mẹo vặt. Tháng 8, ông ta nhắc lại lời Nhu mời ông viếng Sài Gòn và ông đến thủ đô Việt Nam Cộng hòa giữa hàng rào danh dự, đi trên thảm nhung, nhận hoa cùng những cái hôn nóng bỏng của các cô gái... Hai bên tuyên bố "dẹp hiểu lầm, thắt chặt tình thân hữu". Nhưng, chưa đầy một tháng kể từ chuyến viếng thăm mà báo chí đôi bên cho là "hết sức kết quả" đó, ngày 1-9, Hoàng hậu Cao Miên Kossamak - mẹ đẻ của Sihanouk - nhận được một gói quà của một hãng buôn từ Hương Cảng gửi sang nhân sinh nhật của bà.

Đó là hãng buôn vẫn chuyên cung cấp các vật dụng sinh hoạt của gia đình hoàng gia. Quốc vương Suramarit và hoàng hậu ngự trên ngai vàng, muốn đích thân xem món quà quý. Hoàng thân nội giám Vakrivan mở gói quà - trong một hộp, ràng rịt cẩn thận. Khi gói quà bóc đến lớp giấy cuối cùng, sắp mở ra thì thái tử Sihanouk vào. Ông ra hiệu cho Vakrivan tạm ngưng, để quốc vương và hoàng hậu ra phòng ngoài tiếp khách. Mọi người vừa an vị ở phòng ngoài, thì ở phòng trong, một tiếng nổ dữ dội giết chết hoàng thân Vakrivan, phá tung gian phòng... Gói quà chính là một quả bom.

Dư luận Cao Miên sôi sục. Người ta đề quyết Sài Gòn gây tội ác nhằm diệt nhà vua. Một chút ánh hữu nghị vừa nhen lên đã tắt ngấm.

Ngô Đình Nhu lỡ khóc lỡ cười. Anh ta gọi Ngô Trọng Hiếu tới dinh Độc Lập, cạo cho một trận là tên quân sư này thiếu điều độn thổ:

- Anh ngu như bò. Ai lại cho nổ vào lúc này? Tôi đã bảo ngưng tất cả các dự định dính đến bọn Miên, tại sao anh dám cãi?

Ngô Trọng Hiếu chỉ chống chế:

- Kế hoạch này sửa không kịp...

Hắn ta giấu biệt nguyên nhân: Hắn giao cho Ly Kai bố trí, Ly Kai báo với Dương Tái Hưng và Dương Tái Hưng tự mình sang Hồng Kông bố trí. Khi Hiếu bảo Ly Kai ngừng lại, Ly Kai báo với Tái Hưng. Tái Hưng lớn tiếng:

- Không! Tôi đã thu xếp xong... Ngô Trọng Hiếu là cái gì mà ra lệnh cho tôi? Thủ tiêu Sihanouk với cha mẹ nó cần thiết cho tôi chớ không phải vì Ngô Trọng Hiếu hay Ngô Đình Nhu!

Nói thì găng như vậy song Dương Tái Hưng đưa Ly Kai 1.000 dollar bảo giúi cho Hiếu.

Ly Kai vừa giúi tiền vừa bảo:

- CIA thực hiện kế hoạch này, không sửa được.

Hiếu biết nếu hé với Nhu rằng có bàn tay của CIA thì lập tức hắn bị ném xuống hầm cọp ở Sở thú - cái P.42 rùng rợn ấy.

Thế là bang giao Việt - Cambốt trở lại điểm chết. Có vẻ người Mỹ còn hung hăng hơn trong tham vọng tiệu diệt xu hướng trung lập ở Nam Á. Ngày 25-9, thủ tướng Sri Lanka Bandaranaike bị ám sát tại Colombo. Và, dư luận đặt một dấu hỏi to tướng về sự a tòng của Trung Cộng trên lĩnh vực này - lĩnh vực chống trung lập: Quân đội Trung Cộng tràn qua biên giới Ấn...

Tình hình đối nội của Việt Nam Cộng hòa cũng không bằng phẳng. Nếu giáo chủ Phạm Công Tắc từ trần ở Nam Vang được Sài Gòn đón nhận như một người vô danh tắt thở thì cuộc bầu cử Quốc hội khóa II lại đưa những Phan Khắc Sửu, Phan Quang Đán ngoi lên và ngoi lên ngay tại đô thành. Đán giành được nhiều phiếu nhất và nói chung, phe "độc lập" đánh bại phần lớn ứng cử viên Phong trào Cách mạng Quốc gia, ở nơi mà sự gian lận của Chính phủ bắt buộc phải khéo léo.

Kể ra mươi dân biểu chống đối không thể lung lay nổi cơ chế của cái Quốc hội đã được đủ thứ luật lệ rào chắn bảo đảm ưu thế tuyệt đối của chính phủ, nhưng Diệm không bằng lòng. Nhu khác Diệm, anh ta muốn Quốc hội có đôi tiếng nói ngược - món trang sức rẻ tiền mà rất hào nhoáng. Diệm không thể hình dung những tay không tôn sùng ông là lãnh tụ cả chính trị lẫn tinh thần lại chiếm ghế ở Quốc hội, dùng diễn đàn của Quốc hội xỉ vả ông và gia đình ông. Về mặt này, Diệm chịu tác động của Trần Lệ Xuân.

Theo ý của Diệm, Ủy ban hợp thức hóa đại biểu Quốc hội không thừa nhận Phan Quang Đán và Nguyễn Trân. Quyết định được đưa ra trước mũi của thượng nghị sĩ Mansfield, lãnh tụ đảng Dân chủ đang cùng một đoàn quan chức thanh tra việc sử dụng viện trợ Mỹ ở miền Nam. Thái độ khiêu khích công khai đó khiến ngay cả Eisenhower cũng bực mình. Đại sứ Durbrow nhận chỉ thị phải trình bày với Diệm hậu quả xấu trước dư luận và Quốc hội Mỹ của những hành động kiểu "Hoàng đế phương Đông" như vậy, song Diệm thậm chí không tiếp Durbrow, viện cớ bận kinh lý nơi này nơi khác. Con người từng tuyên bố "biên giới Hoa Kỳ kéo dài tận vĩ tuyến 17" bất bình chính sách của Nhà Trắng, nhất là từ sau khi Foster Dulles chết, Diệm đôi lần thổ lộ với Luân:

- Chính phủ Eisenhower núng thế trước Nga Sô đồng thời bị Kroutchov mê hoặc trong chuyến viếng thăm Hoa Kỳ gần nửa tháng của ông này... Bao nhiêu điều tôi và Tổng thống Hoa Kỳ thoả thuận bỗng tan biến. Chúng tôi chẳng những đã nói tới mà còn đi sâu vào kế hoạch "Bắc tiến". Người Mỹ không thích tôi, họ cũng không thích ông Lý Thừa Vãng. Họ muốn áp đặt ý riêng của họ và chính phủ do tôi lãnh đạo chỉ có nhiệm vụ thi hành. Đâu được! Tôi không phải là bù nhìn. Họ thích Phan Quang Đán. Nếu họ thích thì xin cứ rước Đán về Mỹ, làm tổng thống hay làm bồi, tuỳ họ, còn ở Việt Nam, Đán không phải type (1) mà tôi cần.

Ngô Đình Nhu đau khổ thật sự. Anh ta lắc đầu, trút lo lắng lên làn khói thuốc. Điều an ủi Nhu phần nào là Luân chia sẻ lo lắng với anh ta.

- Fishel bủa lưới quanh chúng ta! - Nhu kêu lên - Anh tổng thống, vợ tôi, cha Cẩn, chị Cả Lễ... đều không chịu hiểu. Anh thừa biết corruption (2) là cái cớ mà Mỹ thường dùng để xóa bỏ những kẻ họ không ưa, mặc dù họ khuyến khích coruption ở các chế độ đồng minh với họ. Lưới của Fishel cụ thể là ai, ta còn mù mờ, song tôi linh cảm cái lưới ấy đang thắt.

Nhờ lối nhìn tình hình chính trị như vậy của Nhu mà Luân cứu được Phúc, người xả mấy phát tiểu liên vào Diệm ở Ban Mê Thuột. Sau một thời gian điều tra không kết quả. Nhu quyết định bắn Phúc. Anh ta hỏi ý kiến Luân, Luân trầm ngâm khá lâu. Đợi Nhu giục mấy lần, Luân mới nói:

- Phúc không khai không có nghĩa là Phúc không biết gì cả. Muốn Phúc khai, cần bền bỉ, cảm hóa anh ta. Bắn Phúc tức là mặc nhiên cho phép cái lưới của Fishel thắt lại, Phúc còn, đối thủ của ta nghi hoặc: ta biết hay chưa, biết tới đâu... Có thể ta biết tất cả mà ta không bắt, ta muốn ban ân huệ cuối cùng hay ta "lót ổ" để nắm quả tang cả bọn... Phúc nghiễm nhiên đóng vai trò kềm chế, các đối thủ của ta rất muốn thủ tiêu Phúc, lưỡi gươm lơ lửng trên đầu họ. Tôi phải dặn khám Chí Hòa giữ gìn Phúc như giữ gìn sanh mạng của giám đốc khám. Tất nhiên, nếu anh có một lập luận khác vững chắc hơn thì anh hành động...

Nhu không bắn Phúc. Trái lại, giám đốc khám Chí Hòa được lệnh lấy cái đầu của mình ra đảm bảo an toàn cho Phúc - Phúc không chết với bất kỳ lý do nào, kể luôn bịnh tật đau yếu!

*

Luân sắp sửa vào dinh Độc Lập. Hôm nay, mồng một Tết, anh đến mừng tuổi Tổng thống. Từ vài ba năm trở lại đây, sáng mồng một Tết, tất cả quan viên văn võ của Sài Gòn đều phải chào Tổng thống, giống như ở Huế. Trước kia, ở Huế ngày mồng một Tết là buổi khai triều đầu năm của Đức Kim thượng. Khác chăng là Tổng thống sẽ mời mỗi người một ly sâm banh ngọt dịu thay cho ngự tửu gắt cổ. Bản thân Tổng thống khó lòng nhớ hết thuộc hạ nhưng Văn phòng Tổng thống ghi chú cẩn thận tên họ từng vị và chiếc máy quay phim không bỏ sót một ai. Người nào vắng mặt không lý do sẽ được lên danh sách - tội bất kính với Tổng thống ngang với tội phản loạn.

Chuông ngoài cổng reo. Thạch báo có khách - một phụ nữ.

Luân ngồi trước một phụ nữ rất trẻ và cũng rất đẹp. Cô mặt áo dài, quần lụa, trang điểm vừa phải.

- Thưa ông kỹ sư, em là Băng Trinh - Lưu Thị Băng Trinh - vợ của đại tá Phan Cao Tòng, sư trưởng sư đoàn 13 bộ binh... - Cô ta thỏ thẻ.

- Chào bà đại tá! - Luân nói. Nói xong, anh gọi vọng vào trong phòng: - Dung ơi, có khách!

- Em xin gặp riêng ông kỹ sư... - Cô ta ấp úng.

- Không sao, Dung là vợ tôi, không có gì bất tiện cùng tiếp khách với tôi.

Dung ra phòng khách, bắt tay Băng Trinh.

- Theo lệnh của Phủ tổng thống, hôm nay đại tá Tòng có mặt ở Sài Gòn... Tôi được giao làm việc với đại tá. Xin hẹn một giờ nữa, tức là 9 giờ, tại văn phòng Tham mưu biệt bộ, từng dưới dinh Độc Lập... - Luân nói

- Dạ! Nhà em biết... Vì vậy em xin gặp ông kỹ sư.

- Tốt nhất mời đại tá đến văn phòng... - Luân nhỏm dậy. - Xin lỗi bà!

Băng Trinh cắn môi. Dung thông cảm với bạn gái:

- Anh nghe một chút... - Dung ngăn Luân - Thế nào?... Bà nên nói ngắn. Anh Luân tôi sắp phải đi...

Luân ngồi xuống.

- Thưa ông, bà! - Băng Trinh nói bằng một giọng thiểu não - Em nghe tiếng ông kỹ sư, nhà em cũng nhắc. Bởi vậy, em mạnh dạn tới đây, mong ông kỹ sư thương dùm em...

Luân lạ gì viên sĩ quan cấp tá hay nhậu nhẹt, đầu óc trống rỗng này. Tuy vậy, Tòng không thuộc hạng mưu mô, ít nhiều còn liêm sỉ. Hai người chưa uống với nhau một cốc bia. Từ khi Tòng nắm sư 13, Luân theo dõi ông ta chặt hơn. Luân biết ông ta cầu an, né tránh các cuộc lùng sục và đụng độ, nói chung nặng nề làm ăn.

Về cô vợ, Luân đọc một số thông báo của mật vụ: nguyên là gái điếm, lấy Tòng lúc Tòng còn làm bồi, nay hoàn lương, lợi dụng địa vị của chồng mua bán bò ở biên giới - không phải là hạng chanh chua đanh đá.

- Chị nói đi - Dung thay đổi cách xưng hô, sau khi quan sát Băng Trinh. Trên gương mặt già dặn phong trần, Băng Trinh còn giữ những nét chất phác.

- Tụi em biết là giấu giếm ai chứ khó mà giấu giếm ông trung tá... - Băng Trinh nói đứt đoạn. - Cái vụ hậu cứ sư đoàn bị tấn công đó... Dạ! Trăm sự nhờ ông bà thương... Được lịnh trình diện ngày mồng một Tết, vợ chồng em thấy nguy. Em đã sửa soạn quần áo cho anh Tòng. Ảnh vô khám thì mẹ con em khó sống. Tội ảnh nặng lắm, em mong ông bà thương giùm...

Dung không rõ đầu đuôi sự việc nên chưng hửng, Luân không hơn, cũng chưng hửng. Lệnh gọi Tòng về Tham mưu biệt bộ đúng mồng một Tết chẳng qua là do lối làm việc máy móc của Văn phòng - trong khi ký điện, người ta căn cứ vào lịch Tây mà quên ngày 28-1 là Tết Nguyên Đán. Còn nội dung báo cáo, ngoài Luân, chưa ai ghi nhận một cái gì không bình thường.

- Tôi bận. - Luân xem đồng hồ - Xin hẹn đại tá vào 9 giờ hôm nay...

Băng Trinh biến sắc, bụm mặt khóc.

- Tôi chưa nói hết, - Luân tiếp - 9 giờ hôm nay, mời đại tá tới đây, nhà riêng tôi... Nếu bà không bận mời luôn bà...

Đến phiên Băng Trinh chưng hửng.

Luân đi rồi, hai phụ nữ nói chuyện tiếp, dần dần như đôi bạn tâm tình. Băng Trình thuật vắn tắt cho Dung nghe quãng đời gai góc của mình.

Là con một công chức Đức Hòa, Băng Trinh học đến năm thứ hai trung học thì cách mạng bùng nổ. Gia đình chạy giặc xuống tới Rạch Giá, không còn đường chạy nữa, cha mẹ đưa cô và đứa em trai quay về Đức Hoà. Cha Băng Trinh ra trình diện, nhưng Pháp tình nghi bác của Băng Trinh theo Việt Minh, nghe đâu là chỉ huy quân sự. Trong một trận bố ráp, lính lê dương bắt Băng Trinh và thay nhau làm nhục. Cô gái 15 tuổi, sau đó, bị sung vào cái gọi là "tổ chức tình nguyện" - chuyên sống ở các doanh trại để lính Tây mua vui. Một sĩ quan thích Băng Trinh, khi anh ta giải ngũ và làm chủ một khách sạn ở Hà Nội, đem Băng Trinh về hầu hạ. Tại đây, cô gặp Phan Cao Tòng. Tòng thuộc hạng "điếm vườn", lù khù. Hai người lén lút với nhau. Băng Trinh yêu Tòng chân thật - đó là người Việt đầu tiên mà cô ăn nằm, không coi cô như món đồ chơi. Bị bắt tại trận, cô trở lại nhà số. Với tiền của dành dụm của cô, Tòng chuộc cô ra và hai người sống chung với nhau.

- Anh Nghĩa của em giận em. Cha mẹ từ em. Bác em thì từ năm 1945 tới giờ em không biết tin. Nhưng, khi em với anh Tòng về Tây Ninh, anh Nghĩa có lui tới.

Dung đã có thể nắm đầu đuôi: Tua Hai sở dĩ bị hạ dễ dàng là nhờ nội tuyến trong sư 13 - con số khá lớn. Tòng muốn che giấu việc đó. Và, rất có cơ sở để cho rằng chính Lê Khánh Nghĩa - nguyên quận trưởng Gò Dầu, nay là chỉ huy phó Bảo an, mà Luân đinh ninh là con trai của đồng chí Lưu Khánh - liên can đến vụ binh vận quy mô này.

Dung nhìn Băng Trinh với đối mắt phấn khởi. Dứt khoát không phải trò gài bẫy của Mai Hữu Xuân, Trần Kim Tuyến hay Fishel...

... Băng Trinh gọi Phan Cao Tòng tới khi Luân từ dinh Độc Lập trở về. Tòng mặc thường phục, mắt trũng sâu. Chắc là mất ngủ. Ông ta lúng túng mãi khi đối diện với Luân, mặc dù vẻ mặt rạng rỡ của vợ báo tình hình đã khả quan. Luân chìa tay bắt, ông ta chập gót chân. Luân phải đỡ ông vào ghế:

- Hôm nay, ngày Tết, anh chị đến nhà tôi. Trước hết, xin cám ơn! - Luân thân mật chào, không gọi theo cấp chức của Tòng.

- Ta nâng ly mừng tuổi nhau năm mới! - Luân khui một chai sâm banh...

- Thưa trung tá! - Tòng đứng lên. Ông ta đứng lên vì Băng Trinh giật áo ông mấy lần - Thưa ông, bà trung tá...

Tòng lúng túng mãi, ly sâm banh sánh ra ngoài.

- Mời cạn ly! - Luân cười.

- Nghe tin anh chị đã có cháu, xin cạn ly thứ hai - Luân tiếp tục xởi lởi.

Phan Cao Tòng được trấn an. Câu chuyện từ dè dặt ban đầu, cởi mở hơn về sau.

- Chúng ta là lính, - Luân nói - Đời lính khó suôn sẻ, nhất là vào thời buổi bây giờ. Tôi hứa giúp anh, giúp với tư cách bạn bè. Vả lại, sơ thất của anh không thể quy tội một mình anh. Nếu phải ra tòa án binh thì trung tá Hà Duy Cường ra đầu tiên vì trung đoàn Lam Sơn chịu trách nhiệm giữ trại Sùng. Kế đó, thiếu tá Lê Đạo, ông ta canh gác sư đoàn thiếu nghiêm ngặt, để địch trà trộn... - Luân vụt hỏi - Anh còn giữ bản báo cáo của thiếu tá Lê Đạo không?

Tòng ngó vợ, Băng Trinh gật đầu.

- Thưa, em còn giữ... Em có mang theo đây!

- Chị cho tôi xin.

Luân đọc lại bản báo cáo đó, cười mỉm:

- Vậy là ổn. Anh chị có thể về ăn Tết. Lúc nào cần, tôi sẽ điện mời anh... À, anh chơi thân với thiếu tá Lê Đạo không?

- Không! - Tòng trả lời quả quyết - Tôi với hắn mới liền lưng lần này thôi. Hắn thuộc An ninh quân đội, trung tá thừa biết. Khó chơi lắm!

Lúc chia tay, Tòng do dự mãi, rồi đánh bạo:

- Tôi có một da cọp dồi bông, muốn tặng trung tá làm kỷ niệm...

Nói xong, Tòng và vợ khắc khoải chờ đợi. Luân xua tay:

- Đừng! Người ta dị nghị chết...

Anh xua tay mà Tòng hiểu là anh không từ chối

*

- Phân tích sự việc này coi... - Luân bảo Dung, khi trong phòng còn hai người.

Từ lúc Luân bị thương, quan hệ giữa anh và Dung khăng khít. Họ không còn kiềm chế tình cảm song vẫn chưa dám phá vỡ giới hạn trước khi được tổ chức chính thức cho phép. Luân viết một điện báo với A.07, mãi chưa có trả lời, mặc dù liên lạc đã nối chặt khi Lục nhảy dù xuống miền Bắc. Cứ vài tuần, James Casey nhận được tin của Lục - có nghĩa là hoạt động chung trôi chảy. Không chỉ tin của Lục, mà một số toán biệt kích nhảy dù sau này gửi tin đều đặn, James Casey hí hửng, Luân và Dung mừng hơn. Chưa biết đến lúc nào cuộc đấu trí kiểu này chấm dứt, song trước mắt, địch bị dẫn sâu vào tròng.

- Phan Cao Tòng sẽ có ích cho ta! - Luân kết luận. Anh mân mê bàn tay Dung... Giữa lúc đó, từ chiếc rađiô đặt giữa nhà, đài phát thanh Quốc gia đang truyền đi bài nói của cố vấn Ngô Đình Nhu.

----------

(1) Loại, mẫu

(2) Tham nhũng, nạn hối mại quyền thế

III.

Nguyễn Đình đánh máy

Ngọn núi lửa Nam Việt Nam

Thực tế và cường điệu

Bài của Helen Fanfani

(Financial Affairs)

Sài Gòn, tháng 2. Những người nước ngoài tại Sài Gòn am hiểu tình hình Nam Việt Nam đều phân vân về bài nói của Ngô Đình Nhu, em trai và cố vấn chính trị của Tổng thống, cũng là nhà lý luận quả quyết và hùng biện, người đề ra chính sách của chế độ. Ông dành một giờ trên đài phát thanh để thuyết phục dư luận Nam Việt Nam rằng Quốc gia chống Cộng non trẻ này đang đứng trước hai nguy cơ, một là tai họa Cộng sản lớn hơn điều mà người ta tưởng, hai là thái độ thiếu kiên định của Hoa Kỳ, cũng là một thứ nguy cơ. Có lẽ một chi tiết cần chú ý trước tiên: bản ký âm bài nói của ông Nhu không hoàn toàn khớp với bản dịch tiếng Pháp và tiếng Anh mà Việt Tấn xã phát hành trong bản tin buổi chiều và cũng không hoàn toàn khớp với bản tiếng Việt được công bố trên báo Việt ngữ, Ai cũng thấy bản công bố chính thức được giảm nhẹ giọng hằn học ở phần phê phán Hoa Kỳ. Tỉ như, ông Nhu khi nói, dùng danh từ "thiếu đạo lý", khi công bố là "thiếu thông cảm". Một tỉ dụ khác: khi nói, ông Nhu gọi những quan chức Mỹ thường chỉ trích Tổng thống Ngô Đình Diệm là "những quan thuộc địa với thói quen nhìn các dân tộc châu Á qua con số chi xuất đồng dollar" khi công bố, lại là: "những viên chức ích kỷ, chừng nào đó theo cách nhìn "nước Mỹ trước hết" của một vài Tổng thống Mỹ trước kia muốn giới hạn trách nhiệm nước Mỹ chỉ ở Tây bán cầu..."

Đây không phải là chuyện vặt vãnh. Phải chăng, anh em ông Diệm muốn dấy lên làn sóng chống Mỹ - dù hạn chế trên mặt trận báo chí - để chứng minh một cái gì đó hoặc để vòi vĩnh một cái gì đó. Và, khi mà đọc lại bài viết, họ giật mình và cố gắng điều chỉnh? Một nhân viên đại sứ quán Mỹ có vai vế, yêu cầu không nêu tên, nói với nhà báo: Người nghe đài phát thanh bao giờ cũng đông hơn người đọc báo. Đã có giả định được không, tình trạng bát nước đổ và người đang hốt nó - như cách nói dí dỏm của người Việt?

Cách đây vài tuần lễ, cũng trả lời phỏng vấn của tờ báo lớn của Pháp - tờ Le Figaro - cũng chính ông Nhu nói: Chúng tôi đang ngồi trên một ngọn núi lửa, chưa biết bao giờ nó sẽ phun.

Đã 3 năm kể từ một kẻ vô danh bắn vào Tổng thống trên miền đất hứa Cao nguyên. Bộ trưởng cải cách điền địa bị thương - chỉ một người thôi - nhưng cuộc thanh trừng như bất tận. Dẫu sao suốt 3 năm đó, không một biểu hiện nguy kịch nào khiến chế độ phải sợ hãi, về phía Cộng sản cũng như về phía những người Quốc gia khác chính kiến với ông Diệm, nếu những thông báo công khai có thể tin cậy được. Không ai không lạ lùng giữa khi guồng máy chạy bình thường - rất bình thường nữa - thì đột nhiên chính phủ Nam Việt Nam ban hành một sắc lệnh thời chiến: luật 10-59. Với đạo luật này - ngay nhà độc tài mụ mẫm ở một Quốc gia Nam Mỹ cũng chưa dám áp dụng - Cộng sản và đồng lõa phải bị xử chém.

Chiếc máy chém được lau chùi, sau khi nó biểu dương một lần cách nay 4 năm để thi hành bản án đối với tướng Ba Cụt của giáo phái Hòa Hảo. Chiếc máy chém bây giờ cần phát huy công suất, cho nên nó lưu động. Và, luật 10-59 có hiệu lực ngay - một chiếc đầu rơi, của một cán bộ Cộng sản cấp tỉnh tên là Hoàng Lệ Kha. Đồng thời, Nam Việt Nam áp dụng kinh nghiệm Mã Lai, thành lập các khu tập trung gọi là khu trù mật - dồn dân bấy lâu sống tản mạn vào đây, giữa bờ rào và tường đất, dưới tầm súng của các chòi gác, hoàn toàn không có một tiện nghi sinh hoạt nào, ngay nước uống.

Ở thành thị, chính phủ ông Diệm cho bầu cử Quốc hội, nhưng lại không cho ứng cử viên nhiều phiếu bước lên thềm Nhà hát lớn.

Sự trái ngược, lộn ẩu trong chính sách của Nam Việt nảy ra một loạt giả thuyết. Bài nói của ông Nhu phản ảnh rõ rệt sự trái ngược, lộn ẩu đó và nhân thêm các phỏng đoán. Ông Nhu nói: "Chế độ Cộng hòa đang ở vào giờ báo động. Chính phủ không muốn giấu giếm với quốc dân tình thế nguy hiểm hiện nay". Tuy vậy, ông Nhu không hề chứng minh "tình thế nguy hiểm" một cách cụ thể mặc dù ông cố gắng chứng minh nguyên nhân của tình thế đó. Có hai điều, theo lời ông Nhu: Một, những kẻ tự nhận là Quốc gia, là chống Cộng nhưng nặng quyền lợi ích kỷ, vô tình hay cố ý tiếp tay cho Cộng sản. Hai, đồng minh của Nam Việt Nam bị những kẻ nói trên mê hoặc, có thái độ chập chờn trong sự lựa chọn giữa thời điểm nhạy cảm hiện nay - hoặc giữ đúng lời cam kết ủng hộ các nổ lực của chính phủ mà Tổng thống là đại biểu hiến định để đối phó hữu hiệu với Cộng sản, hoặc dung dưỡng bọn bất tài đang bất mãn, gây khó khăn cho quá trình củng cố chế độ tự do ở Nam Việt Nam và như vậy có nghĩa là sửa soạn dâng một phần đất còn lại này cho kẻ thù...

Không ai nghi ngờ ý chí chống Cộng của Tổng thống Diệm. Song, không ai không phát hiện qua bài nói của ông Nhu, những mục tiêu đấu tranh mà chế độ ông Diệm xem ngang, thậm chí nguy hiểm hơn Cộng sản: những người Nam Việt Nam không tán thành một số mặt chính sách nào đó của Tổng thống và bản thân chính giới Mỹ, ở những phần khác ý kiến với ông Diệm. Ít nhất, ông Diệm tự đặt cho mình ba đối thủ. Trên bình diện thực hành, chế độ Sài Gòn chưa dám làm cái gì phạm thượng đối với người Mỹ ngoại trừ sự nói xiên nói xéo. Còn đối với các nhóm theo chủ nghĩa Quốc gia thì chế độ chắc chắn không nương tay.

Nước Mỹ đang ở vào năm bầu cử. Cuộc chạy đua vào Nhà Trắng vừa bắt đầu. Đảng Dân chủ có vẻ chiếm lợi thế nhờ xu hướng của công chúng Mỹ đòi hỏi cải thiện quan hệ với khối Cộng và nhờ Kennedy - người mà các cuộc thăm dò nhất trí là sẽ được đảng Dân chủ đề cử trong cuộc so găng vào tháng 11 với đảng Cộng hoà. Đó chính là cơ sở - nếu không phải là cơ sở duy nhất - cưỡng ép ông Nhu có bài nói thách thức vừa rồi. Tổng thống Eisenhower có thể phiền lòng, song ông không còn mấy thì giờ để làm một errata (1) đằng sau tác phẩm sinh nở và lớn khôn dưới thời của ông. Nhưng, Kennedy thừa thì giờ để "lập lại trật tự" trong cái tôn ti mà nước Mỹ đang cố giữ gìn.

Trái với phong tục cổ truyền của nước ông, ông Nhu không chúc lành mà chúc dữ nhân ngày Tết. Quả núi lửa có thể phun - nó phải phun - bởi trong vòng chiến, không chỉ có Cộng sản và chế độ ông Diệm. Và, bởi chính ông Diệm và gia đình ông muốn nó phun, hơn thế nữa, đang cố hết sức mình để thúc đẩy cho nó phun.

Câu ngạn ngữ sau đây không chắc tới bạn đọc Finacial Affairs vì cây kéo kiểm duyệt Sài Gòn: Con ếch thích to bằng con bò... Cường điệu một khi biến thành hiện thực - lạy Chúa - không phải là điều mà chúng ta cầu nguyện...

*

Báo cáo của Sở nghiên cứu chính trị.

Nhóm "Caravelle" - tên gọi do chương trình hành động của nhóm được thông qua tại một bữa tiệc mở trên tầng sáu khách sạn Caravelle. Chỉ có tờ Thời Luận đăng chương trình này. Báo tiếng Pháp - Journal d'Extrême Orient - đưa tin vắn tắt. Nhưng, hãng UPI, AFP đánh đi tin chi tiết - giới thiệu tỉ mỉ tiểu sử những người đứng đầu, nhất là Trần Văn Hương.

Chương trình nhấn mạnh hai điểm:

1- Đòi chính phủ thực thi dân chủ, cụ thể là đòi để các xu hướng quốc gia được quyền tập họp thành tổ chức, có cơ quan ngôn luận, được sử dụng đài phát thanh và có quyền phát ngôn khác như in ấn, lưu hành ấn phẩm, diễn thuyết. Đòi chính phủ đối thoại với các chính đảng, nhóm. Đòi tổ chức bầu cử quốc hội và công nhận phe thiểu số đối lập trong nghị viện.

2- Tự do kinh doanh, hủy bỏ các hình thức độc quyền của chính phủ

Chương trình nhằm khai thác sự bất mãn trong một số trí thức và một số nhà doanh nghiệp. Chương trình cũng tỏ ra khéo léo mơn trớn dư luận Mỹ, đặc biệt là dư luận ủng hộ đảng Dân chủ Mỹ đồng thời bỏ ngỏ khả năng thiết lập lại quan hệ tốt hơn với Pháp.

Trong phiên họp chót, Phan Quang Đán, Hoàng Cơ Thụy, Nguyễn Trân phát biểu rất hăng. Đán khoe là "đã có những cuộc tiếp xúc bổ ích với người có thẩm quyền của đảng Dân chủ Mỹ". Nguyễn Trân phân tích con đường cứu Việt Nam Cộng hòa khỏi rơi vào tay Việt Cộng: thay đổi chế độ, từ tổng thống chuyển sang chế độ nghị viện, từ độc đảng sang đa đảng. Hoàng Cơ Thụy nói về việc "phá thế cô lập của Việt Nam Cộng hòa trong thế giới tự do" mà hành động đầu tiên là "tỏ ra hiểu biết đầy đủ về vai trò của Pháp ở Đông Dương, một vai trò mang ý nghĩa lịch sử lẫn thực tiễn hiện tại, bởi Pháp là một cường quốc.

Trần Văn Hương kết luận cuộc họp. Ông nói ngắn và chung chung: Phải thực hiện đoàn kết quốc gia để chiến thắng Cộng sản. Chương trình hành động của nhóm được thông qua theo lối đưa tay.

Theo các nguồn tin, linh hồn thật sự của nhóm là Nguyễn Trân. Với các bằng chứng, chúng tôi thấy rõ hai thế lực sau đây đồng tình với Nhóm: một số sĩ quan và trí thức từng dính với Phòng nhì Pháp và đảng Đại Việt Hà Thúc Ký, Trương Tử Anh, kết liên với các nhóm Quốc dân đảng Nguyễn Hòa Hiệp. Cũng không loại trừ khả năng Nhóm thoả thuận ngầm với Thích Tâm Châu. Riêng nhóm Đại Việt Nguyễn Tôn Hoàn thì hình như đứng ngoài cuộc. Phần Trần Văn Hương, ông ta không thích Đán và các phe, song háo danh, tự coi như người đứng trên nên bị lợi dụng.

Sau đây, đính kèm:

1) Chương trình của Nhóm.

2) Băng ghi âm cuộc họp.

3) Danh sách 21 người dự họp.

*

Nhu rõ ràng thấm mệt sau những ngày căng thẳng liên tục. Anh ta gần như nằm hẳn trên ghế, chân gác lên bàn. Đôi mắt nặng nề nhìn người đối thoại với mình một cách lơ đãng. Luân thông cảm với hoàn cảnh và gánh nặng mà Nhu đang xốc đỡ. Chợt nhớ đến bài báo của Fanfani, Luân mỉm cười: Mỹ có trước mắt hai mục tiêu - cách mạng và phe phái; Nhu thêm một bận tâm nữa - Tổng thống Diệm. Như vậy, Nhu phải là người bận rộn nhứt.

- Anh cười cái gì? - Nhu hỏi, uể oải.

- Cười anh! Tôi vừa đọc một quyển sách, tựa là "Anh hùng thấm mệt"... - Luân trả lời, vẫn cười tiếp.

- Sách triết học hay văn học?

- Tiểu thuyết...

- Có chỗ nào giống tôi không?

- Giống... Giống chỗ "thấm mệt" nhưng con đường đi tới "thấm mệt" khác nhau xa.

- Anh còn thời giờ đọc tiểu thuyết, giỏi quá. Tôi chẳng những không còn thì giờ mà không còn đầu óc.

Nhu chống người dậy, châm thuốc.

- Mệt kinh khủng! - Nhu nói khi nhả ra làn khói - Trước kia, chính tôi đưa ra các đề thi, bây giờ chính tôi phải giải các đề thi. Toàn các đề thi hiểm hóc. Anh có thấy như vậy không?

- Thấy chớ! - Luân gật đầu - Tôi khâm phục sức làm việc của anh...

- Anh đọc báo cáo tuần của Bộ tham mưu chưa? - Nhu đùa sang Luân một xấp giấy - Tình hình xấu lắm. Rất xấu. Ta mất một phần lớn làng xã, Cộng sản đột ngột đẩy mạnh hoạt động, đặc biệt ở đồng bằng Nam phần. Tôi không hiểu họ lấy súng ở đâu, mà trong một thời gian kỷ lục, lập ra bao nhiêu tiểu đoàn, không có một dấu hiệu nào Bắc Việt tuôn người, tuôn súng vào Nam. Vậy mới lạ!

Luân lật qua xấp giấy. Những con số khô khan, những ghi nhận cụt ngủn mà anh quá quen. Với loại thông tin kiểu này, không trách Ngô Đình Nhu càng đọc càng mù tịt.

- Súng ngựa trời là cái gì, anh Luân? - Nhu hỏi - Súng bập dừa nữa?

Luân vừa đến Cục tác chiến, ở đó, anh thấy mấy khẩu "súng ngựa trời" tịch thu được trong các cuộc hành quân. Sĩ quan tác chiến không gọi chúng là "súng ngựa trời" mà là súng thô sơ, sứng tự tạo... chế theo kiểu súng săn, bắn đạn ghém, gồm một ống sắt làm nòng, một cơ bẩm mổ vào hột nổ đốt cháy khối thuốc và tống các thứ: miểng chai, đinh, mảnh sắt vụn, thậm chí dây kẽm cắt ngắn... thành một vòng sát thương rộng. Hồi kháng chiến chống Pháp, tiểu đoàn 420 chế được vài loại súng, nhưng không tiện bằng "súng ngựa trời". Luân hiểu hoàn cảnh mới cho phép lực lượng vũ trang cách mạng tạo được vũ khí lợi hại. Người biết kỹ thuật quân khí đông hơn trước, vật liệu không khó kiếm. Tỉ như phosphore rouge (2) đâu mà chẳng có. Thuốc nổ còn lan tràn hơn.

"Súng ngựa trời" đi vào huyền thoại. Quân cách mạng muốn đặt "súng" ở đâu cũng được, trên ngọn cây, cạnh bờ đất, trong mái chòi. Chỉ chuyền một dây giật cơ bẩm, súng sẽ khai hoả. Người bắn an toàn. Súng không có cỡ nòng nhất định, nó tùy ống sắt - thậm chí, ống tre cũng tốt. Từ vài tháng nay, "súng ngựa trời" gây khủng khiếp trong quân lực Việt Nam Cộng hòa.

Bộ tổng tham mưu và Cục tác chiến buộc phải mổ xẻ khẩu súng oái oăm đó. Các nhà chuyên môn về vũ khí đều lắc đầu: trò chơi này làm suy sụp tinh thần quân lính được sao? Tướng Williams, trưởng phái bộ quân sự Mỹ cũng bỏ công nghiên cứu khẩu súng.

- Anh chưa thấy "súng ngựa trời" sao? - Nhu thấy Luân im lặng, hỏi tiếp... - Tôi thấy rồi. Thấy súng... như cái ống thổi lửa ở nhà quê. Tại sao nó nguy hiểm?

Luân nghĩ rằng tốt nhất là không nên đi sâu vào khẩu súng ngựa trời. Nhu làm sao hiểu được sức mạnh của khẩu súng, không chỉ từ "cái ống thổi lửa ở nhà quê"

- Tôi đã xem qua một lần, nhưng chưa để ý tính năng, cấu trúc... Nếu anh cần, tôi sẽ trả lời sau.

- Được, hôm nào anh cho biết... Còn "súng bập dừa"? Súng "oảnh tầm sào"? Nước nào chế tạo? Quân độc chưa tịch thu được khẩu "bập dừa" mặc dù tôi ra lệnh phải kiếm cho được...

Tới đây, Luân bí như Nhu. Trong các sách nghiên cứu vũ khí bộ binh, kể cả vũ khí chế tạo tại các nước xã hộ chủ nghĩa, không đâu nói đến hai kiểu súng có cái tên rất lạ tai này. Còn lúc kháng chiến - quả chúng nó chưa ra đời.

- Tôi chịu thua! - Luân thú nhận.

- Không sao... Thế nào cũng có lần ta tóm được chúng... Bây giờ tôi muốn bàn với anh...

Nhu gọi thức giải khát và sau khi hớp mấy hớp bia, anh ta nói, giọng trầm trầm:

- Tôi tin là anh không khác tôi trong đánh giá tình hình. Bài nói của tôi trên làn sóng bị cô nhà báo Fanfani gọi là sự thổi phồng có dụng ý. Ngay Tổng thống cũng bảo tôi: Chú nói hơi quá. Nhưng không hại gì, tôi cần báo động trước để trị bọn thằng Đán, thằng Trân... Anh thấy không, Tổng thống đinh ninh tình hình không đáng ngại... Ta đành chưa vội tranh luận với Tổng thống. Còn cô nhà báo, cô ta rất thông minh, thậm chí, hơi dư thông minh. Cô ta là bạn của anh...

Luân nhún vai. Nhu cười:

- Tôi quả quyết về phần cô ta, chưa chắc cô chịu dừng mối quan hệ với anh ngang mức bạn, nếu không có cô Dung! Tất nhiên đó là chuyện riêng tư...

Nhu bỏ lửng câu nói. Luân hiểu rằng Nhu không đơn thuần cột anh với Fanfani theo kiểu tình cảm trai gái. Fanfani về Mỹ cuối năm 1958 và đã chính thức lấy chồng - phóng viên tờ Newsweeks chuyên săn tin ảnh khu vực Đông Nam Á, cách vài tuần từ Hồng Kông sang đây thăm vợ và Fanfani cũng làm ngược lại như vậy, rất đều đặn. Tuy nhiên, Luân vẫn cứ lặng thinh. Trong trường hợp anh để Nhu nghi nghi hoặc hoặc về quan hệ cá nhân giữa anh với một cô nhà báo Mỹ, có thể chưa phải là có hại. - Trên mọi cái - Nhu tiếp tục nói - an ninh nội địa đóng vai trò tiên quyết. Ta đủ mạnh làm chủ tình thế tại đất nước ta thì mới hòng trả giá với đồng minh. Nhóm Caravelle sở dĩ lăng nhăng vừa qua là vì an ninh nội địa mỗi ngày mỗi xấu. Cho nên, nhiệm vụ số một của chính phủ là vãn hồi an ninh. Vãn hồi an ninh hiện thời khác thời kỳ các giáo phái. Cộng sản khôn ngoan, có tổ chức, có kinh nghiệm hơn giáo phái. Tôi nghiền ngẫm nhiều đêm các bài viết của đại tá Thompson. Anh đã đọc rồi, phải không?

Luân gật đầu. Đó là tài liệu phân tích tình hình Mã Lai của Viên tư lệnh người Anh.

- Cộng sản Mã Lai không yếu, nhưng khi họ bị cô lập khỏi dân chúng thì chỉ còn còn đường rút vào rừng sâu. Chánh sách khu trù mật dựa vào kinh nghiệm Mã Lai: tôi có thể nói nó là một bước nâng cao sáng kiến vũ trang tự vệ của Anh ở Bình Dương. Khu trù mật toàn diện hơn: ta lập ra các pháo đài chống Cộng cả về quân sự, chính trị, văn hóa, kinh tế. Tôi không cho chính sách khu trù mật đã trăm phần hoàn hảo, bởi vậy muốn anh đi một vòng kiểm tra, nơi đã lập xong, nơi sắp lập... Chúng ta sẽ trao đổi cách bổ khuyết, sau chuyến kiểm tra của anh.

Luân đồng ý ngay. Anh xin Nhu nửa tháng để làm việc đó. Khi từ giã nhau, Nhu hỏi:

- Sao ông bà lâu có tin mừng quá vậy?

- Cô ấy chưa muốn có con. - Luân trả lời, thản nhiên.

- Anh đã lớn tuổi rồi, chậm con là không tốt... Tôi cứ ngỡ ông bà khó có con, nếu muốn, nhờ các giáo sư giỏi giúp...

Trên xe về nhà, Luân nghĩ ngợi mãi về câu nói của Nhu: Anh ta nói có hậu ý gì không?

*

Chuyến kiểm tra khu trù mật giúp Luân hiểu đầy đủ hơn thực tế tình hình. Về phương diện này anh thầm phục Nhu: Nhu ước lượng đúng nguy cơ mà chế độ Sài Gòn đang bị đe dọa - bị đe dọa mạng sống.

Luân chọn Tuyên Nhơn làm nơi đến đầu tiên. Anh chỉ có thể dùng trực thăng từ Tân Sơn Nhứt đáp xuống bờ Kênh Xáng. Khu trù mật chưa có hình thù. Lính đóng giữa vòng thành đất và dây kẽm gai. Hàng nghìn dân chúng dưới nắng Đồng Tháp Mười đổ lửa, nai lưng đào các tuyến phòng thủ. Các làng quanh đó bị lùa ra Tuyên Nhơn - hồi kháng chiến, Luân từng qua lại đấy và bấy giờ gọi là vàm kênh Dương Văn Dương, con kênh đổ vào sông Vàm Cỏ Tây. Trung tá tỉnh trưởng Kiến Tường đích thân chỉ huy xây khu trù mật Tuyên Nhơn - một trong bốn khu trù mật trong tỉnh đã được Tổng thống duyệt; ba cái kia là Mộc Hóa, Thủy Đông và Nhơn Hòa Lập. Quốc sách khu trù mật được giới thiệu khá đầy đủ về ý nghĩa trong nhiều quyển sách, bài viết của những tác giả lớn, như cố vấn Ngô Đình Nhu, Tổng giám đốc thông tin... Nhưng trung tá tỉnh trưởng hiểu nó ở mức đơn giản hơn hết.

- Thưa trung tá! - Ông ta báo cáo với Luân - Công chuyện đuổi dân khỏi làng xóm cũ không phải dễ. Như tụi ở kinh Năm Ngàn, ở kinh Mười Hai, hầu hết gia đình Cộng sản, tôi cho lính đốt nhà. Đốt nhà mà tụi nói chưa chịu ra. Tôi cho thụt cối vô. Ra được một mớ. Sau Tết, đồng cạn nước, tôi cho xe bọc thép ủi láng tè! Ra thêm mớ nữa. Tới bữa nay, tôi quy về tỉnh lỵ Mộc Hóa phân nửa, còn phân nửa chia cho mấy khu... Trung tá có thể trình với ông cố vấn rằng Kiến Tường xây xong khu trù mật nội trong năm nay..

Luân hỏi han thêm các mặt tình hình trong tỉnh. Không phải viên tỉnh trưởng - nhiều nét hao hao viên quận trưởng Gò Đen mà Luân và Dung gặp khi Nhu mở màn đợt tố Cộng năm xưa, nghĩa là dư thừa máu lưu manh - mà thiếu tá quận trưởng Tuyên Nhơn nho nhã kể cho Luân nghe nhiều điều, với Luân, rất đặc sắc. Tay thiếu tá xuất thân sinh viên luật khoa, học trường võ bị, đầu tiên làm ở Cục quân huấn, do cãi vã với cấp trên, bị tống khứ về xứ trống lốc trống lơ này, hè mùa khô thì nắng cháy da, ngó mút con mắt chưa thấy chòm cây xanh, mùa mưa thì nước dâng tận mí chân trời, bốn bề y biển cả.

- Em chắc chắn là ông cố vấn, Tổng thống, đại tướng và ông, không ai được đọc báo cáo chỉ huy phó bảo an tỉnh... Bởi trung tá tỉnh trưởng đốt báo cáo đó rồi, đốt rồi còn vò cho tro nát bấy... Báo cáo về trận gò Măng Đa. Gò Măng Đa nằm về phía tây Mộc Hóa, cách Mộc Hóa 20 cây số đường chim bay. Sau Tết chừng bốn hay năm ngày, tỉnh trưởng ra lịnh cho thiếu tá chỉ huy phó bảo an hành quân vào gò Măng Đa, lùa số dân còn sót, - chừng mươi hộ - ra khu trù mật. Em với thiếu ta chơi thân, bạn học ở trường Pétrus Ký, nên anh ta rủ em cùng đi. Còn chờ làm việc với tỉnh trưởng, em theo anh ta. Nước vừa rút, đường hơi khó đi. Tụi này bắt đầu đi hồi 6 giờ sáng mà 11 giờ mới tới cái gò nhỏ, non một tiếng nữa mới tới Măng Đa. Thiếu tá Long - tên anh chỉ huy phó bảo an - bảo lính tạm nghỉ trên cái gò nhỏ đó. Tụi này đang vạch sậy leo lên gò thì bỗng nghe có tiếng hô: "Tất cả đứng im! Đưa tay lên... Các anh rơi vào ổ phục kích của quân cách mạng rồi... Ai kháng cự, ai chạy sẽ bị bắn..."

Người nói trong sậy, không biết mặt mũi ra sao và cũng không biết họ đông hay ít. Thế của tụi em thì rõ là bất lợi: họ ở trên gò cao, có cây cối che, tụi em ở dưới đồng, không có cái gì để núp. Nước lại sền sệt...

Thiếu tá Long không biết phải làm sao. Lính, sĩ quan đã đứng như trời trồng, đưa súng lên cao.

- Xếp súng chỗ đất khô đó rồi dang ra ngoài ra, ngồi xuống, đặt tay lên ót, nhớ quay lưng vô gò...

Lịnh lần này được chấp hành thiệt lẹ, luôn thiếu tá Long và em - tụi em nộp hai khẩu súng ngắn.

Tuy ngồi quay lưng lại, em vẫn cố gắng liếc xem họ sẽ làm gì. Trong lùm cây nhô ra hai người, mình mẩy lấm sình. Họ chuyển số súng lên gò. Số súng khá lớn - em quên nói: quân số của em gồm 380 người cho nên có lẽ thấy chuyển chậm, họ ùa xuống đông hơn. Trung tá biết ai không? Hai chú nhỏ chừng 13, 14 tuổi, ba người đàn bà, bốn ông già... Giữa lúc chuyển súng, hai người tiến về phía tụi em - một trung niên thủ khẩu Colt của thiếu tá Long, người thanh niên, ngoài khầu Vicker của em giắt ngang lưng, thủ khẩu Thompson. Người trung niên bắt đầu diễn thuyết. Đại khái ông ta chửi bới Tổng thống Diệm và đế quốc Mỹ, kêu gọi đấu tranh đánh đổ chế độ độc tài gia đình trị. Ông ta nói không hay, không lưu loát, lộn xộn nữa. Một người lính biết mặt ông ta và người thanh niên - hồi đó, người lính sợ run, cố không để bị hai người kia phát hiện - anh ta nói với em khi đã thoát nạn: ông trung niên là dân đặt trúm, cậu trẻ hơn là dân nhổ bàng, chẳng phải quân đội Việt Cộng gì ráo!

Sau đó, tụi em được tha vì, theo lời ông trung niên: tui em lầm lạc, chưa có nợ máu với nhân dân.

Thế là Kiến Tường mất trọn một tiểu đoàn súng. Thiếu tá Long tình thật khai ngay, trung tá mắng cho một trận: Anh muốn kéo tôi chết chìm hả? Báo cáo sửa đổi vụ gò Măng Đa thành một trận đụng độ ác liệt, Việt Cộng chết mấy chục, ta vô sự, thu được gần 200 súng... Nhưng, sau đây mới thật là chuyện khôi hài, vợ của tay lính mà em vừa nhắc, khi thăm chồng, thuật cho mọi người nghe: Hôm đó, dân gò Măng Đa đi tát đìa, "quân số" gồm tổ trưởng nông hội, một nam thanh niên, hai cô gái, một bà xồn xồn, bốn ông già, hai chú nhỏ, tổng cộng 11. Họ chỉ có một khẩu "oảnh tầm sào" và mươi viên đạn. Tát xong đìa, họ bắt cá thì thấy lính Quốc gia dàn hàng ngang tiến vào gò. Không thể chạy vì đồng trống trải. Tổ trưởng nông hội túng quá, hô hoán. Không dè lính Quốc gia ríu ríu đầu hàng. Súng chuyển tới chiều mới hết.

Nghe rồi, em tức quá, xin trung tá cho em truy kích. Trung tá can em: Đừng dại, chết uổng mạng... Cái ông trung tá này hùng hổ với dân, lại rất ngán Việt Cộng.

Viên thiếu tá cho Luân biết thêm: Cách vụ gò Măng Đa mấy hôm, tình huống cũng na ná và con số cũng lớn: gần ba trăm súng các loại. Và Luân đã có thể giải đáp thắc mắc của Nhu: Vì sao Việt Cộng đột ngột trang bị nhiều súng.

Cố giấu niềm vui, Luân hỏi với vẻ rất nghiêm chỉnh:

- Súng "oảnh tầm sào" là súng gì?

- Ồ! Trung tá không biết sao? Cây mousqueton indochinois (3), nòng dài như sào chống xuồng...

"Ra là vậy!" - Luân kêu thầm - "Trong một thời điểm nào, nằm trong tay ai, ống sắt "súng ngựa trời" mạnh như đại bác, khẩu súng trường cổ lỗ sĩ trở thành liên thanh. Từ giữa năm 1954 đến nay, quân lính của chính quyền Ngô Đình Diệm quen thói kiêu căng, bởi đồng bào ta không có vũ khí. Bây giờ trở đi..." - Luân mỉm cười. Và anh nhớ số súng của ông Hai Sặt ở Phụng Hiệp - "có thể chúng đang gieo kinh hoàng cho quân lính Diệm ở Cần Thơ".

Viên thiếu tá hiểu cái cười của Luân theo nghĩa khác.

- Tồi tệ quá, phải không, thưa trung tá?

Luân thấy thương hại anh chàng sĩ quan khờ khạo này.

- Em không bi quan đâu! - Viên thiếu tá lại hiểu lầm cái nhìn của Luân - Nếu em có quyền, như chịu trách nhiệm tỉnh Kiến Tường, em sẽ giành ngay chủ động. Em đọc nhiều bài viết của trung ta, nghe bạn bè bàn tán về chủ trương của trung tá bình định tỉnh Bình Dương... Đúng lắm, chống Cộng theo kiểu các anh du côn không bao giờ thành công được. Chống Cộng là công việc của trí tuệ.

Viên thiếu tá càng nói càng sôi nổi. Anh ta tự nhận là đệ tử của Luân. Luân bỗng giật mình: Những tà thuyết mà anh bắt buộc phải tung ra như hỏa mù đã ô nhiễm mấy người? Dầu sao viên thiếu tá cũng dễ thương. Luân ghi nhớ tên anh ta: Trương Tấn Phụng.

Điểm thứ hai Luân đến nghiên cứu là Ba Chúc, vùng người Miên, thuộc quận Tri Tôn. Dân chúng bị cưỡng bức rời nơi sinh sống lâu đời, bỏ vườn bỏ nhà, dồn vào khu chợ chật hẹp. So với Tuyên Nhơn, Ba Chúc khá hơn: đã có những dãy phố lợp tôn xếp ngay hàng thẳng lối, có trường học, nhà thương, đường sá. Tuy vậy, người Miên ủ rũ trước căn nhà nóng như thiêu, con bò của họ không chuồng, rong khắp chợ, không có một cọng cỏ để nhơi...

Còn non tuần lễ nữa, khu trù mật Ba Chúc khánh thành. Luân biết là Tổng thống sẽ đích thân dự lễ khánh thành. Quan chức cấp tỉnh nườm nượp kéo về Ba Chúc sửa soạn màn kịch khánh thành sao cho đẹp lòng Tổng thống.

Đường trong khu trù mật sẽ mọc lên cây xanh - Luận lại gặp trò gian dối đó ở Ba Chúc như anh từng gặp ở Ban Mê Thuột: Người ta đang đào lỗ và sẽ cắm xuống các cây chặt trong vườn...

"Ngay trò lừa bịp, cũng không cải tiến!" - Luân nghĩ thầm - "Bởi người ta lừa bịp cũng không chịu cải tiến cách thưởng thức lừa bịp!"

Luân vào nhà thương, Trung tá tỉnh trưởng cùng đi với Luân. Mấy chục người mặc quần áo bệnh nhân nằm trên gường. Người ta sẽ mời Tổng thống lướt qua các gường bệnh để thấy khu trù mật ưu ái với dân chúng như thế nào. "Bệnh nhân" hầu hết là công chức cấp quận được lệnh phải tập đóng tuồng cho thuần thục, Luân buồn cười quá, bảo tỉnh trưởng:

- Trung tá không thấy cái khác nhau giữa người đau bịnh thật và giả sao? Bệnh nhân đều mập mạp... Hơn nữa, không có bịnh nhân người Miên...

Câu trả lời của trung tá tỉnh trưởng khiến Luân sững sờ:

- Tổng thống chỉ thích người bịnh mặc quần áo tốt còn Cụ đâu có để ý bịnh thật bịnh giả, người Việt hay Miên. Vả lại, nếu lấy người Miên thì quần áo dơ hết. Quần áo tôi mượn của nhà thương tỉnh, sau đó, phải trả đủ...

- Chuyện đời như vậy đó! - Tỉnh trưởng nói tiếp: - Tôi biết trung tá không ưa xoi mói, nên nói thật. Làm theo sở thích của Tổng thống thì yên ổn, lại dễ lên chức!

Sau khu trù mật Ba Chúc, Luân đến Bình Hưng, lãnh địa của cố đạo Nguyễn Lạc Hóa, một người Hoa. Tại đây, Luân nghe thông báo của Nhu: Khi Luân vừa rời khỏi Ba Chúc, Việt Cộng nã cối vào khu trù mật, gây một số tổn thất. Anh không rõ số phận của viên trung tá, sự khôn ngoan lõi đời liệu cứu nổi ông ta khỏi bị Nhu trừng phạt không?

Linh mục Nguyễn Lạc Hóa béo ị, với tất cả nét đặc trưng của người Hoa phương Nam - nhanh nhẹn, nói nhiều - ngay trong cái bắt tay đầu tiên đã tỏ rõ thái độ ngạo mạn của kẻ tự nhận là cha đẻ ra khu trù mật. Đặc khu Bình Hưng thiết lập từ 1956 sau đợt di cư. Lúc đầu, nó chỉ gồm những người Hoa theo đạo Thiên Chúa giáo trước đây sống ở Hải Phòng, ở đảo Cát Bà, Móng Cái. Lần lần Nguyễn Lạc Hóa lùa thêm dân các làng quanh đó, tạo một vòng đai bao quanh khu Bình Hưng. Hắn được phong hàm trung tá và Bình Hưng thực tế là một căn cứ biệt kích, với một số huấn luyện viên Mỹ, không phụ thuộc Sài Gòn về ngân sách.

Ngôi nhà gạch quét vôi nổi lên giữa màu xám xịt của cả một khu toàn mái tôn, áp đảo luôn ngôi nhà thờ đơn sơ cạnh đó. Nguyễn Lạc Hóa, tóc đốm bạc, trong bộ quân phục, súng ngắn bên lưng, tiếp Luân phảng phất nghi thức của một tiểu vương vịnh Ả Rập, trộn lẫn mùi vị một Tổng thống Trung Phi, như Amin: Các cô gái nõn nà dâng rượu - khay bày nhiều loại, có Cognac, Whisky, Ngũ Gia Bì - giữa gian phòng sáng điện, máy điều hòa mát lạnh.

- Tôi đã bảo ông Nhu đến chục lần: Muốn trị tận gốc bọn Cộng sản phải biết khủng bố - Nguyễn Lạc Hóa nói, giọng lơ lớ nhưng ý tứ rõ ràng - Tôi không cần máy chém. Đưa máy chém đi hao tốn. Người của tôi bịt miệng bọn Cộng sản giản dị hơn nhiều. Anh có thể nhìn tật mắt quanh đây, chẳng đứa nào dám thở hơi Cộng sản...

- Con nghe đồn lính của Cha moi gan người ăn sống... - Luân nghiêng nghiêng đầu.

- Không! - Nguyễn Lạc Hóa xua tay - Ăn gan sống thế nào được? Phải nướng chứ!

- Rồi lắc vú phụ nữ...

- Như thế, có gì đáng phàn nàn? - Nguyễn Lạc Hoa hỏi lại, khiêu khích.

- Con chỉ nghe, bây giờ được Cha xác nhận. Cám ơn Cha... - Luân mím môi dằn từng tiếng.

- Anh không biết hay giả bộ không biết? Các sĩ quan Mỹ dạy cho lính của tôi đó.

Nguyễn Lạc Hóa cười rộ:

- Họ có lý. Cộng sản là một thứ mọi da đỏ. Theo tôi, đáng giết hơn mọi da đỏ nữa...

Luân cố tự kiềm chế để không rút súng nã vào sọ tên bại hoại đội lớp thầy tu này.

- Dương Tái Hưng có đến Bình Hưng không?

Luân đổi hướng câu chuyện.

- Anh cũng biết ông ta? - Nguyễn Lạc Hóa không trả lời mà hỏi lại.

- Lâm Sử chắc đã đến đây rồi? - Luân hỏi rấn tới.

- Lâm Sử nào?... - Nguyễn Lạc Hóa nhíu mày - À gã đại diện cho Trung Cộng, phải không? Anh quen nhiều người Hoa quá... Tốt! Tốt!

Luân thấy không cần thiết ở lại lâu hơn tại Bình Hưng. Từ trên trực thăng anh quan sát lần nữa toàn bộ cấu trúc đồn lũy của Nguyễn Lạc Hoá; nếu anh chỉ huy thì cần vài tổ đặc công mở cửa đột phá ở hai hướng, tiêu diệt đặc khu Bình Hưng không phải là chuyện khó.

Luân đáp xuống Vị Thanh. Đây là chặng chót của chuyến công tác. Khi trực thăng sà thấp, Luân kinh ngạc trước quang cảnh tiêu điều của cả khu trù mật - trọng điểm số một của vùng sông Hậu, được long trọng khánh thành cách nay không lâu, được quay thành bộ phim tài liệu giới thiệu rộng rãi trong và ngoài nước.

Hèn chi, hôm qua, Luân nghe giọng nói trên bộ đàm của tỉnh trưởng không mấy nồng nhiệt - ông ta chưa muốn tiếp phái viên Phủ tổng thống. Mặt tiền khu trù mật ngó con kênh lớn, nhà cửa xiêu vẹo, hầu như không có người.

- Một nhóm Cộng sản trà trộn vào gây rối - Tỉnh trưởng giải thích - Chúng cưỡng bức đồng bào theo chúng ra ngoài... Chúng tôi đang lùng bắt.

Nhìn vết đạn ràng ràng khắp nơi, Luân nghĩ tới một trận tấn công của quân cách mạng. Nhưng qua báo cáo lúng ta lúng túng của tỉnh trưởng, Luân hiểu không hề có Việt Cộng nào trà trộn gây rối mà đây lại là cuộc đấu tranh của những người bị lùa vào khu trù mật. Cuộc dấu tranh rất lớn, gần mười nghìn người tham dự. Quần chúng đã bị lùa và sắp bị lùa mang khẩu hiệu, đơn từ đòi gặp tỉnh trưởng Chương Thiện. Tỉnh trưởng lánh mặt. Quần chúng bao vây dinh tỉnh trưởng. Lính được lệnh bắn dọa. Thế là xô xát. Những người bị lùa mang đồ đạc, gạo thóc xuống xuồng trở về quê cũ. Lính ngăn không nổi.

- May mà lính biết khôn không bắn vào dân! - Tỉnh trưởng chưa hết hãi hùng đã thú thật - Chứ dân mà say máu thì chúng tôi không còn ai sống sót... Bây giờ, trăm sự nhờ trung tá liệu lợi trình với Tổng thống và ông cố vấn. Chúng tôi sẽ khôi phục khu trù mật, có điều không mau. Cộng sản đã có súng, du kích lại bắt đầu hoạt động cách Vị Thanh vài cây số thôi...

Thế là một tỉnh lỵ bị quần chúng tràn ngập! Luân phấn khởi trong lòng, dặn dò chớ không rầy quở tỉnh trưởng, bay trở về Sài Gòn. Anh được Nhu cho miễn viết một báo cáo đầy đủ. Nhu nghe anh chừng mươi phút, ngăn anh:

- Lúc khác tụi mình sẽ bàn kỹ. Bây giờ, có một công vụ đặc biệt, Tổng thống muốn đích thân giao anh...

----------

(1) Cải chính, sửa sai.

(2) Phốt pho đỏ, một hóa chất để chế tạo thuốc súng

(3) Súng trường Đông Dương (sản xuất tại Việt Nam)

IV.

Nguyễn Đình đánh máy

- Nghiêm!

Khẩu lệnh của đại tá lữ đoàn trưởng ngân dài. Ông đứng trước hàng quân, đưa tay lên vành mũ. Chiếc xe mui trần chở Tổng thống lăn bánh chầm chậm rồi dừng hẵn. Tổng thống rạng rỡ trong bộ quần áo màu trắng mà ông ưa thích, tì tay lên thành vịn, thẳng người. Tiếng chập gót chân như một nốt nhạc uyển chuyển vang lên đều đặn suốt hàng quân và rừng mũ đỏ cùng màu loang lổ của bộ quần áo lính Dù khẽ động đậy - khẩu tiểu liên được xốc dưới vai trái, còn cánh tay phải thì đặt vào nịt. Ngực cả lữ đoàn ưỡn về phía trước. Cổ ngước cao. Công phu tạo hình chữ thành tựu mỹ mãn: một quần thể tượng đắp nổi sừng sững dưới tàn điệp chói chang hòa trong tia nắng vàng mùa xuân.

Không đợi các bài báo kèm ảnh phát hành sau đó giới thiệu, mà khí thế đặc biệt hùng tráng của buổi lễ gieo một ấn tượng sâu đậm vào những người trực tiếp chứng kiến trên lễ đài dựng sau nhà thờ Đức Bà và trong đám đông tụ tập quanh quảng trường.

Tổng thống tỏ ra có lý khi mời đoàn ngoại giao, các nhân sĩ - nên hiểu là nhóm chống ông, công khai hoặc ngấm ngầm - dến dự lễ duyệt binh này. Gọi lễ duyệt binh là theo giấy mời của Văn phòng Tổng thống, kỳ thật, nó là lễ ra mắt của một lực lượng thôi: lính Dù. Lính Dù ra mắt với quy mô lớn nhất từ khi binh chủng được chào đời ở Việt Nam Cộng hòa. Còn vì sao Tổng thống hết sức hân hoan thì phải nghe thông điệp của ông mới rõ.

Tổng thống không khệnh khạng trên lễ đài như bao nhiêu lần đọc thông điệp trước. Ông đứng trên xe, chắc chắn để tạo liên tưởng chính ông chỉ huy - chứ không chỉ là người lãnh đạo - ở tầng xa xôi với những lính, những sĩ quan được tuyển chọn chặt chẽ này, những người mà lòng trung thành với cá nhân Tổng thống nhất định phải tuyệt đối. Tổng thống trả lại bằng sự tin cậy cũng tuyệt đối, những người hội đủ bốn tiêu chuẩn do Tổng thống quy định: thiện chiến, gan dạ, quê miền Trung, theo đạo Thiên Chúa.

Máy quay phim, máy ảnh, máy thu thanh rình cái phút Tổng thống cất tiếng phá lệ trên chiếc xe mui trần, cạnh ngọn hiệu kỳ của lính Dù, trước hàng quân mà số sĩ quan xếp thành hình chóp, đỉnh chóp là đại tá Nguyễn Chánh Thi, các thiếu tá Phan Trọng Chinh, Trần Xuân Soạn gần như đối mặt với Tổng thống.

Tổng thống rút tờ giấy. Mắt ông vào tuổi 59 còn rất tinh tường để nhìn khắp lượt hàng quân. Trong một giây, Tổng thống cau mày và trong một giây, Tổng thống tìm được cái ý thay cho lời mở đầu khô khan của thông điệp viết sẵn. Lần nữa, Tổng thống phá lệ:

- Hỡi các thiên thần mũ đỏ! Hỡi những đứa con yêu của ta!

Nhiều bức ảnh sau này cho thấy cả những giọt nước mắt trên má không chỉ của vài người lính, sĩ quan Dù...

Luân đứng sau dãy ghế dành cho quan khách, trên lễ đài. Vị trí đó cho phép anh được nhìn toàn cảnh hàng quân, Tổng thống và những người chứng kiến. Hàng quân bỗng chốc đờ đẫn như bị thôi miên, Tổng thống tiếp tục thỏa mãn, dân chúng hẳn vì hiếu kỳ nên sự trầm trồ, Luân đoán, tựu trung ở cái dáng man rợ của hàng quân. Còn quan khách, cả một bí ẩn. Đại sứ Pháp Jean Payart khoanh tay ngang ngực, gần như không cử động. Phan Khắc Sửu vuốt mãi hàng ria mép, ông và bạn bè thừa hiểu lễ duyệt binh này nhằm uy hiếp ai. Các địa phú thương người Hoa khép nép - đáng lý họ có quyền thẳng lưng bởi chính họ nhận đỡ đầu lữ đoàn Dù. Tình cờ, Bá Thượng Đài lại ngồi ngay trước Luân - ông ta càng co ro hơn, không dám ngoảnh nhìn chung quanh; vụ đảng Rừng Xanh còn sờ sờ đó! Đại sứ Durbrow sóng đôi với tướng Williams, hai người duy nhất tỏ rõ thái độ: họ hồ hởi vẫy chào lính Dù. Thỉnh thoảng Durbrow ngoái cổ, nheo mắt với Luân, miệng cười thật hào phóng. Tất nhiên, Luân không thể nào đoán ra ý nghĩa của cái nheo mắt và nụ cười kia. Fanfani bước qua lễ đài. Cô ta gương máy, chỉnh cận cảnh và bấm - ảnh đại sứ Mỹ đùa với Luân đã được ghi nhận.

Mặt trời phía đông xô cái bóng đồ sộ của Vương cung thánh đường trùm lên khu lễ đài nơi Tổng thống Diệm đang nhấm nháp quyền uy của mình. Có lẽ ông ta không còn một mực tin ở chỗ dựa cố hữu nữa - đằng sau ông là nhà thờ và nước Mỹ - mà tìm kiếm môt đảm bảo mới. Luân nghĩ như vậy. Gần gũi Diệm, anh hiểu ra vị tổng thống thích được sùng bái ngang với thích quyền lực. Trên một danh nghĩa nào đó, ông ta ngây thơ. Chính Luân chứng kiến buổi lễ ông viếng Trịnh Minh Thế.

Ông ta hoàn toàn và thành thật nuối tiếc viên sĩ quan - ông gọi Thế là "hổ tướng" - bị Nhu sớm phát hiện khả năng phản bội... Bây giờ, ông có bao nhiêu là Trịnh Minh Thế. Nếu Nhu không ngăn, Nguyễn Chánh Thi hôm nay đã đứng trước hàng quân với hàm thiếu tướng rồi.

"Đôi khi người ta vui vẻ sửa soạn đào huyệt tự chôn mình"! - Luân chợt nghĩ khi lính Dù đều bước qua mặt Tổng thống... "Họ đang bị thôi miên. Và nếu họ tỉnh ra?"

*

Buổi chiều, trong trại Lê Văn Duyệt - trước kia, tên gọi là Camp Chanson, viên tướng viễn chinh Pháp bị du kích Sa Đéc giết chết ngay trong lễ duyệt binh năm 1951 - đại tá lữ trưởng mở tiệc rượu. Quan khách không đông lắm. Điều đó dễ hiểu thôi. Sự ưu ái quá mức của tổng thống đối với lữ đoàn đã buồn lòng nhiều sĩ quan cầm đầu các quân chủng khác. Người ta thấy hiện diện trong buổi tiếp tân các sĩ quan thuộc Liên binh phòng vệ Phủ tổng thống dưới quyền của đại tá Lê Quang Tung - vừa lãnh nhiệm vụ thay đại tá Nguyễn Thế Như thất sủng, các sĩ quan chỉ huy quân biệt động. Có hai vị cấp tướng: trung tướng Thái Quang Hoàng và thiếu tướng Mai Hữu Xuân, ngoài trung tướng Trần Văn Đôn thay đại tướng Lê Văn Tỵ vắng mặt vì lý do sức khoẻ. Khách dân sự, ngoài các nhân vật ai cũng biết và lúc nào cũng muốn được quay phim, chụp ảnh như Phan Quang Đán, Hoàng Cơ Thụy, một số nhà báo, một số nghệ sĩ - nghệ sĩ nữ, "em" của lữ đoàn - còn các thương phú trong Chợ Lớn - như Bá Thượng Đài, Tần Hoài... - muốn noi gương tổng thống bày tỏ tâm tình với các đứa con cưng của người...

Đại tá lữ trưởng tươi cười chạm cốc hết người này đến người khác. Vây quanh đại tá là đại tá Lê Quang Tung, các sĩ quan Liên binh phòng vệ, các sĩ quan biệt động quân - hai lực lượng cùng được tổng thống thương yêu như con đẻ. Các chánh khách ngồi gần nhau, hai sĩ quan tiếp họ.

Rượu vào lời ra, Lữ trưởng, môi tái mét, bô bô:

- Ông Cụ đích thân vào đây gặp binh sĩ lữ đoàn, ngồi quây quần như chúng mình hôm nay. Nhưng mà, mấy chữ mở đầu thông điệp của Cụ mới thật xúc động... Mời bạn hữu cạn ly chúc sức khỏe ông Cụ.

Đúng ra, hai sĩ quan thỉnh thoảng đứng lên chúc rượu, không thuộc lữ Dù: Trung tá Nguyễn Triệu Hồng và trung tá Vương, giảng viên Trường đại học quân sự.

Có một đại úy mà Luân để ý ngay khi ngồi vào bàn: Phan Lạc, chỉ huy phó biệt động quân khu thủ đô - người hơi thấp, da ngăm. Đại úy Phan Lạc biểu lộ rõ con người tự tin, năng động nhưng đầy tâm sự. Anh ta - cũng như Luân, quan sát khắp lượt chủ khách - giữ thái độ trầm ngâm.

Luân quen đại úy từ lúc anh học ở Đà Lạt mà đại úy là giảng viên. Theo những tài liệu Luân nắm được, đại úy Phan Lạc vốn sinh viên Luật, bị động viên năm 1951 - bấy giờ anh ta ở Hà Nội. Là học sinh khóa sĩ quan người Việt đầu tiên, khi Pháp "trao trả độc lập" cho Bảo Đại, Phan Lạc cùng khóa với Nguyễn Cao Kỳ, Nguyễn Bảo Trị, Nguyễn Đức Thắng... Năm 1957, Phan Lạc được Diệm cho sang Mỹ học lớp báo chí ở New York và nghiên cứu về chỉ huy và tham mưu ở Fort Bragg, bang Bắc Carolina. Anh ta là thư ký tòa soạn tạp chí Đại học quân sự, tác giả một số bài luận văn đồng thời tác giả một số bài thơ. Chính trong tờ Bách khoa mà Luân cộng tác một thời gian cũng từng đăng bài của Phan Lạc. Luân nhớ đôi bài thơ khó hiểu, mà Phan Lạc gửi gấm tỷ như nhưng câu:

Cơn sốt rét

Không lên ở đầu,ngực, tim

Đang bốc lửa ngút tâm hồn

...

Cái đau truyền kiếp ngàn đời

Cái đau của tự do...

Cuối cùng, đại úy Phan Lạc ngó Luân. Anh ta nhún vai. Luân chưa thể hiểu ngay ý nghĩa của cái nhún vai đó.

Lữ trưởng nốc một hơi, lật úp ly. Tiếng hoan hô râm ran. Bây giờ, lữ trưởng cởi phanh áo, chống nạnh:

- Tướng sống chết vì tri ngộ. Được ông Cụ biết, một lời phủ dụ ân cần, dẫu bôi gan óc cũng chưa chắc đã xứng với ân đức của lãnh tụ...

Nếu đại tá lữ trưởng ồn ào thì hai trung ta ở Trường đại học quân sự và đại úy Phan Lạc hết sức tiết kiệm lời. Cả ba - rất kín đáo - theo dõi Luân. Luân hơi ngả người trên lưng ghế, nhấm nháp ly rượu và miệng luôn cười. Anh biết rằng mọi người đang nhìn anh với tất cả ác cảm: gã "bồi" của nhà Diệm.

Mai Hữu Xuân xem đồng hồ tay. Sau đó, ông ta ghé vào tai đại tá Thi. Có lẽ ông cáo lỗi. Đúng vậy, thiếu tướng nhanh nhẹn bước lại chỗ Luân:

- Xin chào trung tá! Tôi có chút việc...

Luân đứng lên lễ phép chào tiễn thiếu tướng trong khi đại tá lữ trưởng mải mê diễn thuyết, chỉ chìa tay hờ hững.

- Trung thành! Sẵn sàng chấp hành lệnh của Tổng thống... Tôi nhắc lại: Dẫu Tổng thống bảo lính Dù bước vào lửa, không một ai do dự! - Lữ trưởng càng nói càng hăng tiết.

Chính vào lúc đó, bắt gặp cái liếc mắt tinh tế của trung tá Vương và cái tiếp nhận cũng rất tinh tế của đại tá lữ trưởng, Luân đủ tư liệu để mọc nối các giả định rời rạc của mình về lữ đoàn Dù và vị chỉ huy của nó. Anh đọc được cái liếc mắt của Vương:

"Lố rồi! Tốp lại..."

Từ đó, đại tá ít nói hơn. Luân hết ngạc nhiên: một người nổi tiếng mạnh rượu như đại tá lữ trưởng không thể nào say dễ dàng như vừa rồi.

Luân thấy đã đến lúc nên từ giã chủ nhà. Đại tá lữ trưởng bắt tay Luân thật chặt:

- Nhờ trung ta trình bày với ông Cụ: chúng tôi hết sức phấn khởi!

Đại úy Phan Lạc đứng lên:

- Tôi rất muốn được gặp trung tá.

- Ồ! - Luân cười thật tươi - Xin đại úy cho một cái hẹn.

- Tôi sẽ điện thoại, chúng ta nói chuyện về binh pháp cổ! - Đại úy cũng cười.

- Hay! Tôi đã đọc các bài của đại úy.

Vương tiễn Luân. Hai người sánh vai ra khỏi phòng.

- Trong công tác, chúng tôi còn cần rất nhiều sự chăm sóc, giúp đỡ của trung tá - một sĩ quan mà chúng tôi kính trọng như đàn anh... - Vương nói, cái vẻ khôn khéo hoàn toàn khớp với con người ông ta, khác hẳn đại tá Thi.

- Bà trung tá và các cháu bao giờ thì sang Pháp? - Luân hỏi một câu không ăn nhập gì với cái đà của buổi tiếp tân và càng không tương xứng với mối quan hệ giữa anh và trung tá Vương - họ chỉ gặp nhau quanh bàn họp, tuyệt nhiên không dính một chút riêng tư.

- À! - Vương thoáng bối rối - Tôi định như vậy, song chưa tính ngày giờ cụ thể... Có lẽ nhà tôi đi Tây Đức, ở đó có bác sĩ chuyên môn trị bệnh nhức đầu. Các cháu theo mẹ, bởi nhà tôi không muốn xa con...

Vương không trả lời mà giải thích với những chi tiết không cần thiết.

Vợ Vương xin đi chữa bệnh ở nước ngoài theo đề nghị của bác sĩ. Trần Kim Tuyến bàng quan với việc này, song Luân chú ý. Dung quen vợ Vương và Dung chưa hề nghe bà ta mắc bệnh nhức đầu - một thứ bệnh mà người ngoài không tài nào nhận ra triệu chứng.

- Hôm nào chúng tôi mời trung tá đến trường đại học... - Vương giành chủ động trong câu chuyện khi hai người đến bãi đỗ xe - Tôi sắp giảng bài "Quân Dù trong đội hình lữ đoàn", chủ yếu nói về triển khai nhảy xuống các vùng địa hình phức tạp và vào ban đêm... - Cám ơn trung tá! Song, trang bị của lính Dù e nhẹ quá chăng?

- Không! Cả súng, đạn, mỗi người mang trên mình đến hai mươi ký lô.

- Dầu sao, trang bị như vậy vẫn nhẹ... - Luân vừa nói vừa ngó mấy chiếc xe bọc thép đậu ngay cổng, cạnh các khẩu pháo nghếch nòng.

Vương sững sờ. Trán ông lấm tấm mồ hôi... Bây giờ, ông ta hiểu Luân nói chữ "nhẹ" theo nghĩa nào!

- Tôi chợt nhớ một ngạn ngữ phương Tây, của Gabriel Meurier: Les conseillers ne sont pas les payeurs(1) - Luân nói, khi đã mở cửa xe - Tôi chỉ là người quan sát!

Luân bắt tay Vương. Xe đã ra cổng, Vương còn đứng đó khá lâu

----------

(1) Người khuyên không phải là người phải trả (hậu quả của lời khuyên)

V.

Nguyễn Đình đánh máy

- Em chuyển nhanh báo cáo này cho A.07 - Luân đưa cho Dung một mảnh giấy. - Có thể sẽ có một cái gì đó dữ dội hơn hai phát súng Tây Nguyên. Không phải hành động may rủi kiểu anh Phúc mà từ một cái nền, từ những điều kiện đã chín muồi.

Nhận mảnh giấy, Dung đọc nhanh.

- Em sẽ mã ngay! - Dung bảo, - Nhưng...

Đôi mắt đen láy của người yêu ánh một số tia hoài nghi. Luân ngồi xuống cạnh cô.

- Anh tổng hợp các dữ kiện và đi đến kết luận này. Người Mỹ bắt đầu nghĩ đến khả năng xếp đặt lại con bài khi mà họ cảm thấy công thức được đề ra 5 năm qua đi gần đến sự phá sản - công thức một chính quyền bản xứ mạnh cộng với viện trợ Mỹ. Nói cụ thể hơn, công thức đó là Diệm - Williams - Gardiner. Thực tế, Nam Việt đứng trước nguy cơ khó tồn tại với tư cách một thực dân địa kiểm mới của Mỹ, ở đó Mỹ chỉ làm cái việc đơn giản là trả tiền và dạy bảo. Chính quyền đã mất một bộ phận nông thông quan trọng, đặc biệt ở vùng châu thổ sông Cửu Long. Lực lượng cách mạng phát triển nhảy vọt. Diệm chẳng những không đáp ứng đòi hỏi ổn định tình hình mà Mỹ hết sức thiết tha, lại làm cho tình hình thêm phức tạp, tất nhiên, theo nhận định chủ quan của Mỹ, đảng Cộng hòa chắc chắn là phải rời chính quyền trong cuộc bầu cử tới, không còn đủ lý do bảo vệ Diệm. Đảng Dân chủ, ngay từ bây giờ, đang tính sổ. Họ không muốn, bốn năm sau, lại là nạn nhân như đảng Cộng hòa, thất cử vì thất bại ở Việt Nam.

Diệm, về phần ông, giải thích tình hình từ điểm xuất phát ngược hẳn: những khó khăn hiện thời do người Mỹ chao đảo trước phe Cộng sản, không dồn sức viện trợ cho Việt Nam, đặc biệt, không dám cam kết ủng hộ Nam Việt thay đổi lằn ranh chia đôi đất nước. Ông Diệm trách người Mỹ theo bánh xe của thực dân Pháp - kiềm hãm sự phát triển tại đây. Ông Diệm lần lần khẳng định ông ta phải đủ mạnh - chính sách của ông ta là xây dựng sức mạnh đó về chính trị, quân sự, ý thức hệ, mặc kệ người Mỹ thích hay không thích? - Nói như anh, Mỹ sắp thay công thức? - Dung hỏi.

Luân cười, cầm tay cô.

- Em đừng nghĩ thay công thức đồng nghĩa với xóa ông Diệm... Điều đó chưa cần thiết. Diệm vẫn còn - anh tin vậy - nhưng ông ta sẽ không chỉ làm việc với "hình thức Williams"...

- Nghĩa là Mỹ tăng thêm lực lượng?

- Em tôi thông minh thật! - Luân áp bàn tay Dung vào má mình - Mỹ tăng thêm lực lượng nghĩa là mở rộng vai trò ở Nam Việt. Vai trò Mỹ mở rộng, công thức biến chất - ông Diệm không còn là ông Diệm như trước đây.

- Và như điện của anh gởi A.07, có thể có một hành động cảnh cáo nào đó của Mỹ?

- Anh nghiêng về khả năng đó... Một ngọn roi của ông chủ nẹt vào mông con ngựa bất kham... Tuy nhiên...

Luân nhìn chăm chú mắt Dung.

- Tuy nhiên Diệm không đến nỗi khờ khạo không thấy cái gì đang chờ đợi ông. Ông hành động. Lữ đoàn Dù là một trong những hành động tự vệ đó. Vả lại, cả Mỹ và ông Diệm đều hiểu họ mất quyền chủ động trong tình hình Nam Việt, cho nên, khi đấu đá, họ vẫn tự kiềm chế, anh muốn nói yếu tố Pháp. Có thể cái bất ngờ đối với họ là Pháp.

Chuông điện thoại reo. Luân cầm máy:

- Tôi đây! Chào trung tá... Tôi nghe... Không có gì đặc biệt. Đó là nhận xét đơn thuần của một người quan sát về một vấn đề cũng đơn thuần kỹ thuật... Cám ơn, tôi sẽ có mặt!

Dung không hiểu nội dung Luân vừa trao đổi bằng điện thoại.

- Ai vậy, anh?

- Trung tá Vương... Ông ta băn khoăn nhận xét của anh ta về trang bị lữ đoàn Dù. Anh nhận xét rằng lữ đoàn Dù trang bị "nhẹ". Ông ta muốn rõ ý anh... Vì ông ta hốt hoảng mà anh càng tin mình phân tích đúng... Em mã ngay bức điện nhé.

Dung giật đầu, đứng lên. Nhưng Luân giữ tay cô:

- Em cho anh hôn!

Dung đỏ bừng má, nhắm nghiềm mắt, chờ đón...

*

Luân đoán trước anh được gọi và dinh Độc Lập để làm gì. Gần một tuần nay Nhu giao cho anh đọc tất cả các báo cáo mới nhất của tỉnh trưởng Kiến Hòa, các thông báo liên quan đến Kiến Hòa của tình báo quân khu. Ở châu thổ sông Cửu Long, hiện nay, Kiến Hòa là tỉnh rơi vào điểm xấu nhất, đứng về an ninh nội địa. Tuy tỉnh trưởng Kiến Hòa cố chống chế và giảm nhẹ thực trạng, song bức tranh chung hết sức đen tối. Việt Cộng làm chủ gần như toàn tỉnh, chỉ trừ tỉnh lỵ và một số thị trấn. Cơ quan tình báo Mỹ coi Kiến Hòa là "vườn ươm các giống cây phiến loạn", nếu không ngăn chận, toàn bộ lưu vực sống Cửu Long - còn có thể rộng hơn - sẽ bị Cộng sản tràn ngập.

Khi giao cho Luân tài liệu, Nhu bảo:

- Tôi định tung một lực lượng quân đội lớn bình định Kiến Hoà, tỷ như sư 7 và sư 21. Biệt động quân, nếu cần, cả lữ đoàn Dù. Anh nghiên cứu kỹ, rồi ta sẽ trao đổi. Nhưng gấp lắm...

Các tài liệu đều nêu lên nhận định - nói đúng hơn, giả định, bởi bì tình trạng Kiến Hòa không giống bất kỳ tình trạng nào mà Mỹ và chính quyền Sài Gòn từng biết trước đây. Suốt 5 năm, cái tỉnh rợp bóng dừa và mênh mang sông nước này ngoan ngoãn - đến nỗi chưa bao giờ cần đến các cuộc hành quân - ngay đồn bót và dân vệ cơ hồ không có việc để làm, ngoài uống rượu, cờ bạc và trêu chọc gái, trừ vụ náo động sau ngày đình chiến ở Mỏ Cày - quân đội đàn áp đẫm máu một cuộc biểu tình mừng hòa bình của dân chúng. Sĩ quan ở Bộ tổng tham mưu không ít người mơ ước chân cai trị ở Kiến Hòa - nhàn hạ, yên thân, "đồng ra đồng vào" vừa phải. Cù lao lớn, cù lao nhỏ xanh mướt, dạo chơi bằng thuyền máy, bằng tàu trên sông là thú tiêu khiển lôi cuốn dân có tiền ở Sài Gòn mỗi cuối tuần. Mọi sự phẳng lặng. Đùng một cái, Kiến Hòa báo động khẩn. Qua vài ngày, hầu hết thị trấn và cả thị xã Trúc Giang bị cô lập. Hệ thống cai trị hạ tầng giống sáp kê gần lửa, đồn bót sụp đổ; hàng trăm nhân viên công an mất tích. Cù lao Bảo, cù lao Minh, Bình Đại hay Mỏ Cày, Ba Tri hay Thạnh Phú... chìm trong ánh đuốc rực trời, trong tiếng mõ lấn áp mọi tiếng súng.

Ban đầu, người ta đưa lên hàng chủ yếu nguyên nhân: Việt Cộng "từ nơi nào đó kéo về Bến Tre". Vì chỉ có như vậy mới tạo nổi một đảo lộn quá sức lạ lùng. Nhưng lập luận đó không đứng vững: Việt Cộng từ nơi nào? từ Đồng Tháp Mười? từ rừng U Minh? Vô lý! Vài báo cáo đẩy nguyên nhân ra tận Hà Nội - Bắc Việt cho quân đổ bộ lên bờ biển Bến Tre.

Vài tháng qua, thêm chứng cớ, người ta biết là không có lấy một cán binh Việt Cộng nào từ nới khác đến Bến Tre. Tất cả là do dân Bến Tre! Và, người chỉ huy "Cộng sản dậy" ở Bến Tre - một người phụ nữ nổi tiếng lâu, thứ Ba, tên Định: Nguyễn Thị Định. Bài toán, với những phát hiện này, chỉ càng bí hiểm hơn. Bộ tổng tham mưu dốc xuống Kiến Hòa toàn bộ liên đoàn thủy quân lục chiến thuộc lực lượng tổng trù bị, mở một cuộc tấn công quy mô vào ba xã Định Thủy, Phước Hiệp, Bình Khánh của quận Mỏ Cày, nơi mà tin tình báo cho biết đầu não Tỉnh ủy Việt Cộng đang đóng sở chỉ huy. Cái gì mà quân lực Việt Nam Cộng hòa có - bom, pháo, giang thuyền, máy bay, xe lội nước - đều được sử dụng tối đa trên một diện tích chưa tới 4.000 hecta, địa hình nói chung không quá phức tạp. Suốt nửa tháng quần thảo, quân lực Việt Nam Cộng hòa không chạm trán một trận nào lớn với Việt Cộng, song giờ nào, phút nào cũng vấp tổn thất: bị bắn tỉa với kiểu súng cổ, bị vướng lựu đạn, đạp chông, bị "súng ngựa trời", thậm chí, bị ong đánh! Dồn các tổn thất lại, con số thương vong đáng sợ: hàng nghìn - chết ít thôi, song mất khả năng chiến đấu là phổ biến. Vấn đề chưa phải hết. Một hôm, chợ Mỏ Cày náo động. Hàng vạn người - đa số là bà già, ông già, người tu hành, trẻ con - bồng bế, gồng gánh chạy vào thị trấn, nói là tránh "quân đội Quốc gia đốt nhà, phá làng, giết người". Dọa họ, họ không nao núng. Bắn chỉ thiên, họ càng xông lên hăng hơn. Rốt cuộc, dinh quận bị vây. Quận trưởng báo cáo về tỉnh, tỉnh xin ý kiến Sài Gòn. Chỉ thị của Sài Gòn: xoa dịu. Thế là quận trưởng phải hứa thu quân. Cuộc càn quét ba xã chẳng những không hề hấn Việt Cộng mà còn đẻ ra một lực lượng chống đối mới - những người biểu tình, đặc biệt trong đó ngày càng nhiều hơn thân nhân binh sĩ đang tại ngũ.

Có thể nói là tình thế rối tinh.

*

- Anh thấy thế nào? - Nhu hỏi Luân.

- Khó hiểu! Bởi vậy, tôi không dám đưa ra một nhận xét. - Luân trao trả cặp hồ sơ dày cộm cho Nhu.

- Tôi sẽ giúp cho anh tìm hiểu! - Nhu mỉm cười, đưa cặp hồ sơ lại cho Luân - Tổng thống đã ký quyết định giao anh là tỉnh trưởng Kiến Hòa. Quyết định có hiệu lực từ chiều hôm qua.

Luân làm như bị bất ngờ. Thái độ của anh khiến Nhu cười ồ:

- Anh đừng rủa tôi ùn cho anh chuyện khó... Thiệt tình, từ gợi ý của Tổng thống. Tôi tán thành vì chưa thấy cách nào hay hơn...Sẵn sàng chứ?

Luân không trả lời ngay. Anh gõ mấy ngón tay lên mặt bàn, ngó đăm đăm bức tranh trên tường.

- Rubens gợi ý gì hay cho anh không? - Nhu hỏi, cười cười. Anh ta nói về bức tranh sơn dầu "Kermess" của danh họa Rubens - phiên bản có lẽ treo từ thời Toàn quyền Đông Duơng.

- Anh cho tôi suy nghĩ vài ngày, được không? - Luân đắn đo.

- Tôi tưởng là anh đã suy nghĩ cả tuần nay rồi... Anh thấy chỗ nào khó khăn hoặc bất tiện đối với chức vụ của anh? - Nhu bắt đầu sốt ruột.

- Tôi ngại không đảm đương nổi...

- Nếu anh nói như vậy, tôi yêu cầu anh xuống Kiến Hòa nội hôm nay! Kiến Hòa thiếu đầu đàn, anh hiểu chứ?

- Anh quên câu danh ngôn của Ani: Le chef du troupeau est un animal comme les autres (1) - Luân bớt căng thẳng.

- Không quên! Tôi còn nhớ một danh ngôn khác: C'est aux miracles que I'on connait les Saints; (2) Anh ta lấy tên thánh Robert (3) mà! Và, hôm nay, gần ngày lễ bổn mạng của của... Vả lại, Rubens đã tiên tri công việc của anh! Kermess (4)

- Tôi muốn biết quyền hạn của tôi... - Luân nói sang việc khác và Nhu biết là anh không từ chối nhiệm vụ.

- Anh khỏi lo! - Nhu cười như anh ta đúng là tri kỷ của Luân - Quyết định của Tổng thống nói rõ: Anh toàn quyền hành động... Anh đọc đi. - Nhu chìa cho Luân tờ giấy đánh máy...

Đọc xong, Luân vẫn im lặng.

- Còn gì nữa? - Nhu hỏi.

- Tới đây, có thể không phải giữa tôi và một số người khác nhau về cách lặp lại trị an ở Kiến Hòa mà giữa tôi và anh...

- Được! Đâu phải đây là lần đầu chúng mình khác ý nhau... Mà khác ý về cái gì?

- Anh định đưa một lực lượng lớn xuống Kiến Hòa... Tôi chưa tin lối ra tìm được từ các sư đoàn. Sư đoàn nào dám bắn các bà mẹ, nhất là trong các bà mẹ đó có cả mẹ ruột của mình?

Luân đã chiếu tướng Nhu. Anh ta ngắc ngứ một hồi lâu:

- Thôi, sau khi nắm đầy đủ tình hình tại chổ, tụi mình trao đổi lại. Có thể anh có lý. Nhưng, Kiến Hòa không phải là Bình Dương...

- Và năm 1960 không phải là năm 1958, chắc anh muốn nói như vậy. - Luân ngắt lời Nhu - Tôi không sẵn trong mình một cái khuôn...

- Tôi hiểu...

- Tôi chưa nói hết ý, anh hãy nghe: Nếu anh tin cậy vào những sư đoàn dám bắn mẹ chúng thì ta thực sự ngồi trên ngọn núi lửa!

Giọng Luân khô khốc. Anh giống kẻ đi săn quyết truy con thú tới cùng.

- Anh từng nói: Ami ou enemi, puisqu'on me craigne (5). Nếu cái khiến người ta sợ không còn hiệu lực nữa, sẽ thế nào? Y người dạy thú gãy cây roi điện.

Nhu chới với. Lần đầu tiên, anh nghe Luân phê phán kịch liệt như vậy. Tất nhiên, nếu vài năm trở về trước, lời lẽ kiểu đó của Luân chắc chắn đưa Nhu đến một hành động trừng phạt khủng khiếp, không nương tay.

- Tôi cám ơn anh. Thành thật cám ơn. - Nhu nói trong giọng trầm trầm - Mà tôi cũng tự cám ơn tôi! Tôi đã đủ khôn ngoan tạo ra sự hợp tác giữa chúng ta... Nếu không... Bây giờ thì tôi không muốn che giấu anh: Nhiều lúc tôi nghĩ đến biện pháp cụ thể lại trừ anh, và tôi tin anh đoán ra - nếu tôi cư xử với anh như vậy thì vĩnh viễn tôi không còn được nghe những lời khuyên chí tình, những lời khuyên xét cho cùng, vì chúng tôi...

- Vì cả tôi nữa! - Luân nói chen.

- Nếu anh thích diễn đạt theo ý riêng... Tôi định hôm nào rảnh nói chuyện với anh. Nói hết! Tại sao chúng ta không làm như vậy, phải không?... Sự hợp tác giữa chúng ta đi đến chỗ chúng mình tìm thấy tiếng nói chung. Đã đến lúc chúng ta không nên thủ thế... Điều quan trọng là mỗi người chúng ta đều có khía cạnh lợi cho nhau. Năm năm! Một alliance (6) khá bền bỉ... Vài hôm, khi anh về Sài Gòn. Còn bây giờ, tôi phải uống mừng tân tỉnh trưởng Kiến Hòa!

Nhu bấm chuông gọi người phục vụ.

*

Chỉ thị A.07 đến, nhưng không đủ. Bức điện dài khác thường chỉ thu được non một nửa. Điện đài bị bom.

"Được báo cáo của Kỵ sĩ và Mimosa. Hoan nghênh về việc riêng của hai đồng chí, tổ chức không thấy gì trở ngại. Xin được chúc mừng. Bản Tango đắc lực. Song, đến lúc chấm dứt. Bản Tango trên đường về. Sau đây là tóm tắt phân tích tình hình chung (không biết chúng nó lấy được nghị quyết 15 của Trung ương ở đâu ra?) a) Trong thời kỳ tạm thời ổn định của Mỹ - ngụy ở miền Nam đã qua, chúng đang bước vào giai đoạn khủng hoảng sâu sắc. Tình thế đó hé mở cho nhân dân miền Nam khả năng nâng cao hình thức đấu tranh chính trị và quân sự, nhanh chóng xây dựng lực lượng, giành địa bàn nông thôn và rừng núi rộng lớn, thúc đẩy thêm mẫu thuẫn nội bộ địch phát triển gay gắt... b) Có thể Mỹ buộc phải thay đổi tay sai bằng một hành động nào đó để cứu vãn tình hình, hoặc phải thay đổi chính sách ở miền Nam, đưa cố vấn Mỹ từ nhiệm vụ huấn luyện quân ngụy lên thành lực lượng tham gia hoạt động, với số lượng động hơn. Biến động gắn liền với cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. c)...

Chỉ có bấy nhiêu. Luân và Dung chưa từng nghe đến nghị quyết 15. Hay là Nhu giấu... Nếu thế, sự bộc bạch vừa rồi của anh ta là một làn khói, thăm dò. Nhưng, Luân tin là cảm giác của mình không phản bội. Hơn nữa, Nhu muốn đặt quan hệ giữa Luân và anh ta trên cơ sở mới. Luân dự kiến từ lâu xu thế này và đã sẵn sàng. Như vậy, nghị quyết 15 lọt vào tay ai? "Chúng nó" là Tổng ủy tình báo hay Đại sứ quán Mỹ? Rất có thể Nhu chưa biết gì về nghị quyết này.

Bức điện chưa hết, nhưng cũng đã nói những điều thật cốt yếu. Nó củng cố Luân. Hai chi tiết đáng mừng: Lục sắp vào và...

Đêm ấy, cửa phòng đóng kín. Luân và Dung ăn mặc đẹp. Họ đứng cạnh lọ hoa to.

Đám cưới lặng lẽ như thế đó... Đám cưới thật.

----------

(1) Người đầu đàn cũng là một động vật như các động vật khác.

(2) Chính trong mầu nhiệm mà người ta tìm ra các ông Thánh

(3) Thánh Robert, thế kỷ 11, lễ vào tháng 4

(4) Ngày hội

(5) Bạn hay thù, miễn họ sợ tôi

(6) Liên minh

VI.

Nguyễn Đình đánh máy

Nếu nhìn lên bản đồ, người ta thấy rõ, về mặt quân sự, Kiến Hòa không chiếm vị trí chiến lược. Trái lại, ba cù lao lớn: Minh, Bảo và An Hóa hợp thành tỉnh như nép hẳn vào một góc, cố ý tránh những biến thiên, vui với dòng sông bát ngát quanh năm soi bóng dừa.

Từ là một tổng - tổng Tân An khi Võ vương Nguyễn Phúc Khoát đặt quan cai trị xứ này vào năm 1757 - Bến Tre được thăng lần lên huyện, phủ và khi thực dân Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây, thăng lên hạt rồi tỉnh. Bến Tre đi vào lịch sử khá sớm nhưng với tư cách một vùng đất ẩn cư. Người ta biết đến nó sau biến cố mất Gia Định, những phần tử chống Tây "tị địa" về đây, trong đó, có nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu. Cả khi vào lịch sử, Bến Tre cũng không ồn ào, dù cho Phan Tôn, Phan Liêm - con của Phan Thanh Giản, người tiến sĩ đầu tiên quan Nam Bộ, sinh ở Bảo Thạch, Ba Tri, người mà tên tuổi gắn liền với nỗi ô nhục của triều đình Huế khuất thân "chuộc" ba tỉnh Đông Nam bộ và lại để mất nốt ba tỉnh Tây Nam bộ - một thời dựng cờ nghĩa trên mảnh đất trầm lặng này.

Sau Cách mạng tháng Tám, thực dân Pháp tái chiếm Bến Tre. Một lần nữa, dân Bên Tre lại "tị địa" - dùng đường biển, trên những chiếc thuyền mong manh, tìm tự do tận mũi Cà Mau. Những người bám tỉnh dựng lên một trung đoàn rất nổi tiếng, trung đoàn 99 của Đồng Văn Cống. Hòa bình lập lại, ngay vào những ngày đầu, chính quyền Ngô Đình Diệm gây ra vụ thảm sát Mỏ Cày.

Cứ ngỡ Bến Tre nhịn nhục mãi.

Thế rồi, đầu năm 1960, tin tức đột nhiên bay tới tập về Sài Gòn: Bến Tre, cái tỉnh im ắng ấy, đứng trước nguy cơ lọt vào tay Việt Cộng.

Là một cán bộ từng hoạt động ở Bến Tre - khá thông thạo đường đi nước bước và con người ở đây - Nguyễn Thành Luân cũng bị bất ngờ. Anh không bao giờ nghĩ đến Bến Tre lại trở thành trung tâm của cuộc khởi nghĩa miền Nam - anh chờ đợi nơi khác, mà với trí thức của anh, dựa được vào rừng núi, dễ dàng tiến và dễ dàng rút lui. Nhưng, chính Bến Tre - tỉnh của những cù lao, nổ phát súng kinh hoàng vào chế độ, đúng lúc chế độ ổn định nhất. Anh chợt nhớ đến ông già ba tri Thái Hữu Kiểm - dám đi bộ từ Bến Tre ra tận triều đình Huế để cự lại một vụ cường hào ỷ thế hiếp dân. Cái bề ngoài nho nhã - do lỗi sống giữa mảnh vườn ít xáo động - chứa một sức bật tiềm tàng rất thông minh... Anh cũng nhớ ông Hai Sặc, người Bến Tre "tị địa" xuống Phụng Hiệp.

Và, hôm nay, liền sau khi đặt chân lên Bến Tre - chính phủ Ngô Đình Diệm đổi tên là Kiến Hòa, vốn tên cũ thời Nguyễn - Luân phải chỉ huy một cuộc hành quân lớn. Đó là việc giao lãnh đầu tiên giữa cựu và tân tỉnh trưởng. Cuộc hành quân dự định từ trước, đã được quân khu cho phép và Bộ tổng tham mưu chuẩn y, cho nên Luân không tiện bãi bỏ. Với lực lượng 5 tiểu đoàn Bảo an, 2 tổng đoàn Dân vệ, một đại đội cảnh sát dã chiến, hầu hết giang thuyền trực thuộc tiểu khu, cuộc hành quân quy mô trung đoàn và với dạng binh chủng hợp thành nhằm Cồn Ốc - một trong những cồn lớn nằm trên sông Hàm Luông và gần thị xã - theo yêu cầu của tỉnh trưởng ty công an: truy lùng cơ quan Tỉnh ủy Việt Cộng, hoặc ít ra, một bộ phận của cơ quan đó mà tin mật báo cho biết dời từ Định Thủy sang đây.

- Tin mật báo tin cậy được không? - Luân hỏi.

Trưởng ty công an - không phải xa lạ với Luân: thiếu tá Lưu Kỳ Vọng, người của Mai Hữu Xuân, sau một thời gian làm việc ở Nha an ninh quân đội, được biệt phái sang công an và thiếu tướng Tổng giám đốc Nguyễn Văn Là bổ nhiệm hắn ta về Bến Tre - xum xoe:

- Chắc ăn một trăm phần trăm!

Hắn nói, kèm theo cái nháy mắt ngụ ý. Luân hiểu rằng mật báo là người của công an trà trộn trong hàng ngũ kháng chiến. Hiểu như vậy, song Luân tỏ vẻ không tin tưởng:

- Coi chừng tốn công vô ích... Cũng có ba bảy đường mật báo.

- Không! - Thiếu tá Vọng cười nhũn nhặn. Bây giờ, hắn cố hết sức lấy lòng tân tỉnh trưởng và cầu mong ông ta không phăng ra hắn trong vụ rượt bắt ở Nhị tì Quảng Đông năm 1955 - Thưa trung tá (hắn hạ thấp giọng, ngó chung quanh) một huyện ủy!

- Vậy sao? - Luân giả bộ sửng sốt pha lẫn hài lòng.

- Dạ em điểm huyệt tụi Cộng sản cỡ đó sắp lên! - Vọng hí hửng.

... Từ "Lồng cu" - đặt trên giang đỉnh chỉ huy - Luân dùng ống dòm quan sát Cồn Ốc, khi các tàu mặt dựng lượn dọc bờ tây cồn. Không khí thanh bình trùm cả cồn. Không hề có một dấu vết bố phòng. Bến sông từng nhà, những ngôi nhà ngói cổ, thản nhiên với sinh hoạt thường ngày: thuyền đậu, phụ nữ giặt giũ... Giờ đổ bộ theo quy định đã tới. Đáng lẽ các cỡ súng nổ rộ, Luân ra lệnh không được bắn, dù một phát, nếu chưa bị tấn công. Tàu đầu bằng đã sử đụng bờ, thả bửng, từng toán lính và cảnh sát nối đuôi từ nhiều điểm khác nhau, chạy ào lên cồn. Luân bước lên cồn khi các toán sục sạo thọc sâu vào vườn. Một số dân - ước tới cả trăm - bị lùa ngồi chồm hổm trên chiếc sân gạch rộng. Ngó qua số dân, Luân yên tâm: không ai mang dáng dấp cán bộ. Hầu hết là ông bà già, phụ nữ đứng tuổi và trẻ con.

"Thằng cha Vọng bị hố rồi!" - Luân nghĩ thầm - "Tỉnh ủy nào lại đặt cơ quan trên cái cồn lúc nào cũng có thể bao vây như vậy? Nhất định các đồng chí giữ phương châm hợp pháp. Ngay hầm chông, hố đinh cũng không có thể có ở đây..."

Thiếu tá Vọng rảo bước trước đám dân. Luân yên lặng theo dõi hắn. Luân bắt gặp hắn sựng một thoáng trước một người. Tim Luân thắt lại. Chà, đồng chí của mình sao chường mặt ra đây làm gì. Nhưng người đó không thể là cán bộ, dù thuộc cấp nào - da mặt láng te, đôi mắt ti hí. Anh ta trạc trên dưới 40, mặc áo bà ba lụa trắng. Và người đó liếc về một bà già ngồi phía trước. Luân ngờ ngợ về bà già này - tóc hoa râm, khăn rằn vắt vai - như là anh đã gặp ở đâu đó.

Thiếu tá Vọng đến trước bà già. Bà già điềm tĩnh nhai trầu.

- Ê! - Thiếu tá Vọng chụp vai bà già lôi xểnh dậy - Bà là bà Hai Sặc, phải không?

Thôi, đúng rồi... vợ Hai Sặc. Ngày Luân cùng Sa và Quyến rời khu 9 về thành, cái đêm cuối cùng ngủ ở vùng tự do ngoại ô Phụng Hiệp đó. Con của Hai Sặc, Tư Lóc - Trần Bảo Quốc, trung đội trưởng của tiểu đoàn 420 đã tập kết. Con gái là y tế. Luân nhớ, nhớ rõ. À, vợ chồng Hai Sặc trở về quê, hèn chi, khi Luân vừa tới, anh có cảm giác bà già này nhìn anh lom lom, với đôi mắt tôi tối.

- Chớ hồi nào tới giờ tôi có đổi tên bao giờ đâu mà ông hỏi? - Bà Hai Sặc trả lời chậm rãi...

- Bà lẻo lự dữ! - Thiếu tá Vọng cười gằn - Được, để rồi cho bà lẻo lự... Nè! Tỉnh ủy ở nhà nào? Có ở nhà bà không?

- Tỉnh ủy là cái chi? - Bà Hai Sặc vẫn nhai trầu.

- Bà đừng hỏi đố tôi! Dân Cồn Ốc mà không biết Tỉnh ủy Cộng sản sao? Thằng Tư Cường, thằng Ba Đào ở đâu? - Thiếu tá Vọng thét inh ỏi.

- Ông làm quan sao ăn nói lỗ mãng quá vậy? - Bà già cự.

- Bà hỗn hả? - Thiếu tá Vọng tát bà già. Bà già quay mặt lại đám đông:

- Bà con thấy đó, Quốc gia đánh tôi... Tuổi tôi gì gì cũng cỡ tuỏi mẹ ông quan này...

Luân thấy đến lúc phải can thiệp:

- Thiếu tá, ông không được làm như vậy!

- Trung tá không biết, con mụ già này ghê lắm... Chồng nó, con gái nó đều Việt Cộng thứ thiệt. Chồng nó làm "căn cứ" cho Tỉnh ủy. Tôi phải bắt nó phun ra chồng nó, con gái nó. Con gái nó - con Rô - là y tế của Tỉnh ủy...

Thiếu tá Vọng vẫn không buông tha bà già. Luân gạt tay hắn ra.

- Thiếm... - Luân nén xúc động - Thiếm cho biết Tỉnh ủy có ở đây không?

- Tôi đã nói tôi không biết Tỉnh ủy... - Bà già tránh mắt Luân.

- Thôi, bà chỉ chỗ trốn của chồng bà, thằng già Hai Sặc đó! - Thiếu tá Vọng gầm gừ.

- Ông nhà tôi qua Trà Vinh cày mướn từ sau Tết!

- Bà nói láo! Hai Sặc mà cày mướn... Hai Sặc ở đâu? Bà không chỉ, tôi bắn bà...! - Thiếu tá Vọng lên cò khẩu Colt 12 nghe cái rốp.

- Ông Hai Sặc đi cày mướn miệt Vũng Liêm... Bà Hai nói thiệt. Ở đây, bà con ai cũng biết... - Một ông gà búi tóc, áo trắng, tằng hắng rồi nói.

- Ông là chức sắc đạo Cao Đài? - Luân hỏi.

- Thưa quan, phải. Tôi là giáo hữu.

- Ông thuộc phái đạo của đốc phủ Nguyễn Ngọc Tương hay Tây Ninh?

- Thưa quan, tôi thuộc phái Minh Chơn Đạo của anh lớn Cao Triều Phát...

Tự nhiên, Luân hiểu. Phái Minh Chơn Đạo là phái kháng chiến hồi 9 năm.

- Nếu Hai Sặc không có ở đây, thì con Rô ở đâu? - Thiếu tá Vọng khăng khăng với bà Hai Sặc.

- Nó may mướn trên Sài Gòn!

- Nói láo cũng có sách chớ! Bà nói láo bỏ sách hết trơn... Con Rô mà biết may...

- Tại sao ông biết con Rô tôi không biết may? - Bà già hỏi vặn.

- Tôi biết! Nó ở đây...

- Ông biết sao ông không đi kiếm nó mà phải hỏi tôi?

Luân lại bắt gặp anh chàng mặt láng te ra dấu cho thiếu tá Vọng - gã chỉ xuống đất.

- Nè, nó trốn dưới hầm bí mật! Bà coi tôi rành không - Thiếu tá Vọng đắc chí, cười hô hố.

- Thì ông đào mà bắt nó!

- Con mụ già này ngọt không chịu... Tao cho mày biết tao là ai... Đồ... - Thiếu tá Vọng xông tới, ghì đầu bà già, toan nện thẳng cánh.

- Không được! - Luân xô thiếu tá Vọng sang một bên - Ông không có quyền làm bậy trước mặt tôi.

Luân nói, môi run run

- Nó đây nè! - Nhiều tiếng reo. Tốp công an lôi một người con gái bất tỉnh, ném lên sân. Cô gái không còn một tấm vải che thân.

Bà Hai Sặc nhào đến, ôm cô gái:

- Con! Con!

Giữa lúc đó, tốp công an bô bô với tốp bảo an:

- Gặp nó dưới hầm sau vườn... Tụi này mần luôn... Ngon thiệt!... Còn mới nguyên nghe!

Luân choáng váng. Đầu anh bỗng ù ù. Anh bước tới tốp công an và bất thần ra tay. Ba đứa can tội làm nhục cô gái không thể hiểu vì sao chúng bị đòn. Máu chảy ròng ròng trên mũi chúng.

- Còng lại! - Luân ra lệnh, giọng thật đanh - Giải về tỉnh... Tôi sẽ đích thân bắn cả ba!

Thiếu tá Vọng chưng hửng.

Bà Hai Sặc đứng lên. Mắt bà long đỏ. Bà đến trước thiếu tá Vọng.

- Chồng tao, Tỉnh ủy ở đây... - Bà chỉ vào ngực - Đồ mọi rợ... Quốc gia bây là lũ mọi rợ!

Thiếu tá Vọng rút súng.

- Tao cho mầy chết. - Hắn nghiến răng. Luân, bằng một động tác nhanh như chớp, đánh bạt súng của thiếu tá Vọng.

- Người đáng chết là ông, ông thiếu tá! Tôi sẽ xử bắn ông ngay tại đây nếu ông động đến bà thiếm này...

Luân cởi chiếc áo khoác phủ lên người Rô đang thoi thóp và ra lệnh chấm dứt cuộc càn.

*

- Tôi không thể hiểu vì sao trung tá lại nới tay với tụi Cồn Ốc?... Con mụ Hai Sặc đáng lãnh một phát đạn lắm!

Lê Như Hùng, trung tá Thủy quân lục chiến, cựu tỉnh trưởng Bến Tre, làm xong thủ tục giao lãnh với tân tỉnh trưởng Nguyễn Thành Luân, vừa nói vừa nhún vai.

- Tôi không thích để Việt Cộng thâu lợi. Bắn bà Hai Sặc một phát, chúng ta sẽ phải nhận một nghìn phát trả thù... Bắn bà Hai Sặc đâu có thể tìm ra Tỉnh ủy? Chúng ta chưa đến nỗi điên thì tại sao lại hành động ngu xuẩn như vậy?

- Nói thật với trung tá, - Cựu tỉnh trưởng tựa lưng vào ghế, khoanh tay - tôi rất nghi ngờ kết quả của chính sách mà trung tá thí nghiệm ở đây. Tôi phải thanh minh với trung tá, tôi từ giã Kiến Hòa không một chút nuối tiếc. Ví dụ trung tá thay tôi sớm hơn một năm, có lẽ tôi cũng bực mình. Nơi nào yên tĩnh hơn đây? Nhưng, đó là chuyện một năm về trước. Còn bây giờ... Tôi rất xấu hổ, với tư cách con nhà binh, lại bàn giao cho trung tá một gia tài quá khốn khổ. Chúng ta mất gần sạch. Ngay con đường ra bắc Tân Thạch cũng không phải an toàn. Tôi đến Kiến Hòa và từng đi dạo trong rừng dừa, từng lướt ván trên sông với người đẹp. Còn trung tá... Dạo trong khuôn viên tỉnh đường. Tôi khuyên trung tá chỉ nên dạo trước lúc đèn lên... Có lẽ rồi đây tôi sẽ đi Quảng Trị hoặc Đắc Tô. Không sao, không đâu khó chịu bằng ở đây. Tôi sẽ áp dụng kinh nghiệm ở đây - ở Kiến Hòa. Tôi quá tiết kiệm đạn và ngại chảy máu... Khi chia tay, tôi muốn đền bù cho trung tá bằng sự chia sẻ kinh nghiệm đó.

Luân mỉm cười:

- Cám ơn anh... Trái lại, tôi nghĩ rằng anh chưa tiết kiệm cả đạn lẫn máu đúng mức. Không thể bắn hết, ví dụ bắn hết dân Cồn Ốc. Không làm sao bắn hết và chúng ta cũng không dám làm như vậy...

- Tôi thành tâm mong trung tá thành công... - Lê Như Hùng chép miệng - Mơn trớn một lò lửa bừng cháy, một bãi chông kín mít, một tổ ong đang vỡ... Tôi e trung tá tự tin hơi nhiều. Mà dù cho trung tá thành công, Kiến Hòa cũng chỉ là một tỉnh nhỏ, không nghĩa gì so với cả nước Cộng hòa của chúng ta... Tôi từng nói với tướng Williams khi ông thị sát nơi đây. Tôi nói: Kiến Hòa chỉ là cái dạ dày bị loét, có thể bị ung thư nữa. Nhưng nói không chỉ tự tạo ra căn bệnh hiểm nghèo đó cho nó. Nó phải hứng mọi thức ăn từ mồm, sự lọc lừa của lưỡi, sự nhai nghiền của răng... Cắt phăng phần loét của dạ dày thì cứ làm, song đừng nguyền rủa nó...

Giọng Lê Như Hùng - một sĩ quan từng được Diệm nâng đỡ, chỉ huy Thủy quân lục chiến, binh chủng rất kiêu ngạo - càng lúc càng chán chường.

- Chẳng lẻ người ta phải cắt cái mồm? - Luân hỏi, hóm hỉnh.

- Thế trung tá nghĩ rằng người Mỹ vốn thực dụng lại rung đùi ngâm thơ Longfellow (1) sau khi chi hàng núi tiền cho chúng ta? Năm 1958, tôi tường trình về Phủ tổng thống những khả năng xấu đang ngấp nghé nhận chìm chúng ta. Tham mưu biệt bộ gửi trả bản tường trình đó - tôi nói rõ, lúc bấy giờ trung tá đang phụ trách chiến dịch "Cơn hồng thuỷ" - với lời phê dốt nát: bi quan! Tôi phải rời Kiến Hòa chính vì cách điều khiển của chính sự dốt nát đó. Bây giờ, họ lấy tôi làm vật tế thần và tạ tội với người Mỹ... Trung tá có thể có vận may hơn tôi, trung tá là người nhà của Tổng thống! Giá như Phủ tổng thống gửi kèm lời phê nông cạn kia cho tôi vài chục khẩu đại bác!

- Đại bác không bắn được dân biểu tình! - Luân nheo mắt.

- Bắn được! Miễn dám bắn. - Cựu tỉnh trưởng sôi nổi hẳn - Napoléon nổi tiếng nhờ dám hạ nòng đại bác bắn vào đám biểu tình!

- Và, vì vậy, ông ta càng nổi tiếng hơn ở Waterloo, ở Borodino (2) cuối cùng im tiếng ở Sainte Hélène (3), chơi vơi ngoài Đại Tây Dương...

- Xin vô phép ngắt lời trung tá... Đại bác không phải loại chuyên dùng đàn áp biểu tình, song chính trị lại là sở đoản của bọn nhà binh - trung tá đừng giận, kể luôn trung tá - và hơn nữa, của cả chế độ chúng ta. Chọn lựa cái le moins mal (4), tôi nghiêng về cái khẩu đại bác!

- Chưa chắc tôi đã nên cơm cháo gì ở đây? - Luân thân ái ngồi cạnh cựu tỉnh trưởng - nhưng trách nhiệm được giao không thể thoái thác. Trước trách nhiệm, tôi cũng như anh thôi, không dính với chuyện gia đình. Chính phủ yêu cầu tôi bình định Kiến Hòa. Tôi nhận với điều kiện tôi không bị gò bó để đạt yêu cầu bình định. Tôi nghĩ chúng ta không thiếu đại bác, ngay ở Kiến Hòa. Xem qua sổ chi đạn đại bác, Kiến Hòa không kém tỉnh nào cả. Nhưng, đất cứ mất, biểu tình cứ tăng, có lẽ đại bác và biểu tình cũng lên song song. Tôi sẽ bắt cả hai cùng xuống!

Lê Như Hùng đứng lên:

- Tôi mong trung tá thành công tuy rằng dứt khoát tôi không tin. Dù sao, tôi cũng áy náy đã đào xới bằng đạn đại bác để trúng tá phải san lấp...

- San lấp trên mặt đồng ruộng không khó lắm! - Luân cười.

- Đúng! Tôi hy vọng trung tá san lấp những cái hố trong lòng người.

Luân thấy mến tay tỉnh trưởng bộc trực này.

- Anh có dặn tôi điều gì không?

Cưu tỉnh trưởng ngẫm nghĩ một lúc:

- Có! Trung tá nên cẩn thận với gã thiếu tá Vọng... Thứ ma cô ma cạo hạ đẳng! Gã chơi với James Casey, có vẻ là dân của CIA. Tống Văn Tình nói với tôi.

Tống Văn Tình, như Géo Nam ở Vĩnh Long, xuất thân từ Rédacteur (5) ngành cảnh sát Pháp - vốn là trưởng ty công an Kiến Hòa, nay bị thay, chỉ còn là phó ty.

- Anh không giao cho tôi được một nhân mối nào trong nội bộ Việt Cộng sao? - Luân hỏi ướm.

Lê Như Hùng đưa tay lên trời:

- Tôi biết có một nhân mối quan trọng. Nhưng, thằng thiếu tá Vọng nắm. Nhân mối trao cho nó một tài liệu gì đó - nghe đâu nhờ cái tài liệu đó, nó được hậu thưởng.

- Tài liệu gì? - Luân hồi hộp.

- Thú thật, tôi ghét những thứ giấy tờ... Nghe Tống Văn Tình nói, tài liệu nghị quyết của Cộng sản Bắc Việt...

Luân suýt "à" một tiếng, nhưng kịp kiềm chế.

Anh bắt tay Lê Như Hùng khá chặt.

- Một điều tôi muốn nói trước khi chia tay: Nếu Hội đồng an ninh Quốc gia có những nhận xét xấu về anh thì không phải do tôi... Trái lại!

- Tôi tin trung tá!

----------

(1) Nhà thơ nhân bản Mỹ (1807-1882)

(2) Những nói Napoléon đại bại

(3) Nơi Napoléon bị đày và chết

(4) Cái ít xấu hơn.

(5) Biên tập viên - một ngạch trật trung cấp cảnh sát.

VII.

Nguyễn Đình đánh máy

Luân ngụ tại ngôi nhà hai tầng quét vôi vàng, kiểu kiến trúc đồng loạt các công sở xây dựng vào những năm đầu thực dân Pháp chiếm Nam Kỳ. Ngôi nhà ngó ra sông Bến Tre, một chi lưu của sông Cửu Long, trong khuôn viên rợp tàn cổ thụ, tường bao bốn phía. Đằng sau là tòa hành chính, nơi làm việc của tỉnh trưởng.

Dung không theo Luân xuống đây - cô cần tiếp tục ở cương vị cũ: Văn phòng Tổng nha cảnh sát Quốc gia. Người thân tín còn lại của Luân là Thạch. Cho tới bây giờ, Thạch vẫn chưa hề hay biết thân phận thật của Luân. Lòng trung thành của Thạch đối với Luân tất nhiên sâu hơn nhiều so lúc anh mới về ở cạnh Luân, đó là lòng trung thành của một người giúp việc lâu ngày cảm phục và yêu mến chủ. Vợ Thạch thường nhắc anh chăm sóc Luân "như chăm sóc cha, anh ruột của mình". Thạch hiểu liền ý vợ: đạo lý ở đời phải vậy. Không phải Luân mà vợ Thạch căn dặn Thạch dòm trước ngó sau chung quanh Luân. "Ổng là người ngay, làm việc theo lẽ phải, thiếu gì người ghét, muốn hại ổng". Vợ Thạch gợi ý chung chung, còn Thạch sát Luân: nên tiếp nhận lời khuyên của vợ theo ý nghĩa cụ thể: Sở nghiên cứu chính trị, An ninh quân đội, có thể cơ quan tình báo Mỹ nữa không ưa trung tá. Việt Cộng thì khỏi nói.

Còn ông Ngô Đình Nhu - ông tỏ ra bồ bịch với trung tá mà tại sao gã Hoa kiều Ly Kai cứ thậm thò thậm thụt săn tin trung tá hoài? Mỗi lần Thạch báo với Luân về thái độ khả nghi của Ly Kai thì Luân chỉ cười nhẹ: "Kệ gã!". Ông trung tá có thể bỏ qua gã Hoa kiều, chớ Thạch thì đời nào!

Đến Bến Tre, Luân lấy lái xe tại chỗ - chuẩn úy Võ Văn Tập, đã phục vụ trung tá Lê Như Hùng. Tập quê ngay tại thị xã, chưa vợ con, trước là học sinh. Cha Tập, đốc học một trường quận nay hưu trí, mẹ chuyên nghề bánh mứt. Hai mươi sáu tuổi, Tập thuộc dạng đẹp trai, ít nói, hiền. Tuy nhiên, Thạch vẫn áy náy: gã lái xe có đôi mắt khá sắc, nhất là khi gã liếc Luân. Cái vố trung sĩ Toàn chưa hết ám ảnh Thạch - mỗi lần Luân cởi trần, vết thẹo trên vai khiến Thạch điếng người.

Dinh tỉnh trưởng được phân đôi: Luân và Thạch ở tầng trên, tầng dưới thuộc các sĩ quan tiếp cận tỉnh trưởng. Tất cả có bốn đại úy và một trung úy: đại úy chỉ huy đội bảo vệ tỉnh trưởng; trung úy phụ trách truyền tin; đại úy chỉ huy trưởng Bảo an tỉnh; đại úy tham mưu trưởng tỉnh; đại úy thư ký riêng của tỉnh trưởng. Chung Văn Hoa và Nguyễn Thành Động, chỉ huy trưởng và tham mưu trưởng tỉnh, ban ngày làm việc ở Sở chỉ huy đặt ở làng Sơn Động trên đường đi Hàm Luông, ngay khu vực sân bay, chiều tối về nghỉ tại đây. Trong năm sĩ quan đó, Hồ Nhựt Thanh phụ trách truyền tin là người Bến Tre.

... Luân đang nghỉ trưa. Thật sự, anh chỉ chợp mắt một thoáng thôi. Từ khi nhận nhiệm vụ, Luân phải làm việc ngày đêm. Anh hoàn toàn nhận thức khá rõ khó khăn của mình trong tình hình cực kỳ phức tạp của tỉnh và chính tình hình phức tạp ấy càng đẩy anh vào vị trí phức tạp hơn. Đúng, Kiến Hòa không phải Bình Dương. Ở Bình Dương, mọi việc chưa rõ ràng, chiến dịch "Cơn hồng thủy" mở giữa một vùng mà cuộc đấu tranh vũ trang của nhân dân vừa chớm, anh dễ dàng che giấu hành động tiếp trợ phong trào. Còn ở Kiến Hoà, hình thức vũ trang không còn dừng ngang mức tự vệ mà đồng bào đã sử dụng nó như một phương tiện tấn công. Nói cách khác, chiến tranh thực sự đã triển khai trên một diện rộng và với một cường độ dồn dập. Anh em Diệm - Nhu - và chắc chắn cả Mỹ nữa - muốn mượn bàn tay anh triệt hạ phong trào đấu tranh lên đến cao độ của nhân dân Bến Tre. Anh bắt buộc phải vắt óc tìm cách sao cho vừa lòe được Sài Gòn, vừa hỗ trợ cho Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh.

Một băn khoăn khác không nhỏ, là cái gã mặt mũi phẳng phiu, đôi mắt giảo hoạt ở Cồn Ốc. Tự nhiên, liên kết với điều trung tá Lê Như Hùng thổ lộ, Luân bắt đầu nghiêng về khả năng "nghị quyết 15" lọt vào tay CIA qua con đường này. Một tên nội gián - và nếu thiếu tá Hùng không huênh hoang, thì hắn là một huyện ủy viên. Có phải hắn không? Hay hắn chỉ là đầu mối? Liên lạc từ hôm điện đài bị bom chưa nối lại được. Anh và Dung không có cách nào báo về cấp trên trừ phi chính cấp trên cho người móc. Đọc báo hôm nào Luân cũng lục lạo phần nhắn tin ở trang chót. Chẳng thấy.

Chuông điện thoại reo. Nhu nói chuyện với anh. Hẳn phải có cái gì thật bức thiết, Nhu mới gọi cho anh giờ này.

- Alô! Chào anh. Tôi nghe đây... - Luân nói.

- Anh biết tin Nam Hàn chưa? - Giọng Nhu mất bình tĩnh.

- Việc ông Lý Thừa Vãn đó, phải không?

- Đúng! Ông ta bị đưa đi an trí ở Hạ Uy Di (1) ... - Giọng Nhu càng mất bình tĩnh hơn. - Salaud! (2) Tụi nó dựa vào đám sinh viên, lấy cớ chống bầu cử gian lận...

Luân theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình Nam Triều Tiên từ khi anh chưa rời Sài Gòn. Nhưng anh không ngờ sự kiện đó xúc động Nhu đến như vậy.

- Không chỉ ở Nam Hàn, Thổ Nhĩ Kỳ cũng găng. Menderes (3) bị lật đổ... Các chính phủ hợp hiến đều bị lật đổ, mỉa mai thật, không do Cộng sản... Ở Thổ, chính là quân đội.

Nhu cáu quá, lần nữa văng tục: Merde!(4)

Luân không biết phải đối đáp sao cho ổn. Quả thần kinh dinh Độc Lập bị chấn động. Bây giờ bất cứ hành vi nào của Mỹ nhằm gò cương bầy ngựa kéo xe cho đúng hướng đều được anh em Diệm - Nhu tiếp nhận như mũi dao đâm vào họ.

- Anh thấy thế nào? - Nhu sốt ruột, giục Luân... - Ta cần làm gì?

- Tôi đồng ý với anh đó là sự tráo trở. Song không phải người ta có thể tuỳ ý thọc tay vào bất cứ đâu và bao giờ cũng được yên lành cả... Ông Lý Thừa Vãn, ông Menderès có cái nhược của các ông ấy... - Luân chọn lựa từng lời.

- Anh có thể về Sài Gòn chiều nay không? - Nhu hỏi đột ngột.

- Anh cần tôi gấp sao?

- Thôi... - Nhu ngần ngừ - Hôm khánh thành khu trù mật Thành Thới, tôi sẽ gặp anh... Công việc thế nào?

Cuộc điện đàm chấm dứt. Luân tư lự rất lâu. "Một ngày đột biến bằng mười năm" Luân nhớ tới lời của một nhà cách mạng. Câu hỏi "Ta cần làm gì?" của Nhu cũng chính là câu Luân tự hỏi...

Ngay chiều hôm đó, Luân ra sân bay đón tướng Mỹ Mac Garr. Anh chưa từng quen viên tướng 3 sao sắp thay tướng Samuel T. Williams này. Điều mà anh để ý là Mac Garr mới đặt chân lên Sài Gòn ngày hôm kia. Có vẻ Kiến Hòa bận tâm phái đoàn quân sự Mỹ hơn đâu hết. "Công thức thay đổi", ít ra cũng một phần - Luân suy nghĩ. Số nhân viên quân sự, khí tài chiến tranh, ngân sạch quân sự cùng với Mac Garr nhất định sẽ tăng lên kéo theo hiệu quả là tiếng nói của người Mỹ nặng cân hơn trước, không riêng lĩnh vực quân sự, quyền lực chính trị của ông Diệm hiển nhiên cũng bị thu hẹp nếu người Mỹ vẫn còn dùng ông.

Hóa ra không phải một mình Mac Garr và tuỳ tùng đến Bến Tre: Đại tá người Anh, Thompson, nổi tiếng như chuyên gia cừ khôi chống du kích ở Mã Lai cùng đi với Mac Garr.

Chủ và khách bắt tay nhau. Thompson nồng nhiệt - thật ra ông ta tự hiểu vai vế của mình tại Việt Nam bên cạnh người Mỹ. Mac Garr hờ hững. "Thị trường chứng khoán đồng dollar lên" - Luân nghĩ thầm. Thay vì ngó thẳng viên quan đầu tỉnh Việt Nam, tướng Mac Garr, ngay khi còn trên cầu thang chiếc Dakota, chăm chú - bày tỏ cho mọi người biết là ông chăm chú - bày tỏ cho mọi người biết là ông chăm chú - quan sát khu vực sân bay và Sở chỉ huy Bảo an tỉnh.

- Bây giờ thì tôi hiểu vì sao các ông thua tại đây, tại tỉnh Kiến Hòa... - Đó là câu mở miệng đầu tiêng của Mac Garr, khi mọi người vào Sở chỉ huy Bảo an, ngồi giữa phòng khách. Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lễ, người làm nhiệm vụ lễ tân đưa khách xuống Kiến Hòa che nỗi ngượng ngùng bằng cách lấy khăn tay lau cặp kiếng đen. Đại tá Thompson tế nhị liếc nhìn trần thiết trong phòng. Các sĩ quan tùy tùng Mỹ im lặng chờ đợi chủ tướng phán nốt nhận xét, biết đâu không trở thành bài luận văn quân sự đăng trên tờ Stars and Stripes (5). Đại tá Chung Văn Hoa, chưa nghe trôi chảy tiếng Anh, nhờ đại úy Nguyễn Thành Động dịch và nghe xong, anh xẻn lẻn. Nguyễn Thành Động trái lại, nhún vai:

- Tướng quân nói không đúng!

Anh nói tiếng Anh. Mac Garr sửng sốt. Bởi trước mặt ông ta, một đại úy nhỏ thó, cách biệt với ông ta về mọi phương diện: cấp chức, tuổi tác, thân thể...

- Đại úy tham mưu trưởng bảo sao? - Mac Garr cố tự chủ, nhưng câu hỏi vặn vẫn đầy âm sắc chỉ huy.

- Chúng tôi chưa thua, thưa tướng quân... - Đại úy Động không lẩn tránh cái nhìn trịch thượng của Mac Garr cũng như cái nhìn sợ hãi của Nguyễn Ngọc Lễ, giọng đĩnh đạc.

- Chưa thua? - Mac Garr giả bộ ngạc nhiên - Chưa thua mà sân bay, sở chỉ huy được bảo vệ kỹ đến mức tôi không tài nào đếm xuể bao nhiêu chiến hào và rào kẽm gai...

Mac Garr, sau đó, cười. Đại úy Động cắn môi, lờ cái liếc cảnh cáo "Im!" của Nguyễn Ngọc Lễ.

- Thưa tướng quân, thói quen của các vị chỉ huy cao cấp là phải tìm một lời khiển trách nào đó mỗi khi gặp cấp dưới. Rủi cho tướng quân, lời khiển trách của tướng quân thiếu chính xác. Hơn nữa, từ biểu hiện phòng thủ của căn cứ mà không quân đội nước nào được coi thường, tướng quân lại mở rộng thành nhận xét bao quát về thắng bại của một chiến trường, tôi hoàn toàn không thể hiểu!

- Anh phải hiểu! Bắt buộc anh phải hiểu! - Mac Garr quát to, mặt đỏ nhừ - Các anh không được quyền chui tọt vào chăn, lẩn tránh Vixi như con đà điểu... Các anh phải lùng sục. Hiểu chưa, anh nhóc? Trường võ bị nào dạy anh như vậy? Saint Cyr hả?

- Thưa tướng quân. - Động lạc giọng - Nếu có thì giờ, mời tướng quân đi lùng sục với tôi. Xin nhớ cho: đi bộ, chớ không phải lùng sục bằng máy bay. Có cần trình báo với tướng quân những vết thương trong người tôi không? Ngay vị chỉ huy của tôi - Động trỏ Luân, tự nãy giờ bình thản theo dõi cuộc đối đáp, nhiều lần cười mỉm trước những cái ra hiệu của Nguyễn Ngọc Lễ bảo anh "tốp" thuộc hạ lại, - trung tá tỉnh trưởng cũng mang vết thương chí mạng. Thưa tướng quân, tôi là đại úy Nguyễn Thành Động, có tên có tuổi, chớ không phải anh nhóc nào đó. Còn tướng quân muốn biết những kiến thức quân sự của tôi thu lượm từ đâu thì xin thưa: tôi tốt nghiệp khóa đào tạo tham mưu cáo cấp Fort Bragg tại Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ!

Trong khi tranh luận, Động luôn luôn giữ thế của một sĩ quan cấp úy trước một vị tướng. Thái độ nghiêm túc đó đã góp phần thắng lợi cho anh.

Mac Garr quả lúng túng. Sự diễu võ dương oai của ông đập lại ông. Đại tá Thompson châm thuốc mà ai cũng thấy ông cố che nụ cười chế giễu rất "ăng lê"

- Đại úy ngồi xuống! - Luân thấy đến lúc cần can thiệp - Thưa tướng quân, tôi xin phép được tường tình tình hình trong tỉnh...

Luân cầm gậy, đứng trước bản đồ.

- Xin lỗi trung tá tỉnh trưởng! - Mac Garr đưa tay ngăn Luân, giọng bỗng dịu dàng - Một câu hỏi ngắn: đại úy Nguyễn Thành Động là em của trung tá?

Rõ ràng là viên tướng Mỹ chưa rứt khỏi đại úy Động.

- Thưa tướng quân, không! Chúng tôi cùng họ nhưng khác quê. Tôi sinh ở Vĩnh Long, còn đại úy Động ở Kiến An, Bắc Việt. Trường hợp trùng họ khá phổ biến tại Việt Nam...

- Dẫu sao tôi cũng phải ngỏ lời khen đại úy Động! - Mac Garr rời chổ ngồi đến bắt tay Động - Dũng cảm!

Chính nhờ lối xử sự khôn ngoan đó mà Mac Garr lấy lại được tư thế trong suốt thời gian nghe Luân.

- Tôi muốn nêu một vấn đề... - Thompson đọc những ghi chú trong quyển sổ tay, khi Luân nói xong - Thưa trung tá, như trung tá phân tích, tính chất của tình hình tỉnh Kiến Hòa khá đặc biệt. Đặc biệt hơn Mã Lai, nơi tôi đối đầu với Cộng sản. Ở Mã Lai, Cộng sản lập căn cứ trong rừng... Cô lập Cộng sản với dân ở Mã Lai không khó lắm. Tôi muốn nghe trung ta nói suy nghĩ của mình về chính sách của chính phủ tại Kiến Hòa trong đặc điểm tình hình như vậy...

Luân ra chiều suy nghĩ. Anh không suy nghĩ về nội dung vấn đề do Thompson nêu mà tính xem nên trả lời như thế nào có lợi hơn hết - không phải với Thompson, chính là với Mac Garr.

- Thưa đại tá, tôi phải nói lời đầu tiên là cám ơn đại tá. Tôi đã nghiên cứu - nghiên cứu chứ không chỉ đọc - các bài viết của đại tá liên quan đến cuộc chiến tranh chống du kích Cộng sản Mã Lai. Rất bổ ích. Trong thế giới tự do, đại tá là nhà quân sự đi trước một bước trên lĩnh vực này... - Luân tiếp tục rào đón.

- Trung tá vì cảm tình mà nhận xét thiên lệch đấy! - Thompson thích quá, đưa đẩy.

- Phải chăng dựa vào kinh nghiệm của đại tá huân tước Thompson mà Việt Nam thực hiện được chính sách khu trù mật? - Mac Garr hỏi.

- Có lẻ tôi không cần giấu giếm quan điểm cá nhân về chính sách khu trù mật. Khu trù mật không là biện pháp hay nhất, ít ra cũng tại Kiến Hòa... - Luân đã xác định chiến thuật. Câu hỏi của Mac Garr gợi cho anh cái ý là người Mỹ vốn nghèo nàn kinh nghiệm chống du kích, so với người Anh ở Mã Lai thì người Mỹ chậm hơn nhiều ở Philippin, nên rất tự ái về mô hình "ăng lê" trên bất cứ lĩnh vực nào, đặc biệt lĩnh vực quân sự - Tất nhiên là một quân nhân, tôi chấp hành chính sách đó vô điều kiện, đồng thời, với ý thức trách nhiệm tôi từng trình bày với Tổng thống nước tôi một vài mặt hạn chế của nó...

- Trung tá có thể nói rõ hơn không? - Mac Garr sốt ruột.

- Thưa tướng quân, tôi sắp nói... Mã Lai và Nam Việt khác nhau. Cộng sản Mã Lai sống trong rừng - hoặc chủ yếu dựa vào rừng. Địa bàn của Cộng sản ở Nam Việt, trái lại, trong dân. Cộng sản Mã Lai sao chép phương thức hoạt động ngoại nhập chỉ thích hợp với những đất nước đất rộng, dân đông. Cộng sản Nam Việt linh hoạt trong việc chọn lựa phương thức. Phong trào Cộng sản Mã Lai cách bức với thế giới Cộng sản còn Nam Việt là một phần của nước Việt Nam mà phần kia theo chính thể nào, các ngài đã rõ. Sau cùng, phong trào Cộng sản Nam Việt thoát thai từ một phong trào dân tộc mạnh mẽ, điều mà Mã Lai không có. Ở Mã Lai, chủ tịch Đảng Cộng sản là một người Mã Lai, phó chủ tịch là một người Ấn Độ và Tổng bí thư - Trần Bình - một người Trung Quốc. Có thể còn vài điểm dị biệt nữa, nhưng ta hãy dừng ở những luận cứ cần thiết. Mã Lai thành công khi tách được dân chúng với Cộng sản trên địa lý. Ở chúng tôi, Cộng sản tồn tại thậm chí ngay giữa thủ đô thì khu trù mật khó mà đạt hiệu quả cách ly đó. Thú thật, ở Kiến Hòa, rất phức tạp đối với chúng tôi trong phân biệt một người dân với một Việt Cộng nếu chỉ theo các tiêu chuẩn ở Mã Lai: có vũ khí hay không - không nhất thiết người Cộng sản nào cũng vũ trang; có chống chính phủ bằng lời nói hay không - nếu thế thì khu trù mật đúng là để nhốt Cộng sản bởi không chỉ riêng Cộng sản bất bình chính phủ...

Mac Garr nghe rất nghiêm túc, hình như ông bảo một đại tá ghi chép lời của Luân.

- Thế thì theo trung tá, thực chất của tình hình Nam Việt là gì? - Mac Garr hỏi - Tôi đọc kỹ, rất kỹ, phát biểu của ông Ngô Đình Diệm trong dịp ngày đầu năm cổ truyền nước các ông. Ông Nhu nói đến một tình thế chiến tranh mặc dù ông ấy tránh dùng từ chiến tranh. Hay, như nhà báo Helen Fanfani: "bù lu bù loa" một cách cường điệu?

- Là những quân nhân, chúng ta dể đánh giá các hiện tượng theo định kiến. Từ lâu rồi chiến tranh không còn mang nghĩa thuần túy quân sự, như chúng ta từng đọc trong các tác phẩm của các nhà chiến lược kinh điển. Chẳng hạn, đã có thuật ngữ "chiến tranh lạnh". Chẳng hạn, "chiến tranh cân não"

- Thưa trung tá - Thompson nói, giọng trào phúng - để làm cho ngôn ngữ phong phú, tôi đề nghị trung tá gọi cuộc chiến tranh ở Nam Việt là Chiến tranh đặc biệt.

Mac Garr gật gù:

- Chúng ta không loại trừ sự tìm tòi những thuật ngữ bao quát được một hiện thực nào đó... Mời trung tá nói tiếp...

- Vấn đề cốt lõi ở nước Cộng hòa chúng tôi là chính trị. Chính trị, vũ khí thông dụng nhưng cơ bản. Chính trị tức là dân. Chúng tôi không sợ một sự can thiệp quân sự từ bên ngoài mà sợ các bùng nổ từ bên trong. Thẳng thắn mà nói, tình hình tạm thời xấu. Hiện nay không thể không liên quan một phần đến một số chính sách đã qua của chúng tôi. Tỷ như nạn hà lạm. Tỷ như sự hạn chế dân chủ...

- Và chế độ gia đình trị! - Mac Garr bất thần buông một câu dọa dẫm.

- Vâng! Gia đình trị, Thiên Chúa giáo trị. Trung bộ trị... - Luân phải ứng lập tức - Nếu những cái đó là thật...

- Tôi cám ơn trung tá. Thông tin và bình luận của trung tá đặc biệt có lợi cho chúng tôi. Bây giờ chúng ta đi sâu vào một số vấn đề quân sự và dẫu sao chúng ta cũng không thể khước từ. Chiến tranh gì - quy ước hay đặc biệt - đều đòi hỏi có quân đội, đồn lũy và trang bị. Trung tá cho biết dự định xây dựng lực lượng ở Kiến Hòa trong năm 1960 và vài năm tiếp theo...

Đáp lại đòi hỏi của Mac Garr, đại úy Nguyễn Thành Động cho căng lên một loạt biểu đồ và anh thuyết trình, đầy tự tin.

- Đại úy Động nắm vững kiến thức tham mưu lắm!

Mac Garr nghe một lúc, bảo khẽ thiếu tướng Nguyễn Ngọc Lễ, qua một sĩ quan phiên dịch. Mac Garr muốn xỏ Lễ: Fort Bragg ưu việt hơn Saint Cyr. Mac Garr đâu biết là Lễ chẳng học trường võ bị nào ráo!

Sau buổi làm việc ở Sở chỉ huy, dùng cơm xong, Mac Garr cùng đoàn tùy tùng đi thăm một đơn vị Bảo an, nghiên cứu vũ khí và khí tài, chứng kiến một đoạn diễn tập ngắn.

Trước khi lên máy bay, ông ta vỗ vai Nguyễn Thành Động, nói vài lời phủ dụ, bắt tay Luân thật chặt:

- Tổng thống Ngô Đình Diệm đã không lầm khi giao cho ông trọng trách tại đây. Tôi hy vọng giữa cá nhân chúng ta có mối quan hệ. Tôi sẵn sàng tiếp trung tá nếu trung tá thấy cần, vào lúc nào, tùy trung tá... Trung tá thành công ở Kiến Hòa thì Nam Việt lưu giữ tôi được lâu ở cương vị Trưởng phái bộ quân sự Mỹ. Nước Mỹ biết ơn trung tá. - Mac Garr nheo mắt. Luân hiểu câu nói hàm xúc ấy: Mỹ lo lắng phải dính líu qua sâu về quân sự ở Việt Nam...

Các sĩ quan cùng đi với Mac Garr cũng tỏ ra trọng thị Luân. Nguyễn Ngọc Lễ thì rõ ràng không thích cấp dưới lại trội lên như vậy.

- Anh bớt nói chính trị đi! Lo mà dẹp Việt Cộng. - Thiếu tướng Lễ ra vẻ kẻ bề trên, dặn Luân.

- Đại úy cừ thật! - Luân khen Động, khi khách vãn.

- Chính bây giờ em mới thấy bản lĩnh của trung tá... Qua trung tá, em tự nhận xét mình còn trẻ con. Với mấy thằng Mỹ, đánh phải ra đánh. Đánh rất quân tử chứ không tiểu khí như em... Còn cái thằng đại tá Anh nữa... Kinh nghiệm chó nhá mà cũng bày đặt dạy thiên hạ!

Luân rất vui. Động nhất định có ích... Người không vui là đại úy chỉ huy trưởng Bảo an tỉnh, Chung Văn Hoa...

----------

(1) tức Hawaii

(2) Đồ bẩn thỉu!

(3) Adnan Menderes (1899-1961), thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ (1950-1960).

(4) Đồ chó!

(5) Báo Sao và Sọc của quân Mỹ ở Thái Bình Dương - sao và sọc lá quốc kỳ Mỹ.

VIII.

Nguyễn Đình đánh máy

Do thiếu tá Lưu Kỳ Vọng giục Luân ký tên vào bảng danh sách gồm 147 người "can án chính trị" theo luật 10-59, phải chuyển sang Trung tâm cải huấn mà Luân quyết định trực tiếp kiểm tra trại tạm giam của Ty công an sáng nay. Trại nằm một góc trong chu vi ty, cách dinh tỉnh trưởng chừng trăm bước.

Luân bỏ trọn ngày đọc hồ sơ từng can phạm. Đại khái, có thể chia hồ sơ làm hai loại: một, can phạm tự khai - khá mạnh lạc - những tội trạng của mình. Trong loại thứ nhất, lời khai thường mơ hồ, bất nhất và nhiều điểm vô lý - Luân hiểu đó là vì mớm cung hoặc cưỡng cung. Loại thứ hai có thể gồm ba hạng: hạng non gan, chịu tra tấn kém, phun hết những gì cần để đỡ đòn, thường hay nói lố hoặc đổ trút trách nhiệm vào cấp cao hơn hoặc người chưa bị bắt; hàng trình bày quá trình tham gia phong trào Việt Cộng của bản thân hết sức chi tiết, thậm chí dám nhận những trách nhiệm quan trọng như du kích, tuyên truyền viên, đôi người còn vỗ ngực tự xưng là đảng viên, cán bộ cấp huyện, cấp tỉnh... những thứ dẫn họ đến máy chém theo luật 10-59.

Gần như tất cả can phạm bị bắt từ tháng 9, tháng 10 năm 1959 đến giữa năm, lúc Luân lãnh nhiệm vụ, nghĩa là vào thời điểm phong trào bạo lực quần chúng rộ lên ở Bến Tre. Tại sao cựu tỉnh trưởng Lê Như Hùng không giải quyết? Câu hỏi của Luân được phó Ty công an Tống Văn Tình giải đáp: Trung tá Lê Như Hùng không tin vào hồ sơ, nhưng ông lại lảng tránh đụng độ với trưởng Ty công an - người có thế lực, được thiếu tướng Là, tổng giám đốc Tổng nha và thiếu tướng Mai Hữu Xuân, phụ trách bình định ở Bộ tổng tham mưu tin cậy, có mối quan hệ chặt với James Casey... Khi được Luân hỏi ý riêng của Tống Văn Tình, viên công chức gần như suốt đời phục vụ ngành mật thám, một trong những đứa con còn sót lại của mật thám Pháp trong ngành công an hiện thời, đã thổ lộ: Gì thì gì, vẫn phải có một chút lý...

Sự đối kỵ của Tình - ai mà biết Tình đố kỵ Vọng vì đơn thuần nghề nghiệp hoặc cá nhân ganh ăn hay còn có nguyên nhân sâu xa nào nữa - giúp Luân rất nhiều. Chính Tình hé cho Luân một chi tiết: theo luật hiện hành, hễ can phạm không ra tòa thì phải qua cải huấn, mà đã qua cải huấn thì tỉnh trưởng không còn quyền đối với họ - các trung tâm cải huấn chịu hệ thống dọc, đứng đầu ở Trung ương là đại tá Trần Vĩnh Đắt. Tống Văn Tình còn nói: Thiếu tá Lưu Kỳ Vọng ra khẩu lệnh - thà bắt lầm còn hơn thả lầm; đã bắt thì không thả; đã bắt thì người bị bắt phải có tội; không tội thì điều tra viên chịu tội thay! Vọng thường khoe đó là phương ngôn của ông cố vấn Ngô Đình Nhu.

Luân đọc rõ ý định của Tống Văn Tình. Thằng cha này nhất định còn dính líu với Phòng nhì Pháp, chơi trò "khích tướng" bẩy Luân tranh chấp với công an và với cả Ngô Đình Nhu. Không sao!

Luân bảo Tống Văn Tình nộp cho anh toàn bộ danh sách những người bị bắt, số đã thả, số "mất tích", số còn giữ. Tống Văn Tình báo cáo: số bị đánh chết hoặc thủ tiêu không nhiều, song không ít - tổng cộng 9 tháng chừng ba chục. Số thương tật vì bị tra tấn thì rất đông, tính hàng nghìn. Số được thả cũng hàng nghìn, trừ vài trường hợp nhờ thân thế, hầu như phải đút lót.

... Luân bước chậm rãi theo hành lang trại tạm giam. Nói chung, trại tạm giam có nơi nằm giữa những gian phòng thoáng sạch. Tất nhiên, Lưu Kỳ Vọng không thể lừa được Luân - do Luân quyết định kiểm tra trại giam mà gã phải bày bố như thế này. Qua mỗi phòng, Luân dừng lại khá lâu. Cái đập vào mắt Luân là giữa số đông còn xương với da, mỗi phòng còn vài người béo ị. Luân nghĩ liền đến những hồ sơ rành mạch... Luân qua một phòng danh cho nữ can phạm thì nghe trẻ sơ sinh khóc. Một chị, có lẽ xấp xỉ 30 đang cho con bú. Chú bé - chắc sinh độ một tuần trở lại - khóc ré và chẳng có gì khó hiểu: người mẹ không thể vắt cho con một giọt sữa.

Luân bảo nhân viên ty - anh ta ôm cả chồng hồ sơ theo Luân - tìm lai lịch người mẹ. Lê Thị Hai, dân làng Định Thủy, can tội "chứa chấp Việt Cộng". Người Việt Cộng mà chị chứa chấp không ai khác hơn là chồng chị, cha của thằng bé còn đỏ hỏn.

- Anh nhà hiện đang ở đâu? - Luân hỏi chị Lê Thị Hai.

Luân cố gắng lắm mới không nghẹt thở khi nghe người phụ nữ trả lời:

- Mấy ông bắn chết rồi còn hỏi làm gì?

- Mở cửa! - Luân ra lệnh.

- Mời chị ra! Từ giờ này, chị được tự do... - Luân bảo, giữa sự ngỡ ngàng của cả phòng giam và luôn số đi theo anh, nhất là của Lưu Kỳ Vọng. Gã cau mày trước quyết định đột ngột này.

- Trình trung tá! - Gã nói - Tôi đề nghị trung tá không nên làm như vậy... Ở đây, toàn Việt Cộng nguy hiểm.

Luân chưa kịp phản ứng thì một bà - có lẽ tuổi phải trên 60, tóc bạc, gầy guộc - đã lớn tiếng:

- Ai là Việt Cộng nguy hiểm, ông chỉ coi? Tôi từng tuổi này, làm sao theo Việt Cộng nổi? Thủy quân lục chiến mấy ông kéo vô Bình Khánh, cứ nhè nhà nào nuôi heo thì đề án tử là Cộng sản để bắt heo. Tôi là Việt Cộng, bị tội nuôi con heo mà không chịu cho các ông giựt...

- Má tên gì? Ở đâu? - Luân hỏi. Anh nhớ trường hợp anh gặp trên Dầu Tiếng.

- Úy! - Bà già kêu lên thảng thốt - Ông chánh chủ tỉnh đừng xưng hô làm vậy... Tôi là Phạm Thị Lượm, ấp chợ làng Bình Khánh... Tôi chưa nói hết với ông chánh ty mật thám...

Luân tức cười quá: Bà già gọi chức tước của anh và Vọng y như hồi Tây... - mà gọi như vậy cũng đúng thôi.

- Ở khám nữ này, đố các ông kiếm cho ra một Việt Cộng... Còn mấy ông muốn bỏ tù tụi tôi thì các ông cứ ghi đại, ai cũng Việt Cộng! - Bà già vẫn sang sảng - Tôi nói thiệt, ông chánh ty mật thám mới đúng là Việt Cộng!

Càng nghe bà già nói, Luân càng thích. Bà già chắc chắn là nòng cốt của địa phương hoặc có con em đi cách mạng.

- Tôi là Việt Cộng? - Lưu Kỳ Vọng quắc mắt - Bà ăn nói ẩu tả...

- Vậy chớ nếu ông không làm Cộng sản sao ông bắt bừa, đánh đập ác đức bà con? Ông xúi bà con theo Việt Cộng! - Bà già không nao núng.

- Cho tôi xem hồ sơ má đây! - Luân bảo anh nhân viên. Đọc xong, hồ sơ gồm có mỗi tờ giấy lấy cung, không có chứng cứ gì.

- Thả má ra một lượt với chị Hai! - Luân ra lệnh.

- Tôi sẽ xét hết trường hợp từng người, ai vô tội sẽ được tự do. - Luân tuyên bố dõng dạc. Cả khám nữ nhìn anh lạ lùng.

- Ông Tống Văn Tình! - Luân chỉ thị cụ thể - Ông giải quyết mọi thủ tục, trả giấy tờ cho chị Hai, cho má Lượm, cấp tiền xe và tiền ăn đường cho chị và má... Chút nữa, tôi ký giấy, để hai người về tới nhà trước trời tối...

Luân lầm lũi bước tiếp. Nhưng được vài bước, anh quay ngoắt trở lại:

- Nếu trong người chị có thương tích, xin nói rõ, chúng tôi lo điều trị cho chị... Chị đừng nghi ngờ, không ai đụng đến chị... Anh ở nhà có được chôn cất tử tế chưa? Nếu chị muốn, cứ làm đơn thưa vụ anh nhà bị giết, chúng tôi sẽ xét... Hôm nay không tiện thì hôm khác, chị không cần mang đến mà gửi theo nhà dây thép, cũng được...

Hết dãy phòng giam, Luân chợt bảo Lưu Kỳ Vọng:

- Ông trưởng ty cho tôi thăm nơi giam số bị bắt sau khi tôi nhận nhiệm vụ...

Rõ ràng, Lưu Kỳ Vọng choáng váng, gã hoàn toàn không ngờ tình huống này. Thấy Vọng luống cuống, Luân gắt:

- Thiếu tá nghe tôi nói không?

Chẳng đặng đừng, Lưu Kỳ Vọng ra lệnh mở một cửa ngách. Vừa qua khỏi cửa, Luân đã ngửi thấy mùi tanh tưởi. Một khu nhà lợp tôn lụp xụp, ẩn sau chuồng xí. Phòng rộng không quá mười thước vuông nhốt ngót hai chục người - mình đầy máu. Luân quen mặt khá nhiều: dân Cồn Ốc. Anh sang phòng kế - nhỏ hơn. Và anh dường bị sét đánh: vợ Hai Sặc thoi thóp, hai người phụ nữ đang quạt cho bà.

Luân xông tới trước mặt Lưu Kỳ Vọng:

- Cái gì? Ông cắt nghĩa coi...

Lưu Kỳ Vọng lùi xa, mặt không còn chút máu.

- Ông trưởng ty, ông thật cả gan! Ông ngỡ rằng chức tỉnh trưởng của tôi để làm trò giỡn, phải không?

Theo lệnh của Luân, nhân viên mở cửa. Anh bước hẳn vào trong. Vợ Hai Sặc mở mắt lờ đờ.

- Cô em gái đâu rồi? - Luân lay vợ Hai Sặc.

- Bên kia! - Vợ Hai Sặc phều phào - Ở dưới hầm...

Luân quày quả ra.

- Chổ nào? - Anh hỏi trỏng Lưu Kỳ Vọng.

Cô Rô bị còng cả tay chân trong xà lim rộng bằng chiếc quan tài âm xuống đất, dưới một bóng đèn điện cực sáng, cỡ hai trăm nến.

- Tôi bảo đưa cô gái vào bệnh viện chạy chữa, ông đem cô vào đây! - Luân nghiến răng - Ông sẽ phải trả lời trước tòa án đặc biệt về tội cố tình không chấp hành lệnh của cấp trên, cố tình gây bất mãn trong dân chúng... Bà già hồi nãy nói đúng!

- Thưa... - Lưu Kỳ Vọng lắp bắp.

- Tôi sẽ nghe ông sau! - Luân cắt ngang - Bây giờ, ông đưa cô gái, bà mẹ cô ấy, hai người đàn bà vào bệnh viện ngay. Ông cũng cho chuyển số người bị giam riêng ra ngoài, tôi sẽ đọc hồ sơ của họ và có ý kiến giải quyết nội hôm nay...

Luân đứng chờ mọi mệnh lệnh của anh được chấp hành xong mới rời khu trại giam. Ngỡ là tai qua nạn khỏi, Lưu Kỳ Vọng lấy lại đôi chút tinh thần và để chứng tỏ mình là người biết nhận lỗi, gã trực tiếp gọi điện cho bệnh viện mang xe cấp cứu đến chở mẹ con bà Hai Sặc. Nhưng Luân chưa buông tha gã. Anh bảo:

- Hôm ở Cồn Ốc, tôi quyết định bắt bốn nhân viên công an. Ông giam họ ở đâu? Tôi muốn gặp họ.

Lưu Kỳ Vọng chết lặng.

- Sao? Ông lại không thi hành lệnh của tôi! - Luân cau mày.

- Dạ, đã thi hành... - Vọng sợ quá, hối hả trả lời - Mời trung tá theo tôi...

Luân kịp thấy Vọng ra hiệu cho một nhân viên công an và tên này rảo bước.

- Anh kia! - Luân gọi giật tên công an - Anh khỏi đi trước...

Thế là cả đoàn trở lại văn phòng ty. Luân đoán là có điều gì mờ ám đây nhưng nhất thời chưa đoán ra.

Họ lên bậc thang. Tầng trên ngôi nhà đặt văn phòng ty gồm ba phòng lớn. Một, nơi làm việc của trưởng ty - đồng thời là nơi họp mật. Một, chỗ ở của trưởng ty - gã sống một mình, vợ con vẫn còn tại Sài Gòn. Một, là nơi gã đưa Luân vào.

Cửa mở hoác. Tiếng cười ồn ào. Khi Vọng xuất hiện ngoài cửa, một người nào đó thét to: - Vọng, mày chơi không? Tao thua sạch túi rồi... Đ.m..., bị mấy con điếm này mà tao xui...

Vọng không kịp ra hiệu cho cả bọn. Trước mắt Luân, một sòng bạc đang hồi sát phạt, tiền ùn đống, mấy cô gái mặc hớ hênh ngồi vòng ngoài và một tốp khác thì ngất ngưởng quanh mâm rượu. Luân nhận ra ngay mấy tiên công an bị anh đấm sặc mũi hôm nọ.

Lập tức, gian phòng lắng xuống. Chẳng tên nào có thể ngờ tỉnh trưởng mò lên đây.

- Anh kia là ai? - Luân trỏ một người cao quá khổ, áo không cài nút.

- Dạ, trung úy Bình, trưởng đồn Thành Triệu... - Vọng trả lời.

- Ông ta bị bắt? - Luân hỏi tiếp.

- Thưa không... Ông ta có dịp đến ty, gặp vui nên xà vào...

- Còn đây? - Luân trỏ một người tác roi roi, mặc sơ mi lụa sọc.

- Dạ, đại úy Mẹo, trưởng phòng điều tra của ty... Ông ta cũng lên chơi thôi.

- Còn các cô này? - Luân hỏi và nói luôn - Gái điếm?

Nghe Luân nhắc tới mình, các cô co rút sau lưng những gã đàn ông, thật ra không thể che kín các cô nổi, bời họ cũng cố làm cho bé nhỏ...

- Thật tôi không ngờ! - Luân ném một câu đánh giá chung, quay xuống lầu, chân nện mạnh bậc thang.

Chiều hôm đó, Luân mời số người bị biệt giam đến dinh tỉnh trưởng. Anh yêu cầu họ khai báo tường hợp bị bắt, tra tấn... và sau đó ký quyết định trả tự do cho tất cả. Mỗi nạn nhân nhận được tiền tàu xe. Cũng chiều hôm đó, trung úy Bình đồn trưởng Thành Triệu bị phạt một tuần trọng cấm và đại úy Mẹo bị ngưng chức, chờ cứu xét. Cả hai bị ghép vào tội "giao du với can phạm, cùng can phạm truỵ lạc ngay nơi công sở". Tốp công an bị bắt ở Cồn Ốc phải vào trại biệt giam.

Luân dành trọn ngày hôm sau giải quyết những người trong bảng danh sách cải huấn. Cuộc điểm danh đã giúp Luân kiểm tra lần nữa điều anh phát hiện qua hồ sơ. Như vậy, số đông nhất là dân thường - họ dính dáng đến phong trào nhưng không phải là người chỉ huy, cũng có mười trường hợp đáng nghi, song công an không phăng ra manh mối. Luân xếp tất cả vào phần "phóng thích". Trong loại thứ hai, Luân chú ý những người tự khai như cán bộ Cộng sản chính cống - ai cũng da dẻ hồng hào. "Cho mấy đứa cò mồi này ra tòa". Luân xếp chúng sang một bên. Nhưng vẫn còn quá ít. Gần 150 can phạm, chẳng lẻ chỉ chọn được có năm, bảy người? Luân tìm trong hạng mà anh đoán là non gan, mất khí tiết. Được thêm 15 người nữa. Tạm ổn.

Lễ phóng thích tổ chức ngay sân trại giam. Dân chúng địa phương không hay biết gì nhưng phóng viên báo chí nước ngoài lại có mặt khá đông. Trước giờ, Henlen Fanfani đưa một người Mỹ râu tóc màu hung đến chào Luân. Anh ta là Victor Gray, phóng viên ảnh của tờ Newsweek - chồng của Fanfani.

- Hân hạnh! - Victor Gray bắt tay Luân - Tuy hôm nay mới gặp ông song Henlen giúp tôi làm quen ông từ lâu...

- Victor không biết ghen, ông kỹ sư đừng ngại! - Fanfani đùa. Cả ba cười hồ hởi.

- Ông bắt đầu một trắc nghiệm nữa, phải không? - Fanfani vẫn liến thoắng.

- Một trong những người mà tôi luôn luôn đề phòng là cô, cô Helen thân mến! - Luân thân mật khoát vai Fanfani và kéo Victor Gray cùng bước lững thững theo rìa sân - Cô thích đi xa hơn suy nghĩ của người khác trong các bài báo thiên về phân tích tâm lý...

- Tôi sẽ không bao giờ gắn cho ông bất kỳ một tư tưởng nào mà ông không có... Ông cố gắng chống đỡ cho chế độ của ông Diệm đứng vững. Tôi sẽ viết như vậy. Tất nhiên, ông cho phép tôi được bình luận về ý định của ông, tức là bình luận về tính hiện thực của những cố gắng ấy...

- Ông Gray có thấy mình có một người vợ đặc biệt sắc sảo về chính trị không? - Luân hỏi vui Victor và ngầm bảo Fanfani là anh không thích tranh luận hôm nay.

- Tất nhiên là có! - Gray xác nhận - Giữa chúng tôi, bao giờ cô ấy cũng lấn át.

Fanfani không cãi, cô đột ngột hỏi Luân bằng tiếng Việt:

- Bà kỹ sư không ở Kiến Hòa? - Cô nói luôn - Chồng tôi không biết một tiếng Việt nào cả...

- Sắp tới giờ, xin hẹn gặp lại cô Helen Fanfani và ông Victor sau buổi lễ... - Luân rời hai người, rảo bước lại chiếc bạn kê trên thềm, dành cho tỉnh trưởng.

"Can phạm" ngồi chồm hổm thành nhiều hàng, mỗi người mang gói hành lý riêng. Ai cũng đinh ninh sau mấy lời hăm he của tỉnh trưởng, tất cả được tống lên những chiếc xe bít bùng, chở đến một phương trời nào đó - gọi là trại cải huấn - nơi mà số phận họ phó thác cho may rủi. Sẽ chịu tra tấn tinh thần và thể xác dai dẳng, có thể nói là bất tận, nếu sống sót. Và sống sót cũng thân tàn ma dại. Tiếng tăm các trại cải huấn đã khá lừng lẫy để mọi người hiểu "đi cải huấn" còn rùng rợn hơn ra trường bắn. Bởi vậy, mọi người im lặng. Họ chẳng để ý đến viên tỉnh trưởng đang ba hoa.

- Tôi cho các người ít nhiều tham dự vào những cuộc chống đối chính phủ Việt Nam Cộng hòa do Ngô Tổng thống lãnh đạo... Không ai bị bắt oan cả. Theo luật 10-59, đáng lẻ các người phải ra tòa. Tuy nhiên, chính phủ khoan hồng, bởi các người kém học, bị xúi giục, chưa gây tội ác. Thừa lệnh Tổng thống, tôi nhắc các người từ nay chăm lo làm ăn...

Luân nói tới đây thì khắp sân xao động. "Can phạm" ngó nhau và ngó anh.

- Đây là lần cuối cùng chính phủ ban ân huệ. - Luân vẫn tiếp tục nói - Nếu bị bắt lần nữa, các người đừng oán trách... Tôi đảm bảo các người được tự do làm ăn. Bất kỳ ai ức hiếp các người, cứ tố cáo với tôi. Hễ đủ bằng chứng, tôi sẽ trị thẳng tay. Tôi nhắc lại: tỉnh Kiến Hòa phải được cai trị bằng luật pháp!

Tuy ý của Luân đã rõ, song mọi người vẫn chờ đợi ở tỉnh trưởng câu nói quyết định. Và, đây là câu nói đó:

- Kể từ giờ này, những ai có tên sau đây được trở về nhà mình... Ai không đủ tiền bạc, chính phủ sẽ giúp...

Đứng khá xa đám đông mà Luân và các nhà báo nghe rõ tiếng rầm rì đột ngột lan nhanh, phó Ty công an Tống Văn Tình gọi tên từng người. Mỗi người nhận lệnh phóng thích mang chữ ký của tỉnh trưởng, các giấy tờ bị giữ trước đây, kể cả tiền bạc, tư trang. Tống Văn Tình liền miệng nhắc: "Xem coi đủ các thứ chưa? Ai còn thiếu, cho biết". Tất nhiên không ai khiếu nại - việc quan trọng nhất là thoát nhanh khỏi nơi đây.

Mỗi người giữ một thái độ khác nhau khi rời Ty công an: người lặng lẽ, người liếc Luân một cách bàng quan, người nhìn anh với vẻ khó hiểu, người cố giấu không để nhà báo chụp rõ mặt, người khinh khỉnh, người khẽ gật đầu cám ơn...

- Chừng mươi phút nữa thôi, ông trở thành đối tượng nghiên cứu của dân chúng toàn tỉnh Kiến Hoà... - Fanfani bảo Luân.

- Và, qua ảnh của Victor Gray, bài của Helen Fanfani, chính giới Mỹ sẽ mang "con quái vật" Nguyễn Thành Luân lên bàn mổ... - Luân đáp lại, hài hước.

- Trong chính giới Mỹ cũng có những cái đầu tỉnh táo. Ông không bị cô lập đâu! - Fanfani bác lại - Để ông không còn đất tấn công tôi, tôi nói thêm: Ngay cả trong CIA cũng không phải ai đều theo Mac Carthy (1) cả.

- Tôi thử ủng hộ ông - Victor nói - Tôi lấy được một số ảnh rất có lợi cho ông. Mặc dù phương pháp của ông chưa thuyết phục tôi... Dân chúng và Việt Cộng ở đây không ngô nghê. Trước tiên, họ đánh một dấu hỏi trên việc làm của ông. Ai có lợi trong trường hợp này? Những người nhà quê bị bắt vô cớ, họ có quyền về nhà, và viên tỉnh trưởng bỗng trở thành ân nhân không mất tiền! Làm sao có thể giản dị như thế được?

Victor hoàn toàn không hiểu rằng Luân rất sung sướng nghe phân tích của anh ta...

Sân vắng lần. Sau cùng, còn sót hai mươi mốt người.

- Các người không được thả! - Luân bảo, trước vẻ mặt không lấy gì sợ hãi của hai mươi mốt người đó - họ sẽ sang trại cải huấn - tức là họ chuồn ra theo ngã hậu.

- Các người cũng không qua trung tâm cải huấn! - Luân nói, gằn giọng - Tôi ký giấy truy tố các người, những nhân viên Cộng sản chính cống...

Thái độ dửng dưng của số tù còn lại tan biến tức khắc. Sao cớ sự ra như vậy? Họ đảo mắt tìm trưởng Ty công an. Lưu Kỳ Vọng không dám nhìn họ.

- Tỉnh Kiến Hòa chưa lần nào thiết lập tòa án quân sự đặc biệt... - Luân nói tiếp - Máy chém chưa lưu động tới đây. Đó là điều phi lý.

Có người khóc. Có người nấc. Cảnh sát lùa họ vào trại biệt giam...

*

Báo cáo của thiếu tá Lưu Kỳ Vọng.

Kính gởi thiếu tướng Tổng giám đốc cảnh sát quốc gia.

Trình thiếu tướng,

Thiểm ty thấy có bổn phận trình lên thiếu tướng Tổng giám đốc tình trạng rất kỳ lạ sau đây xảy ra ở Kiến Hòa trong vòng chưa đầy tháng nay:

Từ khi thay trung tá Lê Như Hùng làm tỉnh trưởng tỉnh Kiến Hoà, trung tá Nguyễn Thành Luân giải quyết công việc theo một đường lối khác thường, đang gây xôn xao trong giới chức tỉnh và xáo trộn quy tắc lâu năm của thiểm ty, vốn là quy tắc do Tổng nha hướng dẫn. Ông Luân can thiệp quá sâu phần chuyên môn của Ty công an, hơn nữa, ông trực tiếp ký lệnh phóng thích đến 151 can phạm, tất cả đều xong hồ sơ về tội đích thân hoặc a tòng hoạt động Việt Cộng trong tỉnh. Mặt khác, ông lại ký lệnh tống giam và truy tố ra tòa án quân sự khá đông nhân viên công an, kể cả một số mật báo viên và nhân viên đặc biệt của chúng tôi, cách chức và giam cứu trung úy đồn trưởng Thành Triệu thuộc hệ cảnh sát đặc biệt, cách chức và truy tố đại ủy trưởng phòng điều tra của ty về những tội không lấy gì làm nghiêm trọng.

Hiện nay, nhân viên cộng lực tỉnh đều bất mãn, giữa lúc mà bọn Việt Cộng đẩy mạnh hoạt động. Đó là nguy cơ lớn. Nhiều vị đầu ngành trong tỉnh không hài lòng chính sách của trung tá Nguyễn Thành Luân, như đại úy Chung Văn Hoa, chỉ huy trưởng Bảo an, nhưng sợ thế lực của ông Luân nên không dám công khai phản đối.

Thiểm ty khẩn cấp mật báo để thiếu tướng tường và mong thiếu tướng trình với Hội đồng an ninh quốc gia và Tổng thống nguyện vọng của quan chức Kiến Hòa là chính phủ sớm rút trung tá Nguyễn Thành Luân khỏi trách nhiệm hiện nay, ngõ hầu tránh cho Kiến Hòa rơi vào tình thế xấu hơn.

Thiểm ty cũng xin lưu ý thiếu tướng là trong thời gian chưa dài lắm kể từ khi trung tá Luân được bổ xuống Kiến Hòa, chúng tôi ghi nhận số lượng tấn công và quấy rối của Việt Cộng tăng gấp ba lần so với trước. Chúng kiểm soát nhiều trục lộ bộ và thủy then chốt, trong đó có chợ Thơm, Hương Mỹ, An Định... Tỉnh lỵ Trúc Giang bị bao vây, ban đêm Việt Cộng mít tinh ngay cầu Ba Lai, cầu Chẹt Sậy và tự do chè chén giữa chợ Mỹ Lồng, cách trung tâm Trúc Giang không xa.

Đính kèm bản đồ chiến sự trong ba tuần mới nhất, bản đồ vùng Việt Cộng kiểm soát hoàn toàn, kiểm soát ban đêm, bảng danh sách 151 can phạm được phóng thích, bảng danh sách 27 nhân viên bị tống giam và truy tố.

Sau chót, một hiện tượng khiến thiểm ty vô cùng nghi hoặc: Trung tá Luân hết sức quan tâm đến số mật báo viên mà chúng ta gài trong hàng ngũ Việt Cộng, nhất là điệp viên mang bí số J5 - ông ta nhiều lần hỏi dò thiểm ty.

Tờ trình này gởi riêng cho thiếu tướng, mong thiếu tướng hủy khi đọc xong, bởi sẽ khó khăn cho thiểm ty nếu tiết lộ tới tai trung tá Luân! Vợ trung tá Luân đang làm việc ở phòng bí thư Tổng nha.

Xin thiếu tướng nhận nơi đây lòng trung thành tuyệt đối của tôi...

Trúc Giang, ngày ... tháng... năm 1960

*

... Báo cáo nói là gởi riêng cho thiếu tướng Nguyễn Văn Là nhưng cả Mai Hữu Xuân, Fishel đều có. Hơn nữa, Dương Tái Hưng cũng nhận được một bản sao bằng chụp ảnh...

Về phần Luân, anh biết báo cáo đó khá trễ: Ngày 16-7, khi dự lễ khánh thành khu trù mật Thành Thới, Ngô Đình Nhu trao cho anh. Đó là bản chính, thiếu tướng Là chuyển báo với Nhu, không bình luận. Nhu cũng không ghi chú như thói quen một chi tiết nào trong báo cáo.

Lễ khánh thành xong. Nhu đáp trực thăng cùng Luân về tỉnh lỵ. Họ trao đổi kế hoạch thêm một khu trù mật nữa, khu Thới Thuận, nằm sát biển, cách huyện lỵ Bình Đại chừng mươi cây số.

- Tôi biết quan điểm chung của anh về chính sách khu trù mật, - Nhu bảo Luân - song Tổng thống quyết định đích thân khánh thành một cái của Kiến Hòa, cho nên anh phải chú ý...

Luân trầm ngâm một lúc:

- Tôi sẽ đảm bảo an toàn cho Tổng thống. Nhưng xin lỗi anh, tôi không tin vào kết quả của khu trù mật về lâu dài. Theo tôi đó là một chủ trương nguy hiểm, chẳng những mất lòng dân, thiếu hiệu quả cô lập Cộng sản, mà còn giúp Cộng sản bám chặt hơn nữa, đưa Cộng sản tiếp cận ta hơn...

- Trước kia, nghĩa là vào giữa năm 1959, tôi mê tín kinh nghiệm Mã Lai của người Anh. - Nhu bộc lộ suy nghĩ của anh ta rất chân thành - Bây giờ, tôi thấy tôi lầm... Tuy nhiên, chúng ta chưa thể xóa một chủ trương lớn, được giới thiệu rộng rãi trong dư luận quốc tế, vẫn còn đợi tác dụng chiến thuật và tâm lý ở một số nơi trong nước. Vả lại, Tổng thống chưa đổi ý, mặc dù Tổng thống đã nói đến việc từ nay phải lo củng cố hơn là xây thêm khu trù mật. Ở Kiến Hòa, tốt nhất là anh giữ đừng cho khu trù mật Thành Thới tan rã, xây dựng khu Thới Thuận kịp khánh thành vào tháng 10 theo lệnh của Tổng thống, đồng thời thực hiện phương hướng, bình định như anh dự kiến... Mỗi ngày qua, tôi nghiêng hơn về chính sách của anh. Có thể trong vài tháng tới, sẽ mở hội nghị toàn quốc bàn công tác bình định. Tôi hy vọng anh sẽ giới thiệu kinh nghiệm cùng thành tích của Kiến Hòa...

Nhu nói tới đây, vừa cười vừa rút trong cặp ra một tờ giấy đánh máy:

- Tìm tòi bao giờ cũng rắc rối... Chuyện quả trứng của Christophe Colomb (2).... Anh xem đây.

Luân đọc tờ giấy có chữ đỏ bên trong: Confidential (3) - Báo cáo của thiếu tá trưởng Ty công an Kiến Hòa Lưu Kỳ Vọng gởi thiếu tướng Nguyễn Văn Là. Đọc xong, Luân cười lạt, trả lại cho Nhu.

- Anh giữ! Nên "tẩm quất" tay này một trận... - Nhu bảo.

- Tôi chưa báo với anh về thiếu tá Vọng. Tôi thấy chưa cần quấy rầy anh. Vả lại, xáo trộn nội bộ trong lúc này không hay lắm... - Luân thở dài.

- Coi kìa! - Nhu kêu lên - Tôi thừa hiểu, dù tôi chưa biết chi tiết... Sao anh có vẻ bực bội? Gã Vọng này không hiền đâu... Người của Mai Hữu Xuân!

- Không chỉ của Mai Hữu Xuân! Anh biết tại sao tôi quan tâm đến tay mật vụ mang bí số J5? Bây giờ, tôi mới biết nó mang bí số J5, chứ trước thì Vọng giấu biệt.

- Chính tôi định hỏi anh việc đó. - Nhu chăm chú nghe.

- Anh nhận được một nghị quyết của Trung ương Cộng sản, gọi là nghị quyết 15 chưa?

Nhu cười:

- Được rồi... Tôi có mang theo đây, nếu anh chưa có, tôi đưa anh một bản...

- Anh nhận được từ bao giờ? Do đâu? - Luân hỏi, sốt ruột. Một số dự đoán của anh đúng hay sai tùy thuộc câu trả lời của Nhu.

- Hôm kia... Bộ tổng tham mưu chuyển sang, tài liệu tịch thu trong một cuộc hành quân ở Cai Lậy.

Nghe Luân thở ra, Nhu kinh ngạc:

- Anh thấy có điều gì không bình thường? Tài liệu đây...

Luân nhận tài liệu, lật vội vàng ở trang chót:

- Nghị quyết thông qua cuối năm 1959, mãi tới nay mới đến tay anh... Anh không lạ sao?

- Tôi cho là Cộng sản lưu hành nghị quyết có phần hạn chế... Nhưng, cơ quan tình báo ta cũng kém... - Nhu nói, mắt vẫn không rời Luân.

- Tôi biết chắc chắn: người Mỹ có nghị quyết này trước ta ít ra cũng ba, bốn tháng...

- Điệp viên của Mỹ ở khắp nơi. - Nhu không tỏ vẻ hăm hở nữa - Có thể tình báo của họ ở Moscow, ở Bắc Kinh kể cả ở Hà Nội lấy được...

- Rất tiếc, Mỹ nhận tài liệu ở Việt Nam Cộng hòa, hơn nữa, ở Kiến Hòa...

- Thế sao? - Nhu sa sầm mặt - Đại sứ Mỹ hay cô Fanfani bảo anh?

- Không chỉ có hai người đó... Nhưng họ nói là họ có một nghị quyết quan trọng của Cộng sản. Tôi tìm ra nguồn cung cấp. Thằng cha hay con mụ mang bí số J5 trao tài liệu cho thiếu tá Vọng và ông ta lờ anh.

Nhu lắc đầu:

- Chưa logique (4) lắm! Thiếu tướng Là không giấu tôi...

- Nếu thiếu tướng Là cũng như anh, nghĩa là cũng bị "bịt mắt" thì sao? - Luân cười mỉm.

- Chà! Thằng Vọng... - Nhu gầm gừ.

- Anh có thể lần mối: ai được trao tài liệu, ngoài tình báo Mỹ?

- Mai Hữu Xuân có không? - Nhu hỏi.

- Tôi nghĩ là có!

Nhu về Sài Gòn. Luân tư lự với những ngã rẽ đột ngột trong bước đường phát triển của miền Nam. Chính phủ Ngô Đình Diệm sợ nghị quyết chuyển hướng đấu tranh của Cộng sản thì ít mà sợ nhiều hơn lối đi vòng vèo của những tờ giấy... Bắt tay Luân tại sân bay, Nhu nói, đầy ý nhị:

- Nguyên tắc éliminateire (5) người ta định chơi trò bipartie (6) tất nhiên một partie (7) phải ra rìa... Tại sao ta không chơi trò đó? Mong anh suy nghĩ...

Làm sao chuyển những biểu hiện mới này cho lãnh đạo? Luân gọi Dung - cô ấy phải gặp Sa...

Thiếu tá Lưu Kỳ Vọng dường như không có xương sống khi gã bắt gặp ngay trên bàn viết của tỉnh trưởng bản mật báo do chính gã ký tên - không phải một bản sao. Thế là xong đời! Gã thầm trách mình không đủ khôn để đo lường sức vóc của đối thủ: thiếu tướng Là chưa bằng cái móng chân của Luân.

- Chắc ông rõ, tôi gọi ông đến để nghe ông giải thích về cái này... - Luân đẩy báo cáo về phía Vọng - Tôi đủ chứng cớ đưa ông ra toàn hoặc tống giam ông. Tôi đã không làm như vậy bởi tin rằng sớm muộn gì rồi ông cũng hiểu. Thật đáng buồn, ông không hiểu. Có lẽ tôi phải nói thẳng với ông: thiếu tướng Mai Hữu Xuân, thiếu tá James Casey nhận được tài liệu nghị quyết 15 của Cộng sản do ông gửi, trong khi đó, cấp trên tại chỗ của ông là trung tá tỉnh trưởng Lê Như Hùng và cấp trên dọc của ông là thiếu tướng Nguyễn Văn Là không nhận được... Ông biết đó, bây giờ tôi không cần mất công đưa ông ra tòa. Tôi có quyền xử bắn ông như đối với mọi điệp viên nước đôi... Tôi cho ông cầu cứu Williams Porter, Fishel hay cả Mac Garr sắp thay Williams hoặc ai mà ông thấy đủ sức cứu ông... Tôi sẵn lòng chờ ba hôm trước khi trói ông vào cột.

Thiếu tá Vọng ngỡ rằng sự khuất phục của gã đã cứu gã. Gã khai tuốt luốt mối quan hệ của gã với Mai Hữu Xuân và CIA, thuận miệng, gã khai luôn việc gã được Mai Hữu Xuân ra lệnh bắt cóc Luân hồi năm 1955. Lần đầu tiên, Luân nghe những tiếng lóng: Pénalty, Franc direct... chỉ dùng trên sân cỏ. Bây giờ Luân biết J5 là ai: Nguyễn Văn Côn, huyện ủy viên Mỏ Cày, huyện đội phó. Còn tay mà Luân nghi ở Cồn Ốc là chi ủy viên xã Thạch Phú Đông, trưởng công an xã, tên Hiếm.

Vọng được tiếp tục làm việc.

----------

(1) Một nhân vật Mỹ chống Cộng mù quáng đến nỗi thành "chủ nghĩa Mac Carthy"

(2) Christophe Colomb, người tìm ra Tân thế giới, trong cuộc gặp gỡ với thân hữu, đố mọi người đặt quả trứng đứng. Không ai làm được. Ông đập một đầu trứng và quả trứng đứng. Mọi người cười ông: Thế thì dễ. Ông đáp: Khó là sự tìm tòi ban đầu.

(3) Mật.

(4) Hợp lý

(5) Nguyên tắc loại trừ.

(6) Song phương

(7) Một bên.

IX.

Nguyễn Đình đánh máy

Dung đến Bến Tre trước hôm quốc khánh 26-10. Đây là lần đầu Dung đến nơi làm việc của chồng. Cô rất thích cảnh rừng dừa bạt ngàn êm đềm một màu xanh, sông nước trùng trùng của Bến Tre. Luân đưa vợ đi thăm mộ cụ Đồ Chiểu - di tích duy nhất còn có thể thăm được một cách tuyệt đối an toàn.

- Anh tiếc không đi với em tới Cồn Ngao, Bảo Thạch, cửa Khâu Băng... - Luân âu yếm bảo vợ. Từ khi yêu Dung, anh được Dung truyền cho cách cảm thụ quê hương từ một khía cạnh nữa - cái đẹp thiên nhiên và dấu vết của người đi trước. Dung từng ao ước: Thế nào cũng theo Luân đến Cồn Ngao để thấm thía nỗi buồn của tác giả Lục Vân Tiên - "Ngùi ngùi mây bạc cõi Ngao châu"... Nguyễn Đình Chiểu đã mở đầu bài thơ khóc Phan Thanh Giản như vậy. Bảo Thạch, cái làng nhỏ "bờ biển Nam" nơi "kẻ học trò già họ Phan" an nghỉ - Dung giúp Luân hiểu về "Chín chữ lòng son tạc" là chín chữ khắc trên mộ bia Phan Thanh Giản theo di chúc của ông, được cụ Đồ Chiểu trân trọng nhắc... Không đưa Dung đi những nơi cố ước, Luân như tự thấy mình có lỗi, khiến Dung phải an ủi anh: Thế nào cũng có dịp...

Tình hình nước Lào mấy tuần nay bận tâm chế độ Sài Gòn. Đại úy Kong Lee, tiểu đoàn trưởng một tiểu đoàn Dù Lào tiến hành đảo chính chống lại chính phủ phái hữu thân Mỹ ở Vạn Tượng, liên minh trên thực tế với Pathét Lào, đòi thi hành đường lối trung lập. Cái mà Luân rút ra kết luận là thế lực tư sản dân tộc ở Lào vẫn còn một sức mạnh nào đó, cộng với thế lực thân Pháp vẫn chưa buông tay, họ núp dưới bóng của nhà vua, hòa hoãn với Pathét Lào... Trong một bối cảnh cụ thể, một tiểu đoàn đủ làm nên đại sự. Đại úy Kong Lee ám ảnh Luân đến mức Dung phát sợ:

- Tình hình Lào khác tình hình ta; phe hữu phản động chia rẽ, thực lực không hơn Pathét Lào bao nhiêu; phe thân Pháp còn ảnh hưởng trong nhiều giới, xu hướng độc lập trung lập trước thực tế hai phe tả, hữu ngang sức có điều kiện phát huy thanh thế; đóng được vai trò nghiêng về bên nào thì bên đó thắng, họ có lãnh tụ và lợi dụng được uy tín nhà vua và tôn giáo... Mỹ chưa phải độc chiếm Lào.

Luân vuốt tóc vợ:

- Anh biết như em. Nhưng ở ta, xét từ một căn bản khác đâu có kém thuận lợi hơn Lào, nhất là xét về thế lực Cách mạng. Nghị quyết 15 nói tới nhiều khả năng.

- Em thấy anh nên xin ý kiến các anh... - Dung không yên tâm. Luân cười:

- Tất nhiên!

Nói thế, nhưng cả hai đều nóng ruột. Chưa liên lạc được với A.07 hoặc anh Sáu Đăng, mà cũng không thấy các anh móc Luân. Sa chưa cho hẹn. Luân nghĩ tới Quyến, thậm chí Lê Khánh Nghĩa, chỉ huy phó Bảo an Tây Ninh - những đầu cầu nối với lãnh đạo. Dung kiên quyết phản đối, vì như vậy là quá khinh xuất, vi phạm nguyên tắc...

Giữa lúc hai vợ chồng Luân lật bề mặt bề trái sự kiện Lào thì Ngô Đình Nhu xoáy mắt vào một tụ điểm: binh chủng Dù đảo chánh ở Lào - Nhu vốn nghi ngại "đứa con cưng của Tổng thống" từ khi Dù thành một lữ đoàn hùng mạnh. Cho nên, nhân một số tiền đồn ở Kontum bị Việt Cộng tấn công, anh ta phái đại bộ phận lính Dù lên tiếp viện...

... Khán đài lễ quốc khánh đặt ngay trước cổng dinh tỉnh trưởng. Cả Nam Việt được lệnh tổ chức thật rầm rộ lần thứ 5 ngày khai sinh nền Đệ nhất Cộng hòa. Cũng như các tỉnh, Kiến Hòa tổ chức trước một ngày, ngày 25-10, để hôm sau, các quan chức đầu tỉnh còn về thủ đô chung vui với Tổng thống.

Chương trình gồm: phát biểu của tỉnh trưởng, đáp từ của dân quân chánh, múa lân, hội chợ, diễn kịch. Đêm, dạ tiệc do làng An Hội đãi...

Chào cờ xong, Luân lên lễ đài, sắp sửa đọc bài diễn văn sẳn. Dung ngồi hàng ghế đầu. Luân mở xấp giấy, trước khi đọc, khẽ liếc vợ, mỉm cười. Bỗng anh bắt gặp vẻ mặt kinh hoàng của Dung cùng tiếng thét thất thanh của cô: Lựu đạn! Thật ra, Luân cùng một lúc nghe thấy tất cả những thứ đó: Vẻ mặt trắng nhợt, tiếng thét và cái nhoài người như muốn vọt lên lễ đài của Dung, tiếng rú và bước nhảy vụt tới của Thạch, quả lựu đạn lăn lộc cộc, sự náo loạn của sân lễ - hằng trăm người vừa hô hoán vừa nhào xuống đất... Tuy nhiên, nhanh hơn hết vẫn là Luân. Anh chộp quả lựu đạn ném ngược ra phía sau, bên trong vòng rào dinh tỉnh trưởng, đồng thời ghì Dung vào lòng, xô Thạch té xấp... Mọi người chờ tiếng nổ. Không có. Lựu đạn lép. Hú vía.

Thủ phạm bị bắt liền tại trận. Một cậu học sinh. Một cậu học sinh mà Luân biết mặt, biết tên. Cuộc mít tinh tiếp tục, nhưng không khí thật căng thẳng.

Cách nay năm hôm, công an tỉnh bắt một thiếu niên lảng vảng trước dinh tỉnh trưởng. Lê Ngọc Thường, học sinh đệ tam trường tỉnh, con của bà Ngô thợ may. Công an quả quyết Thường đo đạc khoảng cách từ lề đường đến nơi sẽ đặt lễ đài - hễ có lễ thì bao giờ lễ đài cũng đặt sát rào dinh tỉnh trưởng, còn dân chúng đứng từ lề đường. Thường khai: cậu ta rình một con sóc trên ngọn cây sao - quả cậu ta cầm chiếc giàn thung và túi quần nhét nhiều sỏi. Công an không tin mà Luân cũng không tin. Cậu bé mặt mày sáng sủa, trả lời trôi chảy các câu hỏi - sự thú nhận gián tiếp nó đã được sửa soạn những câu trả lời từ trước. Dù sao, rình một con sóc trước dinh tỉnh trưởng vãn không phải là trò chơi của cậu học sinh sắp thi tú tài phần thứ nhất, hơn nữa, cậu quá đĩnh đạc. Luân ra lệnh thả Thường với lời khuyên: Lo học. Công an gọi bà Ngô đến ty giao bà chăn giữ thằng bé. Hôm sau bà Ngô hớt hãi trình với ty: Thường bỏ học trốn mất.

Và, cậu bị bắt quả tang. Sau phần lễ chính thức, Luân bảo mang Thường đến dinh tỉnh trưởng. Anh muốn đích thân hỏi cung Thường.

- Tại sao em định giết tôi? - Luân hỏi, ôn tồn.

Thường nín lặng. Đôi mắt thông minh ngó thẳng Luân, môi hơi cười cợt. Lưu Kỳ Vọng nổi đóa.

- Mày không có lưỡi hả? Trung tá hỏi sao mày không trả lời?

Thường ném cho Vọng cái liếc khinh miệt, rồi tiếp tục im lặng.

- Trung tá để nó cho tôi! - Vọng thở khò khè - Ngữ này không mềm xương không bỏ tật láo...

- Em nói đi! - Luân vẫn ôn tồn - Tại sao? Tại sao em ném lựu đạn vào tôi?

Thường không nói. Lưu Kỳ Vọng nhảy tới, thộp ngực Thường:

- Nói! - Gã giơ cao tay.

Luân vội ngăn gã:

- Đừng, thiếu tá!

Vọng quay về chỗ ngồi, hầm hừ:

- Tại trung tá không cho đánh, nó lừng! Tôi nói thiệt, một cái lên gối, nó khai tới ông bà ông vải liền... Nghe tao hỏi: Đứa nào biểu mày quăng lựu đạn, lựu đạn lấy ở đâu?

- Nói đi em, tại sao em muốn giết ông Luân? - Thùy Dung hỏi, dịu dàng.

- Tại ghét! - Thường mãi mới nói và là một câu cụt lủn.

Luân phì cười:

- Tại sao ghét tôi?

- Ác ôn, ai mà không ghét! - Thường trả lời tuy rắn rỏi song hoàn toàn kiểu trẻ con.

- Tôi ác ôn chổ nào? Em có thấy tôi bắn giết, đánh đập ai không?

- Ông giả đò nhân đạo mà người của ông - Thường ngó Vọng - bắn giết hằng hà dân trong tỉnh! Ông không gạt nổi dân Bến Tre đâu...

Luân biết người lớn dạy Thường như vậy.

- Chắc em đói bụng... - Luân đột ngột chuyển sang chuyện khác - Ăn đi rồi về lo học. Còn muốn làm hiệp sĩ, chiến sĩ phía bên nào cũng vậy, phải tập luyện cho giỏi, bình tĩnh... Lựu đạn chưa tháo chốt đã vội liệng, sao nổ được...

Thường đớ người:

- Tôi tháo chốt rồi mà!

Luân cười bảo Vọng:

- Thiếu tá thấy không? Khờ khạo quá, bị gạt...

Luân bảo mua cho Thường hủ tiếu. Khi cậu ăn xong - cậu vừa ăn vừa liếc Luân - Luân ra lệnh cho cậu tự do muốn đi đâu thì đi.

Lưu Kỳ Vọng cuống quít:

- Thưa trung tá, để tụi này khui nó, tìm ra kẻ chủ mưu...

Luân lắc đầu:

- Trò của con nít, hơi đâu để ý!

Sau cùng, Vọng tự rút ra nhận xét: Tay Luân này "điếm tổ", y mượn trẻ con quăng lựu đạn giả để quảng cáo y có số hên... Vọng có cơ sở: Quả lựu đạn mà Thường ném không nổ chẳng phải vì Thường quên tháo chốt an toàn như Luân nói mà vì lựu đạn bị tháo kim hỏa...

Nhưng hai hôm sau Công an tỉnh chụp một căn nhà ngoại ô thị xã, khui hầm bí mật, bắt hai người - một là Thường. Diễn biến nội vụ, Ty công an báo cáo như sau: Được mật báo, đêm 28, rạng ngày 29 tháng 10, đội thám báo trực thuộc ty, do thiếu tá Lai Văn Thố chỉ huy đã bao vây căn nhà ở ấp Cầu Tréo, làng An Hội, sát sông Bến Tre, nơi thị ủy Cộng sản lén lút trú ngụ. Căn nhà nằm sâu giữa vườn lôm chôm, vốn bỏ hoang từ lâu. Thoạt đầu nhân viên công lực kêu gọi Việt Cộng đầu hàng, nhưng từ trong nhà, nhiều phát súng lục bắn ra, buộc nhân viên công lực phải tấn công mạnh. Tuy nhiên vì trời tối, không tiện lục soát. Khi đã sáng rõ, nhân viên công lực vào nhà, bắt được mấy tấm đệm, ấm chén uống nước, tàn thuốc lá, giày dép... chứng tỏ Việt Cộng hội họp (tám hay chín tên) và ngủ lại... Cuộc lục soát sau đó phát hiện một hầm bí mật dưới gốc cây lôm chôm. Người đội nắp hầm trồi lên đầu tiên là một đàn ông vạm vỡ. Hắn ta vừa thoát khỏi hầm, đã lôi từ hầm lên khẩu tiểu liên Sten và bất ngờ lia vào đội thám báo, may không ai trong đội thám báo trúng đạn. Nhân lúc hỗn loạn, hắn lao xuống sông và biệt dạng. Cũng nhân lúc hỗn loạn, hai tên nữa dưới hầm tung hai lựu đạn. May mà lựu đạn tịt ngòi. Cả hai bị bắt sống.

Không thể can thiệp như hai lần trước, Luân đành để Ty công an khai thác Thường, nhưng anh dặn phải đảm bảo sức khoẻ cho hung thủ để anh còn trực tiếp thẩm vấn...

- Em có chú ý hai chữ "mật báo" trong tờ trình của Ty công an không? - Luân thủ thỉ với vợ - Đó là cái gút mà ta phải phanh phui, bằng không Bến Tre khó tránh tổn thất nặng. Một số tay sai của công an lòn sâu vào nội bộ cơ quan chỉ đạo, ít nhất cũng đã có tên Côn, huyện ủy viên kiêm huyện đội phó, tên Hiếm, chi ủy Thạch Phú Đông...

Ngày thứ ba, Luân bảo Ty công an đưa sang dinh tỉnh trưởng người bị bắt một lượt với Thường. Còn Thường, Luân ra lệnh thôi tra tấn, chờ anh...

... Một trung niên, gầy, trán cao, mắt quầng đờ đẫn. Chắc chắn là ông ta cận thị. Tờ khẩu cung ghi: Dương Văn Tâm, 38 tuổi, nguyên giáo viên Trường trung học Bến Tre, bỏ nhiệm sở tháng 2 năm nay, hiện là nhân viên văn phòng ban tuyên truyền thị ủy. Theo lời khai của Tâm, chẳng có họp hành gì hôm đó, họ đi công tác, ghé nghỉ nơi trạm. Người bắn tiểu liên là trưởng trạm. Họ ném lựu đạn để tự vệ. Hai ngày tra tấn của Ty công an moi ra chừng ấy lời khai. Luân thừa biết đây là lời khai dối. Khai dối không được hợp lý lắm.

- Ông nên khai lại! - Luân đặt tờ khẩu cung qua bên - Ông muốn giấu điều gì tùy ông, song lời khai của ông không hợp lý. Ông chỉ là nhân viên văn phòng một ban nhỏ của thị ủy, không sao cả, nhưng ông không phải ghé trạm. Trạm sao có hầm bí mật và chỉ có một hầm? Còn những chiếc đệm, còn giày dép, còn tàn thuốc lá... Các ông họp, đúng vậy. Người dự họp sống công khai trong thị xã - các ông chọn điểm họp như vậy cho tiện đi lại... Họp tới khuya thì nghe động. Số đông tản khỏi khu vườn. Còn ba người không thể đột nhập vào thị xã nên "chém vè". Ông đánh rơi kiếng, không đủ lanh lẹ thoát chạy khi hầm bị khui. Cậu Thường thì thiếu kinh nghiệm... Có thể tôi nói không ăn khớp một trăm phần trăm, song đại thể là như vậy...

Đôi mắt thâm quầng của người bị bắt tên là Tâm lóe lên tia sáng kinh ngạc.

- Tôi cho phép ông về nhà giam suy nghĩ lời khai. Tôi cần sự hợp lý... - Luân bỗng hỏi: - Ông cận mấy dioptries (1)?

Tâm trả lời là sáu - khá nặng.

- Ông sẽ có kiếng để tự viết lời khai. Cho ông ba hôm...

Ngay chiều hôm đó, thiếu tá Lưu Kỳ Vọng báo cáo riêng với Luân: J5 cho biết người tên Dương Văn Tâm có bí danh Hai Kiếng, ủy viên thường vụ thị xã, phụ trách trí và học sinh vận. Vọng đề nghị khai thác ráo riết Tâm để lùa hết cơ sở Cộng sản trong giới thầy cô giáo, công tư chức và học sinh.

Luân giả bộ đắn đo. Anh chưa tìm ra kế hạn chế tổn thất.

- Ý của thiếu tá rất đúng!... - Luân bảo - Song còn có cách hay hơn. Tôi sẽ tự cán đáng việc này... Nếu tay Tâm chịu làm việc cho mình, thiếu ta thấy sao? - Sau cùng Luân nảy ra sáng kiến.

Vọng xoa tay lia lịa:

- Trung tá làm được, em út phục lăn. Nhưng...

- Khó phải không?

Vọng gật đầu.

- Thử cái coi! - Luân cười.

Vào thời gian đó, nhiều người trong thị xã bị công an bắt, số đông là học sinh, lao động, có một ít thầy giáo, viên chức.

Luân và Dung suy nghĩ mãi: Giáo Tâm không khai, Thường không khai, tại sao cơ sở bể rộ? Cái gì đây? Cũng đến hai mươi người, theo tờ trình của Ty công an, thuộc hạng đầu mối quan trọng, trong đó gần phân nửa dự cuộc họp ở ấp Cầu Tréo.

- Kỳ quá! - Luân lầm bầm. Dung chợt reo to:

- Em thấy nguyên nhân rồi! Tại sao người dưới hầm trồi lên còn đủ thì giờ lấy khẩu tiểu liên và, hơn nữa, cả băng đạn bắn mà không trúng ai cả? Anh ta thoát đi dễ dàng, chẳng bị rượt đuổi.

- Đúng! - Luân hớn hở - Hai trái lựu đạn đều lép, giống y như trái ném vào anh!

Lập tức, Luân gọi thiếu úy Thố.

- Tại sao anh phát hiện được hầm? - Luân hỏi.

Thì ra, có dấu hiệu: ba vỏ lôm chôm xếp hình tam giác ngay trên nắp hầm.

- Anh có biết sẽ bị bắn không?

- Không, tin mật chỉ nhắc đề phòng lựu đạn...

- Tại sao các anh không ai bị thương?

- Hình như người bắn cố ý không chĩa ngay vào chúng tôi..."

Đúng hẹn, Luân gặp Tâm. Lời khai đã hợp lý hơn. Họ hộp hội nghị đội tuyên truyền, bị chụp, đa số lách theo vườn nên thoát. Anh ta là đội phó, cùng đội trưởng ở lại. Đội trưởng đã bắn. Anh ta và chú Thường - liên lạc của đội - ném lựu đạn nhưng vướng nắp hầm, không chạy được. Đội viên không ai sống hợp pháp - họ đi giày, dép là để hóa trang qua đồn bót.

Luân chỉ cười tủm tỉm khi đọc xong lời khai.

- Tôi không tin! - Luân bảo... - Anh nói dối! Anh là Hai Kiếng, ủy viên thường vụ thị ủy... Anh phụ trách trí và học sinh vận. Người của tôi trong các anh thông báo với tôi đầy đủ... Anh đừng hòng chối.

Hai Kiếng sững sờ. Hôm nay, anh đeo kiếng, nên có thể nhìn thấy Luân, viên tỉnh trưởng vừa về Bến Tre đã nổi danh quỷ quyệt.

Không đợi Hai Kiếng nói, Luân tuyên bố:

- Anh phải làm việc cho tôi!

Hai Kiếng xua tay:

- Không đời nào! Ông có bắn tôi thì bắn, tôi không bao giờ chịu làm chó săn... Ông mưu mẹo với ai chớ không lừa được tôi đâu... Đúng, tôi là Thường vụ thị uỷ. Cứ xử tôi theo luật của các ông...

- Anh không chịu cũng phải chịu... - Luân nạt đùa... - Còn cậu Thường! Tôi giao các người hằng tuần phải báo cáo cho tôi... Báo cáo qua người của tôi đang làm việc với các anh...

- Có phải ông Hiếm ở Cồn Ốc giao lựu đạn cho em không? - Luân hỏi riêng Thường.

Thường lắc đầu...

- Có phải cái ông trưởng trạm giao lựu đạn cho em?

Thường vẫn lắc đầu, song con mắt chớp chớp của nó lại xác nhận.

- Có phải J5? - Luân tự hỏi.

Tâm và Thường được thả. Họ chẳng hiểu lý do. Còn Ty công an thì khen nức nở: Ông trung tá mình cứng thiệt, xỏ mũi thằng Hai Kiếng te te!

*

Tính toán của Luân có một sơ hở lớn mà anh không ngờ. Sơ hở đó đã gây nên tổn thất đau lòng: Hai Kiếng bị xử tử... Thường thoát chết nhờ tuổi còn nhỏ, nhưng bị giam. Và mọi việc chỉ sáng tỏ sau ngày Tết nguyên đán Tân Sửu...

Luân quên Hai Kiếng, bởi một sự kiện chính trị lớn đột ngột xảy ra ở Sài Gòn, ngày 11-11: cuộc đảo chính của lính dù nhằm lật đổ Tổng thống Ngô Đình Diệm.

----------

(1) Độ cận thị

X.

Bigbee đánh máy

Khách không hẹn là trung tá Vương. Điều khiến Luân suy nghĩ khi tiếp ông: cuộc hành quân giải tỏa Dakpek, Dakto của quân Dù tận Bắc Kontum vừa chấm dứt, trung tá Vương hối hả xuống Kiến Hòa. Cái lý do muốn được "trao đổi kỹ về bài giảng ở đại học quân sự về đề tài triển khai quân Dù trong đội hình lữ đoàn ở nơi yên tĩnh" không đủ giải thích sự có mặt đột ngột của trung tá ở một địa phương ít yên tĩnh nhất Việt Nam Cộng hòa hiện nay, trong khi quan hệ giữa Luân và ông ta còn xa mới được gọi là bè bạn.

Cả hai cùng giữ miếng: Luân bình thản mời khách nhấm nháp rượu pha nước dừa và tôm càng Bến Tre; trung tá Vương lại không dấu vẻ bồn chồn. "Tiểu đoàn I Dù không thiệt hại nhiều". Trung tá Vương thoạt như định thuật cho Luân nghe về cuộc hành quân mà ông ta chẳng liên quan gì. Nhưng, ông ta đổi đề tài hỏi Luân tình hình Kiến Hòa. Hỏi để mà hỏi thôi, ông nghe rất lơ đãng. Hai người uống khá nhiều, câu chuyện tiếp tục chạy vòng ngoài.

- Kennedy chắc thắng... Anh thấy thế nào? - Trung tá Vương áng chừng không thể nào chịu đựng mãi tình trạng kéo dài nhạt nhẽo, hỏi Luân.

- Thế nào theo nghĩa nào? - Luân hỏi vặn, làm như không quan tâm lắm sự thay đổi nguyên thủ quốc gia Mỹ - Anh muốn biết ý kiến của tôi về khả năng thắng cử của Kennedy trước Nixon hay muốn biết nhận xét của tôi về những hậu quả một khi Kennedy thắng cử?

- Kennedy thắng cử, đâu còn gì phải bàn...- Vương như lấy được trớn - Cái cần bàn là chúng ta sống thế nào dưới chính quyền của đảng Dân chủ...

- Có một nhà báo viết: đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ khác nhau như hai đường ray. Nghĩa là về hình thức, hai đảng tổ chức riêng, nhưng cả hai đều là thanh "ray" cùng đúc trong một khuôn, muốn dán nhãn hiệu Cộng hòa hay Dân chủ vào thanh nào cũng được. Tôi thấy ngồ ngộ khi người ta quan tâm đường ray mà quên xe lửa chạy trên ray! Chúng ta sẽ sống với đảng Dân chủ như chúng ta đã sống với đảng Cộng hòa, bởi vì chúng ta sống với chính đoàn xe... Đâu có gì khác.

- Khác chớ! - Trung tá Vương sôi nổi hẳn - Eisenhower bảo thủ hơn Kennedy... Kennedy trẻ, năng động, thích đổi mới...

- Tôi chưa đủ tài liệu để có một nhận định về chính sách đối nội của Kennedy. Nhưng về đối ngoại, tôi nghĩ là rất ít sự khác nhau giữa hai tổng thống... - Luân vừa thăm dò vừa lái nội dung câu chuyện.

- Kennedy rất định kiến về cung cách cai trị của chính phủ Việt Nam! Đặc biệt, ông ta khó chấp nhận nền độc tài gia đình trị... - Vương tiến sát đến chỗ mà Luân chờ.

- Anh quên là anh đang nói chuyện với một thành phần của nền độc tài gia đình trị đó! - Luân cười cởi mở.

- Nếu tôi ghép anh vào triều đình của tổng thống Diệm theo nghĩa hiến dâng cả thể xác lẫn linh hồn thì đã không trao đổi với anh... - Vương nói rất nghiêm - Tôi lo lắng. Chiến tranh đang mỗi ngày mỗi tăng cường độ. Chẳng lẽ chúng ta khoanh tay nhìn nó tàn phá đất nước một cách vô lối? Chính phủ thêm súng thì Cộng sản cũng thêm súng... Đến một độ nào, Hoa Kỳ tái diễn sự kiện Cao Ly và Nga Xô, Trung Cộng cũng không làm khác... Triển vọng thật ghê rợn!

- Cứ cho như tình thế đất nước sẽ như anh dự đoán, những sĩ quan trung cấp cỡ anh và tôi, chúng ta không thể đi quá giới hạn của những bình luận viên hoặc con chiên hết lòng xin Chúa xót thương mà giảm cơn thịnh nộ...

- Anh khiêm nhường thái quá! - Vương hùng hồn - Nasser lung lay cả Trung Đông khi ông giữ cấp hiệu còn thấp hơn chúng ta... Đất nước cần đổi thay...

- Tạm cho ý kiến của anh là xác đáng, tôi vẫn thấy cần thiết phải rõ ràng một vấn đề kỹ thuật: Thế nào là đổi thay và đổi thay bằng cách nào? Chẳng lẽ chúng ta đóng vai trò các thẩm mỹ viện nhan nhản khắp nơi, biến cặp môi chì thành môi mỏng, độn ngực lép thành no tròn...?

- Anh cho việc sửa sắc đẹp như vậy là còn quá ít? - Vương hỏi, soi mói... - Trước hết, theo tôi cần có các bác sĩ phẫu thuật ngoại khoa... Từ cơ sở đó, các chuyên gia lớn sẽ làm nốt phần còn lại.

Tới đây Vương không úp mở nữa:

- Ông hoàng Phouma là một chuyên gia lớn, nhưng ông ấy không làm gì nổi nếu không có một con dao ngoại khoa Kong Lee ...

Đã rõ ràng... cái khôi hài ở đây là chuyện "chuyên gia lớn" mà Vương kỳ vọng lại là Phan Quang Đán, Hoàng Cơ Thụy, Nguyễn Tường Tam!

- Giải phẫu nào cũng rỉ máu... - Luân nói xa xôi.

- Tất nhiên! - Vương xác nhận - Ngay cả cắt bỏ ruột thừa...

- Tôi chỉ băn khoăn: con bệnh sẽ đẹp hay xấu hơn khi chạm tới dao kéo. Có những giải phẫu viên thẩm mỹ giỏi và tồi...

- Thận trọng là đức tính tốt của con nhà binh. Song, có một phương ngôn: Người ta không thể thưởng thức món ômơlét mà không đập vỏ trứng.

Luân cười phá:

- Trong cả hai nghề - mổ xẻ của bác sĩ thẩm mỹ và đập trứng của nhà bếp - tôi đều rất vụng!

- Anh hiểu lầm chuyến thăm anh của tôi rồi! - Vương kêu to - Tôi không hề có ý định rủ ren anh cầm dao kéo hay cầm muỗng ... Nếu có, thì là mời anh theo kiểu: La boufeille est tirée, il fault la vider...(1) Thật ra, một tỉnh nhỏ, quân số lèng phèng, dù anh muốn can thiệp cũng không ăn thua - bất kể cả phía nào, dự phần hay "cứu giá". Khôn ngoan hơn hết là anh trung lập... Tôi nói rõ một chút: "anh" không phải trung tá Nguyễn Thành Luân, tỉnh trưởng Kiến Hòa đâu nhé...

- Anh ngại "ngư ông đắc lợi" phải không?

Trung tá Vương gật đầu.

- Tôi tin anh, gần như giao sanh mạng cho anh... - Vương thổ lộ nỗi lo lắng, khi cơn "bốc" dịu lại.

Luân không nói gì. Tiễn trung tá Vương ra xe, anh nhắc nhận xét cũ:

- Lính Dù trang bị nhẹ quá.

- Cám ơn anh! Tôi đã bổ khuyết rồi ...

... Trong thâm tâm, Luân thèm được làm trung tá Vương. Với anh, tình huống sẽ không lập lờ kiểu Kong Lee. Thật tuyệt diệu, nếu chính anh làm chủ Sài Gòn!

Luân gieo phịch người lên ghế, chìm trong bao ý nghĩ rộn ràng, đến nỗi Dung choàng tay qua cổ anh, anh mới sực tỉnh.

- Một cuộc hùn hạp giữa những đầu sỏ lừa đảo. - Luân bảo Dung - Anh chàng Vương sẽ vỡ mộng. Hiện tượng Kong Lee khuyến khích Phòng nhì Pháp, còn CIA thì xúi bẩy. CIA cần một tát tai cảnh cáo anh em ông Diệm, Phòng nhì mơ màng khôi phục trật tự thuộc địa cũ. Vương tin vào một chế độ trung lập chịu ảnh hưởng Pháp thay cho chế độ thân Mỹ, ngăn chặn cách mạng ở Nam Việt. "Đồng sàng" với Vương nhưng rất "dị mộng" là Nguyễn Chánh Thi - tên hoạt đầu này thuộc đảng Đại Việt, mục tiêu đơn giản song trắng trợn: một trong các ghế Tổng thống, Thủ tướng, Bộ trưởng quốc phòng, Tổng tham mưu trưởng ... Chuyện đột ngột xuống Bến Tre của Vương có thể do Phòng nhì gợi ý: đừng để cách mạng nhân tình hình rối ren mà tấn công, tạo lợi thế cho chế độ thân Pháp trong sự mặc cả sau này.

- Bao giờ thị họ bắt đầu? - Dung hỏi.

- Theo anh, đợi Kennedy lên, bật đèn xanh. Có thể cuối năm... Làm sao báo cho A.07?

*

Lại một khách không hẹn nữa đến Kiến Hòa.

Đại úy Phan Lạc, chỉ huy phó Biệt động Quân khu thủ đô - khác với trung tá Vương - đi thẳng vào vấn đề, khi vừa ngồi xuống ghế.

- Tôi không tài nào chịu nổi! - Đại úy kêu lên giận dữ - Trung tá đã thấy lần nào cảnh lính Dù mổ bụng Việt Cộng chưa? Thật dã thú! Chính mắt tôi thấy, không phải một lần, cũng không phải mười lần...

- Do "Nỗi buồn dã thú" mà tôi đọc trên một tờ báo - Luân đùa. Anh nhắc bài thơ của Phan Lạc.

- Không! - Phan Lạc nói thật nghiêm - Hai khái niệm khác nhau. Ở đây, tôi nói họ là dã thú theo cái nghĩ họ muốn biến tất cả chúng ta: anh, tôi, sĩ quan nói chúng, làm những tên chỉ huy bọn đồ tể. Biệt động quân rồi sẽ phải cắm lưỡi lê vào bụng một người nào đó...

- Bây giờ, anh mang sự tức tối ấy đến đây để làm gì? - Luân cũng nghiêm trở lại - Anh định trút lên đầu tôi sao?

- Anh gánh một phần trách nhiệm vì là người của Tổng thống!

- Giả tỷ đúng như anh nói, tôi cũng không thể cải biến được tình hình.

- Được chớ! Nếu anh muốn...

Luân ngắm nghía viên đại úy ngồi trước anh. Anh ta là ai?

- Tất nhiên, tôi rất muốn... - Luân cân nhắc lời lẽ - Ở Kiến Hòa, tôi cấm mọi hành động vi phạm luật pháp thô bạo. Tôi nghiêm trị...

Đại úy Phan Lạc lắc đầu:

- Tỉnh Kiến Hòa quá nhỏ. Kể cả những gì trung tá đã làm ở Bình Dương, vẫn quá nhỏ...

- Ta hãy làm những cái nhỏ trong khi chưa có cái lớn. - Luân tiếp tục thăm dò.

- Cái lớn không tự nó đến. Phải tạo ra... - Phan Lạc sôi nổi trái hẳn tính khí thường ngày của anh mà Luân biết - Theo anh, một lữ đoàn Dù, một tiểu đoàn Biệt động quân là nhỏ hay lớn? - Phan Lạc chợt hỏi Luân.

- Có thể là nhỏ, có thể là lớn... Còn tùy. Anh từng nghiên cứu An Nam hành quân pháp, Binh thư yếu lược, Hổ trướng khu cơ của Việt Nam, thế trận của Gia Cát Lượng... Cho nên, nói với anh về tình hình, sự phối hợp trong bố trí là thừa... - Luân quyết định trả lời lơ lửng.

Đại úy Phan Lạc đập mạnh hai bàn tay vào nhau, tặc lưỡi:

- Tiếc là tôi chỉ ở cấp đại úy!

- Cấp trung tá cũng chẳng hơn gì! - Luân cười nhẹ.

- Có phải anh nhận xét với ông Vương là lữ đoàn Dù trang bị nhẹ?

- Đúng!

- Biệt động quân có xe tăng và 12 khẩu pháo! Nặng hay nhẹ?

- Vấn đề chắc không đơn giản ở chỗ có xe tăng và pháo. Làm sao xe tăng chịu lăn xích và pháo chịu cất tiếng, đó mới thật sự là vấn đề! Làm sao? Clausewitz (2) đã chạy rồi: Thống nhất chỉ huy, thống nhất tham mưu!

Đại úy Phan Lạc thở ra:

- Tôi nghĩ nguyên tắc của Clausewitz không tính đến điều may rủi...

Hai người không nói nữa. Phan Lạc ngó ra bên ngoài, rõ ràng đầu óc anh ta rất căng thẳng.

"Có thể là một người có thiện chí, song quá non!" - Luân đánh giá Phan Lạc.

- Tôi hỏi thẳng anh và xin lỗi trước nếu câu hỏi làm anh khó chịu: Anh còn giữ liên lạc với "phía bên kia" không? - Phan Lạc úp mở.

- Chi vậy? - Luân mỉm cười.

- Tất nhiên, tôi hỏi là có chủ ý ...

- Đành phải không làm vừa lòng anh: Tôi không thấy lợi ích gì khi phủ nhận hay công nhận điều anh muốn biết!

- Thôi, tôi không cần anh trả lời câu đó. Tôi hỏi anh một câu khác: Tôi có thể tin cậy anh ở mức nào?

Luân bật cười:

- Tới mức mà anh đã cho tôi biết những điều khá bí mật từ lúc gặp tôi...

- Ngô Đình Nhu đã hỏi tôi: Tại sao tôi chống chính phủ? Và tôi đã trả lời: Vì tôi muốn bảo vệ chính phủ!

- Trả lời rất thông minh! - Luân khen.

- Tôi hy vọng sẽ còn gặp trung tá! - Phan Lạc đứng lên từ giã Luân. Luân tiễn Phan Lạc xuống thềm:

- Đại úy nên nhớ: ông Thi quan hệ chặt với CIA...

- Tôi biết! - Phan Lạc bảo - Tôi biết cả tên của nhân viên CIA đó. Ông ta là Carven, khoác áo phái đoàn viện trợ kinh tế. Chính luật sư Hoàng Cơ Thụy mối lái cho Carven gặp Thi.

- Vậy là tốt... Còn Vương, ông ta là người của Phòng nhì...

- Tôi cũng biết.

- Chúc đại úy may mắn! - Luân vẫy tay hồi lâu, đến khi xe của đại úy Phan Lạc ra khỏi cổng.

Còn lại một mình, Luân như tiếc rẻ: Cậu Phan Lạc này bấm cò súng sớm quá!

*

Luân đã phán đoán sai, Kennedy đắc cử ngày 10-11, cuộc đảo chính nổ ra ngày hôm sau, 11-11. Dàn cảnh chính là kết quả của cuộc bầu cử, mặc dù theo Hiến pháp Hoa Kỳ, tân tổng thống mãi đến cuối tháng giêng sang năm mới nhận chức.

Vào 2 giờ sáng Luân choàng thức: trung úy truyền tin Hồ Nhựt Thanh báo có điện khẩn của dinh Độc Lập. Luân linh cảm tình hình đột biến.

Té ra không phải điện thoại mà đài phát sóng riêng của Tổng thống thông báo chung các cấp quân sự, hành chính. Đài phát sóng yếu, rất khó nghe, nhưng Luân biết được điều cần biết: Vào một giờ rưỡi sáng nay, quân Dù đồn trú dã ngoại trong Sở thú nổ súng tấn công Liên binh phòng vệ Phủ tổng thống đóng trong thành 11è RIC cũ đồng thời bao vây dinh Độc Lập, kêu gọi tổng thống đầu hàng; Tham mưu biệt bộ Phủ tổng thống ra lệnh các lực lượng thuộc sư đoàn 7 đóng ở Biên Hòa và sư đoàn 21 đóng ở Mỹ Tho về Sài Gòn "dẹp một nhúm sĩ quan Dù phản loạn".

Luân mở máy liên lạc đặc biệt, xin nói chuyện với Ngô Đình Nhu. Từ đầu máy kia, tiếng Nhu nhòa trong tiếng liên thanh dữ dội: "Nhu đây, anh Luân hả?... Dinh Độc Lập đang bị vây. Tôi đang cố liên lạc với đại tướng Tỵ... Ngoài Dù, còn một số đơn vị Biệt động quân... Không có gì nguy ngập lắm... Anh yên tâm!". Giọng Nhu khá bình thản.

Như vậy, quân đảo chính vẫn chưa đột nhập được vòng rào bảo vệ dinh. Điện thoại reo. Bây giờ, trung tá Vương nói chuyện với Luân.

"Chào trung tá Luân. Tôi là Vương đây... Điều mà tôi báo trước đang thành sự thật. Để giảm bớt đổ vỡ, chúng tôi yêu cầu Tổng thống giao quyền lại cho một chính phủ mới, còn Tổng thống và gia quyến sẽ được đảm bảo an toàn rời Việt Nam đến nơi nào do Tổng thống chọn lựa... Ủy ban cách mạng đã gửi tối hậu thư cho Tổng thống. Chúng tôi sẽ tổng tấn công nếu Tổng thống bác bỏ tối hậu thư đó. Tổng thống không thể hy vọng quân tiếp viện, các cầu dẫn vào thủ đô đã bị quân cách mạng chiếm... Tôi tin là trung tá hiểu thời thế, đừng vọng động..."

Luân không đáp lại Vương một lời - các sĩ quan đã tề tựu quanh Luân.

Luân gác máy, bảo:

- Trung tá Vương, người cầm đầu quân đảo chính gọi điện cho chúng ta...

- Ông ta nói gì? Kêu gọi chúng ta đầu hàng? - Chung Văn Hoa hỏi.

- Cũng gần như vậy. Hình như ông ta gọi tất cả các tỉnh...

- Họ chưa chiếm đài phát thanh!

Nghe nhận xét của đại úy tham mưu trưởng Nguyễn Thành Động, Luân cho mở máy thu thanh: đài Sài Gòn im lặng, đài Quân đội liên tục đánh các bài hành khúc. Để kiểm tra thêm, Luân gọi điện cho Nhà dây thép Sài Gòn - cô nhân viên trực có mặt, cho biết súng nổ nhiều, quân Dù và Biệt động vận chuyển trên các xe quân sự đổ về dinh Độc Lập.

"Không ổn rồi!" - Luân kêu thầm. - "Quân đảo chính không biết, ngay phút đầu, chiếm đài phát thanh và bưu điện... Những tài tử đảo chính!"

Đại úy Động nói bằng lời sự đánh giá đó: Ce sont des stagiaires!(3)

"Lại không tấn công ngay, tấn công kiên quyết... Súng đã nổ, là một. "Tổng thống", hai "Tổng thống" - Luân tiếp tục suy nghĩ - Diệm, Nhu sẽ tìm cách hoãn binh để quật lại..." Giữa Nguyễn Chánh Thi và Vương hình như chưa khớp về ý định: Thi đòi Diệm đầu hàng, Vương đòi Tổng thống trao quyền và bình an ra đi.

- Báo động trong toàn tỉnh! - Luân ra lệnh - Đình chỉ tất cả các cuộc hành quân, đề phòng quân đảo chính tấn công. Cho phép các đồn lẻ đuợc triệt thoái, nếu bị uy hiếp. Để đảm bảo mọi đơn vị thông suốt nhiệm vụ, cho một máy bay trinh sát phóng thanh lệnh của tôi!

Luân ghi băng lời kêu gọi của anh: "Một bộ phận quân đội giữa đêm nay đánh vào dinh Độc Lập, nhân danh tỉnh trưởng Kiến Hòa, tôi ra lệnh quân đội, công an, viên chức và nhân dân toàn tỉnh không được mất trật tự, hốt hoảng, nghe tin đồn đãi..."

Trước khi trời sáng, toàn tỉnh Bến Tre biết có đảo chính ở Sài Gòn.

Luân không rõ quá trình thương lượng tiến hành ra sao mà 10 giờ, đài của dinh Độc Lập phát kêu gọi của Tổng thống: "Một số phần tử bất mãn và bọn tay sai Thực - Phong - Cộng mưu đồ lợi ích riêng đã phản bội hiến pháp, toan dùng vũ lực thanh toán thành quả cách mạng của Việt Nam Cộng hòa. Tôi, Tổng thống Ngô Đình Diệm ra lệnh sư đoàn 21 bộ binh lập tức về dẹp bọn phản loạn"... Chính Ngô Đình Diệm đích thân đọc bản kêu gọi khẩn cấp đó.

Nghĩa là thế nào? Luân tự hỏi. Nguy kịch rồi sao? Từ hai giờ sáng đến giờ, anh túc trực tại phòng truyền tin cùng các sĩ quan trực thuộc. Dung pha cho họ cà phê. Họ vừa nhai xăng-vich vừa chăm chú theo dõi máy thu thanh, máy bộ đàm, điện thoại. Tin tức từng chập báo về: dân chúng thị xã Trúc Giang xôn xao, tụ tập bàn tán...

Máy thu thanh lại nhận được lời của Diệm: "Hỡi các thiên thần mũ đỏ! Hỡi các con yêu quý của ta..." Máy bị tạp âm, không nghe được toàn văn. Luân buồn cười: Hôm nào, lối nói cảm hứng của Tổng thống xúc động cả một lữ đoàn, nay thì trơ trẽn. Tổng thống vốn không có giọng tốt để "ca" câu vọng cổ não nùng đó!

- Có thể bọn stagiaires (4) này ăn may! - Đại úy tham mưu trưởng bắt đầu giao động.

Mười một giờ, đài phát thanh Quốc gia bỗng lên tiếng, mở đầu bằng bài hành khúc rất quen thuộc của Lưu Hữu Phước - bài "Lên đàng". Tiếp sau, một giọng chải chuốt lạ tai. đó là bác sĩ Phan Quang Đán, thay mặt cho Ủy ban cách mạng: "Hỡi quốc dân đồng bào! Cuộc chiến đấu oai hùng của dân chúng Việt Nam liên tiếp bị phản bội. Cộng sản đã cướp công của đồng bào, thiết lập chế độ độc tài Đảng trị ở Bắc Việt. Ông Ngô Đình Diệm đã cướp công của đồng bào, thiết lập chế độ độc tài gia đình trị ở Nam Việt. Từ khi trèo lên ghế Thủ tướng rồi Tổng thống. Ông Diệm một mặt đàn áp khủng bố các lực lượng quốc gia dân chính, một mặt dung túng cho gia đình và tay chân vơ vét bóc lột dân chúng thậm tệ. Chế độ dân chủ bị chà đạp, ông Diệm gian lận ngay trong các cuộc bầu cử. Thế nước lâm nguy. Ngày nay, Cộng sản đang lộng hành khắp thôn quê, lợi dụng sự bất mãn của dân chúng. Để chống Cộng hữu hiệu, mang ấm no hạnh phúc về cho dân, hoàn thành sứ mạng thống nhất Tổ quốc, quân đội đã ra tay hành động. Ngô triều đang hấp hối. Hội đồng cách mạng do tôi đứng đầu kêu gọi quốc dân đồng bào hưởng ứng cách mạng, siết chặt hàng ngũ sau lưng quân đội và Hội đồng cách mạng..."

Đài phát nhật lệnh của đại tá Nguyễn Chánh Thi, Tổng tư lệnh quân đội cách mạng kêu gọi các binh chủng, chấp hành chỉ thị của ông.

Những gì chi tiết nhất cũng chỉ đến mức độ đó: cách mạng, dân chúng, quốc gia, chống Cộng. Thế thôi. Đại úy tham mưu trưởng tặc lưỡi - anh ta khá nhạy bén về chính trị: Tào lao! Toàn đánh giặc mồm.

Ba giờ chiều, đài phát thanh truyền đi nhật lệnh của đại tướng Tổng tham mưu trưởng Lê Văn Tỵ: Tổng thống Ngô Đình Diệm quyết định trao quyền cho các sĩ quan bàn bạc lập chính phủ mới... Sau đó, Đài phát thanh Quốc gia phát tiếng nói của Tổng thống:

- Tôi, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa đã quyết định giải tán chính phủ hiện thời... Tôi kêu gọi các tướng lãnh của quân đội Việt Nam Cộng hòa thành lập một chính phủ lâm thời để có thể tiếp tục chiến đấu chống Cộng và bảo vệ xứ sở. Đồng thời tôi muốn phối hợp với Ủy ban cách mạng thành lập một chính phủ liên hiệp để tránh đổ máu và trấn an dân chúng. Tôi ra lệnh hội đồng các tướng lãnh tìm tất cả phương pháp thích nghi để chấm dứt mọi cuộc tuyên truyền xuyên tạc và ngưng bắn.

Luân cười trong bụng: Lại một đường "lả lướt" gây mơ hồ và kéo dài thời gian. Chẳng lẽ Phan Quang Đán là trẻ con?

Năm giờ chiều, Hội đồng cách mạng tuyên bố: Sáng ngày 12 sẽ có cuộc biểu tình lớn ủng hộ cách mạng và chào mừng chính phủ.... Cá cắn câu! Chạy trốn đi là vừa, cái hội đồng cách mạng ngờ nghệch đó! Luân cố che đậy sự bực tức của mình. Phan Quang Đán quả trẻ con!

Tình hình tuy vậy vẫn chưa rõ ràng. Liên lạc với Phủ tổng thống bằng điện thoại thì bị cắt. Liên lạc vô tuyến điện khi được khi không. Luân cố gắng nói chuyện với Ngô Đình Nhu nhưng thất bại: tạp âm lấn át. Bộ tổng tham mưu bỗng từ chối tiếp nhận điện của Luân. Nhà dây thép còn giữ đều đặn đường dây vô và hữu tuyến song cho hay không thể nối với dinh Độc Lập được. Máy của sư đoàn 21 luôn bận, Luân biết sư đoàn vẫn "án binh bất động".

Một đêm thấp thỏm nữa qua. Hy vọng của Luân lớn dần: tình thế có thể nhùng nhằng, đủ thời gian để các đồng chí khai thác thời cơ giành đất giành dân, nhất là phá khu trù mật.

Trong suốt đêm đó, Luân sục sạo các đài phát thanh Hà Nội, Bắc Kinh, Mátxcơva, Paris, Luân Đôn, Manila... Nói chung tin tức chưa có gì cụ thể. Đài Pháp, Mỹ kêu gọi kiều dân nước họ ở Sài Gòn đừng ra đường. Trả lời phỏng vấn của nhà báo Helen Fanfani, đại sứ Mỹ Durbrow nói gọn: Đó là việc nội bộ của Nam Việt.

Luân cũng sốt ruột chờ đợi báo cáo về hoạt động nhảy vọt của "Việt Cộng" trong tỉnh. Tình hình lại im ắng.

Tám giờ, dinh Độc Lập gọi Luân: Nhu yêu cầu Kiến Hòa huy động lực lượng về Sài Gòn cứu viện. Tiếng súng dồn dập nghe rõ trong máy. Giọng Nhu không còn điềm tĩnh như lần trước.

Tất nhiên, phải nguy cấp lắm Nhu mới gọi Bảo an cứu viện, nhất là Bảo an Bến Tre mà Nhu thừa biết cách bức đò giang, điều động lên tới Sài Gòn không thể nhanh được.

Chung Văn Hoa ngần ngừ:

- Lỡ Việt Cộng tràn vào tỉnh lỵ thì sao?

Luân làm ra vẻ kiên quyết:

- Tập hợp các đơn vị có mặt, sửa soạn xe cộ: tỉnh trưởng sẽ chỉ huy hành quân.

Chín giờ, Đài phát thanh quân đội tường thuật thu thanh cuộc họp báo tại Bộ Tổng tham mưu của trung tá Vương, một trong những thành viên của Ủy ban cách mạng, trung tá Vương nhấn mạnh rằng không phải là một cuộc đảo chính. Lữ đoàn Dù và các binh chủng khác muốn "bày tỏ nguyện vọng với Tổng thống". Sự xuống nước kỳ quặc của quân đảo chính được giải thích liền sau đó: Đài phát thanh quân đội đổi chủ, người xướng ngôn đọc lệnh của đại tướng Tỵ buộc binh lính lữ đoàn Dù, Biệt động quân trở về doanh trại sĩ quan trình diện tại Sở chỉ huy Biệt khu thủ đô. Từ giờ đó, đài đưa tin đều về bước tiến của sư đoàn 7 và 21 bộ binh. Mười một giờ, sư đoàn 21 chiếm vườn Tao Đàn, sư đoàn 7 chiếm sân bay Tân Sơn Nhất.

Mười sáu giờ, dinh Độc Lập được giải tỏa. Mười bảy giờ, Tổng thống nói trên đài. Lời lẽ và giọng khác hoàn toàn... "Sau một ngày biến cố tại thủ đô, tôi, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa vì tha thiết đến sự bảo toàn lực lượng quân đội trong nước phải đương đầu với Cộng sản, nên đồng ý tìm một giải pháp dung hòa... Nhưng bọn phiến loạn đã luôn luôn xảo trá. Vì thế cho nên tôi ra lệnh cho quân đội tham gia thanh toán chúng và bọn đầu cơ chính trị đồng lõa... Bọn chúng sẽ bị pháp luật trừng trị xứng đáng..."

Mười tám giờ, đài Nam Vang đưa tin: Một máy bay quân sự của Nam Việt xin hạ cánh ở sân bay Pochenton - đi trên máy bay có 18 người gồm một trung tướng, một đại tá, một trung tá, bốn thiếu tá, sáu đại úy, năm trung úy và một thiếu uý.

Lực lượng Bảo an Kiến Hòa chưa sang hết sông thì được lệnh quay về. Luân thất thểu như chính anh thua trận. "Đồ sọc dưa!" - Luân mắng thầm bọn đảo chính.

Luân lên Sài Gòn ngay chiều tối. Trước khi ngồi vào xe, anh được tin: hai khu trù mật của Kiến Hòa "bị Việt Cộng san bằng"... "Khá" - Anh reo thầm.

Tại Sài Gòn, anh biết thêm: trận đánh kéo dài 24 tiếng đồng hồ, làm chết và bị thương lối một nghìn binh sĩ, vài trăm thường dân. Trong số binh sĩ chết có thiếu tá Soạn bị phe đảo chính và trung tá Nguyễn Triệu Hồng bị lính phòng vệ bắn ngay trong giờ đầu. Đại tá Nguyễn Chánh Thi cùng toàn bộ Bộ tham mưu của ông ta chạy trốn bằng máy bay, mang theo trung tướng Thái Quang Hoàng. Các nhân vật trong "Ủy ban cách mạng" như Phan Quang Đán, Hoàng Cơ Thụy sau khi không được sứ quán Mỹ và Pháp cho tị nạn chính trị, đã nộp mình. Không có tin gì về đại úy Phan Lạc. Luân cũng biết một phần lớn khu trù mật các tỉnh vỡ. Luân không ở Sài Gòn lâu. Sau khi vấn an Tổng thống, thăm vợ chồng Nhu - Nhu bận quá, không trao đổi nhiều với Luân - anh trở về nhiệm sở, giữa lúc Quốc hội họp khẩn để "ngỏ lòng trung thành với Tổng thống", một cuộc mít tinh lớn tại Công trường Lam Sơn mừng các chiến sĩ hai sư đoàn giải vây thắng lợi, lễ ra mắt Ủy ban nhân dân chống đảo chính... Độc đáo nhất là trong hàng ngũ "tri ân Ngô Tổng thống" có cả lính Dù - bây giờ không còn vênh váo nữa.

"Lần này thì thoát. Nhưng đâu phải chỉ có lần này?" Luân ngẫm nghĩ về tình thế của anh em Ngô Đình Diệm.

"Khi mà những kẻ giải vây hôm nay thành kẻ bao vây, sự thể hiểm nghèo hơn nhiều..." Ý kiến đó đến với Luân khi anh gặp trong đoàn giải vây những sĩ quan Trần Thiện Khiêm, Huỳnh Văn Cao, Tôn Thất Đính... Anh thừa hiểu nếu Nguyễn Chánh Thi dám rấn tới - tất nhiên với điều kiện sứ quán Mỹ đồng tình - Sư đoàn 7 và 21 cũng sẽ kéo về Sài Gòn, nhưng không phải để "cứu giá". Sự chần chờ kéo dài hơn mười giờ đồng hồ và tốc độ hành quân của hai sư đoàn không phải "vì lý do kỹ thuật" như các sĩ quan phân bua. Có vẻ Nhu hiểu. Nhưng, chưa phải lúc "hỏi tội" hay tính sổ. Nhu đủ khôn ngoan trong xử sự và thời điểm rất mong manh này. - Diệm không gọi Sư đoàn 13! - Luân nghĩ đến đại tá Phan Cao Tòng.

Trên xe, Luân thắc mắc trường hợp không tin tức của đại úy Phan Lạc.

*

... Hai ngày sau, Luân nhận được một cú điện thoại: Một nhà báo tên Nam xin gặp anh - tỉnh trưởng - để phỏng vấn công cuộc bình định Kiến Hòa sau chính biến ngày 11-11. Luân dễ dàng nhận ra tiếng nói của nhà báo - đó là Phan Lạc.

Phan Lạc hóa trang thật khéo: đầu bạc, thêm râu mép và râu cằm. Người ta quen Phan Lạc qua bộ quân phục, bây giờ khó phát hiện anh trong bộ comlê màu sáng. Có lẽ cái lớn nhất giúp Phan Lạc lọt khỏi các tầng công an là anh gầy rạc, má nhô cao.

- Biết thế này là phiền cho anh, song tôi cùng đường rồi. Tôi muốn vượt bên giới. Nhờ anh giúp.

Luân suy tính khá lâu. Không, anh không một chút ngại đòn khiêu khích của kẻ thù - với chừng đó lần tiếp xúc, anh biết anh không lầm: Phan Lạc khờ khạo về chính trị, quá rõ, song không phải hạng cò mồi hạ cấp. Trên một nghĩa nào, Phan Lạc đã và đang là đồng minh của cách mạng. Luân suy tính cách giúp Phan Lạc tốt nhất - an toàn cho anh ta mà không lưu dấu vết nguy hiểm cho anh. Anh nhớ đến Lưu Khánh Nghĩa. Có thể chỉ huy phó Bảo an Tây Ninh đưa được Phan Lạc sang bên kia biên giới. Song, làm sao giới thiệu Lạc với Nghĩa? Hay tay sư trưởng sư 13? Không nên - phải giữ quan hệ với vợ chồng Phan Cao Tòng y như đã có. Quận trưởng Tuyên Nhơn, Trương Tấn Phụng? Chưa được.

Người mà Luân dừng lại lâu hơn hết là Nhu. Phải, chỉ có Nhu...

- Tôi cố gắng thử xem, sẽ báo với anh khi có kết quả... Tôi im lặng, tức là kế hoạch không thành, anh liệu mà xoay... - Luân bảo.

- Cám ơn anh nhiều - Phan Lạc bắt tay Luân thật chặt - Nói điều ơn nghĩa với con người như anh là khiếm nhã. Song, tôi vẫn hy vọng có ngày đền đáp. Tất nhiên, không đền đáp trực tiếp với anh - hiểu như vậy chật hẹp quá. Tôi thua một keo, thua đau. Tôi sẽ nhớ đời: chọn bạn mà chơi! Những kẻ mà tôi tin cậy không có cái gì để được tin cậy cả: thế lực, đầu óc, tâm hồn... Tôi có sáu xe tăng, mười hai khẩu pháo, hai ngàn đạn, thế mà... Đúng như anh nói, vấn đề là làm sao cho những thứ đó cục cựa. cái Bộ tổng tư lệnh đảo chính là nồi tả pín lù. Vương nhiều toan tính quá. Thi đần độn quá. Chúng tôi thua vì không dám tiến công ráo riết ngay, đập rắn phải đập đầu!

Phan Lạc tuôn một thôi nỗi ấm ức. Luân khoác vai anh, giọng thân tình:

- Nếu cần rút kinh nghiệm, anh nên xốc vấn đề tận nền móng của nó. CIA và Phòng nhì chủ mưu, họ đã xác định lằn mức trước khi bấm nút cho các anh nhảy múa. Đó là liên minh với ma quỷ. Các anh lại phó thác mặt chính trị cho hạng hoạt đầu, bẻm mép, hèn nhát. Các anh sợ dân chúng...

Phan Lạc gật đầu:

- Anh tin đi, tôi sẽ làm lại!

Dù biết Phan Lạc đang ở trong tình cảnh nguy hiểm, Luân vẫn mời anh ta ăn nhẹ với anh - hẳn là viên đại úy đói lắm.

Trong lúc ăn, Phan Lạc thuật cho Luân nghe chi tiết về cuộc đảo chính. Như vậy, Phan Lạc nuôi ý nghĩ đảo chính từ lâu, đã dám in và rải truyền đơn kêu gọi lật đổ Diệm, đã từ chối chức tỉnh truởng Bình Dương do Diệm gợi... Nhưng, anh ta chỉ nghĩ đến việc nổ súng. Sự hợp tác của anh ta với Nguyễn Chánh Thi hoàn toàn ngẫu nhiên và do đó, anh ta bị Vương và Thi xoay. Chính vào lúc gay go, anh đi gặp Mac Garr tại nhà riêng, đường Trần Quý Cáp. Mac Garr cười ruồi: Chuyện nội bộ các ông!

- Dẫu sao, ông Diệm cũng núng thế! - Phan Lạc bảo - Ông ta phải bịa chuyện "Sở dĩ lính dù, lính Biệt động kéo về dinh Độc Lập là vì bị gạt: họ ngỡ đi cứu Diệm"! Ông ta cắn răng để xoa dịu. Ai đời hôm quốc khánh, chính Nguyễn Chánh Thi dẫn đầu các sắc lính trong cuộc diễu binh và nữa tháng sau, nện lại Diệm đau điếng... Còn nữa!

Từ giã Luân, Phan Lạc nói thêm:

- Lẽ ra tôi không cần thưa với anh, song tôi nghĩ cũng không vô ích: Tôi không hề hé răng với ai về mới quan hệ của anh.

Luân cười thoải mái:

- Tùy anh! Tôi sẵn sàng chấp nhận như đã chấp nhận ván bài không có lá nào giấu mặt...

... Luân gặp Nhu đúng hôm chính phủ Cambốt trả cho Sài Gòn chiếc máy bay mà các người chỉ huy cuộc đảo chính sử dụng để trốn sang Nam Vang. Trung tướng Thái Quang Hoàng cùng về với chiếc máy bay đó.

Nhu tỏ ra cao tay ấn: Anh ta tuyên bố với báo chí là Thái Quang Hoàng bị bắt cóc làm con tin. Hoàng chỉ phải làm một tờ tường trình, trong đó nói hoàn cảnh bị bắt cóc, những việc đã xảy ra ở Nam Vang. Và Hoàng được tự do.

- Anh nhìn vụ chính biến rất bao quát... - Luân nói sau khi nghe Nhu thông báo về thái độ đối với những người liên can: tha thứ cho quân nhân cấp giữa và dưới, tống giam số chính khách, ổn định tinh thần binh sĩ, cải tổ một số mặt trong bộ máy Nhà nước - Vấn đề là không cho đẻ số. Đại úy Phan Lạc gặp tôi...

- Ái chà! Thằng đó gan dữ... Nó đâu rồi?

Nhu tròn xoe mắt.

- Anh định làm gì anh ta? - Luân hỏi, giọng vui.

- Không lẽ tôi mời nó uống sâm banh?

- Tất nhiên! Không nên mời anh ta uống sâm banh hay bất kỳ thứ rượu nào, nhưng cũng không cần thiết làm anh ta phát sợ. Anh hiểu xu hướng chính trị của đại úy Phan lạc không?

- Không rõ lắm!

- Anh ta khác ông Thi, ông Đán... Anh có cần một thế cân bằng nào đó trong các lực lượng chống Việt Nam Cộng hòa không?

- Nếu vậy, anh quên là ta có Mai Hữu Xuân, tướng André và nhiều người khác...

- Không! Anh ta không ưa Pháp, không thích Mỹ. Anh ta ít nhiều mang ý thức Quốc gia... Gieo một chút ân tình, chỉ có lợi thôi...

Nhu rít thuốc liên hồi - triệu chứng của sự chấp nhận.

- Nó muốn gì?

- Tôi đảm bảo với anh ta: anh sẽ cho anh ta rời Việt Nam một cách yên ổn...

- Được! - Nhu dứt khoát - Anh nhắn nó: Tôi tha nó lần chót! Nó cứ đến đồn biên phòng nào tiện cho nó. Tôi sẽ điện...

- Tôi thành thật chúc mừng anh! - Luân bảo Nhu - Anh biết bắt kịp nhịp độ của các diễn tiến. Anh đã dám bỏ qua một Thái Quang Hoàng, "quốc trưởng" của nhóm đảo chính. Anh ra lệnh không được khám xét nhà các sĩ quan làm phản, không được đụng vợ con họ. Tôi góp thêm ý với anh: số chính khách cũng kẻ này người khác, nên phân biệt. Đừng cho dư luận thế giới nhìn ta như nhìn những kẻ trả thù. Nói cho cùng, ta đối phó với Kennedy là chính... Nghe đâu Durbrow sẽ hưu trí, Frederick Nolting thay...

Nhu thở dài thườn thượt:

- Tôi biết tự kiềm chế...Song, anh Tổng thống! Mong anh vì lợi ích chung, nói thêm. Tổng thống định xóa sổ lữ đoàn Dù. Tôi can mãi. Nếu xóa sổ lữ đoàn Dù thì cũng phải xóa sổ Biệt động quân, Thủy quân và ngay chính Liên minh phòng vệ!

*

Gặp mặt giữa Dương Tái Hưng - Lâm Sử - Tào Côn.

TÀO CÔN: Tưởng Tổng thống rất lo ngại... Người đích thân gọi điện chất vấn Tổng thống Eisenhower và ông Allen Dulles. Người được đảm bảo là chính phủ Mỹ cũng bị bất ngờ...

LÂM SỬ: Chu Tổng lý theo dõi rất chặt tình hình vừa rồi. Ngay Mao Chủ tịch cũng hỏi han sự an nguy của ông Diệm. Người dạy: Ngô Đình Diệm tốt! Trung Quốc cần Ngô Đình Diệm...

DƯƠNG TÁI HƯNG: Các ông chưa làm nghề dạy thú! Cho liều nha phiến rất cần, nhưng cũng cần cây roi điện...

LÂM SỬ: Việt Cộng nhân cơ hội này sẽ mạnh hơn... Xáo trộn chỉ có lợi cho Việt Cộng...

DƯƠNG TÁI HƯNG: Chúng tôi thuần hóa được Diệm. Các ông không làm tròn mọi cam kết...

LÂM SỬ: Tiên sinh quên rằng Việt Cộng còn một đồng minh nữa là Nga Xô!

DƯƠNG TÁI HƯNG: Nga Xô ở xa...

LÂM SỬ: Chúng tôi làm tất cả những gì có thể làm được!

DƯƠNG TÁI HƯNG: Trừ việc thuần hóa Việt Cộng! Nghị quyết 15 là dấu hiệu Cộng sản Việt Nam thoát khỏi lằn ảnh hưởng các ông. Tại sao không "trường kỳ mai phục, súc tích lực lượng, chờ đợi thời cơ"? Hoặc, tại sao không thúc đẩy phiêu lưu như ở Nam Dương, chiến đấu tuyệt vọng như ở Mã Lai, thoi thóp như ở Phi Luật Tân, chao đảo như ở Thái Lan, biến thành thổ phỉ như ở Miến Điện? Tại sao không đẻ ra được một Đảng gọi là "Mác - Lênin chân chính" như ở nhiều nơi?

LÂM SỬ: Hoàn cảnh Việt Nam khác!

DƯƠNG TÁI HƯNG: Biến đổi hoàn cảnh! Nếu Trung Hoa lục địa muốn cải thiện giao hảo với nước Mỹ...

TÀO CÔN: Tôi nghĩ là Ngài Dương Tái Hưng quả là cao kiến!

DƯƠNG TÁI HƯNG: Còn gã Nguyễn Thành Luân?

LÂM SỬ: Tôi nghĩ là Ly Kai đã báo rõ với Ngài.

DƯƠNG TÁI HƯNG: Nó đang là trung tá tỉnh trưởng. Nó sẽ là đại tá, thiếu tướng tưlệnh quân khu, bộ trưởng và không loại trừ nó là Tổng thống!

LÂM SỬ: Hạn chế con đường thăng quan tiến chức của gã là việc của Ngài!

DƯƠNG TÁI HƯNG: Không phải trong chúng tôi ai cũng giống nhau về cách nhìn gã. William Porter đồng ý với tôi. Nhưng Durbrow, Fishel, Mac Garr và cả Allen Dulles đòi tôi trưng bằng chứng gã đang là người của Việt Cộng... Tôi không có!

LÂM SỬ: Tôi sẽ cố gắng.

*

Báo cáo tuyệt mật của Durbrow gửi Tổng thống Eisenhower, đồng gửi Tổng thống kế nhiệm J.F.Kennedy (thứ bổn gửi ngài Allen Dulles).

Trong những ngày sắp tới, tôi sẽ giả từ chức vụ mà tôi đảm đương suốt mấy năm qua ở phần đất rất khó hiểu này. Nói chung, với công vụ của một đại sứ, tôi đã cố gắng và những gì tôi để lại hy vọng sẽ không phải là gánh nặng đối với người thay thế tôi, cũng như tôi thừa hưởng tành tựu đáng ngợi khen của ngài đại sứ tiền nhiệm Frederick Rheinardt.

Trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ, tôi đứng trước vô số tình thế phải xử trí. Sự êm đềm trong quan hệ giữa chúng ta và Tổng thống Ngô Đình Diệm không còn nữa. Cuộc chính biến 11-11, - người phụ tá của tôi là Williams Porter, đại diện của CIA là Fishel đã báo cáo tỉ mỉ sự cố từng ngày với Tổng thống. Ở đây, tôi muốn lùi xa khỏi các tác động thời sự để có một cái nhìn chiến lược - cuộc diễn biến đó mở bước ngoặc mới, chẳng những trong chính sách của chúng ta với đồng minh mà còn xuất phát từ những mục tiêu của nước Mỹ chọn lựa, tạm gọi là những mục tiêu châu Á, vào thập niên 1960. Chúng ta chọn lựa Nam Việt và không chọn lựa phương pháp để có mặt ở Nam Việt - chấp nhận tất cả phương pháp miễn đảm bảo mục tiêu. Chính sách đó không hề phiêu lưu, bởi, 10 năm sau ngày thành lập, nuớc Trung Hoa đồ sộ của ông Mao Trạch Đông đã như một đứa trẻ bắt đầu tuổi trưởng thành, thấy rằng tính hăng máu thường phải trả giá, có nhiều dấu hiệu muốn sống hòa thuận với phương Tây - tất nhiên còn do những rạn nứt từ đại hội 20 của Đảng Cộng sản Xô Viết thúc đẩy nữa.

Có thể nói rằng, chúng ta tiến chậm, song vững chắc trên con đường từng bước vô hiệu hóa Trung Cộng trong vai trò đỡ đầu cố hữu của nó đối với các phong trào dân tộc và Cộng sản ở Đông Nam Á, điều kiện để lôi cuốn nó cuối cùng cũng thành đồng minh của chúng ta. Tôi nghiên cứu rất kỹ ý kiến của tiến sĩ Henry Kissinger trong Foreign Affairs (5) và tán thành "chính sách Trung Cộng" của ông. Nhưng tôi cảm giác tiến sĩ Kissinger đánh giá chưa thỏa đáng phần bất lực của Trung Cộng đối với khu vực, đặc biệt đối với Việt Nam sau khi phe Cộng sản xuất hiện bất đồng quan điểm.

Cùng sống với họ một số năm, tôi khám phá ra tình cảm chống Trung Quốc mang tính truyền thống lịch sử của một số đông người Việt Nam và tôi tin đó là tính truyền thống quốc gia. Cũng dễ hiểu thôi, nếu người Pháp đô hộ Việt nam non thế kỷ thì người Trung Quốc đã làm việc đó đến những mười thế kỷ. Khác Hoa kiều ở Thái Lan, Mã Lai, Indonésia một động lực chính trị - Hoa kiều ở Việt Nam giữ vai trò lưu mờ, nếu không nói một bộ phận thành đối tượng đả kích của nhân dân địa phương.

Sở dĩ tôi dừng lại lâu trong phân tích này là vì tôi nghĩ bên cạnh "chính sách Trung Cộng", Tổng thống còn có "chính sách Việt Nam". Có hay không có người Trung Quốc sát cánh, người Việt Nam vẫn hành động - quá khứ từng chứng minh Việt Nam của Hồ Chí Minh giành độc lập dân tộc trước khi Mao Trạch Đông vào Bắc Kinh. Trong khi thừa nhận vai trò kềm chế của Trung Cộng vẫn còn chừng nào đó tại phần đất này, tôi không tuyệt đối hóa vai trò đó.

Nước Mỹ sẽ tồn tại ở Nam Việt. Quyết tâm này ít nhất cũng đụng chạm đến hai lĩnh vực: chúng ta có thái độ như thế nào với Bắc Việt và chúng ta có thái độ như thế nào với chính quyền chống Cộng ở Nam Việt - hiện nay, với chính quyền của Tổng thống Diệm? Về lĩnh vực thứ nhất, chúng ta dám chấp nhận "một Triều Tiên lập lại" không? Chắc chắn sẽ không có việc chúng ta và người Trung Quốc đánh nhau phía trên vĩ tuyến 17, nhưng tình thế không vì vậy mà cho phép chúng ta thiếu cân nhắc. Tôi nghiên về quan điểm: tất cả đều có thể, miễn chúng ta sẵn sàng. Lĩnh vực thứ hai không kém phức tạp. Ông Ngô Đình Diệm ngày càng tỏ ra không phải một Bảo Đại khi người Pháp còn thống trị ở đây. Ông ta thân Mỹ và chống Cộng - chính xác như vậy - song ông ta đòi hỏi sự thân Mỹ ở mức đồng minh và theo đuổi phương pháp chống Cộng của chính ông ta. Tôi có trong tay vô số bằng chứng về những điều ông Diệm không thích chúng ta. Những cái đó không đứng yên. Chúng sẽ phát triển và tôi xác tín rằng sớm muộn gì chúng ta và ông ấy cũng phải chia tay. Vấn đề là chúng ta đừng để cảnh chia tay bi đát. Sau cú đảo chính vừa rồi, ông Diệm thậm chí không gọi đại sứ Mỹ đến để chất vấn. Ông chấp nhận sẽ sống giữa các mưu toan xóa bỏ ông. Hiển nhiên, ông ta không can tâm "tử vì đạo". Ông biết chỗ yếu của chúng ta - nỗi lo sợ ông ta và Vệt Cộng liền lưng. Triển vọng lạ lùng đó, tiếc thay, mỗi lúc mỗi thêm các yếu tố hiện thực.

Cư xử với ông Diệm tức là cư xử với cả Nam Việt (mà tỷ trọng Việt Cộng không nhỏ) và cư xử với Nam Việt là cư xử với cả nước Việt Nam.

Tôi xin phép đặt chỗ đứng như vậy để vị Tổng thống nhiệm kỳ tới của nước Mỹ và ngài đại sứ thay thế tôi tham khảo.

*

Một sự cố tuy nhỏ song khiến đồn công an biên giới Mộc Bài nằm trên quốc lộ số 1, bên kia là Bavet của Cambốt phải bàng hoàng. Họ được lệnh từ Phủ tổng thống: có một xe Jeep chở một sĩ quan cấp đại úy sẽ đến kiểm tra công việc biên giới. Đúng ngày nhưng chệch giờ, xe đến sớm - xe jeep đỗ cách cổng chắn lối mười thước, một đại úy xuống xe. Ông ta không có giấy tờ gì. Trung úy đồn trưởng tiếp ông ta. Ông ta hỏi đôi câu. Xong từ giã đồn trưởng, bảo là quay xe về Gò Dầu. Khi ông ta lên xe - và trung úy đồn trưởng vào đồn - thì xe chợt vọt nhanh, đâm gãy cổng chắn, lao sang Cambốt. Lính gác mãi sau mới tỉnh hồn. Bấy giờ, xe đã tiến sâu vào Cambốt, không ai dám bắn theo...

Có người nhìn được mặt viên sĩ quan: đại úy Phan Lạc, chỉ huy phó Biệt động quân, người dự vào chính biến 11-11.

*

Cái phải đến, đã đến.

AFP - (bài của Georges Made) Phnôm Pênh. Một đài phát morse mang tên LPA (6) tồn tại từ đầu năm 1960 ở một vùng nào đó của Nam Việt vừa công bố bản cương lĩnh chính trị và tuyên ngôn hành động của tổ chức mới chống chế độ của Tổng thống Ngô Đình Diệm và đồng minh Hoa Kỳ của ông. Tên của tổ chức là Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, tập hợp các đoàn thể như đảng Nhân dân Cách mạng, đảng Xã hội cấp tiến, đảng Dân chủ, Hội lao động, phụ nữ, nông dân, thanh niên, nhà báo, văn nghệ, người Miên, phong trào dân tộc tự trị Tây Nguyên, những người theo đạo Thiên chúa, đạo Phật, đạo Cao Đài, Hòa Hảo, những cá nhân tư sản, trí thức, sĩ quan... Danh sách của Ủy ban Trung ương chưa được LPA giới thiệu đầy đủ, nhưng người ta biết có bác sĩ Phùng Văn Cung, một trí thức vừa rời thành phố vào mật khu, kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát, ông Trần Bửu Kiếm, ông Y Bih Aléo, một nhà sư người Miên nổi tiếng, ông Sơn Vọng, giáo chủ một giáo phái Cao Đài, ông Ngọc đầu sư Ngợi, nhà soạn kịch lớn của Nam Việt, ông Trần Hữu Trang và nhiều người khác.

Như vậy, kể từ ngày 20-12, chính phủ Nam Việt phải đối phó với một kẻ thù có tổ chức, có cương lĩnh, có nhân sự, kẻ thù nguy hiểm nhất mà họ chưa từng gặp từ khi ông Diệm cầm quyền. Văn kiện của Mặt trận không nói gì đến lực lượng quân đội song giới ngoại giao ở thủ đô Cambôt cho rằng chính lực lượng quân đội ANL (7) còn ra đời trước cả Mặt trận và là cơ sở đảm bảo cho sự hoạt động của mặt trận.

Với kinh nghiệm thuần thục, không bao lâu nữa, Mặt trận sẽ triển khai khắp Nam Việt. Mặt trận có nhiều vùng đất đông dân, họ thật sự là một quốc gia trong một quốc gia.

Rồi đây, các chính phủ Cộng sản kể cả Trung Cộng sẽ giúp cho mặt trận tự giới thiệu với dư luận quốc tế. Điều đáng nói là sẽ không ít chính phủ không Cộng sản thuộc thế giới thứ ba giành cho Mặt trận cảm tình. Mặt trận cũng sẽ giành được cảm tình kín đáo của một số nước dân chủ có vai vế - tỷ như nước Pháp. Trên tất cả mọi cái, việc Mặt trận ra đời có nghĩa là chính phủ của ông Diệm và người Mỹ thất bại lớn về đối ngoại. Sau bao năm chính quyền Sài Gòn tố Cộng, ngày nay, một tổ chức đối nghịch - không ai nghi ngờ về vai trò của những người Cộng sản Nam Việt trong Mặt trận - lù lù xuất hiện, công nhiên thách thức cả sinh mạng của chế độ được người Mỹ ủng hộ. Và, thời điểm Mặt trận xuất hiện trên vũ đài là lúc nội bộ chế độ Sài Gòn rối ren hơn bao giờ hết.

Mặt trận chủ trương thành lập một chính phủ liên hiệp rộng rãi, đưa Nam Việt phát triển theo chính sách không liên kết và trung lập, đặt quan hệ tốt với các nước dù thuộc chế độ chính trị nào, giải quyết vấn đề thống nhất cả nước Việt Nam qua thương lượng bình đẳng, quan tâm đến tự do kinh doanh của các tầng lớp, thoả mãn yêu cầu ruộng đất của nông dân và cam kết một nền dân chủ rộng rãi, tuyệt đối cấm đoán chèn ép tôn giáo... Thật hấp hẫn!

Không một người Việt nào ở Nam Việt không tìm thấy mình trong cương lĩnh đó.

Người ta không chờ đợi phản ứng của ông Diệm và nước Mỹ - phản ứng tiêu cực thôi. Song người ta chờ đợi chế độ Sài Gòn chiến đấu trong tư thế rút lui. Dĩ nhiên, chế độ Sài Gòn dựa vào nước Mỹ. Nhưng nếu những người cách mạng ở Nam Việt quyết định ra công khai chống chế độ Sài Gòn, họ đã tin là họ sẽ thắng người Mỹ - dù hình thức cuộc tranh chấp thay đổi như thế nào...

Nước Pháp vốn có quan hệ cố hữu với ba nước trên bán đảo Đông Dương, nên chọn chỗ đứng nào? Tướng De Gaulle từng hô hào cho một "nước Pháp vĩ đại", đang là bạn thân của thái tử Sihanouk và hoàng thân Phouma, tại sao không làm nốt công việc còn lại ở Việt nam? Nhiều triệu chứng cho thấy FNL (8) muốn chứng tỏ mình đã quên quá khứ không vui với nước Pháp, miễn là Pháp biết chìa tay - chứ không phải các pháo hạm và các viên đô đốc vào thế kỷ XIX hay xe tăng của tướng Leclerc vào giữa thế kỷ XX. Không ai ngăn cản Trung Cộng bành trướng xuống phía Nam có hiệu lực bằng Cộng sản Việt Nam!

----------

(1) Rượu đã khui, mời cạn!

(2) Karl von Clausewitsz, danh tướng và nhà lý luận quân sự lớn của Đức (1780-1831)

(3) Những tay tập sự

(4) Tập sự

(5) Những vấn đề đối ngoại

(6) Thông tấn xã giải phóng (Liberation Press Agency)

(7) Armée Nationable de Libération (Quân giải phóng)

(8) Front National de Libération: Mặt trận giải phóng dân tộc

XI.

Bigbee đánh máy

Ở Sài Gòn, "Ủy ban nhân dân" mừng tổng thống thọ lục tuần do Tổng giám đốc Tổng nha thông tin, bác sĩ Trần Văn Thọ, đứng đầu cùng một số nhân sĩ, thương gia, tướng lĩnh ra thông cáo yêu cầu mỗi tỉnh thành lập một ủy ban như vậy.

Không có một lệnh chính thức nào của chính phủ - đây là "sáng kiến của nhân dân"! - Nhưng trong vòng vài ngày, các ủy ban mừng thọ tổng thống mọc lên khắp nơi. Ở cấp trung ương, Phong trào cách mạng quốc gia dựng ra ủy ban từng ngành. Sự cố gắng làm rầm rộ ngày thọ của tổng thống không cón cái hăm hở của những năm Diệm vừa cầm quyền - bây giờ, đến giới di cư cũng ngao ngán - mà cốt xóa đi phần nào vết thương 11-11 và quan trọng hơn nữa, lễ mừng thọ tổng thống là cơ hội "hốt bạc" của quan chức.

Ủy ban tỉnh Kiến Hòa đề xuất mở hội chợ nhân dịp Tết nguyên đán Tân Sửu, để gây quỹ dùng cho các hoạt động rầm rộ trong dịp mừng thọ này. Tỉnh trưởng không có lý do gì để bác ý kiến đó.

Từ đầu năm dương lịch, hội chợ đã bắt đầu xây dựng, nhiều gian hàng che dọc con đường dẫn xuống sông - phần lớn là gian hàng của người Hoa ở Chợ Lớn. có khu giải trí, ăn chơi. Có sân khấu lộ thiên. Sẽ có thi nữ công, bơi đua, thi hoa hậu. Ngày 23 Tết, cùng với lễ tiễn ông Táo về trời, thị xã Trúc Giang rực rỡ cờ băng - tỉnh trưởng khai trương hội chợ.

Luân dự định sau đó vài ngày, anh đi nghỉ vùng biển với Dung - từ khi hai người thành vợ thành chồng, chưa được một ngày rảnh rang. Nhưng, khai trương xong hội chợ, Luân vừa về nhà thì Lưu Kỳ Vọng báo khẩn: J.5 cho hay Việt Cộng sửa soạn tấn công thị xã Trúc Giang trong dịp Tết. Tuy chưa nắm cụ thể ngày giờ, lục lượng tấn công, song tin của J.5 luôn luôn chính xác. Luân đành hoãn dự định đi nghỉ và gọi Dung. Dung hẹn là sẽ xuống Bến Tre ăn Tết với Luân. Tại hội nghị quân sự tỉnh, Chung Văn Hoa trình kế hoạch tỉ mỉ, được tham mưu trưởng tán thành và được Lưu Kỳ Vọng bổ sung. Theo kế hoạch đó, sẽ dụ cho việt Cộng thọc sâu vào thị xã rồi bao vây tiêu diệt. Lính được ăn Tết sớm, xong di chuyển khỏi thị xã, không ra lệnh cắm trại công khai để đánh lừa địch. Lính tập kết ở Cồn Phụng, An Hóa và Giồng Trôm, sẵn sàng phương tiện thủy và bộ. Hễ tình hình động, tung quân kèm cơ giới bít các đường ra, chia nhỏ Việt Cộng diệt từng nhóm một. Phòng xa, kế hoạch dự trù phối hợp với sư đoàn 21 đóng bên Mỹ Tho và phân đội giang thuyền của Bộ tư lệnh Hải quân đóng bên Vĩnh Long. Đó là trường hợp của lực lượng Việt Cộng có các tiểu đoàn chủ lực khu tham chiến.

- Trúng mối lớn rồi! - Lưu Kỳ Vọng hí hửng.

Luân rơi vào tình trạng khó xử. Anh không thể không duyệt y kế hoạch phòng thủ và phản kích - nói chung rất hợp lý này.

Theo ý Luân, quân giải phóng chưa đủ sức đánh chiếm một thị xã - quấy rối bằng đặc công, biệt động thì được, nhưng nếu đặt yêu cầu cao hơn thí khó tránh khỏi tổn thất. Tất nhiên, chắc chắn một trong các yếu tố mà Bộ chỉ huy quân giải phóng tính đến là thời cơ và bộ phận nội tuyến. Chưa rõ bộ phận nội tuyến mạnh đến đâu, chứ thời cơ thì coi như không còn bất ngờ nữa.

Làm sao báo động với các đồng chí mình? Luân bồn chồn chờ đợi Dung - mong cô ấy đã gặp được Sa và Sa đã nối được đường dây với anh Sáu Đăng.

Ngày 27 Tết, Dung xuống Bến Tre. Tình hình liên lạc vẫn như cũ. Sa gọi điện cho cô: bản thân cậu ta cũng lúng túng.

Trưa 27 Tết, Lưu Kỳ Vọng, như cơn lốc, ùa vào văn phòng của Luân mà không kịp gõ cửa.

- Trình trung tá, nắm được ngày giờ, kế hoạch tấn công của Việt Cộng rồi ...

Vọng trao cho Luân một tờ giấy dầu - thứ dùng để gói hàng. Chỉ thị tấn công thị xã Trúc Giang nằm gọn trong tờ giấy đó. Người chép chữ khá đẹp. Chép bằng ngũ bội mài với nước - chất ngũ bội tiệp với màu vàng của tờ giấy dầu.

Bôi lên giấy nước phèn đen thì chữ hiện rõ. Chỉ thị do trưởng ban quân sự tỉnh Nguyễn Anh Đào ký. Ngày N là 30 Tết. Giờ G là đúng giao thừa. Mở đầu coi như dự lệnh một tiếng nổ lớn đánh sập cổng dinh tỉnh trưởng. Hiệu lệnh tiếp liền là bộc phá đánh nhà đèn. Lực lượng biệt động lập tức chiếm dinh tỉnh trưởng, Ty công an, khám. Các mũi nhanh chóng thọc vào thị xã, giữ các chốt giao thông và các cao điểm. Cơ sở nội ô phát động quần chúng phá kềm, diệt ác. Một bộ phận vũ trang sẵn sàng đánh viện từ các hướng. Nếu tình huống phát triển thuận lợi, sẽ giữ thị xã suốt ngày hôm sau để đủ thời giờ chuyển chiến lợi phẩm ra căn cứ. Nếu tình huống không thuận lợi, thì cố gắng làm chủ cho tới 4 giờ sáng, sẽ rút theo ngả Giồng Trôm và vượt sông Hàm Luông. Chú ý tránh thương vong cho dân ...

J.5 ghi chú:

1) Bí thư tỉnh ủy Ba Địch đích thân chỉ huy.

2) Việt Cộng sử dụng nội tuyến, chưa rõ là ai, song rất có thể là người thân cận tỉnh trưởng.

- Tôi thấy không có gì cần phải thay đổi kế hoạch đối phó của chúng ta... - Vọng bảo - chỉ thêm hai chi tiết: tung hết lực lượng giang thuyền của tỉnh, xin giang thuyền của hải quân, thống nhất giờ hoạt động là 12 giờ đêm, ngăn hẳn mọi lưu thông trên sông Hàm Luông, sông Ba Lai và sông Bến Tre; chia xe tăng, xe bọc thép làm hai cụm, một từ Giồng Trôm lên chiếm cầu Chẹt Sậy, một từ sân bay qua chiếm cầu Ba Lai.

Luân ký thêm vào phần bổ sung kế hoạch, Vọng mang đi gặp Hoa.

- Em mới nảy ra một ý kiến. Anh báo khẩn cấp với Tổng thống, Bộ tổng tham mưu, Bộ tư lệnh quân khu về cuộc tổng tấn công này. Ta hy vọng các anh của mình mã thám được, sẽ thông báo với tỉnh ủy Bến Tre. Hoặc trong các cơ quan kia có người của ta...

Luân đồng ý ý kiến của Dung. Anh cho thảo và đánh hàng loạt điện, nhưng bảo Dung:

- Trễ quá!

Xế chiều, Vọng lại đến. Công an phát hiện một người khả nghi vào tiệm trồng răng Xuân Tiến, nằm trên con đường sầm uất của thị xã. Người khả nghi đó là cậu học trò tên Thường... Sở dĩ Vọng phải báo cáo với Luân vì gã nghĩ rằng tay giáo Tâm và cậu Thường đã "chịu làm việc cho Luân".

- Không biết Thường có hẹn với trung tá không? - Vọng hỏi.

Luân nhíu mày như để nhớ xem, rồi bảo:

- Tôi quên... Nhưng nếu nó xin gặp tôi thì bí mật đưa nó tới đây...

Thạch báo: Chuẩn úy Võ Văn Tập, lái xe, khai đau răng, xin đi khám.

Đây là một tin lạ. Hình như Tập chưa bao giờ bị đau răng?

- Chú cho chuẩn úy đi khám... - Luân dặn Thạch - Chú kín đáo theo Tập, nếu anh ta vào tiệm Xuân Tiến thì chú cho tôi hay ngay... Nhớ, đừng lộ với bất kỳ ai.

Mười phút sau, Thạch phi báo: Đúng, chuẩn úy Tập vào tiệm trồng răng Xuân Tiến, vừa đi vừa ngó dáo dác...

- Chú đến tiệm trồng răng báo với Tập là tôi có việc cần lái xe gấp. Chú giữ thái độ thật tự nhiên, chẳng hạn, chú bô bô: sục khắp các chỗ sửa răng, trồng răng mới gặp được Tập, v.v.

Thạch gật đầu. Anh ta rất phần khởi vì đây là lần đầu Luân giao cho anh công việc có vẻ quan trọng.

Tập quay về, miệng cắn miếng bông to. Tuy nhiên, Luân đã nhận rõ cậu ta chẳng đau răng.

- Chú ngồi xuống! - Luân chỉ ghế cho Tập và anh chọn ghế đối diện.

- Sao? - Anh hỏi - Nhận bộc phá rồi chưa?

Tập giật thót. Miếng bông rơi xuống đất. Mãi một lúc sau cậu ta mới hoàn hồn:

- Bộc phá gì? Tôi không hiểu... Thưa trung tá - Giọng cậu ta lập cập.

- Đánh sập cổng dinh tỉnh trưởng, không bằng bộc phá thì bằng gì? - Luân nói, giọng đùa.

- Dạ...

- Tôi còn biết chú vừa gặp chú Thường để hẹn ngày giờ và nơi nhận bộc phá... Mười hai giờ đêm, giao thừa thì cho nổ.

Mắt Tập tóe lên ánh tinh nghịch, Luân hiểu ngay: Anh "tố" có điểm không đúng.

- Chú gặp chú Thường, phải không? - Luân hỏi lại.

- Thường nào? Trung tá càng nói tôi càng khó hiểu...

- Thường nào à? Chút nữa, tôi cho hai người đối chất, luôn tay thợ nhổ răng Xuân Tiến. - Luân lên giọng. Tập chớp mắt lia lịa, cậu ta núng thế!

- Mấy người cứ tưởng mình làm bí mật lắm... Đây, - Anh đưa cho Tập chỉ thị của Ban quân sự tỉnh - chú đọc đi, tài liệu của Giải phóng đó ...

Luân theo dõi nét mặt của Tập khi đọc tài liệu: nó biến đổi liền liền...

- Chú chú ý phần ghi thêm ở dưới chót đó... Nội tuyến ngay cạnh tỉnh ủy! Ai, nếu không phải là chú?

- Tôi giao chú cho công an điều tra! - Luân hầm hừ.

- Ra! - Luân quát... - Để rồi vài hôm nữa, tôi tóm hết tụi Việt Cộng, cho chú sáng mắt...

Tập đinh ninh bị bắt, nặng nề đứng lên ra khỏi phòng. Nhưng chẳng ai chờ bắt cậu ta cả. Cậu xuống thềm. Chẳng ai theo. Cậu ra cổng. Cũng vậy.

Từ trong cửa sổ, Luân thấy Tập rảo bước và sau đó, chạy biến...

Thường cũng bị Thạch điệu về. Chú học trò không hề bối rối, lầm lì ngó Luân, cái đầu bướng bỉnh ngẩng cao dường như thách thức:

- Em biết tội chưa? - Luân hỏi, dịu dàng. Thường không đáp.

- Nếu tôi lại tha em, em có hứa là lo học không?... Tuổi của em cần học. Lớn lên, đủ trí óc, chừng đó muốn làm gì cũng được. Tôi nhớ có một lần nói với em như vậy...

Lời lẽ rất ân cần của Luân không động lòng chú học trò. Nó lắc đầu:

- Ông bỏ tù hay bắn tôi, cứ việc! Tôi không bị ông gạt đâu... Thầy Tâm bị ông gạt mà mắc tội với cách mạng. Tôi còn đây là nhờ mấy chú, mấy bác thương nhỏ dại...

Nói tới đó, mắt Thường đỏ hoe, và, có lẽ nó hơi phân vân: nước mắt chảy dài trên má viên trung tá tỉnh trưởng khét tiếng nhiều thủ đoạn chính trị nham hiểm!

Luân hiểu tất cả: giáo Tâm bị nghi ngờ và chắc không còn sống... Nhất định, J.5 giữ một vai trò nào đó trong vụ xử này.

- Em có thể thuật kỹ hơn cho tôi nghe không? Ông Tâm nay ra sao?

- Sợ gì mà tôi không nói... Thầy Tâm bị tòa án cách mạng xử tử, nhưng cấp trên giảm án. Thầy hối hận quá, tự vận chết... Tại ông hết ráo! Ông phao tin thầy Tâm với tôi chịu làm việc cho ông...

- Em tin chắc là thầy Tâm tự vận? - Luân hỏi, giọng buồn rầu.

- Thì tôi nghe nói lại...

- Cũng có thể ông bị bức tử, cũng có thể người ta giết ông...

Luân lẩm nhẩm.

Một lát sau, anh hỏi tiếp:

- Tại sao người ta dám cho em vô chợ?

- Tôi xin. Tôi phải chuộc tội!

- Vậy, bây giờ tôi thả em, em có dám quay lại mật khu không?

Thường ngần ngừ.

- Tùy em...- Luân thở ra. Anh định nói nhiều với Thường, song nghĩ kỹ, không tiện. Thường quá trẻ con để hiểu những lắt léo kiểu này - Em có thể ra khỏi đây, còn đi đâu, em quyết định lấy.

Thường rời khỏi phòng làm việc của Luân, uể oải bước.

Không khéo, J.5 khử luôn Tập và Thường!

Chợt Luân nhớ đến khối bộc phá. Tập giấu ở đâu? Rõ ràng nó cười mình vì mình "tố" trật. Có lẽ nó không nhận bộc phá ở Thường mà nhận từ trước. Đích thân Luân xuống ga ra xe. Chẳng khó khăn lắm, Luân tìm được khối bộc phá hai mươi cân giấu trong đống vỏ xe ngổn ngang.

... Ngay chiều tối hôm đó, đài truyền thanh thị xã loan báo: Phá vỡ một âm mưu của Cộng sản tấn công tỉnh lỵ. Phòng thông tin trưng bày khối thuốc nổ lấy được - không nói là lấy được ở đâu. Cả ngày hôm sau, hôm sau nữa Luân cho Ty thông tin làm rùm beng về "chiến công" của Kiến Hòa. Đài Sài Gòn tiếp thêm, không đâu là không biết sự kiện giật gân này.

Lưu Kỳ Vọng ngao ngán, nói lén với Chung Văn Hoa:

- Ông Luân khoái vỗ ngực xưng tên. Điệu này có đem kiệu rước, Việt Cộng cũng không đánh. Uổng quá trời!

*

Đúng như Lưu Kỳ Vọng đoán, thị xã Trúc Giang yên tĩnh suốt mấy ngày Tết.

Mồng ba, công sở chưa làm việc, nhưng James Casey đã có mặt. Hắn đến Kiến Hòa mà không thông báo trước mà mới tờ mờ sáng, hắn đã ngồi vắt vẻo giữa phòng khách, trong bộ quân phục đầy bụi đất, cùng với Lưu Kỳ Vọng.

- Trung tá phải khao tôi cái gì thật xứng đáng. - James Casey cười - Tôi lặn lội suốt đêm qua, nói cho cùng vì trung tá! Hoặc, nếu cần chính xác trong diễn đạt, tôi nói lại: Vì bà trung tá.

James Casey trâng tráo ngó Dung:

- Bà trung tá có mặt ở Kiến Hòa, để giữ an toàn tuyệt đối cho bà, tôi đích thân đi lùng sục...

Chưa rõ James Casey đã làm trò gì, Luân nhã nhặn:

- Nhà tôi và tôi rất cám ơn thiếu tá!

- Được, trung tá còn vài tiếng đồng hồ để trên tôi một cấp... Từ trưa nay, khoảng cách đó không còn nữa...

- Tôi chúc mừng trước cũng được... - Luân vui vẻ - Dung, em lấy chai Cognac!

Dung trao ly rượu cho James Casey.

- Xin phép trung tá! - Hắn hôn đắm đuối bàn tay Dung.

- Giá đây là châu Âu thì tôi đã có thể xin bà ân huệ cao hơn! - Gã nuối tiếc rời tay Dung, đôi mắt háo hức...

- Nào! Ta cạn ly mừng trung tá James Casey!

Xong tuần rượu, Dung xin phép vào trong.

- Ồ! Bà trung tá là người của ngành An ninh, chỉ có lợi khi nghe chuyện của chúng ta - James Casey kêu to.

- Dẫu sao, nhà tôi vẫn thuộc cơ quan khác... - Luân lắc đầu.

- Tiếc thật!... Ta làm một ly nữa... - James Casey tự rót - Ly này tôi mừng trung tá... Trung tá có một phu nhân tuyệt vời!

Luân hiểu James Casey nói gì: anh và Dung đã thực sự thành vợ chồng trước con mắt sành sỏi ăn chơi của gã.

- Ta vào việc! - James Casey bảo Vọng: "Ông trưởng ty cho màng "quà" tới đi..."

Vọng gọi điện và vài phút sau, chiếc Jeep Willy sơn màu ô liu đỗ trước thềm.

Hai người bịt mặt bị xô té xuống đất. Cả hai chỉ mặc quần đùi.

- Trung tá không lạ gã này! - James Casey chỉ một trong hai người đó là Thường.

- Nó không phải là người của trung tá... Nó không nhận là người của trung tá. Dẫu sao, tôi cũng cứ đưa nó về... - James Casey nhếch mép - Còn đây, vật bảo đảm cầu vai tôi thêm một hoa mai. Trung tá có thể không biết, nhưng chắc chắn nghe danh: Ba Lùn! Đừng vì tên cục mịch của nó mà lầm. Lê Khắc Thuần... Trung tá nhớ chưa? Tỉnh ủy viên, bí thư thị ủy...

Lê Khắc Thuần - đã đứng dậy - không lùn, trái lại rất cao.

Luân chồm tới, bắt tay James Casey:

- Khen trung tá.

- Ăn thua gì... Tôi còn nhiều "chủ bài" nữa kia... Rồi, trung tá sẽ phải chập gót chân chào đại tá James Casey. Không lâu đâu... Tôi sắp tóm đầu sỏ Việt Cộng, cỡ thường vụ tỉnh... ngay hôm nay, vuột một con mồi... - James Casey cười hô hố - Con mồi đó... - James Casey chưa nói hết câu thì bắt gặp cái liếc của Vọng, gã im bặt.

- Có lẽ đưa họ về trại giam! Ông James Casey cần tắm rửa, ta ăn sáng... - Luân bảo.

- Tất nhiên, khai thác họ là chuyện của tỉnh trưởng. Song, "quà" như vậy đã hết đâu? - James Casey hất hàm cho một nhân viên - chắc là người của biệt kích Mỹ - tên đó lấy từ trong xe ra một bọc ny-lông.

- Trung tá sẽ phải đền ơn tôi... Tôi tháo ngòi quả bom nổ chậm giúp trung tá...

Theo lịnh của James Casey, bọc ny-lông được mở ra: chiếc đầu còn đầm đìa máu của chuẩn úy Võ Văn Tập.

- Tôi trả giá hơi cao về thằng tài xế của trung tá: nó bắn chết hai người của tôi... Chính tôi hạ nó. Và, nếu về tay không thì tiếc, tôi chặt đầu nó.

Luân tối xầm mặt. Tiền sảnh dinh tỉnh trưởng như chồng chềnh. Chỉ cần một phần mười giây, anh thanh toán hết - James Casey, thằng đi theo nó, Lưu Kỳ Vọng, thằng lái xe... Nhất định anh bắn chính xác - không lần nào chính xác hơn lần này.

- Trung tá không thích? - James Casey hỏi.

- Không! - Luân trả lời, nữa tỉnh nữa mê.

James Casey nhún vai:

- Lạ thật! Một sĩ quan từng trải mà lại nhát gan... Tôi sẽ mang nó về Sài Gòn...

Rõ ràng, mắt của chuẩn úy Tập mở to, nhìn Luân trừng trừng. Trong cái chết của Tập có phần lỗi của Luân - Luân hiểu như vậy.

- Trung tá đa cảm... Bây giờ tôi mới hiểu... Nó là tài xế của trung tá, song nó sẵn sàng giết trung tá. Như gã tài xế trước kia. Tôi thành thật khuyên trung tá nên bỏ thói bi lụy nguy hiểm đó.

"Mày nói bậy!" - Luân nghĩ bụng - "Toàn với Tập khác nhau".

Chiếc đầu lâu được gói lại. Hai người bị bắt được đưa về Ty công an.

James Casey ăn sáng với Luân - gã kỳ kèo sự có mặt của Dung nhưng Dung chỉ ra chào gã, lấy cớ là không khỏe. Gã lên xe về Sài Gòn.

Hôm sau, Luân cũng đưa Dung về Sài Gòn. Anh đi dự hội nghị tổng kết công tác bình định. Trước khi đi, anh chỉ thị Ty công an chờ anh hỏi cung Ba Lùn. Còn Thường coi nó như người của tỉnh trưởng, chớ đụng tới.

Hoàn toàn dễ hiểu khi Luân đuợc hội nghị vỗ tay kéo dài. Anh trình bày tóm tắt quan điểm của anh về công tác bình định. Ngồi ở hàng ghế danh dự. Nhu thỉnh thoảng gật đầu. Những cái gật đầu "đệm" của cố vấn Ngô Đình Nhu được cả hội nghị hiểu như mọi người có nghĩa vụ phải vỗ tay, mặc dù chưa chắc ai cũng tán thành Luân. Nói cho công bằng, chính không khí chính trị sau biến cố 11-11 đã hỗ trợ Luân. Đúng vào dịp Tết, tổng thống ký lệnh thả một số thành viên của nhóm Caravelle liên can đến vụ đảo chính như bác sĩ Nguyễn Lưu Viên, Tạ Chương Phùng... hầu hết những người thân Pháp. Ngô Đình Nhu quyết định ngọn đòn gió: tỏ cảm tình với Pháp để lấy lại thăng bằng trong mối quan hệ quốc tế của Việt Nam Cộng hòa. Số thân Mỹ hoặc ít nhiều quan hệ với đảng Đại Việt bị đối xử cay nghiệt hơn nhiều, như Trần Văn Hương. Còn Phan Quang Đán thì là ngoại lệ. Trước tòa, Đán khóc nức nở, đấm ngực nhận tội, dùng đủ từ ngữ tâng bốc Diệm, cầu xin một chút ân huệ. Bộ máy thông tin sẵn sàng giới thiệu thật rộng rãi sự quy hàng nhục nhã của Đán. Đán được giam giữ trong một phòng đủ tiện nghi và người ta hứa sẽ trả tự do cho ông ta sớm nhất.

Cần phải hiểu rằng trong sự cố 11-11, bản thân tổng thống cũng va vấp một điều thuộc lĩnh vực đạo đức, y hệt trường hợp bắt tướng Hòa Hảo Ba Cụt trước đây: giả bộ chịu điều đình với Nguyễn Chánh Thi qua môi giới của đại tướng Lê Văn Tỵ để trì hoãn tốc độ tấn công của lực lượng đảo chính và khi quân "cứu giá" chiếm được ưu thế, tổng thống trở cờ. Do vậy, tổng thống và cố vấn Ngô Đình Nhu rất ngại đem các tay thủ lĩnh đảo chính ra xử trước tòa. Ai mà lường nổi họ sẽ nói gì giữa công chúng - đặc biệt, trước các nhà báo trong và ngoài nước.

Trước Tết, Nhu tập hợp được một số nhân vật sửa soạn khai sinh cái gọi là Đại hội đại đoàn kết chống Cộng, với các "cao thủ" chuyên áp phe chính trị: Nguyễn Gia Hiến, Trần Quốc Bửu, Phan Huy Quát, Đặng Văn Sung, Lý Trung Dung. Tình thế đòi chế độ phải đổi trang sức. Cho nên, cuộc chạy đua vào dinh Độc Lập đuợc dàn cảnh theo thời thượng: Ngô Tổng thống không còn là "Tổng thống suốt đời". Trong danh sách tranh cử nhiệm kỳ II đã thấy, ngoài liên danh Diệm - Thơ, còn liên danh Nguyễn Đình Quát - Nguyễn Thành Phương và Hồ Nhật Tân - Nguyễn Thế Truyền. Đại khái, cho nó "dân chủ". Quát chủ sở cao su, Phương tướng Cao Đài - đầu sỏ hạng "bán trời không mời thiên lôi". Tân và Truyền - cặp lục bình cổ, đầy bụi bặm, chùi mãi chưa sạch. Cỡ đó thì chịu sao thấu với Diệm mặc dù, trong chương trình tranh cử, Quát dám nói: nếu đắc cử, ông ta sẽ điều đình ngưng bắn với Mặt trận giải phóng.

... Luân nói không dài. Cũng chẳng có gì để nói. Tình hình an ninh ở Kiến Hòa "tốt hơn" như Phủ tổng thống đánh giá - căn cứ và số trận đụng độ giảm rõ rệt với trước đây. Mà lý do thật sự là cơ sở hạ tầng của chế độ Sài Gòn thu hẹp đến mức không còn thể nào thu hẹp hơn nữa để có thể có nhiều cuộc đụng độ. "Đây là cuộc chiến tranh chính trị - Luân nhấn mạnh - không giống bất kỳ cuộc chiến tranh nào chúng ta từng biết tới. Việt Cộng sử dụng hình thức đánh du kích, nhưng đánh du kích chỉ mới là một mặt của toàn cục diện. Những nguyên tắc đánh du kích nổi tiếng của Mao Trạch Đông đã được cải tiến, bổ sung đến nỗi chúng thay đổi hẳn. Thật là lý thú khi chính các đoàn cán bộ Trung Cộng sang Nam Việt nghiên cứu học tập chiến tranh du kích - tôi có đủ bằng chứng nói như vậy. Vì là cuộc chiến tranh chính trị, cho nên cách nhìn hiện tượng của chúng ta bắt buộc phải khác với cách nhìn mà chúng ta quen thuộc trong sách vở và trong quá khứ. Không nắm được dân, không có cơ hội chiến thắng. Nắm dân tức là tranh thủ lòng dân, tranh thủ sự tín nhiệm của dân. Đừng nên bao giờ tách công việc bình định của các viên sĩ quan chiến trường với những cải cách của trung ương. Cũng như đừng nên bao giờ đo lường thành quả của công việc bình định qua các bản tin chiến sự với con số đối phương bị loại. Nhiệm vụ chủ yếu của chúng ta không phải chỉ tước phần sinh lực của Cộng sản mà lạ hạn chế sự nảy nở của sinh lực đó. Tôi đang thử nghiệm và tôi tin sẽ kết quả - bớt hành quân, bớt nhà tù. Bao giờ tôi cũng nghĩ: Đây là cuộc tranh chấp giữa người Việt - cùng tiếng nói. Nói bằng lời bao giờ cũng tốt hơn bằng súng, bằng máu. Tôi xin thuật một chuyện để minh họa: Năm 1946, khi người Pháp trở lại Bến Tre, họ hành quân liên miên. Bấy giờ, ở Cầu Mống thuộc Mỏ Cày, có một người từng đi du học Pháp, tiểu điền chủ, tên Lâm Thiên Tứ. Nhà ông ta chứa du kích Việt Minh. Quận trưởng Mỏ Cày - bạn học của ông - bắt được ông và đem cả ông và đứa con trai là Lâm Thiên Trường ra bắn. Quận trưởng - tiếc là tôi không biết tên - ngỡ với đòn thị uy đó, Việt Minh sẽ xẹp. Trái lại, Việt Minh Mỏ Cày nổi dậy mạnh nhất Bến Tre và có đến hàng trăm Lâm Thiên Tứ về phía họ. Đến Bến Tre, tôi học bài học đó.

Tràng vỗ tay thật xôm và kéo dài. Nhu đón Luân, ôm choàng. Chưa phải Nhu cùng ý nghĩ như Luân đâu - Luân hiểu thái độ rất mực trọng vọng này là để đền bù công lao: Luân đã lựa đúng lúc để phô trương cái mà chế độ cần phô trương. Với phe phái, Luân giành về tổng thống ngọn cờ thân dân nhân đạo. Với người Mỹ, Luân ám chỉ: Có ba bảy đường giải quyết vấn đề nội bộ Nam Việt.

XII.

Bigbee đánh máy

"Ba Lùn" - Lê Khắc Thuần - da ngăm, cao lớn. Chỉ cần nhìn qua một lần gương mặt của anh, Luân biết anh là một con người kiên quyết, trung thực.

- Anh là bí thư thị xã ủy? - Luân hỏi.

Thuần gật đầu. Qua ánh mắt của anh, Luân hiểu anh sẵn sàng chọn lựa cái chết, rất bình thản.

- Anh làm bí thư thị xã được bao lâu?

- Vài tháng! - Thuần trả lời cụt ngủn. Có lẽ Thuần chờ đợi những câu hỏi xoi mói, cốt tìm cơ sở cách mạng trong thị xã của viên tỉnh trưởng.

- Anh để Tập bị giết là tầm bậy! Các anh dở quá...

Luân đột ngột to tiếng, Thuần khẽ liếc anh. Có lẽ, trong một thoáng, người bí thư thị xã hơi ngạc nhiên: viên tỉnh trưởng bỗng dưng nổi nóng và giọng nói như thét lại chứa một cái gì u uất.

- Anh bị bắt trong trường hợp nào? - Luân hỏi tiếp.

- Tôi đang ngủ. Biệt kích Mỹ ụp vô...

- Anh ngủ ở cơ quan thị xã?

Thuần không trả lời.

- Rồi các anh giơ tay đầu hàng? - Luân cười châm biếm.

- Ai nói với ông như vậy? Tôi bắn... Tiếc là đạn lép... cả súng của chú Thường, đạn cũng lép... Chú Tập chiến đấu bằng khẩu súng của chú. Tôi nói như vậy để ông biết chúng tôi không hèn. Mà ông cũng đừng mong lung lạc chúng tôi. Ông gây chia rẽ nội bộ chúng tôi nhưng với tôi, ông thất bại. - Giọng của Thuần rất đanh.

Luân im lặng. Anh suy nghĩ.

- Ai thoát? - Anh hỏi.

- Tất nhiên là một đồng chí của chúng tôi... Ông có xẻ thịt tôi, tôi cũng không nói tên.

- Anh và Thường bắn bằng súng của các anh?

Thuần lầm lì.

- Súng lục, hiệu Browning Canada, còn mới. Tôi đã xem xét hai khẩu súng của các anh... Nhưng đạn bị tháo thuốc nổ. Anh thấy đây...

Luân đặt hai khẩu súng ngắn cùng hai băng đạn trước mặt Thuần.

- Anh cầm viên đạn xem, nó nhẹ bổng...

Thuần tò mò cầm viên đạn.

- Anh có thấy chỗ cạy trên viên đạn không?

Thuần đã thấy.

- Tập trốn tôi, ra mật khu gặp ai trước tiên?

Luân hỏi tiếp.

Thuần dường như bị các viên đạn ám ảnh, im lặng, cau mày. Luân không cần anh trả lời.

- Cách đây không lâu, một người của các anh, ông giáo Tâm cũng bị biệt kích chụp. Và, cũng có một người chạy thoát - song lính biệt kích không ai chết dưới tràng đạn của người đó, hai trái lựu đạn đều không nổ, cũng như trái lựu đạn mà Thường liệng lên lễ đài mong giết tôi, không nổ. Lựu đạn tấn công của Mỹ mà không nổ! Bây giờ, tới phiên anh và chú Thường... Rồi đây, thường vụ tỉnh ủy cũng khó tránh khỏi bị chúng tôi tóm. Các anh ngỡ các anh tài! - Luân "xì" một tiếng khinh miệt - Đây, tôi cho anh coi cái này...

Luân ném cho Thuần tờ giấy dầu. Thuần lúc đầu lơ đãng nhưng về sau thì chăm chú đọc.

- Anh đã lọt vô đây, tôi chẳng có gì phải giấu anh... Tôi nằm trong ruột các anh. Đánh chác làm sao nổi! Tôi đã cho Tập đọc tài liệu này. Chắc Tập trốn ra, nói lại với các anh...

Luân biết rằng Tập chưa nói với Thuần bởi Thuần lộ rõ sự hốt hoảng khi đọc xong tài liệu.

- Tôi đủ sức diệt các anh. Các anh ngu lắm! Tôi biết tên người chạy thoát... Côn! Va tên Côn... Nè, giáo Tâm bị ám sát trong trại giam... Người của tôi ra tay.

Luân nói một hồi, Thuần cắn môi, thở dồn dập.

- Anh sẽ ra tòa, sẽ đền tội! - Luân dằn giọng - Tôi muốn anh lên máy chém mà ấm ức. Liệu Cộng sản Bến Tre các anh cầm cự với tôi được bao lâu? Các anh lo biểu tình! - Luân cười mỉa - Lo biểu tình mà không lo củng cố nội bộ, xây dựng lực lượng. Nói thật, tôi rất thích các anh xua dân đi biểu tình... Các anh quên là mỗi thứ hình thức chỉ thích hợp mỗi giai đoạn. Chúng tôi lo thọc sâu, đánh các anh tận ổ! Để coi ai hơn ai!

Luân ra lệnh đưa Thuần về khám:

- Xuống khám mà rút kinh nghiệm cho kiếp sau.

Câu nói xốc óc của Luân chọc tức người bí thư thị ủy:

- Ông kiêu căng, khoác lác quá... Người cần rút kinh nghiệm chính là ông. Ông giỏi đánh lén chúng tôi. Song, cái chế độ mà ông phụng sự đang tan rã. Ông khó tránh khỏi bị trừng phạt!

- Tôi có bị trừng phạt hay không, chắc anh không còn thời gian để biết... Tôi sẽ bắn anh! - Luân vênh váo - Tôi chỉ tiếc: viên đạn bị hoang phí vì giết một kẻ kém thông minh.

Cửa mở. Thiếu tá Lưu Kỳ Vọng chực sẵn - gã có thể đã nghe hết cuộc đối đáp.

- Chẳng cần hỏi cung thằng cha này! - Luân bảo Vọng - Tôi đã quyết định xử bắn gã công khai...

- Kêu thằng Thường lên! - Luân bảo người thư ký riêng.

Khi Thường đến văn phòng, Luân cười.

- Sợ hết hồn, hả chú nhỏ?

Thường không nói, không rằng, đứng sựng trước mặt Luân. Luân bảo Thường ngồi xuống ghế, khép cửa phòng lại.

- Qua thương chú em nhỏ dại, tha mấy lần mà chú em cũng cứ u mê theo Việt Cộng... Đành bỏ tù chú em.

Có tiếng gõ cửa. Trung úy truyền tin Hồ Nhựt Thanh chào Luân, đặt lên bàn bức điện: "Đêm qua, vào 11 giờ, một lực lượng Việt Cộng không rõ quân số, tấn công đồn ngoại vi quận lỵ Bình Đại, hướng Thới Thuận. Bảo an đẩy lùi, bắt sống 5 tên..."

Luân ghi lên góc điện: Chuyển đại úy Chung Văn Hoa. Điện gấp cho Bình Đại giải 5 tù binh về Ty công an hỏi cung.

Tòng khi đọc và ghi, Luân thấy Thường và trung úy Thanh háy mắt ra hiệu cho nhau. Anh đã nhớ ra: Trung úy Thanh, người Bến Tre và hôm nay anh ta trực tiếp trình diện Luân mà không qua thư ký là chuyện ít khi có.

- Thế nào? - Luân hỏi Thường khi trung úy truyền tin khép cửa lại: cái bóng của anh ta vẫn còn in trên cánh cửa lá sách - anh ta nán nghe - Chú có giỏi thì cứ vượt ngục! Tôi dặn người gác khám xét kỹ, coi chú có mang cưa sắt vô không. Với cây cưa sắt, chú dám cưa đứt còng, cưa luôn cho bồ của chú, như tay Ba Lùn, rồi giở mái ngói, trốn mất... Tôi đi guốc trong bụng chú nên nói để chú biết là tôi đề phòng hết rồi, đừng có lộn xộn...

Cái bóng của viên trung úy truyền tin biến mất sau cánh cửa.

- Đồ con nít! Không lo học hành, - Luân lớn tiếng.

Thường bị đưa xuống khám. Luân trông theo, mỉm cười hy vọng.

Bốn ngày sau, nhằm một đêm tối trời, số tù mới bị bắt ở Ty công an gồm bí thư thị ủy Lê Khắc Thuần, chú học trò tên Thường, năm tù binh trận Bình Đại đã cưa còng, bẻ rui, giở mái ngói, lặng lẽ trốn thoát.

Trưởng Ty công an Kiến Hòa vuốt mặt không kịp trước cơn thịnh nộ của tỉnh trưởng.

- Nó cưỡng bức thằng Thường theo nó để khai thác, thế nào nó cũng giết thằng nhỏ như giết giáo Tâm. Các anh thật không còn ra thể thống gì nữa...

Trưởng ty công an trút mọi tội lỗi lên phó ty Tống Văn Tình. Tống Văn Tình nện viên thiếu úy trưởng trại giam.

Một lệnh nghiêm mật của tỉnh trưởng ban hành: lập thêm ba tháp canh, lập hệ thống đèn cực sáng quanh khám.

*

Công an được tin: ngay cạnh con lộ đi Ba Tri, nơi dốc cầu Chẹt Sậy, hai tử thi đàn ông bị trói vào hai cọc...

Thiếu tá Lưu Kỳ Vọng không kịp gọi điện cho Luân đã nhảy lên xe Jeep, cùng một tiểu đội thám báo do thiếu úy Lai Văn Thố chỉ huy lao tới hiện trường.

Luân biết sự việc sau đó chừng 15 phút. Anh cũng lên xe. Khi xe Luân đến cầu Chẹt Sậy thì nghe hai tiếng nổ lớn, tiếp sau, nhiều tràng đạn. Hình như một cuộc chạm súng, Luân dừng xe, theo dõi. Một số dân chúng hớt hải chạy ngược về phía thị xã. Họ cho hay: Đêm qua, quân giải phóng thiết lập tòa án tại cầu, xử bắn hai gián điệp phía Quốc gia rồi để thây lại đó với một tấm băng ghi hàng chữ "số phận bọn phản bội như thế này". Tưởng là họ rút lui, ai dè khi ông trưởng ty công an tới mở trói cho hai tử thi thì mìn nổ, tiếp đó, việt Cộng xả súng từ trong vườn bắn ra.

Những người đi chung với Luân đều ngơ ngác - trừ trung úy Thanh ngơ ngác vụng về? Cố biểu hiện tình cảm ngược lại với niềm vui sâu kín, Luân chắc lưỡi, thở dài...

J.5 và tên điềm chỉ ở Cồn Ốc bị xóa sổ, luôn cả trưởng Ty công an Lưu Kỳ Vọng. Bản thống kê thiệt hại chắc khiến James Casey, Mai Hữu Xuân lồng lộn.

XIII.

Bigbee đánh máy

Lúc đó, đã 10 giờ đêm. Luân tắt đèn, ngả mình lên giường. Gần đây, anh bị mất ngủ. Công việc của anh tiến hành không phải tồi song anh không bằng lòng. Tại Bến Tre, Luân giải quyết nhiều tình huống gay go và nói chung, anh thắng lợi. Dẫu sao, vị trí của một viên tỉnh trưởng vẫn quá hẹp.

Mỹ tiếp tục dùng Diệm. Uy thế Diệm xuống trông thấy từ sau cuộc đảo chính 11-11 và nhất là từ sau Mặt trận dân tộc giải phóng ra đời. Mỹ chưa bỏ Diệm là vì chưa có người thay và vì Mỹ hy vọng Diệm ngày nay không cứng đầu như trước. Diệm hiểu tình hình đó khắc hẳn Mỹ. Một lần, ông bảo Luân:

- Tổng thống Kennedy thức thời hơn Eisenhower, Kennedy thừa nhận tôi có quần chúng...

Nhu đủ thông minh để đánh giá thực chất của chính sách Mỹ:

- Anh Luân này, Hoa Kỳ chỉ muốn ký với ta một thứ Modus vivendi (1) chớ chưa chịu ký một Pacte (2). Ta phải thật nhanh tay. Cái định đoạt là thực lực quân sự. Tôi cần bốn quân đoàn bộ binh thiện chiến, vài chục tiểu đoàn tổng trù bị thật cứng, một lực lượng thiết giáp, pháo, không và hải quân trang bị tối tân... Cái giá là chỗ đó. Tại sao ta không có quyền có 170.000 quân thường trực, 60.000 nghìn quân bảo an, 200.000 dân vệ?

Nhu trao cho Luân một kế hoạch mới về bình định:

- Khu trù mật kềnh càng quá, tốn kém mà ít kết quả. Tôi nghiên cứu kỹ rồi, tình hình ta khác tình hình Mã Lai, cho nên tôi dự thảo kế hoạch này. Ta phải thành lập hàng trăm, hàng nghìn ấp chiến lược. Ấp là đơn vị thấp nhất, trực tiếp với dân. Không cần đổi chỗ của dân - nếu có, cũng ít và đổi chỗ gần thôi - mà xây ấp chiến lược ngay nơi dân ở. Tôi quyết định mở trường đào tạo cán bộ khắp các tỉnh. Cán bộ xây dựng ấp chiến lược là cán bộ làm dân vận. Anh có ý kiến gì, trao đổi thêm. Nếu tán thành anh thí nghiệm ở Kiến Hòa xem...

Cùng với tài liệu Ấp chiến lược, Nhu trao cho Luân dự kiến chỉnh đốn các quân khu: sẽ thành lập bốn vùng chiến thuật và biệt khu thủ đô, mỗi vùng chiến thuật vừa phụ trách địa bàn liên tỉnh vừa là bộ tư lệnh quân đoàn.

- Anh có hiểu gì về Frederick Nolting không? - Nhu hỏi Luân đột ngột.

- Tôi chưa biết. Nhưng, điều chắc chắn, ông ta là người của tân Tổng thống Mỹ. - Luân trả lời dè dặt.

- Tất nhiên... Giữa tháng 5 tới, Phó tổng thống Mỹ Johnson sang ta... Chà! - Nhu tặc lưỡi - Ta chậm quá! Trước mắt mấy ông quan này, ta xoàng xỉnh quá coi không tiện.

Nhu sốt ruột mà A.07 cũng sốt ruột.

Bức mật thư do Vũ Huy Lục mang vào là một trong những nguyên nhân khiến Luân mất ngủ.

Lục, theo con đường riêng - tình báo Mỹ tự cho là họ tổ chức được con đường đó, nhưng Lục lại đi trong bố trí của cơ quan an ninh Bộ nội vụ của miền Bắc. Đặt chân xuống Sài Gòn, anh báo cáo liền tình hình và mạng lưới trinh sát do anh chỉ huy ở vùng đồng bằng Bắc bộ với James Casey và xin đi thăm Luân. Anh gặp Dung trước, trao cho cô thư của cha. Ông cụ không viết nhiều - dăm hàng thôi - Dung đã khóc sướt mướt, mặt dù cha Dung không khỏe. Ông đã biết Dung lập gia đình và gửi lời thăm chàng rể. Lục thì hoàn toàn không gặp ông, không nghe ai nhắc, anh chỉ có nhiệm vụ mang mảnh giấy con này mà anh đã vê nhỏ hơn cọng tăm.

Lục hối hả xuống Bến Tre. Muốn Luân bị bất ngờ, Dung không báo điện. Lục lù lù vào cửa, Thạch rú lên, chừng đó Luân mới ôm chầm lấy Lục.

- Ê! Sao vô được? - Thạch hỏi. Lục đưa tay lên môi, Thạch biết mình lốc chốc, nín khe.

Luân mừng Lục: Anh ta bây giờ nghiễm nhiên là một cán bộ chững chạc của ta.

Lục được James Casey bổ làm huấn luyện viên các trường biệt kích.

Nhờ Lục, đường liên lạc với anh Sáu Đăng nối lại. Từ nay, Luân đã có thể báo cáo và nhận chỉ thị đều hơn.

A.07 phân tích tình hình miền Nam như sau: Mỹ đang tính toán thay ngựa giữa dòng. Sở dĩ Mỹ trì hoãn việc loại anh em Diệm là vì ngại ta. Nhưng, sớm muộn gì chúng cũng xóa anh em Diệm. Vấn đề nóng bỏng nhất là làm sao ta đủ mạnh để đối phó với một tình huống có thể xảy ra: Mỹ đưa quân ồ ạt vào miền Nam.

Luân tiếp thu sự chỉ đạo ấy theo lối của anh: hoặc thúc đẩy Diệm - Nhu liên minh dưới một dạng và ở một mức nào đó với Mặt trận, hoặc thay Diệm - Nhu bằng một nhóm khác có xu hướng độc lập dân tộc, trung lập, ngăn chặn Mỹ biến miền Nam Việt Nam thành một chiến trường đẫm máu mà rốt lại chỉ có người Việt phải hy sinh... Luân phác thảo trong đầu hàng loạt phương án, nhưng chưa phương án nào khả dĩ trọn vẹn.

Nhu từng gợi ý với anh khả năng chế độ Sài Gòn nói chuyện song phương với Mặt trận. Song, anh ta cũng chỉ mới hé ra một thứ nguyện vọng - có thể anh ta bực mình trước trò "đem con bỏ chợ" của Mỹ mà thốt ra thôi, có thể anh ta muốn qua Luân mà bỏ trước cái phao về phía Mặt trận để phòng bất trắc, có thể anh ta muốn dọa Mỹ. Tuy nhiên, sau khi nhận được lời trấn an của Kennedy, anh ta không trở lại đề tài đó với Luân lần nào nữa.

Còn khả năng thay Diệm - phải bằng bạo lực, Mặt trận chưa đủ sức làm, và Mặt trận mà đủ sức thì nhất định Mỹ can thiệp. Bạo lực do các phe phái, chẳng qua các phe phái - kể cả Đại Việt thế lực khá hơn hết - hò hét trợ oai để kiếm chác thôi. Quân đội thì năm cha ba mẹ ... Bản thân anh không nắm được bao nhiêu.

Luân trỗi dậy, bật đèn. Đúng vào lúc đó, Thạch vào, dẫn theo Tống Văn Tình, bây giờ là trưởng ty công an thay Lưu Kỳ Vọng.

- Đêm nay Việt Cộng tấn công Trúc Giang. - Tống Văn Tình hốt hoảng, mặt trắng bệch.

- Lại tấn công? - Luân hỏi, hơi lơ đãng.

- Thưa, phải... Tấn công mạnh, quyết chiếm tỉnh lỵ!

Luân khẽ lắc đầu. Anh nghĩ là không thể đánh chiếm thị xã nổi trong điều kiện của quân giải phóng hiện nay, dù có thể quân giải phóng đã mạnh hơn so với 3 tháng trước - lúc các anh bố trí tấn công vào dịp Tết. Tống Văn Tình lại hiểu cái lắc đầu của Luân theo ý riêng:

- Thưa, một nội tuyến của Việt Cộng vừa tự thú với công an...

- Vậy sao? Ai? - Luân chợt thấy xương sống anh ớn lạnh: Chết! các đồng chí xây dựng nội tuyến kiểu đó, thật nguy hiểm.

- Thưa, một thiếu úy giữ kho súng. - Tình vội vàng trình bày - Theo nó, đêm nay Việt Cộng bí mật vào chợ, nó mở kho, Việt Cộng lấy súng trong kho phân phát cho cơ sở...

"Ừ! Tấn công theo phương án đó có thể làm chủ được thị xã một lúc." - Luân nghĩ thầm.

- Tại sao thằng đó tự thú? - Anh hỏi, giọng thắc mắc.

- Dạ, nó sợ... Giờ chót, nó tính là không ăn được nên xin gặp tôi... Nó cho biết điểm hẹn với Việt Cộng...

- Ông đã thông báo những đâu rồi?

- Dạ, tôi vừa báo cáo đại úy Hoa, đại úy Động...Hai người còn chờ lệnh của trung tá.

Luân khoát áo xuống tầng dưới. Vừa đi, anh vừa suy tính cách sao ngăn chận cuộc tiến công.

- Trình trung tá, tôi vừa ra lệnh báo động. - Chung Văn Hoa báo cáo.

- Được! - Luân gật đầu. Anh hỏi thêm Tình - Có thể tin thằng thiếu úy đó tới đâu?

Tình ngập ngừng... Luân dặn mọi người:

- Cứ đề phòng, nhưng coi chừng thằng gác kho súng đánh lạc hướng.

Đèn vụt tắt phụp gần như song song với một tiếng nổ long lở.

- Nhà đèn bị rồi! - Chung Văn Hoa hô hoán.

Súng trường, tiểu liên và trung liên rộ vùng ngoại ô Nam và Bắc thị xã.

Bộ đàm đồn Tân Thạnh kêu cứu: Việt Cộng áp sát đồn, chúng đang phá lộ.

- Coi chừng Việt Cộng đánh Ty công an, phá khám.

Tống Văn Tình thở hổn hển trước ý kiến nhắc nhở của Chung Văn Hoa.

- Làm sao bây giờ? - Tình nói như rên rỉ.

- Cho lực lượng bảo vệ ở đây đến phụ với ty. - Nguyễn Thành Động lại đề nghị, nhưng lần này, không ai tán thành kể cả Tống Văn Tình.

Một vài đám cháy - hình như Việt Cộng đã lọt vào nội ô.

Luân bước ra khỏi nhà. Thật lòng, anh chờ đợi tiếng nổ ở Ty công an. Thạch bám sát anh. Các sỹ quan bao quanh phòng truyền tin. Tiếng súng, tiếng bộ đàm, - văng vẳng tiếng hò reo và khóc la; tiếng trống mõ, tiếng thùng thiếc... ngần ấy âm thanh xôn xao cả khuôn viên dinh tỉnh trưởng.

- Thưa trung tá! - Một bóng đen hấp tấp lao tới Luân - Có điện khẩn của sở chỉ huy Bảo an tỉnh...

Trung úy truyền tin Hồ Nhựt Thanh - Luân nhận ra anh ta khi anh ra đến bên ngoài cổng. Luân nhận ra anh nhờ ánh lửa bập bùng và các chùm pháo sáng.

Đồng thời Luân cũng nhận ra một tia chớp từ tay anh ta.

Luân trúng đạn ngay bụng. Anh sụm xuống, còn kịp thấy Thanh vọt thẳng xuống bờ sông. Thạch phản ứng. Nhưng Luân níu tay anh, khẽ rên: "Chết tôi rồi!" Mấy phát đạn bắn theo của Thạch vạch đường lửa đỏ lên trời. Tốp lính gác, mãi sau mới hoàn hồn. từng tràng tiểu liên trở thành vu vơ.

*

Khi Luân tỉnh thì tình hình đã trở lại bình thường. Người bác sĩ lạ mặt mỉm cười với Luân. Anh biết là anh được giải phẫu và anh sống. Tiếng khóc thút thít quen thuộc cùng với mùi quen thuộc: Dung áp bàn tay anh vào má cô...

- Lên đường! - Người bác sĩ lạ mặt ra lệnh.

Té ra, người ta mổ Luân ngay tại phòng khách dinh tỉnh trưởng. Chiếc băng ca nhấc lên, thật êm ái. Hẳn là trực thăng chở Dung xuống đây cùng với bác sĩ sẽ đưa Luân về Sài Gòn.

- Trung tá yên tâm dưỡng bệnh... Tổng thống đã cử thiếu tá Lê Hoằng Thao tạm quyền, có ông Đỗ Thành Nhơn phụ tá. - Nguyễn Thành Động thông báo, mặt buồn rười rượi.

- Anh có đau lắm không? - Dung hỏi. Luân lắc đầu. Anh phải lắc đầu. Dung tiều tụy quá. Anh phải cố nhịn cơn đau hậu phẫu: cả ruột gan anh như xát muối.

- Thằng Hồ Nhựt Thanh phản, nó bắn trung tá đó! - Thạch nghiến răng.

- Ai dè Hồ Nhựt Thanh là Việt Cộng! - Tống Văn Tình nói mà như mếu.

Tống Văn Tình không dè chớ Luân chẳng lạ gì viên trung úy truyền tin là Việt Cộng. Nhưng, anh vẫn bất ngờ: Thanh nhầm anh. Nghĩa là tỉnh ủy Bến Tre quyết diệt anh. Trong cơn đau xé ruột, Luân được an ủi - hành tung của anh vẫn được giữ kín. Miễn là anh còn sống, sự việc vừa rồi có lợi cho anh...

- Nó có làm sao không? - Luân thều thào.

- Trung úy hỏi ai? Thạch ghé tai tận miệng Luân.

- Thằng Thanh...

Thạch lắc đầu. Luân nhoẻn miệng cười - nụ cười mà anh không tự chủ.

Bác sĩ - bây giờ Luân nhớ ông ta rồi - Giáo sư Trần Đình Đệ nghiêm mặt:

- Không ai được nói chuyện với trung tá!

Luân ngó Tống Văn Tình. Tình lợi dụng lúc giáo sư Đệ đang giải thích điều gì đó với Dung, cúi sát người Luân.

- Ty công an? - Luân hỏi.

- An toàn! - Tình trả lời mà ngỡ là làm vui cho Luân. Ông ta không thể nghe tiếng thở dài của Luân.

Luân định hỏi Chung Văn Hoa về tình hình quân sự nhưng gã này lảng xa chiếc băng ca.

"Y thèm chức tỉnh trưởng mà không được..." - Luân nghĩ.

Luân ngó Dung. Dung đã tươi hơn. Cô lắc đầu, chỉ lén giáo sư Đệ. Nhưng đôi mắt khẩn khoản của Luân kéo cô sát anh: Anh chưa chết, em yêu!

Dung đặt tay lên tay Luân.

- Tới sân bay rồi! - Dung bảo. Thật ra, Luân đã nghe cánh trực thăng quay.

Đoàn người xuyên một rừng dừa. Luân nhìn lên. Khoảng trời xanh ẩn hiện qua kẽ lá...

Chắc mất đứt một tháng là ít! - Luân chép miệng. Ánh nắng mai báo hiệu một ngày đẹp trời...

--------

(1) Modus vivendi: tạm ước

(2) Pacte: Hiệp ước