31/THÀNH CÔNG THÀNH NHÂN

EM.

Tôi và Em cùng rời mái trường Đồng Tâm vào mùa Hè năm 1971. Tôi đi trưyền giáo ở Năm Căn. Còn Em thì đi lính. Từ đó, thầy trò không còn gặp nhau nữa.

Sau mười mấy năm xa cách, tôi tình cờ gặp Em trên một chuyến xe đò cọc cạch. Tôi ngồi băng trên, Em ngồi băng dưới. Em khều vai tôi:

- Xin lỗi, chú có phải là cha Hậu không?

- Ê, thằng Nhân. Tay mày làm sao vậy?

- Con lái xe tăng đạp phải mìn.

- Ở đâu?

- Quảng Trị.

- Hồi nào?

- Mùa hè đỏ lửa.

- Còn lao động được không?

- Một mình con canh tác bốn héc-ta ruộng. Con phải nuôi mẹ, vợ và hai đứa con. Con chỉ hư cánh tay trái, còn các phần khác đều bình thường.

- Giỏi! Đáng khen!

Em nhớ lại thời sinh hoạt ở trường Đồng Tâm. Cắm Trại píc-níc, Em lúc nào cũng là người tháo vát. Dựng lều, đào hố, nấu cơm, sinh hoạt...bao giờ Em cũng hơn người. Kể chuyện quá khứ, Em quên hết ưu phiền. Em hồn nhiên như tuổi học trò. Dễ thương vô cùng!

Khi xe cập bến, Em giã từ tôi và nói với theo:

- Con tính mua máy cày.

- Chúc con thành công.

EM!

Em đang thành công. Em đã thành nhân. Tôi chẳng có gì để dặn dò Em. Tôi chỉ gửi Em những mẩu chuyện nho nhỏ để mến tặng một người học trò dễ thương, để khích lệ một người Em tàn tật và để tôn vinh một người có chí lớn.

1.

Helen Keller (1880-1968) mù và điức từ lúc lên mười chín tháng tuổi. Vì không nghe được, nên dù không câm, Keller cũng không nói được. Lên bảy tuổi, Keller gặp được cô Sullivan. Cô giáo vẫn dạy các em câm điếc, nhưng không mù, hoặc các em mù nhưng không câm điếc. Trường hợp em Keller vừa mù, vừa câm, vừa điếc là cho cô giáo lúng túng.

Một lần kia Sullivan dẫn bé Killer tới vòi nước, cho nước chảy trên tay bé, đồng thời đưa bàn tay của bé lên rờ miệng cô. Cô phát âm rất rõ từ Water (nước). Keller phát âm theo gần chuẩn. Sau đó cô dẫn bé lên bảng, cho bé một viên phấn. Cầm tay bé viết chữ Water. Bé vười ha hả, sung sướng vô cùng. Bé hiểu, bé nói và viết được từ Water. Cả cô và trò đếu phấn khởi và cứ thế mà phăng tới. Cuối cùng Keller dã nói được năm ngôn ngữ: Anh, Pháp, Đức, Latinh, Hy lạp.

Từ tháng ba năm 1887 cho tới năm 1936, cô Sullivan luôn luôn là thầy, là bạn, là thông dịch viên của Keller tại trường tiểu học, trung học và đại học. Khi giáo sư giảng bài, thì cô Sullivan thông dịch bằng cách viết lên bàn tay của Keller. Keller tiếp thu bài bằng cách đó. Bà đậu cử nhân văn chương năm 1904.

Helen Keller đi diễn thuyết nhiều nơi trên thế giới, được nhiều bằng danh dự và được tặng nhiều phần thưởng. Bà là người đã dâng cúng nhiều tiền nhất cho các Trung tâm mù, câm, điếc tại Hoa Kỳ.

Bà viết bảy cuốn sách. Bà tả cánh suối reo, mây bay...y như người không mù và không điếc. Năm 1903 bà viết cuốn hồi ký "Câu chuyện về đời tôi" (The Story op my Life). Năm 1940, bà viết cuốn cuối cùng với tựa đề "Chúng ta hãy có đức tin" (Let Us Have Faith).

2.

Năm 1963, tôi đọc tờ "Người hành hương" (Le Pèlerin). Tờ báo giới thiệu một người phụ nữ quái thai tên là Legrix. Lúc ấy, bà Legrix thọ 50 tuổi. Hồi mẹ sinh thì bà có hai cánh tay trên, một đùi và một mông. Bà là văn sĩ. Tác phẩm đầu tay cảu bà là tập hồi ký"Trời sinh ra tôi như thế đó" (Je suis née comme ca) để nói về tình thương của Thiên Chúa đầy lòng thương xót. Bà là hoạ sĩ, thân nhân cột bà vào ghế, đẩy ra hoa viên, cột cây cọ vào cánh tay của bà...Bà vẽ tranh và bán tranh để sống.

Ký giả tờ Pèlerin kết thúc cuộc phỏng vấn:

- Bà có thấy khổ khổ không?

- Không. Bởi tôi biết rằng Chúa yêu tôi.

Bà cười sung sướng. Ký giả chụp tấm hình ấy và in đầy trang bìa của một tờ báo.

3.

Báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật, giới thiệu một anh sinh viên người Nhật tên là Ôtôtakê. Ôtôtakê chào đời không có một chút tay nào và chỉ có hai nửa đùi. Bệnh viện giấu tay đứa bé không cho người mẹ thấy, sợ bà bị "sốc". Một tháng sau bà mới được gặp con. Bệnh viện chuẩn bị cấp cứu, vì tin rằng bà sẽ bị xỉu...Nhưng...bà không xỉu, bà mừng rỡ bồng đứa con như ôm gói quà Trời tặng. Trong tập hồi ký "tôi không bất hạnh", Ôtôtakê khen mẹ là vĩ đại. Hiện nay Ôtôtakê ngồi suốt ngày trên ghế điện tử. Anh không biết buồn là gì. Anh hãnh diện tự coi mình là một công trình sáng tạo có nhiều ý nghĩa của Thượng Đế.

Cuốn hồi ký của anh đã được im thành bảy triệu ấn bản. Số lượng ấn bản nói lên tính vĩ đại của một con người vượt lên trên mọi nỗi tuyệt vọng của cuộc đời. Mới 24 tuổi đời, nhưng chỉ bấy nhiêu thôi, anh đã xứng đáng là một vĩ nhân rồi.

EM,

Tôi hình dung Em đang ngồi lái máy cày, lái một tay. Em mỉm cười về cánh đồng bát ngát. Bát ngát, vời vợi là tương lai của đời Em. Chào Em, người Em tuyệt vời!

32/ LÀM BÉ NGƯỜI TA

EM.

Kim Liên đến gặp tôi. Không chào. Hỏi ngay một câu

- Cha còn nhớ con Ảnh không?

- Ảnh, thợ may đó hả?

- Dạ. Bây giờ nó không như ngày xưa nữa đâu. Nó đi tìm bé người ta. Con hỏi nó: Mày có biết người ta có mấy vợ rồi không? Nó trả lời: Biết chứ sao không. Con hỏi: Mày biết, tại sao mày lúc đầu vô đó làm chi vậy? Nó nói một câu xanh rờn: Không làm bé người ta thì làm sao có cái nhà này, làm sao có xe hơi mà đi. Con hết biết nó rồi.

- Con nhỏ này hồi đó ngoan lắm.

- Vừa ngoan, vừa đẹp. Đẹp hơn con nữa.

- Bộ, con cũng đẹp lắm sao?

- Ý, quên.

Em.

Tại sao Em đổi đời đến thế? Em chịu làm vợ bé, vợ bé thứ năm. Không ân hận. Phải ôn lại quá khứ của em để lý giải.

1.

Tôi gặp Em ở Năm Căn. Một người con gái xinh đẹp, ngoan hiền, khiêm nhu, thông minh. Gặp Em lần đầu tôi đã nghĩ thầm trong bụng: Phúc cho thằng nào vớ được con nhỏ này làm vợ. Dì Ba đưa Em về Cần Thơ học khoá cắt may bình dân. Em đã trở thành một cô thợ may giỏi.

Cha Em là người có uy tín trong xã, mở cho Em một tiệm may ở kế bên nhà lồng chợ. Em vừa may, vừa dạy may. Học trò, khách đến đặt may, thanh niên đến chơi, nhà Em lúc nào cũng tấp nập. Con trai tăng bốc Em, nịnh bợ Em, chọc ghẹo Em...Em không giận, không mắc cỡ, Em chỉ mỉm cười bao dung như người chị già tay ấn không chấp nhất đàn em.

Em không muốn chọn Năm Căn làm quê hương. Mỗi Năm Căn nhiều hơn trấu. Bù mắt Năm Căn còn dữ dằn hơn muỗi. Người Năm Căn ô hợp, nguồn gốc từ tứ phương thiên hạ. Thanh niên Năm Căn uống rượu như hũ chìm...Em rùng mình, mắt đăm đăm nhìn về hướng Cà Mau. Say đắm.

2.

Em lấy chồng Cà Mau, thế là con hoàng yến không phải đậu cành mắm. Em mãn nguyện. Bên chồng trọng vọng Em, vì Em xinh đẹp và ngoan hiền. Em rất hạnh phúc vì đó là quyền của Em, quyền của người có nhan sắc.

Nhưng hồng nhan thì đa truân. Chồng Em bị bắt lính. Lính thời chiến lúc nào cũng đùa giỡn với tử thần. Em bồi hồi như ngồi chảo nóng. Sau 30-4 , Em chờ tin chồng. Chờ mãi. Chờ mãi. Bặt tin. Đành lập bàn thờ.

Chồng Em là ngụy quân. Cha Em là ngụy quyền. Con Em còn đỏ hỏn trong nôi. Không có chỗ dựa lưng. Không có nơi tựa đầu. Kinh tế khó khăn. Chiến tranh lại bùng nổ ở phía Bắc và Tây Nam. Bo bo và khoai mì lên ngôi. Cả nước phải khổ, huống hồ là Em.

Người đẹp phải nhai bo bo, Em tức tưởi đến ứa lệ. Tay nghề của Em ế ẩm, vì cơm chưa no, thì lo chi áo ấm. Em nhìn trước ngó sau, chẳng biết làm gì để nuôi con. Con bé thật dễ thương, nhưng mở mắt chào đời chẳng thấy cha đâu mà chỉ thấy bo bo và khoai mì. Em đặt tên cho nó là Lê Thị Mì, nhưng lại quen miệng gọi nó là con Bo Bo. Nó là dấu ấn của lịch sử.

3.

Cuối thập niêm tám mươi, phố xá bắt đầu mở cửa, kinh doanh tư nhân bắt đầu nở rộ, cơn bắt đầu ngon, áo bắt đầu đẹp. Em ra nghề...Mặc đẹp, ăn ngon, gái một con trông mòn con mắt. Thời vàng son của Em.

Có một nhà kinh doanh trẻ đến xây nhà lầu kế bên tiệm may khiêm tốn của Em. Căn lầu rộng rinh. Tầng trệt chỉ có một chiếc xe con nằm gọn lỏn ở một góc nhà. Nhà kinh doanh trẻ ghé thăm cô thợ may xinh, góp ý nhiệt tình.

- Tiệm may chật chội quá không tương xứng với tài nưang trẻ. Tôi cho cô mướn tầng trệt cảu tôi, để khuếch trương nghề nghiệp. Gía hữu nghị: 1 đồng tượng trưng.

- Em không có vốn.

- Tôi cho mượn vốn không giới hạn, không thời hạn. Không tính lời.

- Em không dám.

- Cô không dám thì tôi dám. Người tài là tương lai của Tổ Quốc. Tôi cho lính nó dọn nhà cô ngay ngày hôm nay...

Tầng trệt trống hoang bỗng trở thành tiệm may khang trang đến độ hoành tráng. Em nghiễm nhiên trở thành bà chủ của tiệm may. Ở tầng trệt, nhưng lại ăn ngủ ở tầng trên...

Bây giờ thì Em đã biết chồng Em rất "giàu lòng", lòng đại dương. Đại dương không biên giới. Đại dương là không gian của mọi loài kình ngư. Em chỉ là một trong những con kình ngư ấy. Em vẫy vùng ở biển Cà Mau. Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cần Thơ, Sài Gòn là hải phận của những con kình ngư khác. Mạnh ai nấy sống. Không ai bày đặt huyện ghen tuông.

Người đẹp ở Bạc Liêu là người Việt gốc Hoa có đôi má phúng phính, có hai lúm đồng tiền. Người đẹp ở Sóc Trăng là người Việt gốc Khơmer, có nước da mái mái, có cặp mắt đa tình, sâu thăm thẳm. Người đẹp ở Cần Thơ, xuất thân từ miệt cây trái, mái tóc óng ả, buông thả ngang lưng. Người đẹp ở Sài Gòn, môi đỏ chon chót, giọng Huế lâng lâng, làm thông dịch cho chồng...

Chồng Em là một nhà sưu tầm...vợ đẹp có một không hai!

Em.

Kim Liên nói nhỏ với tôi:

- Con Ảnh vẫn còn nhớ cha. Nó muốn mời cha đến thăm. Cha nó mất rồi. Nó muốn cha làm cố vấn cho nó.

- Không dám đâu!

Bố bảo tôi cũng chẳng dám đến thăm Em. Em hiểu? nhưng tôi tin rằng trong thâm tâm Em vẫn còn vang vọng tiếng nói của Chân Thiện Mỹ. Tôi gởi tới Em lời nhắn nhủ chân tình này:

1. Cái vốn liếng lớn nhất mà Em đang sở hữu chính là cái nhan sắc lộng lẫy của một thời cực thịnh. Nhưng hoa nào cũng sớm nở chiều tàn. Nhan sắc của Em sẽ tàn phai với nhịp độ chóng mặt. Câu ca dao sau đây có vẻ cường điệu, nhưng không xa hiện thực bao nhiêu. Tôi muốn Em nghe, không phải để răn đe, nhưng để Em ghi lấy ý nghĩa của cuộc đời:

Gái một con, trông mòn con mắt.

Gái hai con, vũ quặt đằng sau.

Gái ba con, đặt đâu ngồi đấy.

2. Đời Em sẽ qua đi như mây bay. Cái còn lại của Em trên đời này chỉ là con Bo Bo. Nhan sắc của Em không thêm gì cho hành trang vào đời của nó. Em hãy dành cho nó thật nhiều thời giờ để yêu thương, để chăm sóc, để đề phòng. Em phải lo cho nó gấp hai lần, để bù vào cái lỗ hổng do cái chết của cha nó tạo nên. Em hãy chiếu cố những ngươờ nghèo xung quanh Em. Làm phước, bố thí là cái đức Em để dành cho con. Bo Bo là tất cả của Em.

33/ LẤY CHỒNG ĐÀI LOAN

Em.

Mẹ Em hí hửng khoe với tôi:

- Con Thắm nó trúng tuyển rồi.

- Nó thi gì mà trúng tuyển?

- Cả chục đứa đi thi, mà ông Đài Loan chỉ chịu có một mình nó.

- À, nó lấy chồng Đài Loan chứ gì? Bộ bà ham lắm hả?

- Chứ sao?

Thái độ kiêu hãnh của mẹ Em bắt tôi phải suy nghĩ.

1. Ba má Em nghèo quá, nghèo đến mức không cưới nổi cô vợ cho thằng con cả. Mót vợ quá, hắn rinh đại về một cô gái nghèo y như hắn. CHịu thú phạt với xóm giềng cũng được, miễn là có vợ thì thôi. Căn nhà quá chật chội không đủ không gian cho đôi vợ chồng trẻ hú hí, chúng nó dắt nhau về tận Năm Căn, đi đào đất mướn sống qua ngày. Đã qua mấy cái Tết, không thấy chúng nó về thăm. Biệt tăm! Mẹ Em thở dài: "Con cái coi cha mẹ như người dưng nước lã".

2. Chị Ba của Em đi lấy chồng. Có dám ăn trầu uống rượu và có đám cưới đàng hoàng. Bên nhà trai chịu một con heo trăm kí. Ca hát suốt một đêm. Mẹ Em sung sướng quên hết nhọc nhằn: "Con Ba có phước lấy chồng giàu, ăn sung mặc sướng. Tao bớt lo được một phần."

Đùng một cái, chị Ba ôm đồ về, mặt mũi bầm tím, ột ệt với cái bầu sáu tháng.

- Vợ chồng bây đánh lộn phải không?

- Đánh hoài đánh huỷ à.

- Chồng nóng thì vợ phải nguội, cãi nó làm chi để nó đánh.

- Nó chửi con thì con nhịn. Nhưng nó xúc phạm tới cha tới mẹ, thì làm sao con chịu được.

- Nó dám đụng tới tao sao?

- Nó nói là mẹ lợi dụng dòng họ nhà nó. Nó chửi đ.m. nữa.

- Nó không cần mày, thì mày khỏi cần nó. Tao nuôi mày tuốt.

Trong cơn giận, mẹ Em kêu lên như thế, nhưng qua cơn giận rồi, mẹ Em lại than thở: "Thêm hai cái tầu há mồm nữa! Tụi nay đày tao đến chết vẫn chưa thôi". Gia đình Em càng ngày càng lún sâu xuống cảnh túng quần. Mẹ Em quạu quọ bât thường. Đứa con gái xấu số không còn được yêu thương như trước. Thằng cháu ngoại ra chào đời không được nâng niu, vì nó giống cha như lột. Em đặt tên nó là Minh Hận. Em cưng cháu, nhưng lâu lâu lại mắng yêu một câu chua lè: "Đừng có thói phản trắc như thằng cha mày".

3. Cha Em thất học và nghèo khổ, nhưng lưng dài vai rộng và lực lưỡng như con trâu cày. Suốt đời xách vá đi đào đất mướn, nuôi vợ nuôi con, cúc cung tận tụy, chẳng biết than thở là gì. Làm mệt thì nghỉ, ngồi vẫn thuốc, thả hồn theo làn khói... giận thì chửi thề một câu là xong. Vui thì cười hề hề ba cái là hết. Đi đâu người ta cũng thương. Ở đâu ngươờ ta cũng kiếm việc cho mà làm.

Phong trào nuôi tôm bốc lên như điều. Cha Em hì hục đào vuông. Đào vô cùng tận. Đào đẹp, đào mau, thấy mà ham.

- Ngjỉ một chút đi anh Hai ơi...ời!

- Bà chủ đừng bớt tiền lương tôi nghen.

- Hổng dám đâu. Anh làm giỏi gấp mấy người ta. Tôi còn nợ anh đó...biết bao giờ mới trả được.

Lần đâu tiên trong đời, người đi làm mướn được chủ cho uống bia. Sướng ơi là sướng!

Bà chủ vuông tôm có chồng, nhưng sống cách ly với chồng từ hơn một năm. Chồng bà mắc bệnh lao tới giai đoạn ba. Ốm o, ho sù sụ. Nghe mà ớn xương sống. Bà ngưỡng mộ đôi bàn tay cứng như thép của cha Em. Thấy cơ bắp của cha Em nổi lên cuồn cuộn, bà thèm đến nhểu nước miếng. Còn cha Em thì quá là...mèo mù vớ cá rán...Mẹ con Em chỉ còn biết kêu trời. Gia đình Em rơi xuống tận đáy vực thẳm.

4. Một người đàn bà sang trọng từ đâu đến chìa tay cứu vớt gia đình Em. Bà đưa Em đi Sài Gòn. Bà hứa: Nếu Em được ông Đài Loan chọn làm vợ, thì mẹ Em sẽ được hưởng một ngàn đôla. Còn Em thì quần áo, nữ trang...muốn nhiêu, có nhiêu. Bây giờ Em đã "Trúng tuyển" rồi. Thế là gia đình Em đổi đời. Mẹ Em coi Em như Phật Bà Quan Âm giáng thế.

Cầm một ngàn đôta trong tay, mẹ Em cảm động đến rơi lệ. Bà khóc nhệu nhạo: "Trời Phật độ gia đình tôi...Út ơi, con cứu sống mẹ, con cứu vớt gia đình này"

Nhìn thấy một ngàn đola trong tay, Em sung sướng và hãnh diện vô cùng. Anh Hai chỉ là đứa con bội bạc. Chị Ba chỉ là đò báo hại. Một mình Em làm hết bổn phận đền ơn đối với công sinh thành. Em là cột trụ gia đình, là cây cao bóng cả che mát cho mẹ, cho chị và cho thằng Minh Hận. Nếu có ai xấu mồm xấu miẹng bảo Em rằng: Coi chừng, chồng Đài Loan mà ghét bỏ, thì không có chỗ mà chốn, thì Em sẽ gào lên rằng: Khổ cỡ chế Ba tao là cùng; còn sướng thì trong xã này chưa con nào đi lấy chồng mà cho mẹ được một ngàn đôla, bằng ba cây vàng.

5. Linh mục Hùng Cường kể chuyện Đài Loan.

5.1 Vợ Việt Nam đem bình xịt ra đồng, chồng Đài Loan đạp xe nhẩn nha sau lưng. Vợ Việt Nam lội xuống ruộng xịt thuốc sâu. Chồng Đài Loan ngồi trên bờ ruộng coi, y như ông chủ giám sát tên đầy tớ!

5.2 Ông chồng Đài Loan gù lưng đến vai cô vợ Việt Nam. Ông cho vợ ra đứng chợ bán hàng vặt. Ông rình mò. Nếu vợ nói chuyện với đàn ông con trai, ông đánh tại chỗ. Gặp người đồng hương Việt Nam, cô mừng rỡ quá chừng. Cười cười, nói nói. Bỗng cô tái mặt, quay đi chỗ khác: "Anh đi đi, chồng tôi nó tới kìa..."

Em

Tôi có nhiều điều muốn nói với Em nhưng...đành phải im lặng vì Em đang chấp tay, cúi đầu, lắng nghe tiếng nói ngọt ngào của một ngàn đôla thần thánh...Tôi lặng lẽ trao cho Em một địa chỉ, để nếu Em không gặp may mắn, thì nơi đó dành cho Em một tia hy vọng cuối cùng.

34/ CHỒNG CHẾT

Em.

Tôi đậu nhà Em một tuần. Em có một đứa con trai ba tuổi. Em lại sắp có một đứa con nữa. Em rất vui vẻ, hồn nhiên. Em niềm nở với tôi:

- Tối hôm nay có văn công về chiếu phim. Anh Tám đi coi không? Em đưa anh đi.

- Tôi nghĩ là không nên đi.

- Anh sợ người ta ăn hiếp hả? Có Em mờ!

Tôi nghĩ thầm trong bụng: Em rất hạnh phúc với chồng, với con. Có lẽ chồng Em là một người có địa vị trong xã hội đang đi công tác ở trên huyện, hoặc trên tỉnh gì đó. Thấy Em vui, tôi cũng vui lây.

Thế rồi, có rất đông người đến họp ở nhà Em. Tôi hỏi có chuyện gì thế, thì Em khinh khỉnh, không thèm trả lời. Tôi tò mò theo dõi...Thì ra cha Em mời chánh quyền xã và bà con lối xóm để xử vụ án Cán bộ hủ hoá vợ liệt sỹ. Anh cán bộ trẻ tuyên bố một cách thành khẩn:

- Con nhìn nhận là con sai gắt. Bây giờ cấp trên phạt cái gì, thì con cũng chịu hết. Con chỉ xin một điều là đừng đưa con ra tập thể.

- Đồng chí có vợ thì không thể cưới con Kim Em được. Nhưng phải bồi thường để nó nuôi con.

- Con Kim Em là vợ liệt sĩ, nên phải bồi thường xứng đáng.

-Thì nhiêu? Mẹ anh cán bộ trẻ hỏi.

- Cả hai đứa đều sai hết. Bây giờ chỉ lo cho đứa con thôi. Trước hết là hai tạ than cho con Kim Em sanh. Sau đó là hai chục giạ lúa để nó nuôi con cho tới khi đi làm được.

Cãi qua cãi lại rồi kết thúc vẫn là hai tạ than và hai chục giạ lúa. Ai nấy ra về, cười nói vui vẻ. Còn Em thì lỉnh đi đau mất tiêu.

Tôi ra bờ kinh, thơ thẩn một mình, nghĩ mông lung về một cuộc đời và một nếp sống xa lạ.

1. Tôi đến nhà Em vào một buổi chiều thật đẹp. Còn hai tuần nữa mới Tết, nhưng lòng người đã rộn lên niềm vui. Lúa đầy bồ. Cá đầy đìa. Cha Em ân cần hỏi thăm người khách không mời mà tới:

- Chú ở tận đâu lận?

- Tôi ở gần lắm, ở ngay vàm Bào Trấu đây thôi.

- Chú làm nghề gì?

- Tôi làm linh mục. Bà con thường kêu là ông cha.

- À, vậy là làm lớn dự ạ. Tui bây phải kêu bằng chú đang hoàng nghen! Hỗn láo là hổng được a!

Cha Em dạy tụi Em như thế. Vậy mà Em cứ kêu tôi bằng anh ngọt sớt. Ban đầu tôi nghĩ rằng Em là người vui tính. Từ sau "Vụ xử", tôi lại nghĩ khác. Chồng Em mới hy sinh chưa được hai năm, Em đã tằng tịu với người có vợ và có bầu được sáu tháng. Chỉ còn ba tháng nữa Em sẽ phải nằm than, thế mà Em lại rủ tôi đi coi chiếu bóng, không một chút mặc cảm nào hết. Tỉnh bơ!

Em lấy chồng, sanh con, đó là chuyện muôn đời của thế sự. Văn hoá đông, tây, kim cổ đều coi trọng hôn nhân. Luật và lệ đan móc lấy nhau chằng chịt để hôn nhân bền vững. Hôn nhân, gia phong, dòng tộc, tam cương, trực hệ, bàng hệ...trăm năm hạnh phúc, keo sơn, sắt cầm... Đều là những từ ngữ, những ý niệm, những luật lệ làm đẹp cho đời sống hôn nhân. Thế mà Em đã lấy chồng, đã sanh con, em lại có bầu với người có vợ...tỉnh queo như con gà mái ăn quẩn quanh bên cạnh con gà trống.

2. Ngoại tình là một trọng tội, là khởi đầu của biết bao nhiêu nỗi bất hạnh đổ xuống trên một gia đình. Em hãy nghĩ đến người đối tác của Em. Vợ anh ta sẽ phải khóc vật vã. Vợ chồng Em nặng lời nhau, chửi mắng nhau. Một bầy con ngơ ngác, oà khóc theo mẹ. Công việc gia đình bê trễ. Chẳng ai muốn làm việc. Trẻ em chẳng muốn đi học. Nội ngoại bu vào, kẻ bênh bên đây, người bênh bên kia. Tình nghĩa sui gia lạnh lẽo, rã rời...Và biết đâu đấy, một ngày nào đó, vợ chồng phải ly tán. Mấy đứa trẻ vô tội phải rơi vào cảnh khổ hơn mồ côi.

Nếu Em không thể ở vậy nuôi con, thì Em cứ bước thêm một bước nữa, một cách hợp pháp. Nhưng hãy bước một cách cẩn trọng, chuẩn bị kỹ càng để hai đứa con của Em phải được người cha kế yêu thương đùm bọc như con ruột, hoặc gần như thế. Em hãy lãnh lấy mọi thiệt thòi, để hai đứa con của Em được nuôi nấng và giáo dục chu đáo. Chính chúng nó sẽ rửa sạch lỗi lầm của Em.

Thành thật mà nói, nếu có người đàn ông nào chân thành yêu Em, muốn cưới Em, thì người đó cũng sẽ yêu hai đứa con của Em. Dù sao, Em vẫn phải yêu cầu người ấy: "Nếu anh yêu Em thì xin anh yêu cả hai giọt máu này của Em.Xin anh thương chúng nó như con của anh. Nếu không thì...Em ở vậy thôi"

3. Tôi không hài lòng chút nào về "vụ xử" của Em. Anh cán bộ trẻ sai lầm: đúng. Em cũng sai lầm:đúng. Nhưng đứa bé ở trong bụng Em không hề có một sai lầm nào hết. Nó đã là người, nó có quyền được yêu thương, được nuôi nấng và dạy dỗ cho đến khi trưởng thành. Vậy mà xã hội chỉ yêu cầu cha nó đóng góp vào công việc ca cả này hai tạ than và hai mươi giạ lúa. Hai tạ than và hai mươi giạ lứa là số vốn nhân đạo! Người đàn ông trong trường hợp này không còn là đấng nam nhi oai phong lẫm liệt nữa. Hắm chỉ là một thằng đực chạy rông, không hơn không kém.

4. Em sẽ nằm than. Tôi đem chuyện này kể cho một nữ bác sĩ. Bà cười. Có thể bà cười, vì bà thấy tôi ngơ ngác. Nhưng cũng có thể bà cười, vì Em còn lạc hậu.

Nồi than dưới gầm giường sẽ làm ấm thân thể của Em. Nhưng nó cũng ngốn hết một lượng oxy khá lớn trong căn buồng vừa chật hẹp vừa bít bùng của người đàn bà đẻ. Cả mẹ lẫn con đều bị nhốt trong một môi trường đã bị ô nhiễm bởi khí Cacbônic được thải ra từ 120kg than đước.

Em.

Đang lúc toi viết cho Em, thì có một người dẫn một em gái đến nhờ tôi giúp đỡ.

- Hoàn cảnh của em này thế nào?

- Nó học hết lớp năm, cha ghẻ nó bắt nghỉ, vì không có tiền mua tập cho nó. Xin cha giúp.

- Một cốn tập chỉ tốn mười ngàn rưỡi. Cha nó một ngày uống hết một lít rượu bốn ngàn đồng, hút hết một gói thuốc Samson hai ngàn đồng. Như vậy không phải vì nghèo, vì là cha ghẻ.

- Bởi vậy...

Em nghĩ sao?

35/ DÌ GHẺ

Em.

Em đeo bao lô lép kẹp, thất thểu đi vào nhà thờ. Em ngồi phệt trước cửa, nhìn bâng quơ. Con chó đến đánh hơi. Em tháo dép liệng thật mạnh. Con chó kêu ẳng một tiếng, rồi cúp đuôi bỏ chạy. Tôi lượm chiếc dép trả cho Em, rồi ngồi tâm tình với Em.

1.

Cha Em cưới vợ, sanh Em ra. Em vừa biết bò, thì cha mẹ thôi nhau. Cha Em lại cưới vợ. Mẹ Em lại lấy chồng. Em về ở với nội. Nội nuôi, nội thương, nhưng cháu vẫn èo uột và cặp mắt tủi hờn thích nhìn hai bàn chân hơn là nhìn người ta có cha có mẹ. Cha mải mê làm lại cuộc đời, quên bẵng đứa con. Mẹ vẫn thương con, nhưng chẳng dám thương nhiều. Tình yêu dấm dúi, tình yêu vụng trộm. Em lớn lên trong hoàn cảnh ấy. Bơ vơ, ngơ ngác...

Thế rồi cha Em trở về, dẫn theo một người đàn bà xấu xí. Đoàn tùy tùng gồm một thằng con trai liếng khỉ và một bé gái còn đang bú mẹ. Người đàn bà xấu xí kêu nội bằng mẹ ngọt sớt nhưng chẳng biết gọi Em bằng gì, chỉ nhìn một cái rồi đi dọn đồ. Em cúi mặt nhìn hai bàn chân...

- Khoanh tay thưa đi đàng hoàng. Dì cũng như mẹ, cha Em gằn giọng.

- Thưa dì mới tới. Em đến với người đàn bà xấu xí, cúi chào, mà lòng bâng khuâng. Hai giọt lệ lăn xuống.

Một tập thể chỉ có sau thành viên mà có tới hơn một chúc mối quan hệ khác nhau: Nội ruột, nội ghẻ; cha ruột, cha ghẻ; mẹ ruột, mẹ ghẻ; anh ruột, anh ghẻ; cháu ruột, cháu ghẻ; anh ghẻ, em ruột; em ghẻ; anh ruột, anh ghẻ. Một tập thể hổ lốn như thế mà thiếu một lãnh đạo anh minh thì phải tan rã. Và nó đã tan rã thật. Sau một trận đánh lộn và đập phá dữ dội, người đàn bà xấu xí ấy đã cuốn gói ra đi. Cha Em không hề tiếc nuối. Bây giờ cha Em thương Em nhiều hơn, nhưng lại cảm thấy cô đơn quá chừng!

2.

Cha Em làm thợ xây, mỗi tháng kiếm được trên dưới một triệu, đủ tiền nuôi ba miệng ăn. Em đi học, tiền trường do mẹ cung cấp. Em học hết lớp 9, thì cha Em biểu nghỉ học, để đi phụ hồ. Từ ngày Em nghỉ học, thâu thập tăng lên, gia đình Em khá giả hơn, cha Em nhậu nhiều hơn.

Thế rồi, bỗng cha Em dẫn về một người đàn bà tuổi 40, phừng phừng, hơn hớn.

- Đây là con dâu của mẹ.

- Ừa, bay lớn rồi, muốn làm gì thì làm, miễn êm cửa êm nhà thì thôi.

- Con lạy mẹ. Người đàn bà quì gối, kính cẩn.

- Con thưa dì đi, ba Em giục giã.

Em không chào, cười trừ, rồi lỉnh đi chơi. Thái độ khinh khỉnh của Em gây một ấn tượng xấu nơi người dì ghẻ mới tới. Dì ghẻ cư xử rất đẹp với chồng: Chăm sóc, hầu hạ, lễ độ, khéo léo còn hơn con gái. Dì ghẻ thương yêu cha Em và săn sóc còn hơn nàng hầu: Cơm rượu phủ phê, quạt nồng ấp lạnh...Nhưng dì ghẻ không muốn nhìn mặt Em vài coi Em như không có trong nhà. Đôi khi trên mâm cơm thiếu một cái chén và một đôi đũa.

Sáng ra, giường của nội và của cha thì được xếp dọn ngăn nắp và sạch sẽ, còn giường của Em thì dì làm bộ quên không thấy. Khi chánh quyền hỏi nhà có mấy khẩu, thì dì Em thường khai: "ba...ý quên: bốn". Nội Em và cha Em được kính trọng và yêu thương: quyền lợi đầy ắp, nên không bén nhạy trước nỗi cô đơn của Em. Em càng trở nên cô đơn hơn. Đối với nội và cha thì căn nhà này là một tổ ấm chan hoà tình yêu. Nhưng đối với Em, thì mảnh đất thanh bình chỉ là bãi mìn tự động và ma quái.

3.

Nội và cha được dì rước về bên ngoại làm đám cúng cơm. Trước khi đi, dì và cha thù thù trong buồng.

- Em mang cái dây chuyền này, vì là quà cảu anh cho em. Còn mấy thứ kia em để lại hết.

- Thì đeo vô hết đi, kẻo người ta coi thường anh.

- Kệ người ta, miễn là hai đứa mình thương nhau là được rồi...Em sắm nữ trang đâu phải để chưng diện. Nữ trang chỉ là tiền bỏ ống để sau này lo cho mẹ...

- Em hiểu với mẹ anh, anh yên tâm vô cùng.

Ba người xuống vỏ lãi đón khách ở ngay sàn lảng của nhà.

- Trông chừng nhà đàng hoàng nghe cưng!

Lần đầu tiên Em thấy dì ghẻ kêu Em là cưng một cách niềm nở như thế.

Người tài công hạ chân vịt xuống nước, nước bắn tung toé. Chiếc vỏ lãi từ từ rời bến, rồi lao vút về hướng mặt trời mọc. Em thấy bàn tay mũm mĩm của dì đang ngoắt. Em linh cảm mình đang đi về miền đất hứa...

4.

Hôm sau, chiếc võ lãi ghé sàn lảng, Em chạy ra chào nội, chào cha, chào dì. Nội cười vui vẻ. Dì cười vui vẻ, dúi vào tay Em một bọc trái vải. Em lăng xăng xách đồ. Dì vội vàng vô buồng thay quần áo. Cả nhà rộn lên niềm vui. Bỗng dì khóc oà lên trong buồng.

- Chết tôi rồi!... Trời ơi là trời!

- Cái gì vậy? Cha và nội cùng la hỏi.

- Nữ trang của tôi không còn lấy một cọng. Hu hu...

- Thế thì ai lấy? Tìm lại coi! Cha Em giằng giọng.

- Vàng bạc để hết trong cái bọc này. Hôm qua anh thấy rõ, còn tìm kiếm gì nữa.

- Vậy thì thằng nào?

- Thì thằng con trai của anh chứ ai vào đây. Anh xét rương của nó coi.

Chiếc rương của Em bị lôi ra giữa nhà. Dì lôi ra quần áo, sách vở một đống. Cuối cùng thì ...

- Đây nè: Một sấp ảnh trần truồng, lại một hộpbao cao su nữa. Ông thấy con của ông chưa? Cái cà rá của tôi đây rồi! Còn vòng vàng của tao thì mày cho con đ. nào rồi?

- Dì mày hỏi, tại sao mày câm miệng?

- Con có biết gì đâu!

Cha Em túm lấy áo Em, xáng một cái bạt tai nảy lửa, xô Em ngã ngửa, rồi bồi thêm một cái đạp...

Em.

Tôi chẳng dám phê phán gì. Nhưng tôi ước mong rằng phải chi:

1. Em đừng khinh khỉnh đối với dì, ngày di mới tới;

2. Nội Em đừng quá thoả mãn về số phận được ưu đãi, mà quên đi mánh mung của người con dâu quá khôn khéo.

3. Cha Em đừng quá hưởng thụ, đến độ quên cả số phận của đứa con đã quá bơ vơ.

4. Dì Em đừng quỷ quyệt quá như thế, vì mánh mung nào cũng có đường cùng của nó.

Tạm thời tôi xin Em kiếm một chân phụ hồ, rồi từ đó mà đi lên. Con đường Em đi bị kéo dây chì, nhưng dây chì sẽ mục nát trước khi Em trưởng thành.

36/ ĐÀN BÀ LÀ CÁI GÔNG

Em.

Mồng ba tết, Em về họp nhóm, nhóm tu sĩ ế. Em giành micrô, háo hức chia sẻ kinh nghiệm của hai năm làm chồng. Em được bạn khen là người chồng tương đối nghiêm túc.Vợ Em mỉm cười chuẩn nhận. Nhưng trong chỗ riêng tư, Em lại thở dài với tôi: "Đàn bà là cái gông, đàn ông là cái cẳng". Hỏi tại sao, thì Em trả lời: "Lấy vợ, tự bản chất là mất tự do, là đưa cẳng vào gông. Cẳng nhỏ chừng nào bớt đau chừng ấy..."

Em.

Em bi quan đến thế sao? Tôi biết rằng người ta đã nói rất nhiều về đàn bà, thường là nói xấu. Có một triết gia Ả Rập gọi đàn bà là cái bẫy ông Trời giương lên để trừng trị những thằng đàn ông...kêu ngạo. Thậm chí có người còn gọi đàn bà là sinh vật trung gian giữa đàn ông và con thú. Kệ, đó là quyền tự do ngôn luận. Nhưng tôi vẫn muốn lý giải lập trường của Em về đàn bà.

1. Em sinh ra trong một gia đình chỉ có con trai. Mẹ Em là một người phụ nữa rất giàu nghị lực và rất nghiêm khắc trong lãnh vực đạo đức. Cha Em thì hề hà, thế nào cũng được. Do đó Em không hiểu biết nhiều lắm về tâm lý phụ nữ. Phụ nữ chỉ là mẹ Em, một cái gông kỷ luật mà cả nhà phải tùng phục. Ngoan ngoãn tùng phục, thì cả nhà êm ả, hạnh phúc. Cưỡng lại ý của mẹ Em, thì bà sẽ nghiến cho đến khi phải đầu hàng.

Cũng chính vì thế mà Em có ý định đi tu. Hết lớp mười hai. Em đăng ký dự tu để chở Chủng Viện chiêu sinh, nhưng Em không gặp may mắn. Cả hai lần chiêu sinh Em đều bị Chánh Quyền Tỉnh khước từ. Thế là đi boong bốn năm. Mẹ Em giận lẫy, bắt Em lấy vợ. Em không dám cãi mẹ. Nhưng may mắn quá. Em lấy được một cô vợ xinh và rất dễ thương. Nhưng dễ thương rồi lại không dễ thương, vì Em chẳng hiểu nàng là gì và muốn gì. Em rất muốn hiểu và làm vui lòng vợ, nhưng khó quá và khổ quá! Dù khó dù khổ Em vẫn là một người chồng gương mẫu. Chế độ giáo dục của mẹ đã tạo Em nên một người đàn ông như thế. Là người chồng gương mẫu, nhưng Em vẫn thở dài não ruột!

2. Em không hiểu vợ Em là gì và muốn gì. Chính vì thế mà Em phải khổ. Nếu Thượng Đế sáng tạo người nam rõ ràng và minh bạch như một công thức toán học, thì Ngài cũng sáng tạo nên người nữ, một thụ tạo ỡm ờ và úp mở để người nam phải lần mò đi tìm. Em hãy nghe Ngọc Lễ ca: "Con gái nói có là không. Con gái nói không là có". Người phụ nữ không thích diễn tả tâm tư bằng ngôn ngữ toán học, nhưng bằng ánh mắt và giọng nói. Ngôn ngữ thì lấp lửng, nhưng giọng nói và ánh mắt thì rất rõ. "Hãy nhìn vào đôi mắt Em đây. Hãy nhìn vào tận trái tim này". Ngôn ngữ chỉ là hư không. Ánh mắt và giọng nói mới thật là linh hồn. Vậy đó!

Em hãy nghiệm lại coi. Trên cơ thể của vợ Em không có đường thẳng mà chỉ có đường cong. Thể khối không vuông vức mà chỉ tròn trịa. Ánh mắt của nàng không chiếu thẳng mà chỉ liếc xéo, vì đường xiên xéo sẽ gửi đi được nhiều tín hiệu. Nàng không ưa nói thẳng nhưng lại thích nói bóng gió xa xôi, nói xiên nói xéo. Xa xôi mới thấm. Xiên xéo mới đau. Đó là phụ nữ. Đó là vợ Em. Đó là món quà Chúa gói và tặng Em. Hãy lần mở và biết ơn.

3. Em bảo: "Lấy vợ, tự bản chất là mất tự do". Sự thật thì chẳng ai trong chúng ta có tự do tuyệt đối. Tự do nào cũng bị khống chế bởi không gian và thời gian. Nói đúng ra thì chẳng ai trong chúng ta nên có tự do tuyệt đối. Tự do tuyệt đối của người này sẽ huỷ tự do tương đối của người kia. Em lấy vợ, tự do của Em bị cắt tỉa chứ không bị tiêu diệt. Nói cho ngay, tôi cầu mong vợ Em siết tự do của Em lại, vì:

3.1. Ông cha chúng ta phải tự thú: "Trai thì năm thê bẩy thiếp". Nếu không cầm chân Em, thì gia đình phải nát tan. Tôi biết có một người đàn ông có nhiều tự do. Ông có ba bà vợ. Ghen tuông, hờn dỗi thường xuyên nổ ra trong gia đình. Ông cứ tỉnh bơ tuyên bố xanh rờn: "Tình tôi như đại dương. Đại dương thì phải có nhiều cá. Bà nào cũng thương, thương nhiều như nhau, ai chịu thì ở, ai không chịu thì cứ đi. Nhưng cá đi đâu thì cũng trong đại dương thôi. Ngụy biện!

3.2- Đàn ông hay chơi ngông, thích bốc đồng, thích chơi xả láng, hối thì bất cập. Nhờ vợ kiềm chế, biết bao nhiều người đàn ông thoát nạn lao lý.

3.3- Đàn ông thích chơi hoang, ăn xài phung phí. Đàn bà thì ngược lại. Em hãy quan sát một đám thiếu nhi liên hoan mừng rước lễ lần đầu hoặc thêm sức. Mỗi em cầm trong tay một cái bánh bông lan. Con trai nhét hết vào miệng, ăn nhồm nhoàm. Con gái thì nhéo từng tí, nhấm nháp từng chút. Sợ hết. Tánh hoang phí của chồng cộng với tánh hà tiện của vợ, chia đôi, thế là vừa. Bớt tự do chỉ là bớt hoang phí. Đừng tiếc.

3.4- Trong giáo dục, đàn ông thích độc tài và áp đặt, sẵn sàng dùng kỷ luật để đạt mục tiêu. Đàn bà dùng nhẫn nại không nỡ gây đau khổ cho con cái. (mẹ Em là trường hợp ngoại lệ). Thế là có tranh chấp. Chồng phải lùi một bước. Như vậy là vừa. Đừng than.

EM.

Rất nhiều người đàn ông đến than thở với tôi: "không thể hiểu được đàn bà". Rất nhiều người đàn bà đến rên rỉ với tôi: "đàn ông độc tài chịu không nổi". Tất cả đều đúng. Tất cả đều sai. Tất cả chỉ vì đàn ông không phải là đàn bà. Tất cả chỉ vì đàn bà, đàn ông hay chuyện vợ chồng không do loài người tự biên tự diễn, nhưng là kế hoạch sáng tạo của Thượng Đế. Mà đàn ông và đàn bà chỉ là người thực hiện.

Em hãy nhận định như thế. Em hãy sống bên vợ, nhìn ngắm và tìm hiểu vợ như một nhà thiên văn nhìn ngắm các vì sao. Em hãy tìm tòi và lục lọi đời sống của vợ giống như người thợ sửa đồng hồ tìm những linh kiện cần thiết mà mình đang thiếu.

Thượng Đế không sáng tạo nên phụ nữ để làm khổ Em, nhưng để làm hoàn hảo một công trình dang dở ấy. Một khi Em nhìn thấy một điều khó hiểu trong người đàn bà vợ Em; thì Em hãy ngước mắt lên trời và hỏi: "Chúa muốn gì đây?". Câu trả lời sẽ từ Thượng Đế mà ra.

37/ NHẬU TỐI NGÀY

EM.

Sáng nay bé Loan, con cưng của Em đi qua trước cửa nhà tôi, vẫn còn mặc đồ Tết. Đẹp và thơm. Thấy bé dễ thương quá, tôi gọi vô và cho ăn bánh. Tôi phỏng vấn chơi cho vui.

- Tết vui không con?

- Nhậu tối ngày mà vui cái gì?

- Cha con nhậu hay người ta nhậu?

- Cha con nhậu xỉn. Nội con la. Nội con đòi tự vận. Tối ngủ, mẹ con rầy cha con riết, rồi lại giỡn với nhau...

Tôi hỏi đùa, nhưng con của Em không biết đừa. Nó trả lời một cách nghiêm chỉnh. Mới năm tuổi đời mà đã biết nhận xét như người lớn. Tôi đành thôi giỡn, để suy nghĩ nghiêm chỉnh như người lớn.

Em. Đừng coi đó là chuyện con nít. Đây là chuyện người lớn, chuyện lớn lao, chuyện của Em.

1. Bé Loan năm tuổi, tuổi hồn nhiên, tuổi thiên thần. Nhưng khuôn mặt của Loan giống như được đúc bằng sáp. Đẹp nhưng vô cảm. Khi cười thì chỉ có cái miệng cười, còn non mắt thì như không biết gì. Buồn là dấu ấn tuổi thơ của Bé.

Phải chăng khi mang thai Bé, vợ của Em không được hạnh phúc? Hạnh phúc và chất dinh dưỡng đều chuyển vào thai khi qua cuống rún. Vì thế mọi người đàn bà mang thai đều được khuyên nên cố gắng bồi dưỡng tốt và luôn vui vẻ. Mẹ của Bé Loan đã không làm được điều đó. Người mẹ chỉ thật sự được hạnh phúc khi biết mình được chồng yêu thương và chăm sóc. Một người chồng nhậu nhẹt và say sỉn thì không còn thời gian để chăm sóc vợ. Ngược lại thì khác. Tôi chưa quên một câu chuyện gây ấn tượng ở Năm Căn. Ông láng giềng của tôi là một tay bợm nhậu. Đêm hôm ấy tôi mất ngủ. Ba tay đàn ông tụm lại uống bia với nhau. Uống suốt đêm. Đêm khuya thanh vắng chỉ còn nghe tiếng cười ha hả, tiếng chửi thề và tiếng xả nước tồ tồ. Hai giờ khuya có tiếng kêu lè nhè:

- Bà! Má sắp nhỏ ơi! Má thằng Tí ơi!

- Còn muốn phá người ta cái gì nữa đây?

- Luộc cho tôi thêm mấy con cua nữa.

Dân nhậu, thương vợ và chăm sóc vợ như thế đó sao? Tôi nghi ngờ Em cũng thờ ơ với vợ như thế. Vợ Em là nạn nhân của rượu. Vợ Em lại chuyền cái nạn ấy sang cho Bé Loan qua cuống rún. Ôi cái nợ đồng lần!

2. Bé Loan là con gái. Mười năm nữa. Bé sẽ bước vào tuổi khủng hoảng để trưởng thành. Lúc ấy Loan chỉ thương mẹ chứ không kính trọng mẹ, vì mẹ cũng chỉ gống như nó: nói dai, hay chấp nhất chuyện vụn vặt và hay chăm sóc một cách thừa thãi. Nó chỉ mơ ước có một người cha có một giọng nói vang vang, có cặp mắt đầy quyền uy, lưng dài, vai rộng, quảng đại, bao dung, đi đâu cũng được thiên hạ kính nể. Người cha mới thực sự là chỗ vững chắc của con gái khi đã lớn khôn. Cha là thần tượng.

Nhưng thần tượng của Bé Loan đã sụp đổ rồi, sụp đổ ngay từ bây giờ. Nó khinh Em ra mặt: "nhậu tối ngày mà vui cái gì". Phải nghe giọng nói của nó, phải nhìn thấy cái mặt khinh khỉnh cảu nó, mới thất hết được ý nghĩa của câu nói.

Thế là Bé Loan sẽ lớn lên, không nơi nương tựa. Bé sẽ bất mãn, sẽ hận đời. Tới trường, Bé sẽ không hứng khởi để học. Bé chỉ cầu cho mau lớn để đi lấy chồng. Lấy chồng không phải vì yêu, nhưng để thoát khỏi cái gia đình mà Bé không có chỗ nương tựa. Lấy chồng vội vã như trốn chạy có nghĩa là không sắm đủ hành trang vào đời. Bé sẽ khổ suốt đời. Để cứu vớt tình thế, Em phải lấy lại uy tín đối với Bé Loan. Em phải thôi say sỉn.

3 - Bé Loan là quan toà phê phán cả cha lẫn mẹ. Cha thì say sỉn. Mẹ thì rầy cha, nhưng rầy không nghiêm chỉnh: "rầy riết rồi lại giỡn với nhau". Tất cả chỉ là trò đùa.

Nếu không có Bé Loan chứng kiến, thì tôi mừng cho vợ chồng Em, vì đùa giỡn được với nhau là một kết thúc tốt đẹp. Đùa giỡn được với nhau là đã tha thứ cho nhau, là trời đã quang đãng, sau một trận mưa phũ phàng. Nhưng khổ quá, bé Loan không có cái nhìn ấy. Với Bé, đùa giỡn chỉ là không nghiêm chỉnh. Thế là phản tác dụng rồi!

4 - Vợ chồng Em giỡn với nhau có nghĩa là "ấy" với nhau. Chuyện ấy là công trình sáng tạo của Chúa, là tốt đẹp. Nhờ Bí Tích Hôn Phối, chuyện ấy đã trở thành tuyệt vời. Jacques Maritain, một triết gia kinh nghiệm nổi tiếng, một người giáo dân được mời làm giữ thính viên của Công Đồng VaticanôII, đã biết cảm tạ và tôn vinh Chúa, ngay lúc ông "ấy" với bạn đường của mình. "ấy" cũng là một phần thưởng Chúa dành cho những người làm cha mẹ, một sứ mạng vừa cao cả vừa nặng nề khôn lường. Nhưng chuyện "ấy" chỉ tốt đẹp, thánh thiện và tuyệt vời trong chỗ riêng tư mà thôi. Chỗ ấy của Em không còn là chỗ riêng tư nữa, vì có một khán giả: Bé Loan. Chuyện ấy đang tuyệt vời bỗng rơi bụp xuống chuồng heo!

Người ta đang tranh cãi về vấn đề giáo dục giới tính: phải nói rõ tới chỗ nào và nói cách nào để các em hiểu được và biết kính trọng truyền sinh. Nhưng giáo dục giới tính không có nghĩa là cho trẻ em coi phim Sex, vì trước thì làm khán giả sau thì làm diễn viên.

EM.

Em chỉ còn một con đường duy nhất để đi, đó là sống xứng đang một đấng nam nhi, để mẹ Em có nụ cười nuôi dưỡng tuổi già, để vợ Em có một cái dù đang che mát và để Bé Loan có một chỗ nương tựa, nhờ đó nó lớn lên và sống hạnh phúc. Hãy cứu lấy Bé Loan! Em còn dư thời giờ để làm việc đó, vì Em mới có hai bươi bảy tuổi đời. Đời của Em còn dài lắm. Thần tượng cũ bể tan tành rồi. Không sao! Em hãy dựng nên một thần tượng mới.

Tôi báo tin vui cho em: Bé Loan có con mắt quan sát rất tinh tường. Bé Loan có nhiều tư tưởng rất sâu. Bé Loan sẽ trở thành một nhà văn. Hơn thế nữa, Bé Loan có giọng ca rất hay. Mới năm tuổi mà Bé đã học được các dấu nhạc một cách rất chính xác. Nó sẽ là niềm hãnh diện của Em. Chúc Em thành công để Bé Loan đại thành công.

38/ NHẮM MẮT ĐƯA CHÂN

Em

Tôi tình cờ gặp Em ở nhà thờ Cầu Xéo. Phải mất năm giây tôi mới nhận ra bà. Gìa đi nhiều. Bà mừng vì con cái đã có gia thất hết. Nhưng khi kể chuyện về Em thì bà cụt hứng. Ư (a lệ). Buồn. Bà năn nỉ tôi đến thăm Em một lần.

- Nó rối cha ạ. Chồng nó không chịu theo đạo.

- Thì hắn có quyền theo đạo. Xin Đức Cha chuẩn hôn nhân khác cho tụi nó.

- Cha hướng dẫn tụi nó giùm con.

Tôi ngoắc xe lôi, đến ngay nhà Em. May quá, chồng Em chưa đi làm. Tôi vận dụng ba tấc lưỡi để vào đề. Nhưng không có lối vào. Tôi đành tìm lối ra. Tôi bắt tay giã từ chồng Em. Chồng Em thì vô tâm. Còn tôi thì vô duyên!... về nhà vắt tay lên trán, ngẫm nghĩ sự đời. Thấm quá!

1. Hồi ấy Em là bông hoa rực rỡ nhất của sân trường. Vừa có sắc lại vừa có hương. Đẹp và có tâm hồn. Vừa học giỏi vừa ngoan hiền. Khi trường tổ chức văn nghệ, thì Em phải là diễn viên số một. Đưa chương trình văn nghệ lên đài truyền hình, thì Cameraman xoắn lấy Em, quay cận cảnh đến quên thở. Ai cũng nghĩ rằng tương lai của Em sẽ rực sáng.

Đậu tú tài hai, Em gấp sách, đi kiếm việc làm. Thôi làm học trò, Em có quyền chưng diện thoải mái. Càng ngày càng. Mà...vẫn ngoan như thở nào. Cả họ đạo ngong ngóng chờ Em lấy chồng giàu . Chờ hoài không thấy. Có lẽ trong họ đạo chẳng có chàng thanh niên nào tương xứng với Em. Em đành chơ. Chờ từ mùa xuân này đến mùa xuân khác.

Mùa xuân bẩy mươi năm tới. Lịch sử đất nước sang trang. Cha Em đi cải tạo. Em vội đi lấy chồng.

2. Em lấy chồng du kích. Hai đứa đưa nhau về miệt vườn. Ruộng vườn mênh mông. Em không biết chèo xuồng, không biết cấy, không biết gặt. Gái làng chê Em là tiểu tư sản. Cô đơn và tức tưởi quá, Em năn nỉ chồng ra thành. Ra thành, chồng Em lại xớ rớ. Chữ nghĩa thì ít. Địa vị thì chỉ là anh bộ đội. Khả năng thì chỉ là no cơm ấm áo. Cơm không ngon, áo không đẹp.

Cha Em đi cải tạo ở Vĩnh Phú. Đi thăm nuôi một lần bằng nhịn ăn hai tháng. Em năn nỉ chồng:

- Anh là đơn bảo lãnh cho ba về.

- Anh chỉ là du kích địa phương bảo lãnh sĩ quan cải tạo sao được.

Em trở thành bất mãn kinh niên từ đó. Em hận đời. Em giận mình. Thúy Kiều bán thân thì cứu được cha. Em tặng hết cái nhan sắc để cứu cha, thì...

3. Hai đứa con ra chào đời. Hằng ngày nghe mẹ ta thán. Hằng đêm mẹ đay nghiến. Trong chén cơm có vị mặn của nước mắt.

Chồng Em nghiến răng chịu đựng. Ham lấy vợ đẹp, vợ tiểu tư sản, bị phê là mất quan điểm. Vì vợ mà con đường tiến thân bị kéo dây chì.

Còn Em thì bị phá sản hoàn toàn. Nhan sắc của Em tàn tạ mau chóng như cái bong bóng cao su bị bể. Miếng cao su rách nằm đó nhỏ bằng lóng tay, đen đúa bẩn thỉu.

Em.

Em giật mình. Em muốn chết cho rồi. Cũng vừa!

Em hận đời. Em muốn phá tanh bành. Tùy Em@!

Em khinh để chồng ngu dốt và bất lực. Cũng đúng thôi!

Nhưng còn hai đứa con của Em? Chưa biết ngu dại, chưa biết hận đời, chỉ biết yêu thương và hy vọng. Thế mà con đường hy vọng và yêu thương ấy dường như đang bị Em rào lại.

Em

Hãy đứng lên, hãy làm lại tất cả. Chỉ một mình Em có đủ khả năng để cứu hai đứa con, hai thiên thần, hai cục vàng lấp lánh của Em. Em đủ khả năng, Em dư khả năng, tôi khẳng định như thế.

1. Em hãy vui tưới cho bông hoa rực rỡ trên sân trường ngày xưa. Dễ lắm! Em cứ vui, cứ lạc quan, cứ mỉm cười trong gương, thế là nhan sắc của Em trở lại, hừng hực như lửa trại, phừng phừng như rừng cháy. Tuổi ba mươi của Em là cao điểm của thành công. Cộng thêm duyên dáng và dịu dàng, Em sẽ trở thành toàn năng. Trên trần gian này, từ vua chúa cho đến bần dân, từ cụ già cho đến bé thơ, chẳng ai nõ làm phiền lòng một người đàn bà như thế.

Có mẹ đẹp và hiền, hai đứa con của Em sẽ hãnh diện vào đời. Các bé sẽ ham học, tự tin và mau tiến bộ. Người đàn ông có vợ vừa thơm vừa ngon như Em, thì lúc nào cũng ngước mắt lên nhìn đời, thách thức với đời và... đời phải chào thua.

2. Em yêu chồng, chồng sẽ yêu Em. Yêu nhau yêu cả đường đi. Chồng Em đừng năn nỉ, ỉ ôi. Em cũng đừng thèm hờn dỗi. Nhưng em hãy trình bày Đức Giêsu qua lời nói và cuộc sống. Đức Giêsu dễ thương và có sức thuyết phục hơn Em một ngàn lần, ngàn ngàn lần. EM hãy để chồng Em được tự do không theo đạo, để rồi sau đó chàng tự nguyện theo Chúa.

Chắc chắn Em còn nhờ chuyện ông Philip mời ông Nathanaen theo đạo:

- Đấng mà sách luật Môsê và các Ngôn sứ nói tới, chúng tôi đã gặp rồi, đó là ông Giuse, người làng Nazaret.

- Ôi Nazaret! Mọi cái hay cái tốt đều không thể đến từ Nazaret.

- Thì anh cứ đến mà xem!

Nathanaen đã đến gặp Đức Giêsu. Đức Giêsu đã chinh phục ông mạnh như một tiếng sét. Ông chỉ còn biết cúi đầu: "Thầy là con Thiên Chúa"

Em hãy làm như thế. Đừng mời tôi đến nhà Em nữa, để tôi khỏi phải ngồi ở đó, vô duyên một đống. Em hãy làm lại tất cả, một mình Em thôi, với niềm tin và phú thác cho Chúa. Chào Em. Chờ Em tuyệt vời!

39/ HÔN NHÂN LÀ CỤC THỊT

Em.

Em đến thăm tôi. Ở lại một đêm, nói chuyện đến khuya. Chưa đã. Em ở lại thêm một buổi. Chuyện chánh trị, chuyện kinh tế, chuyện vợ con...Nói cho đã rồi Em thở dài: "Biết thế thì..." Em giã từ tôi. Nhưng cặp mắt vẫn còn lưu luyến. Tại sao? Tôi dành một đêm nữa để suy nghĩ về Em.

1. Mười hai tuổi, Em đi đòi đi tu. Cặp mắt phúng phính, nước da trắng trẻo. Bố Em bảo: Tu đắc đạo. Cả nhà hớn hở tiễn chân Em vào Chủng Viện. Bảy năm đèn sách, Em cần cù như con kiến, hiền lành như củ khoai, trầm ngâm như con ốc. Bạn bè gọi Em là con bò câm. Cha Giám Đốc khen Em là có đời sống nội tâm sâu sắc.

Em đậu tú tài hạng ưu. Em bước chân vào Đại Chủng Viện một cách dõng dạc. Nhìn ngắm Em đĩnh đạc trong bộ áo dòng đen may thật khéo, mẹ Em ứa lệ. Sung sướng vô cùng!...

Đùng một cái, Em quyết liệt cởi áo dòng và háo hức đòi lấy vợ. Mẹ Em khóc hết nước mắt. Bố Em lầm lì không thèm nói. Cha Giám Đốc tiếc ngẩn ngơ. Hỏi Em: Tại sao, thì Em bảo: Chúa muốn thế. Thế thì chỉ có Chúa biết. Tâm hồn Em kín như bưng.

2. Bí mật mãi, rồi thì bật mí... Vào mùa hè năm ấy, Em đi thực tế. Tình cờ Em thấy một thiếu nữ ngồi rửa chén trên cầu ao. Da thịt mũm mĩm, nõn nà. Em bị xao xuyến đến tột cùng, giống như Đavít thấy nàng Betxabe đang khoả nước trên mặt hồ. Sau này chính Em đã tự thú với bạn bè: "Tao thấy nàng ngồi mặc quần lĩnh óng ả, đường đùi nổi lên ngồn ngộn, chịu không nổi..." Em bảo đó là tiếng sét ái tình. Nhưng tôi bảo đó là sự bùng vỡ của dục tính. Từ đó Em cảm thấy yếu đuối lạ thường. Chỉ cần cái coọc-sê treo toòng teng trên dây phơi cũng đủ làm Em ngẩn ngơ...

Em hồi tục. Tôi mừng cho Em. Khuôn mặt Em hình trái lê, nhẹ phần trên, nặng phần dưới. Nhẹ lý trí, nặng tình cảm. Dễ bị hoàn cảnh chi phối. Cặp mắt hiền hiền được bố khen là tu đắc đạo, nhưng thực ra đó chỉ là hai trái bom đa tình thuộc loại nổ chậm. Em trầm ngâm như thầy tu nguyện gẫm, nhưng đó là dấu hiệu của người ít xã hội tính. Sống cô đơn. Nghĩ cô đơn. Làm cô đơn. Mẫu người như Em không phù hợp với chức năng linh mục. Em hồi tục là Em làm đúng.

3. Em cưới người con gái mũm mĩm và nõn nà ấy. Quấn quýt bên nhau. Vừa thương vừa thích. Thích nhiều hơn thương. Vừa hạnh phúc vừa sung sướng. Sung sướng nhiều hơn hạnh phúc. Tất cả đều bốc lửa. Nhưng bạo phát thì bạo tàn. Đói quá thì ăn ngấu nghiến. Ăn no quá thì ôm bụng ngồi thở.

Ngày tháng phôi pha. Tình yêu không còn thắm thiết. Ham thích không còn mặn mà. Vật lộn để mưu sinh chiếm hết cuộc đời. Trách nhiệm chồng chất, chất ngất. Em tiếc nuối đời tu. Em vừa lý luận vừa ca cẩm với tôi:

3.1 "Tu là cõi hạnh phúc, tình là dây oan, biết thế thì...Con cứ tu như cha, sướng biết dường nào!"

3.2 "Đời chỉ là cầu danh-lợi-thú. Cái cầu thì cong cong. Kẻ mong bước tới, người hòng bước ra." Đời là phù vân.

3.3 "Chưa lấy vợ thì hào hức. Lấy vợ rồi thì thấy chẳng có gì. Tất cả chỉ là cục thịt".

3.4 "Con đã lỡ đâm lao, thì phải theo lao thôi...Cha ráng tu cho trọn kiếp. Đời là buồn nôn. Đời là phi lý. Sartre và Hemingway bảo thế..."

EM.

Em luyến tiếc đời tu phòng của tôi, nhưng phải giã từ, vì Em đã lỡ đâm lao. Em đi rồi, tôi lại thương về Em.

1.

Cám ơn Em lời khuyên tôi tu cho trọn kiếp. Nghe lời Em tôi sẽ ráng tu, tu mãi, tu cho đến chết, dù tôi biết rằng tu đến chết vẫn chưa trọn kiếp. Nhưng tôi tu không phải vì tôi sợ tình là dây oan. Tu là tập tánh tốt. Tu là rèn luyện ý chí. Tu là vào đời để làm cho đời thêm đẹp. Cụ thể là tu để giúp Em thấy đời không phải là buồn nôn, không phải là phi lý, không phải là phù vân và hôn nhân không phải là cục thịt.

2.

Em háo hức lấy vợ rồi chê việc vợ chồng chỉ là cục thịt. Nhận định của Em làm tôi buồn tê tái. Thiên Chúa sáng tạo việc vợ chồng. Trong việc vợ chồng có tình yêu và tình dục. Yêu thì quên mình để đem hạnh phúc cho người mình yêu. Tình dục nuôi nấng tình yêu. Tinh fyêu thăng hoa tình dục. Cả hai quấn quýt lấy nhau và dìu nhau đến truyền sinh. Truyền sinh là công trình sáng tạo. Vợ chồng yêu nhau, cùng nhau cộng hưởng khoái lạc xác thịt để trở thành cộng tác viên của Đấng Tạo Hoá.

Nhưng quả thực tình yêu của Em thì chẳng có bao nhiêu, mà tình dục trong Em thì lại quá nhiều. Vì thế tình dục thay vì nuôi nấng tình yêu, thì đã lăng nhục, đã bôi bẩn, và đã mạ lị tình yêu.

Em hãy nhìn lại người vợ của Em. Vợ Em không phải là cái nõn nà, cái mũm mĩm, cái cục thịt. Vợ Em là một con người được Chúa gởi đến để cùng với Em cộng tác với Ngài trong công trình sáng tạo. Nàng dâng hiến cho Em xác thịt của nàng, nhưng trong cái xác thịt ấy là một tình yêu cao quý. Xác thịt chỉ là cái hộp. Tình yêu mới là châu báu chứa đựng bên trong. Nếu em chưa thấy được điều đó thì phải suy nghĩ, phải nghiền ngẫm để thấy.

3.

Là người cộng tác với Chúa trong công trình sáng tạo của Ngài, thì Em phải có trách nhiệm chu toàn công trình ấy. Em sẽ có con, đứa con ấy phải được nuôi nấng và giáo dục tới mức hoàn hảo, nghĩa là con Em phải thông minh, khoẻ mạnh và đạo đức. Muốn đạt được mục tiêu ấy, Em phải khởi đầu bằng tình yêu. Em yêu vợ, vợ yêu Em, rồi cả hai cùng yêu con. Con cái chỉ thực sự trở thành người tốt khi được nuôi nấng, dạy dỗ bởi những người cha mẹ yêu nhau tận tình.

Trách nhiệm thì rất nặng. Nhưng tình yêu sẽ biến thành nhẹ. Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn kia mà.

Hãy nhìn về phía Em ra đi. Lạc quan và yêu đời. Em đừng nhìn lại tu phòng là của tôi. Em khuyên tôi tu trọn kiếp, thì tôi xin Em yêu đời da diết.

40/ THẦY QUỲNH

Em.

Em đến gãi tai với tôi.

- Cha giúp con một việc.

- Việc gì nào?

- Vợ con ôm đồ về bên ngoại rồi.

- Cho hắn đi luôn?

- Không!

- Thì qua bên đó mời hắn về.

- Như vậy thì mình thua sao?

- Hai đứa là một, tại sao lại có chuyện thua và thắng, tại sao lại có chuyện bên mình và bên địch?

-?...

Nghe tâm sự rồi, tôi vội qua bên nhà vợ Em. Chừng đó vỡ lẽ.

1. Em là người đàn ông không tế nhị. Nhiều lắm, nhiều lắm...và lần ấy là giọt nước cuối cùng nhểu vào cái ly đã đầy nước.

Vợ Em xuất viện, nhưng vẫn còn xanh xao và tiều tuỵ. Hai vợ chồng đứng đón xe ở vỉa hè. Em ngoắt một chiếc xích lô rồi dìu vợ lên. Vợ Em ngồi nẹp một bên, để nhường nửa kia cho Em. Em ra lệnh cho xe lăn bánh, rồi ngoắt một chiếc xích lô nữa. Thế là mỗi đứa một cái, như hai người xa lạ. Về tới nhà vợ Em thắc mắc.

- Tại sao hai đứa không đi chung một xe cho đỡ tốn tiền?

- Ngồi với cô, tôi mắc cỡ với bạn bè: vừa xanh xoa, vừa bèo nhèo như đụn giẻ rách. (Cười hóm hỉnh)

- Thì ra thế...

2. Vợ Em đùng đùng dọn đồ.

- Em dọn đồ đi đâu vậy?

- Tôi về với mẹ tôi.

- Tại sao vậy?

- Anh khỏi phải hỏi câu ấy.

Em thầm nghĩ trong bụng: Giận lẫy thì đi, hết giận thì về. Nhưng Em chờ một tháng rồi mà chưa thấy về. Nhớ quá, Em muốn qua bên ấy để rước vợ, thì cô Em chen vào: "Đàn bà biết đi thì phải biết về. Anh đi rước người ta là anh dưới cơ, là anh thua người ta, là hèn ơi là hèn...". Cô Em đốc ra, Em chẳng dám đi đón. Ở bên kia giới tuyến, vợ Em cũng muốn vượt biên về bên đây. Nhưng hội đồng cố vấn bên ấy bàn ra tán vào, cứ nhao nhao như cãi lộn.

- Mày về là mày thua. Được đàng chân, nó sẽ lên hàng đầu.

- Chừng nào nó qua xin lỗi cha mẹ, thì mày mới về.

- Thà ở giá còn hơn làm vợ khúc gỗ.

- ...

Toàn là người ngoài cuộc. Toàn là người vô trách nhiệm.

Em.

Tôi chẳng biết làm gì để giúp Em, vì tự ái của dòng tộc quá lớn. Nhưng có một người có thể giúp Em được. Người ấy là thầy Quỳnh. Chờ đấy!...

3. Thầy Quỳnh là thầy giáo lớp năm của Em ngày xưa. Tóc thầy đã hoa râm. Thầy xách xe qua nhà Em.

- Chào Thầy. Thầy có chuyện gì mà ghé em sớm thế?

- Hôm nay Chúa nhật, thấy em buồn chuyện gia đình, thầy muốn Em trưa nay qua bên thầy chơi. Thầy trò mình lai rai với nhau. Một két bia là hết sầu liền. Nhớ qua đúng 11 giờ nghen. Đúng 11 giờ. Không được sớm hơn. Em chưa kịp trả lời, thì thầy đã sang số, rồ ga, vọt đi.

4. Đúng 11 giờ, Em đẩy cửa phòng khách mà thầy Quỳnh. Vợ Em đang ngồi lù lù ở đó. Hai đứa nhìn nhau sượng sùng. Tên tò. Thầy Quỳnh vội đứng lên xô Em ngồi xuống bên cạnh vợ. Thầy gí hai đầu cụng vào nhau, rồi cười xuề xoà.

- Yến xuống bếp, tiếp cô chiên bánh xèo.

- Thầy cho Em về. Em gãi đầu gãi tai.

- Không! Ngồi xuống!

Thầy Quỳnh dạy Em như học trò bé nhỏ ngày xưa. Em lắng nghe. Em nuốt từng lời của thầy.

Bữa trưa hôm ấy, Em ngồi kế bên vợ. Vợ gắp đồ ăn cho Em. Hai đứa nhìn nhau, cười e thẹn. Ăn xong thầy Quỳnh gọi một chiếc Taxi. Hai đứa ngồi chung xe, cùng về nhà Em, nhà chung của hai đứa. Thế là êm

Em.

Vừa đúng hai mươi tuổi. Em đòi lấy vợ. Tuổi hai mươi là tuổi luật pháp cho phép lập gia đình, nhưng chỉ là tuổi tối thiểu. Hành trang vào đời của Em lép kẹp. Em mới chỉ thấy yêu, chứ chưa biết yêu. Em mới chỉ biết xoắn lấy người yêu; chứ chưa biết kính trọng người yêu. Em mới chỉ biết hưởng thụ tình yêu, chứ chưa biết nuôi dưỡng tình yêu. Cũng như ngày xưa Chúa sáng tạo ra Eva để ban cho Ađam sửng sốt đón nhận món quà này. Ông nhận ra ngay ý nghĩa và giá trị của nó, bèn tuyên bố một lời bất hủ: "Đây là xương của tôi. Đây là thịt của tôi.". Sau đó; ông soạn lời tuyên ngôn cho muôn thế hệ: "từ nay người nam sẽ từ biệt cha mẹ, để gắn bó với vợ. Cả hai chỉ còn là một thân thể".

Ngày nay Chúa lại sáng tạo ra Yến để ban cho Em. Đó là một gói quà quý giá vô cùng. Em hãy cẩn trọng mở gói. Yến là của Em. Yến là Em. Nhưng Yến vẫn khác Em: Khác về thân, khác về tâm và khác về trí. Khác không phải là chống đối và tiêu diệt; nhưng khác để bổ túc và để xây dựng cho nhau. Khác về thân thì Em thấy rồi đấy. Dễ thấy vô cùng! Em đang hưởng lạc thú của cái khác ấy. Em mãn nguyện về sự khác biệt giữa hai thân của Em và của Yến. Em hãy cảm tạ Chúa về sự khác biệt này.

Còn hai cái khác về tâm trí thì không dễ thấy. Em phải khám phá, Em phải tìm tòi. Cái khác về thân giống như cái vỏ đồng hồ: Thấy ngay, thích liền. Cái khác về tâm và trí giống như những bánh xe và những răng cưa nhỏ li ti ở bên trong. Tinh tế vô cùng, khéo léo vô cùng, nhịp nhàng đến tuyệt vời. Người thợ đồng hồ không thể dùng dao búa để ráp và điều chỉnh bánh xe đồng hồ được. Cũng không thể dùng dao búa để sửa đồng hồ được. Phải tinh tế, phải nhẹ nhàng, phải khéo léo, phải nhẫn nại lắm.

Em hãy đối xử với Yến của Em y như thế.

41/ BỎ ĐẠO

Em.

Em bỏ đạo từ lâu lắm rồi, lâu tới mức độ lương tâm không còn cắn rứt nữa. Người ta hỏi tại sao, thì Em chỉ cười trừ. Tôi day dí hỏi Em, thì Em xổ một hơi, không kịp nuốt nước miếng...

1.

Em giận cha sở. Em đi lễ Chúa nhật. Em đánh đờn cho ca đoàn. Em đang mải mê thả mười ngón tay tho thả rong ruổi trên hàng phím... "câm"... Bỗng thấy mọi người trố mắt nhìn mình. Thì ra...cha sở đang cảnh cáo đích danh Em trên tòa giảng. Em giận tái mặt. Em giận run cả người.

Sau thánh lễ, Em giáp mặt cha sở, đòi cha sở phải trả lại danh dự cho Em. Cả hai cha con đều nóng như lửa. Cha đập bàn bình bình. Con giận gót xabô cộp cộp. Cha có tự ái của người lãnh đạo. Con có tự ái của cô giáo cấp ba. Cả hai cha con đều tháo xiềng cho tự ái leo thang, leo tới đọt dừa, rồi không thèm xuống nữa.

- Nếu cô cứ cứng đầu như thế, tôi sẽ ra vạ tuyệt thông cho cô.

- Nếu cha không trả lại danh dự cho con, con sẽ bỏ đạo luôn.

2.

Tình cờ mua được một cuốn sách nói về nhân cách của Đức Giêsu. Em thấy Đức Giêsu hiền từ, bao dung đối với bao mọi tội nhân, đặc biệt đối với người đàn bà ngoại tình. Em tự hỏi tại sao Em không gặp được Đức Giêsu nhân từ ấy trong suốt mấy chục năm làm con của Chúa? Em đã học qua các lớp giáo lý rước lễ lần đầu, Thêm Sức, Bao Đồng...Giảng Viên Giáo Lý nói về tội và hình phạt nhiều hơn là nói về tình yêu và lòng nhân từ của Chúa. Em chỉ thấy Chúa là quan toà chí công. Sợ Chúa, sợ hoả ngục là đám mây đen che khuất toàn diện tình yêu của Chúa trong suốt cuộc đời của Em. Em thấy mình là nô lệ của Giavê, hơn là người con yêu dấu của Chúa Cha nhân từ.

Môsê ra lệnh ném đá người ngoại tình. Giáo Hội Do Thái đang chuẩn bị ném đá một người phụ nữ bị bắt quả tang ngoại tình. Đức Giêsu phớt lờ Môsê, phớt lờ luôn cả cơ chế Do Thái Giáo, để ôn tồn trao đổi đôi lời với người phụ nữ đang run rẩy trước cái chết đau đớn và ô nhục.

- Những người tố cáo chị đi đâu hết rồi? Họ không lên án chị sao?

- Thưa thầy không.

- Tôi không lên án chị đâu. Chị cứ về đi và đừng phạm tội nữa.

Em mừng cho người phụ nữ ấy, nhưng Em lại băn khoăn hỏi giùm chị ấy một câu: "Thưa Thầy chị ấy về với ai bây giờ. Cha, mẹ, chồng, con, anh em, bạn bè và giáo xứ đều nhân danh Chúa mà loại trừ chị ấy". Về phần Em, Em cũng đã hỏi một người cao niên:

- Thưa bác, con có nên trở lại không?

- Nên.

- Con trở lại với ai? Cha xứ đã loại trừ con rồi.

- Hãy trở lại với Đức Giêsu, rồi Người sẽ dậy con phải làm gì.

3.

Được khích lệ, Em lại đi lễ Chúa Nhật, Em lại đánh đờn cho ca đoàn. May quá, hôm ấy cha sở đi vắng. Cha khách làm lễ giùm, nên Em không cảm thấy ngột ngạt. Nhưng khi chủ tế chúc mọi người ra về bình an, thì Em lại nghe lao xao ngay trước nhà thờ:

- Đừng cho con quỷ đánh đờn.

- Nó không xứng ở trong ca đoàn.

- Chống cha sở mà còn vác mặt đi lễ...

Em đã hận cha sở, bây giờ Em lại hận giáo xứ và hận chính mình. Em thề sẽ bỏ đạo mãi mãi. Tôi chẳng biết nói gì với Em bây giờ. Tôi im lặng để chia sẻ nỗi xót xa của riêng Em...

Bây giờ Em hãy bình tĩnh nghe tôi. Em hận cha sở, Em ghét họ đạo: Em có lý, nhưng chưa có tình. Em tiếc vì các lớp gieo hạt giống Sợ nhiều hơn là hạt giống Yêu. Em nghĩ đúng, nhưng thiếu lòng bao dung, và nhất là Em chưa dám để mình trở thành hạt giống YÊU THƯƠNG.

Đây là ý nghĩ của riêng tôi. Em hận, Em ghét, Em tiếc, để rồi cuối cùng Em thề bỏ đạo mãi mãi...tất cả chỉ là hậu quả của một nguyên nhân xa lắc xa lơ mà Em không ngờ.

1. Cha Em đi tập huấn ở tận Vũng Tàu, lâu lâu mới về thăm nhà một lần. Thế mà mẹ Em lại mang bầu trong thời gian ấy. Cha Em cay cú hỏi mẹ Em:

- Nó là con thằng nào?

- Chừng nào tôi đẻ, anh sẽ biết nó là con thằng chó nào,mẹ Em nghĩ thầm như thế.

Thế rồi Em ra đời, giống cha như lột, Em khóc hoài khóc huỷ mà không có được một giọt sữa. Cô mụ năn nỉ, mẹ Em lờ đi. Cô mụ la hét om xòm, mẹ Em đành miễn cưỡng cho Em bú. Giọt sữa đầu đời là giọt sữa hận thù và cay đắng: "Nó là con thằng nào?". Đó là một câu hỏi bình thường trong ngành pháp luật, nhưng là một cái tát nảy lửa trong tình nghĩa vợ chồng. Câu hỏi ấy lăng nhục mẹ Em, bôi bẩn cả một đời làm vợ của người phụ nữ trung trinh. Ngày xưa, thiếu phụ Nam Xương đã đọc được câu hỏi ấy trong ánh mắt đục ngầu của người chồng viễn chinh trở về. Nàng không thể sống được nữa. Nàng đã đâm đầu xuống sông để chết. Chết sướng hơn nhục, dù rằng chết là phải bỏ lại đứa con yêu dấu. Bị xúc phạm quá đáng, mẹ Em hờn dỗi, giận cá chém thớt...

Em giống cha như lột, Em là chứng tá cho lòng trung trinh của mẹ. Nhưng Em cũng là chứng nhân của một lòng trung trinh của mẹ. Nhưng Em cũng là một chứng nhân của một người chồng vô ân bạc nghĩa đối với người vợ chung thuỷ. Trong cơn giận quá đỗi, vì bị xúc phạm quá đỗi, mẹ Em đã gọi Em là con của một thằng chó: "Chừng nào tôi đẻ, anh sẽ biết nó là con của thằng chó nào". Cha Em sai. Em là nạn nhân. Tội nghiệp!

2. Mẹ hắt hủi Em vì Em giống cha mà Em được cha yêu thương đặc biệt. Cha ở nhà, Em chỉ đeo cha. Cha đi vắng, Em lủi thủi một mình. Cha đi vắng nhiều hơn ở nhà.

Thế rồi bỗng cha Em nằm xuống. Đứa bé ba tuổi bỗng thét lên một cách tuyệt vọng. Sau đám tang. Em mếu máo hỏi mẹ: "Cha con đâu rồi?". Lần đầu tiên Em ôm lấy mẹ và cảm thấy mình có mẹ! Nhưng...vòng tay của mẹ vẫn lỏng lẻo, tình yêu của mẹ vẫn hững hờ...

Em! Không được mẹ yêu, Em khổ quá! Tôi không tìm được lời để an ủi Em. Xin gởi Em cho người Mẹ tuyệt vời, Mẹ Maria sẽ bù đắp cho Em.

42/ GHEN

Em.

Tết năm ấy, tôi đến thăm gia đình Em. Nhưng vừa tới cổng tôi vội vàng trở ra, rồi rảo bước như chạy trốn. Em đang chửi. Em chửi một người bạn gái láng giềng. Những danh từ, động từ và hình dung từ Em sử dụng chỉ phù hợp cho loài chó và loài ngựa động cỡn. Tôi hỏi ông trưởng khu:

- Chuyện gì vậy?

- Con Uyên nó ghen.

- Tụi nó mới lấy nhau đây mà.

- Mới hăm mươi ngoài mà chồng nó đã có vợ bé.

- Con Uyên đâu có tệ: trình độ tú tài, mặt mũi sáng láng.

- Chồng nó đi buôn chuyến với con kia mới sinh ra vậy.

Em ghen. Em chửi thô tục. Tại sao? Tôi phải nghiên cứu.

1. Trước hết tôi phỏng vấn một cô giáo:

- Tại sao con Uyên có trình độ tú tài mà ăn nói thô tục quá như vậy?

- Ghen mà cha!

- Ừ thì ghen. Nhưng mà có tú tài thì phải ghen theo kiểu tú tài chứ.

- Khi đàn ông giận tối đa, thì lên gối, xuống cùi chỏ. Đàn bà không biết sử dụng cùi chỏ, đầu gối thì phải lấy cái miệng làm vũ khí. Giận vừa chửi, thì chửi vừa vừa. Giận tối đa, thì chửi tục tối đa. Đối với đàn bà thì khi ghen là cơn giận lên cao tột đỉnh. Chửi thô tục cỡ nào cũng chưa vừa.

- Lý luận hay, đáng thưởng một cục kẹo. Nhưng đàn ông ấy và đàn bà ấy đều thuộc loại tầm thường.

2. Tôi phỏng vấn ông trưởng khu:

- Tại sao chồng con Uyên đi buôn chuyến lại dính với con kia?

- Hai đứa thành công là nhờ nhau. Chồng con Uyên là bộ đội phục viên. Đường đi nước bước nó rành lắm. Cần Thơ - Châu đốc - Nam Vang nó thuộc lòng như bàn tay nhớ lỗ miệng nhắm mắt vẫn đút đồ ăn vào lỗ miệng ngay boong. Lý lịch của nó thơm phưng phức: Gia đình có công với cách mạng; bộ đội phục viên...Còn con kia thì có chút nhan sắc. Khi cái nhãn hiệu bộ đội phục viên không còn hiệu lực nữa, thì con kia trơ thành kế mỹ nhân.

- Con nhỏ đó mới sạch nước cản thôi, làm gì mà thành mỹ nhân được.

- Nó không đẹp lắm, nhưng phần phần như hoả diệm sơn. Nó như cục đá lửa, đụng vào đâu là xẹt lửa đấy. Không đẹp mắt, nhưng thơm mít tố nữ. Đàn ông con trai chết mệt với nó. Về tới nhà, thì con Uyên là vợ. Đi buôn thì con kia là vợ. Mà đi buôn thì nhiều hơn ở nhà...

- Con nhỏ đó dữ vậy sao?

- Bộ cha không tin con hả? Hôm nào cha thử đứng gần nó một cái coi...

- Hổng dám đâu!

3. Tôi phỏng vấn tiền nhân:

- Tại sao con Uyên ghen dữ vậy?

Ớt nào mà ớt chẳng cay.

Gái nào là gái chẳng hay ghen chồng.

Ớt thì phải cay, vì cay là bản chất của ớt. Làm thân con gái thì phải ghen, vì ghen là bản chất của con gái(?). Tiền nhân có cường điệu khi so sánh tánh ghen tương của con gái với vị cay của ớt. Nhưng thật đàn bà con gái thì hay ghen. Tại sao ghen? Ghen để làm gì?

Trời sinh ra con gái để làm mẹ. Muốn làm mẹ thì phải có chồng. Muốn chu toàn bổn phận làm mẹ để có con ngoan con giỏi, thì phải có người chồng biết yêu thương và đùm bọc vợ. Người chồng là bóng mát để người mẹ đùm bọc đứa con. Người chồng phải chung thuỷ để người vợ trở thành người mẹ lý tưởng. Khi người chồng không còn chung thuỷ nữa, thì sự nghiệp của người phụ nữ bị tuyên bố phá sản, vì định mệnh của đứa con bị đe doạ. Vì thế sau khi trao cho phụ nữ sứ mạng làm mẹ, thì Thượng Đế lại trao cho phụ nữ vũ khí để tự bảo vệ. Họ bảo vệ bản thân và nhất là bảo vệ hạnh phúc của đứa con. Vũ khí ấy là ghen. Ghen để giữ lấy chồng cho mình và giữ lấy cha cho đứa con.

Đàn ông cũng ghen, nhưng ghen của đàn ông chỉ là nổi giận để bảo vệ danh dự. Bị cắm sừng đối với đàn ông là một sự xúc phạm. Bởi thế khi tình địc của đàn ông là một đấng nam nhi cao cường, thì cơn ghen chỉ nổ lép bép như một tép pháo tiểu. Nếu tình địch chỉ là một tên tép riu, thì cơn ghen nổ đùng như một quả pháo đại. Đàn ông ghen nhiều ít tuỳ thuộc danh dự bị xúc phạm ít hay nhiều. Còn đàn bà ghen thì không bao giờ có liều lượng, vì khi đàn bà bị phản bội thì số phận của họ và con cái của họ đổ vỡ tan tành.

Em.

Em hãy ghen và hãy đánh ghen để giành lại những gì đã mất, để xây dựng lại những gì đã đổ nát. Nhưng phải đánh ghen cách nào để chiến thắng và chiến thắng giòn giã, nghĩa là đưa chồng trở về nguyên vẹn, lại biết thương vợ, lại biết lo cho con cái. Người chồng trở về nguyên vẹn là người không bị mất mặt đối với láng giềng, không mặc cảm tội lỗi với gia đình. Đối với đàn ông thì danh dự là lớn. Em ghen mà chửi tục thô tục như thế là phản chiến thuật, là làm hổ ngươi chồng. Nếu chồng Em biết hối hận trở về, hoặc con kia vì xấu hổ quá mà nhả chồng Em ra, thì ngày trở về chỉ là ngày sắp sửa ra đi nữa thôi...Người đàn ông không thể chịu nhục. Xin Em nhớ điều ấy.

Trong khi chờ Em đổi chiến thuật, tôi gởi tặng Em một chuyện đáng ghen. Chuyện này do một cụ già ở Hố Nai kể, kể về một người bạn của mình.

"Hắn làm lớn lắm. Có địa vị, có tiền và có uy tín. Vợ hiền, con ngoan. Thế là sướng quá rồi. Bỗng dưng sinh tật...

Bạn của vợ hớt hải báo tin:

- Chồng mày cặp với con nhỏ nào đó, mày biết không?

- Không có đâu. Ảnh đàng hoàng lắm.

- Mày ngu quá à! Đàn ông mà không kềm thì...sớm muộn cũng có vợ bé, vợ mọn. Mày không tin thì chiều thứ bảy đến nhà tao, tao chỉ điểm cho.

Chiều thứ bảy kế đó hai bà bạn ngồi uống nước trà trên ban công của một biệt thự sang trọng, ngó xuống một ngã tư phố sầm uất. Bỗng bà bạn chỉ chỏ:

- Chồng mày kìa!... Nó đó...

Bà vợ lẳng lặng đi xuống cầu thang, vừa đi vừa lâm râm cầu nguyện. Bà băng qua đường, tiến thẳng đến trước mựat ông chồng, đang vuốt ve cô bồ.

- Con chào ông ạ! Con chào bà ạ! Lúc nào ông bà rảnh, thì đến nhà con chơi...Sau đó bà lên Taxi biến mất vào dòng người, để lại đôi tình nhân sượng sần đến tội nghiệp. Đêm hôm ấy, ông công chức cao quý thức trắng. Sáng thứ hai đi làm, thú tội với ông bạn nối khố.

- Bà xã tao chơi nước cờ cao quá. Đêm hôm ấy tao quỳ bên giường xin lỗi bả. Tao quỳ lâu còn hơn là chầu Thánh Thể. Tao thề với mày là từ nay xin chừa..."

43/ HUỆ CHUỘT

Em.

Em đến tìm tôi vào lúc trời nhá nhem tối. Tôi không nhận ra Em. Em không, nhìn ra tôi. Hai thầy trò đứng ớ ra một lúc, rồi cùng à một tiếng.

- Cha mập hơn xưa.

- Còn con thì phờ phạc quá. Tại sao vậy?

- Con bị phá sản hoàn toàn. Mất cả vợ lẫn con.

- Vợ con đi lấy chồng khác?

- Không. Nó vẫn ở vậy.

- Còn con thì lấy vợ khác?

- Cũng không luôn. Hai đứa ly nhân. Nhà ai nấy ở.

- Lỗi tại ai?

- Biết sao mà nói.

- Tạm dẹp. Ăn cơm rồi tính.

Vị đắng của cà phê và vị cay của khói thuốc đưa ta về quá khứ.

1.

Hồi đó em đeo đuổi con Huệ Chuột. Hai đứa chẳng có một nét tương đồng nào. Em thì học giỏi, nhưng lười như hủi. Mặt mũi lem luốc. Quần áo thùng thình. Học lớp mười mà chuyên môn đi thẩy dép với lớp sáu. Tánh tình dễ dãi chẳng bon chen, chẳng ganh đua với ai. Ai ghẹo thì cũng cười hề đáp lễ. Thầy cô không phiền trách Em vì tuy lười, nhưng môn học nào cũng đạt tám phết. Thầy giám thị khoái Em nhất, vì Em không bao giờ gây gỗ, phá kỷ luật. Cứ lè phè một cách vô tội vạ vậy thôi.

Huệ thì ngược lại. Miệng hắn hơi chu, nên có biệt danh là Huệ Chuột. Khả năng, tánh tình và định mệnh của hắn đều tập trung hết ở cái miệng chuột ấy. Miệng hắn hơi chu, nên hắn là người đấu tranh quyết liệt. Trên sân chơi hắn là người hay cãi nhất. Dù thua, hắn cũng cãi cho bằng được. Dù biết hắn sai, người ta cũng bỏ qua cho êm chuyện.

Miệng hắn hơi chu, đó là dấu hiệu của người hiếu động. Không bao giờ hắn chịu ngồi yên. Luôn luôn kiếm việc để làm. Luôn luôn bầy trò để chơi. Rất ghét người lười.

Miệng hắn hơi chu, nên hắn rất kiêu ngạo và nghiệt ngã. Hắn mà làm lớn, thì độc tài kiểu quân phiệt. Hắn mà làm nhỏ, thì quậy phá cấp trên. Hắn làm vợ mà gặp người chồng lè phè, thì buộc lòng hắn phải đá cho văng. Miệng chu không biết khoan nhượng.

Thấy Em và Huệ lấy nhau, tôi rất e ngại.

2.

Lấy vợ được một năm thì Em đi lính. Nhờ bố là thiếu tá quân nhu, Em chui vào đơn vị này để tránh hòn tên mũi đạn. Ngày trước là học sinh lè phè, bây giờ Em là lính phè phỡn. Em chơi điếm lai rai. Điếm sang điếm hèn cũng được, vì lính Em vỗn dễ dãi...Thế rồi một ngày nọ vợ Em đến tru tréo với tôi.

- Ảnh đi chơi điếm truyền bệnh giang mai cho con. Cha thử nghĩ coi, con chịu nỗi không?

- Con giàu nghị lực lắm mà, con ráng cứu lấy linh hồn hắn.

- Tại sao hồi đó con lấy ảnh làm chi không biết...

- Tại hắn thương, tại hắn đeo...làm thỏa mãn tánh kiêu ngạo của con.

- Cha biết vậy mà tại sao cha không cản con.

- Tình yêu mạnh hơn sự chết. Nếu cha cản con thì con đạp cha nát từ lâu rồi.

- Cha độc quá à! (Cười)

3.

Sau ba mươi tháng tư, Em đi cải tạo hai tuần lễ tại địa phương. Cải tạo tượng trưng, vì Em không đẫm máu. Em đạp xích lô để kiếm sống qua ngày. Cũng vẫn tà tà, cũng vẫn lè phè. Chỉ cần đủ ăn. Không cần gianh giật, chẳng cần bon chen. Đạp mệt thì nghỉ. Ngồi đánh cờ tướng, để quên thế sự thăng trầm.

Một mình vợ Em tần tảo nuôi hai đứa con. Hai đứa con tuyệt vời: Thông minh như bố, cần cù như mẹ; bao dung như bố, nghị lực như mẹ. Nhìn ngắm hai đứa con ngọc ngà mà lòng nao nao. Vợ Em lồng lộn làm ăn, thượng vàng hạ cám, làm gì cũng được, miễn là có tiền cho con ăn học thì thôi.

4.

Vợ Em xây được một căn nhà trị giá gần nửa tỉ. Hai đứa con của Em đều có xe gắn máy để đi học. Đứa nào cũng giỏi, đứa nào cũng ngoan. Chiếc xích lô của Em bị vợ tịch thu từ lâu rồi. Em thất nghiệp, nhưng ngồi mát ăn bát vàng. Làm chủ hộ nhưng là chủ không. Mặc cảm đầy mình. Thậm chí chuyện "ấy" cũng không dám đòi.

Vợ không thương, con không nể, Em cảm thấy lạc lõng và vô dụng trong căn nhà huy hoàng của vợ. Người ta thì "làm trai cho đáng nên trai, xuống đông đông tĩnh, lên đoài hoài tan". Còn Em thì "làm trai cho đáng nên trai, vót đũa cho dài ăn vụng cơm con". Nhục quá, Em lặng lẽ ra đi...

5.

Em lên núi dựng am. Quen sống giản dị. Em thích nghi ngay được với cuộc sống khem khổ. Củ khoai, củ sắn, trái mít, trái ổi...miễn no bụng thì thôi. Em không theo Phật, Em cũng không theo Chúa. Em chỉ đóng vai tác giả vui thú điền viên. Với óc thông minh sẵn có. Em biến cây si, cây khế, hòn đá, vũng nước...thành hoa viên nghệ thuật. Chơi kiểng thấy cũng vui vui. Nhưng vẫn thấy nhờ, vẫn thấy thèm.

Một nữ thương gia đã tìm thấy ra vườn nghệ thuật của Em và đề nghị Em xuống núi.

- Chúng ta hợp tác. Em bỏ vốn. Anh làm nghệ thuật. Cây đang rất ăn khách. Chỉ trong vòng một nưm, chúng ta lời cả tỉ.

- Tôi khiêng cái am này xuống phố à?

- Chúng mình ở với nhau không được sao? Em có chồng con gì đâu...

Lần đầu tiên trong đời, Em cảm thấy mình được trọng vọng. Bây giờ Em mới thấy mình là đàn ông. Em hí hửng hỏi tôi.

- Vậy con có nên sáp vô bà này không?

- Không!

- Vậy thì con sẽ chết héo trên núi à?...

Em.

Em hãy đem vườn nghệ thuật về nhà Huệ Chuột. Huệ Chuột là của Em. Huệ Chuột sẽ không dám coi thường Em nữa. Hắn vẫn mê cái trí thông minh của Em. Hắn lấy Em cũng chỉ vì thế. Bây giờ Em mới thực sự là chồng của hắn, vì bây giờ Em mới thực sự là người đàn ông.

44/ CÒN GÌ ĐÂU NỮA

Em.

Em đến khóc trong văn phòng của tôi. Hỏi tại sao, Em không trả lời. Tôi rút lui để Em khóc một mình. Tôi biết Em đang trải qua một cơn khủng hoảng ghê gớm. Chờ cho Em thôi khóc, tôi mới trở lại để lắng nghe. Nước mắt của Em đã cạn, nhưng nỗi đau của Em vẫn còn. Em nói chuyện với tôi trong tiếng nấc nghẹn ngào.

1.

Em đứng thơ thẩn bên quốc lộ, đón xe đi Sài Gòn. Chờ mãi chẳng thấy bóng dáng chiếc xe Hino đâu. Bỗng chiếc xe con ghé sát bên lề đường.

- Thủy em đi đâu vậy?

- Em đi Sài Gòn.

- Cho em quá giang nè.

Huy, phó Giám đốc nhà máy xi măng, bạn thân của cha xứ láng giềng. Chúa nhật nào cũng đi lễ. Chúa nhật nào cũng được thưởng thức giọng solo ngọt ngào của Em rót xuống từ vòm nhà thờ cao vút. Huy và Em quen thân nhau, quý mến nhau. Huy là người tài đức, năng nổ, hoạt bát. Em là con chiên ngoan hiền của giáo xứ, không đẹp lắm, nhưng rất dễ thương. Huy là một người chồng mẫu mực, không quan thói trăng hoa. Em là cô gái đoan trang, con của ông chủ tịch Hội đồng giáo xứ có uy tín.

Hai người ngồi ở băng sau. Dù tin tưởng nhau, nhưng vẫn có một khoảng cách vật lý đáng kể giữa hai người. Một khoảng cách cố tình có đắn đo, có tính toán không thể tồn tại trên một cuộc hành trình dài gần tám tiếng đồng hồ. Cứ mỗi lần xe dằn xe lắc, thì khoảng cách lại rút ngắn lại. Và khi màn đên buông xuống, thì khoảng cách ấy không còn nữa...

2.

Lần đầu tiên trong đời, Em ngồi kề sát ngưòi đàn ông, trong bóng đêm chập chờn, trên một chặng đường dài thăm thẳm. Em sợ. Em lo. Nhưng Em tò mò. Khứu giác tò mò. Xúc giác tò mò. Hôm ấy lại là ngày mà quy luật thiên nhiên chi Em nhiều rạo rực nhất, khiến Em kém tự chủ nhất. Chính khứu giác của Huy và sự từng trải của người đàn ông đã giúp Huy phát giác được điều đó. Cả hai lương tâm đều muốn tạo lại khoảng cách vật lý. Nhưng khoảng cách ấy lại chế diễu sự kính trọng lẫn nhau. Lòng kính trọng nhau đã dựng lên bức tường xóa mờ tiếng nói của lương tâm.

Trong giấc ngủ giả vờ, bàn tay của Huy lần mò tìm bàn tay của Em. Em giả vờ ngủ để bàn tay Em năm gọn trong bàn tay của Huy. Em sợ tội, nhưng lại ham hiểu biết. Bàn tay tò mò của Huy đã cho Em biết quá nhiều, nhiều đến mức độ Em không còn sợ tội nữa...

Chiếc xe con chậm rãi chui vào cổng khách sạn. Huy mướn cho Em một phòng riêng, để Em ngủ ngon giấc phần còn lại của một đêm dang dở.

- Chúc Em ngủ ngon. Nếu có gì cần thì gọi anh ở phòng kế bên.

- Em không dám gọi đâu. Chúc anh ngủ ngon.

Em không ngủ được, vì Em muốn ôn lại kỷ niệm. Và dường như Em mơ mước kỷ niệm được nối dài...Bỗng chuông điện thoại reo. Huy gọi cho Em từ phòng kế bên. Huy muốn qua dặn Em một điều tối quan trọng, trước khi phải đi công tác vào sáng mai. Em mở cửa đón Huy. Và Huy không trở về phòng của mình nữa...

3.

Khi tính tò mò đã đưa Em tới tột cùng của sự hiểu biết, Em đã khóc oà lên, vì thấy mình đã đánh mất tất cả...cuộc đời trong trắng, chỉ vì Em ngu, Em dại. Từ hôm ấy, Em tránh mặt Huy. Em không dám nhìn mặt cha mẹ. Em không dám trở về với giáo xứ. Em muốn chết, vì còn gì nữa đâu để mà sống... Nhưng Em sợ chết và vì Em hy vọng chuyện này chẳng ai biết, nên Em đã trở về. Em ráng sống bình thường. Nhưng vẫn chợt vui, chợt buồn. Mẹ Em méc tôi: "Lúc này con Thuỷ dở hơi quá!"

4.

Để bảo vệ tương lai còn quá dài, để giữ lấy thể diện của gia phong, Em muốn tiêu diệt một mần sống vừa mới manh nha. Nếu không thì...chính Em sẽ phải bước vào cõi vĩnh hằng. Em không thể sông thấy cha Em phải sống nhục trước hàng ngàn con mắt khinh bỉ và nghiệt ngã. Em ngu Em dại thì Em phải lãnh hậu quả. Nhưng Em muốn hai đấng sinh thành ra Em phải mang hệ lụy...

Em.

Tôi biết Em đang bơ vơ đứng trước một đại dương đau thương khôn lường. Cha mẹ sẽ đay nghiến Em. Giáo xứ sẽ lên án Em. Bạn bè sẽ xa lánh Em. Nhưng Chúa vẫn yêu thương Em và tha thứ cho Em. Còn tôi thì không lên án Em đâu. Em hãy nhắm mắt lại, quên đi nỗi đau và lắng nghe tôi, như tôi đã lắng nghe Em. Em không đánh mất tất cả. Em chỉ đánh mất thật nhiều. Nhưng Em vẫn có thể làm lại tất cả. Sau một đêm dài, thì trời lại sáng...

1. Một sự sống khởi đầu trong Em. Nó nhỏ lắm, nó nhỏ tí xíu thôi, nhưng nó là linh hồn, là trí tuệ và là con người được Thiên Chúa sáng tạo, yêu thương và cứu độ. Nó là con của Em, sẽ giống Em và gọi Em bằng mẹ. Nó đang bám lấy Em để sống. Từng giọt máu của Em đều có một phần dành cho nó. Em ăn giùm nó. Em thở giùm nó.

Nó đang lớn lên trong Em và đợi ngày ra chào đời. Nó sẽ được Em bồng bế, yêu thương. Nó sẽ lại được Em nuôi bằng những giọt sữa tinh tuyền, chắt lọc từ những giọt máu nồng ấm mà ra.

Số phận của nó đang nằm gọn trong tay Em. Nó đang nơm nớp lo âu và chờ đợ. Em muốn nó sống thì nó sống. Em biểu nó chết thì nó phải chết. Nó không có miệng để van xin và kêu cứu. Nó không có chân để chạy trốn, không có tay để tự vệ...

2.

Ở thành phố của biển xanh và cát trắng có một người phụ nữ đôn hậu sẵn sàng dang tay đón Em. Bà sẽ yêu Em, trọng Em và đùm bọc Em. Em hãy đến đó.

Mỗi ngày Chúa Nhật, Em với người đàn bà ấy, tay trong tay, cùng nhau đi lễ. Trong thánh lễ Em gặp Chúa, Chúa vẫn yêu Em và còn thương Em nhiều hơn trước. Bình an sẽ trở lại với tâm hồn Em.

Em có thể đồng hành với đứa con yêu dấu trong suốt quãng đường dài còn lại. Em cũng có thể gởi bé cho một lòng mẹ bao la khác, rồi một mình, Em trở về mái ấm xưa làm nên một cuộc đời mới. Vết thẹo sẽ mọc da non. Đời Em vẫn đẹp. Mong Em làm cho đời đẹp gấp hai để bù lại những mất mát của chuyến đi ấy.

45/ YÊU MUỘN

Em

Em gục đầu xuống bàn ăn, khóc nấc lên một cách tuyệt vọng. Thức ăn vương vãi. Con mèo len lén đến lượm một miếng thịt, ngơ ngác, rồi biến đi...

Tối hôm ấy chồng Em miễn cưỡng về ăn cơm nhà. Vợ chồng nói chuyện với nhau rời rạc như cơm nguội. Chồng Em lặng lẽ gắp một miếng thịt, bỏ vào miệng, nhằn nhằn ba cái, rồi lè ra, ném vào mặt Em: "Nấu ăn dở như c.".

Em ngồi chết trân. Chồng Em quay ngoắt một cái, dắt xe ra cổng, rồ máy, sang số cái rộp, rồi vọt đi. Chẳng biết đi đâu?

Em hận đời. Em hận mình.

1.

Từ hồi còn là bé thơ, Em đã mơ ước làm dì phước. Khi đã làm dì phước, Em lại mơ ước tận hiến cho cuộc đời của mình để phục vụ nhân sinh. Đời sống tu trì lặng lẽ trôi đi. Tham, sân si vẫn còn đó, khi tỏ khi mờ. Nhưng tình của Chúa bao giờ cũng bao trùm tất cả.

Em là một nữ tu thông minh, đặc biệt giỏi về môn văn và ngoại ngữ. Em cảm thấy mình có hai ơn gọi song hành: ơn gọi tận hiến và ơn gọi phát huy tài nưang của mình. Em không gặp may mắn. Ban lãnh đạo của Em chỉ quen đúc tượng theo khuôn, chứ không đủ khả năng làm khuôn cho những tác phẩm nghệ thuật mới . Em cảm thấy mình bị vong thân trong cái khuôn truyền thống ấy. Em đành bỏ ơn gọi tận hiến, để phát huy tài năng mà Chúa đã ban cho mình. Em bỏ dòng. Em vào đời. Đời không niềm nở với Em. Nền giáo dục khép kín và bảo thủ một thời đã biến Em thành con nai tơ, ngơ ngơ giữa thành phố. Hẫng!

2.

Em đã ngoài ba mươi. Ơn gọi làm mẹ hụ lên như tiếng còi báo động. Em thèm một đứa con, còn hơn người mù thèm ánh sáng. Nhìn cô gái láng giềng ngồi cho con bú, Em buồn tủi đến rơi lệ. Ơn gọi phát huy tài năng bây giờp tắt lịm dần đi như hơi thở của người đang hấp hối. Em thích lấy chồng, hơn là lấy bằng cử nhân. Hoàng đã đến với Em trong thời điểm ấy.

Hoàng cầu hôn với Em mà không cần suy nghĩ nhiều, vì chàng đã quá mệt mỏi trên đường tình rồi. Vả lại chàng thích cái chất ma-xơ nai tơ của Em. Còn Em thì nhận lời chàng không cần tính toán nhiều, vì còn giờ đâu nữa mà tính toán. Năm điểm trên mười là được. Hai người yêu nhau, nhưng không tha thiết, mặn nồng. Chất lãng mạn không còn nữa. Vợ chồng chỉ còn là một tổ hợp dị tính có nội quy, có điều lệ, mà cả hai đối tác có nhiệm vụ và quyền lợi song phương. Hoàng đi làm, mỗi tháng đưa về cho Em một lượng vàng. Hoàng thường ăn cơm nhà hàng với bạn và chỉ có mặt ở nhà để ngủ. Em buồn, nhưng Em không được quyền đòi hỏi tại sao. Em sanh con, nuôi con theo khoa học, giáo dục con theo tinh thần Phúc Âm. Đó là nhiệm vụ của Em, Hoàng không bao giờ khen chê, không bao giờ chống đối. Em lặng lẽ làm mẹ trong căn nhà quạnh quẽ. Hoàng làm chồng như ông tài xế: ngồi ôm vô lăng, chẳng nói chẳng rằng, đi khắp thế gian...

3. Hoàng vào đời không ngơ ngác như Em. Chàng nênk gót giày cồm cộp như người chiến thắng. Chàng thuộc lòng mọi ngõ ngách của cuộc đời. Chàng không có địa vị cao, nhưng con tài, nên mọi người kính trọng và kiêng nể. Hoàng là đứa con trai độc nhất và là cháu đích tôn của một ông nội vừa giàu có vừa phong kiến. Cha mẹ Hoàng chết sớm. Hoàng được ông nội nâng hơn trứng, hứng hơn hoa. Hoàng được làm vua trong gia tộc ngay từ thuở còn bé tí. Ông vua tí hon có một thần dân là ông nội đầy quyền uy. Nền giáo dục ấy đã biến Hoàng thành một người đàn ông thông minh, nhưng cực kỳ ích kỷ và kiêu ngạo; chỉ biết nhận, mà không biết cho; chỉ biết đòi mọi người phải làm vui lòng mình, mà chẳng bao giờ làm vừa lòng ai.

Người đàn ông ấy bây giờ là chồng và là vua của Em. Hắn đã nện gót giày cồm cộp trên hè phố, thì bây giờ lại nện cồm cộp trên cuộc đời Em.

Em.

1. Em khóc nấc lên, vì chịu hết nổi rồi. Nếu tôi là Em, tôi cũng phải khóc nấc lên như thế. Tôi muốn đau cái đau của Eem và muốn nuốt cái nhục cảu Em. Đau quá! Nhục quá!

Có lẽ mọi người khách bàng quan cũng muốn đứng về phía Em và muốn chân thành khuyên Em: "Bỏ nó đi! Thà sống khổ chứ đừng sống nhục." Nhưng tôi chưa muốn khuyên Em điều gì vào lúc này. Tôi chỉ muốn chia sẻ nỗi đau khổ của Em. Tôi chỉ muốn thấy Em khóc thật nhiều. Khóc đi Em! Khóc để vơi sầu. Khóc để quên đau.

2. Em chẳng biết Hoàng đi đâu. Nhưng tôi biết Hoàng đang bị bạn bè chửi mắng như tát nước vào mặt. Mọi người đàn ông có lương tri đều lên án Hoàng và xấu hổ vì Hoàng. Chính Hoàng cũng đang tự lên án chính mình. Hoàng là người trí thức. Hoàng là người biết điều. Hoàng là một nhà bình luận sắc bén. Nhưng Hoàng yếu đuối. Hoàng chỉ là nạn nhân của một nền giáo dục sai lầm.

Hoàng không dám giáp mặt Em để xin lỗi đâu. Tuy hối hận, nhưng vẫn còn kiêu ngạo. Hoàng sẽ sai sứ giả đến cầu hoà với Em. Mong rằng sứ giả của Hoàng sẽ được Em niềm nở đón tiếp.

Sau sự cố này, Hoàng sẽ thương Em nhiều hơn. Thương để đền tội. Thương để đền bù. Sau sự cố này Hoàng sẽ biết "sống cho" nhiều hơn và sẽ khiêm tốn hơn. Người trí thức là người biết tự trọng và muốn vươn lên sau một lần vấp ngã. Hoàng chính là con người trí thức đó.

3. Còn Em đã thôi làm ma-xơ, thì đừng ngơ ngơ ngu như con nai tơ nữa. Em đẹp, nhưng hơi vô duyên. Em chưa biết làm duyên, vì Em không dám làm duyên. Người đàn ông nào cũng muốn vợ mình xinh đẹp và duyên dáng. Có vợ xinh đẹp và duyên dáng là niềm kiêu hãnh của mọi người đàn ông.

Em cũng hãy tạm quên những bữa ăn thanh đạm của Tu Viện, để trau dồi môn gia chánh. Mâm cơm, vừa ngon miệng, vừa đẹp mắt. Hoàng muốn Em và hai đứa con được ăn ngon mặc đẹp. Một cây vàng hàng tháng trao cho Em không phải chỉ dành cho ngày mao, mà còn để thấy vợ con được sung sướng. Hoàng muốn thế.

4. Em đừng nhìn mình để hận. Em đừng nhìn Hoàng để ghét. Em và Hoàng hãy cùng nhau nhìn hai đứa con để cùng yêu thương. Chúng nó không thể thiếu cha. Chúng nó không thể thiếu mẹ. Vấn đề chỉ là như thế. Chúng nó có quyền có cha và có mẹ. Quyền ấy là bất khả xâm phạm.

46/ SỮA MẸ

Em.

Em bồng con đến nhà thờ. Tôi xối nước trên đầu bé: "Maria, cha rửa con nhân danh Cha và Con và Thánh Thần". Tôi nhìn bé hai giây. Buồn! Em sung sướng bồng con về. Bà nội, bà ngoại tíu tít đi theo, che dù che nón như đón bà hoàng. Tôi mời chồng Em ghé nhà xứ, thăm hỏi chuyện gia đình.

Hồi mới sanh, con của con nặng mấy kí?

- Ba kí rưỡi

- Con so mà nặng ba kí rưỡi là ngon rồi. Nhưng...cha thấy nước da của nó không mịn màng, hơi vàng vàng, hơi mái mái. Dường như nó thiếu dinh dưỡng.

- Tại vợ con mất sữa.

- Vợ con tròn như củ khoai tây, tại sao lại mất sữa? Chồng Em sụ mặt. Thì ra...

1. Em mới sanh được một tuần, thì nguồn sữa cạn khô. Chồng Em bán đồng hồ, lấy tiền đi mua sữa. Sữa Guigoz biến khỏi thị trường. Chỉ còn sữa ông thọ cho quán cà phê. Hộp sữa nào cũng quá thời hạn. Khui ra thì sữa đặc sệt như cháo, màu nâu nâu như mật ong loãng. Chồng Em thất vọng chửi thề...Hoà bình mới tìm thấy, nhưng hậu quả của chiến tranh vẫn còn đầy dẫy. Biết bao giờ mới mua được sữa Guigoz cho con đầu lòng? Và nếu tìm được sữa Guigoz, thì còn đồng hồ đâu nữa mà bán. Chồng Em quay quả, bứt rứt. Thương con quá là thương! Bức rức, thắc mắc mãi chồng Em mới tìm ra sự thật. Hận!

2. Mẹ Em là cán sự y tế, chích cho Em một phát thuốc cai sữa. Em hỏi:

- Chi vậy mẹ?

- Để bảo đảm hạnh phúc gia đình.

- Mẹ nói gì con không hiểu.

- Mặt mày sáng mà sao trí mày tối thế? Gái tham tài, trai tham sắc. Thằng đàn ông nào cũng muốn có vợ đẹp. Mày cho con bú, vú mày nó nhẽo ra, thì chồng mày lại ngó ngang sang đứa khác. Đàn bà bên Tây bây giờ đều cai sữa sớm, để bảo vệ sắc đẹp. Gĩư được nhan sắc là giữ được chồng.

Em.

Mẹ Em nói đúng. Nhưng chỉ đúng được một thời gian ngắn ngủi. Cũng thời điểm Em cai sữa, tôi nghe lén đài BBC. BBC cho biết: 86% phụ nữ châu Âu cai sữa ngay từ đầu. Nhưng bây giờ 76% lại nuôi con bằng sữa mẹ rồi.

Chuyện chồng con là chuyện của Em, tôi chẳng nên dính dấp làm chi. Nhưng vì quá thương trẻ thơ, tôi không thể làm ngơ khi thấy quyền lợi tối thượng của Em bị người ta cướp mất. Tôi phải đọc, tôi phải nghe, tôi phải suy nghĩ...

Bây giờ thì cả Thế giới đã đứng lên để bênh vực sữa mẹ. UNICEF đã đấu tranh cho sữa mẹ. Thậm chí những nhà sãn xuất sữa bột cho bé thơ cũng phải ghi trên hộp sữa một câu phi khuyến mãi rằng: "Sữa mẹ tốt nhất". Dù vậy trong chỗ riêng tôi muốn nói nhỏ với Em rằng: Sữa mẹ có nhiệt độ đúng nhất: 37 độ. Từ lúc cho bé bú cho tới khi bé nghỉ, sữa luôn luôn giữ đúng độ nóng ấy. Sữ mẹ có độ ngọt đúng nhất. Lượng đường trong sữa mẹ được chính Tạo Hoá pha. Tuyệt! Sữa mẹ và chỉ trong sữa mẹ mới có tình yêu. Bé bú sữa mẹ, thì được mẹ bồng ẵm. Vừa bú vừa rờ rẫm, bé cảm nghiệm được tình yêu của mẹ trên đầu ngón tay của mình. Sữa và tình yêu là lương thực của bé thơ. Khi mẹ cho con bú, mẹ cảm thấy đê mê. Một cảm giác yêu thương chạy lăn tăn trên da thịt. Tình mẫu tử cứ thế mà lớn lên, xoắn vào cả không gian lẫn thời gian, mãi mãi và vô tận. Ôi tình mẹ!

3. Nhan sắc là vũ khí hiện đại nhất để bảo vệ hạnh phúc gia đình. Mẹ Em nghĩ thế. Tôi không đồng ý. Tôi phỏng vấn một người đàn ông. Ông ta cho biết người đàn ông sẵn sàng sống êm ả bên cạnh người vợ có những đức tính sau đây: dịu dàng, duyên dáng, đảm đang.

Dịu dàng là cử chỉ lúc nào cũng khoan thai, giọng nói lúc nào cũng ngọt ngào, bất chấp mọi tình hống. Bận rộn hay nhàn nhã, gặp chuyện vui hay chuyện buồn...nhất nhất đều khoan thai và ngọt ngào. Nói chuyện với cụ già, hay khuyên nhủ một người đàn ông trang lứa, hoặc khiển trách một em bé liếng khỉ...thì cũng vẫn một giọng ấy: ngọt như đường phèn. Người xưa nói rằng: "một giọt mật bắt được nhiều ruồi hơn một thùng giấm".

Tôi vẫn còn nhớ y nguyên câu chuyện của thời sinh viên, cách nay gần bốn thập niên. Tôi và một ông bạn tu sĩ ghé một tiệm đồng hồ ở đường Nguyễn Huệ, Sài Gòn. Ông bạn tôi say mê ngắm nghía một chiếc đồng hồ báo thức, rồi hỏi cô bán hàng:

- Nhiêu, cô?

- Dạ, thưa năm "chăm" ạ.

Ông bạn tôi bỏ đi một mách. Tôi kéo áo hỏi:

- Cậu hỏi, người ta nói giá, tại sao lại bỏ đi?

- Nói ngọt quá chịu không nổi!

Với giọng nói ngọt ngào ấy, nếu ông bạn tôi không bỏ chạy, thì có lẽ ông đã mua cả đồng hồ lẫn cô bán hàng rồi.

Duyên dáng không phải là nhan sắc. Nhan sắc thì trời cho, còn duyên dáng thì ai cũng tự tạo được. Duyên dáng là một cái gì đó rất dễ thương gắn liền vào mọi cử chỉ. Ngồi dễ thương, đứng dễ thương, thậm chí ngáp cũng dễ thương...Đó là duyên dáng. Nhan sắc thì sơm nở chiều tàn, nhưng duyên dáng thì còn mãi, lớn mãi cho tới khi lìa đời. Duyên dáng là một phản xạ phát xuất từ một tâm hồn an vui, bao dung, quí phái. Rất tự nhiên, không giả tạo.

Đảm đang là vừa cần cù, vừa thông minh. Người đàn bà cần cù mà không thông minh thì chỉ là người vợ vô ích và là gánh nặng cho ngươì đàn ông. "Thứ nhất: mắc nợ; thứ nhì: vợ ngu.". Người đàn bà thông minh mà biếng nhác thì sẽ thành thủ đoạn, ích kỷ một cách hợm hĩnh và đáng ghét.

Em.

Câu chuyện của Em cai sữa để bảo vệ hạnh phúc gia đình đã làm nhiều người đàn ông nổi giận. Họ cho rằng làm như thế là khinh để đàn ông. Chồng Em là một trong những người đàn ông ấy. Nhưng chồng Em chỉ coi là một nạn nhân của một trào lưu nông cạn và thô thiển.

Tôi mong rằng Em sẽ có cách để đền bù cho con của Em, một đứa cháu đã bị bà ngoại dại dột cát mất một nguồn sống cao quý nhất.

47/ TÌNH VÀ TIỀN

EM

Tôi tình cờ gặp Em ở đường Lê Lợi, Sài Gòn. Le lói quá khiến tôi phải lặng đi vài giây.

- Con đổi đời mau quá. Con làm gì ở đây?

- Con...làm cho công ty X.

- Mừng cho con. Chắc gia đình con bớt bẩn chật rồi.

Em cuối mặt làm thinh khiến tôi nghi ngờ. Tôi về hỏi bạn bè của Em: "Con Yến làm gì trong công ty X, mà nó bốc lên mau như thế?" Tụi nó bụm miệng cươờ hí hí, rồi đua nhau bật mí...

1.

Gia đình Em nghèo lắm. Cha Em đạp xe vua. Mẹ Em quạt chuối nướng. Em học hết lớp năm thì nghỉ, đi bán bắp ở bến xe, em bán rất đắt. Lái xe, lơ xe, xe ôm đều đua nhau mua bắp của Em. Bắp thì không có gì đặc biệt, nhưng người bán bắp thì xinh quá là xinh...Thế là Em có tiền đưa cho mẹ và có tiền may sắm. Người đã đẹp bây giờ lại đẹp thêm. Càng ngày càng đẹp. Đẹp quá đi thôi!

2.

Cha Em chờ nước đá cho bà chủ căng tin của công ty X. Thấy cha Em thật thà, bà chủ muốn giúp đỡ.

- Anh cho con Yến vô làm với tôi. Bán bắp ở bến xa tuy cũng có đồng ra đồng vào, nhưng thấy nó lam lũ quá, tội nghiệp.

- Chị giúp đỡ, tôi cám ơn. Để tôi nói với nó.

Chỉ trong vòng hai tháng, nước da bánh mật của em đã biến thành nước da nõn gà của trứng gà bóc. Công nhận tôn Em làm Miss Công ty. Đời Em lên hương. Hương thơm ngào ngạt toả tới văn phòng ông Giám Đốc. Em độc quyền bưng đồ từ căng tin lên phòng làm việc của ông. Cứ thế, rồi Em được thăng chức quản lý văn phòng đặc biệt của công ty, đặt tại Sài Gòn. Văn phòng chỉ là căn nhà lầu trống vắng, không có khách hàng lai vãng. Mỗi tháng ông Giám Đốc đi công tác ở Sài Gòn vài ba lần. Mỗi lần dừng chân ở đó vài ba bữa. Em làm việc không lương, nhưng được boa rất hậu hĩnh. Em có tiền may mặc, mua sắm nữ trang và gởi tiền về cho các em ăn học. Cha Em thôi đạp xe vua. Mẹ Em thôi quạt chuối nướng. Căn nhà lá lụp sụp biến thành ngôi nhà tường khang trang, rồi trở thành tiệm tạp hoá nho nhỏ vừa cung đủ nhu cầu hằng ngày cho xóm lao động nghèo.

Con Yến có số sung sướng, người ta bảo thế. Nhưng Em chưa vừa lòng.

3.

Trên thực tế Em làm chủ căn lầu. Nhưng trên pháp lý căn lầu vẫn đứng tên ông Giám Đôc. Tương lai vẫn còn mù mịt.Vợ của ông vẫn là một mối đe doạ thường xuyên. Ông Giám Đốc vẫn có khả năng ra hầu toà.

Bạn cũ thắc mắc với Em:

- Mày bỏ xưng tội hai mùa Phục Sinh rồi đấy.

- Tao còn kẹt. Năm tới tao mới đi xưng tội được.

- Tại sao phải đợi sang năm tới?

- Tao bắt ổng phải sang tên cái nhà lầu ấy cho tao. Làm giấy tờ xong, tao sẽ đá đít ổng.

- Sao mày tàn nhẫn vậy?

- Đời mà! Người ta lợi dụng mình, thì mình xũng phải biết lợi dụng người ta. Bộ tụi mày tưởng người ta tốt lắm hả? Bồ nhí một nhóc.

EM.

Em hứa sang năm sẽ bỏ đời để trở về với đạo. Nhưng đối với Em thì đạo vẫn chỉ là đời. Mà đời dối với Em chỉ là cái lá đa, chỉ là cãi mõm chó. Lá đa thì nhỏ. Mõm chó thì đen.

Sự đời như cái là đa.

Đem như mõm chó chém cha sự đời!

1. Chỉ vì "cái sự đời" mà ông Giám Đôc công ty đã hy sinh cả cuộc đời của mình. Vợ ông đeo vàng đỏ người, nhưng nụ cười héo hắt và gượng gạo. Là vợ, nhưng vợ chỉ là cái quán trọ. Chồng chỉ là người khách vãng lai. Tương quan vợ chồng chỉ là thế. Hai đứa con đã lớn, vừa học vừa chơi, chơi nhiều hơn học. Học khơi khơi nhưng vẫn có bằng khen, bằng khen được mua bằng tiền. Đời của ba mẹ con đều đen như mõm chó...một ngày nào đó ông Giám Đốc sẽ ra hầu toà. Sự nghiệp của ông sẽ cháy thành tro bụi. Vợ không hiền. Con không ngoan. Thế là phá sản.

2. Ngoại hình của Em thì le lói quá. Nhưng tâm hồn của Em thì đã tối đen như mực. Tình của Em đen. Tiền của Em cũng đen. Cả tình lẫn tiền đều tráo trở và lật lọng như nhau. Tại sao thế? Chỉ vì tiền. Em thương tiền đến độ tôn thờ nó như thần thánh. Em trả giá quá cao để mua lấy tiền. Gía ấy là cả cuộc đời của Em, là lương tâm trong sáng của Em, là lẽ công bằng và sự khiết tịnh của đạo. Em đánh mất quá nhiều, mất hết, thế mà Em tưởng rằng Em chỉ mất... "cái lá đa".

Tiền rất quý. Đúng vậy. Nhờ có tiền mà Em muôi được bầy em được ăn, đựoc học. Nhờ có tiền mà cha mẹ Em không còn lận đận. Nhưng đồng tiền chỉ thật sự hữu ích khi Em coi nó là một tên đầy tớ. Khi Em tôn sùng nó như thần thánh, nó sẽ đạp Em xống tận bùn đen. Chính Chía đã phải cảnh giác thật cao rằng: "Các con không thể vừa nhờ Thiên Chúa, vừa nhờ tiền bạc".

3. Em sẽ trở về với đạo, sau khi đá đít ông chồng hờ, ôm theo căn nhà lầu trị giá một nửa tỉ!

EM!

Em đã đánh mất đạo rồi, thì còn đạo đâu nữa mà về?! Em hãy giã từ người chồng bất hợp pháp, nhưng đừng đá đít. Còn căn lầu ấy không phải là tài sản của Em. Tôi nghi ngờ nó cũng không phải là tài sản của ông Giám Đốc ấy. Là của ai, thì pháp luật sẽ trả lời. Em hãy trở về với đạo, không còn gian dối, không còn hận thù, không còn gian tham. Đạo sẽ dang rộng cánh tay đón Em, yêu thương Em như thuở nào. Và còn thương Em nhiều hơn nữa. Tôi thấy cuộc đời của Em chưa đen như mõm chó đâu. Vẫn còn những bông hoa thật đẹp. Đó là bông hoa Hiếu dâng leê cha mẹ. Đó là bông hoa Thảo tặng cho bầy em nhỏ. Hai bông hoa vẫn rực rỡ, vừa thơm như hoa, vừa thảo như người. Và...cứ như thế, Em hãy làm lại cuộc đời, để đời Em mãi mãi là hoa, để hoa mãi mãi là biểu tượng của đời người.

48/ BÉ THY

EM.

Bé Thy, con của Em đang nhảy dây trước cửa nhà tôi. Bụp bụp, bụp bụp...Rất nhịp nhàng. Rất dẻo dai. Mớ tóc óng ả bồng bềnh. Đẹp quá! Khoẻ quá! Tôi mừng cho tuổi trẻ ngày mai. Tôi mừng cho riêng cho Em.

Nhảy dây mệt rồi thì bé Thy kiếm ghế đá ngồi nghỉ, nhai chuối chiên nhóp nhép. Miếng chuối chiên to bằng bàn tay, vàng rộm, vừa thơm vừa béo. Hai đứa bạn ngồi chầu hai bên, nhìn trần vào miếng chuối chiên đang hết dần. Nước miếng ứa ra. Xót xa!

Tôi vỗ vai bé Thy

- Con chia cho bạn một miếng đi.

Nó nhìn tôi, ngúng nguẩy, nghênh nghênh, ra vẻ ta đây không thèm trả lời, cắn một miếng to hơn để khiêu khích.

- Mỗi ngày mẹ cho con bao nhiêu tiền?

- Mỗi sáng mẹ cho con hai nghìn. Ăn hết, chiều mẹ cho nữa.

- Con có nuôi heo đất để giúp người nghèo không?

- Không.

- Cha mua heo đất cho con nuôi nghen.

- Con hổng chơi. Mẹ cho nhiêu, ăn nhiêu.

- Nếu vậy thì cha thôi chơi với con luôn.

Tôi làm bộ hờn dỗi, vô phòng, đóng cửa cái rầm. Nhưng qua kẽ cửa tôi theo dõi thái độ của bé. Bé ngồi sụ mặt. Thôi nhai nhóp nhép một cách kiêu hãnh. Xé đôi phần còn lại của mảng chuối chiên đưa cho hai bạn ngồi hai bên, mỉm cười một cách thân thiện. Sướng!

EM.

Vợ chồng Em chỉ sanh một mình bé Thy. Sanh ít để nuôi và dạy con một cách chu đáo. Đúng thế. Chất lượng quan trọng hơn số lượng. Quý hồ tinh, bất qúy hồ đa. Nhưng...

1. Bé Thy là con một. Không chị. Không anh. Không em. Hôm nay nhìn lên, chỉ thấy cha mẹ. Mai sau nhìn xuống, chỉ thấy con cái. Gia đình chỉ có hàng dọc. Có hàng dọc mà không có hàng ngang, giống như cây cột đứng trơ trọi một mình. Có cột mà không có xà thì không thể là mái ấm. Cấu trúc của gia đình một con giống như tấm áo khoác trên mình chỉ có sợi dọc, thiếu sợi ngang. Hở hang!

Tương quan hàng dọc là tình phụ tử và mẫu tử. Tương quan hàng ngang là tình huynh đệ. Hàng dọc làm vững hàng ngang. Hàng ngang làm cứng hàng dọc. Bé Thy không có được cái may mắn ấy.

Khi môi miệng của bé Thy không biết gọi lên những từ ngữ anh, chị, em thân thương thì con tim của bé Thy sẽ không cảm nghiệm được sự ấm áp của tình huynh đệ. Đến thời con cháu của bé Thy các từ ngữ ngọt ngào như chú thím, cô dì... chỉ còn là những tiếng kêu xa lạ, vô hồn, nằm cô quạnh trong cuốn từ điển tiếng Việt. Tình người mất mát. Tình người mai một.

2. Bé Thy là con một, nên được nhận mà không phải cho. Nhận rất nhiều, nhận tất cả mà chẳng cho đi bao giờ. Thy sướng quá, nhưng Thy chẳng làm cho ai được sung sướng. Hãy coi hắn ăn chuối chiên: ăn một mình, ăn nhóp nhép, ăn để làm khổ hai bạn nghèo. Thy sẽ lớn lên và sẽ vào đời y như thế. Nghão nghễ và ích kỷ. Người ích kỷ sẽ bị xã hội xô vào góc cô đơn chết đuối mà không được cứu. Bé Thy của Em ngạo nghễ và ích kỷ. Nhưng hắn đã biết hối hận. Hắn sụ mặt xuống rồi ngẩng đầu lên. Hắn buồn tủi rồi mỉm cười với bạn. Hắn sung sướng vì phần còn lại của mảng chuối chiên được chia cho bạn.

3. Bé Thy là mảnh đất hoang, nhưng rất phì nhiều và đầy hứa hẹn. Em hãy ân cần cuốc xới và trồng tỉa để bé Thy sẽ là vườn hoa rực rỡ.

3.1 Em nên kết thân với một gia đình tốt, ở đó có con trai và con gái. Ở đó có người lớn để Thy gọi bằng anh chị. Ở đó có người nhỏ xưng em ngọt sớt làm mát lòng bé Thy. Thy sẽ biết phải kính trọng người lớn, phải biết yêu thương và đùm bọc đàn em. Đó là sống với xã hội. Đó là sống cho mọi người. Người là con vật có xã hội tính. Không có hạnh phúc dành cho người cô đơn.

Lớn lên bé Thy sẽ chọn một người đàn ông để "sống với" và "sống cho" đến suốt đời mình. Gia đình Em không có con trai, Thy không có được điều kiện để hiểu tâm lý đàn ông ngay từ tuổi niên thiếu. Hành trang vào đời của hắn sẽ nghèo nàn một cách đáng tiếc.Bây giờ hắn thường xuyên đến chơi nhà bạn. Hắn chơi với con trai, hắn chơi với con gái. Hắn cãi nhau, hắn giận dỗi, hắn làm hoà, hắn lại yêu thương...Tất cả đều là những vốn liếng hắn đang thu góp để chuẩn bị cho ngày mai.

3.2 Được cha mẹ nuông chiều, bé Thy tưởng mình kà bà hoàng của thần dân, là rốn của vũ trụ. Bị tôi "thôi chơi", hắn vỡ mộng. Hắn thức tỉnh và khám phá ra rằng muốn nhận được thì phải cho đi. Hạnh phúc của hắn chỉ no tròn, khia hắn ngồi nhìn ngắm hai bạn nghèo ăn nhỏ nhẹ mảng chuối chiên mà hắn vừa trao tặng. Trong hắn đã có hạt giống của lòng nhân đạo. Em hãy vun xới để hạt giống ấy nảy mộng và lớn lên. Để hỗ trợ kế hoạch này, tôi kể tặng em một câu chuyện.

Năm 1997 có một người đàn bà nằm xuống làm rung động cả thế giới. Đó là Mẹ Têrêsa, người nhận giải Noel Hoà Bình năm 1979. Rất nhiều người coi bà là người đàn bà vĩ đại nhất của thế kỷ 20. Mọi người đều đồng ý rằng sở dĩ bà là người đàn bà vĩ đại nhất chỉ vì bà đã dành hết cả cuộc đời của mình để yêu thương và phục vụ những người khốn khổ nhất trần đời. Trong lúc mọi phương tiện truyền thông thế giới đang bùng vỡ trước cái chết của bà, tôi đến thăm Đức Tổng Mẫn. Ngài nói với tôi: "Sở dĩ có một Mẹ Têrêsa vĩ đại, vì đã có một người mẹ vĩ đại, đó là mẹ của mẹ Têrêsa".

Cứ mỗi buổi sáng, mẹ cho Têrêsa một ít tiền để đi học. Lần nào mẹ cũng dặn dò với một giọng nói tha thiết: "Mẹ cho con tiền để ăn bánh và uống nước. Nhưng con chỉ được xài một nửa, còn nửa kia con chi cho bạn nghèo của con". Lời dặn dò tha thiết ấy đã gieo vào con tim của Têrêsa một hạt giống lành. Hạt giống ấy đã nảy mần và lớn lên, trở thành một mẹ Têrêsa vĩ đại.

EM,

Tôi mơ màng thấy vào cuối thế kỷ 21 sẽ có một người đàn bà vĩ đại nữa. Đó là bé Thy,con của Em.

49/BÍ MẬT

EM.

Em đi tới đi lui trước cửa nhà tôi. Ngồi ghế đá này chưa đủ ấm chỗ, đã vội đổi sang ghế đá kia. Nhưng lúc nào cặp mắt cũng nhìn lom lom vào cửa phòng của tôi. Nôn nao. Bồn chồn. Em có việc muốn gặp tôi, nhưng "tình trong như đã, mặt ngoài còn e", tôi biết thế, nhưng cứ lờ đi. Tôi không muốn niềm nở với Em, để Em khỏi niềm nở với tôi. Tôi sợ bia miệng. Em hiểu giùm cho. Tôi là nhà tu hành của một xứ đạo nông thôn nghèo nhàn. Em là cô chủ của một quán cà phê ở một thị trấn không nhỏ. Em chưng diện. Em tỉa tót trên mức độ cần thiết...

Chờ mãi một dịp may. Dịp may không tới. Em đánh liều đến gõ cửa phòng tôi.

- Con đang ket chuyện. Xin cha giúp con.

- Chuyện gì? Giúp thế nào?

- Con vay giùm cho em con mười triệu để nó làm ăn. Nó làm ăn thất bại. Bây giờ không trả nợ thì người ta không cho con hốt hụi. Chồng con mà biết vụ này thì...chắc con chết quá à.

- Con xin cha má con giúp.

- Con đưa em con xuống dưới này làm ăn, làm sao con dám xin cha má con giúp.

- Cứ cin. Nếu cha má không giúp được, thì ít là cũng hiểu được hoàn cảnh của tụi con.

- Làm sao con dám nói. Bây giờ em con có còn ở với con nữa đâu!

- Nó đi đâu?

- Nó làm cái nghề...Biết nói sao bây giờ.

- Vậy cụ thể con muốn cha giúp con cái gì?

- Cha cho con mượn mười triệu để con trả người ta, rồi con được hốt hịu, con sẽ trả cha từ từ.

- Từ chết đến chết. Chết chùm, chết đống...

Em cúi mặt làm thinh, cắn môi để giữ giọt lệ. Giọt lệ vẫn rơi. Tôi ngồi trơ ra đó, chẳng biết phải làm gì. Em rơi xuống vực thẳm, kêu cứu chẳng ai nghe. Tôi nhảy dù xuống rừng già, chẳng tìm được lối ra. Em lủi thủi ra về. Tôi tần ngần ngẫm nghĩ.

1.

Em sinh trưởng bên bờ sông Hậu. Hiền lành như dòng sông. An phận như vườn cây trái. Bỗng kinh tế chuyển mình: nông nghiệp tủi hờn nhìn công nghiệp chấp cánh; trai gái nông thôn đổ dồn về thành phố. Nhìn họ ăn mặc xênh xang hơn bà hoàng vào cung. Em cần lòng không đặng. Đành phải ra đi. Em giã từ cha mẹ và ngôi nhà thân thương, nhưng quá khiêm nhường. Em nhìn lần chót giáo xứ và ngôi thánh đường ấm cúng, nhưng quá già nua. Em hướng về Năm Căn. Nơi ấy mãi lực cuồn cuộn như dòng thác.

Em mướn một căn chòi, mở quán cà phê. Cà phê không ngon, nhưng cô chủ quán thì ngon quá. Thế là Em có tiền. Thừa thắng xông lên, Em sang mặt bằng, kêu cô em xuống bán tiếp. Em kiêu hãnh nhìn về tương lai...

Sự nghiệp thì đã có rồi, nhưng... "gái không chồng như phản gỗ long đanh". Em phải lấy chồng. Em lấy chồng dễ như trở bàn tay. Chồng Em là bác sĩ, mới ly dị. Ông bán căn nhà cũ để quên quá khứ; đưa phòng mạch về nhà em, để cùng hướng về tương lai. Một căn lầu hoành tráng của chồng đứng sừng sững trên mảnh đất của vợ. Tuyệt vời! Chồng mở phòng mạch, vợ làm chủ quán. Đẹp đôi! Đôi lứa thì đẹp rồi, nhưng lại thừa cô em...Cô em thì mặn mòi hơn cô chị. Thế mới nguy!

3.

Cô chị quyết tâm cho cô em ra riêng, để tránh hậu hoạ. Cô em sẵn sàng ra đi để tránh mặc cảm ăn bám. Nhất cử, lưỡng tiện. Nhưng cả hai đều không có tiền. Cô em làm công cho cô chị, chỉ đủ chưng diện. Cô chị làm chủ, thì tiền lời là cái mựat bằng. Cô em mượn cô chị mười triệu, để mở môt cái quán mới: Cô chị phải vội vàng đi vay mười triệu, để "tiễn chân" cô em ra đi, càng sớm càng tốt.

Cô em vừa ra riêng, thì Năm Căn sa xuống vực thẳm. Tôm chết như rạ, chết liên tu bất tận. Vàng bạc chẳng còn ai mua. Tôm cua chẳng có ai bán. Quán xá ế ẩm. Hai chị em nhìn nhau, chẳng biết nên thương hay nên ghét.

EM.

Em ra về rồi, nhưng mùi nước hoa vẫn còn phảng phất đâu đây. Tôi vẫn còn ngồi đây, nhưng lại muốn gởi theo Em đôi lời thương mến.

1.

Em giã từ gia đình và giáo xứ thân thương, tức là em từ giã nhiều truyền thống tốt đẹp. Em đến Năm Căn mở quán cà phê là Em đã quyết tâm tìm một đời sống tốt đẹp hơn. Ước mơ của Em là có nhiều tiền của, vì tiền là phương tiện để đạt ước mơ. Không ai dám cản chân Em, vì chẳng ai cản được đôi chân ấy. Đó là xu thế của lịch sử. Xu thế ấy có mãnh lực của cuồng phong. Em cứ đi. Em cứ làm giàu, nhưng hãy làm giàu một cách lương thiện và hãy xài tiền một cách hữu lý. Xài tiền hữu lý nhất là coi tiền như phương tiện để thăng hoa đời sống của mình và đời sống của tha nhân. Sống xa hoa trước mắt người nghèo khổ là làm nhục cho Thượng Đế, là làm nhục cho đạo làm người.

Kim chỉ nam của Em là cuốn Tin Mừng. Hãy đọc Tin Mừng hằng ngày. Ở đó Em sẽ gặp Đức Giêsu. Người vừa là bạn đồng hành, vừa là thầy giáo cho Em trong mọi tình huống khó khăn tưởng như không có lối ra...

2.

Em đã giấu chồng Em nhiều điều. Em chơi hụi, chơi bao nhiều chân hụi, chồng không biết. Em giúp cha mẹ ruột mấy cây vàng, chồng không hay. Nay lại vay giùm cho cô em mười triệu cũng không hé răng nói một lời với chồng. Thậm chí đi thăm bạn cũ, cũng len lén mà đi. Bây giờ Em bắt đầu sợ. Sợ bí mật bật mí, bật mí dây chuyền. Tan hoang!

Vợ chồng là một linh hồn, là một thân xác. Vợ chồng trình bày hết thân xác cho nhau, không e thẹn, không dè xẻn, để minh chứng tình yêu trọn vẹn. Thế thì tại sao không ngỏ bày hết tâm tư cho nhau để tình yêu tròn đầy. Yêu nhau mà còn giấu giếm tâm tư, thì chưa có tình yêu thật sự. Tình yêu không chân chính sinh ra nỗi sợ. CHính vì thế mà Em đang run sợ: "Nếu chồng con biết, thì chắc chắn con chết quá à!" Tình yêu loại trừ nỗi sợ. Ai sợ thì tình yêu chưa hoàn hảo (1Ga 4,18).

Em hãy thôi giấu giếm, để vợ chồng Em yêu nhau thật nhiều. Em hãy yêu chồng thật nhiều, để không bao giờ còn sợ chồng nữa. Mọi khó khăn rồi sẽ qua đi, vì "thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn". Mười triệu chỉ là chuyện nhỏ.

Còn chuyện của cô em gái của Em, thì tôi chẳng dám đụng đến. Nhưng nhờ Em chuyển giùm tôi một lời nhắn nhủ: "Đức Giêsu đang chờ đợi ngày cô trở về. Cô vẫn được Chúa yêu thương và quý mến như thuở nào".

50/ BÉ TÙNG

EM.

Học trò lớp Chồi của bà phước qua nhà tôi chơi, trong đó có bé Tùng, con của Em. Các bé đang nói chuyện tíu tít, thì bé Tùng nhảy phóc lên ghế, dang tay, trợn mắt, la hét ầm lên.

- Ta, Tần Thuỷ Hoàng.

- Hí...Hí, các nhí đua nhau cười.

- Giết!Giết!

Bé Tùng tuốt gươm mủ, cứa vào cổ các bạn và cười khặc khặc.

Tôi ôm bé vào lòng, năn nỉ:

- Con đừng bắt chước Tần Thuỷ Hoàng. Tần Thuỷ Hoàng ác lắm, Tần Thuỷ Hoàng hư lắm...

Bé Tùng cố nhoai ra khỏi vòng tay của tôi, lại nhảy phóc lên ghế, lại la hét một cách say mê.

- Giết!Giết!

Le hét đa rồi, bé nhảy bộp xuống đất, cắm đầu chạy về phòng lớp. Cả bầy thiên thần chảy theo, cười hí hí, bỏ tôi ngồi trơ một mình.

Tiếng hô "Giết, giết" kinh hoàng của bé Tùng khiến tôi miên man nghĩ về một thế giới bốn mươi năm sau. Có một lãnh tụ quân phiệt, tay trái cầm ống vố, tay phải chỉ chỏ bản đồ. Thế rồi từng triệu binh sĩ trùng trùng điệp điệp xông ra chiến trường, tầng tầng lớp lớp ngã đổ. Khói lửa mịt mù. Nhà cửa tan hoang. Đói khổ lan tràn. Tiếng khóc thê lương...Kệ! Tay tría ấy vẫn cầm ống vố. Tay phải ấy vẫn chỉ chỏ bản đồ. Rất vô tư! Lãnh tụ quân phiệt ấy có thể là bé Tùng, con của Em. Buồn quá! Vừa buồn vừa lo.

Ngày hôm sau, tôi vội vã đến thăm nhà Em để góp ý. Em đi vắng. Tôi kể chuyện bé Tùng làm Tần Thuỷ Hoàng cho vợ Em nghe. Vợ Em cười một cách vô tư...Tôi thất vọng ra về, nhưng trên màn ảnh ký ức của tôi lại ghi rất đậm nhiều hình ảnh mới, lấy từ căn nhà của Em. Bây giờ tôi mời vợ chồng Em cùng coi với tôi.

1.

Nhờ trúng tôm, Em vừa mới xây một toà nhà hoành tráng trên một mảnh đất hoang. Toà nhà sơn màu chu rực rỡ. Lan can bằng inox lấp lánh như thuỷ tinh. Đẹp quá, người ta bảo thế. Nhưng tôi thì sợ quá, sợ đến nổi da gà!

Em ơi, trong hội hoạ, màu chu được xếp vào loại màu nóng. Màu nóng thì kích thích thần kinh. Màu nóng thì gây chú ý, nên được sử dụng tối đa trong nghệ thuật quảng cáo. Màu nóng gây phấn khởi cho đấu trường, nhưng không tạo được cảm giác an vui cho mái ấm gia đình. Bản chất của bé Tùng đã là hiếu động và hiếu thắng cực đoan như thế, bây giờ lại sống trong toà nhà sơn màu nóng quá đáng như vậy, thì khác nào Em đổ dầu và lửa, khác nào Em hưởng ứng lệnh "Giết! Giết!" của bé Tùng. Em hãy làm mọi điều có thể, để giảm thiểu xuống mức thấp nhất tánh hiếu thắng và hiếu chiến của bé Tùng.

Vì tương lai của bé Tùng, tôi xin Em hãy nhìn ngắm công trình sáng tạo đầy ý nghĩa của Chúa. Ngài là Đấng sáng tạo ra năm màu: xanh-trắng-đỏ-tím-vàng. Nhưng cũng chính Ngài đã hữu ý chọn màu xanh làm bối cảnh cho toàn thể vũ trụ. Trời xanh, xanh bao la. Biển xanh, xanh bát ngát. Núi đồi xanh, xanh trập trùng. Đồng ruộng xanh, xanh bạt ngàn. Màu xanh dường như là bạn đồng hành cuả không gian vô tận. Hội hoạ gọi màu xanh là màu lạnh, có tác dụng làm dịu thần kinh. Văn chương gọi màu xanh là màu hi vọng. Còn tôi thì tôn vinh màu xanh là màu của tình yêu, là màu của an bình, là quà tặng của Thượng Đế.

Em hãy bắt chước Thượng Đế lấy màu xanh làm nền cho toàn bộ công trình kiến trúc của cơ ngơi nhà Em. Trong khi chờ đợi cây xanh mọc lên trên mảnh đất trống hoang. Em hãy cạo bỏ màu chu nóng bỏng ấy và thay thế bằng màu dịu mát. Miệng đời sẽ chê Em là lãng phí, là không có lý. Nhưng: lãng phí cũng được, vì đó là định mệnh của bé Tùng. Còn có lý hay không thì chỉ một mình Em biết mà thôi.

2.

Trong nhà Em chỗ nào cũng có đồ chơi của bé Tùng. Đồ chơi nào cũng là gươm, là súng, là xe tăng, là máy bay tiêm kích. Tôi hỏi vợ Em:

- Tại sao tụi con mua sắm cho bé những đồ chơi chiến tranh như thế?

- Tại nó thích vậy.

- Thường thì con mua hay chồng con mua?

- Ảnh mua cho nó. Cha con ảnh còn làm bộ bắn nhau èng...èng...

Thế là Em lại đổ dầu vào lửa nữa rồi! UNICEF đã kêu gọi các chánh phủ cấm các nhà sản xuất đồ chơi không được sản xuất đồ chơi chiến tranh. Tiếng kêu ấy còn là tiếng kêu trong sa mạc. Nhưng đó là tiếng kêu của lương tri loài người. Nếu Đức Giêsu sống vào thời đại chúng ta, thì Ngài cũng lên án việc trao vào tay các bé thơ những đồ chơi chiến tranh như bé Tùng hiện đang sở hữu một đống như thế. Ngài nói: "Ai làm cho một trong những đứa bé này bị hư đi, thì thà buộc cối đá vào cổ nó mà ném xuống biển". Chúa không nỡ tâm ném Em xuống biển đâu. Nhưng chính vợ chồng Em đang ném bé Tùng xuống biển đấy.

3.

Trên bàn thờ nhà Em có một ảnh chuộc tội khá lớn. Chúa đang quằn quại. Chúa đang hấp hối. Mồ hôi và máu đầm đìa. Xương cùi chỏ và xương bánh chè lòi ra trắng hếu, trên nền da thịt bầm tím và loang lỗ màu máu. Da thịt trên cánh tay phải bị xé rách và buông thòng xuống một mảng. Đau thương quá! Thê thảm quá! Rùng rợn quá!

Tôi không biết người nghệ sĩ muốn nói gì qua tác phẩm nghệ thuật này? Sáng tác nghệ thuật là quyền của người nghệ sĩ, quyền tự do ngôn luận. Nhưng tôi thì không muốn nhìn ngắm một tác phẩm như thế. Có thể Em thấy Chúa đau khổ như thế thì thương, thì tội nghiệp, thì biết ơn và sám hối. Nhưng bé Tùng thì không thể có những tâm tình ấy. Đối với bé, thì ảnh thọ nạn ấy chỉ là hình ảnh bạo lực, tạo cảm giác rùng rợn và rất ấn tượng. Tác dụng sẽ là nguy hiểm khôn lường. Nội dung giáo lý là quan trọng. Trình bày giáo lý một cách vụng về thì có thể là bóp méo nội dung, là phản tác dụng...

Vì tương lai của bé Tùng, xin vợ chồng Em suy nghĩ nhiều hơn, chăm sóc nhiều hơn. Tương lai của con Em có thể sẽ rất rực rỡ, nhưng cũng có thể sẽ rất mù mịt. Tôi gởi tới con Em lời khuyên cuối cùng: "Tùng ơi! Đừng bắt chước Tần Thuỷ Hoàng nghe con".

51/ VÔ TÂM VÔ TÌNH

EM.

Tôi đi xức dầu bệnh nhân về, tiện đường ghé thăm Em, bắt tay một cái để mừng bổn mạng Phêrô của Em. Tôi cười niềm nở. Em cười gượng gạo. Tay tôi siết chặt. Tay Em lạnh ngắt. Tôi cụt hứng, hỏi bâng quơ một câu:

- Buồn hả?

- Dạ.

- Hôm nay lễ bổn mạng mà!

- Bởi vậy mới sinh chuyện.

Vợ Em từ nhà trong lết ra, vừa đi vừa sửa mái tóc. Mặt rầu rầu như lá bầu dính cứt trâu. Nàng ngồi nói chuyện với tôi. Không thèm làm duyên làm dáng. Cố tình làm ra vẻ thiểu não, bèo nhèo, để tố cáo tội vô tâm vô tình của Em. Vợ chồng Em tranh luận với nhau một lát. Thế là tôi biết hết.

1.

Bỗng từ một tuần nay vợ Em vui vẻ khác thường. Sáng nào cũng ghé vựa cá, thù thì với cô chủ.

- Tháng này có cá lóc bự không?

- Có chứ, chỉ có điều là không nhiều như mùa tát đìa thôi.

- Nhớ dành cho tôi một con cỡ ký ngoài nha.

- Chừng nào lấy?

- Sáng thứ Bảy tới.

- Cá lóc tháng này hơi hiếm, nên giá hơi cao đấy nhá.

- Được thôi.

- Bộ có chuyện quan trọng lắm hay sao mà phải dặn sớm quá vậy?

- Chứ sao. Chuyện bí mật nội bộ...

2.

Sáng nay, thứ Bảy, Em đi làm buổi sáng, chiều được nghỉ week-end. Lòng nhẹ lân g lâng. Ngày vui nhất trong tuần. Em vừa sang số, sửa soạn rồ ga, thì vợ Em gọi giật lại, giọng nũng nịu, mềm như tơ, ngọt như đường:

- Anh Tuấn nè!

- Gì vậy?

- Trưa nay anh về ăn cơm nhà nha.

- Hôm nay thứ Bảy, cho anh đi ăn với bạn được không?

- Hổng được đâu. Anh mà không về là em giận đó. Mà phải về đúng 11 giờ nghen...nghen. Đúng 11 giờ nghen, anh. thay vì đi với bạn, thì anh rủ bạn về nhà mình. Có sao đâu. Càng đông càng vui. Nghen!

Chưa bao giờ nàng phát âm chữ NGHEN dễ thương đến thế! Nó như cái đinh ốc xoáy vào trong tim, khiến Em bất giác trả lời "Ừa". Em rồ ga vọt đi. Nàng nhìn theo. Đắm đuối. Thương ơi là thương!

3.

Bóng Em vừa khuất, thì vợ Em xách giỏ đi chợ. Nàng xài tiền rất kĩ, mặc cả chi ly từng đồng từng cắc. Nhưng hôm nay rất rộng tay. Không tính mắc rẻ, mà chỉ cần đồ ăn tươi ngon. Trên đường về ghé vựa, lấy con cá lóc kí hai. Đứng tần ngần một lúc, lại bắt thêm một con nữa. Chỉ sợ thiếu.

Vợ Em thương Em da diết. Thương từ cái tánh phàm ăn của Em cho tới cái mụt ruồi vô duyên nằm trơ trẽn trên cánh mũi. Nàng biết Em thích món tả pí lù cá lóc nhúng giấm. Chỉ cần ngồi nhìn Em ăn hì hục, lòng nàng đã rộn lên niềm vui.

Đúng 11 giờ trưa, thức ăn don đầy bàn, đủ ăn cho một chục thực khách. Lẩu giấm bốc khói nghi ngút. Dĩa rau thơm và sà-lát tươi roi rói. Chai rượu "ông già chống gậy" đang đứng chờ. Vợ Em coi đồng hồ, tưởng như chồng và bạn bè vừa về tới. Năm phút trôi qua. Mười phút trôi qua. Vợ Em chạy ra chạy vô. Nôn nóng đến chịu không được...Cục than hồng trong lẩu chỉ còn là cục tro trắng. Nước mắm chua lười biếng chỉ phả lên vào sợi khói mỏng tanh. Dĩa rau thơm đang tươi hơn hớn bỗng sù xuống như người kiệt sức. Những lát cá mỏng tanh đang bắt mắt một cách khiêu khích, bỗng chảy ra, xẹp xuống như đồ thiu thối.

12 giờ trưa. Chuông nhà thờ thủng thỉnh đếm chín tiếng rồi đổ hồi. Vợ Em lại coi đồng hồ, chép miệng, không thèm đọc Kinh Truyền Tin. Hờn dỗi.

Có tiếng xe máy nổ tiến dần về phía hành lang. Vợ Em ngồi im lặng, không thèm dòm.

- Ủa, em chưa ăn cơm sao?

- 11 giờ anh đi đâu?

- Đi uống bia với tụi nó.

- Anh có nhớ em dặn anh về đúng 11 giờ không? Em dặn đi dặn lại mấy lần lận.

- Thấy anh không về thì cứ ăn trước đi.

- Anh có biết hôm nay là ngày gì không?

- Ngày gì nhỉ?

- Ngày bổn mạng của anh.

- Ý, anh quên. Xin lỗi.

- Anh có quyền quên bổn mạng của anh. Nhưng anh không có quyền vô tâm vô tình đối với em. Em chuẩn bị bữa cơm này từ một tuần nay rồi, chỉ mong cho anh được sung sướng. Vậy mà anh có quan tâm gì đến em đâu, có coi em ra gì đâu.

Nàng đùng đùng đứng dậy, trút hết đồ ăn trên bàn vào cái thau, đem đổ hết xuống ao, rồi vào buồng, chôt cửa lại. Im lặng tuyệt đối. Im lặng khủng khiếp.

EM.

1.

Thánh Phêrô là bổn mạng của Em, mà Em không nhớ ngày kính. Lẽ ra tối hôm qua Em phải ôn lại tiểu sử của thánh bổn mạng. Hai vợ chồng cùng tìm những đoạn Kinh Thánh có nhắc đến thánh Phêrô. Và, sáng nay, lẽ ra cả hai vợ chồng cùng đi lễ và rước lễ bên nhau. Đẹp biết chừng nào!Thế mà Em lại quên. Khi được vợ nhắc, thì Em chỉ buông thõng một câu nhẹ hều "ý quên!". Thật đáng tiếc!

2.

Em đánh giá thái độ của vợ Em là quá đáng, là chuyện bé mà xé ra to. Một bàn ăn như thế có đáng là bao. Chỉ cần hai giờ lao động là xong. Chỉ bỏ ra hai trăm ngàn đồng là có. Đưa bạn về ăn cơm nhà thì vui, nhưng rủ nhau đi quán cũng vui vậy. Trưa không ăn thì cất đi, để dành đến chiều ăn. Có gì đâu mà phải làm hung làm dữ...

Em có lý, có lý về phương diện toán học. Có lý nhưng không có tình, thì đúng là vô tâm. Vợ Em chỉ tố Em về tội vô tâm, chứ không hờn dỗi Em về tội vô lý. Em chỉ thấy trên bàn ăn có một lẩu giấm, một đĩa rau tươi, một dĩa cá lóc thái mỏng xếp chung với thịt bò và tôm đất. Nhưng trên bàn ăn còn một đĩa nữa mà Em không thấy, đó là đĩa tim. Quả tim phập phồng. Quả tim dâng hiến. Quả tim của vợ Em. Quả tim ấy cứ đập rộn ràng từ suốt một tuần nay. Trái tim ấy cứ thù thì với cô chủ vựa cá, để có một con cá lóc cỡ ký ngoài. Nó bảo: cá nhỏ dưới 1 ký thì ít thịt. Cá lớn quá thì thịt không ngon. Chính quả tim ấy đã "NGHEN" đi "NGHEN" lại mấy lần và dặn đúng 11 giờ, vì đúng giờ thì ăn mới ngon.

Quả tim ấy bận rộn suốt một tuần lễ, để hồi hộp chờ đợi thấy Em được sung sướng thưởng thức một món ăn mà nó biết rõ là Em rất say mê. Chờ đợi. Mòn mỏi chờ đợi. Rồi bị hẫng. Bị Em cho leo cây. Đau thật! Đau quá đi chứ!

52/ HÀNH TRANG VÀO ĐỜI

EM.

Em mời tôi ăn cơm tối. Bữa cơm thịnh soạn có nhiều bạn bè tham dự. Tôi được ngồi kế bên Em. Cơm đang ngon, chuyện đang vui, thì một bé gái ở trần, chui vào giữa Em và tôi, thò tay vào dĩa bốc thức ăn, nhai nhồm nhoàm. Mọi người sửng sốt. Tôi mắc cỡ giùm Em. Nhưng Em không mắc cỡ, cười nói vui vẻ: "Đây là cục cưng của gia đình. Cháu bị mát bẩm sinh". Tôi bị hẫng. Thay vì mắc cỡ giùm Em, tôi lại xấu hổ cho chính mình.

Em thao thao kể chuyện về gia đình mình. Khách tiệc nhai uể oải, vừa chăm chú lắng nghe, quên bẵng chuyện mắc cỡ giùm Em. Em kể chuyện có duyên. Chuyện Em kể rành mạch.

1.

Vợ Em hí hửng báo tin ngày mai bác sĩ Billings bảo là vợ chồng Em có thể bắt đầu làm cha mẹ. Hai đứa đang khoẻ mạnh, và vui vẻ ở mức độ cao nhất. Hai đứa cầu nguyện thật sốt sắng, rồi xoắn lấy nhau như chưa bao giờ yêu nhau đến thế. Hai đứa nhìn nhau và thì thầm: "Chúng mình sẽ có một đứa con tuyệt vời: khoẻ mạnh, thông minh và đạo đức". Em đặt tên cho bé ngay từ giây phút ấy. Tên bé là Minh Tuyết, vì: trí của nó phải thông MINH như bố, và ngoại hình của nó thì phải trắng như Tuyết, màu da của mẹ. Cả hai vợ chồng đều hài lòng và hãnh diện về cái tên ấy. Và dường như...hai đứa cứ càng ngày càng thương nhau nhiều hơn.

Em say mê theo dõi sự tănng trưởng của bé Minh Tuyết. Em nôn nóng chờ đợi ngày bé ra chào đời. Và...bỗng dưng Em cảm thấy vợ có bầu ột ệt lại đẹp hơn lúc còn thon thả. Em cảm thấy dường như mình có lãng mạn hơn trước. Cứ đi đâu về, thì việc đầu tiên là tìm vợ để nhìn ngắm và nâng niu cái bầu, mà Em gọi là "Minh Tuyết, con của bố".

2.

Minh Tuyết vội vã chào đời, thiếu ngày thiếu tháng, khẳng khiu như con chàng hiu, chỉ cân được hai kí mốt. Cô y tá bồng bé đến, ân cần đặt bên hông mẹ. Mẹ mỉm cười nhìn con. Nụ cười tắt lịm. Quay mặt nhìn sang chỗ khác. Vỡ mộng! Bà ngoại gắt gỏng:

- Con của mày mà tại sao mày không nhìn?

- Ghê quá à!

- Trẻ sơ sinh thì đứa nào chả vậy/

Em thương vợ, thương con. Thương quá. Bây giờ Em mới giật mình nghĩ ra. Minh Tuyết đã được đậu thai tốt vì ngày ấy cả cha lẫn mẹ đều khoẻ, đều vui và yêu nhau tha thiết. Nhưng cái thai Minh Tuyết lại không được nuôi dưỡng tốt. Em đấm ngực ăn năn...

Vợ Em mang thai Minh Tuyết được năm tháng, thì tai hoạ đổ ập xuống. Bố vợ bị xe tải cán chết. Hoạ vô đơn chí. Sau đó hai tháng, thì mẹ Em ra đi. Vợ Em bị sốc, khóc vật vã. Mất ăn mất ngủ. Em cũng mất tinh thần, không còn đủ sức để vực vợ đứng lên. Em yếu đuối quá! Minh Tuyết là nạn nhân của sự yếu đuối ấy, cứ ngơ ngơ như người không có linh hồn.

3.

Bây giờ Em mới hiểu thế nào là tư cách của một người đàn ông, thế nào là sứ mạng của một người làm chồng, của một người làm cha. Em an ủi vợ, để vợ Em can đảm làm mẹ của một đứa con khuyết tật. Em yêu thương Minh Tuyết, yêu thương thật nhiều. Yêu nhiều để đền bù. Yêu nhiều để minh chứng cho mọi người thấy rằng Minh Tuyết vẫn là công trình sáng tạo đầy ý nghĩa của Thượng Đế. Minh Tuyết ngơ ngơ, nhưng Minh Tuyết là người, Minh Tuyết là con của Chúa. Minh Tuyết phải được loài người yêu thương và kính trọng. Đó là Đạo Trời. Đó là đạo làm người.

Tôi cảm phục Em. Tôi kính trọng Em như một đấng nam nhi tuyệt vời. Nhưng tôi vẫn cứ tiêng tiếc...

1. Phải chi trong thời gian tai hoạ đổ xuống trên gia đình, Em khôn ngoan và can đảm như hôm nay, thì Em đã cứu được vợ khỏi khóc vật vã, khỏi mang hệ luỵ cho Minh Tuyết. Tiếc quá! Tiếc vô cùng!

2. Phải chi Em nghiên cứu kỹ hơn về sứ mạng làm chồng và làm cha, thì Em đã đủ khả năng để đối phó với sự cố bất ngờ như thế. Bây giờ Em mới cảm thấy mình thiếu hành trnag vào đời. Trễ quá!

EM.

Bữa cơm kết thúc, tôi ra về mang theo hình ảnh của Em và của Minh Tuyết. Ray rứt khôn nguôi.

Hành trang vào đời của giới trẻ chẳng có bao nhiêu. Cao nhất là có một nghề trong tay. Thấp nhất là chỉ có sự rạo rực của phái tính. Hạnh phúc và bất hạnh chỉ là may rủi, chỉ là phần số. Một ông bạn già đã khẳng định với tôi rằng: chỉ có 17% gia đình là có hạnh phúc thật. Phần còn lại thì hoặc là tan vỡ hoàn toàn, hoặc chỉ là "vui gượng kẻo là...". Nếu thực trạng của đời sống vợ chồng là thế, thì quả thật là quá bi thảm. Tình trạng bi thảm của đời sống lứa đôi dẫn theo tình trạng thê thảm của tuổi thơ và giới trẻ. Thật là khôn lường!

Tôi kể tặng Em một câu chuyện, để Em tự an ủi mình và để Em xót xa cho đời.

Một cụ già bồng đến cho tôi một bé sơ sinh. Bé không có môi trên và ốm tong teo.

- Tôi cho ông cha thằng bé này.

- Bà lượm được ở đâu vậy?

- Cháu nội của tôi đó. Cha mẹ nó sanh ra nó tàn tật, đòi vứt xuống sông, sợ ma quỷ phá hết bày con về sau.

- Tại sao kì vậy?

- Biết đâu à. Người ta nói vậy đó.

- Đừng tin dị đoan. Thất đức quá à. Bà ráng nuôi cháu đi.

- Tôi nghèo quá nuôi không nổi.

Ở đầu thế kỷ thứ hai mươi mốt mà vẫn còn có những người cha người mẹ như thế! Và không biết có bao nhiêu đứa bé ra chào đời như vậy?

Chỉ vì chưa học làm chồng làm vợ. Chỉ vì chưa biết làm cha làm mẹ. Chỉ vì vốn liếng vào đời vỏn vẹn chỉ có hai chữ RẠO RỰC...

53/ TIỆC SINH NHẬT

EM.

Tôi đến thăm Em chẳng thấy Em đâu. Mẹ Em ngồi khóc hức hức. Cha Em ngồi hút thuốc, mặt lầm lì, nhả khói bâng quơ. Thấy tôi tới, cha Em vứt mẫu thuốc xuống mương; mẹ Em hỉ mũi, lấy tay vắt, bôi vào chân cột, rồi ào tới đón.

- Có chuyện gì mà vợ chồng buồn hiu vậy?

- Con Thuý nó trốn đi hồi hôm.

- Nó đi đâu?

- Con không biết. Hu...Hu...

- Con biết. Lát nữa con sẽ đi kiếm. Ba Em trả lời bình tĩnh như thế.

Tôi ngồi tâm sự với cha mẹ Em. Uống hết một bình trà. Đốt hết nửa gói thuốc. Hiểu hết ngọn nguồn.

1. Đã lâu rồi Em cứ than thở là cha mẹ không thương. Tiếng than thở bắt đầu thống thiết từ một câu chuyện nhỏ mọn. Bạn Em mừng sinh nhật. Em nhận được thiệp mời. Bạn Em là con nhà giàu tổ chức sinh nhật mà mướn ban nhạc xịn đến giúp vui. Trong thiệp có thông báo chương trình "Chúng mình hát với nhau". Em nghèo, nhưng được mời tha thiết, vì có giọng ca top-ten của trường.

Em đến ngồi bên mẹ. Ôm vai mẹ. Vuốt tóc mẹ. Xun xoe với mẹ.

- Mẹ cho con xin một trăm ngàn.

- Chi mà dữ vậy?

- Con mua quà sinh nhật tặng bạn.

- Sinh nhật tụi bây là con nít thì hai chục ngàn là được rồi.

- Quà hai chục ngàn thì con mất mặt với tụi nó sao?

- Cha mày chạy xe ôm, dầm mưa dãi nắng, mỗi ngày chỉ kiếm được có năm chục ngàn. Muốn đẹp mặt với bạn, mà không thương xót mồ hôi nước mắt của cha mẹ.

- Mẹ...

- Không mẹ...gì hết. Chỉ có hai chục ngàn. Không lấy thì thôi.

- Sao mẹ khó quá vậy...Giống như Taliban ấy.

- Không khó với bay, thì bay hư!

Em cầm tờ giấy 20.000 vứt vào lòng mẹ. Rồi chui vào buồng ôm gối đầu mà khóc. Bỏ ăn. Bỏ học...

2. Từ hôm ấy mặt Em lúc nào cũng giống như mặt đưa đám. Bầu khí gia đình căn thẳng. Cha Em thì nghiêm nghị. Mẹ Em thì chì chiết. Còn Em thì cúp cua liên miên. Không đi lễ. Không tập hát. Cứ thậm thọt, thù thì với cô Hà, chủ quán Cà phê Tình Yêu ở ngoại ô thị trấn.

- Ngoại hình của em ăn khách đấy. Chị tô điểm thêm cho em một tí nữa thôi là "năm bờ oăn" liền.

- Quần áo của em toàn là đồ cũ không à.

- Chuyện nhỏ. Khỏi lo.

- Mỗi tháng chị cho em bao nhiêu?

- Ăn ở: miễn phí. Lương căn bản: năm trăm ngàn đồng. Tiền thưởng của chị và tiền boa của khách thì tùy sự ứng xử khéo léo của em. Có đứa kiếm một đêm được cả trăm ngàn.

Em ngước mắt nhìn trời. Đầy tự tin. Em giũ bỏ quá khứ, nhìn về phía trước, quyết tâm làm nên sự nghiệp. Không thèm lệ thuộc. Không thèm năn nỉ. Không thèm ỉ ôi. Năn nỉ là hèn. Ỉ ôi là con nít. Em vỗ ngực bụp một cái, cuốn gói ra đi quyết tâm không bao giờ trở lại.

3. Cha Em chạy xe ôm, nên thuộc lòng mọi ngõ ngách của thị trấn. Cô Hà là ai, quán cà phê Tình Yêu sinh hoạt ra sao, khách quen của quán gồm những khuôn mặt nào, thì cha Em biết rành rẽ còn hơn là Em biết các mốt thời trang.

Cha Em đến đó để đón Em về. Em sẽ cự nự. Em sẽ gào lên để chống đối. Nhưng...về đi Em. Về đi, vì cha mẹ Em vẫn thương Em vô vàn. Về đi, vì tôi có rất nhiều điều phải nói với Em.

3.1 Em hãy nhìn lại chân dung của cha Em. Đen đúa quá chừng! Chỉ vì thương vợ thương con mà suốt ngày phơi nắng ngoài đường. Em còn nhớ đêm hôm ấy không? Cha Em đưa khách đường xa, mười giờ khuya mới về tới nhà. Mẹ Em sợ hết hồn.

- Anh đi đâu mà về trễ dữ vậy?

- Hồi sáu giờ, tính về rồi. Về sớm cho nó khoẻ cái thân. Ai dè lại có khách đi Cái Đôi Vàm. Cái Đôi Vàm vừa xa, vừa vắng, ớn thấy mẹ. Tính từ chối, thì sực nhớ con Thuý chưa có áo dài mặc lễ Giáng Sinh. Thế là ôkê liền. Cực một tí cho con nó mừng.

- Em sợ quá à! Từ nay anh đừng đưa khách đường trường như vậy nữa. Lỡ...cái thì sao.

- Kể ra thì cũng có liều thật. Nhưng thương con thì hết biết sợ.

Cha Em như vậy đó. Lầm lầm lì lì. Không biết nịnh vợ chẳng biết nịnh vợ. Nhưng thương vợ thương con thì dám liều như thế đó.

3.2 - Bây giờ Em hãy nhìn ngắm mẹ. Mẹ Em xuýt xoát bốn mươi. Tuổi hơn lớn. Tuổi hồi xuân. Ở tuổi mẹ Em, người ta đua nhau chưng diện để níu kéo nhan sắc đang hối hả tàn phai. Mẹ Em thì chỉ biết trau dồi cho con, quên bẵng bản thân.

Mẹ Em lại còn rất vụng về trong phương pháp giáo dục. Trình độ văn hoá của mẹ Em chỉ là 5/12. Suốt đời chỉ lẩn quẩn bên vườn dừa. Cứ nhìn mẹ Em vắt mũi chùi tay vào chân cột thì đủ biết. Nhưng lòng mẹ thì bao la như biển Thái Bình dạt dào. Không biết dạy con, nhưng thương con thì chẳng thua ai.

3.3 - Còn Em thì đang ở tuổi ô mai. Thôi làm con nít, nhưng chưa thành người lớn. Không còn ngu, nhưng chưa hết dại. Thích làm chủ đời sống của mình, nhưng thường bị người ta lợi dụng.

Em rất khổ tâm khi phải chìa tay xin tiền. Em rất bực bội, vì mỗi lần cho tiền, thì mẹ Em lại cằn nhằn, nhăn nhó.

Vì thế Em quyết định ra đi, để thấy mình được tự do, không lệ thuộc. Nhưng Em lại đang lệ thuộc vào đồng tiền đến độ sắp phải trả giá bằng chính cuộc đời của mình. Mỗi lần khác boa cho Em một cách hậu hĩnh, thì họ bắt đầu đòi Em phải trả giá. Gía gì? Cứ nhìn cặp mắt của họ. Cặp mắt của họ đang hau háu nhìn vào chỗ nào trên cơ thể Em, thì đó chính là cái giá mà Em sẽ phải trả.

Như vậy là hết ý rồi phải không Em?

54/ LÀM MẸ

EM.

Tôi đi qua nhà Em. Từ dưới xuống, tôi nghển cổ nhìn lên. Trong căn nhà xơ xác, Em ngồi chễm chệ trên võng, áo quần sặc sỡ, môi son má phấn, tóc chải mái ria, y như sắp đi đám cưới. Hai tay ôm hai bé song sanh. Trước cửa nhà có bốn thanh niên đang ngồi đánh bài trên bộ ván cập kênh. Tôi giơ tay chào. Em mỉm cười đáp lại. Bốn thanh niên trố mắt nhìn tới. Anh tài công mải ngắm Em, xuýt nữa ủi mũi xuồng vào chân cầu khỉ. Lách một cái. Lạng một cái. Tôi hết hồn!

Thoát hiểm một cách thần kỳ, anh tài công khoe tài, rồ ga cho chiếc xuồng vọt lên, xé toạc mặt nước phẳng lì. Nước bắn tung tóe. Những chiếc xuồng ngược chiều chửi thề ỏm tỏi...

Tôi băn khoăn tự hỏi: Tại sao Em không chồng mà lại có con? Ai trong bốn thanh niên đó là đối tác của Em? Hay Em là đối tác của tất cả bấy nhiều? Em ơi! Ghê quá! Tôi không dám nghĩ thêm nữa. Phải điều tra cặn kẽ mới được.

1. Em ra đời vào lúc đất nước đang gặp khó khăn về kinh tế. Bệnh viện thiếu thầy, thiếu thuốc. Thầy lang băm lên ngôi. Dược thảo trong vườn tung cánh. Bệnh nhân xài thuốc không có toa, không đúng liều lượng. Bệnh biến thành tật. Em là một trong những bệnh nhân ấy.

Hai chân của Em teo tóp và oặt oẹo. Nhưng cái mặt của Em thì xinh quá. Nhìn cặp mắt ấy và đôi chân lặc lè ấy, ai nấy đều tiếc hùi hụt. Cha mẹ Em nhắm mắt bỏ qua nửa dưới, để chăm sóc cho nửa trên của Em. Áo dài, áo ngắn, cái nào cũng đẹp. Ở nhà hay đi lễ lúc nào cũng son phấn, đẹp như bà tiền; lúc nào cũng xức nước hoa, thơm bể lỗ mũi. Cha mẹ thương con, không muốn để con tủi nhục, không tiếc tiền tiếc của.

Ngồi trong căn chòi rách nát, nhưng lúc nào Em cũng rực rỡ như bông hoa rừng. Bởi thế ong bướm vẫn dập dìu, thanh niên trong ấp vẫn đến đó để tán tỉnh. Ngồi đánh bài, hay ngồi đấu láo bên cạnh người đẹp, ai ai cũng cảm thấy ấm lòng. Cha Em khoe với tôi rằng: "Có người muốn hỏi, nhưng nó không dám".

2. Em không dám làm vợ, nhưng vẫn thao thức muốn làm mẹ. Thượng Đế sáng tạo ra phụ nữ để làm mẹ, để ban phát tình yêu cho trẻ thơ, để đưa trẻ thơ lên làm người, để người có tình người. Làm mẹ là tiếng gọi từ trời cao. Tiếng gọi thì thào. Tiếng gọi thổn thức. Đôi lúc Em muốn trao thân cho một người đàn ông lực lưỡng, độ lượng...Nhưng vì sợ tội, Em đành quên đi.

3. Em nhất định không làm vợ. Em quyết tâm không gửi thân cho ai. Nhưng tiếng gọi làm mẹ thí cứ hụ hoài như tiếng còi báo động. Cha mẹ Em hiểu ý, đưa Em đi kiếm con nuôi.

Ở bệnh viện Cà mau có một người con gái đến sanh. Sanh một cặp trai, rồi bỏ trốn. Thế là Em gặp may. Em vớ được hai hũ vàng. Em hí hửng bồng hai thằng cu tí đem về nuôi. Nuôi hết cả hai. Có một người đến xin chia, Em chối phắt. Em đã yêu chúng nó như mẹ ruột, nỡ nào mà chia cắt.

EM.

Bây giờ thì đã rõ. Tôi xin lỗi vì đã hiẻu lầm Em. Nhưng vì hiểu lầm Em, nên tôi muốn góp ý, để đền tội.

1. Cái mặt của Em đã xinh, bây giờ lại được tô điểm thêm, xinh quá là xinh. Đàn ông con trai dập dìu như ong bướm. Họ làm bộ mua xăng, để ngó gần Em một cái. Họ đã mua một lít, lại kêu thêm một nửa lít nữa, để được ngó Em một lần nữa. Họ rủ nhau đến đó đánh bài, để lâu lâu lại buông một câu ỡm ờ...

Đàn ông thì tội nghiệp Em: "Ba mươi tuổi rồi mà vẫn chưa biết đàn ông là gì". Con trai thì muốn nghịch ngợm, chơi thử một cái, rồi bỏ đi. Tất cả đều thích Em. Nhưng chẳng ai yêu Em đâu. Họ muốn lợi dụng Em chứ chẳng ai dám kề vai gánh lấy cái vạ này. Chính Em cũng hiểu như thế, nên mới quyết tâm không lấy chồng.

Em cứ đẹp, vì đó là của trời cho. Em cứ làm đẹp, vì đó là bản năng của Em. Em có quyền làm đẹp, để bù lại những gì Em đã mất. Nhưng Em đừng siêng làm đẹp quá như thế. Tôi linh cảm: Em đang là miếng thịt thơm treo toòng teng trước mũi bầy mèo đói bụng...

Và biết đâu đấy...Sau những năm tháng đằng đẳng mỏi mòn, tình dục chỗi dậy, miếng thịt treo toòng teng lại ước ao được mèo thưởng thức.

2. Em yêu tha thiết hai đứa bé mồ côi. Đó là đạo đức. Đó là tình người. Đó là ý trời. Mọi trẻ em phải được nuôi bằng tình yêu. Tình yêu cần hơn cả cơm áo.

No cơm và ấm áo, nhưng thiếu tình yêu ấp ủ, trẻ em sẽ không thể lớn lên thành người bình thường được. Các viện mồ côi được tài trợ dồi dào về vật chất để nuôi các em, nhưng lúc nào cũng cảm thấy mình bất lực, nếu chưa tìm cho mỗi em một tấm lòng yêu thương, một gia đình ấp ủ.

Em là ân nhân đem hạnh phúc đến cho hai đứa bé. Nhưng chính Em cũng là người đang cần tình thương của hai em đó. Em vừa là ân nhân vừa là người thụ ân. Em cho đi để nhận lại.

3. Tôi đề nghị với Em chia cho người khác một đứa, để cả hai bé đều được nuôi dạy một cách chu đáo. Em cúi đầu, nước mắt rưng rưng. Tôi không dám nói thêm nữa. Em đã thành mẹ ruột của hai bé. Chẳng có cách gì để lấy một bé ra khỏi vòng tay yêu thương của Em. Tôi mừng cho hai bé. Tôi cảm phục Em. Tôi cầu chúc cho ba mẹ con Em được hạnh phúc.

Nhưng Em hãy đưa hai bé đến giếng rửa tội, để hai bé được trở thành con của Chúa, cũng như Em đã được thanh tẩy cách nay vài tháng. Em hãy chọn cho hai bé những người cha mẹ đỡ đầu có lòng đạo đức. Em không thể đơn phương chu toàn bổn phận lớn lao ấy được.

55/ HẠNH PHÚC

EM.

- Chúa ở cùng anh chị em.

- Và ở cùng Cha.

- Xin Thiên Chúa toàn năng là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần ban phúc lành cho anh chị em.

- Amen.

- Lễ đã xong. Chúc anh chị ra về bình an.

- Tạ ơn Chúa.

Dòng người tuôn ra cửa. Chỉ trong vòng một phút,. Nhà thờ rộng thên thang trở nên trống rộng đến rùng rợn. Ngọn đèn chầu le lét cháy, chập chờn, mông lung. Cha sở sửa soạn ra về, thì có tiếng sắt đập vào nhau, nghe chát chúa. Đó là ông từ sốt ruột lấy chốt cửa giập vào cánh cửa để hối thúc ai đó còn đáng nấn ná chưa chịu ra về. Thì ra còn một người phụ nữ đang bưng mặt mà khóc sụt sùi trước bàn thờ Đức Mẹ. Người đó là Em. Cha sở mời Em về nhà xứ để lắng nghe, để an ủi. Em kể một hơi để nói lên nỗi tuyệt vọng của mình.

1-

Em có một quá khứ rất vẻ vang: đẹp gái, học giỏi, con nhà giàu. Học trò trường Couvent des Oiseaux, đậu tú tài Pháp, nói tiếng tây như đầm. Em muốn lấy chồng lúc nào cũng được. Chồng Em phải thuộc giới thượng lưu. Định mệnh của Em đã được an bài như thế. Cứ đủng đỉnh mà sống với cây đàn Piano và cây vợt quý phái.

Sao 30/4/1975, lịch sử đất nước sang trang. Người giàu được định nghĩa là người bóc lột. Lao động chân tay được gọi là vinh quang. Có tin đồn người đẹp phải lấy chồng thương binh. Em chới với. Em sợ hết hồn. Em vội vã lấy chồng, để khỏi lấy thương binh.

2-

Em quen biết một ông thầy tu suất. Ông này vẫn ngưỡng mộ Em, nhưng không giám ngỏ lời, vì mặc cảm đũa mốc chòi mâm son. Bây giờ thì mâm son đã tróc sơn, nên chính Em đã ngỏ lời trước. Thế là xong, mừng quá!

Chàng mừng quá, vì nghèo mà lấy được vợ đẹp, vợ vừa đẹp, vừa thông minh. Đúng là của trời cho. Hí hửng!

Nàng mừng quá, vì lấy được chồng trí thức. Vừa trí thức vừa đạo đức. Giàu nghèo gì cũng được, miễn là chung thuỷ thì tôi mừng thầm.

Nhờ chính sách đổi mới về kinh tế của nhà nước, và nhờ vốn liếng của cha mẹ Em chia cho, hai vợ chồng tạo được một tiệm tạp hoá khá lớn. Lại sinh được hai đứa con, một trai, một gái, Em mãn nguyện. Chẳng dám mơ ước gì hơn.

Ngoài việc buôn bán, chồng Em lại tham gia công tác giáo xứ. Vì có tài âm nhạc, chồng Em được giáo xứ mời làm ca trưởng. Em hãnh diện và sung sướng quá chừng!

3-

Hôm ấy, bổng Em nổi hứng:

- Anh à, sáng nay vợ chồng mình đi ăn phở với các con đi.

- Em đi ăn với tụi nó. Anh bận soạn các bài ca cho lễ Giáng Sinh sắp tới. Cận quá rồi!

- Cũng được. Anh coi nhà nha.

Em lấy xe, chở hai đứa con đi ăn phở ở đường Pasteur. Phở ngon quá. Vừa ngon vừa đẹp. Mùi nước lèo thơm phưng phức. Những lát thịt bò mỏng tanh, đỏ au, nằm tênh tênh như muốn mời mọc, như đang chờ đợi. Hai đứa bé vừa ăn vừa tiếc rẻ:

- Uổng quá! Ba mà đi với tụi mình, thì chắc ba phải làm hai tô.

- Ba tô luôn, tuyệt vời!

Em mỉm cười nhìn hai đứa con ăn sì sụp. Bổng Em thất sắc. Dường như linh tính báo điều chẳng lành. Em kêu người hầu bàn tính tiền, rồi dục hai con lên xe. Bỏ hai đứa con về nhà. EM phóng xe sang quận 10 ngay.

4-

Chồng Em đang "bận soạn các bài ca lễ Giáng Sinh" với một cô ca viên trong quán phở X...Em đứng chống nạnh, quắc mắt, mén vào mặt chồng một câu nặng như búa tạ: "đồ lợi dụng!Đồ phản bội!" rồi quay ngoắt ra về...

Từ đó gia đình Em trở thành hoả ngục trần gian. Cha mẹ lầm lì chẳng nói chuyện với nhau. Con cái chẳng hiểu chuyện gì đang xảy ra, cứ lấm lét sợ hãi. Chồng mặc cảm đầy mình: quá khứ nghèo nàn, hiện tại tội lỗi. Chẳng dám ngước mặt lên để nhìn vợ. Vợ kêu lên tự đắc vì có quá khứ huy hoàng: đẹp gái, con nhà giàu, học giỏi. Cơ ngơi hôm nay không phải do công khó của chồng, mà do vốn liếng của vợ. Vì thế vợ không thèm nhìn mặt chồng.

Chồng không dám nhìn vợ. Vợ không thèm nhìn mặt chồng. Khách bàng quan lắc đầu không dám góp ý. Đàn ông không dám đốc vô, vì há miệng mắc quai. Đàn bà không dám đốc ra, vì từ chết đến bị thương. Đành hoãn binh chi kế.

EM,

Tôi không bênh vực đàn ông. Tôi không thiên tư đàn bà. Vì tôi là nhà tu hành, nên xin đứng ở giữa để chia đôi bên.

1-

Em đừng nhìn về quá khứ nữa, vì cả hai vợ chồng đều có nhược điểm. Chồng Em thì nghèo thật. Nhưng Em cũng là gái lỡ thời.

2

Em đừng nặng lời với chồng. Chồng Em không phải là "đồ lợi dụng", nhưng là chỉ là người may mắn lấy được vợ đẹp. Lấy vợ đẹp thì ai mà chẳng muốn. Lấy được rồi thì ai mà chẳng sướng. Còn sự giàu sang của Em vào thời điểm ấy chỉ là tội vạ. Dại gì mà lợi dụng.

3-

Em đừng chửi chồng là "đồ phản bội". Chồng Em vẫn yêu Em, vẫn trọng Em. Nhưng...yếu đuối. Chồng Em mới chỉ ăn vụng, chứ chưa dám ăn cướp. Ăn vụng bị bắt quả tang: xấu hổ vô cùng; xin chừa đến chết.

Em ơi, hãy tha thứ. Đó là lời cuối cùng tôi gửi đến Em, vì tôi muốn Em và hai con của Em được hạnh phúc. Em không thể hạnh phúc, nếu thấy con của mình bơ vơ. Con Em không thể hạnh phúc, nếu chỉ thấy mẹ mà không thấy cha. Tha thứ đi. Tha thứ đi Em.

56/ SỐ KIẾP

EM

Một buổi chiều thật đẹp. Bờ sông bên đây là phố chợ, quán xá sầm uất. Bờ sông bên kia là rừng đước bạt ngàn, không bờ không bến. Em rời căn nhà chiếc tăm tối, bưng ly cà phê đá ra ngồi bờ sông hóng mát. Gío sông lồng lộng.

Em không thích uống cà phê cho bằng ngậm cục đá lạnh. Em lấy lưỡi đẩy nó từ bên này qua bên kia. Má bên này phồng lên, thì má bên kia hóp xuống. Em đang thưởng thức cái trò chơi rất trẻ con như thế, thì...bỗng dưng Em, ngoẽo đầu sang bên phải, đổ kềnh xuống đất, ói ra một bụm máu. Người ta bu lại, bồng Em lên để đưa xuống huyện cấp cứu. Nhưng không kịp. Em tắt thở hồi nào không hay.

Tôi đến để thắp cho Em một nén nhang, để nhắn nhủ vợ chồng Em đôi lời. Vợ Em gào lên một cách tuyệt vọng. Hai đứa con của Em ngơ ngơ ngáo ngáo như không có linh hồn.

Tôi ra về, buồn tê tái. Tôi cứ miên man nghĩ mãi về Em và về một gia đình không bao giờ có hạnh phúc. Em không còn hiện diện ở trong thế giới vật chất này nữa. Nhưng tôi tin hồn Em vẫn còn tồn tại ở trong một thế giới vô hình. Tôi muốn ngỏ bày tâm tư của tôi với linh hồn ấy, người Em thân mến của tôi.

1. Cha Em không giàu có, nhưng dư ăn dư xài. Được "ông thầy" khen có số đào hoa, thế là ông cưới ba bà. Em là con của bà Út. Từ ngày mở mắt chào đời, Em cứ còi cọc như người thiếu ăn.

Hai mươi tuổi, Em vẫn ốm tong teo như con khô kèo. Thế mà bỗng dưng con khô kèo ấy lại đòi lấy vợ. Cha Em cười bể bụng. Ông khoái chí đưa Em đi coi thầy. Thầy nói nhỏ bên tai cha Em:

- Thằng nay " vô hậu. Cưới vợ để chơi cho vui vậy thôi.

- Nếu tôi khai thật với nhà gái như thế, thì chắc người ta không gả quá à.

- Chứ sao. Cái đó tùy anh.

2. Em đòi lấy vợ, khiến cha Em cười bể bụng. Bây giờ Em lại lấy được vợ đẹp, cả làng phải ngẩn ngơ. Thanh niên thì nói là "mèo ú vớ được cá rán". Ông già thì bảo là "duyên số". Con gái thì mỉa mai là "ham của", là "tham thì thâm". Ôi miệng đời! Nhưng dường như miệng con gái lại gần với hiện thực nhất!

Vợ Em sanh được hai đứa con. Đứa nào cũng không bình thường. Mười mấy tuổi đời mà chưa đứa nào biết đọc, biết viết. Cặp mắt thì dại dại. Nước da thì tai tái. Cặp môi thì thâm như chì. Trẻ con trong xóm đặt tên cho hai đứa là Đức ngố và Tài khùng. Tội nghiệp quá chừng!

3. Từ thế giới bên kia. Em hãy nhìn lại thế giới bên này, nhìn vào căn nhà thân thương mà Em đã vĩnh biệt ra đi.

3.1 Vợ Em mới xấp xỉ bốn mươi, tuổi hồi xuân. Tình dục đang phừng phừng như muốn bùng cháy. Bước thêm môth bước nữa, thì số phận hai đứa trẻ ngớ ngẩn sẽ đi về đâu? Ở giá nuôi con thì...được không?

Cha Em hứa cho ba mẹ con ba công vườn và bốn công ruộng với lời nhắn nhủ rất truyền thống: "Con ráng thủ tiết nhờ chồng, nuôi hai đứa con. Ăn ở có đức, Trời Phật sẽ độ". Vợ Em cắn môi làm thinh. Nàng chẳng hứng gì mà ở thủ tiết. Lời ong tiếng ve vẫn dằn vặt nàng suốt mười mấy năm trường. Chồng chẳng ra chồng, con chẳng ra con. Chồng ho lao đến độ ói máu mà chết. Hai thằng con thật khùng chẳng bao giờ thành người lớn. Dư luận bảo đó là quả báo. Tội lỗi của mấy kiếp trước đổ hết lên đầu một người đàn bà. Chịu sao thấu!

Gia đình bên vợ đã biết chuyện ông thầy coi số. Hận vô cùng! Họ bắt vợ Em trả con cho bên nội để rảnh nợ mà đi một bước nữa. Tội ai nấy chịu, họ bảo thế.

3.2 Em chết là hết nợ trần. Vợ Em sẽ tái giá bỏ lại hai đứa con cho bên nội đền tội kiếp trước. Rồi nàng sẽ quên quá khứ để làm lại cuộc đời. Cả hai vợ chồng EM đều phải phủi tay ra đi, mỗi người một kiểu. Tội nghiệp hai đứa trẻ đầu xanh vô tội. Bơ vơ.

Chúng nó sẽ có cơm ăn, cơm của ông nội. Nhưng ai sẽ chăm sóc và yêu thương chúng nó. Tuổi thơ nào cũng cần tình yêu. Tình yêu là quyền tối thượng của tuổi thơ. Ai cướp mất tình yêu của tuổi thơ, thì người ấy phạm tội chống loài người"

Nuôi hai đứa trẻ ngơ ngơ, nuôi mãi ông nội đâm ra uể oải. Rồi ông nội lại ra đi, bỏ lại hai thằng đàn ông dở hơi, làm trò đùa cho con nít trong làng. Hai thằng đàn ông ăn mặc dơ dáy bẩn thỉu, đi lang thang từ sáng đến chiều, sống nhờ những chén cơm bố thí của những người từ tâm. Ban đêm chẳng ai biết họ ngủ ở đâu? Ăn hay ngủ chẳng giống kiếp người, nên người ta chẳng ai quan tâm làm gì. Vẫn chỉ là số kiếp. Ai cũng bảo vậy.

EM.

Một chuổi dây chuyền khốn khổ nối dài mãi không hết. Biết đến bao giờ mới hết? Có lẽ chỉ hết khi hai thằng đàn ông dơ bẩn không còn đi lang thang trên con đường làng nữa. Chuỗi dây chuyền này bắt đầu từ đâu? những bàn tay độc ác nào cứ nối thêm vào đó từ khoen này đến khoen khác?

1. Chính Em là đầu mối của chuỗi dây chuyền khốn khổ này. Phải chi Em đừng lấy vợ. Phải chi Em đừng sanh con. Lấy vợ là nhân quyền, chẳng ai dám cấm. Cấm Em lấy vợ là vi phạm nhân quyền. Nhưng Em vẫn có quyền tự nguyện chối bỏ cái nhân quyền ấy, vì ý thức trách nhiệm trước xã hội loài người. Ý thức trách nhiệm ấy thật lớn lao và đáng tôn quý. Đó là một người tự nguyện hy sinh để cứu nhiều người. Tuyệt vời!

2. Cha Em là người đồng loã thứ nhất của Em. Được "ông thầy" khen là có số đào hoa, thế là hứng lên cưới tới ba vợ. Gia đình vô tổ chức lây lan tới chuyện sanh con và nuôi con. Cha Em lại nghe lời "ông thầy" phán quyết Em là người vô hậu, đi cưới vợ cho con gọi là để chơi cho vui. "Ông thầy" là ai mà người ta dám gửi gắm hết tất cả cuộc đời của mình như thế nhỉ?

3. Con người có số. Ai mang số khổ, thì phải chịu khổ, chẳng ai cứu được. Thế rồi vô tư nhìn xem hai thằng đàn ông khốn khổ đi lang thang, ăn ngủ như con thú. Vô trách nhiệm và vô nhân đạo đến thế là cùng! Tin vào số kiếp để không cứu người, ấy là giết người.

57/ CƯỜI VÔ TƯ

EM.

Hôm ấy tôi thuyết trình về đề tài " Người chồng lý tưởng và người cha gương mẫu". Ngay chiều hôm trước tôi đã bị các bà Hiền Mẫu bao vây. Các bà đua nhau rù rù bên tai tôi: "Cha ơi! Cha nhắc các ông bớt rượu giùm"; "Đàn ông hay nhăng nhít lắm, cha rầy giùm"; "Cha cấm họ không được đánh vợ. Ai đánh vợ thì không cho rước lễ"...Tôi nghe đầy lỗ tai rồi mà các bà vẫn chưa chịu ngưng tố méc đàn ông. Tại sao đàn ông lại phạm nhiều tội đến thế nhỉ?

Sau khi thuyết trình, tôi chuyển đến các ông tất cả mọi lời nhắn nhủ cảu các bà Hiền Mẫu. Các ông không giận. Rất vô tư. Chỉ cười xuề xoà với nhau. Bỗng có một cánh tay giơ lên. Đó là một nam tu sĩ, dự thính viên của buổi thuyết trình.

- Tại sao vợ chồng là một xương thịt mà lại đánh nhau được? Thương nhau đến gửi xương gửi thịt cho nhau, thế mà sau đó lại chửi nhau như chó. Tôi không thể hiểu được.

- Thì thầy cứ lấy vợ rồi thấy biết. Em giơ tay, đứng phắt dậy và đốp chát một câu như thế.

Cả hội trường cười hì một cái. Cũng rất vô tư.

EM,

Tôi muốn hỏi: tại sao Em phải đốp chát ông thầy tu như thế? Tôi lại muốn cùng Em trả lời ông thầy tu một cách khách quan và cùng Em hỏi mọi người: tại sao lại cười hì một cách vô tư trước những vấn đề quan trọng như thế.

1.

Em đốp chát ông thầy tu, vì Em bị chạm nọc. Em đã từng đánh vợ nhiều lần, đôi khi đánh tàn nhẫn. Bao giờ Em cũng cho mình là có lý. Lý của Em là: "Nó lì quá chịu sao nổi".

Vợ Em có lì thật. Nàng không sợ đòn. Cứ mỗi lần bị đòn nàng không kháng cự, mà còn đổ thêm dầu vào lửa: "Mày đánh chết tao đi! Mày đánh nữa đi!". Sau một trận đòn tàn nhẫn nàng cảm thấy lương tâm nhẹ nhõm. Vợ mê tứ sắc là có lỗi với chồng, nhưng chồng đánh vợ là có lỗi với vợ. Hai người cùng phạm lỗi. Huề. Không những nàng gỡ huề mà còn ghi thêm một bàn thắng, vì đàn ông đánh vợ là người mạnh ăn hiếp người yếu. Hèn! Dư luận quần chúng sẽ bênh vực nàng. Thắng.

Nếu vợ Em lì, thì Em lại là người nóng nảy và thô bạo. Em chỉ thích thắng bằng bạo lực. Dường như hồi còn nhỏ Em đã từng tẩm dầu xăng vào chuột rồi đốt. Chuột càng đau đớn chừng nào, Em càng sướng chừng nấy. Đày đoạ con chuột đã là vô nhân đạo rồi, thì Em nỡ lòng nào mà đày đoạ một kiếp người. Người ấy là vợ của Em.

Thế nhưng, có một điều rất lạ, đó là vợ chồng Em đánh nhau là thế, chửi nhau là vậy, mà vẫn ở với nhau, vẫn cưới với nhau, vẫn hú hí với nhau. Những thằng cu tí vẫn cứ nối đuôi nhau ra chào đời, để cùng nhau chứng kiến cảnh cha đánh mẹ và mẹ chửi cha. Tôi chưa hiểu điều này. Nhưng tôi vẫn mơ ước được thấy vợ chồng Em không chỉ yêu thương nhau, mà còn kính trọng nhau nữa. Thế mới là NHÂN: nhân tính, nhân tình.

2.

Ông thầy tu thắc mắc:tại sao vợ chồng yêu nhau đến mức độ hai thành một, mà lại có thể đánh nhau được. Thật ra ông thắc mắc thì ít mà bất mãn thì nhiều. Thầy tu sống gần lý tưởng hơn thực tế. Lý tưởng bao giờ cũng đẹp. Thực tế thì hay phũ phàng. Người đặt cả hai bàn chân lên mảnh đất lý tưởng, thì thường ít bao dung đối với cái phũ phàng của thực tế, thích kết án hơn tha thứ, thích trừng trị hơn bao dung. Xin thầy tu cứ ôm chắc lấy lý tưởng để sống, nhưng xin thầy tu đặt nhẹ một bàn chân trên phần đất của cuộc đời, để hiểu đời, thương đời và cứu đời.

Nhưng Em ơi, tôi thấy Em đang chôn cả hai bàn chân trên mảnh đất phũ phàng của thực tế. EM chỉ than rằng vợ EM lì quá phải xử lý bằng bạo lực, mà quên bẵng đi rằng vợ Em là con người, là hình ảnh của Thiên Chúa, cần được yêu thương cộng với lòng kính trọng. Em cũng quên bẵng đi rằng chính Em là người nóng nảy và thô bạo. Tội thô bạo thì nặng ký hơn tội lì lợm đấy.

3.

Người ơi, tại sao người cười một cách vô tư như thế? Hỏi tại sao chồng đánh vợ, thì người cười. Trả lời rằng cứ lấy vợ đi rồi sẽ biết, thì người cũng cười. Người cười có nghĩa là người cho hai chuyện lớn ấy chỉ là chuyện nhỏ mọn không đáng cho người suy nghĩ. Người ơi, đừng vô tam vô tình như vậy.

3.1

Xin người hãy chắp tay lại để nhìn lên. Người sẽ thấy hôn nhân không phải là giống có dại mọc hoang ở ngoài đồng; không phải là con chim trống tình cờ gặp con chim mái vô tình đậu ở trên cành cây. Cỏ dại cứ mọc lan ra, chẳng biết tại sao và để làm gì. Con trống cứ gật gù, cứ quyến rũ làm cho con chim mái đẻ trứng, trứng nở thành con. Con chim trống chẳng bao giờ được làm bố. Con chim con vỗ cánh bay đi chẳng bao giờ về thăm mẹ. Tất cả đều rất vô tư...

Hôn nhân được Thiên Chúa dàn dựng một cách công phu. Công trình ấy được Kinh Thánh mô tả bằng một hình thức văn chương đẫm ý thơ. Ađam đang tự hào về quyền làm chủ trái đất thì bỗng xìu xuống. Buồn da diết. Chừng đó Chúa mới thực hiện kế hoạch 2 là lấy xương sườn của Ađam tạo nên Evà. Vừa thấy Eva, Ađam liền tuyên bố như một nhà khoa học:"Đây là xương của tôi. Đây là thịt của tôi". Rồi sau đó ông lại tuyên ngôn như một nhà lập pháp:"Từ nay người nam sẽ giã từ cha mẹ để kết hợp với người nữ và cả hai chỉ còn là một xương một thịt". Tiếp liền sau đó, Chúa thực hiện kế hoạch 3:"Chúng con hãy phối hợp và sinh sản cho tràn đầy trái đất". Từ đó xuất hiện tập thể gia đình và xã hội. Và tiến trình này luôn luôn có một sợi dây nối kết, đó là tình yêu. Ông bà yêu cháu. Anh em yêu nhau. Xóm làng yêu nhau. Đồng bao yêu nhau. Loài người yêu nhau. Nếu có sợi dây nào bị đứt thì lương tâm loài người lên án: "Đồ phản bội". Tội phản bội nào cũng bị khinh bỉ. Con phản cha; trò phản thầy; vợ phản chồng; chồng phản vợ; dân phản quốc...Xấu quá! Xấu vô cùng?

Người ơi, hãy nhìn xem và suy nghĩ: Có chó đực nhưng không bao giờ có chó bố. Có chó mẹ, nhưng không bao giờ có chó vợ. Và chó mẹ chỉ yêu chó con trong một thời gian thật ngắn ngủi. Cuối cùng chó mẹ và chó con chỉ là người dựng nước lã. Còn người thì không là thế, chẳng bao giờ là thế, khác xa ngàn trùng!

3.2

Người ơi, hãy nhìn xuống để nâng Hôn Nhân lên tầm cao của Ý trời. Và thôi đừng cười hì một cách vô tư như thế nữa.

58/ ÂM MƯU DỄ THƯƠNG

EM.

Em mời tôi đến thăm nhà. Tôi đơn sơ quá, nhận lời ngay. Đến nơi mới biết là mình bị lừa. Tiến thoái lưỡng nan. Đại gia đình sum họp. Con trai, con gái, con dâu, con rể chẳng thiếu một người nào. Cha mẹ của Em thì miễn cưỡng tiếp tôi. Anh chị của Em thì nhìn tôi một cách ngỡ ngàng. Chỉ có Em tì lăng xăng đưa đẩy mọi chuyện.

Về nhà, nghĩ lại mới thấy tôi bị Em lừa một cách thật dễ thương.

1. Cha Em thì rượ chè be bét. Nat rượu tới mức độ nhiều lần mặc đồ Ađam, miệng nói lảm nhảm, chân bước lảo đảo đi giẹo giọ giữa đường phố. Em phải lấy mền trùm mà đưa ông về. Xấu hổ với hàng xóm láng giềng quá lẽ.

Mẹ Em đòi ly thân, vì chịu hết nổi. Bà ôm đồ đến ở nhà con gái út. Niềm vui của bà chỉ còn là con cháu, chỉ còn là đọc kinh và đi lễ. Ai khuyên lơn, bà cũng chỉ thở dài và làm thinh. Con cái thì năn nỉ. Năn nỉ không được thì bỏ đó. Chỉ có Em là không thèm năn nỉ, cứ lặng lẽ bày mưu lập kế.

2. Em tổ chức bữa tiệc kỷ niệm mười năm kết hôn. Em mời hết anh chị em ruột thịt. Ai nấy phải mang theo vợ hoặc chồng. Hỏi tại sao thì Em chỉ trả lời: "Bí mật nhưng vui lắm". Em mời cha và mẹ. Cha mẹ đều kiếm cớ để khỏi đến đó mà nhìn mặt nhau. Em nói dối là tôi yêu cầu được thăm ba mẹ của Em, nếu không có cha mẹ thì tôi không tới. Còn khi mời tới, thì Em chỉ nói rằng vợ chồng Em cần có mặt của tôi để được "ban phép lành". Thế thì dễ quá, tôi chẳng nỡ từ chối. Em không mời một người nào ngoài anh chị em trong gia đình...Tôi cảm thấy bị động, bị mất phương hướng từ chỗ này.

3. Để khai mạc bữa tiệc liên hoan, vợ chồng Em trang trọng lên đèn, yêu cầu mọi người hướng về bàn thờ Chúa. Hai vợ chồng Em đứng ở giữa, yêu cầu cha mẹ đứng kế hai bên. Em xướng lên bài hát "Cầu xin Chúa Thánh Thần". Mọi người cùng hát râm ran. Mọi người cảm thấy tâm hồn đầy hứng khởi.

Em trao cho tôi bài Tin Mừng theo thánh Mát-thêu nói về vấn đề hôn nhân bất khả ly (Mt 19, 1-15). Tôi bắt đầu hiểu "âm mưu" của Em, nên đọc và chia sẻ một cách hùng hồn. Sau đó hai vợ chồng Em, tay trong tay, xin tôi "ban" phép lành. Phép kành vừa dứt, Em nắm tay vợ kéo nhau đến lạy mẹ.

- Thưa mẹ, chúng con xin cám ơn mẹ đã đến chia vui với chúng con. Nhưng niềm vui của chúng con sẽ dở dang...và vô duyên vô cùng, nếu mẹ chưa về sum họp với cha.

Hai đứa quỳ mọp dưới chân mẹ mà khóc. Mẹ Em khóc oà lên vừa mếu máo, vừa kể lể:

- Lỗi tại cha chúng bay, chứ đâu phải tại tao...

Bà tuôn ra một hơi, kể hết tội lỗi của chồng. Tội nhiều như sông núi. Cha Em lâu lâu lại phản pháo một câu xanh rờn. Còn anh chị em của Em thì thay nhau vuốt bên đây, đỡ bên kia. Thỉnh thoảng tôi lại đế vào một câu vô thưởng vô phạt...

Cuộc chiến leo thang đến tột cùng, thì bỗng dưng khựng lại. Khi mẹ Em đã xổ ra hết nỗi khổ thì cơn giận cũng nguội đi. Giọng bà dịu dần. Cuối cùng, bà mỉm cười:

- Ừ, thì tao chịu về với cha bay, nhưng với điều kiện...

- Điều kiện gì nào? Cha Em căn vặn với giọng tếu táo.

- Từ nay ông không được nát rượu nữa.

- Bà có nhớ tôi nát rượu từ hồi nào không? Và vì sao không?

- Thì ông nói đi.

- Từ ngày bà cấm vận tôi.

- Tôi cấm vận ông cái gì?

- Thì bà không cho tôi "ấy" với bà. Cứ đụng đến mùng bà một cái thì bà lại la lên.

- Gìa rồi, không "ấy" nữa, con cái nó cười cho.

Chớp ngay thời cơ, Em đứng phắt dậy, hô to:

- Chúng con không cười mẹ đâu. Xin mẹ thôi cấn vận cha.

Cả nhà vỗ tay rần rần. Con nít ở dưới bếp kéo nhau lên tham gia. Mẹ Em nhìn chồng, cười e lệ như ngày mới quen nhau. Tôi dìu hai ông bà đến trước bàn thờ. Hai người cầm tay nhau. Tôi "ban" phép lành. Mọi người mừng rơi lệ. Tôi mừng, nhưng không khóc. Tôi chỉ cười tủm tỉm trong lòng.

Bữa tiệc hôm ấy vui chưa từng thấy: Tiệc của hai đám vưới.

EM,

Tôi không thể dự tiệc cho đến lúc tàn. Em tiễn chân tôi ra tới cổng, giơ tay chào một cách đắc thắng. Cặp mắt rực sáng. Sướng! Hạnh phúc lại trở về với đại gia đình của em. Một kỷ niệm không bao giờ quên.

Dù niềm vui của Em đang như triều dâng, tôi vẫn muốn gửi đến Em đôi lời thương mến.

1. Nghĩ đến mẹ Em, tôi lại nhớ đến một bà mệnh phụ được nữ văn sĩ Pearl Buck kể trong một tác phẩm mà tôi chỉ nhớ mại mại là "Những người con của gia đình Vương Long". Khi đến một tuổi nào đó, bà mệnh phụ cảm thấy mình không còn háo hức với chuyện chấp cánh liền cành nữa. Bà muốn được thảnh thơi, bà muốn được thấy mình sạch sẽ. Bà yêu cầu chồng thôi đừng đến với bà nữa. Vì là người Trung Hoa của thời phong kiến, vì không phải là người Kitô hữu, bà mệnh phụ ấy âm thầm đi kiếm cho chồng một nàng hầu, rồi bà ép ông: "Tôi vẫn yêu ông. Nhưng ông hãy đến với nó".

Em! Chỉ hai mươi năm nữa thôi, vợ Em cũng sẽ cảm thấy không còn tha thiết với việc vợ chồng nữa. Em hãy tôn trọng nàng. Đừng đòi hỏi nhiều quá. Sự kềm chế của Em sẽ là dấu chỉ của lòng yêu thương và kính trọng mà một người chồng lý tưởng phải có để thân ái trao tặng vợ mình.

2. Tôi nhờ Em nhắn với vợ Em rằng: lòng đạo đức không chân chính của mẹ Em phải là một bài học đắt giá cho nàng. Hy vọng rằng nàng sẽ quảng đại với Em hơn Mẹ đã xử sự với cha Em trong suốt một thập niên qua. Để bảo vệ tình yêu, người ta phải hy sinh thật nhiều. Nhiều lắm! Hy sinh cả những cái buồn cười vậy đó.

3. Và, Em ơi! Đừng "chơi" tôi như thế nữa. Em "chơi hay", nhưng không "chơi đẹp" với tôi. Phải chi Em cho tôi biết trước "âm mưu" dễ thương ấy của Em, thì hay biết mấy. Tôi vẫn có một chút tự ái đấy, tự ái của người lãnh đạo bị đàn em chơi trội. Chào Em. Thương mến vô vàn!

59/ TRÒ TÀN NHẪN

EM.

Bị cúp điện. Trong nhà tối om. Tôi ra sân nhà thờ ngồi hóng mát và xem trăng. Gío lồng lộng. Trăng vằng vặc. Nếu không cúp điện, thì chẳng bao giờ tôi nhớ ra có những đêm đẹp như thế. Đang mải mê thả hồn vào cõi vô biên của trăng va gió, thì bỗng giật mình, vì có tiếng chào ở ngay sau lưng.

- Chào linh mục.

- Ai nhỉ? À...chào anh Tư. Anh Tư có chuyện gì mà đến vào giờ này?

- Tôi đi qua đây, thấy linh mục rảnh thì ghé thăm. Cũng có chút chuyện muốn nói với linh mục.

- Mời anh ngồi đây. Ở ngoài này vừa mát vừa đẹp.

- Tôi muốn linh mục giảng dạy ở nhà thờ, răn các em trong xóm đạo.

- Bộ mấy cháu trong xóm đạo nó phá anh Tư hả?

- Hổng có. Tụi nó chơi trò tàn nhẫn, nhét pháo vào miệng cóc rồi cho nổ.Cóc tét miệng, giãy tê tê. Tụi nó không biết thương con vật, lại còn cười đùa, mà người lớn không ai rầy.

- Anh Tư có biết đứa nào không?

- Thằng đầu xỏ là thằng Quân, con của con Thắm.

- Cám ơn anh Tư. Tôi sẽ lưu ý chuyện này.

EM,

Thằng Quân là con của Em. Nó là con nít. Con nít chơi trò tàn nhẫn là chuyện nhỏ. Nhưng người lớn không rầy thì là chuyện lớn. Em là người lớn. Tôi là người lớn. Tôi cảm thấy xấu hổ. Tôi mong rằng Em cũng phải mắc cỡ như tôi.

1. Ông tư theo đạo Phật. Ông học được đức từ bi của Đức Thích Ca, lòng từ bi ấy lồng lộng như trời đầy sao, bao trùm trên muôn người, lan toả đến cả con sâu con bọ. Cao cả vô cùng! Con sâu con bọ còn không nỡ tâm hành hạ, thì làm sao dám đày đoạ kiếp người, thất đức ngàn trùng!

2. Con của Em chơi trò tàn nhẫn. Bạn bè của nó hưởng ứng nhiệt tình. Chắc hẳn người lớn trong xóm đều biết. Tôi nghi ngờ là Em cũng biết. Thế mà không một người nào lên tiếng răn đe. Đáng buồn!

Con thú bị hành hạ, đó là hình ảnh bạo lực. Hình ảnh bạo lực trở thành trò chơi tiêu khiển của tuổi thơ ư! Nhiều thiếu niên phạm pháp từng xả súng vào đám người vô tội. Hỏi tại sao, thì các em trả lời là bắt chước cảnh giết chóc trong phim. Thậm chí có em còn cho rằng, đó là trò chơi giật gân,tạo cảm giác mạnh. Thích giết thì giết, vậy thôi. Nguyên nhân là chuyện trẻ con, mà hậu quả thì khôn lường!

3. Tôi không chủ trương cấm sát anh, vì sát anh là quy luật sinh tồn của muôn thú. Cọp vồ nai, mèo bắt chuột, cá đớp cá...Thiên nhiên đã an bài như thế. Ngành y tế là ngành sát sanh nhiều nhất và thường xuyên nhất. Sát trùng đã trở thành phản xạ của ngành y. Cũng chỉ vì muốn loài người tồn tại.

Nhưng tôi vẫn miên man nghĩ về luật cấm sát sanh của đạp Phật và muốn tìm ở đó một bài học cho tôi, cho Em và cho con của Em.

3.1. Mọi sinh vật đều là những thụ tạo quý giá vô cùng, phải được bảo tồn một cách cẩn trọng.

3.2 Nếu cần mất mạng sống một con thú, một con côn trùng...để phục vụ lợi ích chính đáng của con người, thì hãy làm thế nào để con vật ra đi mà không đau đớn và không để lại dấu ấn tàn nhẫn trong ký ức của bất cứ người nào.

3.3 Đày đoạ con thú là tiền nhân của tội ác đày đoạ con người.

EM,

Chúng ta hãy tạm gác mớ lý thuyết xa vời để trở về căn nhà của Em. Ở đó Em sẽ thấy ngay con người cụ thể là thằng Quân, con của Em và Em sẽ biết phải làm gì.

1. Quân rất thông minh vì có vầng tráng rộng. Nhưng khuôn mặt của nó không vuông vức như những người trầm tĩnh và giàu óc tổ chức. Khuôn mặt của nó mài mại giống lưỡi cày. Đó là mẫu người quậy phá. Hắn thích tìm niềm vui trên nỗi khổ của người khác. Nó đã từng chọi đá lên mái thiếc nhà bà Tư lựu đạn để nghe bà chửi bới. Chính nó cũng đã từng lấy cục gạch lớn xáng lên con chó cái nhà tôi đến trụy thai, chỉ vì một lời thách thức của bạn bè. Cũng chính hắn đã lấy trái mắt mèo trét lên ghế bà phước để bà phải gãi ngứa đến chảy nước mắt. Gãi ngay những chỗ không nên gãi. Còn hứn thì bụm miệng cười hí hí. Đắc chí...một cách vô tư.

2. Người ta méc Em về hết mọi trò chơi quá ác của Quân. Em chỉ thở dài: "Cha mẹ sanh con, trời sanh tánh". Đó là cách chạy tội đơn giản nhất.

Nhưng tôi lại khoái thằng Quân của Em. Nó rất lanh trí và rất ngay thẳng. Dám nhận lỗi và chịu trách nhiệm về hành động của mình.

Khi con chó cái nhà tôi xẩy thai, tôi nghi ngay cho hắn. Tôi kêu hắn tới và mở cuộc thẩm vấn:

- Con có biết tại sao con chó cái của cha bị xẩy thai không?

- Con biết. Tại bó bị xáng nguyên một cục gạch.

- Đứa nào xáng?

- Con.

- Tại sao con xáng nó?

- Tại tụi nó thách con.

- Như vậy thì con khôn hay dại?

- Con dại.

- Dại thì phải làm sao?

- Thì chừa.

- Bộ chừa dễ lắm sao?

- Dễ ợt, muốn chừa là được.

Đó là Quân, con của Em. Nghịch như quỷ, nhưng rất chân thành và rất giàu nghị lực. Em chỉ cần thuyết phục được hắn nhìn nhận cái sai, cái dại của mình, hắn sẽ trở nên người tốt ngoài sự ước lượng của Em. Nhưng thuyết phục được hắn không phải là chuyện dễ đâu.

60/ NGÀY 8.3

EM.

Hôm nay ngày 8 tháng 3, ngày của phụ nữ, ngày của Em. Sướng quá! Chồng Em tặng quà, lại còn bao trọn gói mọi công việc trong gia đình, để Em được tự do đi daok trong siêu thị suốt một ngày, y như nàng tiên thơ thẩn bên ngàn hoa, vui đùa với bầy bướm trong vườn thượng uyển.

Siêu thị là một rừng hàng hoá. Hàng hoá nào cũng rực rỡ và bắt mắt chịu không nổi. Tính không mua, nhưng rồi lại mua. Mua mãi. Mua hoài. Không chán...

Mới mười giờ Em đã về tới nhà, rinh theo một đống đồ. Chồng Em nấu cơm, trợn mắt, há mồm.

- Ủa, tại sao Em không tận hưởng hết hạnh phúc của ngày phụ nữ? Về sớm quá làm chi vậy?

- Đi chơi chán chết.

- Em mua đồ gì mà nhiều dữ vậy? Xài làm sao cho hết?

- Thấy đẹp thì mua. Không xài thì để đấy...Anh nghỉ tay để Em nấu cơm cho.

EM.

Em háo hức chờ ngày 8 tháng 3, để được chồng tặng quà, để được hưởng một ngày tự do, không bị ràng buộc bởi công việc nội chợ chán ngắt. Nhưng khi Em đang tận hưởng hạnh phúc ấy, thì Em lại quay trở về, đòi làm nội trợ. Hỏi tại sao thì bảo là "chán chết". Làm nội trợ thì chê là chán ngắt. Đi chơi siêu thị, thì bảo là chán chết. Tại sao chán? Câu trả lời phải bắt đầu từ đó.

1.

Từ hơn một nửa thế kỷ nay, người ta nói rất nhiều về vấn đề giải phóng phụ nữ. Đức Gioan 23 đã đánh giá cao phong trào này và gọi nó là dấu chỉ của thời đại. Nhưng tại soa phải giải phóng phụ nữ? Người ta đã giải phóng phụ nữ như thế nào? Có rất nhiều chuyện buồn cười xoay quanh vấn đề này. Chuyện đến từ phía đàn bà cũng như từ phía đàn ông.

1.1 Bà Sue, một nhân vật trong bộ sách Anh văn Streamline cứ ta thán với chồng và rồi khóc một cách tuyệt vọng, chỉ vì cứ phải lẩn quẩn trong nhà với những việc lặt vặt như cho con ăn, cho con ngủ, giặt đồ, rửa bát, nấu cơm, dắt chó đi dạo, đi siêu thị mua đồ...Những việc ấy cứ lặp đi lặp lại hôm nay, ngày mai, tuần này, tuần sau, tháng này, tháng khác, năm nay, năm tới, mãi mãi...Bà phân bì với chồng, vì chồng được đi nhiều nơi, gặp gỡ nhiều người, làm nhiều việc khác nhau. Bà chê đời sống của bà tẻ nhạt. What a life! Bà muốn được giải phóng. Thật là sai lầm!

1.2 Một bà phụ mệnh nói nhỏ bên tai những bà đồng trang lứa: "Tao mà được lên Thiên Đàng, thì tao sẽ hỏi Chúa một câu, chỉ một câu thôi: Chúa bắt đàn bà chúng mình phải "có tháng" để làm chi vậy?" Mọi người đều cưởi tủm tỉm tỏ vẻ đồng cảm, đồng ý. Giải phóng phụ nữ là thế ư? Khôi hài thật!

1.3 Rất nhiều phụ nữ trí thức không lấy chồng, vì gái có chồng như gông đeo cổ. Họ quyết tâm không sanh con, vì mang bầu,sanh con, cho con bú...mất nhiều thời giờ quá, không theo đuổi được sự nghiệp...Họ không lấy chồng, nhưng vẫn lấy đàn ông để hú hí. Họ không sanh con, nhưng vẫn có con nuôi để đáp ứng nhu cầu tâm lý tự nhiên. Giải phóng phụ nữ là vậy sao? Lạc đề!

1.4 Một người đàn ông nọ quả quyết rằng đàn bà phải thấp cơ hơn đàn ông và phải vâng lời chồng, vì khii chắp cánh liền cành, thì đàn bà phải tự định vị ở tầng chệt, còn đàn ông thì ở tầng trên. Tầng trên thì cao hơn tầng chệt. Ngụy biện!

2.

Em là phụ nữ, Em hãy tự giải phóng. Nhưng đừng hành động theo cảm hứng, đừng a dua theo phong trào. Em hãy tìm lại bản thiết kế mà Thượng Đế đã vẽ khi sáng tạo nên Em.

2.1 Em hãy đứng trước tấm gương lớn. Xoay 90 độ về bên phải, ngắm một vài phút. Xoay 180 độ về bên trái, ngắm một vài phút nữa. Em sẽ phát giác ra ngay kế hoạch của Thượng Đế khi Ngài sáng tạo ra Em.

Nước da của em mịn màng và tươi mát. Đường cong thanh thoát và dịu dàng. Thể khối tròn trịa và mời gọi. Thiên Chúa mời gọi Em làm vợ và làm mẹ. Chỉ một mình Em có khả năng mang thai, sanh con, nuôi con và âu yếm con. Không ai có thể thay thế Em được. Tôi khẳng định với em như thế.

2.2 Em được chồng yêu thương và kính trọng, coi Em như đối tác bình đẳng để cùng nhau sanh con và giáo dục con cái. Chính chồng Em là người đầu tiên tham gia phong trào giải phóng phụ nữ, giúp Em làm tròn sứ mạng làm mẹ mà Chúa trao phó cho Em. Chính vì thế Em chán nản lang thang trong siêu thị, để trở về gia đình và âu yếm ngỏ lời với chồng "Anh nghỉ tay để Em nấu cơm cho".

2.3 Bao lâu Em còn nuôi dạy con thơ, thì đừng bao giờ nhờ người khác thay thế, dù là cô giáo mầm non giàu kinh nghiệm và giàu tình cảm. Chẳng có cô giáo nào yêu bé cho bằng người mẹ. Mẹ là tất cả của tuổi thơ. Chẳng có sự nghiệp nào lớn hơn sự nghiệp làm mẹ. Đừng chê là chán ngắt, vì quá đơn điệu.

Người ta kể rằng khi Đức Giáo Hoàng Gioan 23 còn là Hồng Y Roncalli, ngài về thăm mẹ. Để làm vui cho mẹ già, ngài khoe cái nhẫn Tổng Giám Mục của mình. Bà mẹ không chịu thua, giơ lên cái nhẫn cưới mỏng tanh của mình hãnh diện tuyên bố: "Nếu không có cái nhẫn cưới này, thì không có cái nhẫn Tổng Giám Mục ấy" Thật chí lý!

2.4 Em chỉ nên rời mái nhà, bước vào xã hội khi con cái đã khôn lớn. Em cứ làm kinh tế, chánh trị và tất cả những gì phù hợp với khả năng của mình, nhưng không bao giờ vì thế mà con cái bị thiệt thòi vì sự thiếu vắng của tình mẫu tử.

EM,

Tôi muốn nói với Em lời cuối, dù đó chỉ là một ý kiến thật nhỏ bé và vụn vặt. Em mua đồ nhiều quá?! Mua đồ không phải vì nhu cầu, mà chỉ vì tánh hiếu kỳ, chỉ vì cảm hứng nhất thời. Chồng Em không hài lòng lắm đâu. Mỗi lần mua sắm Em nên tự hỏi: Mua để làm gì? Mua đồ mà không xài thì làm lợi cho ai và làm nghèo cho ai?

Mừng ngày 8 tháng 3 của Em.

61/ DĨ VÃNG

EM.

Em ngồi trên ghế đá trước cửa nhà tôi. Bụng vượt mặt. Áo quần cũ kỹ. Tôi qua lại nhiều lần. Lần nào Em cũng mỉm cười với tôi. Tôi không nghĩ rằng Em đến đó để gặp tôi. Ghế đá là chỗ dừng chân cho người đi bộ hành mệt mỏi. Giản dị vậy thôi. Ai ngờ...

Khi ghế đá không còn đủ kiên nhẫn để cho Em ngồi mãi một cách vô duyên như thế nữa, thì Em đứngdậy đến gõ cửa phòng tôi, gãi đầu gãi tai, ngỏ bày nỗi lòng ướt đẫm mồ hôi trước mắt.

1. Chẳng biết tên thật của Em là gì, nhưng cả xóm, cả làng gọi Em là Mai-Liên, tức là Miên lai. Gọi mãi thành danh. Em chẳng buồn, vì Mai-Liên cũng có nghĩa là hoa mai và hoa sen. Đẹp tuyệt vời! Mai -Liên còn là cách phiên âm tên bà thánh Mađờlen. Tuyệt vời hơn nữa!

Cha Em là người dân tộc Khơmer đi gặt lúa mướn cho ông ngoại Em. Là người dân tộc, nhưng đẹp trai và ăn nói có duyên, nên đã làm say mê mẹ Em, lúc ấy đang tuổi xuân thì, một cô nữ sinh say mê đọc tiểu thuyết tình cảm, lãng mạn như những nhân vật tiểu thuyết, lý tưởng hơn hiện thực. Sau mùa gặt, chàng thanh niên Khơmer ôm vòng hái về Trà Vinh. Biệt tăm. Mẹ Em ôm hận, cắn răng chịu trận. Đành ở giá dể sanh ra Em và nuôi em. Ông ngoại Em, một thành viên của Hội Đồng Giáo Xưa, phải làm đơn xin nghỉ việc, vì có con chửa hoang. Ân hận suốt đời. Cắng đắng khôn nguôi.

2. Cha Em quất ngựa truy phong, biệt tăm biệt tích, nhưng để lại cho Em nhiều dấu ấn. Nước da ngăm ngăm: đen dòn. Cặp mắt sâu thăm thẳm. Cái miệng chún chím: có duyên.

Người lớn tuổi trong họ đạo không quên nguồn gốc của Em, nên chỉ nhìn Em bằng một nửa con mắt. Giới trẻ thì mê Em như điếu, vì họ chẳng thèm biết quá khứ. Qúa khứ chỉ là lạc hậu, chỉ là lỗi thời. Họ đua nhau tán tỉnh Em, nhưng Em chỉ yêu một người. Người ấy là Tuấn, con trai ông Chủ Tịch Hội Đồng Giáo Xứ. Mối tình giữa Em và Tuấn gây nên một trận cuồng phong dư luận. Con gái thèm pha vì ghen. Con trai châm biến vì ganh. Người lớn chê bai vì óc kỳ thị chủng tộc. Người quyết liệt phá đám là mẹ của Tuấn. Chỉ có một người đứng ra bênh vực mối tình đầu giữa Em và Tuấn. Đó là cha xứ. Nhưng cha xứ đành giơ tay đầu hàng sau một trận tranh luận với mẹ của Tuấn.

- Bà có biết là theo giáo luật thì cha mẹ không có quyền o ép và cấm cản con cái kết hôn không?

- Thưa con biết.

- Thế tại sao bà không cho thằng Tuấn lấy con Liên?

- Con không cấm cản chúng nó lấy nhau, con chỉ nói với tụi nó rằng: "Nếu bay quyết định lấy nhau, thì cứ lấy, tao cho tiền tổ chức đám cưới đàng hoàng. Nhưng tao không có mặt trong đám cưới. Sau này sanh con, tao không bồn, không nhìn cháy. Vậy thôi"...Hồi đó con bị giặc Miên rượt đuổi, chạy chối chết. Bây giờ lại cưới dâu Miên thì...Thôim cha cứ làm phép cưới cho tụi nó, con chẳng cấm cản đâu...Nhưng cháu Miên thì con dứt khoát là không bồng.

3. Không thể thuyết phục được cha mẹ, không muốn làm cực lòng cha xứ, Tuấn và Em rủ nhau đi trốn. Hai đứa trốn cha mẹ, y như cha mẹ chạy trốn giặc Miên ngày xưa. Chỉ có một bộ đồ dính da. Vốn liếng chỉ có một sợi dây chuyền và một chỉ vàng. Bán sợi dây chuyền may được hai bộ đồ lao động. Bán chỉ vàng được căn chòi. Bây giờ Em mới hiểu thế nào là "Hai trái tim vàng dưới túp lều tranh". Nghèo quá chừng, nhưng thương yêu da diết.

Em đi làm cỏ mướn, mỗi ngày kiếm được 15.000đ. Một tháng 30 ngày thì 20 ngày thất nghiệp. Tuấn đi đào mương, sên đìa mỗi ngày kiếm được 35.000đ. Mùa khô thì làm không hết việc. Mùa mưa thì ngồi ngắm mây bay, và giọt mưa rơi rơi. Rầu thúi ruột!

Em có bầu được sáu tháng. Mất một lao động. Sắp thêm một miệng ăn. Bối rối quá chừng!

Em đến gãi tai với tôi, xin tiền để về Sóc Trăng, nhận lỗi với cha mẹ...Tôi không cho Em một xu nào hết, nhưng làm bộ thưởng Em 100.000đ, vì Em và Tuấn đã yêu nhau thật và đã dám trả giá cao cho tình yêu chân chính ấy. Nhưng Em vẫn bị trừ điểm vì đã coi nhẹ luật Giáo hội.

EM.

Qua đường dây điện thoại, cha xứ của Em đã báo tin vui. Em và Tuấn đã được cha mẹ tha thứ. Hai đứa sẽ được lãnh Bí tích Hôn Phối trong một ngày rất gần. Mừng cho Em. Bây giờ mọi chuyện buồn đã lùi về dĩ vãng. Nhưng Em đừng quên dĩ vãng, vì dĩ vãng vẫn là bài học quý giá cho tương lai. Tôi đang suy nghĩ về dĩ vãng ấy.

1. Mẹ Em đã yêu và thấy tình yêu đẹp như mơ. Bà vội vã hiến thân cho người bà yêu để tình yêu được trọn vẹn. Thế rồi bà vỡ mộng và thấy tình yêu chỉ là mơ. Mơ thì không thật. Bà ân hận. Có lúc bà muốn chết để khỏi thấy đời đểu cáng, để khỏi nghe cha mẹ đay nghiến. Nhưng vì thương đứa con vừa mới tượng hình trong dạ, nên bà cắn răng để sống. Một bài học quá đắt về tình yêu!

Tình yêu là sinh hoạt chính của con tim, nhưng phải được lý trí làm cố vấn. Có lý trí can thiệp, thì tình yêu mấy hứng một tí. Nhưng phủ nhận lý trí, thì tình yêu rơi tõm xuống vực thẳm.

2. Mẹ của Tuấn là mẫu người phụ nữ rất phụ nữ. Những kỷ niệm đau thương trong quá khứ không thể phai mờ. Bà ôm con chạy giặc Miên, bán sống bán chết, quên hết ruộng vườn...Chuyện ấy xa xưa lắm rồi, tưởng như không có trong lịch sử. Vậy mà hôm nay nó trỗi dậy, phát sinh thêm thành kiến chủng tộc, dây dưa sang nhân quyền, quyền tự do hôn nhân, lây lan đến cả Giáo luật. Bà cãi ngang, cả làng cãi không lại. Cha sở phải giơ tay đầu hàng, vì đầu hàng đàn bà thì lợi hơn chiến đấu...Đặng chẳng đừng! Khổ thật!

3. Mẹ thương con, bà thương cháu. Dù miệng vẫn xoen xoét "cháu Miên thì không bồng", nhưng hôm nay, dâu Miên trở về, ột ệt cái bầu sáu tháng, mẹ của Tuấn quên hết hận giặc Miên để yêu cháu. Bà tha thứ, vì không thể không tha thứ. Không tha thứ thì mất cháu sao. Bà thương cháu hơn mẹ thương con, người ta bảo thế.

Em, chuyện đời là như thế đó. Ngẫm mãi chẳng hết. Vô cùng vô tận. Em cứ yêu, nhưng hãy ngẫm. Vừa ngẫm vừa yêu.

62/ YÊU ĐƠN PHƯƠNG

EM.

Em đi Sàigòn. Tôi cũng đi Sàigòn. Em ngồi ở băng trên. Tôi ngồi ở băng dưới. Chiếc Mercedes 16 chỗ lăn bánh. Đèn phụt tắt. Tôi ngửa đầu ra phía sau để tìm giấc ngủ. Còn Em thì nói chuyện rù rì với người bạn. Tôi nghe không rõ, nhưng đoán là chuyện hấp dẫn lắm, vì hành khách băng trên, băng dưới đều góp ý nhiệt tình, cười hí hí, cười hố hố. Tội vội gắn máy trợ thính để theo dõi. Thì ra đó là chuyện tình yêu đơn phương của em. Em yêu một linh mục. Yêu quá nên đành ở giá. Hành khách đua nhau góp ý chẳng giống ai.

- Yêu ông cha, thì thà là yêu gốc mít.

- Cha hay sư thì cũng là xương thịt, chứ đâu phải là xi- măng cốt sắt. Cứ đánh tới đi em!

- Không lấy người này, thì lấy người khác. Hơi đâu mà chờ.

- Dễ gì. Mối tình đầu mà.

- Thì cách valy vô nhà thờ ở đại.

- Đồng ý! Đồng ý! Đánh tới luôn! Nếu thua thì còn tôi.

Một chuyến đi vui vẻ hiếm có. Đàn ông đàn bà đều đua nhau góp ý. Em là cái đinh dễ thương của chuyến đi. Chỉ một mình tôi không hé răng, lặng lẽ suy nghĩ về nhân tình thế thái, ghi lại mọi kỷ niệm về đời Em.

1. Em là nữ sinh nghịch ngợm nhất lớp 12. Bạn bè khích Em:

- Tao đố mày cua được thầy giám học đấy.

- Chuyện nhỏ.

Em cua thầy giám học...Dính...Thầy yêu Em hết mình. Còn Em thì chỉ yêu sương sương thôi. Nhưng vừa đủ để quyết định đi tới hôn nhân. Em không có đạo. Chàng đưa Em đến nhà thờ để thọ giáo với một linh mục trẻ.

- Đây là vị hôn thê của con. Xin cha vui lòng dạy giáo lý giùm.

- Rất sẵn sàng. Đã định ngày cưới chưa?

- Thưa chưa. Cha cứ dạy, càng lâu càng tốt.

- Tuyệt vời.

2. Em học giáo lý được một tháng, thì quyết định hồi hôn ông thầy giám học. Em dâng trọn tình yêu cho linh mục trẻ và đẹp trai: lưng dài vai rộng; cao lớn và lực lưỡng; giọng nói ôn tồn và truyền cảm phi thường. Gìơ giáo lý chỉ còn là thời cơ để Em nhìn ngắm người yêu. Cặp mắt của Em xoáy vào cặp mắt của ông linh mục, khiến ông mất bình tĩnh. Ông bị hớp hồn.

Em đã cua ông thấy giám học. Cua để đùa chơi. Bây giờ Em cua ông linh mục. Cua thật. Cua để chiếm đoạt.

Cứ mỗi lần đi học lại có một chút quà mọn, gọi là của ít lòng nhiều. Món quà nào cũng gợi ý, cũng gợi tình. Hôm nay quà là hai trái mận. Ngày mai quà là hai trái bưởi. Trái mận hay trái bưởi đều có cái núm nhọn nhọn và nằm sát bên nhau. Ngày mốt quà là hai cây viết, một cay to, một cây nhỏ. Cây nọ cọ cây kia. Em làm bộ đơn sơ, mà lòng thì đã...Ông linh mục trẻ thì muốn quá, mà lòng lại cứ sợ sợ.

3. Một lần nọ, Em đi học giáo lý thì không thấy nguời yêu đâu, mà chỉ thấy cha sở già.

- Cha phó đâu rồi ông cố?

- Cha phó bận công chuyện. Từ nay cha sẽ dạy con.

- Chúa ơi! Tại sao vậy?

Em học gượng gạo một lần ấy. Vừa học vừa ngáp. Lần ấy là lần cuối cùng. Em đã tin Chúa, nhưng không theo đạo. Em giận Chúa, vì Chúa đã lấy mất người yêu của Em.

Em quyết tâm giành lại người yêu. Và thời cơ đã đến.

Em chặn người yêu ở ngay cửa nhà xứ:

- Con muốn gặp cha một phút thôi.

- Có thể lâu hơn thế.

- Con...yêu cha.

- Nhưng...cha không dám yêu con.

- Con biết là cha không thể cưới con, vì cha là linh mục. Nhưng cha vẫn có quyền yêu chứ.

- Hổng dám đâu.

- Con chỉ xin cha nói một câu: "Anh yêu em", rồi con không bao giờ làm phiền cha nữa. Con sẽ hy sinh ở giá suốt đời, để cha làm linh mục cho đến khi cha thấy mỏi mệt...

- Qúa một phút rồi đấy. Gĩa từ nhé. Đừng ở giá. Tội nghiệp!

Người Em yêu thoăn thoắt bước lên cầu thang. Tiếng đế giày nện cồm cộp, nghiền nát con tim của Em. Em cắn môi, nuốt nước mắt. Tuyệt vọng! Tàn nhẫn vô cùng! Em lủi thủi ra về, Ngôi giáo đường đứng sừng sững, đáng ghét quá chừng.

EM.

Chiếc xe khách thả tôi xuống ở Quận 1, Sàigòn. Còn Em thì về bên Bình Thạnh. Tôi chẳng quen biết Em, nhưng vẫn muốn ngẫm nghĩ về Em.

Yêu linh mục là một tổng số sai lầm lớn:

Sai lầm 1: Lý tưởng linh mục cao đẹp hơn tình yêu vợ chồng nhiều lắm. Em yêu linh mục, nếu linh mục đáp lại tình yêu của Em là bỏ cái cao để chọn cái thấp. Tình yêu ấy chỉ là yếu đuối và mãi mãi chỉ là hối hận, là nuối tiếc. Em sẽ không hài lòng. Em sẽ bất mãn. Em cho đi tất cả mà chỉ nhận được một phần rất nhỏ. Bât công!

Sai lầm 2: Nếu không lấy được linh mục người yêu, Em phải chọn một người yêu khác để sống tình vợ tình chồng. Liệu Em có quên được người yêu lý tưởng, để sống trọn vẹn cho người đến sau không? Nếu không, mà thường là không, thì Em có bất công với người sau không? Và như thế có phải là Em ngoại tình từ xa, ngoại tình trong tư tưởng không?

Sai lầm 3: Em ở giá để mãi mãi thuộc về linh mục, người yêu của Em. Thật không? Hay đó chỉ là không tưởng? Em có đủ khả năng để cưỡng lại những yêu cầu tự nhiên của con người như tình dục, tình mẫu tử?

Sai lầm 4: Em sẽ ở yên, hay Em sẽ quậy để chiếm đoạt tình yêu của linh mục ấy? Dù Em thắng hay Em thua cũng đều rơi vào trạng thái hối tiếc cho cả đôi bên.

Em hãy chọn một lý tưởng cao hơn ở giá. Khó lắm. Nhưng không còn lối thoát nào tốt hơn đâu. Chúc Em thành công.

63/ HẬN ĐỜI - ĐỜI HẬN

EM.

Tôi gặp lại Em sau mười lăm năm xa cách. Bất ngờ đến độ làm tôi ngẩn ngơ.

Chiếc Mercedes từ từ ghé trạm xăng. Khách nữ đua nhau mua khóm và mí ghim. Tôi cười thầm trong bụng và cố nặn ra một câu định nghĩa: "Đàn bà là hữu thể ăn vật". Đang đắc chí về câu định nghĩa dí dỏm của mình, thì bỗng...có tiếng ồn ảo ở đầu con hẻm. Mọi người im bặt, trố mắt nhìn. Tôi giật mình, vì tôi nhận ra Em. Trời! Tại sao Em nên nông nỗi này?

Hai anh công an đang xốc nách đưa Em về đồn. Bị dẫn đi như một tội nhân, nhưng tội nhân lại "rõ ràng trong ngọc trắng ngà. Rành rành sẵn đúc một toà nhà thiên nhiên". Em cao một mét bảy, cao hơn hai anh công an bằng một nửa cái đầu. Hai cánh tay và bờ vai trắng nõn nà. Bộ ngực no tròn nhún nhảy theo nhịp đi, như muốn thách thức quyền bính. Đúng là cà cuống chết đến đít vẫn còn cay...

Châm xăng xong, chiếc xe 16 chỗ lại từ từ tìm về quốc lộ 1A, rồi rồ ga trực chỉ hướng Nam. Khách nữ thì đua nhau đay nghiến: "Đồ đ. ngựa". Khách nam thì trầm tư, dường như thương tiếc. Conf tôi thì tựa đầu ra phía sau, giả vờ ngủ để được suy nghĩ thật nhiều về Em và về nhân tình thế thái.

1. Hôm ấy tôi di thăm bạn. Chúng tôi đang uống nước trà, thì Em tới. Bạn của Em là con của bạn tôi. Tôi biết Em từ hôm ấy, Em xinh đẹp và hồn nhiên như một thiên thần. Rất thiên thần, nhưng cũng rất lẳng lơ. Rất nai tơ, nhưng cũng rất quỷ quyệt. Đàn ông thì không biết, nhưng đàn bà thì trực giác được điều đó.

Một bà mệnh phụ nhác thấy Em, bèn nguýt dài một cái, nói bâng quơ: "Đồ đ. ngựa". Em lồng lộ: "Ai đ. ngựa? Ừ tôi đ. ngựa đấy. Rồi bà biết tay tôi". Em thề với bạn: "Tao sẽ giật chồng nó, rồi đá đít trả về cho nó, để dạy nó một bài học".

Chồng bà mệnh phụ ấy là một quan chức bề thế. Vừa có địa vị, vừa có đức độ. Thế mà đành rơi vào vòng tay Em như một trẻ thơ. Rồi lại bị đá văng đi như một trái banh tầm thường. Tôi liên tưởng đến vụ xì-căng-đan Bộ trưởng Profumo của nước Anh cách nay chừng một nửa thế kỷ. Chỉ vì mê cô Keeler mà ông Profumo phải từ chức. Một ký giả đã nhận xét về cô Keeler như sau: "Nhìn thấy da thịt cô, thì người đàn ông nào cũng nghĩ đến chuyện ấy". Đáng sợ thật! Keeler là thiên thần của Em. Em là hậu thân của Keeler.

2. Em không muốn lấy chồng vì sợ "gái có chồng như gông đeo cổ". Nhưng Em lại thèm đàn ông như trẻ thơ cần bú sữa mẹ. Em không ưa con trai cùng trang lứa. Em chê họ là con nít. Em chỉ thích đàn ông cao niên, vì họ có địa vị là tiền bạc. Em dư khả năng để giật chồng của mọi người đàn bà. Mặc nhiên Em trở thành kẻ thù bách chiến bách thắng của giới đàn bà sợ Em. Đàn bà ghét Em. Đàn bà thua Em. Em làm vợ khắp thế gian. Và chính vì thế nên nông nỗi này!

EM.

Em sẽ vào trung tâm cải huấn. Mọi người đàn bà, mọi bà mệnh phụ sẽ vận động để đó là nơi cư trú vĩnh viễn của Em. Còn Em thì vẫn dư sức để ra, ra rất sớm, vì vũ khí của Em vẫn rất hiện đại và kho vũ khó của Em vẫn còn đầy ắp.

Dù Em ở đâu hay ra sớm, tôi cũng chẳng dám gặp Em. Tôi sợ Em quá thôi! Cái gì của Em cũng mời gọi. Cái gì của Em cũng chờ đợi. Tôi gởi Em cho Chúa. Chỉ một mình Chúa mới thuyết phục được Em. Chỉ một mình Chúa mới được Em kính nể và tôn thờ. Người sáng tạo ra Em, nên Người biết phải làm gì để cứu Em. Người đã chết để cứu độ Em, nên chỉ một mình Người biết đau xót, khi thấy Em ra đi mà không trở về.

Còn tôi, từ xa, từ rất xa gởi đến Em những cảm nghỉ của mình. Tôi muốn nghĩ về Em. Tôi muốn nghĩ về nhân tình thế thái.

1.

Tôi thấy hai anh công an xốc nách Em dẫn về dồn. Chướng quá! Tại sao Em không đấu tranh để được làm việc với nữ công an. Đó là quyền lợi dành cho phụ nữa. Hay là Em muốn gài, để tương kế tựu kế? Có thể là Em muốn họ lợi dụng Em, để Em lợi dụng họ. Dù bị dẫn độ như tội nhân, Em vẫn ngạo nghệ, Em vẫn nõn nà. Dáng đi của Em, cặp mắt của Em vẫn như mời gọi, vẫn như chào hàng. Tín hiệu vẫn được đánh đi. Đáo để thật!

2.

Đàn bà đứng hết về một phía để chống lại Em. Họ sợ Em quá: Sợ là phải. Họ ghét Em quá. Ghét cũng vừa. Nhưng họ dại lắm. Dại mồm dại miệng. Chỉ vì một câu bâng quơ "đồ đ. ngựa", mà một bà mệnh phụ phải mất chồng một cách nhục nhã...Bà mệnh phụ ơi! Dù có người làm đĩ, thì đĩ vẫn là người. Làm người thì mãi mãi phải được yêu thương và kính trọng. "Làm người" là mẫu số chung. Mọi hình dung từ theo sau chỉ là phụ thuộc. Tình yêu là con đường rộng rãi nhất và an toan nhất để người tội lỗi quay gót trở về. Hãy cứu nhân độ thế. Cứu chứ đừng diệt.

3.

Ông quan chức bề thế và đức độ, thế mà lại sa ngã một cách thảm thương đến thế! Ôi nhân tình thế thái! Napoléon ngày xưa oai hùng là thế, bách chiến bách thắng là vậy, thế mà qua bức tâm thư đã thân thưa với người tình Joséphine như thần dân khấu đầu trước bệ rồng: "Anh muốn bỏ tất cả tướng tá và quân sĩ để được trở về quỳ dưới chân em..." Ôi, tu mi nam tử!

4.

Em ơi, chỉ còm dăm năm nữa thôi, kho vũ khí của Em sẽ cạn kiệt. Chừng đó chẳng còn ai sợ Em nữa. Thậm chí chẳng còn ai thèm xót thương Em nữa. Dừng lại đi thôi. Không quá sớm đâu, có thể quá muộn rồi đấy. Chiến tích của Em chỉ là những thống khổ của người khác. Oán hận trùng trùng điệp điệp...

64/ CAY ĐẮNG CUỘC ĐỜI

Em.

Mây đen đùn lên che gần kín bầu trời. Tôi ngoắt một chiếc xe Honda ôm, chạy vội về hướng Nam. Xe lướt qua trước nhà Em. Tôi thấy mâm cơm bày la liệt từ hành lang ra ngoài sân, lấn sang cả đất láng giềng. Bà con lối xóm ngồi ăn lố nhố. Đúng là đám giỗ nhà giàu. Về đến nhà tôi mới biết là không phải đám giỗ.

Hồi sáng sớm Em cởi dây chuyền đưa cho chồng.

- Anh giữ cái này giùm Em.

- Em uống thuốc rầy hay sao mà hôi quá vậy?

Cả nhà hốt hoảng. Lôi xóm kêu trời. Người ta hối hả đi bao vỏ lãi đưa Em xuống Huyện.. Không kịp. Em gục đầu vào vai chồng, phả một nơi nồng nặc cuối cùng, rồi tắt thở...

Người con gái mười chín tuổi đời, mới lấy chồng được bốn tháng, đang có thai được hai tháng, đã quyết định ra đi, không để lại một lời trăn trối. Bí mật bao trùm. Cả làng thắc mắc. Sui trai sui gái nhìn nhau bằng ánh mắt nghi ngờ và oán hận.

Tôi chẳng biết nói gì với Em nữa, vì Em đã về bên kia thế giới. Nhưng tôi muốn lắng nghe dư luận đang bàn tán sối nổi về Em, từ đầu làng đến cuối xóm. Tôi muốn suy nghĩ về Em. Em là một bài học quý giá cho muôn người.

1. Em là con gái út của một gia đình giàu có và gia giáo. Ăn rất ngon, mặc rất đẹp. Rất ngoan hiền và rất xinh xắn. Cha mẹ nuông chiều. Xóm giềng thương yêu. Suốt đời sung sướng. Chỉ cắp sách đến trường, không biết giặt đồ, chẳng biết nấu cơm. Mười ngón tay lúc nào mềm mại và thon thả, y như bàn tay ngọc ngà của cô tiểu thư đài các.

Đẹp người đẹp nết, chưa hết tuổi học trò, đã có người đến nói. Vừa đúng mười tám, Em đã xuống vỏ lãi có dán hai chữ song hỷ, để về nhà chồng. Chồng Em chỉ biết yêu, chứ không biết nuông chiều. Cha mẹ chồng chỉ thích dâu giỏi, chứ không ham dâu đẹp. Mà Em chỉ đẹp chứ không giỏi. Em gái của chồng thì không đẹp, nhưng lại rất đanh đá. Thế là Em bắt đầu nếm mùi cay đắng của cuộc đời. Những câu nói bóng gió xa xôi cứ xoáy mãi vào đầu Em. Những lời đay nghiến chua cay cứ chà xát mãi vào vết thương chưa lành của lòng tự ái. Đó là lẽ thường của bể khổ. Nhưng Em không quen chịu đau, nên bây giờ Em thấy đau quá chịu không nổi. Em là con nhà lành không quen chịu mưa nắng, đi nắng là cảm cúng. Em là bông hoa đẹp rung rinh trong phòng khách, nhưng chỉ đẹp trong phòng khách kín gió mà thôi. Em là người có đức, nhưng nhân đức của Em mền xèo. Hiền nhưng không khôn. Khôn nhưng không khéo. Khéo nhưng không bền...Thế là Em phải gục ngã trước một quả đấm không đáng một nửa kí lô. Tiếc thay cho nền giáo dục nhung lụa, chỉ đào tạo được người tốt, chứ không trui luyện được mẫu người can trường. Mà đời người lại là một cuộc chiến đấu không ngừng.

2. Chồng Em là con trai út bảnh trai nhưng không trải đời. Ham chơi chứ không ham lao động. Hôm ấy hai mẹ con nói chuyện với nhau, rồi sau này kể lại cho cả xóm cùng nghe.

- Mày cà nhõng tối ngày, chẳng lo làm ăn gì cả.

- Có việc gì đâu mà làm.

- Mày phải lấy vợ mới biết lo, mới hết cà nhõng.

- Lấy thì lấy.

- Đứa nào cũng được, nhưng phải đẹp và hiền.

- Mày ưng con Thuý không?

- Biết đâu à.

Chồng Em đã bước vào đời sống hôn nhân như thế đó. Y như một trò đùa. Và khi cưới Em về, hai đứa cũng chỉ biết đùa với nhau thôi. Mẹ Em kể: "Đêm hôm trước hai đứa chun vô mùng còn đùa giỡn với nhau, thì sáng hôm sau nó uống thuốc tự vận".

Khi Em vui thì chồng Em mừng. Nhưng khi Em buồn, thì chồng Em chỉ biết thế rồi để đấy, không đủ khả năng để an ủi và giải quyết. Rất nhiều nỗi buồn Em không thể bộc lộ bằng lời nói, vì sợ đụng chạm người trên kẻ dưới. Những lúc ấy Em chỉ nói bằng ánh mắt, bằng cách thở dài não nuột. Người đàn ông không nhanh nhạy thì không thể bắt được tín hiệu ấy. Trước khi quyết định uống thuốc tự vận, vì không thể sống được nữa, Em đã đánh đi rất nhiều tín hiệu khẩn cấp. Nhưng cây ăng-ten của chồng Em quá thấp không bắt được tín hiệu. Em đành chịu chết.

3. Cô em chồng là bạn đồng trang lứa của Em. Cùng làng, cùng xóm nhưng chưa bao giờ thân thiết, vì nhan sắc và nết nha không đồng đều. Em không thèm nhìn xuống. Cô ta chẳng dám nhìn lên. Nay Em làm chị, cô ta càng lép vế. Em có đôi có lứa, còn cô ta thì vẫn vườn không nhà trống. Vợ chồng Em quyến luyến nhau như cái gai chọc mãi vào mắt cô ta.

Dồn nén, ẩn ức, rồi bùng vỡ. Lâu lâu cô ta lại xáng lên đầu Em một câu nói chua lè, khi thì xa xôi bóng gió, khi thì bốp chát nảy lửa.

- Chị dâu ơi, tôi mắc ủi đồ, chị nấu cơm nhá.

Đừng trên sống, dưới khô, tứ bề nhão bét nha!

- Chị dâu ơi, từ ngày chị làm bếp, mẹ chỉ ăn được vài lưng chén, ốm dữ rồi.

- Chị dâu ơi, tôi đi xóm, để đôi uyên hủ rỉ, rù rì, hú hí...xả láng nhá. Hí... Hí...

- Mẹ ơi, sao con heo nhà mình nuôi hoài mà không chịu lớn. Hổng biết có ai ếm bùa không nhỉ?

- Mẹ ơi, tiền con để ở trong cái túi xách này mà sao mất tiêu. Mẹ có lấy không? Chắc nhà mày có ma quá à.

- ............................

Đời Em chưa bao giờ phải cực, chưa bao giờ phải khổ. Bây giờ thì vừa cực, vừa khổ lại vừa nhục. Bản chất hiền lành, Em chẳng biết đối đáp, chỉ biết khóc rấm rứt một mình. Em khóc với chồng, chồng làm thinh. Em khóc với mẹ ruột, mẹ khuyên "Một điều nhịn, chín điều lành". Nói mãi, mẹ biểu "Xin ra riêng". Em năn nỉ chồng, chồng Em gãi đầu gãi tai. Cùng dường. Thế là xong. Em là nạn nhân của nền giáo dục nhung lụa, của người chồng "con nít:, của cô em chồng chằng lửa, và của ai ai nữa? Vô vàn vô số.

65/ CHỊ HAI

Em.

Em đứng trước tấm gương lớn, để nhìn lại mình một lần cuối. Em bỗng giật mình, vì thấy mình còn đẹp quá: đường nét thon thảl da thịt nõn nà. Em thử liếc mắt đưa tình, cười duyên một cái, rồi vội vã ra xe hoa, tiễn cô em út về nhà chồng. Ngồi trên xe. Em mơ màng nghĩ về quá khứ, trải dài gần hai mươi năm đằng đẵng. Kỷ niệm dày như một pho sử.

1.

Em và Hùng cùng thi vào Đại Học Sư Phạm. Em cao một mét bẩy mươi. Hùng cao một mét bảy mươi lăm. Hai đứa nhìn nhau một cái là thấy đỏ mặt liền. Em tự nghĩ Trời sanh ra Hùng để lấy Em làm vợ. Không lấy được Hùng, thì chẳng biết lấy ai bây giờ. Hầu hết nam sinh viên trong Đại Học đều thấp hơn Em năm sáu phân. Em cố tình đi dép cao gót, để tất cả thế giới đàn ông đều sẵn sàng nhường Em cho Hùng, để tất cả thế giới đàn bà đều vui lòng nhường Hùng cho Em. Chẳng ai ganh ghét. Chẳng ai ghen tuông.

Em lấy Hùng. Hùng lấy Em. Không cần suy nghĩ. Không cần cầu nguyện và bàn hỏi. Trời định thế rồi.

2.

Vừa tốt nghiệp Đại Học xong, hai họ định tổ chức lễ đính hôn. Đính hôn xong, bên nhà trai mới đồng ý cho Hùng học giáo lý để làm phép hôn phối theo nghi thức Công giáo. Bên nhà trai nao nức sắm lễ. Vui như Tết. Bên nhà gái nôn nao sơn nhà sơn cửa để đón nhà trai. Nhộn nhịp như đại hội...

Đùng một cái, đại diện nhà trai đến xin ba em đình lại. Hỏi tại sao, thì ông đại diện trả lời: "Nội bộ chưa ổn". Nội bộ nhà trai eối nùi như nồi canh hẹ.

2.1

Bác Hai của Hùng từ ngoài Bắc vào tuyên bố một câu chắc nịch: "Thuyền theo lái, gái theo chồng". Ông yêu cầu con gái phải theo đạo chồng. Đối đế là đạo ai nấy giữ. Ông còn dằn mặt bố của Hùng: "Quyền huynh thế phụ". Bố của Hùng chỉ còn biết gãi tai và hứa giải quyết theo yêu cầu thứ hai là "Đạo ai nấy giữ"

2.2

Bà nội của Hùng ngồi nhai trầu bỏm bẻm. Vừa nghe câu "Đạo ai nấy giữ", bà vội ném bã trầu, lấy tay chùi mép, ngâm nga một câu ca dao giọng chua lè như giấm:

"Amen, lạy Đức Chúa Lời

Có cho bên đạo bên đời lấy nhau?"

2.3

Hùng phân bua với Bác Hai: "Cháu không thèm theo đạo của vợ, nhưng cháu cùng vợ theo đạo của Chúa", "Thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn". Lời nói của Hùng làm Bác Hai nổi giận: "Họ nhà tôm, cứt để đằng đầu". Bà nội đế thêm một câu: "Trứng khôn hơn vịt". Thế là hết! Phe chống phe bênh đều im phắc.

3.

Bác Hai của Hùng rước mẹ về Bắc, linh cảm rằng đại gia tộc họ Lê sắp mất đi một giọt máu: Lê Đức Hùng sẽ không được ghi vào gia phả. Bầu khí căng thẳng chùng xuống. Ba của Em và bố của Hùng lại chén thù, chén tạc, gật gù với nhau như vừa thoát được một món nợ. Hùng và Em vẫn gặp nhau đều đều, vẫn mỉn cười nhìn về tương lai, con nhẹ "Quyền huynh thế phụ", coi thường truyền thống cũ kỹ của đại gia tộc. Lại chuẩn bị một lễ đính hôn, không có mặt của Bác Hai. Lại rộn ràng. Lại nhộn nhịp.

4.

Một tin sét đánh làm mọi người hết hồn hết vía, kêu trời kêu đất.

Trước ngày ăn trầu uống rượu, ba má Em chở nhau đi chợ. Chiếc Honda 50 vừa ra khỏi cổng, đang từ từ trườn xuống lòng đường, thì một chiếc xe đông lạnh, đang ngon trớn, bỗng chồm lên lề cán hai người chết một cách thê thảm...

Xóm giềng đứng đầy nhà. Không ai cầm được nước mắt. Chẳng ai nói lên lời. Hằng trăm người đứng đó để ngậm ngùi nhìn khói nhang mù mịt phủ kín hai cỗ quan tài nằm song song...mờ mờ, ảo ảo. Hằng trăm người đứng đó để quặn đau khi nghe trẻ thơ khóc thét lên một cách tuyệt vọng. Những tiếng gào "Ba ơi", "Má ơi" làm tan nát lòng người. Nỗi đau lớn quá!

5.

Em là Chị Hai, nhưng chỉ biết khóc vật vã. Em không đủ nghị lực để đứng vững. Mọi chuyện đều có người lo. Hùng luôn luôn ở bên Em, vững vàng như cây cổ thụ, sẵn sàng che mát cho Em, sẵn sàng bao bọc cho bốn đứa em của Em. Vết thương còn đó, nhưng được băng bó, chờ ngày mọc da non. Một ánh đèn vừa loé lên ở cuối đường hầm...Trong cõi chết vẫn còn mầm sống. Dưới sa mạc khô cháy vẫn có mạch nước ngầm. Sau ngày đoạn tang, sẽ có đám cưới.

6.

Hôm ấy Em và Hùng tâm sự với nhau rất lâu. Út Tuyết dòm qua kẽ cửa, nước mắt ràng rụa. Nó cảm thấy cô đơn quá chừng. Nhìn lên bàn thờ, cha mẹ chỉ còn là hương khói. Nhìn vào căn buồng của chị Hai, chị Hai chẳng còn là chị của nó nữa. Nó sắp mất chị rồi.

Hùng vừa bước ra khỏi căn buồng của Em, thì Út Tuyết chạy vào, ôm chầm lấy Em gào lên một cách tuyệt vọng.

- Chị Hai ơi, chị đừng đi lấy chồng. Chị làm mẹ của em đi.

- Chị lấy chồng thì em vẫn là em của chị mà.

- Không! Em không cho chị đi lấy chồng. Chị là mẹ của em.

Út Tuyết mới lên năm, chưa biết suy nghĩ, nhưng đã trực cảm được tương lai của mình đen tối, nếu không được Chị Hai dành trọn vẹn tình yêu cho mình. Tiếng khóc của nó làm Em bị sốc. Tình mẫu tử bỗng vùng đứng dậy. Em bồng Út Tuyết lên vỗ về nó và hứa với nó bằng giọng cứng như thép.

- Chị thề với Em là chị không lấy chồng. Chị ở giá để nuôi em. Chịu chưa?

- Chịu liền. Mẹ ơi! Mẹ...

Út Tuyết ôm cứng lấy đầu Em, cười sung sướng, sung sướng vô cùng.

Em quyết liệt từ hôn với Hùng để làm mẹ của Tuyết. Vài năm sau Hùng cưới vợ. Một mình Em tần tảo nuôi bốn đứa em. Ba thằng em trai đều có sự nghiệp riêng. Nghĩ đến ngày Út Tuyết lên xe hoa về nhà chồng. Em cảm thấy cô đơn quá chừng. Em lại nhớ đến Hùng. Trong một phút yếu đuối Em đã gọi điện thoại cho chàng: "Em chỉ có một mình. Anh đến chơi được không?"

Em,

Cú điện thoại ấy là một sai lầm lớn. Nó sẽ phá tanh bành cuộc đời của Hùng. Nó sẽ xé nát toàn bộ vinh dự mà Em đã xây dựng được trong suốt hai mươi năm qua. Em đã can đảm từ hôn với Hùng để làm mẹ của Tuyết, thì nay Em cũng hãy can đảm quên Hùng để mãi mãi giữ lấy hào quang của một cô giáo tuyệt vời.

66/ CÁI TÔI

Em,

Em và tôi cùng lên xe ở Chợ Lớn. Em không biết tôi. Tôi không biết Em. Tôi ngồi ở băng ba. Em đứng xớ rớ như đang chờ ai. Chủ xe hối:

- Em lên ngồi kế bên ông già đó.

Em nhìn tôi tỏ vẻ thất vọng.

- Chị cho em ngồi ở băng trên đi.

- Không được. Băng trên có đủ bốn người rồi. Người ra đi chung nhau mà. Lên lẹ đi, còn chần chừ gì nữa.

Em miễn cưỡng bướ lên, gieo mình xuống ghế cái phịch. Hờn dỗi. Em giận dữ nhét balô xuống gầm băng, lấn sang địa giới của tôi. Tôi thu mình nhỏ lại. EM đùng đùng cởi áo gió. Cùi nhỏ Em gạt bay gọng kính của tôi. Không một lời xin lỗi. Tỉnh bơ, vô y như võ sĩ múa gậy rừng hoang. Tôi làm thinh, ngó ngay phía trước. Cũng tỉnh bơ, cũng vô tư y như người quân tử không thèm chấp nhất bọn tiểu nhân.

Xe lăn bánh. Đèn trong xe phụt tắt. Đèn đường vẫn rực sáng. Em yêu cầu tài xế cho nghe nhạc Trịnh Công Sơn để thương nhớ một nhân tài vừa mới nằm xuống. Em hát tỉ tê theo tiếng ca của Khánh Ly, đang rên rỉ vì cuộc đời mãi mãi chỉ là cát bụi:

Bỗng Em ngó ngang, nhìn trân vào mặt tôi.

- Chú dạy ở trường Đại Học nào vậy?

- Chú dạy ở trường học đại.

- Thoáng nhìn, con đường chú là ông hai lúa. Nhìn gần mới thấy tướng chú sang quá à. Tướng của chú là tướng của giáo sư Đại Học.

- Có lẽ là sang. Chắc chắn là nghèo. Ngày xửa ngày xưa chú có dạy học, nhưng bây giờ thì mất dạy rồi.

- Chú dạy môn gì?

- Chú dạy môn Văn.

- Vậy thì con nhận xét đâu có sai.

- Sai bét. Chú có dạy ở Đại Học bao giờ đâu.

Em xếp đồ gọn lại và ngồi nhích về phía tôi, y như đứa cháu gái ngồi sát bên ông nội, để chờ nghe chuyện cổ tích. Em tựa đầu vào vai tôi. Tin tưởng và trìu mến. Tôi không kể chuyện cổ tích cho Em nghe, nhưng Em kể chuyện về cuộc đời sinh viên.

- Con ở lưu xá. Lưu xá của con toàn là dân miệt ngoài. Tụi con chịu cực giỏi lắm. Mỗi đứa một tháng chỉ tốn ba chục ngàn tiền chợ. Gạo, mắm, chà bông, cà muối...thì cha mẹ gởi vô. Mỗi ngày mỗi đứa góp một ngàn đồng, mua một trăm gam thịt, một bó rau muống, xào lên rồi ăn chung với nhau.

- Còn con thì sao?

- Con á hả! Ăn sáng không thôi cũng hết mười lăm ngàn rồi. Hai bữa cơm và ăn vặt thì chưa tính.

- Con học giỏi không?

- Ở tỉnh nhà, con học cũng có hạng. Nhưng lên thành phố, gặp tụi nó thì con chịu thua.

- Gặp tụi nó thông minh, hay tại tụi nó cần cù?

- Con cũng thông minh chứ bộ. Nhưng phải công nhận là tụi nó cần cù, học chết bỏ.

- Con dám học chết bỏ không?

- Hổng dám đâu. Con gái mà học kiểu đó thì...làm con ve sầu, cho sâu nó dè. Dè rồi thì nó...de.

- Bộ con mót lấy chồng lắm rồi hả?

- Cũng chưa gấp gáp làm gì. Nhưng...cuộc đời cũng phải dó điểm dừng. Học ngày học đêm, học thêm Chúa nhật. Học đến cằn cỗi để có một mảnh bằng. Có bằng rồi lại đôn đoá đi kiếm việc làm. Có việc làm rồi thì lại phải bon chen để có tương lai. Bon chen mãu đến chết vẫn chưa hết bon chen.

- Nói vậy thì sao con không đi tu cho rồi.

- Con có người yêu rồi, đi tu sao được.

Em bộc bạch hết cả tâm lẫn tư của một cô sinh viên con nhà giàu, ăn trắng mặc trơn: yêu thì da diết; học thì không tha thiết; ăn xài thì không tiếc; trau dồi về ngoại hình hơn nội dung; sống với hiện tại hơn là hướng về tương lai; thích hưởng thụ hơn là dâng hiến...

Em,

Em là một tác phẩm được hình thành, được thiết kế do một quá trình đào tạo ngẫu nhiên. Em đã là thế, thì Em sẽ là vậy, không dễ gì thay đổi. Tôi chỉ lắng nghe và không góp ý gì với Em.

Xe tới Cà Mau vào lúc hừng đông sắp ló rạng. Tôi bắt tay giã từ Em vào lúc tranh tối tranh sáng. Tôi trìu mến Em. Em quyến luyến tôi. Chẳng biết Em còn nhớ tôi hay không. Nhưng tôi suy nghĩ rất nhiều về Em.

1.

Cha mẹ ngày xưa ở Năm Căn, nghèo khổ lắm. Vô từng đốn củi chán, thì đi đóng đáy mướn. Đóng đáy chán, thì làm rẫy, trồng bí. Gía bí thì lên xuống theo tình hình an ninh địa phương. Bí thu hoạch về, chất một đống cao như núi, phải bán giá chết cho vựa. Gía chết thì rẻ mạt. Cầm xấp tiền trong tay mà lòng quặn đau như cắt.

Sau mùa xuân 75, cha mẹ Em ra thành nhận công tác. Lý lịch thơm như múi mít. Con đường tiến thân thẳng tắp.

2.

Em ra mắt chào đời vào lúc cha mẹ Em vừa giàu sang, vừa có nhiều tiền, vừa có quyền cao. Em khóc oe oe để chào đời, y như chim hót véo von để chào bình minh.

Ôn lại cảnh nghèo khổ ngày xưa, cha mẹ Em tủi hận đến rơi lệ. Cả hai đều thề với lòng mình là sẽ làm cho Em được sung sướng. Con sung sướng để trả thù cái khổ của cha mẹ. Cha mẹ đã khổ chừng nào, thì con cái sẽ phải sung sướng chừng ấy. Thế là đời của Em trở nên cánh bướm, nhởn nhơ giữa ngàn hoa. Xinh đẹp và sang quý. Quên bẵng kiếp sâu lầm than. Quen hút mật hoa tinh khiết, ghê tởm con sâu gặm lá cây nham nhở.

3.

Em yêu một chàng sinh viên đồng hội đồng thuyền. Cha mẹ chàng cũng nương theo dòng lịch sử mà vươn lên. Cũng giàu sang. Cũng phú qúy. Cũng đang xây dựng tương lai để trả thù quá khứ.

Chàng và nàng vừa học vừa yêu. Yêu sướng hơn học. Yêu dễ như chơi. Học thì khó quá trời...Em và chàng hẹn thành hôn vào cuối năm thứ bốn. Đậu hay không là chuyện nhỏ. Sự nghiệp của cha mẹ là sự nghiệp của con. Chắc như đinh đóng cột. Cả hai cùng nhìn về tương lai, cùng giơ tay vẫy chào.

Nhưng...Em ơi,

Tôi mường tượng thấy cha Em đang dìu Em lên đỉnh núi. Cả hai cùng mỉn cười đón chào bình minh đang ló rạng ở bên kia đại dương. Nhưng tôi lại mường tượng thấy Em đang dắt con của mình đi xuống triền núi. Còn mặt trời thì đang lặn xuống sau lưng Em. Đời phải là một cuộc chiến đấu không ngừng. Hừng đông không phải là của người đi ngủ.

67/ TÌNH ĐỜI

Em,

Em mướn căn nhà bên trái. Tôi mướn căn nhà bên phải. Nhà tôi và nhà Em chỉ cách nhau một tấm vách là buông. Bên nhà tôi có hai linh mục, lúc nào cũng lặng lẽ như hai con sò. Bên nhà Em có hai vợ chồng lúc nào cũng ồn ào như cái chợ nhỏ. Em đi đóng đáy. Vợ Em ngồi bán tạp hoá. Hễ Em về tới nhà là y như có tổ chức nhậu. Cua tôm thì Em xách từ hàng đáy về. Còn rượu thì vợ Em bán sẵn đó: vô cùng vô tận!

Mắt tôi không nhìn thấy vợ chồng Em. Nhưng tai tôi ghi nhận hết mọi sinh hoạt của căn nhà bên ấy. Vui buồn, sướng khổ của Em đều ghi hết vào cuộn băng ký ức của tôi. Em thở phì phì sung sướng, tôi biết. Em ngáy pho pho một cách mãn nguyện, tôi biết. Em bất mãn và chửi thề, tôi biết. Em uống bao nhiều cốc rượu, tôi cũng biết...

Đêm hôm ấy tôi không ngủ được, vì Em nhậu lu bù, nhậu cho tới hai giờ khuya. Khi bạn nhậu ra về, Em đóng cửa, tắt đèn chui vô mùng, nói lè nhè vài câu rồi im lặng tuyệt đối. Tôi đang dỗ giấc ngủ thì bỗng có tiếng chửi thề.

- Đ. M.

- Vừa phải thôi chứ.

- Cự hả. Đụi...đụi.

- Mày đánh chết tao đi!

- Bốp... bốp.

- Mày đánh nữa đi! Đánh nữa đi! Đồ chó đ.

Một lát sau lại có tiếng ngáy pho pho, tiếng thở khò khò. Em ngủ ngon. Còn tôi thì không ngủ được nữa. Mở mắt nhìn vào bóng tối, tôi ngẫm nghĩ về tình đời. Tình đời đen như bóng đêm. Bóng đêm trùm lên cuộc đời của Em.

1. Em từ Trà Vinh xuống. Tứ cố vô thân. Em vô rừng đốn củi mướn cho và Tư Hón. Củi về rồi thì Em cưa, Em bửa, Em bó, rồi đếm cho nghe. Bà Tư nuôi cơm, cho tiền hút thuốc, lâu lâu lại cho vài chục đồng (một chai bia Con Cọp giá 18 đồng). Gần ba mươi tuổi Em mới cưới được vợ. Đám cưới chỉ tốn hai con vịt. Khách khứa chỉ vỏn vẹn một chục. Toàn là bà con bên nhà gái.

Vợ Em từ Cái Chồn lên. Hắn trội hơn Em vì có cha và có mẹ. Nhưng cũng nghèo xơ xác như Em. Cả nhà ba khẩu chỉ có một cái giường và một cái mùng ám khói đen thủi đen thui. Hắn tròn như hột mít, khoẻ như vâm, mỗi tháng ăn hết ba mươi ký gạo. Vô rừng cưa củi, hắn xong xáo còn hơn đàn ông. Cột đước dài năm mét, hắn vác đi te te trên cầu khỉ không tay vịn. Đàn ông lắc đầu, le lưỡi. Họ nói đùa với Em:

- Mày dám mần nó không? Tụi tao không dám rồi đó.

- Rồi. Hiền khô à.

Trong rừng đước bịt bùng và vắng lặng, hai cái xuồng be mười cặp sát vào nhau. Em nhìn hắn. Hắn nhìn Em. Đắm đuối...Hai đứa sáp vô như thế đó. Giản dị vô cùng.

Hai đứa coi nhau như vợ chồng từ hôm ấy.

Năm Căn là khu dồn dân. Dân từ tứ xứ trôi dạt về, không quen thân, không tục lệ, chẳng ai bắt lỗi chuyện ấy. Cứ tiền dâm hậu thú. Thật ra thì chẳng ai hiểu hơn thú là gì. Cứ ăn ở với nhau như cỏ dại. Nếu có chú thím nào phiền trách, thì chịu thú phạt bằng một mâm cơm đơn giản là xong.

2. Sau đám cưới chỉ tốn hai con vịt ấy, hai đứa ra riêng. Tổ uyên ương chỉ là căn chòi tự biên tự diễn. Một ngày vô rừng đốn cây đốn lá và một ngày dựng là xong. Nhà không có cột hàng ba. Bốn bề dừng vách lá. Cửa cái chỉ là tấm liếp hợp bằng lá buông, nhấc ra, đặt vô y như cửa chuồn vịt. Kệ, miễn kín đáo thì thôi. Thằng ăn trộm rình tiền, chứ không rình tình...

Em thôi làm mướn cho bà Tư Hón. Hai vợ chồng tất bật vô rừng đốn củi. Chỉ sáu tháng làm củi, Em sắm được một miệng đáy nhỏ. Sáu tháng sau Em sắm được một miếng đáy lớn. Kinh tế gia đình ổn định. Em ngẩng đầu lên nhìn đời, mỉm cười với đời. Và đời cũng đang thật sự mỉm cười với Em.

3. Đêm hôm ấy, 150 con cá đường nối đuôi nhau chui hết vào miệng đáy của Em. Em trở thành triệu phú trong một đêm ngắn ngủi. Em có số làm giàu, xóm giềng bảo thế. Em đổi đời từ đêm hôm ấy. Tình đời cũng bắt đầu nhuộm đen từ đêm hôm ấy.

Em mướn một căn nhà là ở trong xóm chợ. Vợ Em bán vài món hàng thông dụng như đinh, dây chì, nước mắn, xà bông...họi là tiệm tạp hoá cho oai, chớ vốn liếng chẳng đáng là bao. Có tiền thì vợ Em may sắm và ăn hàng như điên. Ăn và mặc là hai sinh hoạt nổi cộm nhất của hắn. Hắn háu ăn và còn háu "ấy" nữa. Cái thân bồ tượng ấy dường như chẳng bao giờ được no nê về tình dục. Khả năng của Em chỉ cung cấp được một phần ba nhu cầu ấy. Hai phần ba còn lại, hắn phải đi kiếm chỗ khác. Đối tác quan trọng số một là lính. Vì thế hắn vẫn hay ngồi hát tỉ tê một mình "Lính mà em".

Còn Em thì đúng là mẫu người trưởng giả học làm sang, làm sang một cách lố bịch. Mỗi tháng Em ra Cà Mau mướn khách sạn ở chơi một tuần. Đồ ăn thì sang như của bậc đế vương. Nhưng cách thì lại hiện nguyên hình bọn phàm phu tục tử. Ăn xong thì xô chai cốc bát đĩa xuống sàn nghe loảng xoảng cho vui lỗ tai. Em lè nhè tuyên bố với chủ khách sạn: Tao thường bay đàng hoàng. Một triệu đối với tao chỉ là đồ bỏ. Em chơi sang như thế đó!

Em chơi gái ngày cũng như đêm. Thượng vàng hạ cám, điếm sang điếm hèn Em đều kinh qua. Chơi cho biết. Chơi để không ai dám qua mặt.

Thế là: Em ra Cà Mau ăn chả với gái làng chơi; còn vợ Em ở nhà thì anh nem với lính. Chẳng ai rầy ai. Chẳng ai thèm bàn chuyện ghen tương. Huề. Mái ấm chỉ còn là quán trọ. Chuyện vợ chồng chỉ còn là ăn vặt cho đỡ buồn miệng.

Em.

Tôi chẳng biết nói gì với Em. Tất cả đều đã quá muộn. Tôi nhắm mắt lại để khỏi nhìn thấy Em đang rơi xuống vực thẳm. Chỉ còn chờ một bàn tay vô hình vực Em dậy...

68/ TÌNH HUYNH ĐỆ

Em,

Tôi lên xe, ngồi băng giữa. Băng trên có hai người đàn bà cao niên. Một bà giàu, một bà nghèo, nhưng tâm sự với nhau như hai người bạn tâm phúc.

- Bây giờ chế ở với đứa nào?

- Tôi ở với con Út.

- Nó làm ăn đỡ không?

- Nghèo quá!

- Sao chị không ở với con Hai cho đỡ cực?

- Đứa nào cũng là con, nhưng đứa nào nghèo thì mình phải thương hơn. Con Hai nó cho xe xuống rước, nhưng tôi từ chối. Tôi muốn gởi cho tụi nó một thông điệp về tình huynh đệ...

Cái lối ăn nói ấy, cái cách sử dụng từ ngữ ấy làm tôi giật mình. Tôi đứng lên, nhìn kỹ để xác định. Đúng là mẹ Em, một cô giáo dạy môn Văn của cấp ba từ mấy chục năm về trước. Tôi không lên tiếng, lẳng lặng ngồi xuống để nghe mẹ Em "đọc thông điệp".

Mẹ Em nhỏ hơn rôi một nửa con giáp. Tôi quen bà vào cuối thập niên sáu mươi của thế kỷ hai mươi. Bà dạy môn Văn, vì thế giọng nói và cách sử dụng từ ngũa của bà lúc nào cũng nghiêm chỉnh, lúc nào cũng chải chuốt. Bà nói chuyện mà tôi cứ tưởng bà đang giảng bài. Tôi không thích cái tính hơi kênh kiệu ấy của mẹ Em. Nhưng tôi rất kính trọng cái tác phong đạo đức phi thường và nghị lực phi thường của bà. Đức Giêsu là thần tượng của bà. Bà muốn con cái của bà phải yêu thương nhau như Đức Giêsu đã dạy. Ước muốn ấy không thành đạt. Bà ray rứt và tự đay nghiến mình. Bà xổ ra hết lòng dạ cho người bạn cố tri giàu có. Bà diễn lại hết cuộc đời Em.

1.

Vừa tốt nghiệp Đại Học thì Em lên xe hoa về nhà chồng. Chồng Em không giàu, không giỏi, nhưng có địa vị vững chắc. Em không giàu, nhưng rất giỏi và có nhan sắc. Hai đứa hùn hạp làm ăn. Làm kinh tế thì phải nhanh nhạy. Đó là khả năng của Em. Làm kinh tế trong thời chuyển mình, thì địa vị, quyền bính là điều kiện thuận lợi. Đó là khả năng của chồng Em. Thế là vợ chồng Em bốc lên như diều gặp gió. Mẹ Em khoe với bà bạn: Tụi nó làm giàu mau hơn ăn cướp" Mừng cho Em.

2.

Em đón mẹ về chơi. Trong phòng khách sang trọng, hai mẹ con thù thì.

- Hai à, bây giờ giàu có quá rồi. Tiền của nhiều quá ngồi chơi không, ăn suốt đời cũng không hết. Em con đứa nào cũng đủ ăn. Chỉ có con Út, sao nó đận quá. Con có thể giúp nó được không?

- Theo ý mẹ, thì con phải giúp thế nào?

- Con sắm cho vợ chồng nó một cái xuồng tam bản hơi lớn một chút, có mui đàng hoàng, với một cái máy Honda sáu ngựa rưỡi. Chúng nó có thể đi bán hàng bông dài dài trong xã. Mỗi ngày cũng kiếm được dăm chục, đủ sống qua ngày.

- Làm kinh tế kiểu đó là gà què ăn quẩn cối xay.

- Thế con giúp nó một số vốn lớn hơn, để nó mở một tiệm tạp hoá.

- Tung vốn cho nó làm ăn thì từ chết đến bị thương.

- Vốn nhỏ thì con chê là gà què ăn cối xay. Vốn lớn thì con hiểu là từ chết tới bị thương. Vậy con muốn giúp nó cái gì?

- Giúp gì được! Mạnh ai nấy lo. Ai cũng có chân có tay hết.

- Như vậy thì còn là gì chị em?

- Con chỉ lo cho mẹ thôi. Còn chị em thì mạnh ai nấy sống.

3.

Em tha thiết giữ mẹ ở lại. Mẹ Em nhất quyết ôm đồ ra đi. Mẹ Em buồn. Mẹ Em giận. Buồn và giận vì tình chị em lạt như nước ốc. Bà quyết tâm quay gót trở về sống nghèo với con. Út nghèo, vì "Con nào chẳng là con, nhưng con nghèo thì phải thương hơn."

Bà về, nhưng muốn gởi lại cho Em một bài học quan trọng mà bà gọi là thông điệp.

3.1

Ngày xưa gia đình không giàu có, nhưng không đến nỗi thiếu thốn. Chị em yêu thương nhau, đùm bọc nhau, ngủ chung giường, đắp chung chân. Cái bánh nhỏ xíu cũng bẻ làm đôi. Bây giờ chị giàu sang quá chẳng dám đến thăm chị. Chị thăm em, em ngại ngùng chẳng biết lấy gì mà đãi. Em thăm chị, chị tưởng là nó muốn xin xỏ. Cứ thế, ngày tháng trôi qua, chị em thành người dưng nước lã. Mẹ Em nhắc lại lời của Chúa: "Kho tàng của ngươi ở đâu, thì lòng ngươi ở đó". Rõ ranngf là mẹ Em muốn nói rằng bây giờ Em chỉ biết yêu tiền, quên bẵng tình ruột thịt. Mà tình thì quý hơn tiền.

Em,

Em vẫn cứ làm giàu. Nhưng làm giàu để làm giàu, hay là để làm người một cách xứng đáng? Đồng tiền chỉ là phương tiện hữu ích, để gia đình Em có cơm ngon áo đẹp, để con cái Em có điều kiện phát huy mọi khả năng mà Chúa đã ban cho chúng. Cơm của Em đã quá ngon. Áo của Em đã quá đẹp. Con của Em muốn học tới đâu cũng được, muốn đi du lịch trên khắp thế giới, thì tiền vẫn còn dư vô vàn. Bây giờ Em hỗ trợ cho Út dăm cây vàng, thì kho tàng cảu Em vẫn đầy ắp. Dăm cây vàng đối với Em chỉ là tiền lẻ để tiêu vặt, không đáng để mở một quỹ tiết kiệm. Út thì bớt khổ. Mẹ thì sung sướng. Tình chị em thì chan hoà.

Đó là thông điệp một.

3.2

Mẹ Em khẳng định: người giàu có thì khó hạnh phúc. Đó là thông điệp hai. Mẹ Em kể một hơi những câu chuyện người giàu không hạnh phúc.

a) "Hai Sương mới xây một biệt thự sang trọng như dinh Thủ Tướng. Bông kiểng rực rỡ như động thiên thai. Con chó bẹc giê to như ông Hộ Pháp ngồi canh trước cửa, cặp mắt gờm gờm như muốn nuốt sống người ta...Vợ chồng đang sống phây phây, thì đùng một cái, đứa con trau duy nhât đi đua xe, bị xe tải cán nát thây...Cứ nhìn thấy con Sương là tôi muốn rơi nước mắt. Tiều tụy vô cùng"

b) "Vợ chồng thằng Năm Tiếng làm ăn đang bốc lên như diều gặp gió, thì bỗng dưng bỏ bê, không thèm làm ăn nữa. Vợ chồng đầu tắt mặt tối, lội ngược lội xuôi để xây dựng tương lai cho con cái. Đến khi có tương lai là một đống vàng, thì cả hai thằng con trai đều phải chui vào trung tâm cai nghiện. Cụt hứng đến tuyệt vọng".

c) "Cặp vợ chồng Nguyên - Tuyền hồi còn nghèo thì thương nhau như keo dán gỗ. Đến khi có bạc tỉ, thì ông ăn chả, bà ăn nem. Gia đình nát như tương."

Em,

Hãy nghiệm lại bấy nhiều lời của mẹ. Tân huyết đấy. Thông điệp thật ấy.

het