Điều gì xảy ra khi chúng ta chết?

Là nhân viên tại Trung tâm y khoa Weill Cornell của thành phố New York (Mỹ), tiến sĩ Sam Parnia là một trong các chuyên viên hàng đầu thế giới trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học liên quan đến cái chết.

Tuần qua, Parnia và các đồng nghiệp thuộc dự án ý thức con người (human consciousness project) đã công bố đột phá quan trọng đầu tiên của họ: phát hiện về mặt sinh học những gì diễn ra khi con người trải qua tình trạng thoát xác (out-of-body).

Đây là công trình hợp tác của 25 trung tâm y khoa chính tại châu Âu, Canada và Mỹ qua phỏng vấn 1.500 người hồi sinh sau khi bị ngưng tim. Trích đoạn:

Time: Khi kiểm tra lời tự công bố của một người cho rằng họ đã trải qua tình trạng gần chết (near-death experience), ông đã dùng phương pháp nào?

Parnia: Khi tim ngưng đập, máu sẽ không đưa lên não và não sẽ ngưng hoạt động. Đây là những gì diễn ra trong khoảng 10 giây ở người gần chết. Nhưng có 10-20% người gặp tình trạng này đã sống lại (tỉnh thức), có thể sau vài phút từ khi gần chết hoặc đến hơn một giờ. Câu hỏi còn lại: họ đã gần chết thật sự hay chỉ là tưởng tượng?

Vì vậy, cách duy nhất trả lời câu hỏi này là phải có kiểm chứng bằng những hình ảnh họ nhìn thấy hay âm thanh họ nghe được trong khi gần chết. Những ai được cho rằng đã chết nhưng vẫn nhìn thấy ảnh trên trần, hay nghe thấy âm thanh tức ý thức của họ vẫn tiếp tục cho dù não không làm việc. Họ thuộc số người gần chết.

* Dự án này liên hệ đến nhận thức xã hội về cái chết như thế nào?

- Con người thường có khái niệm về cái chết như một khoảnh khắc, hoặc chết hoặc sống chứ không thể có cả hai. Và đó là định nghĩa xã hội của chúng ta về cái chết. Nhưng định nghĩa của bệnh viện chết là khi trái tim đã ngừng đập, phổi ngưng làm việc và hệ quả là não ngưng hoạt động. Khi bác sĩ chiếu ánh đèn vào con ngươi của người chết, nó sẽ không phản xạ.

Phản xạ mắt được điều khiển bởi cuống não và đó là điềm báo chúng ta còn sống. Nếu con ngươi không phản xạ có nghĩa não không làm việc. Khi ấy, bác sĩ có thể gọi y tá vào và chứng nhận bệnh nhân đã chết. Cách nay 50 năm, không ai có thể sống lại sau khi rơi vào tình trạng này.

* Bằng cách nào công nghệ mới thách thức khái niệm "cái chết xảy ra trong khoảnh khắc"?

- Hiện nay chúng ta đã có những công nghệ mới tiên tiến đến mức có thể làm hồi sinh một người. Trong thực tế, có những loại thuốc (và chúng có thể được tung ra bán trong tương lai gần) đã được phát triển với khả năng làm chậm tiến trình tổn thương tế bào não và cả cái chết.

Hãy tưởng tượng chúng ta đang ở thời điểm mười năm nữa, khi bác sĩ cho bệnh nhân có trái tim đã ngừng đập loại thuốc kỳ lạ này và cái chết đáng ra sẽ đến sau một giờ lại triển hạn thêm hai ngày nữa. Khi những loại thuốc như vậy được hoàn thiện, chắc chắn sẽ có nhiều câu hỏi về đạo đức được đặt ra trong việc sử dụng nó.

* Nhưng điều gì sẽ xảy ra với con người trong tình trạng cận kề cái chết, cả những gì sẽ tiếp diễn sau đó?

- Vì thiếu sự lưu thông máu, các tế bào sẽ có những ứng phó điên cuồng để duy trì sự sống. Trong khoảng năm phút hay gần như thế, chúng sẽ bị tổn thương hoặc thay đổi. Sau khoảng một giờ, tổn thương sẽ lớn đến nỗi thậm chí nếu tim có khởi động trở lại và bơm máu thì tế bào cũng không thể sống lại, vì chúng đã thay đổi quá nhiều. Các tế bào tiếp tục thay đổi để trong vòng hai ngày nữa thi thể bắt đầu phân hủy. Vì vậy cái chết không phải là một khoảnh khắc, mà là cả một tiến trình từ lúc tim bắt đầu ngừng đập đến tột đỉnh là phần thân xác mất đi khi toàn bộ tế bào đã phân hủy hoàn toàn.

Tuy nhiên, tối hậu của vấn đề là gì? Cái gì đang xảy ra trong tư tưởng và ý thức của con người trong khi đang chết? Tư tưởng và ý thức ngưng ngay khi trái tim ngừng đập hoặc chỉ sau hai giây, hai phút? Dù chúng ta đã biết các tế bào thay đổi liên tục vào lúc đó nhưng nó sẽ ngừng thay đổi sau mười phút, nửa giờ hay một giờ thì chưa biết chính xác được.

* Cuộc phỏng vấn đầu tiên của ông với những người cho rằng mình đã trải qua tình trạng gần chết để lại ấn tượng gì?

- Chúng tôi có khoảng 500 trường hợp đã phỏng vấn từ khi bắt đầu cuộc nghiên cứu cách nay mười năm. Đó là sự đồng nhất của những trải nghiệm gần chết với những mô tả sát thực tế. Các bác sĩ và y tá nghe bệnh nhân kể lại trải nghiệm của họ đã không thể giải thích được vấn đề. Một số trường hợp đặc biệt và đáng tin nhất tôi đã đưa vào cuốn sách Điều gì xảy ra sau khi chúng ta chết (What happens when we die?).

Tôi muốn người đọc nhìn vấn đề qua hai góc độ: góc bệnh nhân và góc bác sĩ, cũng như cách bác sĩ phản ứng trước một bệnh nhân sống lại và kể cho họ nghe những gì vừa trải qua. Một bác sĩ khoa tim mạch giấu nhẹm một trường hợp vì ông không thể giải thích nổi tại sao bệnh nhân tả lại chính xác những gì ông nói và làm khi tim anh ta đã ngừng đập.

http://cuocsongviet.com.vn/index.asp?act=detail&mabv=10547&/Dieu-gi-xay-ra-khi-chung-ta-chet.csv