Câu 4: Các giải pháp chủ yếu được sử dụng để quy hoạch mặt bằng chung xí nghiệp công nghiệp. Ưu, nhược điểm và phạm vi ứng dụng.

       Thiết kế mặt bằng chung các xí nghiệp công nghiệp thực chất là quy hoạch không gian mặt bằng cảu quần thể công trình trong xí nghiệp, hay là cách sắp xếp nhà và công trình sản xuất trên khu đất xây dựng xí nghiệp theo một dây chuyền sản xuất nhất định.

       Khi thiết kế mặt bằng chung xí nghiệp cần căn cứ vào dây chuyền công nghệ, tính chất và đặc điểm sản xuất; số lượng và đặc điểm nhà, công trình; khối lượng và phương thức vận chuyển; hình dáng, đặc điểm và diện tích khu đất xây dựng, … mà lựa chọn giải pháp quy hoạch cho hợp lý.

       Trong thực tế có rất nhiều giải pháp quy hoạch tổng mặt bằng xí nghiệp khác nhau nhưng có 5 giải pháp chủ yếu sau:

* Quy hoạch theo kiểu ô cờ:

       -  Đặc trưng bởi khu đất xây dựng xí nghiệp được phân chia thành các dải đất ngang hoặc dọc tạo thành các ô đất theo lưới modun của 6 hoặc 12m và được giới hạn bằng các đường giao thông. Trên mỗi ô đất có thể bố trí một hoặc vài công trình,

       - Được ứng dụng rộng rãi do tính rõ ràng, chặt chẽ, trật tự và hợp lý.

       - Được áp dụng cho các xí nghiệp có quy mô diện tích lớn hoặc trung bình, có nhiều công trình, yêu cầu vận chuyển bằng đường sắt, ô tô đến từng công trình, dây chuyền công nghệ phức tạp.

       - Dễ gây cảm giác khô khan trong tổ hợp không gian - mặt bằng và kiến trúc.

* Quy hoach kiểu hợp khối – liên tục:

       - Được áp dụng cho các xí nghiệp được hợp khối ở mức độ cao, hầu hết các nhà sản xuất được hợp khối trong một nhà rất lớn và một số nhỏ công trình phụ không thể đưa vào toà nhà chính.

       - Đặc trưng chủ yếu của giải pháp này là khu đất xí nghiệp không bị chia nhỏ thành các ô đất.

       - Hiệu quả về tiết kiệm đất, tổng thể gọn, đường giao thông và đường ống kỹ thuật được rút ngắn, việc liên hệ trong sản xuất và trong sinh hoạt thuận lợi.

* Quy hoạch theo kiểu đơn nguyên:

       -  Đặc trưng cho các xí nghiệp mà các nhà sản xuất được hình thành từ các đơn nguyên xây dựng điển hình có số tầng khác nhau.

       - Số lượng các đơn nguyên phụ thuộc vào dây chuyền sản xuất, yêu cầu phát triển trong tương lai.

       - Hay gặp trong các ngành công nghiệp điện tử, cơ khí chính xác, một số ngành công nghiệp nhẹ khác.

       - Ưu điểm phù hợp yêu cầu công nghiệp hoá xây dựng, xây dựng nhanh, dễ dàng đáp ứng yêu cầu mở rộng và phát triển trong tương lai.

                 * Quy hoạch theo kiểu chu vi:

       - Đặc trưng là các toà nhà và công trình được bố trí theo chu vi khu đất tạo thành các sân trong.

       - Áp dụng cho các xí nghiệp xây dựng trong các ô phố thuộc khu dân cư.

       - Các toà nhà, công trình, thiết bị kỹ thuật, ... có thể được bố trí theo chu vi khu đất sát chỉ giới cho phép xây dựng hoặc lùi vào một khoảng theo yêu cầu của sản xuất hay theo yêu cầu tổ chức không gian kiến trúc và cảnh quan xung quanh. Khu đất còn lại ở giữa có thể bố trí thêm công trình khác hoặc tổ chức khu nghỉ ngơi, vườn hoa cây cảnh.

       - Ưu điểm tạo nên bộ mặt kiến trúc đẹp cho các mặt phố. Tuy nhiên, khó thoả mãn yêu cầu của dây chuyền công nghệ và vệ sinh công nghiệp.

* Quy hoạch theo kiểu bố cục tự do:

       - Do đặc điểm, vị trí khu đất xây dựng, đặc điểm và yêu cầu công nghệ, do yêu cầu của xây dựng đô thị.... tổng mặt bằng của xí nghiệp có thể được bố cục theo kiểu tự do theo đúng nghĩa của nó hoặc trên cơ sở của các đơn nguyên nhà được tổ hợp lại.

       - Hình khối kiến trúc quần thể nhà máy sẽ rất phong phú, tổng mặt bằng sinh động, dễ dàng hài hoà với cảnh quan xung quanh.

       - Thường gặp trong các ngành công nghiệp điện tử, cơ khí nhẹ, thực phẩm....