CÂU 15: XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ XHCN

*Quan niệm của chủ nghĩa Mác Lênin về dân chủ:

Từ thực tiễn lịch sử ra đời và phát triển của dân chủ, chủ nghĩa Mac-Lenin đã nêu ra những quan niệm cơ bản về dân chủ như sau:

-Thứ nhất, dân chủ là một nhu cầu khách quan của nhân dân lao động, dân chủ là quyền lực của nhân dân (hay dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân)

-Thứ hai, dân chủ với tư cách là phạm trù chính trị gắn liền vơi một kiểu nhà nước và một giai cấp cầm quyền. Trong các xã hội có giai cấp đối kháng việc thực hiện dân chủ cho những tập đoàn người này đã loại trừ hay hạn chế dân chủ của tập đoàn người khác. Mỗi chế độ dân chủ gắn với nhà nước đều mang bản chất của giai cấp thống trị

-Thứ ba, dân chủ còn được hiểu với tư cách là một hệ giá trị phản ánh trình độ phát triển cá nhân và cộng đồng xã hội trong quá trình giải phóng xã hội, chống áp bức boc lột và nô dịch để tiến tới tự do, bình đẳng

*Quan niêm về nền dân chủ:

Nền dân chủ hay chế độ dân chủ là hình thái dân chủ gắn với bản chất, tính chất của Nhà nước, là trạng thái xác định trong những điều kiện lịch sử cụ thể của XH có giai cấp. Nền dân chủ do GC thống trị đặt ra đc thể chế hóa bằng pháp luật. Nền dân chủ luôn luôn gắn liền với nhà nước như là cơ chế để thực thi dân chủ và mang bản chất GC của GC thống trị

Những đặc trưng cơ bản của nền dân chủ XHCN

-Nền dân chủ XHCN mang bản chất gc công nhân điều đó được thể hiện ở những điểm sau:

+)Dân chủ với tuyệt đại đa số nhân dân lao động nhưng ko dân chủ với kẻ thù và những kẻ chống lại pháp luật XHCN

+)Nền dân chủ XHCN đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân lao động trên tất cả các lĩnh vực của đời sống XH, KT, CT....

+)Nền dân chủ XHCN gắn liền với kỉ luật, kỷ cương, quyền lợi gắn liền với nghĩa vụ, trách nhiệm của công dân

-Nền dân chủ XHCN có cơ sở KH là chế độ công hữu về tư liệu sx chủ yếu được quyền lực của nhân dân nền dân chủ XHCN mới đc đảm bảo (trên cơ sở chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu) lao động trên tất cả các lĩnh vực đời sống.

-Trên cơ sở sự kết hợp hài hòa lợi ích của của cá nhân, lợi ích tập thể với lợi ích của toàn xã hội nền dân chủ XHCN có sức động viên thu hút mọi tiềm năng sáng tạo, tính tích cự của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng XH mới

*Tính tất yếu của việc xây dựng nên văn hóa XHCN

Tính tất yếu của việc xây dựng nền văn hóa XHCN xuất từ phát từ những căn cứ sau đây:

Tính triệt để, toàn diện của cách mạng XHCN đòi hỏi phải thay đổi phương thức sx tinh thần, làm cho phương thức sx tinh thần phù hợp với phương thức sx mới của XH XHCN

Tồn tại XH quyết định ý thức xã hôi, phương thức sản xuất vật chất quyết định phương thức sx tinh thần, do đó, khi phương thức sx cũ, phương thức sx TBCN bị xóa xóa bỏ, phương thức sx mới XHCN ra đời thì việc xây dựng nền văn hóa mới XHCN cũng đồng thời diễn ra nhằm thay đổi bản chất ý thức XH, xây dựng ý thức xã hội mới phù hơp với sự thay đổi về chất đã tạo ra với việc xác lập quyền lực kinh tế và quyền lực chính trị của giai cấp CN và Nhân dân lao động

Xây dựng nền văn hóa XHCN là tất yếu trong quá trình cải tạo tâm lý, ý thức và đời sống tinh thần của chế độ cũ để lại nhằm giải phóng nhân dân lao động thoát khỏi ảnh hưởng tư tưởng, ý thức của XH cũ lạc hậu. Mặt khác, xây dựng nền văn hóa XHCN còn là một yêu cầu bức thiếu trong việc đưa quần chúng nhân dân thực sự trở thành chủ thể sx và tiêu dùng, sáng tạo và hưởng thụ văn hóa tinh thần. Đó là một nhiệm vụ cơ bản, phức tạp, lâu dài của quá trình xây dựng nền văn hóa mới XHCN. Về thực chất, đây cũng chính là cuộc đấu tranh giai cấp trên lĩnh vực văn hóa, đấu tranh giữa hai hệ tư tưởng tư sản và hệ tư tưởng vô sản trong quá trình phát triển XH

Xây dựng nền văn hóa XHCN là tất yếu trong quá trình nâng cao trình độ văn hóa cho quần chúng nhân dân lao động, khắc phục tình trạng thiếu hụt văn hóa. Đây là điều kiện cần thiết để để đông đảo nhân dân lao động chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu, nâng cao trình độ và nhu cầu văn hóa của quần chúng. Trong quá trình chỉ đạo thực hiện xây dựng CNXH hiện thực ở Nga, Lenin chỉ ra ba kẻ thù của CNXH, đó là bệnh kiêu ngạo cộng sản, nạn mù chữa, nạn hối lội văn hóa, phải nâng cao trình độ văn hóa của quần chúng nhân dân thì mới có thể chiến thắng được những kẻ thù đó một cách căn bản.

Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa là tất yếu xuất phát từ yêu cầu khách quan: văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của quá trình xây dựng, chủ nghĩa xã hội

Xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội trong xã hội XHCN phải nhằm mục tiêu văn hóa, vì một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vì sự phát triển tự do, toàn diện của con người. Điều đó cho thấy văn hóa là kết quả của nền kinh tế XHCN, nhưng đồng thời các nhân tố văn hóa khác cũng luôn luôn gắn bó với đời sống kinh tế-xã hội và trở thành động lực của sự phát triển KT-XH.