Tôi muốn viết hẳn một chương riêng về sức mạnh của trí tưởng tượng và ảnh hưởng của nó tới đời sống của chúng ta. Nhưng nghĩ lại, tôi đã viết thay vào đó một truyện ngắn về nhà thơ Andersen. Tôi nghĩ rằng truyện ngắn

này có thể thay thế cho chương sách và hơn nữa, nó có thể làm ta hình dung rõ ràng trí tưởng tượng hơn là những câu chuyện chung chung về đề tài này.

Trong cái khách sạn bẩn thỉu và cũkỹnày của thành Venezia không sao bớiđâu ra mực. Màở đây người ta cần quái gìđến mực kia chứ.Đểviết những bản thanh toán quá giá cho khách trọ chăng?

Thật ra, khi Andersen mớiđến khách sạn này thì mực trong cái lọbằng thiếc cũng vẫn còn lại một ít. Chàng dùng mựcấy viết một câu chuyện cổtích. Nhưng câu chuyện mỗi lúc một nhợt nhạt trông thấy bởi Andersenđã mấy lần phải pha thêm nước lã vào. Thếlà chàng không viết hết được câu chuyện - đoạn kết vui vẻ của nó vẫn còn nằm ở đáy lọ.

Andersen tủm tỉm cười vàđịnh bụng sẽ đặt tên cho câu chuyện cổtích sau là "Câu chuyện còn nằm dưới đáy bình mực cạn".

Chàng yêu mến Venezia và đặt tên cho nó là "bông sen úa".

Nhữngđám mâyđen, thấp, cuồn cuộn trên mặt biển mùa thu. Trong những sôngđào róc rách một thứnước hôi hám. Gió lạnh thổi trên những ngã ba, ngã tư đường phố. Nhưng khi mặt trời vừa ló ra thì màu đá hồngđã trồi lên từdướiđám rêu xanh và sau khung cửa sổ, cảthành phốhiện ra nhưmột bức tranh của Canaletto, nhà danh họa già thành Venezia.

Thực vậy, Venezia có hơi buồn nhưng thật làđẹp. Nhưngđãđến lúc phải xa nó để đi tới những thành phố khác.

Vì thếmà Andersenđã chẳng luyến tiếc bao nhiêu khi bảo tay bồi

phòng đi mua vé cho chuyến xe đêm sang Verona.

Tay bồi phòng thật xứng với cái khách sạn.Đó là một anh chàng lười biếng, lúc nào cũng ngà ngà say, hayăn cắp vặt nhưng có gương mặt hồn nhiên, cởi mở. Y chưa hềdọn phòng cho Andersen lần nào,đến nỗi có việc quét cái sàn đá thôi y cũng chẳng làm.

Từnhững màn nhungđỏthắmởcửa, mối bay ra trông giống như đàn ong vàng óng. Muốn rửa mặt phải dùng cái chậu sứrạn có hình những cô gái vú nở đang tắm. Câyđèn dầuđã gãy. Thay vàođó người tađặt trên bàn một chân nến nặng nềbằng bạc trên có một mẩu nến dở, thứ nến làm bằng mỡlợn. Có dễtừthời Titian câyđèn chưa hề được lau rửa.

Từdưới tầng thứnhất, nơi có quán rượu rẻtiền, bốc lên nồng nặc mùi thịt cừu rán và mùi tỏi. Những cô gái trẻbận áo lót nhung xơxác buộc lỏng lẻo bằng những dảiđãđứt, suốt ngày cười oang oang và gây lộn với nhau.

Đôi khi họ đánh nhau, giằng kéo nhau, túm lấy tóc nhau. Có những lần Andersenđi ngangđámđánh nhau, chàng dừng lại và thán phục nhìn những mái tóc rối tung, những gương mặtđỏgay vì tức giận và những con mắt long lanh khao khát trả thù.

Nhưngđáng yêu hơn cảtất nhiên vẫn là những giọt nước mắt tức giận trào ra và chảy trên gò má như những hạt kim cương.

Khi thấy chàng, các cô gái dịuđi, ngượng ngùng trước ông khách gầy còm và lịch sựcó cái mũi thanh tú. Họtưởng chàng là một người làm trò quỷthuật vừa ghé quađây, mặc dầu họgọi chàng là "signor thi sĩ" với vẻkính nể. Theo hiểu biết của họ, chàng là một nhà thơkỳdị. Chàng sống không hăng say. Chàng không hát theo lục huyền cầm những khúc thuyền ca làm tan nát lòng người và không mê hết ngườiđàn bà này đến ngườiđàn bà khác. Chỉcó mỗi một lần chàng rút lấy bông hồngđỏ thắm vẫn thường càiởkhuyết áo ra tặng cho cô bé rửa bát xấu xí nhất bọn, hơn nữa, còn khập khiễng, lắc lư như một con vịt.

Khi tay bồi phòngđi rồi, Andersen chạy lại cửa sổ, hé mởchiếc rèm nặng nềvà trông thấy y vừađi vừa huýt sáo miệng dọc bờcon sông đào. Khiđi ngang qua chịhàng tôm mặtđỏgay, y liền giơtay ra bóp vú và bị một cái tát váng óc.

Sauđấy yđứng lại rất lâu trên chiếc cầu cong và chăm chú nhổvào cái vỏtrứng rỗng trôi lềnh bềnh dưới chân cầu. Cuối cùng y nhổtrúng và chiếc vỏtrứng chìm lỉm.Đoạn, y lại gần chú béđội chiếc mũdạrách.

Chú béđang câu cá. Y ngồi xuống một bên,đămđăm nhìn chiếc phao và chờ xem có con cá lang thang nào cắn mồi không.

- Trờiơi! - Andersen tuyệt vọng kêu lên - Chảcó lẽmà hôm nay mình sẽ không đi Verona được chỉ vì cái thằng cha đần độn này?

Andersen mởtoang cửa sổ. Tiếng kính cửa rung mạnhđến nỗi tay bồi phòng nghe thấy và ngẩngđầu lên. Andersen giơhai tay lên trời, phẫn nộ lắc lắc hai quả đấm, dọa nạt.

Tay bồi phòng giật chiếc mũcủa thằng bé, hoan hỉgiơmũvẫy Andersen rồi chụp nó lênđâu thằng bé và nhảy cẫng lên, biến mất vào một góc phố.

Andersen phá lên cười. Chàng không tức giận chút nào. Cả đến những chuyện ngộnghĩnh vặt vãnh nhưthếcũng chỉlàm cho thú say mê du lịch trong người chàng mỗi lúc một mạnh thêm.

Du lịch bao giờcũng hứa hẹn nhữngđiều bất ngờ. Ai biết trướcđược khi nào ta sẽbắt gặp cái nhìn hóm hỉnh của một người con gái ngời sáng nơi khóe mắt; khi nào những ngọn tháp của một thành phốkhông quen biết sẽhiện lênở đàng xa, và khi nào ta sẽthấy cột buồm của những con tàu lớn nghiêng ngả ởchân trời! Ta không thểbiết trước vần thơnào sẽ đến với ta trước cảnh bão giông gầm thét trên dãy Alps và giọng ai sẽ ngân nga cho ta, nhưtiếng nhạc ngựađường trường, bài ca vềmột cuộc tình dang dở.

Tay bồi phòng mang tấm vé xe vềnhưng không trảlại tiền thừa. Andersen túm lấy cổy và lịch sựtống y ra hành lang.Ở đó chàngđùa bỡnđập nhẹlên gáy y một cái và tay bồi phòng liền phóng thẳng xuống cái cầu thang ọp ẹp, nhảy cách bậc và hát ầm ĩ.

°

° °

Xe vừa ra khỏi thành Venezia thì trờiđổmưa lâm thâm.Đêm tối hạ xuống đầm lầy.

Tay xà ích than phiền rằng chắc hẳn chính quỷvươngđã bày ra cái chuyện bắt xe chạyđường Venezia - Verona phảiđiđêmđi hôm như thế này.

Hành khách không trảlời. Tay xà ích im lặng rồi giận dữnhổbọt và báo trướcđểhành khách biết rằng ngoài mẩu nến tàn trong cáiđèn bằng sắt tây không còn một cây nến nào đâu đấy.

Không ai chú ýđến chuyệnđó. Y bèn tỏý hoài nghi về đầu óc khách trên xe, cho rằng họkhông còn minh mẫn, và nói thêm rằng Verona là chốn khỉ ho cò gáy, người đứng đắn chẳng ai đến đó làm gì.

Khách đi xe biết y nói tầm bậy, nhưng không ai buồn phản đối.

Trên xe cảthảy có ba người; Andersen, một giáo sĩcó tuổi, vẻcau có, và một thiếu phụmặc áo choàng màu xẫm. Andersen có cảm giác như thiếu phụlúc thì trẻ, lúc thì già, lúc thìđẹp, lúc thì xấu. Tất cảcáiđó là do ánh lửa lập lòe của ngọn nến sắp cháy hết trong đèn gây nên.

- Hay là ta tắt nóđi? - Andersen hỏi - Bây giờcũng chẳng cầnđến nó.

Đến lúc cần lại chẳng có mà thắp.

Giáo sĩ kêu lên:

- Đây là một ý nghĩ không bao giờ có thể có trong đầu một người Ý.

- Tại sao vậy?

- Người Ý không biết phòng hờcái gì hết. Họsực nhớra và kêu laầmĩ khi đã chẳng còn cách nào cứu vãn.

Andersen hỏi:

- Thưa cha, chắc cha không phải là người của cái dân tộc nhẹ dạ ấy?

- Tôi là người Áo! Giáo sĩ giận dữ đáp.

Câu chuyện dứt. Andersen thổi tắt ngọn nến. Một lát sau thiếu phụlên tiếng:

- Ở vùng này của nước Ý đi đêm không đèn mà lại hay cơ đấy.

- Dù sao thì tiếng bánh xe cũng vẫn cứtốcáo có chúng tađangởtrên xe

- giáo sĩphảnđối và nói thêm. -Điđêmđi hôm thếnày, phàm làđàn bà con gái thì phải có người nhà đi hộ tống.

Thiếu phụ trả lời và cười hóm hỉnh:

- Người hộ tống của tôi ngồi kề tôi đó.

Thiếu phụmuốn nói Andersen. Chàng liền trật mũcảmơn người bạn

đồng hành.

Ngọn nến vừa tắt thì tiếngđộng và mùi hương xông lên càng mạnh, nhưthểchúng mừng rỡvìđối thủcủa chúngđã biến mất. Tiếng vó ngựa, tiếng lạo xạo của bánh xe lăn trên sỏi, tiếng nhíp xe cọt kẹt và tiếng mưa vỗlộp bộp vào mui xe nghe càng to. Mùi cỏ ẩmướt và mùi bãi lầy lọt vào qua cửa xe cũng đậm thêm.

- Lạthật! - Andersen nói -ỞÝ, tôiđinh ninh sẽ được thấy mùi rừng bưởi, hóa ra lại gặp cái không khí đất nước phương bắc của tôi.

Thiếu phụ nói:

- Sắp khác rồiđấy, thưa tôn ông! Xeđang lênđồi. Trên kia không khí

ấm hơn.

Ngựa đi bước một. Quả thực xe đang lên một sườn đồi thoai thoải. Nhưngđêm không vì thếmà sáng hơn. Trái lại, trời càng tối vì hai bên

đường kéo dài những hàng du cổthụ. Dưới cành lá lòa xòa của chúng bóng tối càng dàyđặc hơn và im lặng hơn. Chỉhơi nghe tiếng mưa rì rào trên lá.

Andersen hạcửa xuống. Một cành du ngó vào xe. Andersen bứt vài chiếc lá làm kỷ niệm.

Giống nhưnhiều người giàu tưởng tượng, chàng say mê thu lượmđủ mọi thứlặt vặt trong những chuyếnđi. Nhưng những cái lặt vặtấy có mộtđức tính quý báu: chúng làm sống lại dĩvãng, nhắc lại cái trạng thái tâm hồnđã có trong chàngđúng lúc chàng nhặt những mảnh vỡcủa một bức tranh ghép, một chiếc lá du, hay móng sắt bong ra của một con lừa nào đó.

- Đêm rồi!

Andersen tự nhủ.

Lúc này chàng thích bóng tối hơn là ánh sáng mặt trời. Bóng tối cho phép chàngđược yên tĩnh suy nghĩvềmọi thứtrênđời. Và khi chàng suy nghĩchán rồi thì bóng tối lại giúp chàng tưởng tượng rađủmọi chuyện trong đó nhân vật chính là bản thân chàng.

Trong những câu chuyệnấy Andersen bao giờcũng hình dung mình rất đẹp trai, trẻtrung, hoạt bát. Chàng hào hiệp phân phát cho người xung quanh những lời nói làm họsay sưa, những lời mà các nhà phê bìnhđa cảm gọi là "hoa thơ".

Thực ra, chàng rất xấu xí và chàng cũng biết rõđiềuđó. Chàng cao ngổng và nhút nhát. Tay chân chàng lòng thòng nhưtay chân con rối dưới sợi dây treo. Những con rối màởquê chàng trẻcon gọi là "hampenman".

Với nhữngđặc tính nhưthếchàng không hy vọngđược phụnữchú ý. Nhưng khi những người con gáiđi ngang mặt chàng như đi qua một cái cột đèn thì lòng chàng vẫn cứ thấy đau đau.

Andersen thiu thiu ngủ.

Khi chàng mởmắt, vật mà chàng nhìn thấy trước tiên là một ngôi sao lớn màu lá mạ. Nó tỏa sáng ngay sát mặt đất. Đêm chừng đã khuya.

Xeđã dừng lại.Ởbên ngoài có tiếng nói lao xao. Andersen lắng nghe. Tay xà ích đang mà cả với mấy cô gái vừa gọi xe đỗ lại giữa đường.

Giọng các cô gái dịu ngọt và giòn giãđến nỗi cái cuộc mà cảdu dương

ấy giống như một khúc ngâm trong ca kịch cổ.

Tay xà ích không bằng lòng cho họquá giang tới một thịtrấn chắc là rất nhỏbé nàođó với giá họtrả. Mấy cô gái nhao nhao nói rằng họ đã gom hết tiền túi mà họ có và cả ba không còn tiền thêm nữa.

- Thôiđược! - Andersen bảo tay xà ích - Tôi sẽtrảnốt sốtiền thiếu mà anhđã càn rỡ đòi các côấy. Tôi sẽcòn trảthêm nữa nếu nhưanh thôi không ăn nói bất lịch sự với khách và tán dóc.

- Thôiđược, xin mời các mỹnương lên xe. - tay xà ích nói với các cô gái - Hãy cảmơnĐức Mẹ đã run rủi cho các cô gặp cái ông hoàng ngoại quốc

quen ném tiền qua cửa sổnày. Thực ra, chẳng qua ôngấy không muốn xe phải dừng lại vì các cô, thế thôi. Chứ ông ấy báu các cô lắm đấy!

- Giêsu, lạy Chúa tôi! - nhà tu hành rền rĩ.

- Các cô lại ngồi gần tôi cho ấm. - thiếu phụ nói.

Mấy cô gái chuyền nhauđồ đạc, rì rầm bàn tán và lên xe, chào mọi người, bẽn lẽn cảm ơn Andersen, rồi ngồi xuống và im lặng.

Họmang theo lên xe mùi phó mát sữa cừu và mùi bạc hà. Andersen lờ mờtrông thấy lấp lánh những hạt thủy tinh trong nhữngđôi hoa tai rẻ tiền của các cô gái.

Xe đi. Sỏi lại lạo xạo dưới bánh. Các cô gái bắt đầu rì rầm trò chuyện.

- Họmuốn biết tôn ông là ai, có thật là một ông hoàng ngoại quốc không? Hay chỉ là một du khách bình thường?

Thiếu phụlên tiếng và Andersenđoán nàngđang mỉm cười trong bóng tối.

- Tôi là nhà tiên tri - khôngđắnđo, Andersenđáp - Tôi có tài biếtđược tương lai và nhìn rõ trong bóng tối. Nhưng tôi không phải là một tên bịp bợm. Và, nếu nhưtiểu thưmuốn, tôi là một thứông hoàng, có thể nói nhưthế, một ông hoàng nghèoởcái xứsởmà Hamletđã sống ngày xưa.

- Ông làm thếnào trông rõđược trongđêm nhưmực thếnày? - một cô gái ngạc nhiên hỏi.

- Nhưcô chẳng hạn. - Andersen trảlời. - Tôi nhìn thấy cô rõđến nỗi trước vẻ kiều diễm của cô lòng tôi đã phải đắm say.

Chàng nóiđiềuấy và cảm thấy mặt mình lạnh toát. Cái trạng thái mà chàng thường trải qua mỗi lần sáng tác thơhoặc chuyện cổtíchđãđến gần.

Nỗiưu tưnhẹnhàng, những từngữkhông hiểu từ đâuđến, cảm giác bất ngờvềsức mạnh của thơca, vềquyền lực của mìnhđối với trái tim người, tất cả hòa hợp trong trạng thái ấy.

Giống nhưtrong một câu chuyện chàng viết, nắp chiếc rương thần cũ

kỹbỗng bật mởvới một tiếngđộng ròn rã. Trong chiếc rươngấy giấu kín những ý nghĩchưa thốt thành lời và những tình cảm còn ngủyên, tất cảvẻtuyệt kỳcủa tráiđất - tất cảnhững màu những sắc, những âm thanh, những làn gió ngát hương, những chân trời bao la nơi biển cả, tiếng lao xao của rừng, những dằn vặt của tình yêu và tiếng líu lo con trẻ.

Andersen không biết gọi trạng tháiấy là gì. Người thì gọi nó là cảm hứng, người thì gọi là sựhưng phấn, còn người khác thì lại gọi nó là tài xuất khẩu thành chương.

Im lặng một lát, chàng điềm đạm nói:

- Tôi tỉnh giấc và nghe thấy giọng các cô trongđêm. Các cô gái xinhđẹp ơi, nhưthếcũngđủ đểcho tôi quen biết các cô và còn hơn thếnữa,đủ đểcho tôi yêu các cô nhưnhững cô em gái quađường. Tôi nhìn thấy các cô rất rõ.Đây này, thí dụnhưcô, cô con gái có mái tóc sáng và nhẹ. Cô là cô gái hay cười khanh khách và cô yêu hết thảy mọi vậtđến nỗi những con sáo rừng cũng phải xà xuốngđậu trên vai cô khi cô vun xới trong vườn.

Một cô gái lớn tiếng thì thào:

- Ôi, Nicolina, ông ấy nói đằng ấy đấy!

- Cô có một trái tim sôi nổi, cô Nicolinaạ- Andersen vẫnđiềmđạm tiếp.

- Nếu nhưchẳng may có chuyện gì không lành xảy tới với người yêu của cô, cô sẽchẳng hề đắnđo suy nghĩmà vượt qua ngàn dặm núi tuyết và sa mạc để gặp mặt và cứu chàng. Tôi nói có đúng không nào?

Nicolina bối rối, ấp úng:

- Vâng, em sẽ đi thật... Nếu ông đã nghĩ như thế.

- Các cô tên là gì? - Andersen hỏi.

Một cô trong bọn vui vẻ trả lời thay các bạn:

- Chúng em là Nicolina, Maria và Anna.

- Cô Mariaạ, tôi thực không muốn nói vềsắcđẹp của cô. Tôi nói tiếng Ý không thạo. Nhưng từthuởthiếu thời tôiđã nguyện với Nàng Thơrằng tôi sẽ ca tụng sắc đẹp, bất cứ tôi gặp nó nơi nào.

- Lạy chúa tôi! - nhà tu hành nói khẽ- Ông này bịnhệnđộc cắn rồi. Ông ta đã hóa rồ.

- Có những cô gái thực là kiều diễm. Phần nhiều, họlà những người bản tính kínđáo. Họsống với niềmđam mê cháy bỏng trong lòng, không thổlộvới ai. Niềm mê sayấy tưởng chừng nhưtừbên trong tỏa ra làm cho mặt họnóng bừng. Cô là một người nhưthế đấy, cô Mariaạ!

Những phụnữnhưthếthường có sốmệnh kỳlạ. Họ, hoặc là rấtđau khổ, hoặc là rất hạnh phúc.

- Tôn ông đã gặp những người như thế bao giờ chưa? - thiếu phụ hỏi.

- Ngay lúc nàyđây, tôiđã gặp họ- Andersen trảlời - Tôi không phải chỉ nói về cô Maria mà cả về tiểu thư nữa, thưa tiểu thư.

- Tôi mong rằng tôn ông nói thếkhông phải cốt chođêm dài chóng qua - ngườiđàn bà nói, giọng run run -Điều tôn ông vừa nói thật là tàn ácđối với cô gái kiều diễm này.

Và nàng nói thêm, khe khẽ:

- Và cả với tôi nữa.

- Thưa tiểu thư, chưa lúc nào tôi nghiêm chỉnh như lúc này.

- Vậy thì sao? - Maria hỏi. - Liệu em có hạnh phúc hay không?

- Cô muốnởcuộcđời rất nhiều, mặc dầu cô chỉlà một cô gái quê giản dị. Vì thếmà cô không dễ được hưởng hạnh phúcđâu. Nhưng rồi cô sẽ gặp một người xứngđáng với trái tim hayđòi hỏi của cô. Người cô chọn tất nhiên là một người xuất sắc. Có thểngườiđó là họa sĩ, là nhà thơ, là chiến sĩ đấu tranh cho tựdo của nước Ý... Mà cũng có thể đó chỉ là một chàng mụcđồng hay một anh lính thủy, nhưng là người có một tâm hồn lớn. Nói cho cùng, họ cũng chẳng có gì khác nhau.

- Thưa ông, em không nhìn thấy ông, vì thếem cứhỏi mà không thẹn thùng - Maria rụt rè nói. - Biết làm thếnào, nếu ngườiấyđã làm chủtrái tim em rồi. Em mới gặp chàng có vài bận, thậm chí cũng chẳng biết chàng bây giờ ở đâu.

- Cô cứtìmđi! - Andersen nói lớn. - Rồi cô sẽtìm thấy, chàng khắc yêu cô.

Anna vui vẻ nói:

- Maria! Thì đấy chính là cái anh chàng họa sĩ ở Verona chứ ai...

- Im đi! - Maria mắng át. Thiếu phụ nói:

- Verona chẳng phải là một thành phốquá lớnđến nỗi không tìm nổi một người. Cô nhớlấy tên tôi nhé. Tôi là Helena Guiciolli. Tôi hiệnở Verona. Cô cứhỏi nhà tôi thì aiởVerona cũng biết, người ta sẽchỉcho cô. Còn cô Maria, côđến Veronađi. Và sẽ ởcùng tôiđến tận cái ngày hạnh phúc mà ông bạnđường thân mến của chúng tađã tiênđoán cho cô.

Trong bóng tối, Maria tìm bàn tay Helena và áp vào bên má nóng hổi của mình.

Mọi người im lặng. Andersen nhận thấy ngôi sao xanhđã tắt. Nóđã rẽ xuống phía dưới chân trời. Nghĩa là đã quá nửa đêm.

- Kìa, sao ông khôngđoán gì cho em? - Anna, cô gái nhanh mồm nhanh miệng nhất bọn hỏi.

- Cô sẽcó rất nhiều con - Andersen nói quảquyết - Chúng nó sẽxếp thành hàng, nốiđuôi nhau nhận phần sữa. Cô sẽmất rất nhiều thì giờ tắm rửa và chải đầu cho cả lũ. Nhưng chồng cô sẽ giúp cô một tay.

- Có phải là Petro không? - Anna hỏi. - Em báu cái anh chàng béoụcịch

ấy lắm đấy!

- Rồi cô còn mất nhiều thì giờnữađểhôn vài lần trong một ngày những con mắt long lanh của hết thảy những thằng cu, cái đĩ của cô.

- Trongđấtđai của giáo hoàng màđi nói những lời lẽ điên rồnhưthế thì thật là quá quẩn!

Giáo sĩnói bằng giọng bực bội, nhưng không aiđểýđến câu nói của ông ta.

Mấy cô gái lại thì thầm với nhau chuyện gì không rõ. Tiếng cười luôn luôn cắt đứt tiếng xì xào. Cuối cùng Maria nói:

- Thưa ông, bây giờ đến lượt chúng em muốn biết ông là người thếnào. Chúng em thì lại không nhìn được trong bóng tối.

- Tôi là một nhà thơ đi khắpđóđây - Andersen trảlời - Tôi còn trẻ. Tóc tôi rậm, uốn sóng và mặt tôi rám nắng.Đôi mắt xanh của tôi hầu như lúc nào cũng cười, bởi tôi sống không chútưu tưvà lòng chửa yêu ai. Công việc duy nhất của tôi làđem những món quà nhỏtặng người khác và làm những việc lăng nhăng cốt để mọi người được vui.

- Thí dụ những việc gì, thưa tôn ông? - Helena hỏi.

- Biết kểchuyện gì cho tiểu thưngheđây? Mùa hè năm ngoái tôiởnhà một người quen làm nghềkiểm lâmởmiền Jusland. Một hôm tôi dạo chơi trong rừng tới một quãng thưa có rất nhiều nấm. Ngay ngày hôm ấy tôi trởlại cánh rừngấy và giấu dưới mỗi gốc nấm hoặc một cái kẹo bọc giấy bạc, một quảchà là, một bó hoa tí xíu bằng sáp, hoặc một cáiđê khâu và một mẩu băng lụa. Sáng hôm sau tôiđi cùng với cháu gái con ông kiểm lâm vào cánh rừngấy. Cháu bé lên bảy. Thếlà dưới mỗi gốc nấm cháu tìm thấy những vật bé nhỏkỳlạkia. Chỉthiếu có quảchà là.

Chắc hẳn nó bịmột chú quạnàođó thađi mất.Ồ, nếu tiểu thư được trông thấyđôi mắt sáng rực lên vì sung sướng của em bé! Tôi quảquyết với cháu rằng những vật ấy là của những chú quỷ lùn đã giấu ở đấy.

- Ôngđãđánh lừa mộtđứa bé ngây thơ! - giáo sĩphẫn nộ-Đó là một trọng tội.

- Khôngđâu,đó chẳng phải chuyệnđánh lừa. Em bé sẽnhớngày hôm ấy suốtđời. Và tôi xin quảquyết với cha rằng trái tim cháu sẽlâu cằn cỗi hơn trái tim những người khôngđược hưởng chuyện cổtíchấy. Ngoài ra, thưa cha, tôi cũng muốn nóiđểcha biết rằng tôi vốn khôngưa nghe những lời răn dạy mà người ta muốn buộc tôi phải nghe.

Xe dừng lại. Các cô gái ngồi im không nhúc nhích nhưbịbỏbùa. Helena cúi đầu không nói.

Tay xà ích kêu lên:

- Này, các mỹ nương! Tỉnh dậy thôi! Đến nơi rồi. Các cô gái lại thì thào chuyện gì và đứng dậy.

Trong bóng tối Andersen bỗng thấy hai cánh tay khỏe mạnh ôm lấy cổ

chàng và một đôi môi nóng hổi áp vào môi chàng.

- Cảm ơn ông!

Đôi môi nóng hổi ấy thì thầm và Andersen nhận ra giọng nói của Maria.

Nicolina cảmơn chàng và hôn chàng rất nhẹnhàng và âu yếm, tóc cô mơn man trên mặt chàng. Cái hôn của Anna thì kêu và khỏe. Các cô gái nhảy xuốngđất. Xe lại chuyển bánh trên conđường látđá. Andersen nhìn ra ngoài cửa kính. Nhưng chàng chẳng nhìn thấy gì ngoài những ngọn câyđen thẫm in trên nền trờiđang chuyển dần sang màu lục nhạt. Bình minh bắt đầu.

°

° °

Thành phốVerona làm chàng ngạc nhiên vì những tòa nhà tráng lệ. Mặt tiền trang nghiêm của những công trình xây dựng ganhđua với nhau. Sựhòa hợp của kiến trúcđáng lẽphải giúp cho lòng người yên tĩnh, nhưng lòng Andersen lại xáo động.

Tối hômđó Andersenđến giật chuông căn nhà cổkính của Helena trong một phố hẹp dẫn tới pháo đài.

Chính Helena thân ra mởcửa cho chàng. Cái áo nhung xanh bó sát lấy thân, màu xanh của nhung hắt lên mắt nàng làm chođôi mắt trởthành xanh ngắt và đẹp vô tả.

Nàng giơcảhai tayđón chàng, những ngón tay lạnh của nàng nắm chặt lấy bàn tay to lớn của chàng, nàngđi giật lùi kéo chàng vào một gian phòng nhỏ.

- Tôi nhớquá chừng! - nàng nói bình dịvà mỉm cười nhưcó lỗi - Tôiđã cảm thấy thiếu tôn ông rồi.

Andersen tái mặt. Cảngày hômấy chàng chỉnghĩ đến Helena, lòng xáo động âm thầm. Chàng biết rằng mình có thểyêuđếnđau khổmỗi lời nói của ngườiđàn bàấy, yêu từng chiếc lông mi rơi của ngườiđó, từng hạt bụi vương trên tà áo nàng. Chàng hiểuđiềuấy. Và chàng nghĩrằng một mối tình nhưthếnếu cứ đểcho nó bùng lên thì trái tim chàng sẽ không chứa nổi. Nó sẽmang lại biết bao dằn vặt, biết bao niềm vui,

nước mắt và tiếng cười, làm chàng khôngđủsức chịuđựng tất cả những đổi thay và những bất ngờ của tình yêu ấy.

Và biếtđâu, chỉvì mối tình kia mà những chuyện cổtích của chàng, như mộtđàn ong sặc sỡ, sẽchẳng nhạt phai, sẽchẳng bỏchàng bayđiđể không bao giờ trở lại. Lúc ấy phỏng chàng còn giá trị gì?

Dù sao thì rồi tình yêu của chàng cuối cùng cũng sẽchẳngđượcđáp lại. Bao lần chàngđã gặp những chuyện nhưthế. Những ngườiđàn bà như Helena chỉvâng theo những ý thích nhất thời. Một ngàyđáng buồn kia nàng sẽnhận thấy chàng xấu xí. Chính chàng cũng cảm thấy gớm bản thân mình. Luôn luôn chàng cảm thấyởsau lưng những cái nhìn chế giễu. Những lúcấy dángđi của chàng trởnên cứng quèo, chàng vấp ngã và chỉ muốn chui xuống đất.

Chàng tựnhủ: "Tình yêu chỉcó thểvĩnh cửu trong trí tưởng tượng và chỉcó trong tưởng tượng tình yêu mới có thểvĩnh viễn là thơlà mộng. Hình nhưta tưởng tượng ra tình yêu giỏi hơn làđược hưởng nó trong đời thực".

Chính vì thếmà chàngđãđến nhà Helena với ýđịnh cương quyết là gặp nàng xong chàng sẽ đi ngay để không bao giờ gặp lại nữa.

Chàng không dám nói thẳngđiềuấy ra với nàng. Giữa hai ngườiđã có gìđâu. Họchỉmới gặp nhau ngày hôm qua trên một chuyến xe và chưa hề nói với nhau điều gì.

Andersen dừng lại bên cửa phòng. Trong một góc, bức tượngđầu nữ thần Diana bằngđá trắng toát dưới ánh sáng của những câyđèn hình như đang tái nhợt đi vì xúc động trước sắc đẹp của chính mình.

- Aiđã làm cho gương mặt tiểu thưtrởthành bất tửtrong pho tượng Diana kia vậy! - Andersen hỏi.

- Canova đấy!

Helena trảlời và cúi mặt xuống. Hình nhưnàngđãđoánđược tất cả những gì đang xốn xang trong lòng chàng.

- Tôiđếnđâyđểtừbiệt tiểu thư- Andersen lẩm bẩm bằng một giọng trầm trầm - Tôi sắp trốn khỏi Verona.

- Tôi biết tôn ông là ai rồi - Helena nhìn thẳng vào mặt chàng - Tôn ông là Hans Christian Andersen, nhà thơvà người viết truyện cổtích danh tiếng. Nhưng hóa ra trong cuộcđời tôn ông lại là người sợchuyện cổ tích.Đến nỗi tôn ông cũng chẳng cóđủnghịlực và canđảm, thậm chí cho một cuộc tình ngắn ngủi.

Andersen thú nhận:

- Đó là cây thập tự nặng nề của tôi.

- Vậy thì nhà thơphiêu lãng thân yêu của em! - Helena chua chát nói và đặt tay lên vai Andersen - Anh hãy chạyđi. Chạy cho thoát! Chúc cho đôi mắt anh mãi mãi tươi cười.Đừng nghĩgìđến em nữa. Nhưng nếu một ngày kia, tuổi già, nghèo nàn và bệnh tật có làm anhđau khổthì anh chỉcần nhắn cho em một lời, em sẽnhưcô Nicolina nọ, sẽ đi bộ vượt ngàn dặm qua những núi tuyết và những sa mạc khô cằnđểtới an ủi anh.

Nàng gieo mình xuống chiếc ghếbành và lấy tay che kín mặt. Những ngọn nến trên giá nổ lách tách.

Andersen nhìn thấy một giọt nước mắt long lanh rỉqua những ngón tay nhỏ nhắn của Helena rơi xuống vạt áo nhung và lăn đi.

Chàng xô tới, quỳxuống trước mặt nàng, áp mặt vàođôi bàn chânấm áp, khỏe mạnh và dịu dàng của nàng. Helena vẫn nhắm mắt,đưa tay ra ôm lấy đầu chàng, nàng cúi xuống và hôn vào môi chàng.

Giọt nước mắt nóng hổi thứhai rơi xuống mặt chàng. Chàng cảm thấy vị mặn của nó.

- Anh đi đi! - nàng nói khẽ - Xin Nàng Thơ tha mọi tội lỗi cho anh. Chàng đứng dậy, cầm lấy mũ và bước vội ra ngoài.

Chuông chầu đổ hồi trên toàn thành Verona.

Hai người không bao giờgặp nhau nữa, nhưng luôn luôn nghĩ đến nhau.

Có lẽvì thếít lâu trước khi nhắm mắt Andersenđã nói với một nhà văn trẻ:

- Tôiđã trảbằng một giáđắt, có thểnói vô cùngđắt, cho những chuyện cổtích của tôi. Vì những chuyện cổtích, tôiđã chối bỏhạnh phúc mà lẽ ra tôiđược hưởng vàđã bỏlỡmất khoảng thời gian màđáng lẽtrí tưởng tượng, dù cho có mạnh mẽvà hào nhoángđến mấy, cũng phải nhường chỗ cho thực tế.

Bạn hỡi, phải biết cách dùng trí tưởng tượng không phảiđểtạo rađau buồn, mà để mang lại hạnh phúc cho mọi người và cho bản thân mình.