Những câu đối của Đầu Xứ Nguyễn Khắc Nhu (1882 - 1930)

Màu nền
Font chữ
Font size
Chiều cao dòng


Nguyễn Khắc Nhu là người làng Song Khê, cách thành phố Bắc Giang chừng dăm cây số. Hồi thi sát hạch, ông đỗ đầu xứ, nên mọi người thường gọi là Đầu xứ Nhu. Hồi ông làm tổng sư (thầy giáo của một tổng, độ vài ba làng), ông có đôi câu đối rất hay:

Tay chẳng việc quan mà cụ Tổng
Miệng không niệm Phật cũng ông Sư
Ông có lòng yêu nước, chịu ảnh hưởng của phong trào Đông du và Đông Kinh nghĩa thục, từng đi vay tiền, thóc nuôi chiến hữu. Có lần gặp những vị điền chủ keo kiệt, không cho vay, ông cũng vận dụng thành ngữ tục ngữ, xuất khẩu nên đôi câu đối thú vị:

Giật đầu cá vá đầu tôm. quý hồ xong việc
Thắt cổ mèo treo cổ chó, vị tất hơn ai
Nơi ông sinh ra là cái nôi của nhiều làn điệu dân ca và văn học dân gian. Ngay từ nhỏ ông đã từng theo một phương chèo đi khắp miền Bắc Giang, Bắc Ninh, Lạng Sơn. Những làn điệu dân ca đầy chất trí tuệ, nhưng không kém phần lạc quan thấm vào ông từ lúc nào. Chí lớn, hoài bão của ông được thể hiện rõ nét trong thơ. Đây là câu đối treo trên tường lớp học, cùng bản đồ thế giới:

"Bích quải địa dư đồ, Tổ quốc giang sơn hà xứ tại?
Đường tôn nho giáo học, Nam cương tử đệ kiếp tông dư?"
có nghĩa là:

Trên vách treo bản đồ, Tổ quốc non sông đâu đó nhỉ?
Trong nhà tôn nho học, cháu con đất nước nối dòng chăng?
Trong khi vận nước đang lúc khó khăn, nhưng Nguyễn Khắc Nhu vẫn tin tưởng vào tương lai của dân tộc, của con đường đấu tranh cách mạng mình đã lựa chọn. Ngay khi còn dạy học, ông đã cho dán câu đối:

"Thế giới văn minh vô chỉ cảnh
Nhân quần tiến hóa hữu cơ quan"
có nghĩa là:

Văn minh thế giới không dừng bước
Tiến hóa loài người có chốt then".
Nguyễn Khắc Nhu vào Việt Nam Quốc dân đảng, Đêm mồng 9 tháng Hai 1930, nghĩa quân các vùng Yên Bái, Hưng Hóa, Lâm Thao...nổi dậy... Cuộc khởi nghĩa thất bại, Nguyễn Khắc Nhu bị bắt. Để bảo toàn danh tiết, ông đã hy sinh trong tù...Nhân dân vô cùng thương tiếc và cảm phục, một nhà nho đã lập bài vị thờ cùng câu đối được nhân dân khắp nơi truyền tụng:

"Vị dân quyên sinh, vị Quốc quyên sinh, vị đảng nghĩa quyên sinh, thệ bất câu sinh đối thủ tặc
Kỳ tâm bất tử, kỳ danh bất tử, kỳ tinh thần bất tử, quyết tương nhất tử khích đồng bào"
Có nghĩa là:

Vì dân quyên sinh, vì nước quyên sinh, vì đảng nghĩa quyên sinh, thề chẳng tham sinh nhìn giặc nước
Lòng ông không chết, danh ông không chết, tinh thần ông không chết, quyết đem cái chết giục đồng bào

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro