Chương 79


Sau đó hai tiếng, bắt đầu phiên họp Bộ chính trị, Uông Đông Hưng gọi Vương Thế, Hồ Thư Đông và tôi vào phòng khách Hoài Nhân. Ông cũng yêu cầu cả bác sĩ Vương Thế Bình và Biện Thế Cường cùng tới. Chúng tôi im lặng chờ đợi, trong khi bên cạnh đang họp.

Sau đó Diêu Văn Nguyên đi ra.

- Giang Thanh muốn rằng tôi nói chuyện với đồng chí - ông nói và quay về Vương Thế Bình và Biện Thế Cường - Hai đồng chí không liên quan tới cuộc thảo luận ý nguyện của Chủ tịch, nhưng, có thể giúp chúng tôi đánh giá tình hình phức tạp.

- Sức khoẻ của Chủ tịch luôn luôn tốt - Diêu Văn Nguyên mở đầu - Như mọi lần, khi ông thực hiện trách nhiệm xã hội hoặc tiếp khách nước ngoài, sự đưa tin thông báo rằng ông trông còn hoạt bát, mặt mũi ông còn hồng hào và toát lên sự khỏe mạnh. Đó không phải là lời nói trống rỗng - Diêu Văn Nguyên chìa cho chúng tôi bức ảnh chụp chưa lâu về cuộc gặp của Mao với thủ tướng bắc Việt Nam Phạm Văn Đồng - Các đồng chí nhìn vào đây. Các đồng chí thấy cái bắt tay của Chủ tịch vẫn còn mạnh. Ông bị cảm lạnh, và cũng mới thôi. Các đồng chí cho rằng Chủ tịch có vấn đề với phổi và tim. Bằng chứng đâu? Các đồng chí thậm chí nói về một cái gì đấy gọi là duy tim. Đương nhiên, các đồng chí làm điều này chỉ để làm hoảng loạn xã hội. Tôi không nói rằng hành động của các đồng chí có tính chất chính trị, nhưng các đồng chí đang gây ra một xôá loạn chính trị. Các đồng chí cần phải chụ trách nhiệm này.

Bức ảnh Mao và thủ tướng bắc Việt Nam là một tấm hình quảng cáo. Trên đó người ta không thể nhìn thấy được Mao yếu đến mức độ nào.

Tôi không biết liệu Diêu Văn Nguyên có xem buổi truyền hình ấy hay không nữa.

Diêu Văn Nguyên đòi hỏi chúng tôi lời giải thích. Hiểu rằng không thể thuyết phục được ông ta, chúng tôi im lặng.

- Nếu các đồng chí không nói gì, có thể đi - Diêu Văn Nguyên nói - Về quyết định của Bộ chính trị các đồng chí sẽ được thông báo.

Lúc ấy là hai giờ đêm.

Chúng tôi quay lại bể bơi. Không ai trong chúng tôi có thể. Vương Thế run rảy trong sự sợ hãi. Ông đã 64 tuổi già hơn tôi hai chục tuổi và ông cũng đã sống cam chịu nhiều năm bị theo dõi. Ông là đảng viên Quốc Dân đảng và người đứng đầu bệnh viện Bắc Kinh đến năm 1949; khi bắt đầu Cách mạng văn hoá, người ta đánh đập ông nhiều và tống ông đi cải tạo ở nông thôn. Trong thời gian ba năm ở đó người ta bắt Vương Thế làm việc nặng nhọc. Ông sợ rằng người ta lại bắt ông.

Tôi cố gắng động viên ông già.

- Tất cả những gì mà chúng ta đã làm cho Mao, chúng ta đã làm với sự đồng ý của ông ấy.

Mao ốm nặng, nhưng không chết. Ông bảo đảm cho chúng tôi. Và điều chính là hành động của chúng tôi chưa bao giờ làm hại ông cả, chúng tôi nói chung không có mục đính như thế.

Nhưng tôi cũng lo lắng. Không điều trị Mao sẽ luôn luôn yếu đi. Ông cần chúng tôi, còn chúng tôi - lại cần sự che chở của ông. Tôi lo sợ cái điều mà Bộ chính trị có thể làm. Liệu Bộ chính trị có phải là một cơ quan đúng đắn và vô tư hay không.

Lúc 4 giờ, người ta gọi chúng tôi vào phòng Hoài Nhân. Lần này chúng tôi mang theo điện tâm đồ của Mao. Tất cả các bác sĩ, nhìn vào nó, đều có thể hiểu rằng Chủ tịch đâu tim nặng, rằng ông không đủ máu nuôi cơ thể.

Trong lúc chúng tôi chờ đợi, hai ủy viên Bộ chính trị - nguyên soái Diệp Kiếm Anh và phó chủ tịch Lý Tường Nhân lại chỗ chúng tôi. Diệp luôn luôn là con người lịch sự với tôi và gọi tôi khác đi Chúng tôi Lý, vì rằng tôi danh chính ngôn thuận đứng đầu bệnh viện số 305.

- Bộ chính trị trao cho tôi nhiệm vụ nói chuyện với các đồng chí về sức khoẻ của Chủ tịch - ông nói - Bình tĩnh đã. Hãy nói cho rõ rằng, trạng thái của ông ta như thế nào và các đồng chí thấy vấn đề gì.

Tôi kể tất cả từ lúc bệnh mới bắt đầu. Tôi chỉ vào đện tâm đồ, giải thích nó một cách chi tiết và nhấn mạnh tới những thay đổi đặc trưng của đường biểu đồ. Bản thân Diệp Kiếm Anh cũng bị bệnh tim, và ông gần như hiểu tất cả.

- Không nghi ngờ gì nữa, tim Mao không ổn - cuối cùng ông đồng ý - Làm sao nói khác được? Làm sao có thể tuyên bố rằng các bác sĩ đơn giản tưởng tượng ra chẩn đoán?

Diệp Kiếm Anh bắt đầu hỏi về cuộc gặp cuối cùng của Mao, Chu Ân Lai và Giang Thanh, mà trong đó tôi cũng có mặt.

Tôi kể tỷ mỉ tất cả, gồm cả việc chọn Chu Ân Lai, như người thừa kế của mình cho chức vụ chủ tịch tới đây.

Diệp Kiếm Anh tin rằng chúng tôi không mắc sai lầm nào cả.

- Tôi không thấy, vì sao đồng chí lại chịu trách nhiệm, nếu bản thân Chủ tịch từ chối điều trị. Vì thế chẳng phải lo gì cả. Quay về bệnh viện và cố gắng tiếp tục theo dõi công việc. Đồng thời duy trì sẵn sàng thiết bị điều trị. Bắt đầu từ thời điểm này tôi cũng sẽ ở đó. Nếu các đồng chí có một cái gì đó phải đối mặt nói ngay cho tôi biết.

Chúng tôi quyết định đi ăn và ngủ.

Khi tôi tỉnh giấc, đã là ba giờ chiều, Diệp Kiếm Anh đã chờ chúng tôi.

- Bây giờ tôi thực hiện nghĩa vụ của mình đây - Diệp Kiếm Anh nói khi tôi xuất hiện - Chúng ta nói chuyện với nhau trên tinh thần đồng chí. Chủ tịch Lý, đồng chí đã làm việc với Chủ tịch mười trám năm. Tất cả chúng tôi biết đồng chí rất rõ. Đồng chí cần phải làm điều gì mà đồng chí thấy cần. Đừng lo gì về lý do phê bình có thể xảy ra, quả là tất cả chúng tôi xác nhận những sai lầm vô tình. Ai có thể đảm bảo rằng tránh được chúng?

Sau đó ông quay sang Vương Thế:

- Bác sĩ Vương, đồng chí làm việc bác sĩ vài chục năm. Đồng chí đã cứu không chỉ một người. Nhiều bệnh nân của đồng chí còn già hơn Chủ tịch. Liệu đồng chí có thể giúp đỡ Chủ tịch khỏe hơn được không?

Vương ngay lập tức trả lời:

- Nếu Chủ tịch cho phép chúng tôi điều trị ông, thì chúng tôi sẽ chữa ông lành bệnh.

Diệp cửụứi.

- Tốt. Chủ tịch hiện thời chưa muốn điều trị. Ông đang cáu. Nhưng khi tính khí ông thay đổi, ông sẽ cần sự giúp đỡ của các đồng chí.

Diệp Kiếm Anh vào chổ ở của Mao khoảng năm giờ chiều. Cả hai bác sĩ - Vương Thế và Hồ Thư Đông trở về bệnh viện Trung Nam Hải. Tôi ở lại.

Cũng ngay chiều đó Uông Đông Hưng đòi tôi giấy chứng nhận về sức khoẻ Mao.

Nhưng tôi không gặp Chủ tịch từ đêm qua và không có khả năng khám ông ta bây giờ.

Uông đồng ý chờ.

- Đừng vội - Uông động viên tôi - Khác đi là vụ việc có thể đi đến còn tồi tệ hơn đấy.

Uông vắn tắt kể tôi nghe vê cuộc họp Bộ chính trị. Giang Thanh vẫn khăng khăng là những kẻ phản bội vây quanh Chủ tịch, và đòi tiến hành điều tra. Vương Hồng Văn, Trương Xuân Kiều và Diêu Văn Nguyên, ba người cùng phe tin cẩn của Giang Thanh, đã ủng hộ bà ta.

Những người phản đối ồn lên. Uông Đông Hưng không muốn điều tra, nhưng Diệp Kiếm Anh ngăn Uông phát biểu.

Diệp Kiếm Anh đặt lòng bàn tay vào đầu gối tôi vỗ nhẹ để tôi hiểu rằng hãy còn sớm - Uông nói - Lúc ấy thủ tướng Chu Ân Lai kêu gọi tất cả bình tĩnh, nói là nên nhẹ nhàng hơn.

Dù vậy Giang Thanh đã đạt được việc biến cuộc họp Bộ chính trị thành một cái chợ.

- Chủ tịch khỏe mạnh - Giang Thanh nhìn vào Chu - Đồng chí đã bắt Mao chuyển giao chính quyền cho đồng chí.

Các ủy viên Bộ chính trị, không được nghe nội dung cuộc nói chuyện của Mao với Chu Ân Lai và Giang Thanh, chẳng cách nào hiểu vấn đề đầu cua tai nheo ra sao. Diệp Kiếm Anh yêu cầu Chu phát biểu.

- Vì sao các đồng chí cứ sồn sồn lên thế? - Diệp Kiếm Anh nhắc nhở, khi nghe thủ tướng - Xảy ra điều gì đặc biệt và bất bình thường thế?

Diệp Kiếm Anh nói rằng từ ngày hôm nay ông sẽ túc trực ở phòng Mao.

Nhưng Giang Thanh không muốn Diệp Kiếm Anh ở đấy.

- Không ai được phép đến chỗ chủ tịch, nếu bản thân Mao không muốn - bà ta nói.

Khi ấy Uông, trong đỉnh cao của bà ấy, nói rằng sẽ thay Diệp trong việc túc trực. Sức khoẻ Mao làm Uông lo ngại.

- Tôi nghĩ rằng cần phải tiến hành điều trị cho Chủ tịch, bất kể cái gì đi nữa - ông nói - Chúng tôi không thể căng thẳng hơn được nữa.

Khi tôi quay về cung, Mao cũng vừa dậy. Tôi đến chỗ ông. Do suy tim, ông không thể ngủ mà chi ngồi, ông ngã xuống đi văng. Hơi thở ông và như trước đây khò khè và nặng nề.

Mao và còn không muốn người ta điều trị ông, và tôi đi ra. Trong phòng khách tôi chạm trán với Hứa Diệp Phụ. Ông đi tới chỗ Vương Hồng Văn với tập tài liệu của Vương gửi cho Mao.

- Có chuyện hay lắm, bác sĩ Lý ạ - Ông giữ tôi - Giang Thanh đã dẫn cả Trương Ngọc Phượng đến chỗ tôi và thông báo rằng bọn gián điệp vây quanh Mao Chủ tịch. Bà ta ra lệnh chúng tôi phải cảnh giác. Họ trao tôi nhiệm vụ ngủ cạnh buồng của Chủ tịch và quan sát những gì xe.Tôi trả lời rằng, tôi không học nghề y, nên không có lợi ích cho bà ấy. Nhưng khi tôi kể cho Uông Đông Hưng nghe về sự nghi ngờ của Giang Thanh, ông khuyên tôi đừng đến bà ấy.

Chứng phù ở Mao vẫn tiếp diễn. Cổ và trán to lên trông thấy. Bệnh trầm trọng hơn, nhưng như trước đây không có đơn thuốc nào của chúng tôi được ông thực hiện. Trương Ngọc Phượng ở chỗ Mao khá lâu, nhưng thường biến mất lâu. Cô ta đang quan tâm đến việc chuyển bố mẹ và các em từ Muông Đằng Giang về Bắc Kinh.

Qua mười ngày rồi. Mao vẫn không yêu cầu tiếp tục điều trị.

Ngày 1 tháng 2, giữa trưa ông gọi tôi.

- Anh nghĩ thế nào, còn hy vọng gì nữa không?- ông hỏi - Anh vẫn sẵn sàng chữa tôi khỏi bệnh chứ?

- Nếu Chủ tịch cho phép tôi điều trị Chủ tịch, khi đó, tất nhiên, vẫn còn hy vọng - Tôi trả lời, cảm thấy nhẹ người - Tôi sẽ làm tất cả để giúp đỡ Chủ tịch.

Tôi kiểm tra mạch đập của ông, yếu và loạn nhịp.

- Đồng chí sẽ chữa cho tôi như thế nào? - Mao muốn biết

- Việc đầu tiên phải là phải chữa khỏi viêm phổi, đưa tim trở lại đập bình thường và làm một cái gì đó để thoát đám nước dư khỏi cơ thể. Chúng tôi cần phải tiêm, đưa thuốc vào trong cơ thể.

- Lại tiêm!

- Nếu chúng ta không tiêm, thì không thểchữa khỏi viêm phổi, chính nó là nguyên nhân của tất cả các chứng bệnh không - Tôi đề nghị.

- Thôi được - cuối cùng Mao đồng ý - Bắt đầu đi.

Trước lúc này tôi đứng ở vực thẳm thất vọng. Và đột nhiên tôi cảm thấy sung sướng. Năng lượng đã tiếp sức tôi. Tôi tin là tôi chữa Mao lành bệnh.

Một vài tuần lễ dài tôi được thu nhận thêm tin tức vẫn còn giữ bí mật với nhân dân Trung quốc. Lịch sử của đất nước đã sang trang. R. Nixon sắp đến Trung quốc. ông dự kiến đến Trung quốc ngày 21 tháng 2, và Mao muốn gặp ông ta. Tôi vẫn còn ba tuần để cho ông có cơ hội này.

Chúng tôi nhanh chóng bắt tay vào việc.

Xuất xứ chuyến thăm của R. Nixon dẫn đến thay đổi cục diện trên thế giới là cuộc thi bóng bàn tiến hành tháng ba năm 1971 ở Nhật bản. Ngày 14 tháng ba ủy ban thể thao quốc gia bàn xen có nên gửi một đoàn đi thi đấu hay không?. Trong khi Trung quốc và Nhật bản không có quan hệ ngoại giao, và nảy sinh những nguy hiểm có thể xảy ra bạo động chống các vận động viên của chúng ta.

Dù vậy Chu Ân Lai muốn chuyến đi của đội Trung quốc tới Nhật bản và đề nghị sự ủng hộ của Mao.

Chủ tịch đồng ý và vạch đường các vận động viên bóng bàn: họ không được sợ khó khăn, chết chóc. Những kiện tướng cây vợt nhỏ trở thành những nhà thể thao đầu tiên Trung quốc đi nước ngoài kể từ khi bắt đầu Cách mạng văn hoá.

Cuối cuộc thi đấu, các vận động viên Mỹ ngỏ lời muốn thăm Trung quốc. Chu Ân Lai cho rằng tốt nhất là lịch sự từ chối lời yêu cầu này. Mao đã đồng ý với ông, nhưng ngay trong đêm ấy đột nhiên ông bằng giọng ngái ngủ yêu cầu y tá trưởng Ngô Từ Tuấn gọi vụ trưởng vụ lễ tân bộ ngoại giao Vương Hải Dung. Ông cho phép nhanh chóng mời người Mỹ đến Trung quốc.

Lần đầu tiên Trung quốc bày tỏ cho Mỹ tình hữu nghị một cách không mập mờ. Về sau Chu Ân Lai, khi ám chỉ rằng trận đấu bóng bàn có thể có tác dụng đến hoà bình trong tương lai, phát biểu: Một bước nhỏ làm rung động bước lớn.

  Chương 80


Khi mà Mao cuối cùng đồng ý điều trị, tôi kéo thêm cả Vương Thế, Hồ Thư Đông. Sau lời buộc tội gián điệp tôi chẳng muốn làm việc một mình.. Nếu với Mao một cái gì đó xảy ra, trách nhiệm được chia xẻ. Thiểm Đĩnh Giang phải là chở các thiết bị cấp cứu từ bệnh viện Trung Nam Hải.

Tôi kiểm tra Mao về dị ứng kháng sinh mà chúng tôi chuẩn bị tiêm, và khi kết quả thử tỏ ra âm tính, y tá Ngô Từ Tuấn tiêm phát đầu tiên.

Hai mươi phút sau Mao bắt đầu ho. Ông rất yếu, đờm dãi chặn cuống học ông, đột nhiên ông khsẵn sàng khè, bị sốc. Chủ tịch đã chết.

Chúng tôi đỡ Mao ngồi đậy. Nhưng thiết bị điều trị vẫn chưa có.

Mười phút trôi qua. Tôi lao tới bệnh viện. Té ra là Thiểm Đĩnh Giang còn chờ xe microbus chở hàng. Chúng tôi vơ vội thiết bị và chạy về Mao. Ông vẫn nằm bất tỉnh.

Thiểm Đĩnh Giang lắp ống hút làm sạch họng Mao. Đồng thời qua mặt nạ truyền ôxy cho ông.

Sau nháy mắt Mao mở mắt và vứt mặt nạ.

- Các anh làm cái gì thế hả? - ông hỏi.

- Chủ tịch cảm thấy thế nào ạ?

Mao kể rằng ông cảm thấy ông dường như ông thiếp đi. Sau đó, khi nhìn thấy dây truyền máu ở tay mình, ông định rút nó.

Tôi ngăn ông.

- Tốt nhất là Chủ tịch đừng động đến nó. Thiếu nó chúng tôi không thể truyền thuốc trực tiếp vào máu.

- Sao ở đây một đống người thế này? - Mao cằn nhằn - Tôi không cần nhiều người đến thế.

Những người chẳng liên quan gì đến y học, xông vào phòng làm rối nhặng lên đã vội vã đi ra.

Cơn sốc lúc bấy giờ là dấu hiệu nguy ngập nhất trong các cơn bệnh trước đây.

Chu Ân Lai, khi biết Mao bị ngất, cực kỳ hoảng. Nhưng khi ông phóng đến chỗ chúng tôi, Mao đã tỉnh lại.

Chu thì thầm với Trương Ngọc Phượng, sau đó yêu cầu Vương Thế, Hồ Thư Đông và tôi giải thích chuyện gì xảy ra.

- Trương Ngọc Phượng cho rằng cú sốc là do phản ứng thuốc kháng sinh - Chu trách mắng chúng tôi.

Thiểm Đĩnh Giang bực tức:

- Đó không phải là phản ứng mũi tiêm. Chủ tịch bắt đầu thở được ngay lúc đờm được lấy ra.. Sau đó ông ngay lập tức trở lại bình thường.

Chu Ân Lai chấp nhận lời giải thích, nhưng cũng như trước đây yêu cầu bản báo cáo chi tiết nhất.

Ông không thể hiểu vì sao Thiểm Đĩnh Giang, người đảm nhận thiết bị cấp cứu, lại không có mặt tai chỗ khi bắt đầu có sự cố.

Tôi giải thích rằng Mao cho phép bên cạnh ông ta chỉ có Vương Thế, Hồ Thư Đông và tôi và thậm chí không muốn thấy thiết bị cấp cứu. Tôi khuyên Trương Diêu Tự cứ chở thiết bị đến, dù Mao phản đối. Nhưng Trương không dám trái lời Chủ tịch. Tôi muốn thuyết phục Mao, nhưng không kịp - ông lại bị bất tỉnh.

Chu đồng ý rằng sức khoẻ Mao khá hơn. Ông nói là sẽ yêu cầu Uông Đông Hưng đảm bảo cho chúng tôi mọi thứ cần thiết.

Chúng tôi xác định chế độ tiếp kháng sinh, thuốc lợi tiểu. Trương Ngọc Phượng bằng lời khuyên của mình đã can thiệp vào. Tôi cương quyết gạt cô ta ra.

Bây giờ rất quan trọng là Chủ tịch chấp nhận đô thuốc do chúng tôi chỉ định trong khoảng thời hạn xác định.

- Đó không phải là việc của tôi - Trương Ngọc Phượng nói một cáu kỉnh - Y tá trưởng chịu trách nhiệm quy trình này.

Vương Thế, không hiểu mối quan hệ của chúng tôi, ngạc nhiên.

- Cô ta là con người thế nào thế, cô Trương Ngọc Phượng? Vì sao cô ta thiếu lịch sự? - ông hơi xúc động.

Tôi không thể kể cho ông nghe về đời tư của Mao.

- Ông sẽ hiểu điều này thôi sau khi ở đây lâu hơn.

Sau gần 4 giờ cuộc truyền đầu tiên, thuốc bắt đầu tác dụng.

Chúng tôi hài lòng.

Mao cũng vui vẻ. Ông họp tất cả các bác sĩ trong phòng mình và yêu cầu chúng tôi một lần nữa giải thích cho ông, ông bị bệnh gì và điều trị như thế nào.

- Tôi cảm thấy rằng tôi có thể khoẻ lên - ông nói - Tổng thống Mỹ R. Nixon sẽ đến. Các đồng chí có nghe tháy tin tức gì không?

- Thủ tướng Chu Ân Lai cũng có nói điều này - Tôi trả lời.

Mao kể rằng R. Nixon sẽ đến vào ngày 21, và ông quan tâm liệu ông có thể hồi phục sức khoẻ trước thời gian đó không?

- Nếu chúng ta tiếp tục quy trình, tôi nghĩ rằng tất cả sẽ ổn thôi - tôi hứa.

- Tốt lắm. Các đồng chí cứ tiếp tục.

Bữa ăn trưa, Mao mời chúng tôi vài món mà ông thích - cá hấp và thịt bê thái lát mỏng hầm với đậu. Trong cuộc trò chuyện, tôi biết rằng Vương Thế không phải đảng viên.

Ông bác sĩ giải thích rằng trước giải phóng ông phục vụ Quốc Dân đảng và vì thế người ta cấm ông vào đảng.

- Chính tôi cũng là đảng viên Quốc Dân đảng - Mao cười phá lên, kể là đầu năm 1920 là thời gian những người cộng sản hợp tác với Quốc Dân đảng - nhưng chẳng lẽ điều này có ý nghĩa một cái gì đó à? ông nhắc tôi: - Thông báo cho bệnh viện Bắc Kinh rằng Vương Thế sẽ được vào đảng cộng sản với sự giới thiệu của tôi.

Như thế Vương Thế trong tích tắc trở thành đảng viên. Chu Ân Lai cũng vui mừng sự hồi phục sức khoẻ của Mao. Ông giữ các bức ảnh, chụp ông trong số các bác sĩ để chứng minh rằng dường như trong việc đftr thành công Chủ tịch có cả công lao của ông.

Chu mời chúng tôi đến nhà riêng nhân ngày tết, hứa có món báng tráng nướng miệng kèm hoa quả. Khi ra về, ông nhắc tôi về cuộc viếng thăm sắp tới của tổng thống R. Nixon.

- Cần làm sao để Chủ tịch cảm thấy sức khoẻ đủ tốt để gặp gỡ với ông ta - Chu nói trong lúc chia tay.

Chương 81


Richard Nixon đến ở Bắc Kinh ngày 21 tháng hai năm 1972. Bắt đầu từ 1 tháng 2, khi Mao cuối cùng đồng ý điều trị, các bác sĩ đã làm việc suốt ngày đêm. Thể trạng của Chủ tịch tốt lên một cách đáng kể. Viêm phổi đã bị dập tắt, sự suy tim cũng biếm mất. Chứng phù giảm đi, nhưng chỗ sưng vẫn còn tồn tại đến nỗi Mao đòi quần áo và giày rộng hơn. Do sự nóng cổ họng nên Mao rất vất vả khi nói. Cơ của nó đã bị teo, vì thế một tuần trước khi tổng thốnh R. Nixon đến, chúng tôi phải để ông tập thể dục.

Trong ngày R. Nixon đến, Mao, khác thường, bỗng dưng tinh thần phấn chấn. Ông dậy sớm và ngay lập tức hỏi khi nào tổng thống đến. Chu Phổ Minh cạo râu cho Mao và cắt tóc - lần đầu tiên sau năm tháng trời - và xoa dầu thơm thảo mộc lên tóc. Sau đó Mao ngồi vào đi văng, chờ chuông điện thoại, thông báo về sự di chuyển của khách cao cấp. Khi biết máy bay của R. Nixon hạ cánh, ông yêu cầu Ngô Từ Tuấn truyền đạt cho Chu Ân Lai rằng ông muốn sớm gặp tổng thống Mỹ. Là nhân vật chính thức, Chu cần phải đi cùng R. Nixon. Chu nói rằng phép lịch sự và nghi lễ bắt buộc phải để khách, trước khi bắt đầu thủ tục hình thức, có thời gian nghỉ ngơi ở nhà nghỉ ở Đào Dư Thái. Mao không phản đối, nhưng lặp lại mong muốn của mình gặp gỡ tổng thống Mỹ càng sớm càng tốt.

Chu ăn sáng với R. Nixon, sau đó dẫn ông ta vào Đào Dư Thái. Mao lại gọi Chu và muốn gặp sớm với với tổng thống Mỹ.

Đội bác sĩ cẩn thận chuẩn bị cho cuộc gặp này. Tất cả các dụng cụ, bao gồm gối ôxy máy hô hấp do Henry Kissinger gửi tặng sau chuyến thăm bí mật của ông, đã được mang đi khỏi buồng. Chúng tôi lắp một chiếc giường bệnh viện cho Mao chuyển tất cả thiết bị vào hành lang, nối phòng làm việc với phòng ngủ. Bình ôxy được cất trong chiếc tủ to sơn bóng loáng, những thứ còn lại giấu sau các chậu hoa lớn.Chúng tôi phải sẵn sàng cấp cứu nếu Mao đột nhiên trở bệnh.

Chu Ân Lai thông báo cho R. Nixon rằng Mao bị viêm phế quản, và tôi không nghĩ là tổng thống Mỹ đã biết sự thật về sức khoẻ của Chủ tịch.

Khi chiếc xe limuzin chính phủ chở R. Nixon và Chu Ân Lai tới, tôi đang ở phòng khách của văn phòng Mao. Nữ phiên dịch là Nency Đăng. Tổng thống R. Nixon đi cùng Henry Kissinger và Wiston Lord, người sau này trở thành đại sứ Mỹ ở Trung quốc. Gây ấn tượng cho tôi, ông ta trẻ đến mức trông như cậu sinh viên đại học hai mươi tuổi. Bộ trưởng ngoại giao Mỹ Rogers không tham gia cuộc gặp. R. Nixon muốn người cố vấn chính sách đối ngoại là Henry Kissinger. Và trong thời gian Mao tiesp R. Nixon và Henry Kissinger, thì bộ trưởng bộ ngoại giao Trung quốc Cơ Bằng Phi hội đàm với Rogers.

Ngay lúc tổng thống R. Nixon vừa đến, tôi đứng dạy và dẫn ông tới chỗ Mao, còn bản thân đi vào hành lang nơi chứa thiết bị y tế. R. Nixon biến mất khỏi con mắt của lính bảo vệ nhanh đến mức làm họ lúng túng, thêm nữa liên lạc vô tuyến với nhóm ở Đào Dư Thái cũng bị gián đoạn. Mái nhà quá dầy không cho tín hiệu chạy qua. Mọi người bình tĩnh lại khi một trong số phiên dịch nói để người Mỹ tin là R. Nixon đang hội đàm với Mao.

Ngồi ở hành lang cạnh phòng Mao, cửa thông sang đó vẫn mở, tôi nghe tất cả cuộc hội đàm và sẵn sàng can thiệp trong trường hợp Chủ tịch bị mệt. Mao xin lỗi R. Nixon rằng không thể nói to được. nội dung cuộc hội đàm được xuất bản trong báo cáo của tổng thống R. Nixon, sau này tôi đọc chúng trên bản dịch ra tiếng Trung quốc. Cuộc gặp quan trọng này lúc đầu dự định chỉ có mười lăm phút, sau tiếp tục thêm sáu mươi phút nữa. Tất cả các phần của cuộc hội đàm làm tôi làm tôi kinh ngạc. Mao giải thích cho R. Nixon rằng thậm chí nếu mối quan hệ giữa hai đất nước có trở nên tốt hơn, thì trên báo chí Trung quốc, như trước đây, sẽ công kích Mỹ, và ông cho tin là trên các báo Mỹ vẫn giữ quan hệ phê phán Trung quốc. Nhân dân của hai đất nước nên quen với phê phán đến mức phải trải qua một thời gian nào đó khi mà họ chưa xây dựng được chính sách hữu nghị mới. Vấn đề với Đài Loan vẫn để ngỏ, chưa được quyết. Mao ngưỡng mộ cuộc thăm viếng R. Nixon. Ngay lúc tổng thống ra về, Mao đã thay bộ quần áo mặc lúc diễu hành bằng chiếc áo ngủ quen thuộc. Tôi chạy ngay đến ông để kiểm tra mạch đập. Tim làm việc bình thường. Mao hỏi tôi có nghe được tôi cuộc hội đàm không. Tôi trả lời rằng tôi ở ngay lập tức sau cửa và nghe rõ được từng chữ một. Tôi cũng vui sướng về cuộc đi thăm này. Thời kỹ mới mở ra, tôi nghĩ vậy. Đến tận năm 1949 mối quan hệ giữa Trung quốc và Hoa kỳ vẫn còn tốt. Mối quan hệ này bị thay đổi từ khi bắt đầu chiến tranh Triều tiên. Nhưng cuộc gặp của R. Nixon và Mao nghĩa là sự thù địch xa xưa đã kết thúc.

R. Nixon thích Mao. Ông ta nói thẳng - không vòng vo tam quốc. Hoàn toàn không phải như con người tả khuynh nói một đằng làm một nẻo. R. Nixon thông báo cho Mao rằng Mỹ muốn cải thiện quan hệ với Trung quốc để có những lợi ích riêng. Tất cả các điều mà ông cần nói - Mao đăm chiêu - R. Nixon là một con người tốt hơn cả những con người, cứng rắn trong những nguyên tắc đạo đức cao độ ngay của trong lúc các mưu mô thối tha sinh sự. Điều mà chúng tôi muốn cải thiện quan hệ với Mỹ, không nghi ngờ gì nữa, mang lại lợi ích cho Trung quốc.

Mao cười to, thích thú với ý nghĩ của mình. Lợi ích lớn nhất làm hai nước xích lại gần nhau là sự đe doạ chú gấu bắc cực từ phương bắc.

Trên những bức ảnh được công bố Mao với R. Nixon tươi cười, bắt tay nhau. Trong báo cáo người ta nói rằng Mao là khoẻ mạnh, đầy nghị lực và dồi dào sức khoẻ. Những người nhận xét rằng Chủ tịch khỏe ra, và đã coi điều này như một dấu hiệu tốt của sức khoẻ. Báo chí Mỹ, khi biết về bệnh tật của Mao, đã viết rằng Chủ tịch bị một đòn.

Cả người người Trung quốc, lẫn người Mỹ cũng sai lầm. Mao không khoẻ lên, ông gục dần vì tuổi già và bị bệnh đột qụy mà bệnh suy tim.

Chiến thắng của chính sách đối ngoại đã có tác dụng tốt đến sức khoẻ của. Bệnh phù giảm đi, phổi hết bị viêm, không còn ho nữa. Trong thời gian ốm, ông đã bỏ được thuốc lá, và sưng phổi không còn trở lại nữa. Tinh thần ông phấn chấn lên. Tôi và ông gặp nhau thường xuyên hơn và kéo dài hơn. Tôi, như trước đây, sống trong một căn phòng cạnh bể bơi cũ và hàng ngày nhìn thấy Chủ tịch. Mối quan hệ giữa Trung quốc và Mỹ trở thành đề tài chính đối với ông, và tôi thường nghe bình luận của ông về sự phát triển của nó. Trong thời gian đế quốc anh, Nhật bản, và Nga can thiệp vào công việc nội bộ Trung quốc, thì Mỹ giữ thái độ trung lập.

Trước những năm 30, không có một tiếp xúc chính thức nào giữa chính phủ Mỹ và đảng cộng sản Trung quốc, đến lúc này đảng đã tồn tại mười năm trời. Nhưng những tiếp xúc không chính thức luôn luôn là hữu nghị. Mao được Edward Snow, một nhà báo làm việc, như người ta nghĩán, cho CIA, thích Mao. Mao cũng rất quý bác sĩ Gorge Hatem, người Mỹ gốc Libăng, ông này đã vào đảng và sau này trở thành công dân Trung quốc.

Tiếp xúc chính thức đầu tiên giữa đảng cộng sản Trung quốc và Mỹ xảy ra trong thời kỳ đại chiến thế giới thứ hai, Mao nói. Khi ấy chính phủ Mỹ gửi một phái bộ quân sự tới Diên An. Mối quan hệ với các các đoàn viên của nhóm gọi là phái bộ anh nuôi chiến trường là khá tốt, nhiều sĩ quan Mỹ quan tâm đến chương trình đảng cộng sản. Sự mong muốn một nước Trung hoa mới đã dẫn họ đến các tiếp xúc hữu nghị, được duy trì mãi đến khi kết thúc chuến tranh. Những người Mỹ này đã tạo dựng cho Mao một chuyến bay vào Trùng Khánh tháng 8 năm 1945 trong cuộc hội đàm với Tưởng Giới Thạch để ngăn chặn nội chiến. Nhờ người Mỹ, mà những người quốc gia và những người cộng sản đã đạt được những hiểu biết lẫn nhau ký một cái gọi là hiệp ước 10 tháng 10 về lập lại hoà bình ở Trung quốc.

Franklin Ruzvelt đã vứt bỏ sự kế thừa mối quan hệ hữu nghị của chúng ta, Mao lập luận. Mao tin rằng chính phủ của Ruzvelt có ảnh hưởng đến lịch sử Trung quốc, rằng Ruzvelt thay đổi con đường của Hoa Kỳ và chính sách toàn cầu.

Mao ngưỡng mộ tổng thống Mỹ và tin rằng lịch sử Trung quốc và mối quan hệ của Mỹ với Trung quốc, có lẽ, sẽ trở nên hoàn toàn khác, mục đích Ruzvelt khẳng định chiến thắng của những người cộng sản.

Sau của cái chết của Ruzvelt, đến thời Harry Truman, Mao tiếp tục, ông này thay đổi chính sách của Mỹ trong quan hệ với Trung quốc, bằng cách ủng hộ Quốc Dân đảng về kinh tế và quân sự. Mao giải thích mồi lửa noọi chieỏn ở Trung quốc của Quốc Dân đảng được Truman ủng hộ.

Mao cám ơn Nhật bản vì chiến thắng của những người cộng sản trong nội chiến. Nếu như người Nhật không can thiệp vào Trung quốc năm 1930, thì những người cộng sản và quốc gia không bao giờ hợp tác với nhau. Cuộc đấu tranh chống xâm lược đã liên kết họn lại. Đảng cộng sản là quá yếu không đủ sức giành chính quyền. Sự xâm lăng của Nhật bản, Mao tin, là độc ác, chống lại thiện chí.

Gần ba mươi năm toàn thế giới chờ đợi sự tháo dỡ mối quan hệ thù địch giữa Trung quốc và Mỹ. Mao tin là lỷ nguyên mới hợp tác sẽ có một ý nghĩa chung. Phản ứng dây chuyền đã xảy ra. Lần lượt, các nước châu Âu, châu Phi, Mỹ la tinh noi gương Mỹ lập quan hệ ngoại giao với Trung quốc. Sự gia nhập Liên hợp quốc tháng 10 năm 1971 là một phần của xu hướng này.

Mao tin là các nước với các hệ thống chính trị khác nhau có thể hợp tác và chờ đợi sự mở rộng quan hệ với các nước tư bản. Lấy Nam Triều tiên làm thí dụ. Người Nam Triều tiên thích ăn cay, Trung quốc xã hội chủ nghĩa sản xuất nhiều ớt. Thận chí bây giờ, Mao tuyên bố, Trung quốc xuất khẩu hàng chục tấn ớt sang Nam Triều tiên hàng năm, và điều này không phải là tồi.

Nhưng Mao không nói trước rằng toàn thế giới đang bắt đầu kỷ nguyên hoà bình. Ông vẫn còn xem xét chính sách toàn cầu bằng thuật ngữ cuộc đấu tranh giữa ba thế giới. Thế giới thư nhất, chỉ có Mỹ và Liên-xô, là những nước phát trển kinh tế, giàu có và có lực lượng vũ trang hạt nhân hùng mạnh. Cả hai nước đều muốn bá chủ toàn cầu, và tăng cường sức mạnh quân sự thường xuyên đe doạ chiến tranh. Thế giới thư hai gồm Nhật, Châu Âu, Canada và úc, là những nước giàu có và làm chủ vũ khí có thể huỷ diệt nào đấy, bao gồm bom nguyên tử. Họ không thể đứng ngoài cuộc đấu tranh. Thế giới thứ ba, lạc hậu và nghèo đói, là nạn nhân của cuộc đấu tranh của siêu cường. Trung quốc thuộc thế giới thứ bacùng với các nước châu Phi, Mỹ la tinh và phần đông các nước châu á. Mao tin rằng hiện trạng thế giới - chỉ biểu hiện nhất thời. Mọi thế hệ phải trải qua chiến tranh.

Mao không trông mong rằng mối quan hệ với Mỹ sẽ sáng sủa. Sự đứng lại và thụt lùi về phía sau là không thể tránh khỏi. Thế hệ sau những người lãnh đạo thế giới sẽ giải quyết những vấn đề mà những người đi trước đã xây dựng lên.

Sự phân tích của Mao về xu hướng thế giới chỉ đúng ở một điểm. Cuộc đi thăm của R. Nixon đã mở đầu phản ứng dây chuyền công nhận Trung quốc.

Cũng năm ấy Mao một lần nữa nhận được khả năng bày tỏ sự tán thành chính sách đối ngoại của mình, khi thủ tướng Nhật Kakui Tanaca thăm Bắc Kinh.

Thủ tướng Tanaca cũng tỏ ra là một nhà ngoại giao được vinh hạnh như R. Nixon. Kết quả chuyến đi thăm của ông là sự trao đổi tin tức giữa hai bên đã xác lập quan hệ ngoại giao chính thức giữa hai nước. Mao tin là cuộc hội đàm với Tanaca là thân mật và tin tưởng hơn với với R. Nixon. Khi Tanaca bắt đầu xin lỗi vì sự can thiệp và Trung quốc, Mao tin rằng sự xâm lăng của Nhậtbản chính là sự một giúp đỡ, cái đó đem lại chiến thắng cho những người cộng sản và cuối cùng đã tạo ra khả năng cuộc gặp hôm nay. Mao thú nhận với Tanaca rằng ông cảm thấy người không được khoẻ, và có lẽ, không sống lâu được. Mao tiếp tục trò chơi. Chính ông vẫn tin vào sự trường thọ của mình, nhưng lại luôn sử dụng mọi cơ hội để thăm dò phản ứng của nước ngoài đối với cái chết của ông có thể xảy ra.

Mao và Tanaca có nhiều điểm giống nhau. Cả hai người không học ở đâu cả, cả hai đạt được địa vị của mình bằng đấu tranh khốc liệt.

Mao cho rằng Tanaca là một chính khách dũng cảm và cương quyết, có tác động đến vị trí của đảng dân chủ tự do cánh hữu.

Tổng thống R. Nixon và thủ tướng Tanaca cũng có cái gì đó giống nhau. Cả hai bị buộc phải từ chức. Nhưng Mao tiếp tục mời họ đến Trung quốc Trung quốc, coi họ là những người bạn cũ.

Tình hữu nghị của Trung quốc với Mỹ chưa bao giờ đi xa hơn như Mao muốn. Vấn đề về Đài Loan vẫn còn chưa được giải quyết, quan hệ ngoại giao chính thức giữa Trung quốc và Mỹ chỉ được thiết lập vào năm 1979, ba năm sau khi Mao qua đời, thời tổng thống Jimy Carter.