TÍNH TÌNH VÀ CÔNG VIỆC HẰNG NGÀY CỦA NHÀ QUÝ TỘC TRỨ ĐANH ĐÔN KIHÔTÊ XỨ MANTRA

   Cách đây không lâu, tại một làng nọ ở xứ Mantra mà ta chẳng cần nhớ tên, có một nhân vật thuộc lớp những nhà quý tộc có ngọn giáo treo trên giá làm cảnh, một cái khiên cũ kĩ, một con ngựa gầy và một con chó săn. Bữa ăn hàng ngày của chàng chỉ có xúp bò, họa hoằn mới được thịt cừu; bữa chiều, thịt hầm; thứ Bảy, trứng tráng; thứ Sáu, đậu; Chủnhật thêm con chim câu nhỏ; thế là đã mất đứt ba phần tư số thu nhập. Khoản tiền còn lại dùng để may mặc: Áo ngoài bằng dạ nhẹ, quần bó và giày nhung dùng trongngày hội; ngày thường thì quần áo may bằng một loại vải cũng khá tốt. Trong nhà có một bà quản gia ngoại tứ tuần, một cô cháu gái chưa đầy đôi mươi và một anh người hầu kiêm cả việc chăm nom ruộng vườn, dọn dẹp nhà cửa và chăm sóc con ngựa. Nhà quý tộc của chúng ta tuổi xấp xỉ ngũ tuần, thể chất tráng kiện, da thịt sắt seo, mặt mũi xương xẩu; chàng có thói quen dậy sớm và rất thích săn bắn. Theo lời đồn, chàng mang biệt hiệu là Kihađa hoặc Kêxađa. Về điểm này, mỗi tác giả nói một khác, song, theo sự ước đoán có thể là đúng, tên chàng là Kihađa. Tuy nhiên, điều đó cũng chẳng ảnh hưởng gì lắm tới câu chuyện, miễn sao trong khi ta kể không sót một điểm nào của sự thật.

    Những lúc nhàn cư – cả năm cũng chẳng mấy khi thấychàng bận rộn – chàng quý tộc của chúng ta chỉ miệt mài đọc sách kiếm hiệp, đếnnỗi hầu như quên cả thú đi săn và công việc nhà. Chàng ham mê đến mức cuồng dại,bán cả một phần ruộng đất đang cày cấy để mua loại tiểu thuyết đó mang về chất đống trong nhà. Chàng thích nhất những tác phẩm của nhà văn nổi tiếng Phêlixianô đê Xilva, coi những câu chữ sáng sủa và những lập luận lủng củng trong đó như những hàng châu ngọc, nhất là những lúc chàng đọc tới những lá thư tỏ tình hay thách thức đấu võ với nhiều đoạn như sau: Lý lẽ của sự phi lý mà nương nương đã viện ra để bác bỏ lý lẽ của tôikhiến cho lý lẽ của tôi không đứng vững nổi, tới mức tôi không thể không than phiền về sắc đẹp của nương nương, hoặc: Ông cao xanh kia, giai nhân tuyệt thế hỡi, cùng các vì tinh tú ban cho nàng phước lành và khiến nàng xứng đáng với những đức hạnh xứng đáng của nàng. Những câu văn như vậy đã làm cho chàng quý tộc khốn khổ bị mất trí. Chàng thức thâu đêm suốt sáng để cố tìm hiểu những câu mà giá như Arixtôtêlêx có sống lại để làm những việc đó cũng phải chịu. Chàng lấy làm thắc mắc về những vết thương của Đôn Bêlianix, nghĩ rằng dù có những ông thầy thuốc giỏi đến đâu chăng nữa, mặt và khắp người chàng hiệp sĩ này cũng phải chằng chịt những vết sẹo và thươngtích. Tuy nhiên, chàng khen tác giả đã khéo léo kết thúc cuốn sách, để câu chuyện bỏ dở. Lắm lúc, chàng đã có ý định cầm bút viết tiếp như tác giả đã hứa, và chắc chắn chàng đã làm và hoàn thành công việc đó nếu thường xuyên không bị những chuyện quan trọng hơn làm bận tâm.

   Đã nhiều lần chàng tranh luận với Cha xứ là một người thông thái, tốt nghiệp ở Xiguenda, về vấn đề ai hơn ai giữa hiệp sĩ Palmêrin nước Anh và hiệp sĩ Amiđix nước Gôlơ. Nhưng bác phó cạo Nicôlaxtrng làng lại cho rằng không ai bằng hiệp sĩ Mặt Trời, chỉ có anh của Amađix là Đôn Galaor mới có thể sánh kịp vì chàng này có đầy đủ các điều kiện, về mặt dũng cảm cũng chảng kém ai, lại không nước mắt và làm nũng như cậu em.

   Tóm lại, nhà quý tộccủa chúng ta chỉ biết đọc sách, đọc từ tối đến sáng rồi lại từ sáng đến tối; dongủ ít đọc nhiều, óc chàng teo đi đến nỗi mất cả trí khôn. Đầu chàng chứa toànnhững chuyện hão huyền đọc trong sách, nào là yêu thuật, đánh nhau, chém giết,thách thức, nào là tán tỉnh, yêu đương, đau khổ cùng bao nhiêu chuyện nhảm nhíkhác, nó ăn sâu vào đầu óc chàng đến nỗi chàng coi tất cả những điều bịa đặttrong sách là sự thật, tường không có gì thực hơn trên đời này. Chàng bảo Đầu lãnh Rui Đĩa là một hiệp sĩ tài giỏi, nhưng không thể đem so với hiêp sĩ Gươm Nóng Hổi đã chém đứt đôi hai gã khổng lồ hung tợn và quái dị bằng một nhát kiếm.Chàng lại càng phục Bernarđô đel Carpiô đã mưu trí giết chết Rôlđan, mặc dù hiệpsĩ này được pháp thuật phù trợ, giống như Erculêx bóp chết Antêô, con trai thần Đất. Chàng phục nhất Râynalđôx đê Môntalban, đặc biệt khi anh chàng này rời khỏi lâu đài đi cướp bóc lung tung, thậm chí vượt biển để đánh cắp pho tượng Mahôma bằng vàng, như kể trong sách. Còn đối với tên phản bôi Galalon, giá như đá được nó mấy cái thì dù có phải đổi cả bà quản gia lẫn cô cháu gái chàng cũng vui lòng.

    Thế rồi, trong lúc đầu óc rối loạn như vậy, chàng quý tộc của chúng ta bỗng nảy ra một ý nghĩ vô cùng kỳ quái mà một kẻ điên rồ trên đời này cũng không bao giờ nghĩ ra. Chàng cho rằng muốn tên tuổi của mình được rạng rỡ và bản thân mình giúp ích được cho nước nhà, chàng cần phải làm hiệp sĩ giang hồ, một thương một ngựa chu du thiên hạ, tìm kiếm chuyện phiêu lưu, làm những việc mà các trang hiệp sĩ giang hồ đã làm như viết trong sách, bên vực kẻ hèn yếu, bênh vực kẻ hèn yếu, đạp bằng mọi gian nguy, để tiếng thơm lưu truyền mãi mãi. Chưa chi chàng quý tộc đáng thương của chúng ta đã mơ tưởng, bằng cánh tay dũng mãnh của mình, xoàng ra chàng cũng sẽ chinh phục được vương quốc Trapixônđa. Và say sưa với những ý nghĩ hay ho đó, chàng vội vàng thực hiện điều mong ước