CUỘC XUẤT QUÂN ĐẦU TIÊN CỦA CHÀNG ĐÔN KIHÔTÊ TÀI BA

Sau khi chuẩn bị xong xuôi, Đôn Kihôtê muốn bắt tay ngay vào hành động. Chàng nghĩ rằng mình sẽ có tội với đời nếu trì hoãn việc trả thù cho những người bị xúc phạm, bệnh vực kẻ hèn yếu, uốn nắn những điều sai trái, phi lý, đả phá mọi lạm dụng bất công . Thế rồi, vào một trong những ngày tháng Bảy nóng nực nhất, trời chưa tỏ, chẳng nói với ai và cũng chẳng ai hay , Đôn Kihôtê khoác vũ khí vào người nhảy lên lưng con Rôxinantê, đầu đội mũ sắt, một tay ôm khiên, một tay vác giáo, lẻn cổng sau ra thẳng ngoài đồng vô cùng sung sướng thấy bước đầu thuận lợi. Nhưng vừa mới lên đường, chàng chợt nảy ra một ý nghĩ khủng khiếp khiến chàng suýt bỏ dở sự nghiệp mới bắt đầu. Chàng nhớ là mình chưa được phong tước hiệp sĩ và, chiểu theo luật lệ của giới hiệp sĩ giang hồ, chàng chưa thề và cũng chưa được đọ sức với bất cứ một hiệp sĩ nào khác. Vả lại, dù có được phong tước rồi, chàng vẫn là lính mới, chư có một biểu hiệu nào trên khiên khi chàng còn chưa lập được chiến công hiển hách. Những ý nghĩ đó khiến chàng trở nên do dự. Song, tính điên rồ đã giúp chàng thắng mọi trở ngại. Chàng định bụng khi gặp người đầu tiên, chàng sẽ nhờ phong tước hiệp sĩ cho, giống những hiệp sĩ khác đã làm như kể trong sách. Còn về vũ khí, chàng sẽ lau chùi thật bóng chờ dịp . Nghĩ vậy, chàng thấy yên tâm và lại tiếp tục lên đường. Chàng để mặc con ngựa tự do chọn hướng, nghĩ rằng phải làm như thế mới là đi tìm những chuyện phiêu lưu.

Chàng hiệp sĩ mới mẻ của chúng ta vừa đi vừa nói một mình:

- Chắc chắn là sau đây, lúc ra sách nói về những chiến công của ta tác giả sẽ viết như sau trong đoạn kể về buổi sớm đầu tiên xuất hành: "Khi vầng hồng vừa mới chăng những sợi tơ vàng tuyệt đẹp lên mặt trái đất bao la, khi những con chim non có những bộ lông cánh sặc sỡ vừa cất tiếng hót véo von chào mừng nàng Rạng đông rời bỏ chiếc giừơng của đức lang quân hay ghen để hiện ra ở chân trời xứ Mantra, khi đó hiệp sĩ trứ danh Đôn Kihôtê xứ Mantra rời bỏ chăn ấm nệm êm, cưỡi con tuấn mã trứ danh Rôxinantê băng qua cánh đồng Môntiel xa xưa nổi tiếng". Quả thật lúc này Đôn Kihôtê đang đi trên cánh đồng Môntiel. Chàng nói tiếp: "Ôi! Thời đại hạnh phúc, thế kỷ hạnh phúc sẽ được biết tới những chiến công huy hoàng của ta, những chiến công đáng được khắc vào bảng đồng bia đá cho muôn đời sau ghi nhớ. Hỡi nhà chép sử uyên bác sẽ viết về cuộc đời thần kỳ của ta! Dù người là ai chăng nữa, xin chớ quên Rôxinantê tuyệt vời, người bạn đồng hành mãi mãi trung thành của ta." Rồi như một người thực sự si tình, Đôn Kihôtê lại nói: "Ôi! Công chúa Đulxinêa; chủ nhân của trái tim nô lệ này! Ta rất đau lòng vì nàng đã xua đuổi ta, không cho ta được đến trình diện trước sắc đẹp của nàng. Xin nàng hãy đoái hoài tới kẻ vì nàng mà chịu bao nỗi đắng cay."

Chàng vừa đi vừa nghĩ vơ vẩn hết chuyện này sang chuyện khác, theo đúng kiểu cách, lời lẽ đã học trong sách. Chàng cứ thủng thẳng bước một trong khi trời nắng như thiêu đốt đến mức đủ làm cho bộ óc của chàng tan thành nước nếu như nó còn chút ít nào trong sọ.

Hầu như suốt ngày hôm đó, không xảy ra chuyện gì đáng kể trên đường đi. Đôn Kihôtê đã thất vọng vì chàng muốn gặp ngay tức khắc đối thủ để thử cánh tay dũng mãnh của mình. Có tác giả viết chuyện phiêu lưu đầu tiên của chàng xảy ra ở cảng Lapixê; có tác giả lại cho cuộc mạo hiểm của chàng bắt đầu từ cối xay gió. Theo chỗ chúng tôi xác minh và tìm thấy trong biên niên sử của xứ Mantra thì vào trong lúc hoàng hôn ngày hôm đó, cả chàng hiệp sĩ Đôn Kihôtê lẫn con tuấn mã Rôxinantê đều mệt nhoài và đói lả. Đôn Kihôtê bèn nhìn quanh nhìn quẩn xem có tòa lâu đài hoặc túp lều nào của những người chăn cừu không để nghỉ chân và kiếm cái ăn cho no bụng thì thấy cách đường cái không xa có một quán trọ; chàng tưởng đâu nhìn thấy một ngôi sao dẫn chàng chẳng những tới trước cổng mà vào tận lâu đài của đấng Cứu thế. Chàng vội thúc ngựa và tới nơi vào lúc sẩm tối.

Tình cờ lúc đó có hai cô gái đứng chơi trước quán trọ. Hai ả này nom chẳng phải thiện nhân. Họ đi Xêviia cùng với một đám lái la và nghỉ trọ tại đây. Đối với chàng hiệp sĩ giang hồ của chúng ta, tất cả những điều suy nghĩ hay những cảnh nhìn thấy đều diễn ra như trong sách chàng đã đọc. Nhìn cái quán trọ, chàng tưởng tượng ngay ra một tòa lâu đài với bốn ngọn tháp và những mái gác chuông hình chóp bằng bạc sáng loáng, với cầu rút và hào sâu, với tất cả những cái mà người ta thường tả. Tới gần quán trọ, mà chàng đinh ninh là một tòa lâu đài, Đôn Kihôtê dừng ngựa lại chờ xem có chú lùn nào ra đứng trên thành thổi kèn báo hiệu có hiệp sĩ tới không. Chờ mãi chẳng thấy, mà con Rôxinantê có vẻ muốn rúc vào tàu ngựa, chàng bèn đi lại và bắt gặp hai cô ả nói trên. Chàng nghĩ ngay đó là hai tiểu thư xinh đẹp hoặc hai phu nhân khuê các đang đứng chơi trước cổng lâu đài. Lúc này, có một anh chăn lợn thổi tù và gọi đàn súc vật về. Đôn Kihôtê lại tưởng đó là chú lùn báo tin chàng tới và, rất lấy làm hài lòng, chàng tiến lại gần hai cô gái nọ. Thấy Đôn Kihôtê mặc áo giáp, tay giáo, tay khiên hai ả sợ quá định chạy vào trong quán trọ . Đôn Kihôtê thấy thế lại nghĩ họ muốn lánh mặt; chàng bèn nhấc cái lưỡi trai bằng bìa cứng để lộ khuôn mặt khô khẳng đầy bụi, rồi nói với một vẻ hòa nhã và bằng một giọng ôn tồn:

- Xin hai tiểu thư chớ lảng tránh và ngại ngùng chi. Những người thuộc dòng hiệp sĩ như tôi không được phép xúc phạm tới bất cứ ai, nhất là đối với những tiểu thư khuê các như hai nàng.

Trong khi Đôn Kihôtê nói, hai cô ả cố nhòm vào khuôn mặt bị cái lưỡi trai che lấp. Đến khi thấy gọi mình là tiểu thư, một danh từ thật xa lạ với nghề nghiệp của họ, hai người không nín được cười khiến Đôn Kihôtê phải phát cáu. Chàng nói:

- Tôi thiết tưởng có sắc đẹp chưa đủ mà còn cần phải có ý tứ; vô cớ mà cười là vô duyên. Nhưng tôi nói vậy không phải để cho hai nàng phiền lòng, phật ý đâu vì tôi chỉ có một mong ước là phụng sự hai nàng thôi.

Ngôn ngữ khó hiểu và thái độ của chàng hiệp sĩ làm cho hai cô gái càng cười dữ và Ðôn Kihôtê càng thêm bực mình. Giữa lúc đó, chủ quán bước ra. Đó là một con người đẫy đà, tính tình dĩ hòa vi quý. Nhìn hình thù xấu xí của Đôn Kihôtê và những vũ khí kỳ dị của chàng, nào là yên cương, giáo, khiên, áo giáp, lão ta cũng muốn cười quá. Nhưng lão lại sợ cái bộ máy chiến tranh đó hơn nên vội lấy giọng lễ phép hỏi:

- Nếu hiệp sĩ chỉ cần tìm chỗ nghỉ ngơi mà không cần giường ngủ (quả thật trong quán trọ này không có một cái nào cả), chúng tôi xin tươm tất.

Thấy thái độ nhũn nhặn của quan trấn thành ( Đôn Kihôtê trông ông chủ quán hóa ra quan trấn thành), Đôn Kihôtê đáp:

- Thưa quan trấn thành, đối với tôi thế nào cũng được vì rằng "đồ trang sức của tôi là vũ khí, và nghỉ ngơi  là chiến đấu không ngừng" .

Thấy Đôn Kihôtê xưng hô như vậy, chủ quán lại nghĩ rằng chàng tưởng mình là người Caxtiia. Lão vốn sinh trưởng ở Anđaluxia, tại vùng bãi biển Xanlucar, là một tay giảo quyệt không kém gì Cacô và tinh nghịch như chú học trò hay một thị đồng, lão bèn trả lời:

- Nếu vậy, "giường của ngài phải là đá cứng, giấc ngủ của ngài là thức thâu đêm". Nếu quả như thế, xin mời ngài xuống ngựa. Trong túp lều này, chắc chắn ngài sẽ có dịp thức cả năm liền, nói chi một tối.

Rồi lão tới giữ bàn đạp yên ngựa; Đôn Kihôtê bước xuống một cách khó khăn và mệt nhọc, như một người từ sáng đến giờ chưa có hạt gì vào bụng. Chàng dặn chủ quán phải chăm sóc con Rôxinantê vì đó là con ngựa hay nhất trên đời này. Lão chủ quán nhìn con vật, thấy nó cũng không đến mức như chủ nhân nó khoe, thậm chí không đươc nửa phần. Lão dắt nó vào chuồng rồi quay trở ra xem ông khách mới có cần gì không thì đã thấy hai cô gái đang giúp Đôn Kihôtê cởi bộ giáp và vũ khí - lúc này họ làm lành với chàng rồi. Sau khi đã cởi được hai tấm giáp che ngực và lưng, họ loay hoay mãi mà không sao rút được tấm giáp che cổ và cái mũ có những dải màu lục thít chặt vào đầu. Họ muốn cắt những cái dải vì không gỡ được nút, nhưng Đôn Kihôtê không chịu; thế là cả đêm, chàng cứ đội sùm sụp cái mũ trên đầu, nom thật tức cười. Nhìn hai cô gái cởi áo giáp cho mình, Đôn Kihôtê ngỡ rằng đó là những phu nhân quý phái ở trong lâu đài; chàng bèn cất giọng duyên dáng đoc mấy câu trong một bản tình ca:

- "Chưa có một hiệp sĩ nào được những người đẹp chăm sóc chu đáo như  Đôn Kihôtê khi chàng từ quê nhà tới đây. Có các vị tiểu thư săn sóc chàng và các nàng công chúa trông coi Rôxinantê của chàng." Thưa hai bà, chàng nói tiếp, Rôxinantê là tên con ngựa của tôi, cònĐôn Kihôtê xứ Mantra chính là tôi. Thực ra, tôi không muốn xưng danh trước làm gì, để sau đây những chiến công của tôi sẽ giới thiệu tôi. Nhưng vì tức cảnh mà tôi đã đọc mấy câu tình ca của Lanxarôtê, do đó hai bà đã sớm biết tên tôi. Nhưng rồi có lúc hai bà sẽ truyền lệnh cho tôi và khi đó, cánh tay dũng mãnh này sẽ tỏ ra sẵn sàng làm đẹp lòng hai bà.

Hai cô gái nọ sinh ra đâu phải nghe những lời nói văn hoa đó nên cứ lặng thinh. Họ chỉ hỏi chàng có ăn gì không.

- Có gì tôi ăn nấy,Đôn Kihôtê đáp, thế nào cũng xong.

Hôm đó là ngày thứ Sáu, trong quán chẳng có món gì trừ mấy con cá nhép. Chủ quán hỏiĐôn Kihôtê có ăn thứ cá đó không, vì chẳng còn loại nào khác.

- Nhiều con cá nhỏ bằng một con cá lớn,Đôn Kihôtê  đáp, cũng như mười tờ giấy một đồng bằng một tờ giấy mười đồng. Vả chăng, có khi càng nhỏ lại càng ngon, ví như thịt bê mềm hơn thịt bò, thịt dê non ngon hơn thịt dê già. Thôi, có gì cứ mang ra đây kẻo làm cái nghề vác nặng này mà đói bụng thì chẳng kham nổi.

Lão chủ bày bàn ăn ra trước quán trọ cho mát rồi bưng ra một đĩa cá kho không ra kho, nấu chằng ra nấu, một cái bánh mì đen thui và rắn chắc như vũ khí của chàng hiệp sĩ . Ðôn Kihôtê ngồi vào bàn ăn. Ðến lúc này thì thật không nhịn được cười: Cái mũ sùm sụp trên đầu khiến chàng không sao đưa được thức ăn vào mồm, và một cô gái phải bón cho chàng. Đến lúc uống thì chịu chết; cuối cùng, chủ quán phải kiếm một cái cần cho Đôn Kihôtê ngậm một đầu, còn đầu kia lão đổ rượu vào. Chàng hiệp sĩ làm tất cả những việc đó một cách nhẫn nại, chỉ lo giữ những dải mũ khỏi đứt. Vừa lúc đó, có một anh hoạn lợn tới, vừa đi vừa thổi ống trúc. Sự kiện mới này khiến Đôn Kihôtê càng tin chắc là mình đang ở trong một tòa lâu đài nổi tiếng nào đó, ngồi ăn có dàn nhạc. Và cá nhép đối với chàng là món hương ngư, bánh mì làm bằng tiểu mạch, hai cô gái là những phu nhân quý phái, chủ quán là chủ nhân lâu đài. Chàng lấy làm hài lòng về quyết định ra đi của mình. Duy có một điều còn làm chàng áy náy là tới nay, chàng vẫn chưa được phong tước hiệp sĩ, mà chưa gia nhập giới hiệp sĩ thì chưa thể nói là chính thức đi phiêu lưu giang hồ được.