Sân lao Thừa Phủ nhập nhoạng tối. Từ trên chòi canh một hồi kẻng chói ngắt vang lên. Kẻng báo giờ tù phải chui vào các nhà ngục. Tụi lính ngục đi vòng quanh các chóp tường, la hét, quát nạt.

" Vô hết. Vô hết. Năm phút nữa thằng mô còn xớ rớ ngoài sân, ăn đạn chớ trách."

Một toán lính ngục khác cầm gậy, roi da, dùi cui từ bên ngoài chạy rầm rập vào, xua tù vào các ba ti măng. Khi tù đã vô hết, chúng đóng sập các cánh cửa niềng sắt, khoá lại. Cả hai ba ti măng nghẹt cứng tù nhân, tối thui như trong hang. Tiếng la hét, cãi lộn, chửi bới tranh giành nhau chỗ nằm rào rào nổi lên tứ phía. Ồn ào, hỗn độn hết chỗ nói. Khoảng nửa giờ sau, tiếng huyên náo ồn ào dần dần lắng xuống. Mọi người đã nằm yên tại chỗ của mình. Lác đác có tiếng ngáy, tiếng nói mê.

Tù nhân nằm trần trên nền xi măng, ép sát vào nhau như cá trong hộp. Họ nằm kín cả đường đi ở giữa, không còn hở một chỗ để len chân.
Không khí mỗi lúc một thêm oi bức, ngột ngạt. Mấy cái hố tiêu ngập ngụa cứt đái lúc này bốc hơi càng dữ. Mùi hôi thối không chỗ thoát, đặc quánh lại, tưởng có thể lấy tay mà vốc được.

" Thúi chi mà thúi lắm vậy trời."

" Cần chi phải bắn, phải chém. Đêm mô họ cũng cho ngửi cứt ri cũng đủ thối phổi mà chết."

" Tụi hắn ác đến nước ni mà trời Phật mô không hiện ra vật chết cho bà con nhờ."

" Trời Phật mô vật được tụi hắn. Tụi hắn thì phải có Vê cu đê mang bom vô vật như ở đồn Hộ Thành mới xong."

Tiếng kêu la, nguyền rủa, ca than phẫn uất, chốc chốc lại nổi lên, xé toạc mùi hôi đặc quánh và bóng tối. Khốn khổ nhất ba ti măng trong đêm là mấy người già yếu và tụi tù con nít. Sức yếu, họ bị những người khoẻ lấn ép, dồn đẩy mỗi lúc một gần sát bậc thềm cầu tiêu. Gần như họ phải nằm lên cứt, nước đái, giẻ rách và giấy lau đít.

Chi Lợi nằm cách thềm hố xí chỉ mấy bước chân. Mùi hôi thối xộc thẳng vào mũi làm nó muốn ngạt thở. Nhưng nó chẳng buồn nhúc nhích, cựa quậy. Khắp người nó chỗ nào cũng đau như có ai lấy sống dao mà dần. Những cú đấm, đá, đạp của Trí Mẫn và tụi băng của nó đến lúc này mới ngấm đến tận xương. Trước đây, cái răng cửa của Chi Lợi bị sứt mất một nửa nên cả đội mới đặt cho biệt hiệu Lợi sứt. Bây giờ cái răng sứt cũng gãy nốt, trở thành cái lỗ hổng trổ cửa cho voi vô ỉa, i hệt mấy đứa bạn sún răng mà ngày còn đi học Chi Lợi hay trêu chọc làm chúng phải nổi cáu.

Hai môi Chi Lợi bị dập, giờ càng sưng vều. Lúc chiều, Nghệ Trác và Nghệ Lâm đưa cơm vào, nó chỉ ăn được mấy miếng. Nhai cơm, hai hàm răng và cặp môi nó đau buốt như nhai mảng chai. Nó bật rên đau đớn và nằm vật xuống nền xi măng. Sau đó nó thiếp đi không còn hay biết gì nữa. Khoảng nửa đêm, nó chợt bừng tỉnh dậy. Nó muốn cựa trở mình, nhưng không sao cựa nổi.Chợt có tiếng hỏi thì thào, sát bên tai Chi Lợi :

" Hôi thúi lắm hả chị?"

" Đình đó à? Sao em không ngủ, thức làm chi?"

" Đầu em nhức quá, không ngủ được. Hay chị lấy cái áo của em đắp lên mũi cho đỡ thúi."

" Cũng chẳng hơn chi. Kệ, cứ để cho nó thúi. Đã nếm mùi tù thằng Tây thì cứ nếm cho hết. Tụi hắn còn cái món chi gớm hơn cái món cứt, nước đái ni thì cứ đem hết ra đây. Chị mô có ngán."

Hai mắt Chi Lợi mở thao láo, trừng trừng nhìn bóng tối ngột ngạt. Một nỗi hối tiếc ghê gớm từ góc xó nào đó trong trí nhớ, lại chồm ra dày vò nó. " Cái bữa đó mình không ngu, biết đánh lừa tụi chó béc giê thì chừ đang nằm với cả đội ở chiến khu rồi, chứ mô phải chịu gãy răng, dập mặt, nằm ngửi cứt ở đây. Làm lính trinh sát mà ngu độn như mình thì phải chịu như ri cũng đáng đời lắm."-Nó thở dài cay đắng, uất ức-" Chỉ thương chỉ huy trưởng thôi." Nó miên man suy nghĩ: " Chắc lúc ni ông cũng đang phải nằm trần trụi trên nền ca sô hôi hám như mình ở đây. Khát hớp nước cháy cổ cũng chẳng biết nhờ ai lấy cho. Mình ở đây còn sướng hơn ông, cần chi đã có con Nghệ Trác, con Mẫn Đình, chừ lại thêm cả con Nghệ Lâm xúm lại giúp đỡ." -Chi Lợi đưa tay quờ quạng sờ ba đứa em đang nằm ép sát hai bên mình, tự nhiên nó thấy ấm lòng lại. Cực khổ đến đâu mà có bạn thì cũng không đến nỗi, vẫn còn chịu được, còn đứng vững được.

" Anh ơi, sáng mai mà em bớt đau, nhúc nhích được, sao em cũng tìm được cách liên lạc với anh, tiếp tế nước cho anh. Làm sao anh lại để cho tụi hắn bắt được? Bùi Châu Hiền, mi là đứa khôn ngoan tài giỏi nhất đội, mi đi làm liên lạc, bảo vệ chỉ huy trưởng mà mi lại chịu để cho ông bị bắt. Hay là lúc đó ông đi một mình, không có mi? Ông đã ăn mặc, cải trang như thế mà vẫn bị bắt, chắc phải có đứa biết mặt ông, chỉ điểm cho Tây... Đứa mô chỉ điểm? Hay chính lại thằng Phàm, thằng Húc Hi? Việc ni nhất định mình phải dó tìm cho ra, rồi tìm cách nhắn lên chiến khu. Nhưng chưa chừng mình chưa kịp làm chi thì đã chết vì tay con Trí Mẫn và tụi đàn em của nó..." - Chi Lợi nghĩ vậy vì sực nhớ lúc chiều ngồi ăn cơm, con Nghệ Lâm kể với con Nghệ Trác và con Mẫn Đình:

" Trưa nay vừa ngồi dậy được là con Trí Mẫn lôi ngay con dao găm dắt trong lưng quần, đem ra mài vào thành bể ở giữa sân. Vừa mài dao, nó vừa nghiến răng kèn kẹt, nói với tụi đàn em bâu quanh. Tau phải thọc lút con dao ni vô giữa ngực nó. Tức là thọc vô ngực chị Lợi đó. Còn nó thì không còn tau, còn tau thì không còn nó."

Theo con Nghệ Lâm thì Trí Mẫn không giống như những đứa khác nói phách lác, nói doạ. Nó đã nói là nó làm, chết nó cũng làm. Cách đây chưa đầy một tháng, nó và tụi đàn em vào lúc nửa đêm đã trùm bao bố lên một anh tù to lớn như Tây Lê Dương, rồi hè nhau lấy gạch đá đập vỡ đầu anh, chỉ vì anh này đã bợp nó một bạt tai. Tụi lính ngục phải bỏ anh này lên băng ca, khiêng vô nhà thương. Nghe đâu anh ta nằm thương được ba ngày thì chết. Nghĩ tới đó, Chi Lợi thấy ruột gan bồn chồn, xao xuyến và ớn lạnh dọc xương sống.

Từ hôm bị bặt đến nay, Chi Lợi đã trải qua nhiều phút căng thẳng, hiểm nguy, nhưng chưa lúc nào nó cảm thấy lo lắng, sợ hãi như lúc này. Nó hình dung trong cảnh tối thui như lúc này, mình đang ngủ say, một cái bao bố bỗng trùm lên mặt. Mình chưa kịp cựa quậy thì một lưỡi dao đã thọc vô giữa ruột. Mình chết mà không kịp kêu lấy một tiếng.

Tự nhiên Chi Lợi ứa nước mắt. Một con dòi từ trên trần rơi đúng giữa mặt nó. Trước viễn cảnh ghê rợn của cái chết, con dòi không còn làm nó thấy ghê tởm nữa. " Mình chết chôn xuống đất thì bọn dòi bọ còn lúc nhúc đầy mình."-Nó chua xót nghĩ vậy và đưa tay bắt con dòi, ném đi. Nó bỗng chạm tay vào một đứa ngồi ngay gần sát đầu mình. Tim nó muốn ngừng đập, run rẩy hỏi:

" Ai đó?"

" Em đây. Đình đây mà."

" Sao em không ngủ mà ngồi đó làm chi?"

" Em ngồi canh tụi nó cho chị."- Mẫn Đình thì thầm trả lời - " Tụi nó mà mò qua đậy chụp bao tải lên chị là em lay con Trác dậy để nó la tiếp cứu, thức hết cả lao dậy, tụi nó phải sợ, không dám đâm. Chị coi đây này." - Mẫn Đình mò tìm bàn tay Chi Lợi. Gại gại vào lòng bàn tay Lợi một cái đầu đanh hai mươi phân nhọn hoắt.

" Nó mà đụng vô người chị là em đâm liền. Mình chừ có bốn chị em, sợ chi tụi nó."

" Ừ ha."- Chi Lợi lúc này mới sực nghĩ ra - " Đúng là chừ mình đã có bốn người, bằng quân số một tổ chiến đấu của Đội ngày còn ở mặt trận Huế."

Chính ý nghĩ này làm Chi Lợi bình tâm trở lại, nỗi sợ hãi tiêu tan dần. Nó đưa bàn tay tìm nắm lấy bàn tay Mẫn Đình. Chi Lợi nói, giọng cảm kích.

" Em khôn thiệt, đúng là chính hiệu liên lạc của du kích. Chết thì thôi, chứ không chịu khai chôn súng ở mô. Em đã nghĩ ra cái điều mà chị ngu quá, chẳng nghĩ ra. Giờ mình có bốn chị em mà toàn du kích với Vệ Quốc Đoàn. Lẽ mô ta lại sợ mấy con ăn trộm, ăn cắp?"

______________________________

Nghệ Lâm là một trong những người tù đầu tiên bọn Pháp đưa về giam ở lao Thừa Phủ, sau ngày thành phố bị giặc chiếm. Do đó, nó thông thạo đủ mọi chuyện ở trong lao. Nhờ nó mà Chi Lợi được biết, trong hai dãy ca sô đối diện với ba ti măng hai, bọn giặc giam những người tù đặc biệt. Đêm đêm, chúng thường đưa xe đến chở một số người bị giam ở đây, mang đi và không bao giờ thấy mang về trả. Chắc là chúng đưa đi thủ tiêu. Do đó mà tù họ gọi dãy ca sô này là ca sô âm phủ. Có lần, chiều hôm trước ca sô nào cũng có người. Sáng hôm sau tất cả đều trống không. Rất nhiều lần, chúng vào gọi tên một số người ở hai ba ti măng, bắt ra tập hợp trước sân. Những người này hí hửng tưởng sắp được thả ra. Không ngờ, chúng xích tay rồi tống luôn vào ca sô âm phủ. Hiện nay, trong dãy ca sô âm phủ, chúng có giam một người mà cả nhà lao ai cũng biết tên, đó là cụ Võ Nguyên Than. Nghe đâu chúng bắt được cụ ở Quảng Bình, đem về giam ở ba ti măng một. Một hôm, tên Chánh Sở mật thám Phòng Nhì nói với cụ: "Ông già không tốt. Ông già có người con cứng đầu dám chống lại quân đội Pháp hùng mạnh. Ông già sinh con mà không biết dạy con."-Cụ Than cười ngạo, vuốt râu trả lời.

" Tôi đẻ con ra, chưa kịp dạy thì con đã bỏ nhà đi làm cách mạng. Chừ tôi muốn dạy thì còn mô ở đây mà dạy? Vậy tôi nhờ quân đội Pháp hùng mạnh đi bắt giúp con tôi về đây, để tôi dạy thử, coi con tôi có chịu nghe không."

Thằng chánh mật thám tức quá, tát cụ gãy hai cái răng, rồi ra lệnh tống cụ vào ca sô âm phủ.
Hơn ba chục tù con nít trong lao. Nghệ Lâm đều biết tên, quen mặt và còn biết rõ từng đứa tại sao bị bắt và bị bắt trong trường hợp nào. Riêng băng của Trí Mẫn trước kia có mười bốn đứa. Tháng trước chết mất hai, chừ còn lại mười hai. Cả hai đứa đều chết vì bị bệnh ỉa chảy. Không biết tụi hắn ăn phải cái chi, đi ỉa suốt hai ngày hai đêm rồi chết. Tụi băng của Trí Mẫn toàn đứa không cha, không mạ, chuyên nghề ăn cắp, móc túi ở khắp các chợ trong thành phố. Có đứa đi ăn cắp, móc túi thì khi mới sáu, bảy tuổi. Riêng chị lớn Trí Mẫn người ta đồn mới đẻ ra nó đã biết ăn cắp. Họ kể, mạ nó vừa đẻ nó khóc oe oe, bà mụ bồng tắm cho nó. Tắm xong bà mụ thấy cái nhẫn vàng đeo ở ngón tay biến mất. Bà ta tưởng cái nhẫn tuột ra, rơi chìm trong chậu tắm. Nhưng khi đổ hết nước vẫn không thấy cái nhẫn. Bà ta tiếc điên người. Lúc đó bà ta mới chú ý một bàn tay của đứa con nít bà vừa tắm nắm chặt khư khư. Bà vặn bàn tay nó ra thì thấy cái nhẫn vàng nằm giữa lòng bàn tay.

Trong băng Trí Mẫn có mấy thằng, người nhỏ quắt queo nhưng hung dữ, gan liều gớm ghiếc lắm, đến cả Trí Mẫn cũng phải gờm. Hồi mới vô lao, trong một trận đập lộn, một thằng đã cắn đứt tai một thằng khác. Trong số ba chục tù con nít, có khoảng chục đứa là Liên lạc Uỷ ban kháng chiến xã, huyện, của du kích, bộ đội địa phương. Có mấy đứa bị bắt chỉ vì dại. Chúng đi chơi thấy có giấy chi ai vứt giữa đường, lượm đem về định gấp diều, té ra giấy đó là truyền đơn Việt Minh. Bất ngờ gặp tụi An ning đi rình, thế là tụi hắn tóm cổ luôn, tống vô lao.

" Chỉ tại mù chữ cả thôi."- con Nghệ Lâm buồn rầu kết luận - " Em mà gặp giấy đó chắc em cũng lượm. Hồi cách mạng mới lên, em có đi học bình dân, đã hơi hơi biết đọc. Nhưng rồi Huế đánh nhau, em mắc việc chạy liên lạc cho du kích, bỏ mất mấy buổi học,thế là quên hết. Mạ em nói tại em ham ăn nhiều cơm cháy nên thành tối bụng tối dạ, học mô quên nấy, chứ lúc còn nhỏ thì cũng sáng láng lắm."

Chi Lợi an ủi nó:

" Chuyện chi trong tù em cũng biết, kể lại đầu đuôi vanh vách là em thông minh lắm, tối bụng sao được. Mấy bữa nữa chị bớt đau, chị sẽ dạy cho em, con Trác học..."

Mẫn Đình liền nói chen vào:

" Chị dạy giúp cho cả em nữa nhé."

" Ừa, còn đứa mô chưa biết chữ tụi em rủ hết cả lại, chị dạy cho một thể. Chị chỉ dạy cho tụi em một tháng là truyền đơn Việt Minh đọc làu làu."

Con Nghệ Lâm còn kể:

" Tụi băng Trí Mẫn cậy đông, cậy đại ca Mẫn sẹo võ nghệ cao cường, tha hồ ăn hiếp những đứa khác. Đứa mô mới vô tù cũng bị tụi nó xúm lại đập một trận ra oai. Em cũng bị tụi nó đập, đập rất tàn bạo, còn hơn cả trận đòn Một Điếu, không chết là may. Đập cho thất kinh rồi tụi nó bắt phải làm đầy tớ cho tụi nó. Đêm ngủ, mình phải ngồi đấm lưng, gãi ghẻ cho tụi nó ngủ. Lĩnh được vắt cơm cũng phải bẻ bớt đưa cho tụi nó một phần vắt. Đứa mô không đưa, hoặc đưa ít, tụi hắn xúm lại cho mũi ăn trầu ngay.  Tụi lính ngục bắt tụi tù con nít phải dọn cứt đái cầu tiêu cả hai ba ti măng. Vài ngày một lần, phải lấy lon múc cứt đái đổ vô cái thùng to, xách ra cái hố sân lao kia mà đổ. Không có lon thì phải lấy tay mà bụm cứt. Tụi Trí Mẫn không đứa mô chịu dọn, bắt tụi em phải dọn thay. Đã không dọn, tụi nó còn đứng ngoài bịt mũi, trêu chọc, bợp tai, đá đít, giả bộ làm lính Tây chửi tù đi làm cỏ vê.  Viết Min... Mao lên...Viết Min. Mao lên. Áo quần, chân tay tụi em đứa mô cũng thúi hoắc mùi cứt."

____________________________

" Mình không nhanh tay đối phó trước, để tụi nó kịp xông vô, mình mất mạng như chơi". Những chuyện con Nghệ Lâm kể về băng Mẫn sẹo làm Chi Lợi bật lên ý nghĩ đó. Ý nghĩ nung nấu đầu óc nó, giúp nó lấn lướt được cơn đau như bị sống dao dần khắp người. Sang hôm sau, nó gắng hết sức để đứng lên, mặc dầu đầu óc nó còn choáng váng, tay chân còn run rẩy và vừa đứng lên chưa được một phút, nó đã muốn nằm dài ngay xuống nền xi măng. Toàn thân nó đau nhức không sao chịu nổi. Nó cố sức, chống chọi với sự yếu đuối, đớn hèn của bản thân. Nó cắn răng để khỏi bật lên tiếng rên, giận dữ tự mắng nhiếc mình:

"Mày là đồ tồi. Thế mà cũng mang danh Vệ Quốc Đoàn. Đứa kẻ cắp bị đòn còn nặng hơn mày, thế mà nó đã vùng ngay dậy mài dao quyết trả thù, còn mày là Vệ Quốc Đoàn thì nằm dài ra đó mà than vãn, kêu đau, rồi chịu xuôi hai tay chờ tụi nó tới chọc dao vô giữa ruột."

Thấy Chi Lợi đứng, dựa lưng vào tường, mặt quạu cọ, miệng cứ lẩm bà lẩm bẩm. Nghệ Trác phát hoảng. Nó tưởng Chi Lợi đau quá đã hoá rồ. Nó níu tay Lợi, năn nỉ:

" Chị nằm xuống mà nghỉ, đứng làm chi thế cho đau thêm? Chị có khát không? Em đi kiếm nước cho chị uống nhé."

Vẻ hốt hoảng, lo lắng của Nghệ Trác làm Chi Lợi cảm động. Nó nhìn Trác, nước mắt rưng rưng. " Một con lạ hoắc tự nhiên mắc kẹt vô đời mình rồi bỗng trở nên thân thiết với mình hơn cả chị em ruột thịt. Rồi chỉ với vũ khí là cái miệng la thật to mà cứu mình thoát khỏi nguy hiểm. Nếu không đi Vệ Quốc Đoàn, không tham gia kháng chiến, làm chi gặp được những chuyện lạ đời như thế."-Ý nghĩ đó làm Chi Lợi đang muốn khóc mà tự nhiên bật cười. Chi Lợi vịn vai con Nghệ Trác nhúc nhích đi lại trong ba ti măng. Nó nói nhỏ với Trác:

" Tụi băng con Trí Mẫn đang hầm hầm mài dao mưu giết hai chị em mình. Mình ngu chi nằm dài ra đó để chờ tụi nó xông vô giết? Chị em mình bị giết chết ở đây, tụi Tây hắn càng mừng, rứa là bớt đi được hai đưa Việt Minh."

Nghệ Trác hoảng sợ, thì thầm hỏi lại:

" Thế giờ chị em mình mần sao?"

" Em không phải lo, chị đã có cách. Giết được chị em mình có mô dễ."

Trưa hôm đó, Chi Lợi tập đi lại một lúc. Sau khi đã đi được không phải vịn vai Nghệ Trác nữa, nó nhờ Mẫn Đình và Nghệ Lâm dẫn di gặp những đứa mà nó biết chắc là bị bắt vì tội làm liên lạc cho Uỷ ban, du kích. Tất cả có bảy đứa, trạc tuổi Chi Lợi và Nghệ Trác. Đứa nào áo quần cũng rách rưởi như tổ đỉa, nước da xanh bủng xanh beo, ghẻ lở đầy người, chấy rận như sung. Khi nhắc tới tụi băng Trí Mẫn, đáy mắt đứa nào cũng loé ánh thù hận.

Sau cái hôm Trí Mẫn bị cái chị đánh đồn Hộ Thành đập cho một trận quắc cần câu, đứa nào trong bụng cũng thấy như mình được trả thù. Chúng liếc nhìn bản mặt du côn tím bầm, méo mó của Trí Mẫn với ánh mắt hả hê. Ánh mắt của chúng như muốn nói: " Chị tưởng chị ăn hiếp được tụi em mãi à? Chừ đã có Vệ Quốc Đoàn binh tụi em nghe."-Chúng cầu ước Chi Lợi đập Trí Mẫn thêm vài trận nữa, đập chết thì càng tốt. Để từ đây chúng đỡ khổ vì nó.
Bởi vậy khi nghe Chi Lợi rủ chúng đi vào ba ti măng bàn chuyện hệ trọng, chúng hớn hở đi theo ngay. Chi Lợi ngồi dựa lưng vô tường, các bạn ngồi vây tròn chung quanh. Một vài đứa trong băng Trí Mẫn thập thò ngoài cửa, tò mò, xét nét nhìn vào. Chi Lợi trừng mắt, bặm môi nhìn lại chúng. Chúng chột dạ, tháo lui ra sân. Lợi hỏi tên, tuổi, về trường hợp bị bắt của mỗi bạn. Nghe xong, Chi Lợi nói giọng chê trách.

" Các cậu đều là liên lạc của Uỷ ban, của du kích bộ đội địa phương, thế mà chịu để cho tụi ba de móc túi đánh đập, bợp tai, đá đít, sai khiến chi cũng phải chịu. Tớ thấy lạ quá. Có đời thuở mô một con liên lạc của du kích lại đi ngồi đấm bóp, gãi ghẻ cho một đứa ăn cắp ở chợ Đông Ba."

" Nhưng tụi nó đông. Cả các anh tù lớn cũng phải sợ tụi nó."

" Tụi nó gan mà liều mạng gớm lắm."

" Tụi nó đông, các cậu thì ít à?"- Chi Lợi hỏi lại giọng gay gắt. - " Chỉ ngồi ở đây thôi cũng đã có mười một đứa. Còn tụi nó, mười hai đứa, thua kém chi nhau? Tụi nó gan, các cậu không gan à? Mà tụi nó chỉ có gan móc túi, gan ăn cắp. Còn chị em mình toàn gan đánh Tây. Hỏi ai gan hơn?"

" Nhưng tụi nó kết bè với nhau..."

" Tụi nó kết bè, tại sao chị em mình lại không biết kết bè? Chị em mình chịu ngu thua tụi nó à? Mà theo ý tớ, ta không thèm kết bè theo kiểu tụi du côn, ăn cắp. Tụi ta sẽ thành lập một đội, y như đội du kích ý. Các cậu có đồng ý không?"

" Đồng ý. Chị nói đúng đó. Ta thành lập một đội rồi choảng nhau với băng của nó, chết thì thôi."- Một đứa là liên lạc của Uỷ ban hành chánh kháng chiến xã Phong Lai đứng phắt ngay dậy hùng hổ nói. Tất cả đều háo hức hưởng ứng.

" Đúng đó. Lập ngay đi. Lập xong ta kéo ra đập tụi nó luôn."

" Gớm, làm chi mà hăng máu vịt."- Chi Lợi bật cười nói - " Theo ý tớ, mục đích của đội ta không phải chỉ để đập lộn. Nếu tụi nó gây sự thì ta đập, nhưng nếu tụi nó biết sợ, rút lui trước thì thôi. Đã đập nhau, tụi nó sứt đầu chảy máu thì chị em mình cũng hộc máu mũi chảy máu mồm."

" Không đập lộn nhau với tụi nó thì ta lập đội ra để làm chi?"

" Thiếu chi việc." - Chi Lợi nói. - " Theo ý tớ thì như này. Từ giờ trở đi, mười một chị em mình sẽ ở chung lại một chỗ như một tiểu đội du kích tập trung, ăn cùng ăn chung, làm chi cần làm chung, cần đập lộn ta cùng đập. Sẽ không một cậu mô chịu làm đầy tớ cho tụi nó và cho bất cứ ai. Lĩnh cơm không phải bẻ ra cúng cho tụi nó. Việc dọn cứt cầu tiêu, phần của tụi nó, tụi nó phải tự làm lấy, phần của mình tụi mình làm. Nếu tụi nó giở trò, đập một chị em mô trong đội, cả đội sẽ a vô đập lại. Ngoài ra, chị em mình tìm cách giúp đỡ các anh bị giam trong dãy ca sô âm phủ. Các anh trong nớ toàn Việt Minh hạng nặng cả. Họ là cấp chỉ huy của chị em mình cả đó nghe. Lính không giúp đỡ cấp chỉ huy còn giúp ai? Ông Kim Hi Triệt, chỉ huy trưởng mặt trận khu C hiện cũng đang ở trong đó. Ông đang nằm khát cháy cổ, không biết nhờ ai lấy cho hớp nước. cả cụ Võ Nguyên Than cũng bị tụi hắn hành hạ bỏ đói, bỏ khát. Các cậu nghĩ coi có đứt ruột không?"

Nghe Chi Lợi nói đến đó, nhiều đứa tự nhiên rơm rớm nước mắt. Nghệ Trác gục vào vai Chi Lợi khóc lặng lẽ. Lợi cũng khóc, nó đưa tay quệt nước mắt, nói tiếp:

" Việc trước nhất của chị em mình là hằng ngày ta chịu khó kiếm nước trong, chuyền vô ca sô, tiếp tế cho các anh, các cụ."

" Làm được như thế thì tốt quá, Chị Lợi nhỉ."- con Nghệ Trác bật lên nói.

" Nhất định chị em mình làm được. Các cậu có đồng ý như thế không?"

" Đồng ý. Đồng ý."

Tất cả nhao lên tán đồng. Nghệ Lâm nói giọng hối hận, buồn rầu:

" Việc như thế mà mấy đứa tụi em mấy lâu chẳng nghĩ ra. Tệ thật."- Rồi nó nhấp nhổm chỉ chực đứng lên xách ống bơ đi kiếm nước trong để tiếp tế cho các anh trong ca sô âm phủ.

_____________________________

" Khi mô thì đội mình ngủ tập trung?" - Một đứa là liên lạc của Bộ đội địa phương huyện Hương Trà hỏi Chi Lợi.

" Ngay tối nay."

" Nhưng lấy chỗ mô mà ngủ cho đủ cả đội?"

Một thực tế nan giải và gay gắt đặt ra cho Chi Lợi làm nó ngồi lặng đi một lúc, sững sờ, bối rối. Các bạn đang ngồi ở đây, từ trước đến nay ngủ tản mác, mỗi đứa một nơi, ở cả hai ba ti măng. Đêm qua, lần đầu tiên Chi Lợi, Nghệ Trác, Mẫn Đình, Nghệ Lâm ngủ cùng với nhau một chỗ. Chỗ ngủ quá chật, bị người lớn chen lấn phải dồn sát đến gần cầu tiêu. Nếu nằm sát hơn nữa thì phải nằm lên cứt và nước đái từ trên cầu tiêu tràn xuống. Bây giờ thêm bảy đứa nữa thì lấy đâu ra chỗ. Nhưng nếu cứ ngủ tản mác mỗi đứa một nơi như cũ thì cái đội mới lập ra này sẽ vã ra như một vắt cơm ngâm nước. Một hạt cơm tự nhiên rời khỏi vắt cơm.
Nghệ Lâm nói cho Chi Lợi biết tụi băng Trí Mẫn cũng ngủ chung thành một dãy dài ở bên ba ti măng hai. Chỗ mà Mẫn Đình sợ hãi không dám nằm ở đằng kia là Trí Mẫn chiếm thêm để thỉnh thoảng nó sang nằm chơi với một người tù lớn tuổi vốn trước đây là một tên du côn kết thân với nó.

Cuộc đời chiến sĩ Vệ Quốc Đoàn tuy còn rất ngắn ngủi nhưng cũng đã dạy cho Chi Lợi một điều quan trọng. Điều kiện trước tiên để làm nên sức mạnh của một đơn vị chiến đấu là phải cùng ăn, cùng ngủ, cùng sinh hoạt. "Đứa đầu trộm đuôi cướp cũng khôn ngoan biết như vậy "- Chi Lợi cay đắng nghĩ bụng. - " Không phải vô cớ mà Trí Mẫn cho cả băng nó ngủ tập trung thành một dãy."

Chi Lợi chán nản đưa mắt nhìn khoảng còn lại trong ba ti măng lầy nhầy cứt đái và dòi từ trên trần nhà rơi xuống lộp bộp như gạo rác, những con dòi lông lá, ngo ngoe đang bò thành đàn, thành lũ. Muốn ngủ được phải quét dọn sạch sẽ nền xi măng. Nhưng vô ích. Chỉ sau một đêm là nước phân ngập ngụa trên cầu tiêu sẽ tràn xuống tận chỗ nằm. Chi Lợi đi lại chỗ mấy ông cụ nằm ở góc cạnh cửa ra vào, hỏi chuyện. Các cụ cho biết, ngày các cụ mới vào tù, cả hai hố cầu tiêu đều không tắc. Nhưng tù càng ngày càng đông, càng hỗn tạp. Nhười ta nhét giấy, dẻ lau, cả đất đá nữa xuống lỗ, tích tụ lâu ngày hoá tắc.

" Có cách chi thông cho hết tắc không cụ?"

" Thấy nhớp nhúa, hôi hám quá nên cũng có nhiều người tìm cách thông. Họ lấy gậy thọc, uốn dây thép móc nhưng không ăn thua. Càng thông, càng móc lại càng tắc hơn."

Ông cụ bị bắt vì có con trai là Vệ Quốc Đoàn, nhìn về phía hai cầu tiêu nói:

" Chừ có người mô dám cả gan thọc tay xuống lỗ moi hết những thứ mắc kẹt ra thì may có thể thông được."

Bọn trẻ xúm lại quanh ông cụ, trợn tròn mắt nhao nhao hỏi:

" Thọc tay vô giữa cái vũng cứt đái lều bều đó a cụ?"

" Phải đó các cháu ạ. Nhưng gớm ghiếc như thế ai mà dám?"

" Nếu thông được thì tụi cháu cũng không ngán cụ ạ. Chỉ lo không thông được thôi. Tây, mật thám an ninh tụi cháu không ngán, ngán chi đồ cứt đái."

Trong cơn cáu giận Chi Lợi bật lên nói vậy. Nhưng nói xong nó bất giác rùng mình. Sự dơ bẩn gớm ghiếc kia gây cho Chi Lợi cái cảm giác kinh khiếp còn hơn cả những trận đòn tra tấn của tụi an ninh. Nghe nói vậy các bạn đều trố mắt nhìn Chi Lợi.

" Chắc là chị nói trạng chơi thế chứ đời mô chị dám móc."

Những cặp mắt của các bạn như nói với Chi Lợi vậy. Chính cái vẻ lườm đó đã làm Chi Lợi nổi xung, muốn liều mạng. Em vụt cởi phăng áo ngoài, nói với Nghệ Trác và Mẫn Đình giọng như quát:

" Hai đứa bay chạy ra cái chỗ hố phân xách cái thùng hốt cứt vô đây cho chị."

" Để em ra lấy cho. Em biết chỗ."

Nghệ Lâm miệng nói, chân chạy ra khỏi ba ti măng. Nghệ Trác nhìn Chi Lợi run rẩy hỏi:

" Chị móc thiệt à?"

Nghe trác hỏi, Chi Lợi càng nổi xung:

" Tao đã nói từ giờ trở đi, mày đừng hỏi tao câu đó. Thiệt à? Thiệt à? Tao đã nói láo với mày khi nào chưa?"

_______________________________

21:35/29/12/2021