Câu 34: Trình bày TC CLS của bệnh loét dd - tá tràng

1. ĐẠI CƯƠNG.

- Loét dạ dày tá tràng là bệnh phổ biến trên thế giới cũng như ở nước ta.

- Loét dạ dày tá tràng là bệnh mạn tính, diễn biến kéo dài, có tính chất chu kỳ.

- Loét dạ dày tá tràng có thể xảy ra ở bất cứ vị trí vào của niêm mạc dạ dày tá tràng khi tiếp xúc với acid và pepsin. Vị trí thường gặp nhất của loét dạ dày là bờ cong nhỏ và hang vị.

- Hầu hết các trường hợp loét dạ dày tá tràng là do vi khuẩn Helicobacter pylori gây ra.

2. Triệu chứng cận lâm sàng:

a Thăm dò hình thái:

- Chụp Xquang dạ dày: Cho bệnh nhân uông barit, chụp dạ dày ở nhiều tư thế và vị trí khác nhau của dạ dày tá tràng. Đây là thăm dò gián tiếp tìm các ổ đọng thuốc của ổ loét. Tổn thương phải được tồn tại trên các phim nhất là phim ép mới có giá trị chẩn đoán.

- Soi dạ dày: Đây là thăm dò rất có giá trị. Có thể quan sát trực tiếp tổn thương bằng ống soi mềm. Bên cạnh đó còn sinh thiết niêm mạc dạ dày để làm chẩn đoán mô bệnh học, và tìm sự hiện diện của HP.

b. Thăm dò chức năng của dạ dày:

- Hút dịch vị lúc đói: Đánh giá tình trạng bài tiết của dịch vi qua khối lượng dịch, màu sắc, độ trong. Định lượng HCL tự do và toàn phần, đo hoạt lực của pepsin, xét nghiệm tế bào.

- Nghiệm pháp kích thích đánh giá tình trạng bài tiết của dạ dày: Hiện ít làm.

- Nghiệm pháp histamin: Tiêm 0,5mg histamin dưới da, sau đó hút dịch vụ liên tục trong 2 giờ, lấy 8 ống (mỗi ống 15 phút). Bình thường độ toan tăng tối đa ở ống thứ 2 và thứ 3 (từ 44 - 88 mEq/lít hoặc 1,6-3g0/00).

- Nghiệm pháp Insulin: Tiêm chậm 20 đơn vị Insulin vào tĩnh mạch và định lượng dịch vị trong thời gian nêu trên. Nghiệm pháp này rất nguy hiểm, khi làm cần theo dõi sát đường máu.

- Qua đánh giá chức năng dạ dày có thể biết dạ dày cường tiết hay nhược tiết. Thông thường loét dạ dày hành tá tràng là cường tiết.

c. Thăm dò chẩn đoán nhiễm HP:

- Mô học: Lấy mảnh sinh thiết niêm mạc dạ dày nhuộm soi. HP dương tính với nhuộm Giemsa và Warthin - Starry. Dương tính yếu khi nhuộm Hematoxylin.

- Cấy: Lấy mảnh sinh thiết niêm mạc dạ dày cấy

- Test chẩn đoán nhanh: HP tạo ra một lượng lớn urease, bản thân urease tham vào quá trình thuỷ phân ure thành ammonia và CO2, do vậy làm thay đổi độ pH của niêm mạc dạ dày, thử nghiệm sử dụng một mảnh niêm mạc dạ dày, quy trình tiến hành tương đối đơn giản. Kết quả dương tính khi độ pH tăng làm chuyển màu của chất chỉ thị màu phenol từ vàng da cam sang đỏ. Thử nghiệm tương đối rẻ tiền, độ nhạy đạt 90%.